Instituut Asbestslachtoffers

Instituut Asbestslachtoffers

Verslag over 2014

INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS (IAS) Het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) adviseert de Sociale Verzekeringsbank (SVB) over het recht op een tegemoetkoming voor asbestslachtoffers met de ziekte mesothelioom of asbestose. Daarnaast bemiddelt het IAS tussen (ex-)werkgevers en (ex-)werknemers over het betalen van een schadevergoeding. Andere taken zijn voorlichting en verspreiding van kennis op het gebied van asbest en gezondheid. Het IAS is daarvoor in 1999 opgericht door organisaties van werkgevers en werknemers, het Comité Asbestslachtoffers, het Verbond van Verzekeraars en de overheid. Meer informatie vindt u op de website van het IAS: www.asbestslachtoffers.nl.

Colofon Uitgave van Instituut Asbestslachtoffers IAS publicatie 2015/1 Redactie Simone Aarendonk Derk Morreau Machiel van der Woude Druk en vormgeving Elan Strategie & Creatie BV Mei 2015

Inhoudsopgave • Voorwoord

2

• Juridische ontwikkelingen

22

- Aansprakelijkheid bij kortdurende • Het IAS in 2014

4

blootstelling - Aansprakelijkheid bij chrysotiel (wit asbest)

- Resultaten bemiddeling en

- Geen aansprakelijkheid overheid voor

advies Mesothelioom

asbestschade

- Voorlichting en kennisoverdracht

- Asbestsloop: soms gaat het goed, soms

- Onderzoek

helemaal niet

- Asbestose

- Meer openheid over asbesttoezicht • Kerncijfers Mesothelioom

6 • IAS Monitor

- Instroom, uitstroom, voorraad

- Ontwikkeling regionale

- Regeling TAS en Regeling TNS

asbestblootstelling

16

- (Complex)bovennormatieve schade

- Asbestrisicosectoren

20

- Resultaten 2000-2014

- Is eenmalige asbestblootstelling

- Afgewikkelde aanvragen

levensgevaarlijk?

- Klanttevredenheid

- Asbestrisicoberoepen • Kerncijfers Asbestose

14

• Epidemiologische ontwikkelingen

17

18 24

• Interviews - Aantal mensen met mesothelioom in Nederland - Kenmerken asbestslachtoffers IAS • Nederlandse asbestontwikkelingen

21

- Lodewijk Asscher

3

- Victor Kin

13

- Dick Heederik

19

- Frans Neijndorff

25

• Nieuws

- Asbest in de broodindustrie

- Politiek

12

- Asbestincidenten

- Opmerkelijk

44

• Internationale ontwikkelingen

24

• Personalia

28

• Financieel verslag over 2014

29

- Asbestproductie en gebruik - Campagnes tegen asbest - Vergoedingsregelingen • Controleverklaring onafhankelijke • Internationale ontwikkelingen

26

accountant

41

- Asbestproductie en gebruik - Campagnes tegen asbest

• Missie, taken en werkwijze

42

• Summary

43

- WHO factsheet meldt 107.000 jaarlijkse asbestdoden - Vergoedingsregelingen - Asbestregelgeving en verboden

JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

1

Voorwoord ‘Ziek worden van je werk is verschrikkelijk en onrechtvaardig’. Dat zegt onze vice-premier Lodewijk Asscher in dit Jaarverslag. En zo is het ook, zeker voor de slachtoffers waarvoor het IAS in 1999 is opgericht. 15 jaar later is de stroom aanvagen helaas nog niet afgenomen. Er was in 2014 zelfs sprake van een kleine stijging. Het jaarlijkse aantal mesothelioomslachtoffers stabiliseert de laatste jaren rond de 500. Het merendeel van deze asbestslachtoffers weet het IAS te vinden. Het stemt tevreden dat in 2014 een belangrijk deel van deze aanvragen heeft geleid tot een schadevergoeding ondanks de nog steeds bestaande juridische knelpunten op het gebied van verjaring, stelplicht en bewijslast. Nog belangrijker is misschien het gegeven dat bijna 90% van alle aanvragen resulteerde in een schadevergoeding of tegemoetkoming bij leven. Op 1 april 2014 gingen de deuren van het IAS ook open voor mensen met de ziekte asbestose (stoflongen door asbestblootstelling). De discussie hierover heeft heel veel tijd in beslag genomen, maar het is tenslotte toch gelukt tot een breed gedragen protocol te komen dat vaststelt of er al dan niet sprake is van asbestose. Het protocol omvat arbeidshygiënische criteria om vast te stellen of sprake is van lange en/of intensieve asbestblootstelling, en medische criteria die aangeven of sprake is van longfibrose en van substantieel longfunctieverlies. Om de aanvragen medisch op hoog niveau te kunnen beoordelen is in samenwerking met de longartsenvereniging NVALT het Nederlands Asbestose Panel (NAP) opgericht, waarin de beste expertise van ons land is bijeengebracht. Sinds 1 april 2014 zijn bij het IAS 157 aanvragen geregistreerd die aan dit Panel worden voorgelegd. De verwachting is dat het aantal aanvragen na 2014 snel zal teruglopen. In 2014 was asbest voortdurend in het nieuws. Met name de afsluiting van een groot deel van de binnenstad van Roermond, nadat bij een grote brand asbestdeeltjes waren verspreid in de leefomgeving, maakte grote indruk. Het verbaast niet dat er nog veel asbestincidenten zijn in een samenleving die nog volgepropt zit met dit ooit als ‘wondermiddel’ betitelde mineraal. De overheid spant zich inmiddels steeds meer in om asbest te laten verwijderen uit de maatschappij en het beschermingsniveau via de aangescherpte weten regelgeving te verhogen. Het IAS ondersteunt het beleid hierbij door het genereren van gegevens over risicovolle situaties. Aldus kan worden voorkomen dat nog veel meer landgenoten aan asbest worden blootgesteld. Helaas komen deze maatregelen voor een grote groep mensen te laat. Voor deze asbestslachtoffers, die tientallen jaren geleden op fatale wijze in contact met asbest zijn geweest, kan het IAS in de komende tijd nog een nuttige functie vervullen. Tot slot past een woord van dank aan de organisaties waarmee het IAS al ‘jaar en dag’ nauw samenwerkt. Wij zijn de SVB, BSA Schaderegeling, het Nederlands Mesotheliomen Panel, het expertpanel van de longartsenvereniging NVALT, TNO en het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen (NKAL) 2

zeer dankbaar voor hun niet aflatende inzet. Samen met deze organisaties zal het IAS zijn taken ook in de komende jaren met onverminderde energie blijven uitvoeren voor slachtoffers met mesothelioom en asbestose. Dit voortdurend met een kritisch oog voor de eigen prestaties. De dienstverlening kan immers niet snel, zorgvuldig en laagdrempelig genoeg zijn voor deze zwaar getroffen groep landgenoten. Den Haag, april 2015

M.R. van der Heijden, voorzitter

M.A. van der Woude, directeur


Interview Lodewijk Asscher, Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, viceminister-president

‘Asbestslachtoffers verdienen onze steun’ ‘Laten we er geen doekjes om winden. Ziek worden van je werk is verschrikkelijk én onrechtvaardig. Geen enkele baan zou mogen leiden tot gezondheidsklachten, laat staan tot invaliditeit of vroegtijdig overlijden. Ziektes zoals asbestose en mesothelioom kunnen dat wel doen. Slachtoffers van deze ziektes dragen hun hele leven de last van het werk dat ze gedaan hebben. En dat is een onverteerbaar onrecht. Voor de overheid is het belangrijk om ervoor te zorgen dat slachtoffers van deze ziektes geholpen worden. Dat ze hun recht kunnen halen bij degene die verantwoordelijk is. Anders gezegd: de juiste persoon moet krijgen waar hij recht op heeft. En de overheid moet daarbij adequaat handelen en dat proces goed faciliteren. Rechtvaardig optreden betekent soms ook dat je streng moet zijn en niet iedereen zijn zin kan geven. Dat is niet altijd gemakkelijk en het maakt de overheid niet altijd populair. Maar het is wel belangrijk. Want niemand heeft baat bij vertroebelde regels en loze beloften. Het gaat erom dat regelingen zo duidelijk mogelijk zijn. En dat we ons richten op degenen die dit het hardst nodig hebben, ook in de toekomst. Alleen zo kunnen slachtoffers snel en goed worden geholpen en kunnen ze een vergoeding krijgen die hen in staat stelt om de weinige tijd die hen soms resteert in zo comfortabel mogelijke omstandigheden door te brengen. Het is daarbij belangrijk dat de overheid zorgt voor samenwerking van alle betrokken partijen, zoals de verzekeraars, werkgevers, vakbonden en het comité asbestslachtoffers. Juist deze samenwerking en onderlinge afstemming maakt de aanpak waardevol en uniek. Met deze gedachten in het achterhoofd heeft de overheid samen met IAS en andere belanghebbenden hard gewerkt aan de asbestose regeling. Deze is begin vorig jaar in werking getreden. Ook voor deze regeling hanteert de overheid duidelijke regels en een helder medisch toetsingskader. Er wordt heel serieus beoordeeld of slachtoffers aan de voorwaarden voldoen. Helder en duidelijk. We kijken ook goed naar de afhandeling van de dossiers, zodat we hier lering uit kunnen trekken voor de toekomst. En we stellen onszelf daarbij kritische vragen. Is de communicatie helder genoeg? Zijn de protocollen niet te scherp of te ruim? Wat vinden artsen en slachtoffers ervan? En vooral: wat kan er beter? De eerste resultaten van deze nieuwe regeling komen nu binnen. Deze laten zien dat de regels goed zijn toegepast en dat in ongeveer dertig gevallen een tegemoetkoming is toegekend. De uiteindelijke beslissing, ook als die niet tot een toekenning leidt, wordt helder op papier gezet en zo nodig toegelicht. En we zorgen er met elkaar voor dat iedereen die een aanvraag doet en er recht op heeft, een uitkering krijgt. En dat is een goede zaak, want asbestslachtoffers verdienen onze steun.’ JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

3

Het IAS in 2014 Het IAS ontvangt in 2014 weer veel aanvragen. Niet alleen mesothelioomaanvragen, maar ook aanvragen van longpatiënten met asbestose. Het totale aantal aanvragen passeert in dit jaar daarmee de 7000. Naast bemiddeling en advies houdt het IAS zich ook bezig met voorlichting en kennisoverdracht, alsook met onderzoek. Om de missie van het IAS zo goed mogelijk te vervullen wordt regelmatig evaluatieonderzoek gedaan naar de werkwijze en de ervaringen van slachtoffers en andere betrokkenen. Zo ook in 2014. De resultaten hiervan worden, zo is het streven, vertaald in een dienstverlening die nog zorgvuldiger, sneller en laagdrempeliger is.

Resultaten bemiddeling en advies voor maligne mesothelioom Voor de ziekte maligne mesothelioom neemt het IAS in 2014 566 aanvragen in behandeling. 474 aanvragen worden afgewikkeld. In totaal zijn voor deze doelgroep in de afgelopen 15 jaar 6934 aanvragen in behandeling genomen. De groep bestaat voor het grootste deel (bijna 90%) uit mannen. Circa driekwart is ouder dan 65 bij aanmelding. Aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB) worden in 2014 526 adviezen gegeven in verband met een aanvraag voor een tegemoetkoming van € 19.201,- in het kader van de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS) of de Regeling niet-loondienstgerelateerde slachtoffers van mesothelioom (TNS): 390 voor TAS en 136 voor TNS. Het IAS adviseert de SVB voor 463 slachtoffers de tegemoetkoming toe te kennen, verdeeld over 341 positieve adviezen voor een TAS- en 122 positieve adviezen voor een TNS. 139 (62,3 %) van de in 2014 bemiddelde aanvragers ontvangen een schadevergoeding van € 62.124,conform de normbedragen. Dit bedrag omvat ook de eenvoudig vast te stellen bovennormatieve schade. Het bedrag omvat echter niet de eventueel geleden complex bovennormatieve schade. In 2014 wordt voor deze schade aan 25 slachtoffers gemiddeld € 62.220,- betaald. In totaal dus € 1.555.508,-.

Voorlichting en kennisoverdracht Het IAS verricht in 2014 verschillende voorlichtingsactiviteiten, zowel voor zijn primaire doelgroep, de asbestslachtoffers, als voor andere betrokkenen. Zo worden nieuwe patiëntenfolders gemaakt en gedistribueerd naar de longartsen en longpoli’s van alle ziekenhuizen in Nederland. Veel informatie is beschikbaar via de geheel vernieuwde website. De verschillende doelgroepen kunnen nu gerichter terecht voor de informatie die voor hun relevant is. Met de Stichting Lezen en Schrijven vindt overleg plaats om de toegankelijkheid van de website en de overige voorlichtingsproducten te vergroten. Op de website zijn de uitgebreide resultaten te vinden van de IAS Monitor over o.a. asbestgebruik en de ontwikkeling van mesothelioom, het aantal patiënten per regio, geslacht en leeftijd, de overlevingsduur na diagnose, de asbestblootstelling naar sector en beroep. Deze informatie wordt ontleend aan de dossiers van asbest4

slachtoffers en de gegevens van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Ook in dit jaar verschenen vier elektronische nieuwsbrieven met veel nationaal en internationaal nieuws op epidemiologisch, medisch, juridisch en politiek gebied. De editorials van deze nieuwsbrieven gaan over actuele onderwerpen zoals de aanpassing van de blootstellingsnormen in Nederland en de vraag of eenmalige asbestblootstelling ook levensgevaarlijk kan zijn.

Onderzoek Het IAS meet regelmatig de tevredenheid van de aanvragers, teneinde de kwaliteit van de dienstverlening in kaart te brengen en daar waar nodig te verbeteren. Aanvragers ontvangen kort nadat hun aanvraag is afgerond daartoe een enquêteformulier. Eén van de vragen betreft de verwijzing door longartsen naar het IAS. Te zien is dat in de loop der jaren sprake is van een steeds grotere medewerking van deze specialisten JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

(zie verder pag. 11). In 2014 vindt ook evaluatieonderzoek plaats door de Convenantpartijen ten behoeve van het functioneren van het IAS in de toekomst. Hierbij is gekeken naar de werkwijze van de uitvoeringsorganisatie, de bemiddelingsresultaten, de communicatie , de ontwikkeltaken, de bestuurlijke en financiële structuur en relevante ontwikkelingen in het buitenland. Hoe heeft men daar de asbestcompensatie vorm gegeven en wat zijn de daar geboekte resultaten. Voor wat betreft de werkwijze van het IAS en de situatie in buitenland wordt gebruik gemaakt van de expertise van de Vrije Universiteit. De eindresultaten van dit evaluatieonderzoek zijn in de eerste helft van 2015 te verwachten. In vervolg op het onderzoek van mr. Hebly en prof. Lindenbergh van de Erasmus Universiteit Rotterdam naar de uitspraken van rechters in verjaringszaken heeft de Raad van Toezicht en Advies van het IAS besloten via een prejudiciële vraag de verjaringsproblematiek voor te leggen aan de Hoge Raad. Nog steeds bestaat er geen uniforme interpretatie van de gezichtpunten die in dit kader door de Hoge Raad in het jaar 2000 zijn geformuleerd. In 2014 vindt ook onderzoek plaats naar de beveiliging van de persoonsgegevens in het kader van het in opdracht van het IAS gebouwde Asbestregister. Deze webapplicatie is bedoeld voor mensen die langdurig en/of intensief aan asbest zijn blootgesteld en die (nog) niet getroffen zijn door een asbestziekte. Voordat het Asbestregister in gebruik genomen kan worden moeten de thans nog bestaande vragen met betrekking tot de beveiliging en de continuïteit van deze webapplicatie afdoende worden beantwoord.

Asbestose Na de principe-toezegging van de convenantpartijen besloot voormalig staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2012 de TAS-regeling open te stellen voor mensen met de ziekte asbestose (stoflongen door asbestblootstelling). In aansluiting hierop besloot ook staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu ditzelfde te doen voor de TNS-regeling. Een en ander heeft er na lange tijd toe geleid dat werknemers en zelfstandigen met asbestose sinds 1 april 2014 terecht kunnen bij het IAS voor een tegemoetkoming of bemiddeling. Dan moeten deze slachtoffers wel voldoen aan de arbeidshygiënische en medische criteria die in een beoordelingsprotocol zijn vastgelegd in overleg met betrokken ministeries, convenantpartijen, de SVB en de longartsenvereniging NVALT. Inmiddels heeft het IAS 157 aanvragen in behandeling genomen. Op pag. 15 van dit jaarverslag worden de eerste resultaten toegelicht.

5

Wielen kinderwagen schoonspuiten na asbestbrand Vroomshoop in 2008. Bron: Refdag.nl


Kerncijfers IAS Mesothelioom 2014 Het IAS adviseert de Sociale Verzekeringsbank (SVB) over het recht op een tegemoetkoming van € 19.201,– (2014) voor asbestslachtoffers met de ziekte mesothelioom op grond van de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers 2014 (TAS) of de Regeling tegemoetkoming niet-loondienstgerelateerde slachtoffers van mesothelioom en asbestose (TNS). De TAS is bedoeld voor mensen met mesothelioom die als werknemer aan asbest zijn blootgesteld. Onder de TNS vallen slachtoffers die de asbestblootstellingsoorzaak niet weten of niet zeker weten of ze in een dienstverband aan asbest zijn blootgesteld. Een andere groep in de TNS zijn mensen die verklaren als zelfstandige, privé (o.a. klussen) of in het milieu aan asbest te zijn blootgesteld. Voor de groep werknemers bemiddelt het IAS daarnaast met hun (ex-)werkgevers over het betalen van een schadevergoeding van € 62.124,- (2014). Als het slachtoffer is overleden kunnen nabestaanden bemiddeling aanvragen voor vergoeding van materiële schade en overlijdensschade (2014: elk € 3.110). Hierna volgen de belangrijkste cijfers over 2014 inzake de advies- en bemiddelingsactiviteiten van het IAS voor mensen met mesothelioom. Eerst de belangrijkste cijfers met betrekking tot de ontwikkeling in het aantal aanvragen, vervolgens de resultaten van de adviezen richting SVB voor de regelingen TAS en TNS. De bemiddelingsresultaten worden daarna geanalyseerd. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een totaal overzicht van resultaten over 15 jaar IAS voor mensen met mesothelioom.

Instroom, uitstroom, voorraad Het IAS neemt in 2014 566 aanvragen in behandeling, meer dan in 2013 (534), maar minder dan in 2012 (578). In 2014 worden 474 aanvragen afgewikkeld, minder dan in 2013 (541) en 2012(546).

Dossierontwikkeling 2014 Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sep

Okt

Nov

Dec

Totaal

Instroom

63

32

57

47

41

32

49

51

53

52

41

48

566

Uitstroom

44

41

46

31

36

37

27

45

35

45

54

33

474

Tabel : totale instroom en uitstroom per maand in 2014

Dossierontwikkeling 2000-2014 Het diagram op de volgende pagina toont de afwikkeling van de instroom sinds de start van het IAS in 2000. Te zien is dat het aantal aanmeldingen in 2000 exceptioneel hoog is, en in 2003, 2007 en 2008 een sprong maakt. In 2000 is de instroom bijzonder hoog door de ‘oude claims’, die met de komst van het 6

IAS vooral in de eerste maanden worden ingediend (het zgn. stuwmeereffect). De invoering van de voorschotregeling is de meest waarschijnlijke oorzaak van de toename van aanmeldingen in 2003. De stijging van 2007 en 2008 vloeit voort uit de invoering van de TNS-regeling in december 2007 en een algehele toename van het aantal slachtoffers met mesothelioom. In totaal zijn in de afgelopen 15 jaar 6932 aanvragen in behandeling genomen. Eind december 2014 zijn hiervan 6606 dossiers afgewikkeld. De voorraad bedraagt op dat moment 328 dossiers.


afgerond 700 600

voorraad 601

594

500 400

342

300

244

375

343

545

525

500

554

578

534

373 566

260

200 100 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

4

45

279

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Diagram afwikkeling instroom 2000-2014

Regeling TAS en Regeling TNS Sinds de invoering van de Regeling TAS in 2000 en de Regeling TNS in december 2007 hebben 5177 slachtoffers na een positief advies van het IAS een financiële tegemoetkoming ontvangen in de vorm van een voorschot of eenmalige uitkering. Sinds 2003 wordt de tegemoetkoming in de vorm van een voorschot uitgekeerd. Het voorschot wordt verstrekt op basis van de diagnose maligne mesothelioom en de aannemelijkheid dat het slachtoffer in zijn werk of op andere wijze aan asbest is blootgesteld. Pas daarna vindt het onderzoek in het kader van de bemiddeling tussen de werknemers en de werkgever/ verzekeraar plaats. Vóór 2003 diende eerst bemiddeling plaats te vinden, voordat sprake kon zijn van een tegemoetkoming op basis van de Regeling TAS. De voorschotregeling is ingevoerd omdat veel slachtoffers, ondanks de inspanningen van het IAS door de progressie van de ziekte mesothelioom overleden voordat het bemiddelingstraject volledig was afgerond.

Instroom aanvraag tegemoetkoming TAS/TNS De tabel hieronder vermeldt de aanvragen voor een tegemoetkoming sinds de invoering van de voorschotregeling. De relatief grote stijging in 2008 ten opzichte van de jaren daarvoor komt vooral door de invoering van de TNS-regeling en daarmee de uitbreiding van de reikwijdte naar alle mensen met de ziekte mesothelioom (sinds december 2007). Daarnaast had deze stijging in mindere mate te maken met een algehele toename van het aantal aanvragen. Sinds 2009 ligt het aantal aanvragen stabiel rond de 500 per jaar. Jaar 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal

jan 21 17 28 28 38 66 45 41 40 45 48 39 456

feb 1 26 21 29 22 21 68 33 34 30 39 30 45 399

mrt

apr

mei

jun

jul

19 24 20 33 32 47 31 48 43 51 43 43 434

21 26 22 28 14 52 33 33 53 42 36 46 406

17 23 34 24 30 45 34 35 41 42 39 36 400

14 23 36 24 32 37 36 35 60 55 33 29 414

31 26 19 36 33 41 34 44 38 39 65 48 454

aug 1 38 23 37 30 35 36 64 47 45 49 36 38 479

sep

okt

26 29 31 28 22 35 53 49 43 45 52 45 458

19 20 26 30 27 39 40 41 38 46 47 51 424

Tabel : aanvraag TAS/TNS als voorschot per maand en jaar van instroom


nov 1 17 26 28 41 31 36 49 36 46 40 28 53 432

dec 2 27 18 28 25 53 29 39 60 39 31 41 41 433

Totaal 5 276 276 338 349 368 531 491 503 516 524 498 514 5189

7

Beslissing op aanvraag tegemoetkoming In 2014 adviseert het IAS de SVB 526 keer in verband met een aanvraag voor een tegemoetkoming in het kader van de TAS- of TNS-regeling: 390 adviezen voor een TAS en 136 voor een TNS. TAS 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal TNS 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Totaal

aantal adviezen 223 293 317 354 371 390 391 394 410 403 379 390 4315 aantal adviezen 5 148 90 106 125 130 123 136 862

waarvan negatief 85 63 68 63 61 82 76 47 63 54 55 49 766 waarvan negatief

38,3% 21,5% 21,5% 17,8% 16,9% 21,0% 19,.4% 11,9% 15,4% 13,4% 14,5% 12,6% 17,8 %

28 18 6 18 10 15 14 95

18,9% 20,% 5,7% 14,4% 7,7% 12,2% 10,3% 11,0%

%

%

waarvan positief 138 230 249 291 310 308 315 347 347 349 324 341 3549 waarvan positief 5 120 72 100 107 120 108 122 753

% 61,9% 78,5% 78,5% 82,2% 83,6% 81,1% 80,6% 88,1% 84,6% 86,6% 85,5% 87,4% 82,2% % 100,0% 81.1% 80,0% 94,3% 85,6% 92,3% 87,8% 89,7% 87,4%

Tabel : verdeling beslissing op aanvraag voorschot

Voor 463 aanvragen (88% van het totaal) adviseert het IAS de SVB de tegemoetkoming toe te kennen, verdeeld over 341 (74%) positieve adviezen voor een TAS en 122 (26%) voor een TNS. Onder de TAS-regeling vallen mesothelioomslachtoffers die aannemelijk hebben gemaakt als werknemer aan asbest te zijn blootgesteld. Bij de TNS gaat het vaak om slachtoffers die de asbestblootstellingsoorzaak niet weten of niet zeker weten of ze in een dienstverband aan asbest zijn blootgesteld. Een andere groep in de TNS zijn 8

mensen die verklaren als zelfstandige, privé (o.a. klussen) of in het milieu aan asbest te zijn blootgesteld. Het advies is in 63 gevallen negatief (12%). In tweederde van de gevallen (67%) is de afwijzingsgrond ‘geen mesothelioom’. In 23% gaat het om mensen die al zijn overleden en geen nabestaande hebben in de zin van de TAS- of/ TNS-regeling (zie figuur hiernaast). De SVB kent in 2014 340 TAS-tegemoetkomingen en 124 TNS-tegemoetkomingen toe. Dit aantal wijkt iets af van het aantal positieve geen mesothelioom

geen nabestaande

Figuur: Reden voor afwijzing tegemoetkoming

adviezen dat het IAS heeft afgegeven. De belangrijkste reden hiervoor is jaaroverschrijding (IAS adviseert in het ene jaar, SVB beslist in het volgende jaar).


Afgewikkelde aanvragen In 2014 heeft het IAS totaal 474 dossiers financieel afgewikkeld. Na ontvangst van de aanvraag vraagt het IAS aan expertpanels (pathologen en longartsen) om bevestiging van de diagnose mesothelioom. Tegelijkertijd wordt samen met de aanvrager nagegaan hoe het contact met asbest heeft plaatsgevonden en of een (ex-) werkgever aansprakelijk is te houden voor de gezondheidsschade. Dit resulteert in: 332 loondienstgerelateerde aanvragen voor TAS en bemiddeling van werknemers (330) of huisgenoten (2), 127 niet-loondienstgerelateerde aanvragen voor TNS en 15 aanvragen van nabestaanden voor vergoeding van materiële schade en overlijdensschade.

Resultaten onderzoek werknemers/huisgenoten 70% van alle in 2014 financieel afgewikkelde aanvragen betreft loondienstgerelateerde aanvragen van slachtoffers zelf (werknemers of huisgenoten). Bij hen is onderzocht of er recht is op een tegemoetkoming in het kader van de TAS-regeling en, of via bemiddeling met een werkgever c.q. verzekeraar schadevergoeding kan worden verkregen. De tabel hierna vermeldt de resultaten die voor deze groep zijn bereikt, waarbij een onderverdeling is gemaakt naar de groep die niet bemiddelbaar blijkt en de groep die wel voor bemiddeling in aanmerking komt. In de rechterkolom staat de belangrijkste reden voor het niet toekennen van tegemoetkoming of voor het niet verkrijgen van de schadevergoeding. Te zien is dat 62,3% (139) van de groep die bemiddeld kon worden (223) de volledige schadevergoeding van € 62.124,heeft ontvangen. Resultaat Groep niet bemiddelbaar Geen vergoeding TAS-tegemoetkoming Bemiddelbare groep TAS-tegemoetkoming, maar geen schadevergoeding Schadevergoeding Totaal

Aantal

Aantal 109

37 72

Reden afwijzing Geen mesothelioom Werkgever onvindbaar, failliet

223 Stelplicht, bewijslast onvoldoende ingevuld; discussie over verjaring

84 139 332

Tabel : resultaten werknemers/huisgenoten

Resultaten onderzoek nabestaanden Als het slachtoffer is overleden en zichzelf niet bij het IAS heeft aangemeld, kan zijn nabestaande het IAS verzoeken te bemiddelen voor een vergoeding van tenminste € 3.110,- voor materiële schade en nog eens datzelfde bedrag voor overlijdensschade. In 2015 zijn 15 aanvragen van nabestaanden afgewikkeld. Hieronder de tabel met de verdeling naar financieel resultaat. In de gevallen waarin wel bemiddeling mogelijk was resulteert 60% in schadevergoeding voor de aanvrager. Resultaat Groep niet bemiddelbaar

Aantal

Geen vergoeding

5

Bemiddelbare groep Geen vergoeding Vergoeding materiële en overlijdensschade Totaal

Aantal 5

Reden afwijzing geen mesothelioom, geen bestaande werkgever, geen bewijs dienstverband

10 4

Stelplicht,bewijslast en verjaringsdiscussie

6 15

Tabel resultaten nabestaanden


9

(Complex)bovennormatieve schade Naast een standaard schadebedrag van € 62.124,- (2014) kan een asbestslachtoffer met mesothelioom ook in aanmerking komen voor bovennormatieve of complex bovennormatieve schade. In 2014 was dat voor ca. 9% van deze groep het geval. Er is sprake van (complex) bovennormatieve wanneer de materiële schade en overlijdensschade de hiervoor afgesproken forfaitaire bedragen te boven gaat. Het onderscheid tussen normatief en complex normatieve schade heeft te maken met de al dan niet eenvoudige, tijdrovende berekening er van. De berekening van de normatieve schade maakt onderdeel uit van de standaardprocedure. Voor de berekening van complex bovennormatieve geldt een aparte procedure, die van start gaat als de standaardprocedure is afgerond. In onderstaande tabel zijn de resultaten op de afgeronde niet-complex bovennormatieve schades en de afgeronde complex bovennormatieve schades voor 2014 in beeld gebracht. In dit jaar worden tot en met 31 december 2014 13 niet-complex bovennormatieve schades afgerond met een totaal resultaat van € 56.702. Er worden 25 complex bovennormatieve schades afgerond met een totaal resultaat van € 1.555.508. (complex) bovennormatieve schade bemiddeld door het IAS Aantal resultaat Totaal resultaat Gemiddeld resultaat niet- complex 13 € 56.702 € 4.362 complex 25 € 1.555.508 € 62.220 De tabel hieronder laat de voorraadmutaties in het jaar 2013 van de complex bovennormatieve schades zien. complex bovennormatieve schade

Beginvoorraad 61

Instroom 31

Afgerond 26

Eindvoorraad 66

Resultaten 2000-2014 Mesothelioom In de afgelopen 15 jaar hebben 6934 mensen het IAS weten te vinden. Ondanks de harde eis van zorgvuldigheid zijn de dossiers in de loop der tijd steeds sneller afgewikkeld. Momenteel worden de meeste aanvragen voor een tegemoetkoming binnen twee maanden afgewikkeld. Bemiddelingen met werkgevers/verzekeraars nemen in het algemeen niet meer dan zes maanden in beslag. Verder ontvangt bijna 90% van de rechthebbenden sinds de komst van de Voorschotregeling in 2003 bij leven een tegemoetkoming. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) kent de afgelopen 15 jaar totaal 4713 maal een tegemoetkoming toe in de vorm van een voorschot op basis van de regeling TAS (sinds 2000) of de regeling TNS (sinds december 2007). Bemiddeling met een werkgever en/of verzekeraar resulteert in 2235 gevallen in een schadevergoeding voor het slachtoffer. De belangrijkste afwijzingsgronden voor tegemoetkoming en/of bemiddeling zijn ‘geen mesothelioom’ en ‘het ontbreken van een aansprakelijke werkgever cq verzekeraar’. De dienstverlening van het IAS wordt 10

gewaardeerd door de mesothelioomslachtoffers, zo blijkt uit het klanttevredenheidsonderzoek (zie pag. 11). Kerncijfers IAS over 14 jaar Aanvragen Afgewikkelde aanvragen Afgewikkeld: geen financieel resultaat slachtoffer Adviezen richting SVB voor regeling TAS/TNS Toekenning tegemoetkoming TAS (SVB) Toekenning tegemoetkoming TNS (SVB) Afgewikkeld met schadevergoeding % bemiddelingen met schadevergoeding*

Aantal 6934 6451 1333 5563 3960 753 2235 58%

* % bemiddelingen met schadevergoeding heeft betrekking op aanvragen waarbij sprake is van mesothelioom en werkgever/rechtsopvolger JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

Kerncijfers Mesothelioom Klanttevredenheid en Donaties Belevingsonderzoek Sinds 2008 meet het IAS de tevredenheid van de aanvragers, teneinde de kwaliteit van de dienstverlening te monitoren en daar waar nodig te verbeteren. Zo ook in 2014. Aanvragers ontvangen kort na afronding van hun aanvraag een lijst met vragen over o.a. tijdige doorverwijzing door de behandelend specialist, de kwaliteit van de intake, de informatie over de voortgang van de behandeling en de kwaliteit van het rapport over het arbeidsverleden van het slachtoffer en het contact met de medewerkers. Ruim 69% van de in 2014 verstuurde vragenlijsten wordt aan het IAS ingevuld teruggestuurd. De 296 terugontvangen lijsten leveren de volgende resultaten op. Vraag Wees de specialist op het belang van een tijdige aanvraag? Gaf het IAS voldoende uitleg bij het invullen van het vragenpakket? Verliep het intakegesprek goed? Werd tijdens de behandeling voldoende informatie verstrekt over de voortgang? Werd de informatieverstrekking over het algemeen als duidelijk ervaren? Was het contact met de medewerkers van het IAS prettig?

Ja % 87 94 98

Nee % 13 3 2

Geen Mening %

91

5

4

97 96

3 1

0 3

3 0

Donaties De gedreven medewerkers van de uitvoeringsorganisatie van het IAS spelen een cruciale rol bij de vervulling van de missie van het IAS. Zij zorgen ervoor dat de slachtoffers zo snel mogelijk een tegemoetkoming ontvangen en bemiddelen hierna indien mogelijk tussen (oud-)werknemers en (oud-)werkgevers (of hun verzekeraars) voor een schadevergoeding. Deze dienstverlening van het IAS wordt, zo blijkt uit het belevingsonderzoek meestal zeer op prijs gesteld (zie boven). Bij dit beeld past ook het gegeven dat het IAS regelmatig schenkingen ontvangt van slachtoffers en nabestaanden. Een opvallend voorbeeld hiervan is de jaarlijkse opbrengst van een fietsrally, die georganiseerd wordt ter nagedachtenis van een asbestslachtoffer. In 2014 vond hiervan de 5e editie plaats. De donaties worden door het IAS voor 100% besteed aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van mesothelioom (asbestkanker) in Nederland. De coördinatie van dit onderzoek is in handen van dr. Sjaak Burgers, voorzitter van de werkgroep Mesotheliomen van de Longartsenvereniging NVALT. De betrokken onderzoekers stellen het bijzonder op prijs deze financiële steun te ontvangen in de strijd tegen asbestkanker. In 2014 ontving het IAS 18 donaties. 11

Bodemsanering.


Nieuws Politiek Hoge boetes voor illegale asbestverwijdering

als tussenoplossing uiterlijk op 1 juli 2015 te verlagen van 10.000 naar 2000 vezels per

In het kader van een stevige aanpak van

kubieke meter. Bij Koninklijk Besluit was be-

misstanden legt de Inspectie SZW in 2014

paald dat de grenswaarde voor amfibool as-

hoge boetes op voor onjuiste asbestverwij-

best tot 300 vezels/m3 zou worden verlaagd

dering. Een greep: een stichting voor jeugd-

op een nog nader te bepalen datum waarbij

zorg krijgt 100.800 euro boete voor het zelf

de gedachten uitgingen naar 1 januari 2015.

en onjuist verwijderen van asbesthoudende

Zowel datum als waarde blijken nog niet haal-

panelen van woonunits. De asbesthoudende

baar. Bron: diverse media, mei, juni en december

panelen hadden door een gecertificeerd as-

2014.

bestsaneringsbedrijf verwijderd moeten worden. Een asbestsaneerder krijgt 90.000 euro boete, een aannemer 48.600 euro,een rioleringsbedrijf 37.800 en een sloper 44.100 euro. Bron: Inspectie SZW, diverse data in 2014.

Strengere regels voor werken met asbest

Inspectie SZW maakt asbestboetegegevens openbaar Asbestsaneerders die de regels overtreden, krijgen van de Inspectie SZW een boete. Daarnaast vermeldt de Inspectie het bedrijf dat zware of ernstige overtredingen begaat,

De blootstellingsgrens voor werken met

sinds oktober 2014 ook op haar website. Dat

chrysotiel-asbest is sinds 1 juli 2014 vijf keer

is mogelijk met de nieuwe ‘Beleidsregel

strenger geworden van 10.000 naar 2000

openbaarmaking

vezels per kubieke meter. Voor amfibool as-

zware en ernstige asbestovertredingen’, die

best neemt Minister Asscher (SZW) het advies

half augustus in werking is getreden. Bron:

van de Sociaal Economische Raad (SER) over

Inspectie SZW, 2 oktober 2014.

inspectiegegevens

om de voorgenomen wettelijke grenswaarde

12

Achtergebleven asbestkoord van achter een kachel – Bron: Inspectie SZW – E. van Apswoude Voor meer informatie zie www.ias.nl onder Nieuws JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

bij

Interview Victor Kin Victor Kin, inspecteur Asbestinspectieteam / Inspectie SZW

‘Er is nog veel onwetendheid over de gevaren van asbest’ ‘Een jaar of acht houd ik me nu bezig met asbest. We inspecteren bedrijven die asbest verwijderen. Dat kunnen gecertificeerde saneringsbedrijven zijn, maar het gaat vaak om malafide asbestverwijdering. ‘Free riders’, noemen we bedrijven die het niet zo nauw nemen met de wet. Samen met een collega-inspecteur breng ik bezoeken aan locaties waar asbest wordt verwijderd. We gaan altijd met zijn tweeën. Dat heeft met veiligheid te maken, maar belangrijker is nog dat je zo meer ziet en je beter een dossier kunt opbouwen. Er zijn verschillende bronnen om erachter te komen of ergens iets niet in orde is. Allereerst is er ons netwerk van toezichthoudende instanties. Dat zijn bijvoorbeeld bouw- en woningtoezicht vanuit gemeenten en collega’s bij de omgevingsdiensten. Ook zijn er asbestsaneringsbedrijven die verdachte zaken melden. Een andere nuttige bron van informatie zijn de stortplaatsen. Daar houden ze een administratie bij van wat er aan asbest wordt aangeleverd. Op die manier kunnen we zien waar het vandaan komt en of er sprake is van onregelmatigheden. Maar vooral moet je je ogen en oren goed de kost geven. Je weet bijvoorbeeld dat er in gebouwen van vóór 1994 vrijwel altijd asbest zit. Als we ergens sloop- of bouwactiviteiten zien bij een dergelijk pand en we zijn toevallig in de buurt, dan gaan we er op af. Het eerste waar we naar vragen is het asbestinventarisatierapport. Als dat er niet is, leggen we de werkzaamheden gelijk stil en moet de zaak alsnog eerst worden geïnventariseerd door een gecertificeerd bedrijf. Indien er al asbest is verwijderd, is onderzoek nodig om te achterhalen in welke mate de asbestvezels zich inmiddels hebben verspreid. Pas daarna kan een gecertificeerde saneerder de boel opruimen. Het negeren van een stillegging is overigens een misdrijf. Wij maken dat goed duidelijk en over het algemeen houdt men zich hier ook aan. Het verwijderen van asbest gebeurt dus lang niet altijd volgens de regels, dat vertaalt zich dan in onveilig gedrag. Het is heel verleidelijk voor een zzp-er of een kleine aannemer dat asbest ‘even mee te nemen’. En vaak gebeurt dit op aandringen van de opdrachtgever. Als ze dan tegen de lamp lopen, is het wel een beetje zuur als die klusjesman een hoge boete krijgt, terwijl de opdrachtgever er min of meer mee weg komt. Er wordt nu bekeken of we opdrachtgevers wat steviger kunnen aanpakken en dan vooral de huisjesmelkers die structureel bezig zijn. Er bestaat ook nog veel onwetendheid over de gevaren van asbest. Zo mag je er vanuit gaan dat er verschil in risico is tussen werknemers die er dagelijks mee omgaan en mensen die door eenmalige blootstelling met asbest te maken krijgen. Denk aan omwonenden bij een illegale sanering. Je ziet nu dat de eersten in hun werk vaak nog te nonchalant zijn en dat de laatsten onnodig in paniek raken’.


13

Nieuws Opmerkelijk Politie zoekt asbestdieven De politie in Den Bosch is in januari 2014 op zoek naar twee dieven die tijdens een

De Britse regering waarschuwt scholen

inbraak mogelijk besmet zijn geraakt met

voor gasmaskers en tinnen helmen uit de

asbest. De mannen braken in bij een

eerste wereldoorlog. Het merendeel be-

fastfoodrestaurant waar asbest werd

vat namelijk het meest gevaarlijke blauwe

verwijderd. Het pand was afgezet met lint

asbest (crodidoliet). Deze objecten wor-

en ook borden gaven aan dat er asbest-

den in het voorjaar van 2014 op scholen

gevaar was. Er is niets meegenomen door

gedemonstreerd i.v.m. de 100- jarige her-

de verdachten.

denking van WO1.

Asbestsigaretten in Groot Brittannie

12de eeuwse Byzantijnse asbestmuren op Cyprus

In Groot Brittannie wordt op de zwarte

Byzantijnse monniken bouwden muren

markt in illegale sigaretten gehandeld

met chrysotiel (wit) asbest. Een artikel

die allerlei schadelijke stoffen bevatten

wijst op het risico van asbest in Byzan-

waaronder asbest.

tijnse kloostermuren op Cyprus.

Chinese asbesttreinen in Nieuw Zeeland

In gevangenis na asbestverwijdering

De Nieuwzeelandse Spoorwegen haalt

14

Britse regering waarschuwt voor gasmaskers WO1

Een Britse loodgieter is veroordeeld tot

40 goederentreinen uit de roulatie, na-

een gevangenisstraf van 60 dagen on-

dat in een van de locomotieven asbest

voorwaardelijk en twee jaar voorwaar-

was gevonden. De helft van de treinen

delijk. De man had een 17-jarige jongen

was vier jaar geleden ingevoerd, de an-

ingehuurd om hem onbeschermd te

dere helft in 2013. In het koopcontract

helpen bij het verwijderen en afvoeren

stond dat de treinen zonder asbest of

van asbest-isolatiemateriaal uit twee

andere gevaarlijke stoffen geproduceerd

boilers. De loodgieter moet voortaan

hadden moeten worden. Die garantie

een jaarlijkse medische controle van de

was door de Chinezen ook nog eens ge-

jongen vergoeden. Daarnaast moet hij

geven nadat Australië vorig jaar hetzelfde

de eigenaars van het huis 1675 pond be-

had geconstateerd.

talen voor de ontsmettingskosten van de ruimte waarin de boilers zaten.

* Voor bronvermelding zie website IAS: www.asbestslachtoffers.nl onder Nieuws JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

Kerncijfers IAS Asbestose 2014 Sinds 1 april 2014 adviseert het IAS de Sociale Verzekeringsbank (SVB) over het recht op een tegemoetkoming van € 19.201,– (2014) voor werknemers met de ziekte asbestose (stoflongen) op grond van de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers 2014 (TAS) of voor zelfstandigen op grond van de Regeling tegemoetkoming niet-loondienstgerelateerde slachtoffers van mesothelioom en asbestose (TNS). Voor de groep werknemers bemiddelt het IAS daarnaast met hun (ex-) werkgevers over het betalen van een schadevergoeding van respectievelijk € 22.311,-, € 40.663,- of € 59.014,- (2014), afhankelijk van de ernst van het longfunctieverlies. Mensen die in aanmerking willen komen moeten aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moet vaststaan dat betrokkene beroepsmatig langdurig en intensief aan asbest is blootgesteld. Verder dient de diagnose asbestose te zijn gesteld en moet er sprake zijn van een ernstige mate van longfunctieverlies. Het Nederlands Asbestose Panel (NAP) van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) doet hiervoor de medische beoordeling. Mensen die niet in loondienst aan asbest zijn blootgesteld, moeten bovendien aantonen minimaal tien jaar aaneengesloten in Nederland te hebben gewoond in de periode van asbestbesmetting. Hierna volgen de belangrijkste cijfers over 2014 voor de advies- en bemiddelingsactiviteiten van het IAS voor aanvragen inzake asbestose.

Instroom, uitstroom, voorraad Het IAS neemt in 2014 157 aanvragen in behandeling en wikkelt 62 aanvragen af. De voorraad bedraagt op 31 december 95 dossiers.

Dossierontwikkeling 2014 Jan

Feb

Mrt

Apr

Mei

Jun

Jul

Aug

Sep

Okt

Nov

Dec

Totaal

Instroom

--

--

--

38

37

17

8

13

11

16

9

8

157

Uitstroom

--

--

--

28

20

4

5

3

1

--

1

--

62

Tabel: totale instroom en uitstroom per maand in 2014

Instroom en advies Regeling tegemoetkoming TAS/TNS Van de 157 aanvragen heeft het IAS voor 69 aanvragers een aanvraag voor een tegemoetkoming inzake de Regeling TAS of TNS in behandeling genomen. Voor 11 aanvragen adviseert het IAS de SVB een tegemoetkoming inzake de TAS te verstrekken. Voor 58 aanvragen is dit advies negatief. Redenen zijn dat in 56 aanvragen geen asbestose en in 2 aanvragen het longfunctieverlies niet ernstig genoeg was om een tegemoetkoming toe te kennen. Vier personen trokken hun aanvraag vroegtijdig in.

Afgewikkelde aanvragen In 2014 heeft het IAS voor asbestose totaal 59 dossiers financieel afgewikkeld. Na ontvangst van de aanvraag vraagt het IAS aan expertpanels (pathologen en longartsen) om bevestiging van de diagnose asbestose. Tegelijkertijd wordt samen met de aanvrager nagegaan hoe het contact met asbest heeft plaatsgevonden en of een (ex-) werkgever aansprakelijk is te houden voor de gezondheidsschade. Dit resulteert in 59 aanvragen voor TAS en bemiddeling van werknemers. 56 Aanvragen worden om medische redenen afgewezen, 54 keer omdat geen sprake is van asbestose en twee keer omdat de ernst van het longfunctieverlies te licht is om in aanmerking te komen voor een vergoeding. Voor drie aanvragen is voor schadevergoeding met een werkgever of verzekeraar bemiddeld. Twee van de drie bemiddelingen resulteren in schadevergoeding voor het slachtoffer. JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

15

IAS MONITOR Ontwikkeling regionale asbestblootstelling 1950 t/m 1980

Aantal asbest blootstellingen per 100.000 inwoners tussen 1950 en 1960


Het IAS onderzoekt het arbeidsverleden van alle aanvragers, onder andere wanneer, bij welk type bedrijf en de locatie van het bedrijf waar men gewerkt heeft en of men daar aan asbest is blootgesteld. De volgende vier plattegronden laten de omvang van de regionale asbestblootstelling zien per decennium van de jaren 50 tot en met de jaren 80. De weergave is op basis van het aantal dienstverbanden en de bijbehorende periode waarin men verklaard heeft zeker aan asbest te zijn blootgesteld. Als gekeken wordt naar de groep die verklaard heeft zeker in een bepaald dienstverband te zijn blootgesteld, dan hebben de meeste blootstellingen in de jaren 60 plaatsgevonden (32%), gevolgd door de jaren 70 (28%), de jaren 50 (21%) en de jaren 80 (19%). Het IAS ontvangt nog steeds regelmatig aanvragen van slachtoffers die al in de jaren 50 of 60 van de vorige eeuw aan asbest zijn blootgesteld. Dat wijst op een zeer lange latentietijd (sinds het eerste moment van blootstelling) of mogelijk een latentietijd die steeds langer wordt. Regelmatig is echter dan ook nog sprake van asbestblootstelling in latere jaren. Mogelijk heeft de optelsom van blootstellingen ook invloed op het risico ziek te worden. Nader onderzoek is hiervoor nodig.

16




Epidemiologische ontwikkelingen Aantal mensen met mesothelioom in Nederland Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Nederlandse Kankerregistratie (NKR), registreren jaarlijks het totaal aantal mensen met mesothelioom (longvlies- en buikvliesmesothelioom) in Nederland (zie tabel hieronder). Inmiddels is het aantal mensen dat jaarlijks deze ziekte krijgt sinds 1990 bijna verdubbeld (1990: 270, 2013: 485). Momenteel ligt dit rond de 500 per jaar. De groep mesothelioompatiënten bestaat grotendeels uit mannen. Ongeveer driekwart is op het moment dat de diagnose wordt gesteld boven de 65. Onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) uit het begin van deze eeuw voorspelde dat het aantal sterfgevallen als gevolg van maligne mesothelioom op zal lopen van 65 in 1969 en 265 in 1998 tot 490 in 2017. De cijfers van de NKR laten zien dat deze piek al enkele jaren geleden is bereikt, eerder dan door het EUR onderzoek voorspeld. Het totaal aantal sterfgevallen wordt in de periode 2000-2028 geschat op meer dan 12.000 mannen en 800 vrouwen (Segura e.a., 2003). Jaar 1990 1995 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

CBS Totaal 273 323 377 325 402 389 401 394 393 398 382 463 470 421 471 481 500 497 481

NKR Totaal 270 336 350 346 415 402 402 365 411 447 502 491 462 502 481 529 527 522 485

CBS % man 86% 86% 87% 89% 87% 87% 86% 86% 88% 87% 90 % 86% 86% 87% 87% 89% 87% 86% 87%

NKR % man 87% 87% 87% 92% 87% 87% 84% 85% 87% 88% 88% 85% 86% 86% 88% 88% 87% 86% 90%

CBS %<65 jaar 41% 37% 35% 39% 30 % 33% 30 % 33% 25% 30 % 24% 25% 24% 23% 20 % 21% 21% 20% 19%

NKR %<65 jaar 48% 42% 41% 38% 33% 38% 36% 33% 33% 35% 26% 29% 26% 30 % 27% 23% 24% 26% 27%

Kenmerken asbestslachtoffers IAS De groep asbestslachtoffers met recht op een TAS- of TNS-tegemoetkoming bestaat vrijwel geheel uit mannen (bijna 90%) die lang geleden met name in de Bouw en Installatie en in de Industrie (vooral scheepsbouw en metaal- en elektrotechniek) met asbest hebben gewerkt. Ca. driekwart is boven de 65 op het moment dat de diagnose mesothelioom wordt gesteld. Zij wonen veelal in gebieden waar in het verleden met asbest is gewerkt: op scheepswerven, in asbestproductie, isolatie- en asbestverwerkende bedrijven. Het gaat met name om de havens in Zeeland, Rijnmond en Noord-Oost Groningen, de industrie in Noord Holland, de mijnbouw en chemie in Zuid Limburg en de asbestverwerkende industrie in Twente rond Enschede (textiel) en Goor (Eternit) (zie ook plattegrond binnenkant achteromslag van dit jaarverslag).


17

IAS MONITOR -EDITORIAL Is eenmalige asbestblootstelling levensgevaarlijk? In 2014 waren er weer een aantal incidenten waarbij asbest vrij kwam. Meestal gaat het om branden. Meest ingrijpend was de brand in Roermond op dinsdagavond 16 december. Door de brand in de haven besluit de gemeente de volgende ochtend om een groot gedeelte van de binnenstad af te sluiten. Dat duurt enkele dagen en betekent daarom een enorme kostenpost voor de middenstand in deze periode vlak voor kerst. Door dit incident is er discussie over de noodzaak van deze ingrijpende maatregelen. Van belang daarbij is inzicht in de risico’s en met name het risico van eenmalige blootstelling. Op deze vraag gaan de longartsen Baas en Burgers in een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde uitgebreid in. Paul Baas en Sjaak Burgers zijn als respectievelijk oud- en huidig voorzitter van de Mesotheliomenwerkgroep van de longartsenvereniging NVALT, nauw betrokken bij het onderwerp asbest en gezondheid. Na een eventuele blootstelling aan asbest moet volgens hen eerst een reële inschatting worden gemaakt van de grootte van de asbestexpositie en daarmee van de kans op nadelige gezondheidseffecten. Meestal kan dan gefundeerd tot geruststelling van de slachtoffers worden overgegaan. Het artikel vermeldt verder dat er een duidelijke relatie is tussen de hoeveelheid asbest waaraan men is blootgesteld en de kans op het krijgen van longkanker, mesothelioom en larynxcarcinoom. Het risico van een eenmalige blootstelling hangt af van de duur van de expositie, de concentratie ingeademde vezels en het type asbestvezel. Zo zal voor wit asbest (chrysotiel) gelden dat de kans op mesothelioom relatief klein is terwijl in combinatie met roken het risico op longkanker toeneemt. Voor blauw (crocidoliet) of bruin (tremoliet) asbest is de kans op mesothelioom vele malen groter en is er geen relatie met roken bekend. Ook dient te worden vastgesteld of de asbest hechtgebonden is. (1) De IAS Monitor op de IAS-website lijkt te bevestigen dat de kans dat slachtoffers door eenmalige blootstelling ziek worden, klein is of misschien wel nihil. (2) Bijna 90% van de mesothelioompatienten is man: een duidelijk teken dat de oorzaak van het ziek worden met werken met asbest samenhangt. Aan de asbestrisicosectoren en beroepen is te zien dat de oorzaak in situaties lag waarin in het verleden met isolerende of hittebestendige asbesthoudende toepassingen werd gewerkt. Zoals in de scheepsbouw en metaal- en elektrotechnische industrie, of in beroepen als monteur, bankwerker of lasser. De belangrijkste stap die een persoon zelf kan uitvoeren om nadelige gevolgen van incidentele asbestexpositie te minimaliseren is stoppen met roken, aldus dr. Baas en dr. Burgers. Op basis van 18

de IAS Monitor en andere door het IAS verzamelde kennis zou voor wat betreft het asbestbeleid in ieder geval de hoogste prioriteit gegeven moeten worden aan bescherming van mensen die via hun werk die risico lopen intensief met asbest in aanraking te komen en sanering van locaties en materialen waarin met name asbest als brandwerend of isolatie-materiaal is toegepast. (3)

(1)

Baas, P. & Burgers, J.A. (2014). Eén keer asbest: levensgevaarlijk? Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2014;158:A7653.

(2)

IAS Monitor. Zie www.ias.nl

(3)

Editorial: Is eenmalige asbestblootstelling levensgevaarlijk? Zie www.ias.nl, juni 2014.


Interview Prof. Dick Heederik, epidemioloog verbonden aan de Universiteit Utrecht

‘Plakmonsters geven een totaal vertekend beeld van het risico’ ‘Het in kaart brengen van gezondheidsrisico’s is een belangrijk onderdeel van mijn werk. Het is vanuit die optiek zeer interessant om te zien hoe wij in dit land omgaan met asbest en de mogelijke gevolgen van blootstelling daaraan. Dan springt gelijk een onevenwichtigheid in het oog. Ik vind dat er buitensporig veel aandacht is voor die gevallen waarin er eenmalige blootstelling heeft plaatsgevonden, zoals onlangs in het Utrechtse Kanaleneiland en bij de brand in Roermond. De veronderstelde gevaren voor bewoners en omwonenden zijn bij dit soort calamiteiten naar mijn idee zeer gering. De inschatting van de risico’s is ook niet op onderzoek gebaseerd, want die onderzoeken zijn er helemaal niet. En wat men ter plekke dan wel onderzoekt, bijvoorbeeld door het gebruik van plakmonsters, geeft een totaal vertekend beeld van wat het werkelijke blootstellingsrisico is. Door een monster op een kozijn te plakken kun je wel de aanwezigheid van vezels aantonen, maar het zegt niets over de hoeveelheid vezels in de lucht. En juist dat bepaalt het risico. Vaak is de concentratie verwaarloosbaar klein. In alle paniek geven we vervolgens grote bedragen uit aan saneringen, wat mij een verspilling van geld lijkt. Je kunt het ook helemaal niet vergelijken met omwonenden van asbestbedrijven destijds. Of die Twentse vrouwen die nooit beroepsmatig met asbest hebben gewerkt, maar toch mesothelioom hebben ontwikkeld door blootstelling aan asbest in het milieu. Daar ging het om meerjarige blootstelling en waren de niveaus in de lucht heel anders dan nu. Ik denk dat er een evaluatie moet komen en betere communicatie over hoe het werkelijk zit. Aan de andere kant maakt niemand zich druk om werknemers in de bouw die nog steeds met hoge snelheid in asbest frezen en boren en die met veel hogere dosis vezels te maken hebben. Die komen straks juist wèl in de dossierbakken van het IAS terecht. In de bouw is er nog veel te weinig aandacht voor dit aspect van de arbeidsomstandigheden. Je ziet het nu ook gebeuren met de opkomst van silicose. Dat is de met asbestose te vergelijken longziekte, waar vroeger veel mijnwerkers last van hadden. Silicose zien we weer in de bouw opduiken. Het IAS doet zeer goed werk voor slachtoffers met mesothelioom en asbestose, maar jammer genoeg is er nog geen regeling voor mensen met longkanker als gevolg van asbest. En dat, terwijl er waarschijnlijk uiteindelijk net zoveel mensen zullen overlijden aan longkanker als aan mesothelioom. Je ziet uit nieuwe inzichten naar voren komen dat het voor het ontwikkelen van longkanker ook niet uitmaakt of men met wit, blauw of bruin asbest heeft gewerkt. Mogelijke verschillen in risico zijn gradueel, alle vormen van asbest leiden tot kanker. Natuurlijk is het - vergeleken met mesothelioom - moeilijker te bewijzen dat iemand door asbest longkanker heeft gekregen. Want roken kan ook een oorzaak zijn. Maar als men in omringende landen hiervoor benaderingen heeft ontwikkeld om in enige mate recht te doen aan het werk gerelateerde risico, dat moet dat bij ons toch ook mogelijk zijn.’ JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

19

IAS MONITOR Asbestrisicosectoren Zeker

Misschien

Bouw en installatie Industrie Handel en diensten Transport Defensie Delfstoffen Energie Landbouw 0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

Figuur: IAS-aanvragers naar sector met zeker of misschien asbestblootstelling: 1950-1990. Bron: IAS-aanvragen 2005 t/m 2013

Asbestblootstelling naar sector (1950-1990) De figuur hierboven laat zien in welke sectoren IAS-aanvragers sinds 1950 hebben gewerkt en zeker of misschien aan asbest zijn blootgesteld. De belangrijkste takken zijn de bouwnijverheid (gebouwen en grond-, water- en wegenbouw) en installatiebranche (sanitair, verwarming, electra e.d), gevolgd door de industrie (met name scheepsbouw, metaal en elektrotechniek). In de bouw is vooral met asbestcement gewerkt. Veel bouwmaterialen met asbestcement (naar schatting zo’n 65%) zijn gebruikt als dakbedekking en wandmateriaal. In de industrie heeft de asbestblootstelling vooral plaatsgevonden in de scheepsbouw en metaal-, machine- en elektrotechnische industrie (zie figuur hieronder). Op de website van het IAS laat de IAS Monitor zien dat in de omvang van de blootstelling door de jaren heen een verschuiving plaatsvond van de industrie (vooral scheepsbouw en metaal/elektrotechniek) naar de bouw. In de jaren 50 en 60 was de Industrie de belangrijkste sector,in de jaren 70 de Bouw en Installatie. Logisch als de ontwikkeling van de omvang van de sectoren zelf in aanmerking wordt genomen: de industrie, met name scheepsbouw is door de jaren heen in Nederland kleiner geworden en de bouw juist groter. In de jaren 80 zijn beide sectoren ongeveer even groot in omvang. Zeker

Misschien

scheepsbouw metalectro

20

textiel, hout, confectie, papier chemie, kunststoffen, rubber bouwmaterialen, aardewerk, glaswerk voedings- en genotsmiddelen frictiematerialen, auto-, rijwiel, motor industrie overig treinbouw vliegtuigbouw 0

500

100

Tabel: IAS –aanvragers naar industriesector: 1950-199). Bron : IAS aanvragen 2005 t /m 2013.


1500

Nederlandse asbestontwikkelingen Asbest in de broodindustrie Begin januari 2014 is er veel ophef over het risico van asbest in de broodindustrie. Het programma Zembla had bekend gemaakt dat het grootste bakkersbedrijf van Nederland, Bakkersland, in de zomer van 2013 een partij brood had teruggehaald omdat er asbest uit een oven in terecht was gekomen. De afgelopen jaren zou al minstens twee keer vaker asbest zijn vrijgekomen. De direkteur van Bakkersland stelt dat er nooit een gevaar voor de volksgezondheid is geweest door het vrijkomen van asbest in ovens van zijn bedrijf. Dat is volgens longarts Joachim Aerts en epidemioloog Paul Swuste te stellig, omdat asbestvezels doorgaans niet zichtbaar zijn met het blote oog. In broodfabrieken en bakkerijen is asbest vooral gebruikt als isolatiemateriaal rond de ovens, vaak in de vorm van asbestmatrassen en asbestkoord. Het IAS heeft van 2005 t/m 2013 vijf aanvragen van mesothelioompatiënten gehad die volgens eigen verklaring in de broodindustrie of bakkerijsector zeker aan asbest waren blootgesteld. 33 aanvragers hebben verklaard dat zij in 40 dienstverbanden in de broodindustrie of bakkerijsector mogelijk aan asbest waren blootgesteld of wisten niet meer of ze daar of elders met asbest in aanraking zijn geweest. Deze informatie is afkomstig uit de IAS Monitor op de website van het IAS. Bakkers die nog werken met ovens waarin asbest is verwerkt, draaien zelf op voor de kosten van vervanging of revisie daarvan. Het ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M) laat desgevraagd weten dat er geen overheidsregeling is voor de sanering van asbest in bakkerij-ovens.

Asbestincidenten Verschillende incidenten waarbij asbest vrijkomt zorgen voor onrust en soms ingrijpende maatregelen in 2014. Zo worden bewoners van wooncomplex Louweshoek, naast het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam, twee keer naar een hotel geëvacueerd na de vondst van asbest in hun woning bij de sanering van het gebouw. De bewoners van acht woonboten in Alkmaar waar in de omgeving asbest is gevonden na een brand, moeten op 23 januari hun woning verlaten. Diezelfde avond mogen ze toch naar huis, maar op eigen risico. Op een bijeenkomst blijkt dat de gemeente uiteenlopende adviezen had gekregen. In december meldt minister Hennis (Defensie) de Tweede Kamer dat bij het demonteren van een onderzeeër van Defensie asbest is vrijgekomen. Dat gebeurde ruim een jaar geleden. In verband met een geplande uitzending van Brandpunt Reporter wordt dit nu aan de Tweede Kamer gemeld. Door een grote brand in Roermond is op dinsdag 16 december ‘s avonds asbest in de lucht terecht gekomen en in een deel van de binnenstad neergekomen. De gemeente besluit de volgende ochtend om een groot gedeelte van de binnenstad af te sluiten. Mensen moeten binnen blijven met de ramen en deuren gesloten, auto’s die het gebied verlaten, moeten door de brandweer worden afgespoten. De middenstand blijft tot vrijdag gesloten,een grote financiële strop zo vlak voor de kerst. 21

Deskundigen verschillen van mening over de noodzaak van bovengenoemde maatregelen. Een handvat biedt een in 2014 gepubliceerde richtlijn van RIVM en GGD over hoe te handelen wanneer sprake is van asbest in woningen of publieke gebouwen. Het uitgangspunt van de richtlijn is dat de maatregelen in verhouding staan tot het gezondheidsrisico. Niet-ingrijpende maatregelen dienen altijd zo spoedig mogelijk te worden genomen. Dit betekent dat mensen goed worden geïnformeerd over de situatie en dat zo veel mogelijk wordt voorkomen dat asbestvezels vrijkomen en zich kunnen verspreiden. Kenniscentrum Infomil stelt in 2014 een internetmodule met actuele informatie over asbest voor gemeenten beschikbaar. Deze bevat kant en klare, actuele teksten en vragen en antwoorden over het onderwerp asbest. Gemeenten kunnen deze informatie gebruiken op hun eigen websites. * Voor bronvermelding zie website IAS: www.asbestslachtoffers.nl onder Nieuws JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

Juridische ontwikkelingen Aansprakelijkheid bij kortdurende blootstelling Volgens huidige wetenschappelijke inzichten, zal over het algemeen het risico op ontwikkelen van een asbestziekte bij eenmalige blootstelling aan asbest niet zo groot zijn als bij intensieve blootstelling gedurende langere tijd. Het risico van eenmalige blootstelling hangt ondermeer af van de duur van de expositie, de concentratie van de ingeademde vezels en het type asbestvezel, al of niet in combinatie met roken. Daarbij speelt ook een rol wanneer de eenmalige blootstelling heeft plaats gevonden en welke kennis men destijds had over de gevaren van asbest, zoals blijkt uit de volgende zaak. Het gaat om een in 2012 aan mesothelioom overleden man. Die heeft eind jaren 60 ruim een jaar als timmerman onbeschermd aan de bouw van een flat meegewerkt, waarbij hij op een aantal momenten aan asbest is blootgesteld. De kantonrechter concludeert allereerst dat de asbestblootstelling heeft plaatsgevonden in een periode, dat bekend werd dat ook een incidentele, kortdurende asbestblootstelling gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Toch veroordeelt hij de werkgever niet tot het betalen van schadevergoeding. Want de kantonrechter is ook van oordeel dat in die tijd nog niet van een werkgever gevergd kon worden om ter bescherming van de werknemer al veiligheidsmaatregelen te nemen. Bron: rechtspraak.nl, Rechtbank Midden Nederland, 23 juli 2014.

Aansprakelijkheid bij chrysotiel (wit asbest) Lange tijd dacht men dat chrysotiel, de meest gebruikte asbestsoort in Nederland, niet zo schadelijk was. Dit gegeven speelt een rol in de zaak van een buschauffeur die sinds begin jaren 80 gedurende een aantal jaren aan wit asbest is blootgesteld. Vermoedelijk was dat rondom de werkplaats waar men de remvoeringen verving en waar de buschauffeur ook vaak kwam. In 2008 krijgt hij mesothelioom. De kantonrechter redeneert, dat de werkgever geen verwijt treft dat hij geen specifieke maatregelen heeft getroffen om door wit asbest veroorzaakte mesothelioom te voorkomen. De werkgever is dus niet aansprakelijk. De kantonrechter neemt hierbij ook in overweging, dat de overheid in die periode weinig maatregelen heeft getroffen om te beschermen tegen de gevaren van wit asbest. Daarnaast speelt in zijn oordeel een rol dat een busbedrijf geen producent of (directe) verwerker van asbest is. Bron: rechtspraak.nl, Kantonrechter Noord-Nederland, 27 mei 2014. Een werknemer van een klein bouwbedrijf heeft eind jaren 70 gedurende 4 á 5 uur onbeschermd chrysotiel (wit asbest) houdende golfplaten gezaagd. Hij krijgt mesothelioom en stelt hiervoor zijn werkgever aansprakelijk. In hoger beroep oordeelt het Gerechtshof Den Bosch, net als in bovengenoemde zaak, als volgt: ten tijde van de blootstelling stond het nog niet onomstotelijk vast, dat het gebruik van wit asbest risicovol 22

was. Zeker van een klein bouwbedrijf mocht niet verwacht worden dat men al bekend was met de specifieke gevaren van wit asbest en het risico op het ontstaan van mesothelioom. Daarom wordt de werkgever in dit geval niet verweten dat hij geen specifieke maatregelen heeft getroffen om mesothelioom te voorkomen. Dat hij toch aansprakelijk wordt gehouden en schadevergoeding moet betalen, komt volgens het hof omdat de werknemer met asbesthoudende cementplaten heeft gewerkt. De werkgever wist dat. En volgens het hof wist hij ook, althans had hij destijds al behoren te weten, dat inademing van asbestvezels tot asbestose en/of longkanker kan leiden. Door geen veiligheidsmaatregen te treffen gericht op het voorkomen van deze ziektes, is de werkgever dus toch aansprakelijk. Bron: rechtspraak.nl, Hof Den Bosch, 11 maart 2014.


Geen aansprakelijkheid overheid voor asbestschade In hoeverre kan de overheid aansprakelijk worden gehouden bij asbestschade? Een oud-werknemer van aluminiumproducent Pechiney, krijgt in 2009 mesothelioom en klaagt de staat aan. Hij vindt dat de staat tekort is geschoten bij het opstellen van de regelgeving rond asbest en het toezicht houden op de veiligheid van werknemers. De rechter stelt hem in het ongelijk, waarbij overigens alleen gekeken is naar de periode vanaf 1993, toen er een algemeen asbestverbod kwam. Gebrek aan toezicht op de situatie bij Pechiney valt de staat niet te verwijten, aldus de rechter. Hij is ook van oordeel dat de overheid niet gelijk kan worden gesteld aan een asbestproducent. De staat heeft de asbest niet in het verkeer gebracht. De staat is ook geen werkgever, die onrechtmatig heeft gehandeld door asbest beroepsmatig te gebruiken of onder zich te hebben. Dit brengt mee dat in deze zaak in beginsel de twintigjarige verjaringstermijn van toepassing is en niet de 30-jarige voor asbestzaken, zoals het slachtoffer had gewild. Bron: rechtspraak.nl, Rechtbank Den Haag, 10 november 2014.

Asbestsloop: soms gaat het goed, soms helemaal niet De politierechter heeft een schrootverwerker en sloopbedrijf in Groningen vrijgesproken van overtreding van milieuregels, waarover het bedrijf jaren in de clinch lag met de overheid. Het bedrijf sloopte in opdracht van de NS oude treinstellen, waarbij in een deel van de coating een kleine hoeveelheid asbest zat. Het Openbaar Ministerie vond dat de afvoer van het materiaal niet volgens de regels gebeurde en eiste 5000 euro boete. Maar de rechter oordeelde dat een overtreding niet is vastgesteld. Het bedrijf werkte volgens de regels van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het bedrijf had ook, in de wetenschap dat asbest gevoelig ligt, uitgebreid onderzoek gedaan en een sloopplan laten maken dat aan alle voorwaarden voldeed. Bron: Dagblad van het Noorden, 21 juni 2014. Minder gelukkig was een asbestbedrijf waarvan het certificaat was ingetrokken en dat toch is doorgegaan met het saneren van asbest. Het bedrijf deed dit onder naam van een ander bedrijf dat wel een certificaat had, zo blijkt uit onderzoek van de Inspectie SZW en de Omgevingsdienst Rivierenland. Bij het onderzoek is gebruik gemaakt van informatie uit diverse Gelderse en Brabantse Omgevingsdiensten. De Inspectie SZW heeft een boete opgelegd van 75.600 euro. Bron: rijksoverheid.nl, 11 november 2014. En een technisch installatiebureau in Roden moest van de Groningse bestuursrechter een boete van ruim 34.000 euro betalen, omdat medewerkers van dat bedrijf in 2012 aan asbest zijn blootgesteld. Bij werkzaamheden in een gebouw viel een plaat met asbest naar beneden, waardoor veel asbestvezels zijn vrijgekomen. Het personeel dat is blootgesteld, heeft in de ogen van de rechter een verhoogd risico op het ontwikkelen van een asbestziekte. De rechter heeft in zijn overwegingen ook meegenomen, dat het bedrijf had kunnen weten dat er asbest in het gebouw zat. Want het ging om een pand uit de jaren 70. Bron: rtvdrenthel.nl, 13 februari 2014.

Meer openheid over asbesttoezicht De Raad van Accreditatie moet definitief openheid van zaken geven over asbesttoezicht, aldus een uitspraak van de Raad van State, de hoogste bestuursrechter. De Raad van Accreditatie houdt toezicht op asbestlaboratoria. Dit toezicht onttrekt zich echter volledig aan het blikveld van de burger. Eventuele nalatigheid van de Raad (waardoor bijvoorbeeld projecten onjuist worden vrijgegeven) heeft een groot risico voor de volksgezondheid tot gevolg. Bron: asbestenbouw.com, 1 december 2014. * Voor meer informatie zie website IAS: www.asbestslachtoffers.nl onder Nieuws JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

23

NIEUWS -IAS MONITOR Asbestrisicoberoepen Internationaal nieuws over asbestrisicoberoepen Amerikaanse brandweerlieden krijgen vaker dan gemiddeld mesothelioom. Dat concludeert Daniels na het analyseren van de kankersterfte bij bijna 30.000 brandweermannen die tussen 1950 en 2009 zijn gevolgd. Ook oudere Scandinavische brandweermannen krijgen vaker dan gemiddeld mesothelioom. Pukkala analyseerde de kankerincidentie bij 16.422 brandweermannen over de periode 1961-2005. 2536 mannen kregen kanker, waarvan 17 mesothelioom. Bij het maken van wijn zijn in het verleden in Italië asbesthoudende filters gebruikt. Het Italiaans Nationaal Mesothelioom Register meldt inmiddels acht patienten die een deel van hun loopbaan als wijnmaker hebben gewerkt. Scheepssloop behoort wereldwijd tot de gevaarlijkste werkzaamheden.Wu analyseerde de medische gegevens van 4155 Taiwanese mannelijke scheepsslopers die sinds 1985 in de databank van de vakbond waren geregistreerd. De ziekte mesothelioom werd vooral gevonden bij mensen die met snijbranders hadden gewerkt. De totale groep had vaker dan gemiddeld longkanker en mesothelioom. In Ierland hebben in de periode1994-2009 330 mensen mesothelioom gekregen, waarvan 88% mannen die in specifieke asbestrisicoberoepen hadden gewerkt als: bouwvakker, houtwerker, machinebankwerker, grondwerker, mijnwerker of in landbouw, visserij of bosbouw. Zweedse mannen die gedurende een periode tussen 1918 en 2006 als schoorsteenveger hadden gewerkt, krijgen vaker dan gemiddeld mesothelioom.

Nederland De tabel hieronder laat de top 20 van asbestrisicoberoepen in Nederland zien. Timmerlieden zijn in de bouw veel met asbest in aanraking geweest. Asbestblootstelling was een gevolg van zagen, slijpen, frezen en boren in asbestcementproducten. In de installatiebranche en industrie is tot het begin van de negentiger jaren tijdens onderhoud, reparatie en sloop van ketels, ovens, pompen, turbines en pijpen waarschijnlijk regelmatig asbestblootstelling opgetreden door het verwijderen van asbestkoord, asbestkous en diverse asbestpakkingen. Zeker

24

Misschien

Timmerman Monteur Machinebankwerker Elektromonteur Verwarmingsmonteur Loodgieter Lasser Isoleerder Mijnwerker Automonteur Pijpfitter Scheepstimmerman Metselaar Scheepsijzerwerker Scheepswerktuigkundige Vrachtwagenchauffeur Scheepsmachinist Militair Aannemer/uitvoerder bouw Elektriciën 0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

Tabel: top 20 IAS aanvragers naar beroep (1950-1993). Bron: IAS aanvragen 2005 t/m 2013.


1.600

Interview Frans Neijndorff, asbestslachtoffer met mesothelioom

‘Geen idee dat ik al die jaren met asbest had gewerkt’ ‘In 1957 kwam ik op 17-jarige leeftijd naar Nederland. Een jaar later monsterde ik aan bij de Marine. Na mijn opleiding tot machinist kwam ik terecht op MS de Ruyter, en vervolgens op onderzeeboten, zoals de ‘Tijgerhaai’, de ‘Zwaardvis’ en de ‘Walrus’. In die tijd zat er nog nauwelijks asbest in die schepen, dus toen ben ik er waarschijnlijk niet mee in aanraking gekomen. In 1964 stapte ik over naar het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium in Amsterdam. Ik heb er 34 jaar gewerkt als ketelmachinist. Wij maakten in ketels de energie voor windtunnels, waar vliegtuigen en dergelijke werden getest. En hier heb ik dus wel met asbest gewerkt. Jarenlang, zonder enige bescherming en zonder dat ik wist dat we bij al die reparaties dat spul gebruikten. In januari vorig jaar kreeg ik een vervelende hoest, die maar niet weg ging. In juni wilde ik met mijn vrouw een aantal weken naar Benidorm en ik heb me voor de zekerheid vlak voor vertrek laten onderzoeken. Ze zagen op de CT-scan wel een plekje op mijn long, maar konden niet zeggen wat het was. Ik kreeg toen een Cd-rom mee met gegevens voor de longarts als ik daar last zou krijgen. En dat gebeurde helaas ook. Na twee weken vakantie werd ik opeens benauwd en ben ik naar het ziekenhuis gegaan. Ze constateerden dat het asbestkanker was. Het klinkt misschien gek, maar ik zag eerst nog helemaal geen verband met mijn oude werk. Het kwam gewoon niet bij me op, omdat ik nog steeds geen idee had dat we in die tijd asbest gebruikten. Dat kwartje viel pas weer terug in Nederland, toen ik links en rechts eens ging informeren en er meer oud-collega’s ziek bleken te zijn. De longarts heeft mij bij de behandeling op het spoor van het IAS gezet. De procedure voor schadevergoeding kwam daarna gelijk van de grond. Ik ben erg blij dat ons dit uit handen werd genomen, want je hoofd staat er op dat moment echt niet naar. Mijn werkgever ontkende eerst, maar kon dit niet lang volhouden nadat er oude foto’s tevoorschijn kwamen. Daarop was goed te zien dat we destijds met asbest werkten. Niet lang daarna kreeg ik schadevergoeding. Op zich is het goed dat de werkgever toen snel heeft betaald, maar dat er nooit een blijk van medeleven is geweest, doet nog steeds pijn. Dat geld vinden we op zich ook niet belangrijk, want je krijgt je gezondheid er niet mee terug. Maar het kan straks wel van pas kan komen, want er komt misschien een moment dat het niet meer gaat en er allerlei aanpassingen aan het huis nodig zijn. Na mijn chemokuur lijkt de tumor gelukkig op dit moment stabiel. Hoewel er mindere dagen tussen zitten, voel ik me ook redelijk goed. Tennissen is daarbij de lust van mijn leven. Een paar keer per week sla ik een balletje en dat hoop ik nog wel even te doen.’


25

Internationale ontwikkelingen Wereldwijde asbestproductie en gebruik in 2000 en 2013 In volgorde omvang Asbestproductie (in tonnen) Asbestgebruik (in tonnen) 2000 2013 2000 2013 Land Omvang Land Omvang Land Omvang Land Omvang Rusland 750.000 Rusland 1.050.000 Rusland 449.239 China 570.006 Canada 340.000 China 420.000 China 382.315 Rusland 432.365 China 260.000 Brazilië 307.000 Brazilië 172.560 India 302.668 Brazilië 170.000 Kazakhstan 242.000 India 145.030 Brazilië 181.168 Kazakhstan 125.000 India 240 Thailand 109.600 Indonesië 156.050 Zimbabwe 110.000 Argentinië 100 Japan 85.440 Oezbekistan 81.380 Griekenland 50.000 Oekraïne 80.942 Kazakhstan 66.801 Swaziland 25.000 Kazakhstan 71.737 Vietnam 57.787 India 21.000 Vietnam 44.150 Thailand 53.123 Zuid Afrika 18.909 Oezbekistan 43.374 Turkmenistan 52.983 Japan 18.000 Indonesië 42.877 Oekraïne 35.015 VS 5.260 Iran 40.707 Sri Lanka 22.953 Overig 4.000 Overig 367.179 Overig 477.821 Overig 4.000 Overig 367.179 Overig 73.493 Totaal 1.900.000 Totaal 2.019.340 Totaal 2.035.150 Totaal 2.104.484 Bron: Virta, RL: World Asbestos Supply and Consumption Trends from 1900 through 2003; US. Geological Survey Minerals Yearbook 2000 + 2013 (worksheet for world asbestos consumption calculations)

Asbestproductie en gebruik Ondanks de inmiddels algemeen bekende schadelijke gevolgen is productie en gebruik van asbest wereldwijd nog lang niet uitgebannen. Als gekeken wordt naar de productie in 2000 en 2013 is te zien dat deze zelfs licht is toegenomen. Door steeds meer asbestverboden heeft deze zich echter geconcentreerd in enkele landen die meer zijn gaan produceren. Dat geldt met name voor Rusland, maar in mindere mate ook voor China, Brazilië en Kazakhstan. Rusland is verreweg de grootste producent en alleen verantwoordelijk voor bijna de helft van de asbestproductie wereldwijd. De EECCA regio, een blok van 12 landen in Oost Europa, Kaukasus en Centraal Azie, is sterk vertegenwoordigd zowel in productie als in gebruik van chrysotiel (wit) asbest. De regeringen van deze landen ondersteunen het beleid dat chrysotiel (wit) asbest veilig, onder gecontroleerde omstandigheden gebruikt kan worden. Gebruik van asbest gebeurt vooral 26

in Azië, met name in China en India. Rusland en Brazilië zijn zowel grootgebruikers als producenten van grote hoeveelheden asbest. Asbest wordt vooral in de structuur van woningen, daken en waterleidingen gebruikt en is nog steeds goedkoper dan vervangende materialen als polyproleen of aluminium. Zowel de wereldwijde asbestproductie als het gebruik liggen jaarlijks stabiel rond de twee miljoen ton.

Campagnes tegen asbest De Franse Federatie van Bouwvakkers publiceert in 2014 een handboek asbest voor bouwvakkers met o.a. een beschrijving van maatregelen om asbestblootstelling tijdens sloop of renovatie te voorkomen. De Britse Health and Safety Executive start in 2014 een voorlichtingscampagne gericht op vakmensen, zoals timmerlieden, schilders, loodgieters en elektriciëns. Elke week overlijden in Groot Brittannie gemiddeld 20 vakmensen ten gevolge van asbestblootstelling. Australië richt zich in 2014 met name op de JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

gewone burger via de campagne “Renovatie Roulette”. Het gaat dan vooral om huiseigenaren, doe-hetzelvers, klusjesmannen en de vele zzp-ers in de bouw.

WHO factsheet meldt 107.000 jaarlijkse asbestdoden Volgens een in juli gepubliceerde factsheet van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)worden op dit moment nog ca. 125 miljoen mensen wereldwijd op hun werkplek aan asbest blootgesteld. Jaarlijks overlijden naar schatting ca. 107.000 mensen aan de gevolgen van beroepsgerelateerde asbestblootstelling. Alle soorten asbest zijn kankerverwekkend. Blootstelling kan leiden tot longkanker, larinxkanker, eierstokkanker, mesothelioom en verschillende longafwijkingen als stoflongen (asbestose), plaques, verdikking en vochtophoping in het longvlies.

Vergoedingsregelingen Voor het eerst kent de Indiase overheid in 2014 een schadevergoeding toe aan 14 mijnwerkers met asbestose (stoflongen door asbest). De mannen hadden in een asbestmijn gewerkt. In België wordt sinds 1 april 2014 in de hoogte van de vergoeding geen onderscheid meer gemaakt tussen beroepsslachtoffers van asbest en omgevings- of milieuslachtoffers. Ook die laatste groep heeft nu recht op volledige vergoeding van gezondheidskosten en een maandelijkse vergoeding van bijna 1600 euro om zorg te betalen. Sinds het ontstaan van het Asbestfonds in 2007 werden tot en met 2013 al bijna 2000 mensen erkend. Het gaat om 1360 slachtoffers met mesothelioom en 699 met asbestose. Het meest getroffen zijn mensen die ruwe asbest verwerkten, maar onder de slachtoffers zijn ook loodgieters, lassers, metaalarbeiders, bouwvakkers of havenarbeiders. Sinds april 2014 kunnen Britse mesothelioompatiënten die geen werkgever aansprakelijk kunnen houden in aanmerking komen voor een schadevergoeding van gemiddeld 123.000 pond en daarbovenop een vergoeding van 7.000 pond voor juridische kosten. Tot dan kwam hun vergoeding in het algemeen niet boven de 20.000 pond uit. De uitkering komt ten laste van de Britse verzekeraars en bedraagt 80% van het gemiddelde bedrag dat in civiele procedures wordt toegekend (inmiddels in 2015 verhoogd tot 100%).

Asbestregelgeving en verboden Sinds 1 april 2014 is in Hong Kong handel in en gebruik van alle soorten asbest verboden. Uitzondering zijn asbesthoudende producten die als Chinees medicijn zijn geregistreerd. Singapore voert per 1 juni nieuwe asbestregels in voor sloop en renovatie. Een verplichte asbestinventarisatie, het nat houden van asbesthoudend materiaal en verwijdering door gecertificeerde partijen zijn onderdelen van de nieuwe regeling. Maleisië zal in 2015 een verbod op asbest invoeren. De asbestblootstellingsgrenzen werden in Frankrijk al in 2012 verlaagd en zijn sinds 1 juli jl. 2014 verder aangescherpt. Resultaat is dat de kosten voor asbestverwijdering sterk zijn gestegen tot soms 50% van de totale sloopkosten van een object. Vlaanderen wil de aanwezigheid van asbest versneld afbouwen. In 2040 moet dit deel van België asbestvrij zijn. De Vlaamse afvalstoffenmaatschappij OVAM krijgt de opdracht om voor 2018 een volledig stappenplan uit te werken. Sinds 1998 is de productie van asbest en asbesthoudende producten in België verboden, maar er is nog ongeveer 3,7 miljoen ton asbest in Vlaanderen in omloop, aldus een berekening van de OVAM.

* Voor bronvermelding zie website IAS: www.asbestslachtoffers.nl onder Nieuws JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

27

Personalia Het Instituut Asbestslachtoffers is een zelfstandige stichting. De stichting wordt geleid door een onafhankelijk bestuur en een directeur. De stichting werd opgericht op 10 maart 1999 door negen maatschappelijke organisaties, die zijn vertegenwoordigd in de Raad van Toezicht en Advies.

Bestuur M.R. van der Heijden, voorzitter Dr. W.A. Eshuis Mr. J.M.J. Hommel Dr. J.H. Schouwink Mr. G.J.H.M. Wagemans

Raad van Toezicht en Advies Drs. A. Woltmeijer (CNV) (voorzitter ad interim) Mr. M. Beugel (Verbond van Verzekeraars) Mr. C.C. de Boer (MHP) Mr. W.M.J.M. van Mierlo (VNO-NCW en MKB-Nederland) Drs. M.S. Parlevliet (VSO) Mr. R.F. Ruers (Comité Asbestslachtoffers) Drs. W. van Veelen (FNV) Vacature (LTO Nederland)

Bureau Drs. M.A. van der Woude, directeur Drs. S.A. Aarendonk, sr. beleidsmedewerker N. Martens, bureausecretaris

Medisch adviseur Drs. H.A. Voogt

Medewerkers*

28

Drs. ing. M.C. Roumen, directeur

A. Angoelal - dossierverantwoordelijke

E.H.J. Joosten, re, directeur

F. Madjoe - assistent dossierverantwoordelijke

Mr. Kuiper, hoofd unit IAS

M. Schild - assistent dossierverantwoordelijke

Mr. N.J. van Osch – adviseur

B. Versluis - assistent dossierverantwoordelijke

A.B.M. Fiege - dossierverantwoordelijke

J. Koster - huisbezoek

Mr. M. L. de Bruijn - dossierverantwoordelijke

Drs. A. van Veen - huisbezoek

D.M. Valstar LL.B – dossierverantwoordelijke en

Drs. E. van Doorn - huisbezoek

huisbezoek

J. Knoben - huisbezoek

Mr. J. Wong Fong Sang - dossierverantwoordelijke

* De medewerkers van BSA Schaderegeling BV, die in 2014 deel uit maakten van de uitvoeringsunit van het IAS. JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

Jaarrekening 2014

Financieel verslag over 2014 Jaarrekening Balans (bedragen in euro’s) (Voor resultaatverdeling) Activa Financiële vaste activa Onderhanden werk Debiteuren Belastingen en sociale premies Overige vorderingen Overlopende activa Vorderingen en overlopende activa

Totaal activa

Passiva

30

Kortlopende schulden en overlopende passiva Crediteuren Belastingen en sociale premies Overlopende passiva Totaal passiva

31-12-2013

5.500

11.500

246.731

183.662

75.077 44.114 234.680 53.398

Liquide middelen

Eigen vermogen Bestemmingsfonds SZW Bestemmingsreserve O&O Algemene bestemmingsreserve

31-12-2014

106.156 24.003 0 25.214 407.269

155.373

413.512

667.381

1.073.012

1.017.916

31-12-2014

31-12-2013

300.000 239.860 0

300.000 226.065 26.200 539.860

552.265

114.484 7.458 411.210

105.775 5.477 354.399

1.073.012

1.017.916


Winst- & verliesrekening (bedragen in euro’s) 31-12-2014 Gefactureerde omzet Mutatie onderhanden werk Ontvangen giften Netto omzet

Begroting

592.505 63.069 6.308

628.968 -2.710 27.006 661.882

Uitvoeringskosten Mutatie nog te besteden kosten Uitbetaalde giften Kostprijs van de omzet

Personeelskosten Inhuurkosten Overige algemene kosten Overige bedrijfskosten

710.272

1.277.599 131.977 6.308

Brutomarge

31-12-2013

653.264 1.124.908 -8.075 27.006

1.415.884

1.573.289

1.143.839

-754.002

-863.017

-490.575

-234.015 -15.604 -259.970

-189.797 -92.718 -146.042 -509.589

-610.313

-428.557

-1.263.591

-1.473.330

-919.132

Financiële baten en lasten

5.211

5.000

7.738

Resultaat voor subsidies

-1.258.380

-1.468.330

-911.394

Bedrijfsresultaat

Incidentele baten en lasten Vergoeding uitvoeringskosten SVB

Resultaat

0 1.258.380

51.660 859.734 1.258.380

1.468.330

911.394

0

0

0

31


Grondslagen voor waardering en bepaling van het resultaat Tenzij in het navolgende anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Met ingang van 1 april 2014 zijn de TAS- en TNS-regeling uitgebreid met asbestose. Dit heeft belangrijke consequenties voor de balans en winsten verliesrekening, daar er door deze uitbreiding meer dossiers in behandeling worden genomen dan voorheen. Bovendien resulteert de bemiddeling bij asbestose in een ander (veel lager) slagingspercentage dan bij maligne mesothelioom. De cijfers van 2013 zijn, waar nodig, geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid met 2014 mogelijk te maken.

Toelichting op de balans Financiële vaste activa Betreft een lening met een hoofdsom van € 12.000,-- af te lossen in maandelijkse termijnen van € 500. Er wordt geen rente berekend en er zijn geen zekerheden overeengekomen. Het restant van de lening zal in 2015 afgelost worden. Het verloop van de lening is als volgt. 2014 Saldo per 1 januari Verstrekte lening Aflossing Saldo per 31 december

11.500 0 -6.000

2013 0 12.000 -500

5.500

11.500

Onderhanden werk Het slagingspercentage wordt bepaald op basis van ervaringen uit het verleden. Voor de bepaling van het onderhanden werk is uitgegaan van het slagingspercentage van 40% (conform 2013), het werkelijke slagingspercentage voor 2014 bedraagt 41,67%. Het op basis van dit percentage berekende aantal lopende dossiers, vermenigvuldigd met het bijbehorende tarief, resulteert in de opbrengstwaarde van de nog te factureren omzet. Hierbij is rekening gehouden met een gemiddelde voortgang van de onderhanden dossiers van 50%. In 2014 zijn de TAS- en TNS-regelingen uitgebreid met asbestose. Daarbij is ten behoeve 32

van de begroting een schatting gemaakt van het te verwachten slagingspercentage van 10%. Het werkelijke slagingspercentage bedraagt echter slechts 1,64%. Het vermoeden bestaat dat dit lage percentage onder meer wordt veroorzaakt door het hoge aantal niet-geëigende aanvragen na introductie van de regeling. Ter bepaling van de waarde van het onderhanden werk is een percentage van 3,5% gehanteerd. Het totale aantal dossiers in behandeling is van 252 dossiers ultimo 2013 gestegen tot 417 dossiers ultimo 2014, waarvan 26 dossiers op grond van de TNS-regeling niet zullen leiden tot een verhaalbare opbrengst. Deze stijging is grotendeels te verklaren door de introductie van asbestose (92 onderhanden per 31 december 2014). Ook het aantal onderhanden MM-dossiers is sterk gestegen naar 325 stuks (2013: 252). Hiervan hebben 26 dossiers betrekking op de TNS regeling (2013: 20).


De berekening van de opbrengstwaarde is als volgt: • 3 dossiers

* € 3.860 *40% *50% = € 2.316

(tarief dossiers 2012)

• 44 dossiers

* € 3.968 *40% * 50% = € 34.919

(tarief dossiers 2013)

• 252 dossiers

* € 4.028 *40% * 50% = € 203.011 (tarief MM-dossiers 2014)

• 92 dossiers

* € 4.028 *3,5% * 50% = € 6.485

Totaal

(tarief asbestose-dossiers 2014)

€ 246.731

Vorderingen en overlopende activa De post vorderingen en overlopende activa is als volgt opgebouwd: 31-12-2014 Debiteuren Omzetbelasting Vergoeding uitvoeringskosten SVB Vooruitontvangen SVB Overlopende activa Totaal vorderingen en overlopende activa

75.077 44.114 1.258.380 -1.023.700 53.398

31-12-2013 106.156 24.003 0 0 25.214

407.269

155.373

De stijging in de vorderingen is ontstaan door de verrekening van de bijdrage van de SVB met de door hen in 2014 betaalde voorschotten. Per saldo is er eind 2014 een bedrag ad € 234.680 aanvullend van de SVB te vorderen. Ultimo 2013 moest het IAS van de ontvangen voorschotten € 65.266 terugbetalen, welke was opgenomen onder de kortlopende schulden. In de vooruitontvangen gelden van de SVB is een bedrag ad € 118.000 opgenomen ten behoeve van de implementatie van de asbestoseregeling. In het debiteurensaldo is een voorziening voor dubieuze debiteuren opgenomen voor een bedrag van € 7.780 (2013: € 3.860). De overlopende activa bestaat uit opgebouwde rente op banktegoeden (€ 1.187), nog te factureren omzet (€ 36.252), en vooruitbetaalde verzekeringspremies (€ 15.959).

Liquide middelen 31-12-2014 Kas Rabobank rekening-courant Rabobank bedrijfsspaarrekening Rabobank bedrijfsbonusrekening Totaal liquide middelen

45 41.736 1 371.730

31-12-2013 229 21.871 1 645.280

413.512

667.381

In 2014 overstegen de uitgaven van het IAS de ontvangen voorschotten van de SVB (zie ook de toelichting bij de vorderingen en overlopende activa). Van de ontvangen voorschotten in 2013 moest in 2014 een deel terugbetaald worden. Dit heeft tot gevolg dat de liquiditeiten eind 2014 aanzienlijk lager zijn dan eind 2013.


33

Eigen Vermogen Bestemmingsfonds ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Begin 2004 heeft de directie van het Instituut een projectenplan ten behoeve van de besteding van de ontvangen subsidies bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (hierna te noemen: SZW) ingediend. Vervolgens werd door het ministerie van SZW vastgesteld het Instituut een eigen vermogen ad € 300.000 toe te staan. Na opheffing van het Instituut en de eventuele afwikkeling van de lopende verplichtingen zal het bedrag ad € 300.000 of het restant hiervan terugvloeien naar het ministerie van SZW. Het verloop van dit fonds is als volgt: 2014 Beginstand Mutatie boekjaar m.b.t. herbestemming Eindstand bestemmingsfonds

300.000 0

2013 300.000 0

300.000

300.000

2014

2013

Bestemmingsreserve onderzoek & ontwikkeling

34

Project asbestkaart / asbestregister /IAS-monitor Beginstand Af: onttrekking uit hoofde van bestedingen Eindstand

185.730 -12.405

Project onderzoek asbestgerelateerde longkanker Beginstand Af: onttrekking uit hoofde van bestedingen Eindstand

40.335 0

Overige projecten Beginstand Bij: uit algemene bestemmingsreserve Eindstand

0 26.200

199.904 -14.174 173.325

185.730

40.335 0 40.335

Totaal bestemmingsreserve O&O

40.335

0 0 26.200

0

239.860

226.065

Het saldo van de algemene bestemmingsreserve zal in 2015 worden aangewend voor onderzoek en ontwikkeling. Een definitief besluit hierover zal in de aankomende bestuursvergadering worden genomen. Vooruitlopend op deze vergadering is het saldo van de algemene bestemmingsreserve overgeboekt naar de bestemmingsreserve onderzoek & ontwikkeling.


Algemene bestemmingsreserve 2014 Beginstand Af: toewijzing aan bestemmingsreserve O&O Totaal algemene bestemmingsreserve

2013

26.200 -26.200

26.200 0 0

26.200

Belastingen en sociale premies De post te betalen belastingen en sociale premies bestaat volledig uit loonheffing.

Overlopende passiva Het saldo ultimo boekjaar is als volgt opgebouwd: 31-12-2014 Nog te besteden kosten onderhanden dossiers Reservering uitvoeringskosten NMP/NVALT Geld derden Vergoeding uitvoeringskosten SVB Vooruitontvangen SVB Overige overlopende passiva Totaal overlopende passiva

331.268 50.000 1.866 0 0 28.076

31-12-2013 199.290 50.000 17.099 -859.734 925.000 22.744

411.210

354.399

Bij het bepalen van de nog te besteden kosten van de onderhanden dossiers is rekening gehouden met het feit dat 95% van de onderhanden TAS-dossiers in rekening zullen worden gebracht en de gemiddelde voortgang van de dossiers 50% bedraagt. De berekening is dan als volgt: - 391 TAS dossiers * € 1.700 * 95% * 50% = € 315.733 - 26 TNS dossiers * € 1.195 * 50%

€ 15.535

Totaal

€ 331.268

De stijging in de nog te besteden kosten van de onderhanden dossiers wordt grotendeels veroorzaakt door de introductie van de asbestose regeling. Per 31 december 2014 zijn 92 asbestosedossiers onderhanden, wat € 74.290 aan nog te besteden kosten tot gevolg heeft. Ook het aantal onderhanden MMdossiers is sterk gestegen (299, 2013: 232).

Niet in de balans opgenomen verplichtingen Vanaf 1 april 2011 is met BSA een contract aangegaan voor een periode van 3 jaren en 9 maanden, derhalve eindigend op 31 december 2014, waarbij door BSA (achteraf) op basis van afgewikkelde dossiers wordt gefactureerd. Er is overeenstemming bereikt tussen beide partijen om dit contract met één jaar te verlengen tot en met 31 december 2015. Ten slotte heeft het Instituut een huurverplichting, welke minstens zes maanden van te voren moet worden opgezegd. De huurprijs op jaarbasis bedraagt circa € 33.000. JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

35

Toelichting op de winst- & verliesrekening Algemeen In de winst- & verliesrekening worden baten en lasten verantwoord die gedurende het boekjaar voortvloeien uit bedrijfsactiviteiten en toerekenbaar zijn aan het boekjaar.

Netto omzet In 2014 is er een netto omzet gerealiseerd van € 661.882. Dit is € 8.618 hoger dan de omzet in 2013. Dit heeft een aantal oorzaken: -

Van het lagere aantal afgewikkelde TAS-dossiers (356, 2013: 407) heeft een hoger percentage (41,57%, 2013: 39,56%) geleid tot een bemiddelingsopbrengst. Dit percentage omvat alle aanmeldingen die tot een TAS-dossier hebben geleid, inclusief de dossiers waar geen werkgever meer bestaat of geen mesothelioom is gediagnosticeerd. Dit zorgt voor een omzetverlaging ten opzichte van 2013 van circa € 37.000. Dit is tevens de oorzaak van het verschil ten opzichte van de begroting (€ 710.272 begroot).

-

Het aantal onderhanden TAS-dossiers (inclusief asbestose) is in 2014 met 159 stuks toegenomen (2013: afname van 10). De mutatie in de verwachte opbrengsten is tevens opgenomen in de netto omzet en resulteert in een omzetverhoging ten opzichte van 2013 van circa € 66.000.

-

Het IAS ontvangt donaties van slachtoffers/nabestaanden voor onderzoek naar mesothelioom. Deze giften worden verantwoord op het moment van ontvangst en worden in overleg met slachtoffers/ nabestaanden ingezet bij het Nederlands Kankerinstituut / Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis voor nader onderzoek. In 2014 zijn circa € 21.000 minder giften ontvangen dan in 2013.

De werkzaamheden ten behoeve van complex bovennormatieve schadedossiers worden volledig door de uitvoeringsorganisatie BSA verricht. De kosten worden door BSA, voor rekening en verantwoording van IAS, direct in rekening gebracht bij de betrokken werkgevers of verzekeraars. Aangezien de hoogte van de opbrengsten gelijk is aan de hoogte van de kosten is ervoor gekozen om zowel de opbrengsten als de kosten niet in de verlies- en winstrekening te verantwoorden. De hiermede gepaard gaande omzet en kostprijs omzet bedroeg aldus over het afgelopen boekjaar € 204.744 (2013: € 180.177), verdeeld over 22 dossiers (2013: 31). Deze kosten en opbrengsten worden verantwoord op het moment van ontvangst van de vergoeding.

Kostprijs van de omzet 36

De uitvoeringskosten zijn als volgt opgebouwd: 2014 Uitvoeringskosten BSA Korting BSA Uitvoeringskosten NMP/NVALT Overige uitvoeringskosten Totaal uitvoeringskosten

1.145.786 -92.894 182.043 42.664 1.277.599

Begroting 1.355.524 -123.538 281.340 59.963 1.573.289


2013 1.026.014 -42.877 109.255 32.516 1.124.908

BSA heeft afgezien van de indexering van de tarieven waar zij contractueel recht op zou hebben. Het effect van deze tegemoetkoming is in bovenstaand overzicht als Korting BSA weergegeven. De totale uitvoeringskosten zijn met name gestegen door de introductie van de asbestose regeling (€ 214.102). Het verschil ten opzichte van de begroting wordt met name bepaald door het lage aantal uitgestroomde MM-dossiers ten opzichte van de begroting (486 uitgestroomd versus 540 begroot). Ook het aantal uitgestroomde asbestosedossiers ligt lager dan begroot (62 uitgestroomd versus 116 begroot). De werkzaamheden betreffende onderzoek van bovennormatieve materiële schade zijn in 2014 door BSA en door ingehuurde expertisebureaus uitgevoerd. Onder de post “uitvoeringskosten overige” zijn de volgende kosten geregistreerd; •

Onderzoeken bovennormatieve materiële schades

•

Aansprakelijkheidsonderzoeken

•

Expertise uitgaven betreffende beoordeling asbestzaken

•

Overig (medisch) advies

•

Uittreksels Kamer van Koophandel

Personeelskosten, inhuurkosten en overige bedrijfskosten De inhuurkosten zijn de kosten van detachering (tot en met mei 2014) van de directeur van de Stichting Instituut Asbestslachtoffers, evenals de kosten ten behoeve van managementondersteuning bij het Instituut. De opbouw is als volgt: 2014 Personeelskosten Detacherings- & overige kosten m.b.t. inhuur personeel

Totaal personeelskosten, inhuurkosten en overige bedrijfskosten

2013 189.797

15.604

92.718 249.619

Implementiekosten asbestose Voorlichting Kosten juridische vraagstukken Huisvestingskosten Bestuurskosten Administratiekosten Overige algemene kosten

Begroting

234.015

285.000

108.513 19.732 0 35.623 29.854 19.216 47.032

282.515 0 13.924 6.900 34.620 27.736 16.481 46.381

37

259.970

325.313

146.042

509.589

610.313

428.557


Het Instituut heeft eind 2014 drie medewerkers in dienst, waarvan één directeur, één bureausecretaris en één beleidsmedewerker. De directeur van het Instituut is per 1 juli 2014 in loondienst getreden. De salarisadministratie wordt door een derde partij uitgevoerd en in de financiële administratie van het Instituut opgenomen. De loonkosten zijn voornamelijk gestegen bovengenoemde indiensttreding van de directeur. De detacheringskosten zijn dientengevolge sterk gedaald. De daling ten opzichte van de begroting is veroorzaakt door gedeeltijke arbeidsongeschiktheid van de directeur in de eerste maanden van 2014 en de gedaalde kosten naar aanleiding van de indiensttreding. De implementatiekosten asbestose betreffen de eenmalige kosten van de uitvoeringsorganisatie BSA en het Nederlands Asbestose Panel ten behoeve van de opname van asbestose in de bestaande regelingen. De kosten voor voorlichting in 2014 betreffen met name de productie van het jaarverslag en het onderhoud van de website. De stijging is in belangrijke mate veroorzaakt door de hosting van het asbestregister en aanpassingen aan de website. De bestuurskosten betreffen met name de vergoedingen, welke op kwartaalbasis aan de bestuursleden en de voorzitter van de RTA van het Instituut worden uitgekeerd. De lage overige bedrijfskosten ten opzichte van de begroting worden met name veroorzaakt door het uitblijven van vraagstukken van juridische aard, lagere voorlichtingskosten dan begroot en lagere externe implementiekosten ten behoeve van de asbestoseregeling.

Financiële baten & lasten 2014 Bankkosten en provisie Ontvangen bankrente Totaal financiële baten en lasten

Begroting

-323 5.534

2013 -306 8.044

5.211

5.000

7.738

Incidentele baten en lasten De incidentele baten in 2013 bestaan uit bemiddelingsopbrengsten inzake herbeoordeelde verjaringsdossiers. De kosten die met deze herbeoordeling gepaard gaan zijn als incidentele lasten in aftrek gebracht van deze opbrengsten. 2014

38

Incidentele baten Incidentele lasten Totaal financiële baten en lasten

Begroting

0 0

2013 87.660 -36.000

0

0

51.660

Vergoeding uitvoeringskosten IAS door SVB In 2014 is er door de SVB een voorschot aan het Instituut uitbetaald ad € 1.023.700. Hiervan heeft € 118.000 betrekking op de implementatiekosten van de asbestoseregeling. Het overschot ten opzichte van de daadwerkelijke bijdrage in de uitvoeringskosten zal verrekend worden met het eerste voorschot voor 2015. JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

2014 Tekort uitvoeringskosten Verrekening uitvoeringskosten met voorschotten SVB Te ontvangen van / betalen aan de SVB

2013

1.258.380

859.734

-1.023.700

-925.000 234.680

-65.266

Verdeling TNS- en TAS-regeling In de jaarrekening van de Stichting Instituut Asbestslachtoffers zijn de kosten welke gemaakt zijn ten behoeve van de TNS-regeling volledig meegenomen. Naast de direct toerekenbare kosten wordt voor de overige kosten een verdeling gemaakt op basis van het aantal afgewikkelde dossiers van TAS (417 stuks) respectievelijk TNS (131 stuks). Een uitsplitsing van de winsten verliesrekening tussen TAS- en TNS-regeling is als volgt:

Gefactureerde omzet Mutatie onderhanden werk Ontvangen giften

TAS

TNS

Totaal

31-12-2014

31-12-2014

31-12-2014

592.505

0

592.505

63.069

0

63.069

4.800

1.508

Netto omzet

660.374

Uitvoeringskosten Mutatie nog te besteden kosten Uitbetaalde giften

256.330

1.277.599

128.393

3.584

131.977

4.800

1.508

Brutomarge Personeelskosten Overige algemene kosten

661.882

1.021.269

Kostprijs van de omzet

Inhuurkosten

6.308 1.508

6.308

1.154.462

261.422

1.415.884

-494.088

-259.914

-754.002

-178.073

-55.942

-11.874

-3.730

-234.015 -15.604

-222.951

-37.019

-259.970

Overige bedrijfskosten

-412.898

-96.691

-509.589

Bedrijfsresultaat

-906.986

-356.605

-1.263.591


3.966

1.245

5.211


-903.020

-355.360

-1.258.380


Resultaat

0

0

0

903.020

355.360

1.258.380

903.020

355.360

1.258.380

0

0

0


39

Verdeling maligne mesothelioom en asbestose In de jaarrekening van de Stichting Instituut Asbestslachtoffers zijn de kosten welke gemaakt zijn ten behoeve van de asbestose-regeling volledig meegenomen. Naast de direct toerekenbare kosten wordt voor de overige kosten een verdeling gemaakt op basis van het aantal afgewikkelde asbestose dossiers (62 stuks) respectievelijk MM-dossiers (486 stuks). Een uitsplitsing van de winsten verliesrekening tussen maligne mesothelioom en asbestose is als volgt:

Gefactureerde omzet Mutatie onderhanden werk Ontvangen giften

Maligne Mesothelioom

Asbestose

Totaal

31-12-2014

31-12-2014

31-12-2014

592.505

0

592.505

56.583

6.486

63.069

6.308

0

Netto omzet

655.396

Uitvoeringskosten Mutatie nog te besteden kosten Uitbetaalde giften

214.102

1.277.599

57.688

74.289

131.977

6.308

0

Brutomarge Personeelskosten Overige algemene kosten

6.308

1.127.493

288.391

1.415.884

-472.097

-281.905

-754.002

-207.539

-26.476

-13.839

-1.765

-234.015 -15.604

-134.766

-125.204

-259.970

Overige bedrijfskosten

-356.142

-153.447

-509.589

Bedrijfsresultaat

-828.239

-435.352

-1.263.591


4.622

589

5.211


-823.617

-434.763

-1.258.380


40

661.882

1.063.497

Kostprijs van de omzet

Inhuurkosten

6.308 6.486

Resultaat

0

0

0

823.617

434.763

1.258.380

823.617

434.763

1.258.380

0

0

0


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de directie van de Stichting Instituut Asbestslachtoffers Wij hebben de jaarrekening 2014 van Stichting Instituut Asbestslachtoffers te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de winst-en-verliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening in overeenstemming met de door de stichting gekozen en beschreven grondslagen, zoals uiteengezet in de Grondslagen voor waardering en bepaling van resultaat van de toelichting van de jaarrekening. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel is de jaarrekening 2014 van Stichting Instituut Asbestslachtoffers, in alle van materieel belang zijnde aspecten, opgemaakt in overeenstemming met de door de stichting gekozen en beschreven grondslagen, zoals uiteengezet in de Grondslagen voor waardering en bepaling van resultaat op pagina 4 van de toelichting van de jaarrekening. Beperking in gebruik en verspreidingskring De basis voor financiële verslaggeving betreft de door de stichting gekozen en gehanteerde grondslagen. Dit doet geen afbreuk aan ons oordeel. De jaarrekening 2014 van Stichting Instituut Asbestslachtoffers en onze controleverklaring daarbij zijn daarom uitsluitend geschikt voor het bestuur en de Sociale Verzekeringsbank en kunnen derhalve niet voor andere doeleinden worden gebruikt. Den Haag, 5 februari 2015 Ernst & Young Accountants LLP W. Flikweert AA/CA


41

Missie, taken en werkwijze Instituut Asbestslachtoffers (IAS) Missie Het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) is op 10 maart 1999 opgericht door het Comité Asbestslachtoffers, FNV, CNV, MHP, VNO-NCW, MKB-Nederland, LTO-Nederland, Verbond Sectorwerkgevers Overheid en Verbond van Verzekeraars. Dit op basis van het Convenant Instituut Asbestslachtoffers, dat naast bovengenoemde organisaties, op 23 november 1998 mede ondertekend werd door de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Justitie. Het Convenant omvat afspraken die gericht zijn op de versnelling van de procedures met betrekking tot schadeclaims van asbestslachtoffers met de ziekte maligne mesothelioom. De missie van het IAS is de in het Convenant verankerde procedures zo snel en zorgvuldig mogelijk af te handelen. Dit door het uitoefenen van vier hoofdtaken: advies, bemiddeling, voorlichting en onderzoek.

Taken van het IAS Advies Mensen met de ziekte mesothelioom of asbestose kunnen via het IAS een aanvraag indienen voor een tegemoetkoming van € 19.201,-*. Het IAS gaat met hen na hoe het contact met asbest heeft plaatsgevonden en adviseert de Sociale Verzekeringsbank (SVB) over het recht op een tegemoetkoming op grond van de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS) of de Regeling tegemoetkoming niet-loondienstgerelateerde slachtoffers van mesothelioom (TNS). De SVB beslist vervolgens om wel of niet de tegemoetkoming toe te kennen en te betalen. Bemiddeling Het IAS bemiddelt ook tussen (ex-)werkgevers en (ex-)werknemers of hun huisgenoten over het betalen van een schadevergoeding. Hierover zijn afspraken gemaakt met het Comité Asbestslachtoffers, organisaties van werkgevers en werknemers, het Verbond van Verzekeraars en de overheid. Het IAS heeft als doel deze schadeclaims zo snel en zorgvuldig mogelijk af te handelen. Dit geldt zowel voor de bemiddeling zelf als voor het hieraan voorafgaande medische en arbeidshistorische onderzoek. De hiermee samenhangende kosten worden bij werkgevers en verzekeraars in rekening gebracht. Voor slachtoffers is de dienstverlening van het IAS daardoor altijd kosteloos. Wel is het van het allergrootste belang zo snel mogelijk de (ex-)werkgever per aangetekende brief aansprakelijk te stellen. Hiervoor kan de aanvrager de tekst van een door het IAS beschikbaar gestelde voorbeeldbrief gebruiken. De (ex-)werkgever of diens verzekeraar betaalt standaard een schadevergoeding van € 62.124,- voor mesothelioom en respectievelijk € 22.311,-, € 40.663,- of € 59.014,- voor asbestose, afhankelijk van de ernst van het longfunctieverlies *. Voorlichting Het IAS vervult een verwijs- en voorlichtingsfunctie voor asbestslachtoffers, werkgevers, verzekeraars en intermediaire organisaties. Via jaarverslagen, brochures, rapporten, de IAS-website (www.asbestslachtoffers.nl), elektronische nieuwsbrief en de Asbestkaart (www.asbestkaart.nl) wordt hieraan invulling gegeven. Onderzoek Het IAS verricht medisch en juridisch onderzoek.

Werkwijze van het IAS 1. Aanmelding De aanvrager meldt zich aan bij het IAS: telefonisch (079-750 71 50), met de antwoordkaart uit de brochure of per e-mail ([email protected]). De medewerker van het IAS vult telefonisch samen met de aanvrager de aanvraagformulieren in. In een tweede gesprek gaat het IAS met de aanvrager na hoe het contact met asbest heeft plaatsgevonden. Dat kan telefonisch of bij de aanvrager thuis. Het IAS stuurt daarna de ingevulde formulieren toe. De aanvrager controleert ze en stuurt ze direct ondertekend terug. Ook machtigt hij/zij het IAS om medische informatie op te vragen en de SVB om eventuele schade via de rechter te verhalen. 42

2. Tegemoetkoming Het IAS vraagt het Nederlands Mesotheliomen Panel (NMP) of Nederlands Asbestosepanel (NAP) om bevestiging van de bij de aanvrager gestelde diagnose. Daarna adviseert het IAS de SVB om wel of niet de tegemoetkoming te betalen. Beslist de SVB positief, dan ontvangt de aanvrager € 19.201,-*. Het IAS en de SVB streven ernaar de procedure voor de tegemoetkoming binnen twee maanden af te ronden. 3. Schadevergoeding Als de aanvrager bij een werkgever aan asbest is blootgesteld, stelt hij/zij deze per aangetekende brief aansprakelijk. Hiervoor kan de voorbeeldbrief gebruikt worden die het IAS beschikbaar stelt. Het IAS onderzoekt daarna of de (ex-)werkgever aansprakelijk is te houden voor de gezondheidsschade en bemiddelt vervolgens tussen de aanvrager en de (ex-)werkgever of zijn verzekeraar. Als de werkgever of verzekeraar aansprakelijkheid aanvaardt, ontvangt de aanvrager een schadevergoeding van,- van € 62.124,- voor mesothelioom en respectievelijk € 22.311,-, € 40.663,- of € 59.014,- voor asbestose, afhankelijk van de ernst van het longfunctieverlies .*. Het IAS streeft ernaar het gehele traject binnen zes maanden af te ronden.

* Genoemde bedragen voor schadevergoeding en tegemoetkoming gelden voor 2014 en worden jaarlijks geïndexeerd. JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

Summary This report for 2014 gives a brief account of the fifteenth operational year of the Dutch Institute for Asbestos Victims (IAS). The IAS advises the Social Insurance Bank (SVB) on entitlement to compensation for asbestos victims suffering from mesothelioma or asbestosis. The IAS also mediates between current and former employers and employees about the payment of compensation. The IAS was set up for these purposes in 1999 by employers’ and employees’ organizations, the Asbestos Victims Committee, the Association of Insurance Companies and the government. The Institute has three main tasks: - to advise the SVB with respect to claims under the Asbestos Victims Compensation Scheme (TAS scheme) and the Compensation Scheme for Victims of Non-work-related Mesothelioma and Asbestosis (TNS scheme). The compensation amount for each scheme is € 19,201; - to mediate between asbestos victims with mesothelioma or asbestosis and their employers or former employers to secure compensation for health damage. In 2014, the standard compensation for mesothelioma was € 62,124. For asbestosis, it was € 22,311, € 40,663 or € 59,014, depending on the degree of pulmonary function loss; - to increase knowledge and provide information about asbestos and health damage

Results of mediation and advice on mesothelioma In 2014, the IAS started processing 566 claims, of which 474 were settled. In the 15 years leading up to the end of 2014, the IAS took on 6,934 claims, and succeeded in settling 6,451 of them. In 2014, 390 assessment decisions under the TAS scheme and 136 assessment decisions under the TNS scheme were sent to the SVB. Of these, 463 (88%) recommended the award of compensation: 341 awards were recommended under the TAS scheme and 122 awards under the TNS scheme. Since the introduction of the TAS scheme in 2000 and the TNS scheme in December 2007, a total of 4,713 people have received financial compensation in the form of an advance payment or a lump-sum payment following a positive recommendation by the IAS. Mediation cases for employees or housemates which were completed in 2013 resulted in 2,235 claimants (58%) receiving full compensation.

Asbestosis Since 1 April 2014, employees and self-employed persons suffering from asbestosis can rely on the IAS for compensation or mediation, provided they meet the occupational and medical criteria agreed on by the ministries involved, the parties to the agreement, the SVB and the Dutch Society of Physicians for Lung Diseases and Tuberculosis (NVALT). So far, the IAS has taken on 157 claims.

Evaluation of the IAS In 2014, the parties to the agreement carried out an evaluation of the IAS with a view to its performance in the future. They looked at the operational procedures, mediation results, communication, development tasks, and managerial and financial structure. They also looked at relevant developments abroad – what systems are in place in other countries for compensation for asbestos-related diseases, and what have been the results. For the evaluation of the IAS and the situation in other countries, the investigators have been able to rely on expertise of the Vrije Universiteit. The final results of the evaluation are expected in the first half of 2015.


43

44

* Bron: Hein de Kort in Parool, 10 januari 2014 JAARVERSLAG 2014 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

TAS/TNS-gerechtigden 2000 t/m 2014: aantal mesothelioomslachtoffers per 100.000 inwoners op 31 december 2013. Bron: Sociale Verzekeringsbank, R. Berkhout, maart 2015

Stichting Instituut Asbestslachtoffers

www.asbestslachtoffers.nl

Directie en bureau: Bezuidenhoutseweg 60 Postbus 90405 2509 LK Den Haag Telefoon: 070 - 349 97 54 Fax: 070 - 349 97 96 e-mail: [email protected]

Uitvoering: Bredewater 6 Postbus 684 2700 AR Zoetermeer Telefoon: 079 750 71 50 Email: [email protected]

Instituut Asbestslachtoffers

Recommend Documents