Interplast Holland missie Burundi 1 – 14 november 2014 Teamleden: Rein Zeeman Gijs Witte Marjorie Braam Marie Therese de Bakker Els Gerritsen Maria van der Voort Johan Tafijn Jet Greijdanus Andre Nkeshimana Jean Claude Bizimana
plastisch chirurg NP, teamleider (verslag) anesthesioloog plastisch chirurg OK-assistent OK-assistent OK-assistent anesthesiemedewerker tropenarts voorzitter “Izere” (Burundi Diaspora), The Netherlands lokale Burundese arts
Bezochte ziekenhuizen: Makamba Hospital, Makamba en Mpanda (Chinese) Hospital
Het voltallige team bij Makamba Hospital
Interplast Holland Burundi missie November 2014
Teamsamenstelling: Jet Greydanus werd als enthousiaste tropenarts uit Zuid Afrika op het laatste moment aan het team toegevoegd. Johan – anesthesiemedewerker – en Marjorie – plastisch chirurg waren voor de eerste keer met een Interplast missie mee. Maria was al eerder met Interplast in Ghana mee geweest. De overige teamleden waren oudgedienden, die al vele teamuitzendingen op hun naam hadden staan. Het bleek een goed werkzaam team te zijn met een combinatie van ervaring en nieuw enthousiasme. Jet en Jean Claude waren goede assistentie bij de operaties, want de lokale medewerking was gering. Jean Claude – als lokale arts – regelde veel voor ons: bedden, medicatie, zuurstof, enz. Het Kirundi – de lokale taal – van de teamleden is nog steeds onder de maat.
Jet en Jean Claude met Rein Zeeman
Aankomst van het Team Twee dagen voordat het team arriveerde was de teamleider al vanuit Uganda gekomen om de laatste voorbereidingen te treffen, zoals de bus van Brarudi en de opgestuurde dozen – die al ingeklaard waren – na te kijken. Aankomst van de overige teamleden: Het team kwam 4 uur later dan gepland doordat een vlucht vanuit Nairobi was gecanceld. Gelukkig waren de visa dit keer goed geregeld en konden we voor een korte stop en lunch bij Esperance verder. Alle dozen en koffers werden ingeladen voor een lange trip naar Makamba. Deze keer via de kustweg lang Lake Tanganyika. Het was een erg slechte weg! Rond 8pm uur konden we inchecken bij Auberge St. Etienne. In verband met cholera rond het meer hadden we Remy – de kok van Esperance – meegenomen voor de nodige hygiëne. Jean Claude Bizimana had zich al eerder bij ons gevoegd. Na het diner ging iedereen snel te kooi na deze lange reis.
Interplast Holland Burundi missie November 2014
Zondag Het team begon met het inrichten van de operatiekamer die ruim van opzet was. We kregen medewerking van de lokale anaesthetic officers. Uiteraard weer problemen met aansluitingen van de zuurstofconnectie van de zuurstofcilinder naar de machine. Het was de drukregulator die de problemen gaf. Pas de volgende dag werd dat probleem met Albert, Thomas en de technicus opgelost.
De screening startte om 2 uur in de middag. Het bleek minder druk dan de vorige keer, maar genoeg om de programma’s vol te krijgen. Later bleek dat er kennelijk enige onduidelijkheden was geweest over de aankondiging op de radio. Naast de bekende brandwondencontracturen waren er veel tumoren in het hoofd/hals gebied, parotis, submandibulaire cysten, lipomen, enz. Maandag – Zaterdag De operaties werden uitgevoerd in de ruime operatiekamer op 2 tafels. Er was weinig tot geen licht van de OK-lampen. Gelukkig hadden we voorhoofdlampen en licht genoeg via de bovenlichten dan de operatiekamer. Het sterilisatieproces – schoonmaken, uitkoken, enz. – werd afwisselend door Els, Marie-Therese en Maria gedaan. Ze werden bijgestaan door een assistente (Concilia) op de sterilisatie, die enthousiast meewerkte. Op vrijdag werden we uitgenodigd door de ‘Governor’ en de directeur van het ziekenhuis voor een borrel en een brochette! In het totaal werden 54 patiënten geopereerd.
Gelukkige moeder na operatie lipspleet kind
Interplast Holland Burundi missie November 2014
Zaterdag De laatste visite op de zalen, inpakken en retour Bujumbura – Esperance. De terugweg ging via het binnenland. In het begin van de eerste week waren er enige teamleden die hun darmkanaal wilden reinigen, en zich redelijk beroerd voelden. Gelukkig duurde dit slechts twee tot drie dagen en daarna was iedereen weer van de partij. Zondag In de ochtend een wandeling naar de kerk die zeer druk werd bezocht. Om 1pm zijn we afgereisd naar Mpanda; een busreis van een half uur. We werden ontvangen door de nieuwe directeur en maakten kennis met hem. Daarna vond de screening plaats. Het was erg druk met malades: een understatement van de directeur. Er waren zeker 250 mensen gekomen die allemaal door de Mzungu dokter moesten worden gezien. Net als de vorige keer werd de massa toegesproken en de prioriteiten wat betreft de patiënten die geopereerd konden worden, kenbaar gemaakt: eerst schisis, dan contracturen, dan congenitale afwijkingen en tumoren.
Ondanks de uitleg dat we geen keloïden, schildklieren en hernia’s opereerden, zagen we allerhande pathologieën, orthopedische problemen en gynaecologische fistels. Het was een soms wat chaotische screening waarin mensen moeilijk in toom waren te houden om binnen te komen. We deden een deel van de screening buiten nadat Jean Claude de patiënten ‘in line’ had gebracht.
Interplast Holland Burundi missie November 2014
Uiteindelijk werden de lijsten voor het operatieprogramma gemaakt. Er waren veel lipspleten, contracturen en tumoren. Daarna werden de operatiekamers bekeken en ingericht. In dit ziekenhuis – door chinezen gebouwd als gift aan de lokale bevolking – bleek na twee jaren al gedegradeerd tot een Afrikaans, chaotisch en smerig ziekenhuis. De operatiekamers zijn modern ingericht, echter de machinerie werkte al niet meer. Gelukkig was er wel airco. Ook hier weer problemen met de anesthesiemachines – afkomstig uit China – en de zuurstofconnecties. Uiteindelijk was er 1 minimaal lekkende machine bruikbaar. De dagen erna bogen Chinese techneuten – soms met vijf man sterk – zich over de andere machine om het op te lossen.
Daardoor op de ene tafel Halothane voor de kleinere lipjes en op de andere tafel iv anesthesie met spontane ademhaling en zuurstof voor de contracturen. De medewerking van de lokale stafleden was nihil. Ook zagen we pas aan het einde van deze dagen enkele geïnteresseerde Chinese artsen. Deze week stond in het teken van een reanimatie van een patiënt waarbij een groot adamantinoom van de onderkaak werd verwijderd. De reanimatie verliep succesvol, hoewel het longoedeem dat erop volgde zorgen baarde. De aanwezige beademingsmachine werkten niet. Daarom werd met een ambu enige PEEP gegeven. Gijs bleef de hele nacht en kreeg assistentie van afgewisseld Maria en Jet. Tot onze stomme verbazing zat de patiënt de volgende ochtend in de rolstoel om naar de afdeling te gaan. Hij herstelde vervolgens voorspoedig. Ieder ochtend waren er problemen met de zuurstof zodat we pas laat konden starten. Daardoor vertrokken we elke avond tussen 7 en 8 pm pas weer naar Bujumbura. Een kleine aardbeving op donderdag was een verrassing en duurde slechts even. Het personeel – voor zover ze aanwezig waren – rende weg.
Interplast Holland Burundi missie November 2014
Op de afdeling was niet alleen weinig personeel, maar er was ook hier een desinteresse en weinig tot geen medewerking van de verpleegkundigen. De attendants moesten het werk dus zelf doen. Gelukkig kon Jean Claude soms nog iemand overtuigen mee te werken. Van training van het lokale personeel was geen sprake. In het interview op tv heeft de teamleider dit ook naar voren gebracht. Of dit uitgezonden wordt, is niet duidelijk. Voorlopig zal er naar dit ziekenhuis geen team van Interplast Holland meer terugkeren. Geen enkele arts wilde de nazorg op zich nemen! Gelukkig was Jean Claude bereid om een week langer te blijven om de verbandwisselingen en overige nazorg op zich te nemen. De vraag was hoe het komt dat ze geen interesse in medewerking hebben. Ze wilden hiervoor betaald worden zoals bij andere teams (uit Uganda bijvoorbeeld). Interplast Holland wil hier niet aan meewerken. Vrijdagochtend De laatste visite, verbandwisselingen, nacontroles, enz. Gelukkig weinig complicaties te melden: 1 serieuze necrose en infectie bij een Post Burn Contracture. In het totaal zijn in het tweede ziekenhuis 50 patiënten geopereerd. Vrijdagmiddag lunch at Bora-Bora (aan het meer! Lake Tanganyica ) en ’s avonds het vertrek van het team. Conclusie Voor de behandelde patiënten een geslaagde missie. Qua opleiding en ondersteuning is het resultaat negatief, zeker in Mpanda. In Mpanda werden geen certificaten uitgedeeld, in Makamba 5, te weten 2 anesthesie, 1 chirurg, 1 instrumenterende, 1 sterilisatie. Er zijn in totaal 93 operaties verricht maar 105 keer anesthesie gegeven i.v.m. verbandwisselingen onder narcose. Met dank aan Brarudi voor het verzorgen van het transport (bus en chauffeur) gedurende deze missie.
Operatietableau 30
27
26
cleft lip and/or palate
other
24
25 20
16
15 10 5 0 burn contracture
Rein Zeeman Interplast Holland Burundi missie November 2014
tumour
