Infosheet 1
INNOVATIE VAN VERGUNNINGVERLENING EN HANDHAVING De overheid wil werken vanuit het perspectief van burger en ondernemer: efficiënter, effectiever, integraler, transparanter en digitaler. Op gemeentelijk (Dordrecht), provinciaal (Provincie Nieuwe stijl/TUM) en rijksniveau (wetgeving/stimulering/ integratie) zijn daarvoor initiatieven genomen. Administratieve lastenverlichting De administratieve lasten voor burgers en bedrijven moeten worden verlicht. De burger/ondernemer verwacht dat de overheid efficiënt werkt. Het Kabinet wil de regeldruk verminderen. Deregulering krijgt nu concreet vorm. In het optreden van de overheid staat doorgaans de regel/verplichting/gebod/ verbod centraal en worden doelen per taakveld (bouwen/milieu en brandveiligheid) ingekleurd en uitgevoerd. Doel(-groep) gericht optreden van de overheid vraagt om integratie van uitvoering. Wetten en regels vormen daarbij een ‘toolbox’ om vooraf gestelde doelen te bereiken en verantwoordelijkheden te waarborgen.
Informatisering en werkprocessen De ‘andere overheid’ vormt de basis voor een aantal informatiseringprojecten. Landelijke voorzieningen en lokaal maatwerk geven een impuls aan nieuwe werkprocessen en standaarden voor inrichting van informatiesystemen (EGEM). In de toekomst krijgt de burger en ondernemer digitaal toegang tot de overheid en kan deze de voortgang van aanvragen en verzoeken volgen. Er is een breed gedragen concept van werken ontstaan: het ‘Office-model’: Een (gemeentelijk) frontoffice voor burgers en ondernemers, een digitaal midoffice en een deskundig backoffice met voldoende continuïteit. Deregulering binnen Milieu- en bouwwetgeving gaan gepaard met (landelijke) informatiseringvernieuwingen.
Grenzen aan verantwoordelijkheden Lastenverlichting voor burger en ondernemer roept de vraag op of bemoeienis van de overheid in alle opzichten nodig is. Treedt de overheid niet in de eigen verantwoordelijkheden van burger of bedrijf? Begrenzing van de verantwoordelijkheden van de overheid moet integraal binnen het ‘omgevingsdomein’ worden ontwikkeld.
Integratie of coördinatie? Coördinatie van uitvoering heeft de afgelopen jaren onvoldoende resultaat gehad. Integratie van uitvoering van vergunningverlening en handhaving op het terrein van de fysieke omgeving (bouwen/milieu/brandveiligheid/APV etc.) leidt tot meer efficiency en doelgerichtheid. Bestuurders worden beter in staat gesteld om prioriteiten te stellen.
Kwaliteit en continuïteit De kwaliteit van uitvoering van vergunningverlening en handhaving is een zorg van de overheid. Audits van de VROM-inspectie geven vaak aan dat er gebreken zijn op het punt van kwaliteit en continuïteit. VROM heeft maatlatten ontwikkeld, waaraan uitvoeringsorganisaties moeten voldoen. Deskundige medewerkers voor vergunningverlening en handhaving zijn schaars. Inhuur van bureaus is duur en verhindert kennisopbouw binnen de overheid.
Provincie nieuwe stijl De provincie ZH definieert haar plaats en verantwoordelijkheden en meerwaarde scherper, mede tegen de achtergrond van verschillende nieuwe wetswijzigingen. In dat kader wil de provincie komen tot een aantal regionale omgevingsdiensten, waarin uitvoering van vergunningverlening en handhaving en milieu-inbreng naar ruimtelijke ordening wordt ondergebracht.
De omgevingswet De Omgevingswet (WABO) regelt het gemeentelijk loket en de coördinatie over de kolommen milieu, bouwen, brandveiligheid en openbare orde etc. Het gaat om 25 wetten en regelingen rond omgevingsbeheer.
Initiatief
wabo
Bouwen
Brandweer
Milieu
APV
Aanvraag
Aanvraag
Aanvraag
Aanvraag
Intake Intake
Intake Intake
Intake Intake
Intake Intake
Advies Advies
Advies Advies
Advies Advies
Advies Advies
Toetsing Toetsing
Toetsing Toetsing
Toetsing Toetsing
Toetsing Toetsing
Verlening Verlening
Verlening Verlening
Verlening Verlening
Verlening Verlening
Één procedure en besluit
Toezicht Toezicht
Toezicht Toezicht
Toezicht Toezicht
Toezicht Toezicht
gecoördineerd toezicht
Handhaving Handhaving
Handhaving Handhaving
Handhaving Handhaving
Handhaving Handhaving
Één loket
De omgevingswet is voor 10-20% van de gemeentelijke procedures relevant (in aantallen), maar voor ca 40-60% van de personele inzet van gemeenten.
Sturing en beheersing Bevoegdheden blijven bij de gemeenten. Bundeling en uitplaatsing van uitvoeringscapaciteit bij de milieudienst vraagt reguliere afstemming tussen bestuur, beleid en uitvoering (“driehoeksoverleg”).
... toegepast in de regio Zuid-Holland Zuid In Zuid-Holland Zuid is de milieudienst betrokken bij de vraag hoe de uitvoering omgevingswetten per gemeente wordt vormgegeven. In een aantal infosheets worden twee organisatievormen op hoofdlijnen beschreven. Het gaat daarbij om de vraag of en in welke mate backoffices worden geïntegreerd.
Uitvoeringsmodellen WABO ALTIJD: LOKET EN GEZAG BIJ GEMEENTEN.
Gemeente
Gemeente
Gemeente BURGERS EN BEDRIJVEN
BEDRIJVEN Milieudeel naar gemeenten
Bestaande situatie
full-service naar bedrijven, integrale handhaving
Model: regionaal BackOffice bedrijven
proces- en informatie management integrale BackOffice Integrale handhaving
regionaal BackOffice V&H
Infosheet 2
REGIONAAL BACKOFFICE BEDRIJVEN Een “regionaal backoffice bedrijven” verzorgt de afhandeling van aanvragen en meldingen en toezicht/handhaving voor de bedrijven binnen het ‘omgevingsdomein’. Vormgeving De gemeente is het loket voor alle doelgroepen. Aanvragen en meldingen worden doorgestuurd naar de milieudienst. De gemeente ontvangt aanvragen digitaal vanuit het (landelijke) omgevingsloket. De gemeente behandelt alle aanvragen in het fysieke domein voor burgers. De gemeente richt zelf haar werkprocessen in en bepaalt of en in hoeverre zij deze processen digitaliseert en regelt de interne coördinatie. De milieudienst doet dit voor de bedrijven1. Vrijwel alle zaken, die voor de Wabo relevant zijn, worden in dat model door de regionale dienst verzorgd. Er worden concrete afspraken gemaakt over de aansluiting van de werkprocessen van de milieudienst en het gemeentelijk (ondernemers-) loket. Desgewenst kunnen gemeenten alle WABO relevante procedures laten ondersteunen door de milieudienst.
Informatisering en werkprocessen De Drechtsteden werken zaakgericht met Mozaïek. De werkprocessen worden in dit model voor vrijwel alle zaken, die Wabo relevant zijn, uniform ingericht bij de milieudienst. Er is voor bedrijven in de Drechtsteden een eenduidige manier van werken. De werkprocessen voor de doelgroep burgers kan verschillen per gemeente. De gemeente voert zaakgericht werken in voor de behandeling van procedures voor burgers. Het is aan te bevelen dat de gemeenten in Drechtsteden uniforme processen hanteren en daar hun interne organisatie op aanpassen. Binnen de Drechtsteden ontstaat dan een eenduidig proces voor burgers en bedrijven. Ook het kiezen van één gebruiksapplicatie voor alle gemeenten is zeer wenselijk.
Innovatiekansen De behandeling van aanvragen en meldingen worden intern geïntegreerd voor bedrijven. Een accountmanager vanuit de dienst stemt af met de initiatiefnemer bij complexe en meervoudige procedures. In de bouw- en gebruiksfase wordt integraal gehandhaafd. De toezichtlast voor ondernemers is lager en de overheid werkt zelf efficiënter. De verantwoordelijkheden tussen overheid en initiatiefnemers/exploitanten rond ‘omgevingsbeheer’ kunnen scherper worden afgebakend en bewaakt. De overheid kan integraal doelgericht optreden. Het accent verschuift van een instrumentele benadering (milieu/bouwen/gebruik etc.) naar doelgericht optreden (veiligheid/gezondheid/leefbaarheid).
Continuïteit, kwaliteit en kosten Het regionale backoffice bedrijven behandelt de complexere zaken af. Bundeling van krachten rond vergunningverlening en handhaving geeft garanties op continuïteit. Functiespecialisatie verbetert de (eigen) kwaliteit van de uitvoering. Juist voor complexere zaken werken veel gemeenten nu met externe (advies-) capaciteit, wat kennisopbouw in de weg staat en duurder is. Integratie en stroomlijning van interne procedures leidt tot kostenbesparing.
1
Onder de verzamelterm bedrijven worden ook initiatiefnemers voor complexe objecten (projectontwikkelaars etc.) verstaan.
Sturing en beheersing De bestuurlijke en beleidsmatige verantwoordelijkheid van de gemeente blijft geborgd terwijl de prioriteiten transparant worden. (Mozaïek biedt ‘online’ inzicht). Periodiek werkoverleg tussen bestuurder/ beleidsafdeling en milieudienst borgt goede sturing door de bestuurders en afstemming met gemeentelijk beleid. De milieudienst werkt op basis van een Dienstverleningsovereenkomst. In jaarplannen worden concrete producten begroot en verantwoord. Gemeenten kunnen (en moeten) daarbinnen prioriteren.
Provincie Nieuwe Stijl De provincie wil haar uitvoeringstaken onderbrengen bij regionale milieudiensten. Gebundeld met het regionaal backoffice vergunningverlening en handhaving ontstaat een sterke, integraal werkende milieudienst. Deze dienst staat garant voor een eenduidige, kwalitatief hoogwaardige uitvoering van omgevingstaken en verzorgt van daaruit inbreng naar ruimtelijke ordening.
Omgevingsdienst bedrijven + Bedrijven (G) Bedrijven (P)
Burgers
LOKET gemeenten afhandeling gemeenten
Bevoegdheden gemeente
afhandeling MD
Bevoegdheden provincie
Voordeel voor bedrijven Bedrijven in de regio krijgen te maken met één loket bij de gemeente en met een eenduidige en doelgerichte uitvoering van alle omgevingswetten in de regio.
Voordeel voor gemeenten Gemeenten zijn beter dan nu verzekerd van een kwalitatief goede en voldoende continue uitvoeringscapaciteit van de kerntaak vergunningverlening en handhaving voor meervoudig/complexe initiatieven. De gemeenten stellen gericht prioriteiten op basis van bestuurlijke doelen. De milieudienst zoekt voortdurend naar middelen om vergunningverlening en handhaving innovatief uit te voeren en grenzen van de verantwoordelijkheid van de overheid aan te geven. Bij gelijkblijvend niveau van uitvoering kunnen de kosten voor vergunningverlening en handhaving omlaag. De mate waarin zal per gemeente verschillen.
Infosheet 3
REGIONAAL BACKOFFICE VERGUNNINGVERLENING EN HANDHAVING Een “regionaal backoffice vergunningverlening en handhaving” verzorgt de afhandeling van aanvragen en meldingen en toezicht/handhaving voor burgers en bedrijven binnen het ‘omgevingsdomein’. Vormgeving De gemeente is het loket voor alle doelgroepen. Aanvragen en meldingen worden doorgestuurd naar de milieudienst. De gemeente ontvangt aanvragen digitaal vanuit het (landelijke) omgevingsloket. Voor burgers blijft het gemeentehuis de plaats, waar zij over zaken overleggen met de overheid. Daartoe zal de milieudienst medewerkers (op vaste tijden) zorgen voor medewerkers, die burgers kunnen helpen. Op ieder gemeentehuis zal de milieudienst een werkplek hebben. De milieudienst draagt zorg voor de afhandeling van alle aanvragen. Er worden concrete afspraken gemaakt over de aansluiting van de werkprocessen van de milieudienst en het gemeentelijke loket.
Informatisering en werkprocessen De Drechtsteden werken zaakgericht met Mozaïek. De werkprocessen worden voor alle (omgevingswet-) zaken uniform ingericht gebaseerd op uitvoering bij de milieudienst. Er is voor de gemeente een eenduidige manier van werken. De gemeente Dordrecht heeft inmiddels tot dit model besloten. Bovendien wordt gebruik gemaakt van één backoffice pakket (Squit XO).
Initiatief
wabo
Bouwen
Brandweer
Milieu
APV
Aanvraag
Aanvraag
Aanvraag
Aanvraag
Intake Intake
Intake Intake
Intake Intake
Intake Intake
Advies Advies
Advies Advies
Advies Advies
Advies Advies
Toetsing Toetsing
Toetsing Toetsing
Toetsing Toetsing
Toetsing Toetsing
Verlening Verlening
Verlening Verlening
Verlening Verlening
Verlening Verlening
Toezicht Toezicht
Toezicht Toezicht
Toezicht Toezicht
Toezicht Toezicht
Handhaving Handhaving
Handhaving Handhaving
Handhaving Handhaving
Handhaving Handhaving
Dordrecht
Één loket
MOZAIEK
Integrale BackOffice
Één procedure en besluit
gecoordineerd Integrale toezichthandhaving
Innovatiekansen De uitvoering van vergunningverlening en handhaving kan vergaand worden geïntegreerd. De behandeling van aanvragen en meldingen worden intern gecoördineerd. Een accountmanager vanuit de dienst stemt af met de initiatiefnemer bij complexe en meervoudige procedures. In de bouw- en gebruiksfase wordt integraal gehandhaafd. De toezichtlast voor burgers en ondernemers is lager en de overheid werkt zelf efficiënter. De verantwoordelijkheden tussen overheid en initiatiefnemers/exploitanten kunnen scherper worden afgebakend en bewaakt.
De overheid kan integraal doelgericht optreden. Het accent verschuift van een instrumentele benadering (milieu/bouwen/gebruik etc.) naar doelgericht optreden (veiligheid/gezondheid/leefbaarheid).
Continuïteit, kwaliteit en kosten Het regionaal backoffice vergunningverlening en handhaving handelt alle zaken af. Er bestaan meer garanties op continuïteit en kwaliteit. Juist voor complexere zaken werken veel gemeenten nu met externe (advies-) capaciteit. Integratie en stroomlijning van interne procedures brengt hogere efficiency en leidt tot kostenbesparing.
Sturing en beheersing De bestuurlijke en beleidsmatige verantwoordelijkheid van de gemeente blijft geborgd terwijl de prioriteiten transparant worden. (Mozaïek biedt ‘online’ inzicht). Periodiek werkoverleg tussen bestuurder/beleidsafdeling en milieudienst borgt goede sturing door de bestuurders en afstemming met gemeentelijk beleid. De milieudienst werkt op basis van een Dienstverleningsovereenkomst. In jaarplannen worden concrete producten begroot en verantwoord. Gemeenten kunnen (en moeten) daarbinnen prioriteren.
Provincie Nieuwe Stijl De provincie wil haar uitvoeringstaken onderbrengen bij regionale milieudiensten. Gebundeld met het regionaal backoffice vergunningverlening en handhaving ontstaat een sterke, integraal werkende milieudienst. Deze dienst staat garant voor een eenduidige, kwalitatief hoogwaardige uitvoering van omgevingstaken en verzorgt van daaruit inbreng naar ruimtelijke ordening.
Omgevingsdienst bedrijven + Bedrijven (G) Bedrijven (P)
Burgers
LOKET gemeenten afhandeling MD
Bevoegdheden gemeente
Bevoegdheden provincie
Voordeel voor burgers en bedrijven Burgers en bedrijven in de regio krijgen te maken met één loket bij de gemeente en met een integrale doelgerichte benadering vanuit de overheid.
Voordeel voor gemeenten Gemeenten weten zich optimaal verzekerd van een kwalitatief goede en voldoende continue uitvoeringscapaciteit van de kerntaak vergunningverlening en handhaving. De gemeenten stellen gericht prioriteiten op basis van bestuurlijke doelen. De milieudienst zoekt voortdurend naar middelen om vergunningverlening en handhaving innovatief uit te voeren en grenzen van de verantwoordelijkheid van de overheid aan te geven. Bij gelijkblijvend niveau van uitvoering kunnen de kosten voor vergunningverlening en handhaving omlaag. De mate waarin zal per gemeente verschillen.
