Introductie
van de aarde. Kinderen leren meer over vulkanen, geisers en bergen, maar ook over de stijging van de zeespiegel en
centraal rondom natuurgeweld:
1. Wat zou er moeten gebeuren om in Nederland vulkanen te
1
toe te lichten hoe er vulkanen in Nederland zouden kunnen
dit uit in een tekening / filmpje. Gebruik deze informatie om
kunnen ontstaan. ‘Onderzoek’ hoe vulkanen ontstaan en leg
1. Formuleer een hypothese of er vulkanen in Nederland
Eisen
standpunt.
getroffen wordt door een tsunami? Bepaal en onderbouw je
4. Is het onwaarschijnlijk of waarschijnlijk dat Nederland
hoogstwaarschijnlijk zal plaats vinden.
3. Voorspel waar op de wereld de volgende tsunami
wereldeconomie?
2. Welke gevolgen heeft een vulkaanuitbarsting voor de
schrijven. Wie weet er al veel van?
krijgen twee minuten om zoveel mogelijk vulkanen op te
Houd een kleine wedstrijd met de kinderen. De kinderen
Startopdracht
tsunami’s.
Binnen dit thema wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling
In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen
laten ontstaan?
Introduceren thema ‘Natuurgeweld’
Wat doe je als leerkracht?
Thema: Natuurgeweld
Omschrijving van de opdracht:
Natuurgeweld
Aardrijkskunde
Verkennen
Aanrommelen
die goed bij hen en bij de gekozen vraag past.
2
zelf kiezen. Laat de kinderen een vorm van presenteren kiezen
presentatie. De vorm (Prezi, PowerPoint, muurkrant) mogen ze
De kinderen werken hun uitgekozen vraag uit in een
hypothese door na te gaan hoe tsunami’s ontstaan.
kunnen worden door een tsunami. ‘Onderzoek’ deze
4. Formuleer een hypothese of Nederland getroffen zou
ontstaan.
deze kennis waar een volgende tsunami zou kunnen
3. Leg uit hoe tsunami’s ontstaan en voorspel op basis van
twee bestaande voorbeelden.
op de wereldeconomie. Maak hierbij gebruik van minimaal
vulkaanuitbarsting en geef aan wat voor invloed dit heeft
2. ‘Onderzoek’ minimaal drie gevolgen van een
ontstaan.
Etc.
Wat is een tsunami? Waar in de wereld komen tsunami’s voor?
over vulkanen? Hoe ontstaan ze eigenlijk?
internet) het onderwerp verkennen. Wat willen ze graag weten
Laat de kinderen in verschillende bronnen (boeken, filmpjes,
Aanrommelen
3
groepje aan de hogere orde denkvraag te gaan werken.
uitwerken en
selecteren
kinderen kunnen er voor kiezen om in tweetallen of een
Concepten
1. Kiezen hogere orde denkvraag De kinderen kiezen nu een hogere orde denkvraag. De
Hogere orde denkvraag kiezen
deze vragen onderzoekbaar zijn.
deze gehonoreerd. Wel moet de leerkracht kritisch kijken of
kinderen goede eigen hogere orde denkvragen stellen, worden
omcirkelen die ze graag verder willen onderzoeken. Als
orde denkvragen. Laat hen die onderdelen van de placemat
De leerkracht helpt de kinderen zich te richten op de hogere
Trechteren
teruggekoppeld naar de grote groep.
wordt opgeschreven in het middenvak. Dit wordt plenair
met elkaar uit wat ze weten. De gezamenlijke kennis
uit de aanrommelfase. Vervolgens wisselen de vier kinderen
over het onderwerp weten, mede op basis van de informatie
Laat de kinderen eerst voor zichzelf opschrijven wat ze al
een van de volgende onderwerpen; vulkanisme, tsunami.
groepje een placemat (4 vakken en 1 middenvak) met daarop
Verdeel de kinderen in groepjes van 4 kinderen. Geef elk
Voorkennis activeren
‘onderzoek’/
Opzetten
Trechteren
Voorkennis activeren
Maken van de planning
Bedenken deelvragen
4
Hoe ontstaan vulkanen? Op welke plekken in de wereld zijn er vulkanen? Zou er nu in Nederland een vulkaan kunnen ontstaan? Wat
• • •
Wat waren de gevolgen van deze uitbarsting voor
•
bevolking, landbouw, industrie etc.
de directe omgeving rondom de vulkaan? Denk aan
Waar is er voor het laatst een vulkaan uitgebarsten?
•
wereldeconomie?
Welke gevolgen heeft een vulkaanuitbarsting voor de
zou er dan moeten gebeuren?
Wat is een vulkaan?
•
laten ontstaan?
Wat zou er moeten gebeuren om in Nederland vulkanen te
beantwoorden zijn:
Mogelijke deelvragen om de hogere orde denkvragen te
van deelvragen.
bij het invullen van het planningsdocument en het bedenken
hypothese. De leerkracht loopt rond en begeleidt de kinderen
orde denkvraag passen en formuleren, indien nodig, een
‘onderzoek’ in. Ze bedenken deelvragen die bij hun hogere
De kinderen vullen het planningsdocument van hun
deelvragen
2. Invullen planningsdocument (zie bijlage) en opstellen
5
wereldeconomie?
Welke invloed hebben deze gevolgen op de
bijv. landbouw)
Wat houdt de wereldeconomie in? (Focus je op 1 gebied,
uitbarst?
Wat zijn de gevolgen voor het land waarin de vulkaan
Hoe ontstaan tsunami’s? Op welke plekken in de wereld vinden tsunami’s plaats? Hoe komt dit?
• • •
Waarom vinden tsunami’s alleen op bepaalde plekken
• •
Hoe ontstaan tsunami’s?
•
buurt van Nederland?
Wat betekent dit voor het ontstaan van tsunami’s in de
plaats?
Wat is een tsunami?
•
getroffen wordt door een tsunami?
Is het onwaarschijnlijk of waarschijnlijk dat Nederland
Wat is een tsunami?
•
vinden.
hoogstwaarschijnlijk zal plaats
Voorspel waar op de wereld de volgende tsunami
•
•
•
Zoeken naar antwoorden op de deelvragen
Deelvragen beantwoorden
Werken aan de presentatie
•
•
•
Prototype maken
regelmatig het werk wil zien om feedback te geven. Een
portfolio.
Vulkanen
•
6
Vanuit de beantwoording van de deelvragen zoeken ze naar
optimaliseren
deelvragen).
klas (met onderbouwing vanuit de beantwoording van de
Dit antwoord wordt uitgewerkt in een presentatie voor de
het antwoord op de overkoepelende hogere orde denkvraag.
kinderen hun bevindingen en antwoorden op hun deelvragen.
Samenvatten en uitwerken van de hogere orde denkvraag
http://bit.ly/1qUihsR
Tsunami
http://bit.ly/Z4rTe9
Aan het einde van het onderzoeksproces verwerken de
Knutsel- en tekenmaterialen
•
•
planning? Waar lopen ze tegenaan?
Methoden, boeken uit de bibliotheek, reisgidsen
•
http://bit.ly/1q2sG9V
Spreek af wat de kinderen laten zien. Houden ze zich aan de
Mogelijke bronnen
optie is om vaste momenten in te plannen voor de kinderen.
De leerkracht spreekt met de kinderen af dat hij tussentijds
vastgelegd, gefotografeerd of gefilmd en bewaard in het
onderzoeken en uit te voeren zijn.
laat kinderen samen nadenken en discussiëren of ideeën te
gerichte vragen te stellen. Hij geeft tussentijds feedback en
begeleidt de kinderen door regelmatig langs te lopen en door
kunnen ze aan de slag met hun ‘onderzoek’. De leerkracht
Nadat de kinderen hun planningsdocument hebben ingevuld
Testen en
Concluderen/
kunnen ze aan de slag met hun ‘onderzoek’.
‘onderzoek’/
Tussentijdse bevindingen en antwoorden kunnen worden
Nadat de kinderen hun planningsdocument hebben ingevuld
Uitvoeren
verbreden
Verdiepen
Presenteren
De samenwerking Het presenteren en beantwoorden van de vragen van
• •
7
Het beantwoorden van de hogere orde denkvraag
•
Invullen evaluatieformulier
Het maken van een haalbare planning
•
Kinderen stellen vragen en geven tips en tops aan elkaar.
Als kinderen hebben samengewerkt is de input van beide
•
Wat vind je leuk? Wat vind je goed gelukt/ ben je trots op? Wat zou je anders hebben gedaan?
• • •
en product. Eventueel een beoordeling/cijfer.
een korte reflectie vanuit zijn/haar perspectief op het proces
Het evaluatieformulier wordt ingeleverd en de leerkracht geeft
Wat heb je geleerd?
•
De kinderen vullen hun eigen evaluatieformulier in.
de kinderen tips en tops.
de andere kinderen nog vragen stellen. Vervolgens geven ze
maximaal 5 á 10 minuten duren. Na de presentatie kunnen
opgedane kennis wordt gedeeld. De presentatie mag
De presentatie wordt aan de hele klas gegeven, zodat
zichtbaar tijdens de presentatie.
Doorzetten en omgaan met iets wat moeilijk of lastig was.
•
andere kinderen
De presentatie wordt beoordeeld op:
Presentatie geven aan de klas.
