DE AMSTERDAMMER
Vrijdag 14 november 2014
Krant_amsterdam.indd 1
12/11/14 20:44
AMSTERDAM Amsterdam is sinds de tweede helft van de zestiende eeuw een wereldstad. Wat begon als een klein visserdorpje, groeide dankzij de handel in haring en bier uit tot een handelscentrum van wereldformaat.
Krant_amsterdam.indd 2
12/11/14 20:44
Het begin
De geschiedenis van Amsterdam begint in de 13e eeuw toen vissers begonnen met de aanleg van palissades langs de oevers van de rivier de Amstel. Op de hoogte van de huidige Dam verbindt men de oevers. Hierdoor krijgt de plaats de naam Amsteldam. In 1275 verleent graaf Floris V de bewoners rond deze nederzetting het privilege van vrije vaart over de Hollandse wateren.
Handel
Het recht op vrije doorvaart bleek cruciaal te zijn voor de economische ontwikkeling van de stad. Vrije doorvaart betekende namelijk dat op goedkope wijze gehandeld kon worden. En dat gebeurde dan ook. Vooral bier en haring blijken gewilde handelsgoederen. Zo krijgt Amsteldam in 1323 zelfs het alleenrecht op de invoer van bier uit Hamburg. De handel in haring komt in een stroomversnelling na het uitvinden van het haringkaken, een methode om direct na de vangst de ingewanden van de vis te verwijderen om hem langer vers te houden. Hierdoor kunnen vissers meer vis vangen en dus meer winst maken.
Gouden Eeuw
Eind vijftiende eeuw komt de ontwikkeling van de stad in een stroomversnelling. Nadat de Spanjaarden Antwerpen hebben veroverd, vluchtten vooral rijke joden naar Amsterdam. Het kapitaal dat zij meebrengen wordt gebruikt om tochten naar India te organiseren. Het commerciële succes is enorm. Daarop wordt in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht. Amsterdam participeert voor meer dan de helft in deze nieuwe onderneming, die zou uitgroeien tot de eerste multinational ter wereld. Het resultaat is een periode van ongekende bloei en welvaart. Daarom wordt de 17e eeuw ook wel de ‘Gouden Eeuw’ genoemd. In die periode onderging de stad twee reusachtige stadsuitbreidingen. Voor het eerst werd niet alleen gelet op functionaliteit maar ook op schoonheid. Resultaat: grachtengordel en de Jordaan. Ook de kunst kwam tot grote bloei. In de eerste helft van de 17de eeuw neemt het aantal kunstenaars enorm toe en was er een explosie van de kunstproductie en kunsthandel in Amsterdam. In dertig jaar tijd wordt Amsterdam een bloeiende cultuurstad. Het is de tijd van Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer en Jan Steen.
Industrialisatie
Eind zeventiende eeuw komt de Amsterdamse economie rokend tot stilstand. Een periode van terugval en armoede treedt in. Met de aanleg van het Noordzeekanaal (1876) krijgt Amsterdam een directe verbinding met de zee. Vanaf dat moment maken stoomschepen deel uit van het
Krant_amsterdam.indd 3
dagelijks leven in de Amsterdamse haven. Het betekent een keerpunt voor de stad. Dankzij de handel met Nederlands Oost-Indië (Indonesië) verwerft Amsterdam namelijk een belangrijke positie in de wereldhandel in specerijen. En de diamanthandel met Zuid-Afrika leidde er zelfs tot dat een diamantindustrie ontstond. Die nieuwe periode van voorspoed komt tot uitdrukking in de bouw van monumentale, architectonische hoogstandjes. Zo komt in 1889 het Centraal Station gereed. Een paar jaar later volgt het Concertgebouw, theater Carré en Hotel Americain.
Afgelopen eeuw
De twintigste eeuw begint voorspoedig. De Amsterdamse school, een idealistische architectuurrichting, bouwt verschillende wijken met sociale woningbouw rondom de oude stad. Hierbij wordt veel aandacht besteed aan het uiterlijk van de woningen. Verder wordt Amsterdam uitgebreid met vliegveld Schiphol, tevens de thuisbasis van KLM, de oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld. Hoewel Nederland neutraal is tijdens WO I, ontstaat een groot tekort aan voedsel. De aanvoer blijkt namelijk een probleem te zijn. Veel producten gaan op de bon. In 1917 blijkt een schip volgeladen met aardappels in de haven te liggen, bedoeld voor het leger. De bevolking komt dit aan de weet, is het er niet mee eens en komt in opstand: de ‘Aardappeloproer’ is het gevolg. Het blijkt de voorbode voor een turbulente periode in de geschiedenis van Amsterdam. Tijdens de Crisisjaren (1934) brak een opstand uit. Geprotesteerd werd tegen verlaging van de werkloosheidsuitkeringen, voor veel mensen de enige bron van inkomsten. Vooral bewoners uit de Jordaan deden van zich spreken: met stenen bekogelden zij de politie. De als Jordaanoproer bekendstaande opstand had tot gevolg dat alle straten in de Jordaan werden geasfalteerd zodat geen stenen meer geraapt konden worden. WO II veroorzaakt weinig materiële schade in Amsterdam. Maar de hongerwinter eist vele levens en als gevolg van de jodenvervolging verliest de stad tien procent van haar inwoners. Na de oorlog verandert de samenstelling van de Amsterdamse bevolking snel. Veel oorspronkelijke Amsterdammers vertrekken naar overloopgemeenten als Purmerend, Hoorn en Almere. Daartegenover staat de toestroom van Surinaamse, Turkse en Marokkaanse Amsterdammers. Inmiddels telt Amsterdam ruim 800.000 inwoners uit 175 verschillende landen. 37% van de bevolking behoort tot een etnische minderheidsgroep.
12/11/14 20:44
Krant_amsterdam.indd 4
12/11/14 20:44
INTERVIEW MET KALLE VERKOPER BIJ RESET
Wat is grafisch ontwerp voor jou?
Als ik aan grafisch ontwerp denk, denk ik vooral aan 3D print zoals het 3D print canal house hier in Amsterdam. Ook denk ik aan creatief zijn met de computer.
Wat zijn de beste bezienswaardigheden in Amsterdam?
De Bijlmer, dit is een woonwijk in Amsterdam waar er vooral surinamers zitten. De gebouwen zijn erg depressief maar de mensen zijn zeer warm, er zijn zeel veel markten met Afrikaans eten.
Wat moet je zeker niet bezoeken in Amsterdam?
Heineken experience, het is te commercieel en ze zouden ook aan dierenmishandeling doen.
Kent u een paar grafische ontwerpers?
Rowan Swart, hij heeft bedrijf in Rotterdam. Houdt zich vooral bezig met reclame, advertenties en campagnes.
Krant_amsterdam.indd 5
12/11/14 20:44
Krant_amsterdam.indd 6
12/11/14 20:44
Krant_amsterdam.indd 7
12/11/14 20:45
“Ik wou dat ik in Amsterdam woonde, dan had ik elke dag vakantie” Ik vond het stedelijk museum en dan voornamelijk de tentoonstelling van Marlene Dumas fantastisch, haar werken zijn geweldig en ik heb er erg van genoten. De tweede dag dat we in Amsterdam waren hebben Linne, Lena en ik een Amerikaanse jongen leren kennen die spontaan op ons af kwam. In het begin vond ik dit wat ongemakkelijk maar het was eigenlijk een zeer leuke dag. Door hem hebben wij ook ‘Droog’ gevonden en een super toffe kanaalervaring gehad. Maar wat ik het allerleukste vond aan Amsterdam zijn de mensen, ze zijn er zo vriendelijk en open. oen we mensen interviewden zei er één persoon dat het grote nadeel aan Amsterdam het klimaat is, maar ik vind dat dit niet stoort want de mensen zorgen voor de warmte in de stad. Ik ben echt verliefd geworden op de stad. En wat er natuurlijk ook niet mag ontbreken is mijn verjaardag die ik in Amsterdam heb mogen meemaken.
Krant_amsterdam.indd 8
12/11/14 20:45
I AMSTERDAM Ik was al 3 keer naar Amsterdam geweest en dit was de eerste keer dat ik IAMSTERDAM letters bezocht. Eigenlijk ben ik wel teleurgesteld want ik had het veel spectaculairder verwacht dan dat het in werkelijkheid is. Je kon er ook geen deftige foto maken want er staan altijd wel mensen voor de letters omdat iedereen wel een foto wil met de letterd. Ik vind het gewoon overroepen maar dit komt misschien ook wel omdat ik een beetje een anti toerist ben.
Krant_amsterdam.indd 9
12/11/14 20:45
Sophie Vandenbosch
“Zij dronk ranja met een rietje mijn Sophietje Op een Amsterdams terras”
Krant_amsterdam.indd 10
12/11/14 20:45
