INHOUDSTAFEL WEGWIJZER I. TERREINVERKENNING. Voorwoord 1. De redactieleden en auteurs 3. Afkortingenlijst 4 1

Handboek Informatiemanagement afl 13.book Page 17 Monday, December 8, 2014 9:12 PM

Handboek informatiemanagement

INHOUDSTAFEL

WEGWIJZER Voorwoord

1

De redactieleden en auteurs

3

Afkortingenlijst

I.

TERREINVERKENNING

Hoofdstuk I.1 – Situering van het begrip informatie 1.1 1.2

Afbakening informatie, data en kennis De rol van informatie in de organisatie 1.2.1 Het wegwerken van onzekerheden 1.2.2 Innovatie

Hoofdstuk I.2 – Informatie als een uitdaging 1.1

1.2 1.3

1.4

41

Informatie als een organisatorische uitdaging 1.1.1 Wederzijdse beïnvloeding 1.1.2 Informatiestromen 1.1.3 Informatieprocessen Wat is zinvolle en betrouwbare informatie? Informatie als een technologische uitdaging 1.3.1 Gevaar voor overbudgettering 1.3.2 Evolutie in opslag en beheer 1.3.3 Van IT- naar informatiestrategie 1.3.4 Efficiënte informatie genereren 1.3.5 Implementatie van een managementsysteem 1.3.6 Ergonomie en usability 1.3.7 Besluit Informatie als een cognitieve uitdaging 1.4.1 Informatieoverdaad

Afl. 6, mei 2013

1 1 3 3 4 1 2 2 3 3 5 8 8 9 10 10 11 11 12 12 12

Wegwijzer / 7



1.5

1.4.2 Informatieverslaving 1.4.3 Gebrek aan mediawijsheid 1.4.4 Bounded rationality en hidden flaws Besluit

14 15 15 16

Hoofdstuk I.3 – Normen en standaarden in informatiemanagement en -beveiliging 1.1

1.2

Algemeen overzicht 1.1.1 Wat is een standaard of norm? 1.1.2 Standaarden voor geautomatiseerde systemen 1.1.2.1 Unicode 1.1.2.2 Andere 1.1.3 Standaarden voor gegevensuitwisseling 1.1.3.1 Z39.50 1.1.3.2 SGML 1.1.3.3 XML 1.1.3.4 URI 1.1.4 Specifieke vormen van data 1.1.4.1 ISO 10303 (informatie in productie en ontwikkeling) 1.1.4.2 SDMX (statistische informatie) 1.1.4.3 NEN 2082 (archiefstukken) 1.1.5 Standaarden voor metadata 1.1.5.1 Bibliografie- en archiefformaten 1.1.5.2 Webdocumenten 1.1.6 Citatieformaten 1.1.6.1 APA 1.1.6.2 MLA 1.1.6.3 CMOS 1.1.6.4 Harvard referencing 1.1.6.5 Andere 1.1.7 Standaarden voor informatiebeveiliging 1.1.7.1 ISO/IEC 27000-serie 1.1.7.2 NEN 1.1.8 Enkele specifieke standaardiseringsorganisaties 1.1.8.1 NISO 1.1.8.2 OASIS 1.1.8.3 AIIM ISO 27001: de standaard voor informatiebeveiliging Inleiding 1.2.1 Het beveiligen van informatie 1.2.2 De ISO 2700X-familie 1.2.2.1 De normen 1.2.2.2 ISO 27001 versus ISO 27002

Wegwijzer / 8

1 1 2 2 2 3 3 3 3 3 4 4 5 5 5 6 7 8 8 8 9 9 9 9 9 10 11 11 11 12 12 12 13 13 14 14

Afl. 6, mei 2013



1.3

1.4.

1.2.3 Information Security Management System (ISMS) 1.2.3.1 Procesbenadering 1.2.3.2 Opzet en implementatie van een ISMS 1.2.4 Valkuilen 1.2.5 Kosten van implementatie 1.2.6 Case: voor en na 1.2.6.1 Situering 1.2.6.2 Resultaten 1.2.7 Conclusie 1.2.8 Bronnen OSLO – informatie op zoek naar beleid 1.3.1 Waar zit de broodnodige informatie nu? 1.3.2 Is het dan allemaal kommer en kwel? 1.3.3 Hoe de Babylonische spraakverwarring ontwarren? 1.3.4 Over semantiek en semantische interoperabiliteit 1.3.5 OSLO: de datastandaard voor lokale besturen in Vlaanderen 1.3.6 Europese context 1.3.7 Verdere verankering van OSLO 1.3.8 Wat zit er onder de motorkap? 1.3.9 OSLO in de praktijk 1.3.10 Samenvatting Bestandsformaten en digitale duurzaamheid 1.4.1. Digitale duurzaamheid 1.4.1.1. Wat is digitale duurzaamheid? 1.4.1.2. Waarom is digitale duurzaamheid belangrijk? 1.4.1.3. Wat zijn de bedreigingen? 1.4.2. Bestandsformaten en codecs 1.4.2.1. Wat zijn bestandsformaten, containerformaten en codecs? 1.4.2.2. Wat is datacompressie? 1.4.2.3. Moederbestanden, archiveringsbestanden, reproductiebestanden en raadplegingsbestanden 1.4.2.4. Open bestandsformaten en codecs 1.4.3. Digitale duurzaamheid en bestandsformaten 1.4.3.1. Wat is de relatie tussen digitale duurzaamheid, bestandsformaten en codecs? 1.4.3.2. Wat zijn criteria voor een goed bestandsformaat (en codec) in functie van digitale duurzaamheid? 1.4.3.3. Hoe kun je controleren welk formaat en codec een bepaald bestand heeft? 1.4.3.4. Hoe kun je verifiëren of een bepaald bestandsformaat (of codec) duurzaam is?

Afl. 13, december 2014

15 15 16 21 21 22 22 23 23 24 25 25 26 26 27 28 29 30 30 33 34 34 34 34 35 35 36 36 37 37 39 39 39 39 41 43

Wegwijzer / 9



1.4.3.5.

Wat zijn de gangbare bestandsformaten en codecs voor langetermijnbewaring van tekst, grafische beelden, video en audio? 1.4.4. Volstaan duurzame bestandsformaten om een digitale duurzaamheid te verzekeren? 1.4.5. Referenties

II.

1 1 3 4 5

Wat is strategisch informatiemanagement? Het belang van strategisch informatiemanagement Het doel van strategisch informatiemanagement Case: strategisch informatiemanagement bij de overheid

Hoofdstuk II.2 – De informatie-audit 1.1 1.2

1.3

1 1 4 4 5 5 10 10 11 13 14

Inleiding Een informatie-audit uitvoeren 1.2.1 Promotie- en planningsfase 1.2.2 Identificatie- en analysefase 1.2.2.1 Aanpak 1.2.2.2 Bronnen voor de analyse 1.2.2.3 Informatiearchitectuur opstellen 1.2.3 Verwerking en berekening 1.2.4 Synthese en rapportage Case: het Maarifa-quickscanmodel

Hoofdstuk II.3 – De informatiekaart 1.1 1.2 1.3 1.4

1.5

48 49

BELEID

Hoofdstuk II.1 – Rol van informatie in de strategie 1.1 1.2 1.3 1.4

43

Inleiding Het Negenvlak De Balanced Score Card Het Maarifa-model 1.4.1 Algemeen 1.4.2 Informatiedimensies 1.4.3 De rijen 1.4.4 De kolommen 1.4.5 Uitwerking 1.4.6 Gebruik van de informatiekaart voor een quickscan 1.4.7 Voorbeeld van een procesbeschrijving van een quickscan Case: managementsamenvatting van een gemeenteadministratie

Wegwijzer / 10

1 1 2 6 8 8 8 9 10 13 15 15 16




1.6

1.5.1 Belangrijke en dringende werkpunten 1.5.2 Belangrijke, maar minder dringende werkpunten 1.5.3 Nice-to-have Case: adressenbeheer bij een organisatie

16 17 17 18

Hoofdstuk II.4 – Informatieprocessen 1.1

Informatiemanagement is een teamsport 1.1.1 Introductie 1.1.2 Echte samenwerking 1.1.3 Verandering van tijdperk 1.1.4 Succesvolle teamsamenwerking 1.1.5 Fundamentele uitgangspunten 1.1.5.1 Een gezamenlijk doel 1.1.5.2 Een brandende ambitie 1.1.5.3 Een overkoepelende tactiek 1.1.6 Samenstelling 1.1.6.1 De opstelling 1.1.6.2 IT-onderaannemer 1.1.6.3 IT-hoofdaannemer 1.1.6.4 Functioneel beheer 1.1.6.5 Informatiemanager van een organisatieonderdeel 1.1.6.6 Informatiemanager gezamenlijk belang 1.1.6.7 De Chief Information Officer (CIO) 1.1.6.8 Afdelingsmanagement 1.1.6.9 De hoogste manager en de Raad van Bestuur 1.1.7 Een succesvol team 1.1.7.1 Duidelijke afspraken 1.1.7.2 Lokale tactiek 1.1.7.3 Training 1.1.7.4 De wedstrijd spelen 1.1.7.5 Evaluatie 1.1.7.6 Een goede selectie 1.1.7.7 Faciliteiten 1.1.7.8 Teambuilding 1.1.8 Besluit Bronnen

1 1 3 3 3 5 5 5 5 8 9 10 10 11 11 12 13 14 14 14 14 15 15 16 17 17 18 18 19 19

Hoofdstuk II.5 – Juridische aspecten van informatiemanagement 1.1

Privacywetgeving op informatiesystemen en het internet 1.1.1 Welke privacywetgeving bestaat er? 1.1.2 Op wie is ze van toepassing? 1.1.2.1 Organisatie 1.1.2.2 Persoonsgegevens 1.1.2.3 Verwerking


1 1 2 2 3 3

Wegwijzer / 101



1.2

1.1.3 Welke organisatie is verantwoordelijk? 1.1.3.1 Verantwoordelijke voor de verwerking 1.1.3.2 Verwerker 1.1.4 Welke verplichtingen draagt de verantwoordelijke organisatie? 1.1.4.1 Basisverplichtingen 1.1.4.2 Rechten van de betrokken individuen 1.1.4.3 Verplichtingen bij specifieke verwerkingen 1.1.4.4 Beheersverplichtingen 1.1.5 Casestudie: gegevensverwerkingen in de cloud De bescherming van persoonsgegevens in de cloud Inleiding 1.2.1 Algemeen 1.2.1.1 Begrip cloud computing

Wegwijzer / 102

4 4 5 5 6 8 10 12 16 18 18 19 19




1.2.1.2

1.3

1.4

Cloud computing en de bescherming van persoonsgegevens 1.2.2 De Privacywet en cloud computing 1.2.2.1 Verwerking van persoonsgegevens 1.2.2.2 Territoriaal toepassingsgebied van de Privacywet 1.2.2.3 Verantwoordelijke voor de verwerking 1.2.2.4 Onderaanneming 1.2.2.5 Technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen 1.2.2.6 Rechten van gebruikers 1.2.2.7 Transfers naar derde landen 1.2.3 De interesse van opsporingsautoriteiten in de cloud 1.2.3.1 Toegang tot de cloud door opsporingsautoriteiten 1.2.3.2 Toegang tot de cloud door Belgische opsporingsautoriteiten 1.2.3.3 Toegang tot de cloud vanuit de Verenigde Staten 1.2.3.4 Gegevensbeschermingsrecht in de cloud 1.2.4 Op naar een Belgische cloud? 1.2.5 Enkele praktische richtlijnen 1.2.5.1 Alvorens een contract aan te gaan 1.2.5.2 Tijdens het contract en bij de beëindiging ervan Het auteursrecht in tekst en beeld 1.3.1 Is het werk auteursrechtelijk beschermd? 1.3.2 Wie is de auteur van het werk, of wie exploiteert het werk namens de auteur? Welke rechten komen hem toe? 1.3.3 Bestaat er een wettelijke uitzondering die me toelaat bepaalde gebruikshandelingen te stellen zonder toestemming van de rechthebbende? 1.3.4 Wat zijn de contractuele gebruiksbeperkingen en waar kan ik terecht om toestemming te verkrijgen voor een bepaald gebruik? 1.3.5 Bronnen 1.3.6 Beheersvennootschappen voor auteurs (tekst- en beeldsector) 1.3.7 Beheersvennootschappen voor uitgevers (tekst- en beeldsector) Creative Commons in theorie en praktijk 1.4.1 Auteursrechten als struikelblok 1.4.2 Probleem: de exclusiviteit van auteursrecht 1.4.3 Vrije en open bewegingen: een beknopt overzicht 1.4.4 Creative Commons: voorwaarden en licenties 1.4.5 Creative Commons in de praktijk Conclusies

Hoofdstuk II.6 – Financieel beleid 1.1

De kost van de informatiehuishouding 1.1.1 De productiviteitsparadox

Afl. 12, september 2014

20 20 20 21 21 23 23 24 25 26 26 27 28 29 30 31 31 32 32 33 35

37 42 45 45 47 49 49 50 51 53 55 57 1 1 1

Wegwijzer / 11



1.1.2 Het mislukken van IT-projecten 1.1.2.1 Enkele cases 1.1.2.2 Oorzaken van de mislukking 1.1.3 Succesvolle IT-projecten 1.1.4 De wet van de afnemende opbrengsten en stijgende kosten van informatie 1.1.5 Competenties: de verborgen kosten 1.1.5.1 De kostprijs van het gebrek aan competenties 1.1.5.2 Aanbevelingen 1.1.6 Outsourcen 1.1.6.1 Wat is outsourcing? 1.1.6.2 Voordelen van outsourcing 1.1.6.3 Voorwaarden voor succesvolle outsourcing 1.1.6.4 Checklist outsourcing

1 1 3 5 6 7 7 8 8 8 9 10 10

Hoofdstuk II.7 – Kwaliteitscontrole op informatiesystemen* Hoofdstuk II.8 – Gedragscode en informatie-afspraken* Hoofdstuk II.9 – Informatiecompetenties 1.1

1.2

Informatievaardigheden op de werkvloer 1.1.1 Inleiding 1.1.2 Wat betekent ‘informatievaardigheden’? 1.1.3 Het “waarom” inzake informatievaardigheden 1.1.4 Wie en wanneer? 1.1.5 Informatievaardigheden in de praktijk 1.1.6 De informatievaardighedencyclus stap voor stap beschouwd 1.1.6.1 Onderkennen van een informatiebehoefte 1.1.6.2 Formuleren van de informatievraag 1.1.6.3 Identificeren van de informatiebronnen 1.1.6.4 Het beheersen van de benodigde informatietechnologie 1.1.6.5 Selecteren, beoordelen en verwerken van de gevonden informatie 1.1.7 Trainen van informatievaardigheden Meer weten? Mediawijsheid: een inleiding 1.2.1 Inleiding 1.2.2 Definitie 1.2.3 Mediawijsheid: verschillende achtergronden, verschillende noden 1.2.3.1 Beginnende medewerkers 1.2.3.2 Dertigers en veertigers 1.2.3.3 Oudere medewerkers

Wegwijzer / 12

1 1 1 2 9 11 13 15 16 16 18 19 19 20 23 24 24 24 27 27 27 28




1.2.3.4 Kansarmen 1.2.3.5 Mensen met een verstandelijke beperking 1.2.3.6 Mensen met een fysieke beperking 1.2.3.7 Teach the teacher 1.2.4 Uitdagingen omtrent mediawijsheid in organisaties 1.2.4.1 Functionele mediawijsheid 1.2.4.2 Kritische mediawijsheid 1.2.4.3 Actieve mediawijsheid 1.2.4.4 Besluit

28 29 29 29 30 30 31 36 37

Hoofdstuk II.10 – Informatie en overheid 1.1. 1.2

1.3

Van e-government naar digitaal Vlaanderen (en een digitale wereld) Lokale overheden + government cloud + open source = e-government10 1.2.1 Onderzoeksmateriaal 1.2.2 ICT in de lokale overheden 1.2.3 Organisatie in de lokale overheden 1.2.4 Lokale overheden en ICT-leveranciers 1.2.5 Lokale besturen en e-government 1.2.6 Lokale overheid en security 1.2.7 Verwachtingen van de burgers 1.2.8 Open data 1.2.9. Cloudcomputing 1.2.10.Open source 1.2.11.Government cloud 1.2.12.LO + OS + GC = e-government tot de tiende macht Open data: digitale brandstof of marketingtool? Ervaringen van Stad Gent 1.3.1 Waarom open data? 1.3.2 Wat zijn open data nu echt? 1.3.3 Vòòr de publicatie… 1.3.3.1 Welke data? 1.3.3.2 Technische uitdagingen 1.3.4 Het dataportaal 1.3.4.1 Voor wie? 1.3.4.2 De URL 1.3.4.3 Disclaimers 1.3.4.4 Link, API of dump 1.3.4.5 Platform? 1.3.4.6 Machine readable vs. human readable 1.3.4.7 Context is king 1.3.5 Hergebruik 1.3.5.1 Daar is een app voor… 1.3.5.2 Duurzaam? 1.3.5.3 Hackaton


1 23 24 25 3 3 4 7 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 19 21 21 21 21 22 22 23 23 24 24 24 25

Wegwijzer / 13



1.3.5.4 1.3.5.5 1.3.6 Tot slot

III.

Datadives Feedback

25 26 26

INSTRUMENTEN

Hoofdstuk III.1 – Een overzicht van softwareoplossingen* Hoofdstuk III.2 – Open Source 1.1

1 1 1 2 2 4 4 5 6 8

De verborgen kost van open source 1.1.1 Wat is open source? 1.1.2 Overzichten van open source 1.1.3 De maatschappelijke context van open source 1.1.4 Open source in de lage landen 1.1.5 Open source: de voordelen 1.1.6 Open source: de kost en risico's 1.1.7 Businessmodellen 1.1.8 Besluit

Hoofdstuk III.3 – Cloud computing 1.1

Alles in de cloud? 1.1.1 Wat is cloud computing? 1.1.2 Soorten 1.1.3 Voordelen 1.1.4 Risico's en bezwaren 1.1.4.1 Dataveiligheid 1.1.4.2 Datacontrole en privacy 1.1.4.3 Performantie 1.1.5 De kosten van de cloud 1.1.6 Het belang van een goed Service Level Agreement (SLA) 1.1.7 De cloud bij de overheid 1.1.8 Conclusie

Hoofdstuk III.4 – Contentmanagementsystemen (CMS) 1.1 1.2

Overzicht Joomla! 1.2.1 Joomla! als platform voor informatieportalen 1.2.1.1 Inleiding 1.2.1.2 Wat is Joomla!?

Wegwijzer / 14

1 1 1 2 3 4 4 5 6 7 8 9 11 1 1 2 2 2 2




1.3.

1.2.1.3 Hosting en installatie 1.2.1.4 Template 1.2.1.5 Extensie 1.2.1.6 Beveiliging 1.2.1.7 Access Control Levels of toegangsniveaus 1.2.1.8 Meer weten? 1.2.1.9 Joomla! in de praktijk 1.2.2 Project: uniforme websites voor de politie 1.2.2.1 Vijf pilootzones aan de slag met Joomla! 1.2.2.2 Globaal aanbod 1.2.2.3 Groeipijnen 1.2.2.4 Politieplatform 1.2.2.5 Samenwerking 1.2.2.6 Intranet 1.2.2.7 Toekomst Drupal 1.3.1. Een Belgisch product 1.3.2. Voorbeelden van overheidssites met Drupal 1.3.2.1 Kañooh 1.3.2.2 DrupalOverheid 1.3.3. Installatie 1.3.4. Onderdelen 1.3.5. Een voorbeeld: de toptakenwebsite van de Nederlandse gemeente Vught 1.3.6. Versies 1.3.7. Voordelen 1.3.8. Nadelen 1.3.9 Risico’s 1.3.10 Toekomst 1.3.11 Meer weten?

3 4 4 5 6 6 7 8 9 10 11 11 15 15 15 16 16 17 18 19 19 20 21 22 23 23 24 25 26

Hoofdstuk III.5 – Enterprise Resource Planning (ERP) en Customer Relationship Management (CRM)* Hoofdstuk III.6 – Management Decision Systems* Hoofdstuk III.7 – Document Management Systems (DMS)* Hoofdstuk III.8 – Mobiele toepassingen* Hoofdstuk III.9 – Sociale media 1.1

Inleiding tot de sociale media 1.1.1 Wat zijn sociale media?


1 1

Wegwijzer / 141



1.3

1.1.2 Welke sociale media zijn er? 1.1.2.1 Facebook 1.1.2.2 Twitter 1.1.2.3 LinkedIn 1.1.2.4 YouTube 1.1.2.5 Instagram 1.1.2.6 Pinterest 1.1.3 Waarom sociale media? 1.1.3.1 Torenhoge verwachtingen dwingen organisaties voorbij het hokjesdenken 1.1.3.2 Het informatietijdperk vergroot het bereik 1.1.4 Hoe sociale media? De converserende overheid gebruikt sociale media om de klant centraal te zetten 1.1.4.1 Essentieel uitgangspunt: de klant centraal 1.1.4.2 Het algemeen belang en een cultuur van vertrouwen 1.1.4.3. Sociale media in DNA van de organisatie 1.1.4.4 Het management: de top moet mee 1.1.4.5. Inzetten wie wil: iedereen ambassadeur 1.1.4.6 Het (al dan niet virtuele) conversatieteam 1.1.4.7 Een twee drie… start 1.1.5 Conclusie Sociale media strategisch inzetten: tips en tricks 1.3.1 Context 1.3.1.1 Sociale media zorgen voor een publiek 1.3.1.2 Mensen horen graag van andere mensen 1.3.2 Er is geen social-mediawaarheid 1.3.3 De eerste social-mediastrategie: luisteren

Wegwijzer / 142

2 5 6 7 7 7 8 8 9 11 12 15 16 16 17 17 20 21 23 24 24 24 25 26 27




1.4

1.3.4 De tweede strategie: sociale media als praatkanaal 1.3.4.1 Sociale media bij crisissen 1.3.4.2 Sociale media om aan klantenmanagement te doen 1.3.4.3 Sociale media om te communiceren, communiceren, communiceren 1.3.5 En ten slotte, culture eats strategy for breakfast Sociale media in het beleid van een organisatie: een stappenplan

28 28 29 31 35 36

Hoofdstuk III.10 – Linked data en informatieontsluiting 1.1 1.2 1.3

Inleiding Wat zijn linked data Linked data: grondgedachten 1.3.1 Van documenten naar data 1.3.2 Betekenis 1.4 Het semantisch web: datamodel en componenten 1.4.1 RDF: het datamodel voor het semantisch web 1.4.2 Componenten van het semantisch web 1.5 Basisprincipes van linked data 1.6 De architectuur van het semantisch web 1.6.1 Een bijzonder web 1.6.2 Ontologieën 1.6.3 Semantic Web stack 1.7 Big, open en linked data 1.7.1 Big data 1.7.2 Open data 1.7.3 Kosten en baten van open data 1.8 Linked data en overheid 1.8.1 Linked dataontwikkelingen 1.8.2 Beweging naar linked open data 1.8.2.1 Overheidsdata toegankelijk 1.8.2.2 Initiatieven in België en Nederland 1.8.2.3 Linked open data en transparantie 1.8.2.4 Parlementaire en politieke informatie 1.8.2.5 Wetgeving 1.8.3 De waarde van open data 1.8.4 Aandachtspunten Bronnen

Afl. 10, februari 2014

1 2 3 4 5 6 6 8 9 12 13 13 14 15 15 16 17 19 19 20 20 22 22 23 24 24 26 27

Wegwijzer / 15



IV.

AAN DE SLAG

Hoofdstuk IV.1 – Informatiesystemen uitwerken 1.1

1.2

1.3

Een projectmatige aanpak van informatiesystemen 1.1.1 Het projectplan 1.1.2 Formele IT-projectmanagement-methodieken 1.1.3 Conclusie Projectmanagement van de informatietechnologie 1.2.1 Inleiding 1.2.2 Begrippen 1.2.2.1 Portfoliomanagement 1.2.2.2 Programmamanagement 1.2.2.3 Projectmanagement sensu strictu 1.2.3 Portfoliomanagement: tussen strategie, veranderinitiatieven en de dagelijkse werking 1.2.3.1 Inleiding 1.2.3.2 Voordelen van portfoliomanagement 1.2.3.3 Principes van portfoliomanagement 1.2.3.4 De opzet van portfoliomanagement 1.2.3.5 De uitwerking van portfoliomanagement 1.2.4 Programmamanagement: van veranderinitiatief naar aantoonbare voordelen 1.2.4.1 Wat is een programma? 1.2.4.2 Voordelen van programmamanagement 1.2.4.3 Principes van programmamanagement 1.2.4.4 Thema’s van programmamanagement 1.2.4.5 Processen in programmamanagement 1.2.5 Projectmanagement: nieuwe of geoptimaliseerde capaciteiten binnen de organisatie 1.2.5.1 Inleiding 1.2.5.2 Principes van projectmanagement 1.2.5.3 Thema’s in projectmanagement 1.2.5.4 Processen van projectmanagement 1.2.6 Bestaande methodologieën Make or buy in een IT-omgeving 1.3.1 Inleiding 1.3.2 Definitie 1.3.3 Probleemstelling voor organisaties met een IT–afdeling 1.3.3.1 Vanuit de businesszijde 1.3.3.2 Vanuit het IT-departement 1.3.3.3 Vanuit de directie 1.3.4 Pragmatische aanpak 1.3.4.1 Buy

Wegwijzer / 16

1 1 1 3 5 5 5 5 6 6 6 7 7 8 8 9 11 13 13 13 13 16 17 19 19 20 22 24 26 27 27 27 28 28 28 29 29 29

Afl. 10, februari 2014



1.4

1.3.4.2 Make 1.3.5 Probleemstelling voor organisaties zonder IT-afdeling 1.3.5.1 Klikt het met de IT-partner? 1.3.5.2 Intellectuele eigendom 1.3.5.3 Re-usable code 1.3.6 Conclusie: Make or buy? 1.3.7 Beslissingstabel Outsourced IT – Service Management 1.4.1 Introductie 1.4.2 Outsourcing is niet nieuw 1.4.3 Outsourcing is Big Business 1.4.4 Welke IT-competenties worden uitbesteed? 1.4.5 Service Management en ITIL 1.4.6 De servicecatalogus 1.4.7 Partnerschap 1.4.8 Afspraken maken 1.4.9 Conclusie

Hoofdstuk IV.2 – Datamanagement 1.1

1.2

Gegevensmodellering 1.1.1 Inleiding 1.1.2 Wat is gegevensmodellering? 1.1.3 Waarom gegevens modelleren? 1.1.4 Modellen op verschillende niveaus 1.1.4.1 Zeer hoog niveau-model 1.1.4.2 Hoog niveau-model 1.1.4.3 Logisch gegevensmodel 1.1.4.4 Fysiek gegevensmodel 1.1.5 Componenten van conceptuele en logische modellen 1.1.5.1 Concepten 1.1.5.2 Entiteiten 1.1.5.3 Attributen 1.1.5.4 Primaire sleutel 1.1.5.5 Relaties 1.1.5.6 Vreemde sleutels 1.1.5.7 Supertype en subtype 1.1.6 Kwaliteit van een gegevensmodel 1.1.7 Benaderingen voor gegevensmodellering 1.1.8 Tools voor gegevensmodellering 1.1.9 Samenvatting en besluit Datacentermigraties 1.2.1 To move or not to move 1.2.2 Standaardisatie 1.2.3 Consolidatie


31 32 32 32 33 33 34 34 34 35 36 36 36 37 40 41 44 1 1 1 2 4 5 5 6 7 8 9 9 10 11 14 15 17 17 18 21 22 24 26 26 29 31

Wegwijzer / 17



1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 1.2.8 1.2.9 1.2.10 1.2.11

Virtualisatie Offloading Analyse Afhankelijkheden Migratieplan Implementatie en test Ready, set… …GO

33 35 36 37 40 41 43 45

Hoofdstuk IV.3 – Databescherming 1.1

Informatieveiligheid in een overheidscontext 1.1.1 Inleiding en situatieschets 1.1.2 Wetgeving 1.1.3 De veiligheidsconsulent 1.1.3.1 Kader 1.1.3.2 De rol van de veiligheidsconsulent 1.1.3.3 Vertaling naar het bestuur 1.1.4 Het veiligheidsplan 1.1.4.1 Omgeving 1.1.4.2 Veiligheidsplan 1.1.5 Managementmodellen 1.1.5.1 COSO 1.1.5.2 ITIL 1.1.5.3 Projectmanagement 1.1.5.4 ISO-27001 1.1.5.5 Business continuity 1.1.5.6 Andere frameworks 1.1.6 Cloud computing 1.1.7 Hoe breien we dit allemaal aan elkaar?

1 1 5 9 9 10 11 12 12 13 14 14 16 17 21 23 23 26 27

Hoofdstuk IV.4 – Van informatiestrategie tot webcontent

1

Hoofdstuk IV.4.1 – Van websites naar webdiensten

1 1 2 3 4 5 5 5 6 6 7 7

1.1 1.2 1.3

Inleiding Service design: online en offline diensten op elkaar afstellen De theorie: principes voor gebruiksvriendelijke webdiensten 1.3.1 Begin met eindgebruikersbehoeften 1.3.2 Doe minder 1.3.3 Ontwerp op basis van data 1.3.4 Werk hard aan vereenvoudiging 1.3.5 Verbeter, en blijf verbeteren 1.3.6 Bouw voor inclusie 1.3.7 Begrijp de context 1.3.8 Bouw digitale diensten, geen websites

Wegwijzer / 18




1.4.

1.3.9 Wees consistent, niet uniform 1.3.10 Wees open, en maak je product open De praktijk: een aanpak voor webprojecten 1.4.1 Analyseer eindgebruikers en hun noden 1.4.2 Kader online diensten in een organisatiestrategie 1.4.3 Stel gebruikersscenario’s op 1.4.4 Kader online diensten in een webstrategie 1.4.5 Informatiearchitectuur als grondplan 1.4.6 Prototype als maquette 1.4.7 Gefaseerd en flexibel bouwproces 1.4.8 Huisstijl en design 1.4.9 Copywriting en vindbaarheid 1.4.10 Monitoring in functie van voortdurende optimalisering Wie doet wat? Conclusies Bronnen

Hoofdstuk IV.4.2 – Webstatistieken verzamelen en analyseren Een introductie tot Google Analytics 1.1

1.2

1.3

Inleiding 1.1.1 Waarom webstatistieken gebruiken? 1.1.2 Waarom Google Analytics en wat zijn de alternatieven? 1.1.3 Wees realistisch wanneer je webstatistieken analyseert Installeren 1.2.1 Hoe werkt GA? 1.2.2 Wat als jouw website nog niet gemeten wordt? 1.2.3 Google Analytics is al actief op de site Rapporteren 1.3.1 Inloggen 1.3.2 Zich oriënteren in de interface 1.3.3 Linkernavigatie – Rapporten onder de rubriek ‘Doelgroep’ 1.3.3.1 Belangrijke begrippen 1.3.3.2 Benchmarks 1.3.3.3 Overige rapporten onder de rubriek ‘Doelgroep’ 1.3.4 Linkernavigatie. Rapporten onder de rubriek ‘Acquisitie’ 1.3.4.1 Rapport ‘Alle verkeer’ 1.3.4.2 Rapport ‘Kanalen’ 1.3.4.3 Campagnetagging 1.3.5 Linkernavigatie. Rapporten onder de rubriek ‘Gedrag’ 1.3.5.1 Rapport Site-inhoud/Alle pagina’s 1.3.5.2 Navigatie doorheen de site 1.3.5.3 Bestemmingspagina’s 1.3.6 Linkernavigatie. Rapporten onder de rubriek ‘Conversies’ 1.3.6.1 Doelen


8 8 9 9 10 10 10 11 11 11 12 12 13 13 14 14

1 1 1 2 2 3 3 3 4 5 5 5 7 7 9 10 13 13 16 16 18 18 20 21 21 22

Wegwijzer / 19



1.3.6.2 1.3.6.3

Trechters Plan van aanpak

22 23 25 25

1.4 Besluit Bronnen

Hoofdstuk IV.5 – Richtlijnen voor het uitbouwen van kennisbeheer in uw organisatie 1.1 1.2

1.3

V.

Aan de slag met kennismanagement* Kennismanagement: een kennisgids voor uw organisatie 1.2.1 Wat is kennismanagement of kennisbeheer? 1.2.2 Een kennisgids voor uw organisatie 1.2.2.1 Doel en voordelen 1.2.2.2 Aandachtspunten voor een succesvolle implementatie 1.2.2.3 Wat moet er op een kennisfiche staan? 1.2.3 De context voor kennismanagement 1.2.3.1 Organisatorische context 1.2.3.2 Systeem 1.2.3.3 Cognitieve context 1.2.4 Stappenplan voor het uitbouwen van een kennisgids 1.2.5 Besluit Meer weten? Professionalisering via e-learning 1.3.1 Introductie 1.3.2 Terminologie 1.3.3 Kiezen voor e-learning: perspectieven versus uitdagingen 1.3.3.1 Perspectieven: waarom is e-learning een goede strategische keuze voor een organisatie? 1.3.3.2 Uitdagingen bij het opzetten van e-learning in een organisatie 1.3.4 E-content: top 10 van de succesfactoren 1.3.5 Top 10 valkuilen bij het ontwikkelen en implementeren van e-learning 1.3.6. Hoe e-learning opzetten zonder veel budget? 1.3.7 Praktisch: wat hebben de deelnemers aan een e-learningpakket nodig? 1.3.8 Besluit

1 1 3 3 4 5 6 6 7 7 7 8 8 10 10 11 11 12 14 14 17 19 22 25 27 28

Trefwoordenregister

De onderdelen aangeduid met * zullen worden toegevoegd in een aanvulling op deze publicatie.

Wegwijzer / 20


INHOUDSTAFEL WEGWIJZER I. TERREINVERKENNING. Voorwoord 1. De redactieleden en auteurs 3. Afkortingenlijst 4 1

Recommend Documents