SPM 2011 in een oogopslag Samenwerking in Procesmanagement (SPM) is een leergang voor ervaren professionals die hun vermogen willen vergroten om verbindende, doel- en resultaatgerichte samenwerking te realiseren in complexe klussen. Het traject heeft inmiddels een trackrecord van 11 edities in 11 jaar en wordt door deelnemers gewaardeerd vanwege:
de centrale plek van de eigen casuïstiek en vraagstukken; de gevarieerde en ervaren deelname en input uit private én publieke partijen; de doorlooptijd waardoor je het geleerde in praktijk kunt brengen en die ervaringen weer terug kunt ploegen in de leergang; de omvang en intensiteit die een verdieping van je eigen werkpraktijk mogelijk maken; de meervoudige benadering van een methodiek van procesmanagement, in een verbinding van theorie en praktijk op het niveau van persoon, professie en omgeving; een gevarieerd team van docenten en begeleiders uit de praktijk van advies en procesbegeleiding, organisatieontwikkeling en universiteit & onderzoek; de toegang tot een kwalitatief hoogstaand netwerk
In SPM zetten we procesmanagement in als hulpmiddel om ideeën te ontwikkelen tot haalbare oplossingen, klussen obstakelvrij te maken en besluitvorming te voorzien van draagvlak én draagkracht. Een en ander krijgt verdieping in drie meerdaagse workshops, colleges en intervisie. De workshops Meervoudig kijken gaat over het positioneren van procesmanagement, het duiden van krachtenvelden en het benutten daarvan, alsmede de kunst, partijen en personen te ontbinden in factoren. Meervoudig handelen behandelt procesontwerp en processturing en de toepassing daarvan in de persoonlijke praktijk. In Meervoudig zijn gaan we nader in op de politiek-bestuurlijke, moreel-ethische en communicatieve veronderstellingen die aan procesmanagement en aan je eigen handelen daarin ten grondslag liggen, hoe je omgaat met macht en manipulatie en de gevolgen daarvan voor procesontwerp en -sturing. De colleges Bestuurders, beslissers, projectleiders en procesmanagers vertellen over successen en mislukkingen uit hun eigen praktijk, en gaan daarover in gesprek met de deelnemers. Intervisie Geeft een extra gelegenheid tot verbinding van theorie en praktijk door elkaars werkvraagstukken oplossingsgericht te bespreken. Data in 2011
6 april 15.00 - 20.30 uur: startbijeenkomst 20 april 18.00 uur - 22 april 17.00 uur: workshop 1 25 mei 15.00 - 20.30 uur: intervisie en college 22 juni 18.00 uur - 24 juni 17.00 uur: workshop 2 7 september 15.00 - 20.30 uur: intervisie en college 5 oktober18.00 uur - 7 oktober17.00 uur: workshop 3 3 november 09.00 - 19.00 uur: slotdag
Meer informatie en een uitgebreidere beschrijving van inhoud en opzet volgen op de pagina's hierna.
Brochure SPM 2011 versie 2.3.doc
Samenwerking in Procesmanagement 2011 Inleiding In de markt voor ruimtelijke ontwikkelingsprojecten wordt van deelnemende partijen, zowel publiek als privaat, een groot vermogen tot samenwerking verwacht. In de – bestuurlijke – drukte van tal van deels overlappende netwerken zoeken medewerkers en bestuurders naar gezamenlijke probleemdefinities en oplossingen. Om de klussen te klaren worden financiering, besluitvorming en projectorganisatie veelal ondergebracht bij tijdelijke organisaties. Partijen zien zich gedwongen om uit hun schulp te kruipen en committment aan te gaan in de samenwerking met anderen. Zij brengen bevoegdheden in en alloceren middelen buiten de eigen organisatie. Tegelijkertijd moeten zij voldoen aan de eigen regimes voor doelmatigheid, rechtmatigheid en openbaarheid. Projecten worden steeds complexer - bij het ontwikkelen van een nieuw idee tot een voorstelbare, maakbare en haalbare oplossing; in lopende projecten waarbij het opruimen van obstakels belangrijk is; en in het totstandbrengen van besluitvorming in die omstandigheden waar niet duidelijk van een machts- en besliscentrum sprake is. Dit vraagt het vermogen om problemen integraal op te lossen samen met verschillende partijen. Zij genereren ook een autonome vraag naar ondersteunende kwaliteiten om in complexe processen besluitvorming tot stand te brengen, vaak voorafgaand aan de formulering van een definitief project. Doel van de leergang “Samenwerking in Procesmanagement” We werken aan de professionalisering van procesmanagement door díe kwaliteiten van deelnemers te versterken, die een bijdrage leveren aan het tot stand brengen van besluiten, verder brengen van ideeën en het obstakelvrij maken van projecten. Elementen daarvan zijn: • het gelijktijdig hanteren van verschillende perspectieven op de werkelijkheid, • het omgaan met de verschillende belangen die het handelen van partijen motiveren; • creativiteit in het verbinden van ideeën, bewegingen en strevingen van partijen in een gezamenlijke kijk op vraagstukken en oplossingen; • het hanteren van de eigen onzekerheden en het reduceren van onzekerheden bij partijen; • het kunnen toepassen van methoden en technieken voor complexe besluitvorming; • het behouden van de persoonlijke geloofwaardigheid in een voortdurend wisselend kader van inhoud en besluitvorming. Inhoud en opbouw De procesmanager is een professional die zijn vaardigheden inzet om in complexe omgevingen besluitvorming (en dus keuzes) tot stand te laten komen die op draagkracht en draagvlak kunnen rekenen. Om daarin effectief te zijn is een goed gevulde gereedschapskist niet voldoende. Er hoort bij dat de professional inzicht heeft in de effecten van zijn handelen op zijn omgeving, en dat hij zijn streven kan verbinden met de strategie van zijn organisatie en/of de doelgerichtheid van zijn klus. Het uitgangspunt voor adequate besluitvorming is steeds een goede balans tussen draagvlak, draagkracht en inhoud. Vanuit deze overwegingen is de leergang op diverse manieren een vlechtwerk van vaardigheden, context en persoonlijke ontwikkeling: • Deelnemers bereiden zich door middel van een intakegesprek en een persoonlijk werkvraagstuk voor op de leergang. • In een startbijeenkomst (1 dagdeel) worden groepsafspraken gemaakt over leren en aanspreken, en vormen deelnemers zich een beeld van hun huidige competenties als procesmanager. • In vier colleges (elk een dagdeel) worden voor besluitvorming essentiële omgevingsfactoren en de ontwikkeling daarin onder de loep genomen. • In de workshops (5 dagdelen per workshop) komen vaardigheden, context en persoonlijke ontwikkeling in hun onderlinge samenhang terug:
Brochure SPM 2011 versie 2.3.doc
- Workshop 1: meervoudig kijken (procesmanagement en partijen) - Workshop 2: meervoudig handelen (procesmanagement en procesaanpak) - Workshop 3: meervoudig zijn (procesmanagement en persoonlijke inzet & ontwikkeling) • Daarnaast vormen de deelnemers intervisiegroepen, die in 5 bijeenkomsten (van ieder een dagdeel) met begeleiding individuele, actuele werkvraagstukken oplossingsgericht verbinden aan wat in colleges en workshops wordt geboden. Overzicht en planning van het gehele traject Workshop 1: meervoudig kijken (procesmanagement en partijen) We introduceren een aantal kernbegrippen in de leergang: het verschil tussen beheersen en besturen, het management van de ontwikkeling van ideeën en van ogenschijnlijk chaotische beweging, alsmede het obstakelvrij maken van projecten. Proceselementen in klussen worden oplossingsgericht geïdentificeerd. Aansluitend introduceren we methodiek en methodologie van persoonlijke en professionele positionering in procesmanagement. Daarna maken we de overstap naar het proactief besturen van dynamiek in het krachtenveld van klanten, opdrachtgevers, belanghebbenden en medewerkers. We ontbinden standpunten van procespartijen in factoren die meer aanknopingspunten bieden voor binding en beweging. Ook gaan we in op het hanteren van procesen andere risico’s. Het management van de ontwikkeling van ideeën bekijken we hierna. Welke ideeën managen de deelnemers? We onderzoeken de kracht van die ideeën, toetsen ze op feitelijke onderbouwing, prestige & allure en aansluiting op onderstromen. Tot slot introduceren we een intervisiemodel. De deelnemers maken twee intervisiegroepen. De intervisiegroepen blijven de vijf bijeenkomsten in deze samenstelling. Workshop 2: meervoudig handelen (procesmanagement en procesaanpak) De competenties van de procesmanager worden kernachtig in kaart gebracht, alsmede waar de deelnemers nu staan. We verkennen welke trends in de markt aanleiding geven tot samenwerking en synergie en welke tot conflicten en blokkades en verbinden dat met de besturingsopgaven die de deelnemers in het persoonlijk werkvraagstuk hebben beschreven. We introduceren een methode voor procesontwerp en procesbesturing en passen die toe door in subgroepen offertes op een procesaanpak voor te bereiden, gebaseerd op actuele cases van deelnemers. Daarbij komt naast de doelgerichte besturing van ideeën en projectverstoringen ook de besturing van complexe besluitvormingsprocessen aan de orde. Vervolgens gaan we in op toepassing van de theorie van procesmanagement in de persoonlijke praktijk. Wat is de essentie van wat jij als procesmanager brengt? Welke stijlen kunnen worden onderscheiden en welke stijl hanteer je zelf; hoe kun je je stijl en aanpak verder ontwikkelen? Workshop 3: meervoudig zijn (procesmanagement en persoonlijke vaardigheden) - hoe komt besluitvorming tot stand? De aandacht is gericht op vormen van interactief beleid, de politiek-bestuurlijke, moreel/ethische en communicatieve veronderstellingen die daaraan ten grondslag liggen en de wisselwerking tussen inhoud, proces en macht. Tijdens de workshop worden de veronderstellingen die aan interactief beleid ten grondslag liggen getoetst. - macht en participatie. Behandeld worden verschillende vormen van participatie en macht. Hoe verlopen in- en uitsluitingsprocessen in projecten? welke machtsprocessen spelen een rol? - procesmanagement is verwachtingenmanagement. Hoe kan je dit in de praktijk vormgeven op basis van o.a. de ervaringen van de deelnemers? Over welke besluiten hebben deelnemers iets te zeggen? Wat is de mobiliserende werking van ideeën en verhalen? Hoe worden verschillende verhalen gebruikt? Wat is de rol van informele processen? Centraal staat onder andere de verscheidenheid aan manieren om problemen te definiëren, waarbij iedere manier resulteert in conflicterende interpretaties. Hoe kunnen conflicten worden opgelost en verandering tot stand worden gebracht?
Brochure SPM 2011 versie 2.3.doc
Intervisie Het doel van intervisie is, zicht te krijgen op je eigen handelen in situaties, omgevingen of vraagstukken die met het werk te maken hebben. Wat is je voorkeursgedrag, waar liggen je valkuilen, in welke omstandigheden neemt je effectiviteit af? Intervisie levert de deelnemers: • verbinding van persoonlijk handelen met de dynamiek van ingewikkelde positioneringsvraagstukken; • zelf invloed uitoefenen op ontwikkelingen in samenwerking; • inzicht in en vergroting van het eigen handelingsrepertoire; • per saldo autonomer optreden in een complexe context; • gedeelde taal en betekenissen; • de ervaringen in de modules op een andere manier verdiepen Wat kan de deelnemer na afloop? De deelnemer is na afloop (beter) in staat de bijdrage van procesmanagement en zijn eigen aandeel daarin resultaatgericht te beschrijven, onderkennen en ernaar handelen. Hij kan partijen en belangen herkennen met behulp van aangereikte modellen en instrumenten, alsmede een keuze maken voor de wijze waarop besluitvormingsprocessen op gang gebracht en gehouden kunnen worden. Daarnaast kan de deelnemer de individuele vaardigheden aanscherpen om zo de bijbehorende interventies effectief in te zetten Praktische zaken Groepsgrootte: maximaal 15. Plaats: extern conferentieoord, inclusief overnachtingen (voor de workshops en de daarop aansluitende intervisiebijeenkomsten). Doorlooptijd: 5 tot 6 maanden. Kosten: 5.500,- euro per persoon, exclusief BTW en exclusief reis- en verblijfskosten. Begeleiders workshops: • Jan Hartman (Grontmij) Heeft ruime kennis en ervaring met het managen van processen op het gebied van mobiliteit. Is als strategisch mobiliteitsadviseur onder andere betrokken geweest bij ‘Anders Betalen voor Mobiliteit’ in de Noordvleugel, de bereikbaarheid van Schiphol en een structuurvisie voor de Tweede Maasvlakte. Verknoopt en focust krachten en partijen vanuit een betrokken stijl. • Robert Jan Jonker (Grontmij) Robert Jan Jonker is procesmanager en senioradviseur gebiedsontwikkeling en milieueffectrapportage. Hij heeft een achtergrond in milieu en ruimtelijke ordening en heeft een brede ervaring in de planfase van projecten op diverse thema's. Voorbeelden zijn Betuweroute, Amsterdam-Schiphol-Almere, Zoetermeer Zuidplaspolder en As Leiden-Katwijk. Zijn affiniteit ligt bij het obstakelvrij maken van projecten en het koppelen van inhoudelijke aan bestuurlijke afwegingen. • André Pettinga (Grontmij) Werkt vaak op het grensvlak van stedenbouwkunde, verkeer&vervoer en civiele techniek, veelal voor gemeentelijke overheden, in binnen- en buitenland. Zijn focus is samenwerking creëren in interdisciplinaire teams, via inhoudelijke kennis naar organiserend vermogen en bestuurlijke/politieke daadkracht. Concentreert zich als kwaliteitsmanager op de relatie tussen kennismanagement, business development en risicomanagement. • Jan van Tatenhove Is socioloog en geïnteresseerd in politiek en beleidsvraagstukken. Hij promoveerde in 1993 aan de Landbouwuniversiteit Wageningen op de institutionalisering van het Nederlandse milieubeleid. Tot september 2005 was hij universitair hoofddocent Beleid en Bestuur bij de afdeling Politicologie van de
Brochure SPM 2011 versie 2.3.doc
Universiteit van Amsterdam. Momenteel is hij hoogleraar Marine Governance aan de WUR (Wageningen University & Research Centre). Zijn onderwijs en onderzoek richten zich op de institutionalisering van (innovatieve) beleidsarrangementen in onder andere het milieu-, water- en natuurbeleid, interactieve besluitvorming en participatie en multi-level governance in de Europese Unie. Zijn huidige onderzoek richt zich op nieuwe vormen van beleid en sturing van marine activiteiten, zoals visserij, scheepvaart, olie- en gasproductie en windparken. • Gert van der Kolk (OIO) Hij maakt graag concrete en overzichtelijke voorstellingen van ingewikkelde vraagstukken die eenvoudig zijn om te zetten in handelen. Hij houdt zich graag bezig met vraagstukken van samenwerking, strategie en bestuur. Het organiseren van oplossingen door grote zaken klein te maken is een kernelement in zijn werk. • Marie-Josée Dries (OIO) Mensen in beweging krijgen en houden, en professionals laten leren zijn de opgaven waar zij zich mee bezighoudt. De optimale mix van persoonlijke drive, professionele ontwikkeling en organisatiebelang staat daarbij centraal. Zij is gespecialiseerd in het benutten van het hier-en-nu, het instrumenteren van trajecten voor vernieuwing en verandering, het verzorgen van trainingen en het bieden van individuele coaching. Productie, programmamanagement en intervisie: Gert van der Kolk, Marie-Josée Dries (OIO) Data in 2011
6 april 15.00 - 20.30 uur: startbijeenkomst 20 april 18.00 uur - 22 april 17.00 uur: workshop 1 25 mei 15.00 - 20.30 uur: intervisie en college 22 juni 18.00 uur - 24 juni 17.00 uur: workshop 2 7 september 15.00 - 20.30 uur: intervisie en college 5 oktober18.00 uur - 7 oktober17.00 uur: workshop 3 3 november 09.00 - 19.00 uur: slotdag
Voor informatie: Marie-Josée Dries: 06-22455433 / Gert van der Kolk: 06-51050119
Brochure SPM 2011 versie 2.3.doc
