Introductie
zonnestelsel. Kinderen maken kennis met verschillende
centraal rondom sterren en planeten:
leven, kleur, grootte, afstand tot de zon etc.
1
verschillen zijn tussen deze planeten. Denk aan ontstaan,
2. Kies minimaal drie planeten uit en ‘onderzoek’ wat de
overeenkomsten tussen beide fenomenen.
sterren en planeten. Benoem minimaal zes verschillen /
1. Zoek uit welke verschillen en overeenkomsten er zijn tussen
Eisen Tip: Bezoek de Sterrenwacht!
te schrijven. Wie kent er de meeste?
krijgen 2 minuten om zoveel mogelijk sterren en planeten op
Houd een kleine wedstrijd met de kinderen. De kinderen
3. Hoe kun je planeten classificeren naar afstand van de zon?
Leg uit of er een relatie is met de grootte van de planeten.
Startopdracht
overeenkomsten en de groottes van de planeten.
2. Welke verschillen bestaan er tussen planeten onderling?
welke manier verschillen ze van elkaar?
1. Op welke manier zijn sterren en planeten hetzelfde? En op
Binnen dit thema wordt aandacht besteed aan het
In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen
sterren en planeten, ‘onderzoeken’ de verschillen en
Introduceren thema ‘Sterren en planeten’
Wat doe je als leerkracht?
Thema: Sterren en planeten
Omschrijving van de opdracht:
Sterren en planeten
Aardrijkskunde
Verkennen
Voorkennis activeren
Aanrommelen
die goed bij hen en bij de gekozen vraag past.
2
zelf kiezen. Laat de kinderen een vorm van presenteren kiezen
presentatie. De vorm (Prezi, PowerPoint, muurkrant) mogen ze
De kinderen werken hun uitgekozen vraag uit in een
grootte van de planeet en verklaar hoe dit komt.
vervolgens of de afstand tot de zon van invloed is op de
en zet ze op een rij van dichtbij naar ver weg. ‘Onderzoek’
3. Zoek voor zes planeten uit hoe ver zij van de zon afstaan
elkaar uit wat ze weten.
de aanrommelfase. Vervolgens wisselen de vier kinderen met
het onderwerp weten, mede op basis van de informatie uit
Laat de kinderen eerst voor zichzelf opschrijven wat ze al over
een van de volgende onderwerpen; sterren, planeten
groepje een placemat (4 vakken en 1 middenvak) met daarop
Verdeel de kinderen in groepjes van 4 kinderen. Geef elk
Voorkennis activeren
planeet staat waar in ons zonnestelsel? Etc.
over sterren en planeten? Hoe ontstaan ze eigenlijk? Welke
internet) het onderwerp verkennen. Wat willen ze graag weten
Laat de kinderen in verschillende bronnen (boeken, filmpjes,
Aanrommelen
Bedenken deelvragen
Maken van de planning
‘onderzoek’/
Concepten
selecteren
uitwerken en
Hogere orde denkvraag kiezen
Opzetten
Trechteren
3
beantwoorden zijn:
Mogelijke deelvragen om de hogere orde denkvragen te
bedenken van deelvragen.
de kinderen bij het invullen van het planningsdocument en het
orde denkvraag passen. De leerkracht loopt rond en begeleidt
‘onderzoek’ in. Ze bedenken deelvragen die bij hun hogere
De kinderen vullen het planningsdocument van hun
deelvragen
2. Invullen planningsdocument (zie bijlage) en opstellen
hogere orde denkvraag te werken.
kunnen er voor kiezen om in tweetallen of een groepje aan de
De kinderen kiezen een hogere orde denkvraag. De kinderen
1. Kiezen hogere orde denkvraag
deze vragen onderzoekbaar zijn.
deze gehonoreerd. Wel moet de leerkracht kritisch kijken of
kinderen goede eigen hogere orde denkvragen stellen, worden
omcirkelen die ze graag verder willen ‘onderzoeken’. Als
orde denkvragen. Laat hen die onderdelen van de placemat
De leerkracht helpt de kinderen zich te richten op de hogere
Trechteren
groep.
middenvak. Dit wordt plenair teruggekoppeld naar de grote
De gezamenlijke kennis wordt opgeschreven in het
4
kunnen ze aan de slag met hun onderzoek.
‘onderzoek’/
Prototype maken
Nadat de kinderen hun planningsdocument hebben ingevuld
Uitvoeren
Wat is een planeet? Hoe ontstaan sterren en planeten? Hoe groot zijn sterren en planeten? Welke verschillen zijn er? Welke overeenkomsten zijn er?
• • • • •
Welke planeten zijn er? Wat zijn de verschillen?
• •
Welke planeten zijn er? Wat is de grootte van de verschillende planeten? Wat is classificeren? Welke manieren zijn er van classificeren?
• • • •
kunnen ze aan de slag met hun onderzoek.
Nadat de kinderen hun planningsdocument hebben ingevuld
Wat is een planeet?
•
Leg uit of er een relatie is met de grootte van de planeten.
Hoe kun je planeten classificeren naar afstand van de zon?
Wat is een planeet?
•
Welke verschillen bestaan er tussen de planeten?
Wat is een ster?
•
welke manier verschillen ze van elkaar?
Op welke manier zijn sterren en planeten hetzelfde? En op
Werken aan de presentatie
•
http://bit.ly/1um2czs
http://bit.ly/1rJ2zXO
De aarde
http://bit.ly/1A01gCw
Dampkring
http://bit.ly/1r4NZra
Het zonnestelsel van Eise
http://bit.ly/1rJ2uU8
De maan
5
beantwoording van de deelvragen).
presentatie voor de klas (met onderbouwing vanuit de
orde denkvraag. Dit antwoord wordt uitgewerkt in een
zoeken ze naar het antwoord op de overkoepelende hogere
deelvragen. Vanuit de beantwoording van de deelvragen
optimaliseren
Aan het einde van het onderzoeksproces verwerken de
planning? Waar lopen ze tegenaan?
onderzoekers hun bevindingen en antwoorden op hun
Samenvatten en uitwerken van de hogere orde denkvraag
•
•
•
•
http://bit.ly/W3gyc5
Sterrenkunde
Spreek af wat de kinderen laten zien. Houden ze zich aan de
Sterrenstelsel
•
•
optie is om vaste momenten in te plannen voor de kinderen.
Knutsel- en tekenmaterialen
•
regelmatig het werk wil zien om feedback te geven. Een
Methoden, boeken uit de bibliotheek, reisgidsen
•
De leerkracht spreekt met de kinderen af dat hij tussentijds
ideeën te onderzoeken en uit te voeren zijn.
feedback en laat kinderen samen nadenken en discussiëren of
lopen en door gerichte vragen te stellen. Hij geeft tussentijds
De leerkracht begeleidt de kinderen door regelmatig langs te
Testen en
Concluderen/
Deelvragen beantwoorden
•
Mogelijke bronnen
Zoeken naar antwoorden op de deelvragen
•
verbreden
Verdiepen
Presenteren
De samenwerking Het presenteren en beantwoorden van de vragen van
• •
6
Het beantwoorden van de hogere orde denkvraag
•
Invullen evaluatieformulier
Het maken van een haalbare planning
•
Kinderen stellen vragen en geven tips en tops aan elkaar.
Als kinderen hebben samengewerkt moet de input van
•
Wat vind je leuk? Wat vind je goed gelukt/ ben je trots op? Wat zou je anders hebben gedaan?
• • •
en product. Eventueel een beoordeling/cijfer.
een korte reflectie vanuit zijn/haar perspectief op het proces
Het evaluatieformulier wordt ingeleverd en de leerkracht geeft
Wat heb je geleerd?
•
De kinderen vullen hun eigen evaluatieformulier in.
de kinderen tips en tops.
de andere kinderen nog vragen stellen. Vervolgens geven ze
maximaal 5 á 10 minuten duren. Na de presentatie kunnen
opgedane kennis wordt gedeeld. De presentatie mag
De presentatie wordt aan de hele klas gegeven, zodat
beide zichtbaar zijn tijdens de presentatie.
Doorzetten en omgaan met iets wat moeilijk of lastig was.
•
andere kinderen
De presentatie wordt beoordeeld op:
Presentatie geven aan de klas.
