Inhoudsopgave. Inleiding door Ernst Delfos, uitgever. 2 NRK helpt leden concurrentiekracht te versterken Kampioen blijven is onze ambitie

Inhoudsopgave 2

NRK helpt leden concurrentiekracht te versterken

“Kampioen blijven is onze ambitie”

4



PVT zeer actief binnen kunststofwerkende industrie

“Onze leden willen vooral aan de slag”

7

“Wij engineeren met onze klanten”

‘The Timmerije Touch’

10

Spuitgieten biedt ongekende mogelijkheden

Elke vorm is realiseerbaar

13

Oplossingen voor kritische kunststofproducten

Drie tevreden klanten

16 Adverteerdersindex / Colofon

Inleiding

groeid tot een van de grootste spuitgieters van Nederland. Doorslaggevend voor het succes is de kennis die het bedrijf heeft opgebouwd op het gebied van grondstoffen. Het bedrijf voelt zich tevens zeer betrokken bij de verdere ontwikkeling van de Nederlandse kunststofverwerkende industrie. Door collega-bedrijven te informeren over de nieuwste technologische mogelijkheden investeert het in de toekomst van de totale Nederlandse kunststofverwerkende industrie. De ontwikkelingen in de kunststofverwerkende industrie zijn aanleiding voor het redactieteam van Industrial Insights om deze branche uitgebreid te belichten. Het resultaat leest u nu. Een informatieve uitgave, die inzicht geeft in een snel veranderende markt.

door Ernst Delfos, uitgever

Spuitgieten, een van de meest toegepaste processen bij het maken van kunststofproducten, heeft de afgelopen decennia een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Was er eerst voor­ namelijk compact spuitgieten, nu zijn er talloze technieken en combinaties voorhanden waardoor vrijwel elk te bedenken vorm realiseerbaar is. De voordelen van spuitgieten zijn groot. Niet alleen is zo’n beetje elk te bedenken vorm mogelijk, ook is de reproduceerbaarheid van diezelfde vorm hoog. Timmerije is gespecialiseerd in het vervaardigen van hoogwaardige kunststof producten met een technologisch complex karakter. In ruim een halve eeuw is het bedrijf uitge-



opm. Timmerije.indd 1

21-02-2007 14:05:17

Ondertekening van het eerste Innovatie-Prestatiecontract op 10 november 2005 door de Staatssecretaris Van Gennip (midden) (links NRK directeur Erik de Ruijter en NRK voorzitter Kees van Oostenrijk, Rechts de vertegenwoordigers van de FOCWA.)

echt niet meer. Het is noodzakelijk dat mkb-bedrijven zich professionaliseren. De strategie moet op papier staan, zodat anderen ervan op de hoogte zijn en bijstelling in overleg mogelijk is. Daar wordt een strategie alleen maar sterker van.” NRK laat het niet bij het maken van plannen en praten, ze reikt ondernemers concrete hulpmiddelen aan om aan de slag te gaan. Een daarvan is de Elektronische Strategische Planning-tool (ESP), ontwikkeld door de NRK met Syntens. Lidbedrijven kunnen via deze ESP-tool op www.nrk.nl een toekomstgericht bedrijfsplan met concrete acties opstellen.

NRK helpt leden concurrentiekracht te versterken

“Kampioen blijven is onze ambitie” De Federatie Nederlandse Rubber en Kunststofindustrie (NRK) stimuleert haar leden in te zetten op strategie, innovatie en onderzoek. “Als bedrijven dit doen, dan zijn ze op een moderne wijze aan het ondernemen en versterken ze hun concurrentiekracht. Ze kunnen dan succesvol meespelen op de mondiale markt”, aldus directeur Erik de Ruijter.

H

Erik de Ruijter

ij benadrukt dat de rubber-en kunststofindustrie er goed voor staat. Zo is de export over 2004 en 2005 met 7 procent toegenomen. “We hebben niet alleen aan marktaandeel in het buitenland gewonnen, maar ook in het binnenland. Onze industrie groeit harder dan die in omringende landen”, aldus De Ruijter. Volgens hem wordt de concurrentiekracht van de Nederlandse industrie te vaak benaderd vanuit het negatieve; andere landen hebben lage kosten of zijn beter in technologie. “Als je zo jezelf benchmarkt, lijkt het of je altijd aan het kortste eind trekt. Je praat jezelf altijd in de put en daar doen wij niet aan mee.”

Succesprofielen De tool is gebaseerd op zes succesprofielen die naar voren zijn gekomen uit een onderzoek van Deloitte in 2006. De Ruijter: “Een bedrijf kan op verschillende manier succes boeken. Het kan goedkoop zijn, het kan goed in techniek zijn en unieke producten maken of het kan heel dicht bij de klant staan. Daarnaast zijn combinaties van de drie eigenschappen mogelijk wat leidt tot zes succesprofielen. De ESP-tool helpt bedrijven keuzes te maken en een route uit te zetten voor de toekomst. “Ondernemers hebben de neiging alles te willen doen, maar alleskunners blinken nergens in uit. Het maken van keuzes is belangrijk.”

Ondanks de goede resultaten, zijn er verbeterpunten voor de rubber en kunststofindustrie. Zo heeft ruim 70 procent van de bedrijven het bedrijfsplan tussen de oren zitten, zegt De Ruijter. “En dat kan

Het tweede ingrediënt voor een gezonde toekomst van de rubber en kunststofindustrie is innovatie. “Bedrijven moeten in de uitvoer van hun strategie vernieuwend



opm. Timmerije.indd 2-3

aan EZ. Deze honoreerde de plannen wat ieder bedrijf 49.500 euro subsidie opleverde. NRK formeert momenteel een tweede groep bedrijven voor IPC. Hij benadrukt overigens dat EIM (onderzoek bedrijf en beleid) de rubber en kunststofindustrie in 2005 uitriep tot kampioen Innovatie van 58 mkb-sectoren. “Bedrijven innoveren ook al veel, maar het moet nog beter. EIM doet dit onderzoek opnieuw in 2007 en kampioen blijven is onze ambitie.” NRK dringt tevens aan op samenwerking tussen bedrijven. “In onze relatief jonge industrie gebeurt het relatief weinig, want bedrijven zijn tot nu toe redelijk succesvol geweest. De globalisering van de markt maakt het sluiten van allianties echter noodzakelijk. Het stelt bedrijven in staat zaken te doen met grotere klanten, meer nieuwe producten te ontwikkelen en samen risico’s te delen”, vertelt De Ruijter. NRK heeft hiertoe samen met de Rabobank het initiatief genomen om op basis van product-markt-combinaties drie allianties te sluiten tussen lidbedrijven. Het project is in februari gestart en moet voor de deelnemers leiden tot de tot de ontwikkeling van een nieuw product en/of het betreden van een nieuwe markt.

bezig zijn. Ze moeten investeren en innoveren. Hierbij moeten ze niet alleen kijken naar vandaag of morgen, maar ook naar overmorgen. Daartoe is samenwerking met kennisleveranciers van groot belang”, aldus De Ruijter. NRK heeft hiertoe de afgelopen jaren samenwerkingscontracten gesloten met organisaties die het mkb helpen te innoveren, waaronder TNO, Syntens, SenterNovem en het Nederlandsch Octrooibureau. “We proberen innoveren gemakkelijk te maken voor bedrijven. Hierbij is onze doorverwijsfunctie van groot belang; we hebben een heel netwerk van probleemoplossers en kunnen bedrijven daaraan koppelen.”

Onderzoeksagenda Rest nog het derde ingrediënt voor een versterkte concurrentiekracht; onderzoek. NRK en TNO hebben in 2006 aangetoond dat de onderzoeksbehoefte onder lid­ bedrijven zeer groot is. Bedrijven willen bepaalde vraagstukken oplossen, maar hebben daarvoor niet de kennis in huis en dat is funest voor de innovatie. Inventarisatie van de branchevereniging toonde vervolgens aan dat onderzoeksinstellingen weinig werk verrichten op het gebied van rubber-en kunststof. De Ruijter: “Daarom gaan we dit jaar een aantal onderzoeksvragen neerleggen bij instellingen zoals TNO zelf, het technologisch top­instituut voor polymeren DPI, technische universiteiten en EZ. Uiteindelijk moet dit uitmonden in een dynamische onderzoeksagenda die elk jaar wordt bijgesteld.”

Kampioen NRK was ook een van de eerste branches die Innovatie Prestatie Contracten (IPC) sloot met EZ. De Ruijter: “Daarmee keerden we iets om. We zochten niet naar een plan bij de overheid, maar kwamen er zelf mee.” Het betreft een samenwerking tussen brancheorganisaties, bedrijven en EZ en moet tot meerjarige innovatie leiden. 31 Bedrijven maakten hun eigen driejarig plan voor innovatie en groei, die NRK vervolgens ter goedkeuring voorlegde

De federatie NRK draagt als overkoepelend orgaan zorg voor de belangenbehartiging voor de gehele rubber-en kunststofindustrie. Daar de industrie in Nederland zeer divers is, omvat de federatie maar liefst 25 branche­ verenigingen die gezamenlijk goed zijn voor 700 lid­ bedrijven met een totale omzet van ruim 6 miljard euro. Verder hebben de bedrijven circa 35.000 personen in dienst en zijn ze sterk op de export gericht. De 25 branche­ verenigingen nemen de sectorale belangenbehartiging voor hun rekening.

Volgens hem is hiermee de cirkel strategieinnovatie-onderzoek rond. “Bedrijven die alle drie factoren invullen, en daar helpt NRK ze bij, kunnen de mondiale concurrentie aan, of het nu gaat om lage kostenlanden of hoogwaardige concurrenten uit andere landen. Wij zijn in goede vorm, maar kunnen nog veel beter. Het zou zonde zijn om onze potentie niet waar te maken.”



21-02-2007 14:05:23

EU-projecten De PVT heeft zelf het leiderschap in een aantal innovatieprojecten van de Europese Unie. Zo is het met vijf buitenlandse collega brancheorganisaties actief in ‘HIPERMOULDING voor koelkanalen’. Dit project wordt naar verwachting in november 2007 afgerond en de bedoeling is dat er dan een softwaremodule ligt voor een beter en efficiënter warmtebeheer in de spuitgietmatrijs. Volgens Podt is het project succesvol en is de Europese Unie er zeer enthousiast over. Een ander onderzoeksproject betreft het Europese thermovormproject T-ForM. Hierin werken ontwerpers, thermovormers, matrijzenmakers en leveranciers van plaat/folie samen aan de ontwikkeling van de softwaremodule T-ForM. “Doelstelling van dit project is via een verbeterde koeling de snelheid van vacuümvormmatrijzen te verhogen, waardoor het thermovormproces beter voorspelbaar wordt.”

PVT zeer actief binnen kunststofverwerkende industrie

“Onze leden willen vooral aan de slag”

D

meestal voor specifieke doelgroepen en dan vooral voor de spuitgieters en thermovormers, de grootste groepen binnen onze organisatie.”

Het netwerken gebeurt onder meer tijdens ledenvergaderingen. “Hieromheen organiseren we altijd een spreker of een activiteit, zodat er een wat lossere sfeer ontstaat waardoor het netwerken makkelijker verloopt. Daarom hebben we ook regelmatig themadagen over een technisch of algemeen onderwerp wat leeft op dat moment bij de leden. Deze dagen zijn

NRK Hij benadrukt dat de PVT samen met 24 andere brancheorganisaties onder de paraplu van de Federatie NRK valt. Dit is de branchevereniging voor de totale kunststofverwerkende industrie. “Een gedeelte van onze taken als belangenbehartiger hebben we gedeponeerd bij NRK, bijvoorbeeld de lobbyactiviteiten op het gebied van milieu en de branche CAO.” Podt noemt de PVT een van de grotere brancheorganisaties binnen NRK en vertelt dat het in die hoedanigheid actief een steentje bijdraagt aan de verschillende werkgroepen van de federatie, waaronder die van onderwijs en innovatie. “De werkgroep onderwijs doet er alles aan om de belangstelling bij scholen voor kunststofverwerking te kweken of te doen toenemen. Dit is uiterst belangrijk vanwege de steeds grotere krapte op de arbeidsmarkt.”

e PVT verleent vooral prag­ matische ondersteuning aan de bijna honderd, veelal technisch gedreven lidbedrijven. Podt geeft als voorbeelden het regelen van de CAO en de inkoop en verkoopvoorwaarden die de brancheorganisatie voor de leden in meerdere talen heeft opgesteld. “Tevens geven we technisch advies aan onze leden. Eén van onze belangrijkste activiteiten is dat we voorwaarden scheppen voor onze leden om te netwerken. Het onderlinge contact in deze sector is zeer belangrijk. Bedrijven hebben behoefte aan het uitwisselen van gegevens. Juist omdat ze vaak klein zijn.”



opm. Timmerije.indd 4-5

Grondstoffenprijs Een ander punt van zorg noemt hij de stijgende grondstofprijzen. Deze hebben voor een deel van de markt voor problemen gezorgd, met name voor de kunststofverwerkers die een eindproduct maken van de kunststofgranulaten. Zij moeten ver van te voren prijzen opgeven aan afnemers en kunnen die niet plotsklaps bijstellen als de prijs van de granulaten – die gerelateerd is aan de olieprijs – fors stijgt. Voor producenten van halffabricaten speelt dit volgens hem minder, omdat zij wel sneller kunnen anticiperen op prijsverhogingen of verlagingen.

Hij noemt de deelname aan innovatieprojecten van levensbelang voor de branche, mede vanwege de grote concurrentie vanuit Oost-Europa en het Verre Oosten. Zo hebben Nederlandse matrijzenbouwers het moeilijk, omdat steeds meer matrijzen uit China komen. Volgens Podt verplaatst ook een toenemend aantal verwerkers laagwaardige productieprocessen naar

De Producentenvereniging Thermoplasten (PVT) staat binnen de zeer versnipperde, Nederlandse kunststof­ verwerkende industrie bekend als zeer actief. Voorzitter Jan Podt wijt het aan het enthousiasme van de thermo­ plastensector. “Onze branche bestaat vooral uit kleinere bedrijven. De leden zijn allemaal echte doeners. Ze hebben geen behoefte aan ellenlange rapporten, maar willen vooral aan de slag.”

Jan Podt

Oost-Europa. “En displaybouwers doen dit in toenemende mate met hun assemblage­ activiteiten. Die worden steeds vaker overgeheveld naar Polen of Tsjechië. Waar het op neerkomt, is dat steeds meer activiteiten uit Nederland verdwijnen. Voor de sector is het daarom uiterst belangrijk een plekje te vinden in de nichemarkt. We kunnen nu eenmaal niet langer op prijs concurreren met de ons omringende landen.”

Een onderwerp dat Podt én de PVT zeer aan het hart ligt, is het ontstaan van één, grote, machtige, goedlopende branche­ vereniging voor de totale kunststof­ verwerkende industrie. “De Federatie NRK heeft een prima naam bij de overheid vanwege haar goede lobbyactiviteiten, maar de huidige organisatiestructuur bestaande uit de federatie én de 25 brancheverenigingen (samen goed voor 80 bestuursleden) is onoverzichtelijk. De PVT heeft gemerkt dat het bijzonder lastig is een goed profiel neer te zetten van de industrie. Soms is het ook niet duidelijk wie wat precies doet binnen alle organisaties.” Momentum Voorlopig is het echter nog niet zover. Het opzetten van één vereniging met één admini­stratie en één financieel beleid werkzaam op de verschillende deelgebieden blijkt lastig, aldus Podt. “We komen nogal wat heilige huisjes tegen maar veel mensen zijn enthousiast, zowel vanuit NRK als vanuit de 25 brancheorganisaties. Daarom moeten we nu stappen ondernemen en gebruik maken van het momentum dat er nu ligt.”



21-02-2007 14:05:34

“Wij engineeren met onze klanten”

Experts met oog voor detail en afwerking

H

endrikx Matrijzen & Prototypen b.v. (HMP) is opgericht in 1987. Sinds die tijd heeft HMP zich gespecialiseerd in het ontwerpen en produceren van matrijzen en prototypen. Met een team van 35 personen zijn we in staat matrijzen te vervaardigen, welke variëren van een simpel open-dicht matrijs tot een zeer complex matrijs met schuiven. De kracht van ons bedrijf is dat wij, in samenwerking met de klant, vanaf de eerste fase een ruw idee snel kunnen vertalen naar een praktische uitwerking. Dit geeft als resultaat een matrijs die voldoet aan de gestelde eisen. HMP kent op dit gebied vrijwel geen beperkingen en hanteert hierbij als uitgangspunt, dat een goed ontwerp moet leiden tot beheersing van productiekosten.

Door al in een vroeg stadium mee te denken zijn wij in staat om een goed product met een betrouwbare levertijd af te geven.

Timmerije is gespecialiseerd in het vervaardigen van hoogwaardige kunststof producten met een technologisch complex karakter. “Hieraan ontlenen wij ons bestaansrecht”, aldus directeur Egbert Torenbeek. “En we zijn veel meer dan een productiebedrijf; we ontwikkelen en denken nieuwe producten uit met onze klanten. Als zij een stap vooruit willen zetten op de markt, dan investeren en engineeren wij mee.”

Bij HMP draait alles om ‘betrokkenheid’, vanaf werkvoorbereiding tot en met aflevering. Dit zorgt voor een flexibele instelling, die optimaal inspeelt op de wensen en vragen van een klant. Betrokkenheid is het sleutelwoord dat garant staat voor een optimaal eindresultaat met oog voor detail en afwerking.

een eigen gereedschapsmakerij. “Klanten noemen ons de Willie Wortels onder de spuitgieters. Als wij het niet kunnen, kan niemand het volgens hen. Een mooier compliment kan een bedrijf niet krijgen.” Hij noemt het leveren van slimme oplossingen voor complexe problemen cruciaal. “De Nederlandse maakindustrie moet het hebben van toegevoegde waarde en een slimheid die verdergaat dan de concurrentie in Oost-Europa en Azië. Bedrijven daar kunnen vaak tegen scherpere kostprijzen leveren, vanwege de lage loonkosten.”

Hendrikx Matrijzen & Prototypen b.v. Postbus 41 5060 AA Oisterwijk T F E

Hendrikx goo.indd 1

‘The Timmerije Touch’

013 - 523 03 80 013 - 528 68 31 [email protected]

09-02-2007 09:07:39

T

Ticona – Engineering Polymers for Technical Solutions As a leading supplier of engineering polymers, Ticona leverages its competitive advantage with high-quality products and its depth of know-how in application technologies and development. Ticona is well positioned in the most important key markets such as automotive industry, consumer appliances, medical technology and electrics/ electronics market. Ticona products, with their excellent material properties, frequently satisfy crucial performance criteria that make new approaches to technical problems possible. Due to the continuous development of its products, Ticona is a global market leader with Hostaform® POM, GUR® PE-UHMW and Vectra® LCP and holds front-runner positions with Fortron® PPS, Celanex® PBT, Impet® PET, Riteflex® TPE-E and Vandar® as well as Celstran® and Compel® LFT. Customer proximity and customer service are top priorities at Ticona in all aspects of application development and product maintenance. This requires not only technical competence and system expertise but also the ability to recognize and analyze market

Ticona goo.indd 1

trends early in order to respond with innovative applications. Material selection advice, stress and flow analyses are also part of the Ticona services.

Egbert Torenbeek

Ticona supports its customers’ efforts to develop and improve their products through their qualified engineering services. Modern hardware and software, which permit the analysis and processing of even very complex models without difficulty, are available for these purposes.

Ticona Benelux N.V. Daalwijkdreef 25 1103 AD AMSTERDAM-ZUIDOOST Tel. + 31- (0)20- 3980166 Email: [email protected] Internet: www.ticona.com

Remco Boer

immerije viert dit jaar het 75-jarig bestaan. Het bedrijf in het Gelderse Neede ontstond in 1932 als landbouwsmederij en ging na de Tweede Wereldoorlog verder als machinefabriek. Begin jaren vijftig experimenteerde het bedrijf volop met kunststof, waarna het in 1952 door middel van centrifugaalgieten de eerste kunststofproducten vervaardigde. Hierop deed in 1956 het spuitgieten zijn intrede en legde het bedrijf zich volledig toe op de kunststofverwerking.

Het bedrijf wordt op twee fronten geconfronteerd met de concurrentie uit lagelonenlanden. “Niet alleen moeten we zelf die concurrentie voorblijven, ook onze klanten (veelal productiebedrijven) gaan dat gevecht aan. Zij moeten zo slim mogelijk produceren om de kosten laag te houden en wij helpen ze daarbij door multifunctionele componenten te leveren. Op die manier kunnen ze een aantal assemblagestappen overslaan. Als we samen met zo’n klant engineeren en het productieproces innoveren, gaat ons hart sneller kloppen.”

In ruim een halve eeuw is het bedrijf uitgegroeid tot een van de grootste spuitgieters van Nederland. Doorslaggevend voor het succes is de kennis die het bedrijf heeft opgebouwd op het gebied van grondstoffen. Torenbeek: “We weten precies wat de eigenschappen zijn en welke combinaties het beste werken. Dit, gecombineerd met onze kennis op het gebied van het spuitgietproces, stelt ons in staat complexe producten met klanten te ontwikkelen.” Innovatie Innovatie staat hoog in het vaandel bij het bedrijf dat ongeveer 160 werknemers telt en beschikt over 53 spuitgietmachines en

13-02-2007 12:22:51



opm. Timmerije.indd 6-7

21-02-2007 14:05:49

Van familiebedrijf tot innovatieve vervoerder

N

oordendorp Transport is een dynamisch transportbedrijf dat met professionele, gemotiveerde medewerkers en een uitgebreid modern wagenpark de laatste jaren flink aan de weg timmert. De transporteur uit Haaksbergen is van een familiebedrijf uitgegroeid tot een onderneming die voor ieder vervoersvraagstuk een passende oplossing weet. Noordendorp Transport heeft zich gespecialiseerd in drie deelmarkten, te weten vervoer voor retailers, productiebedrijven en bouwmaterialen.

Orders van klanten worden ingevoerd waarna de ritten worden samengesteld op basis van de orders en de aflevertijden. We realiseren daarbij een hoge beladingsgraad en streven ernaar zo min mogelijk kilometers te rijden. De planning wordt in dit kader ondersteund door een transport-managementsysteem ontwikkeld door Noordendorp Transport. Een bijzonder overzichtelijk en compleet systeem, waarbij kostenbeheersing voorop staat. Zo berekent het programma automatisch de beladingsgraad bij het toewijzen van een order aan een wagen.

Het wagenpark bestaat uit zo’n 40 trekkers en 51 opleggers en 2 motorwagens. Drie monteurs houden het wagenpark in optimale conditie. De werkplaats is o.a. uitgerust met twee doorsmeerputten en een remmentestbank. Voor het reinigen van de wagens is er een moderne wasstraat waar minimaal één keer per week de wagens worden gewassen. Ook heeft men een eigen tankeiland voor het aftanken van de wagens.

Noordendorp Transport is ISO gecertificeerd volgens de nieuwe standaard norm ISO 9001:2000.

Noordendorp Transport v.o.f. Handelsstraat 5 7482 GW Haaksbergen T F E I

053 - 572 18 94 053 - 572 37 30 [email protected] www.noordendorp.nl

Noordendorp goo.indd 1

M

attec is een van ‘s werelds grootste leveranciers van realtime planning, productie en proces monitoring systemen (MES). Dit systeem is bedoeld voor een specifiek aantal maak industrieën, zoals kunststof spuitgiet, blaas-, film-extrusie, metaal gieten en metaal bewerken, bedrukking&decoratie en assemblage gerelateerde industrieën. De eerste producten van Mattec zijn voornamelijk ontworpen en ontwikkeld voor de kunststof spuitgiet industrie, zoals bijvoorbeeld Timmerije B.V. De laatste versie van het “ProHelp EPM” realtime monitoring systeem van Mattec is een op Microsoft® Windows PC server gebaseerd systeem, dat gebruik maakt van een Microsoft® SQL server database. Het systeem bewaakt elke cyclus van alle aangesloten machines en waarschuwt gebruikers direct wanneer er kritische veranderingen plaats vinden

16-01-2007 09:51:46

in procesparameters, zodat er op tijd kan worden ingegrepen, om te voorkomen dat er producten worden geproduceerd met een slechte kwaliteit. Doormiddel van een gebruiksvriendelijke bedieningsunit bij de machine, kunnen gebruikers eenvoudig handmatig verkregen procesdata invoeren. Op deze manier wordt het management voorzien van een compleet, nauwkeurig en up-to-date overzicht van de productiviteit en efficiency van het totale machinepark. Recentelijk is Mattec samengegaan met CMS Software Inc gevestigd in Toronto Canada, om een volledig geïntegreerde oplossing te bieden voor Enterprise Resource Planning (ERP) en Productie monitoring (MES), voor in eerste instantie de wereldwijde metaalbewerkings, metaal giet en kunststof spuitgiet industrieën

Mattec Ltd Outgang Lane S25 30X Dinnington, Great Brittain T F E I

+44 - 19 095 615 44 +44 - 19 095 606 75 [email protected] www.mattec.com

Martktgebieden Timmerije is internationaal actief op vijf marktgebieden: de leisure markt (camping / caravan), de HVAC markt (verwarming en klimatisatie), de interne transportmarkt, de kantoormeubelmarkt en de markt voor huishoudelijk technische apparaten. Volgens Torenbeek is het een bewuste keuze niet actief te zijn op alle markten. “De vijf waarop we ons hebben toegelegd, kennen we binnenste buiten, waardoor we proactief met onze klanten mee kunnen denken en ze toegevoegde waarde kunnen leveren in de gehele productieketen.”

voorkeur. Risicoanalyses geven hierin meestal de doorslag. “We nemen dan het product en het totale assemblageproces onder de loep en bekijken of uitbesteding de juiste keuze is. Klanten waarderen dit, omdat het aangeeft dat we open staan voor hun markt en daarvan kennis hebben.” Net als zoveel bedrijven in de maak­ industrie, vindt Timmerije met moeite goed personeel. “We doen er alles aan een goede werkgever te zijn en investeren veel in de competenties van onze werknemers”, zegt Torenbeek. Het bedrijf onderhoudt tevens intensieve contacten met universiteiten en hogescholen, zo is Boer gastdocent bij TU Delft en TU Twente. De beweegredenen hiervoor zijn duidelijk. Boer: “Er ontbreekt een specifieke opleiding voor de kunststofverwerkende industrie en ik probeer op deze manier kennis van onze industrie bij de opleidingsinstituten te krijgen. Ook tracht ik interesse te genereren bij de studenten in de hoop dat ze ons zien als een interessante, toekomstige werkgever.”

Remco Boer, hoofd R&D, vertelt dat de engineers in bepaalde gevallen hun technologische kennis wel introduceren in nieuwe markten. “Soms hebben wij bijvoorbeeld klanten in de apparatenbouw (geen kernmarkt), waarvoor wij bijvoorbeeld nieuwe high-heat materialen inzetten. De reden dat we die specifieke markt toch betreden, is dat de technologie die wij daar introduceren een spin-off kan hebben naar één van onze kernmarkten, bijvoorbeeld verwarming of huishoudelijke apparaten.”

Toekomst Het bedrijf voelt zich tevens zeer betrokken bij de verdere ontwikkeling van de Nederlandse kunststofverwerkende industrie. Het is de hoofdreden voor de lezingen die Boer geeft op uitnodiging van het Mikrocentum, een onafhankelijke kennisinstelling die bedrijven en instellingen steunt in het verbeteren van hun kennis in uiteenlopende technische en organisatorische vakgebieden. “Ik informeer collega-bedrijven over de nieuwste technologische mogelijkheden. Het is de investering van Timmerije in de toekomst van de totale Nederlandse kunststof­ verwerkende industrie. We voelen ons daarbij zeer betrokken.”

Hij benadrukt dat het belangrijk is dat de klant Timmerije in een vroeg stadium bij de ontwikkeling van een product betrekt. “Hierdoor kunnen we in de gehele productieketen – van idee tot productie tot eindproduct en aflevering – de beste oplossingen bieden voor een zo laag mogelijke prijs. Als een constructie vastligt, is verbetering moeilijk.” Torenbeek voegt eraan toe dat het bedrijf functioneel meedenkt met de klant en graag projecten van klanten regisseert. “We zijn actief tijdens de ontwikkeling, tekenen voor de productie, nemen desgewenst assemblage­stappen over en verzorgen de logistiek. Dit noemen we ook wel ‘The Timmerije Touch’.” Uitbesteding Boer vertelt dat uitbesteding van assemblage­ stappen of de productie van onderdelen een optie is, mits het de beste oplossing is voor de klant. Gaat het echter om producten met een uitvalsrisico of met kritische visuele eisen dan verdient productie en assemblage in eigen beheer de



opm. Timmerije.indd 8-9

21-02-2007 14:05:53

Gastegendruk Voor het vervaardigen van kunststofproducten met grote wanddiktes is gastegendrukgieten ideaal. Hierbij wordt tijdens het spuitgieten schuim toegevoegd aan vloeibare kunststof en in een matrijs gespoten. De matrijs wordt vervolgens door middel van gas onder druk gehouden, waardoor geen schuimvorming tijdens het spuitgieten optreedt. Als de matrijs eenmaal is gevuld en de druk geleidelijk afneemt, ontstaan gasbellen. Deze compenseren de krimp die anders inval zou veroorzaken. Ook hebben ze geen nadelig effect op de oppervlaktekwaliteit van het product, omdat de bellen niet door de huid heen breken. Een van de grootste voordelen van deze methode zijn de geschuimde wanden die ontstaan, waardoor de verhouding stijfheid/gewicht zeer gunstig is. Veel meubilaironderdelen worden op deze manier geproduceerd.

De stap van meercomponenten spuitgieten naar inmouldtechnieken is bijzonder klein. Het Engelse werkwoord to inmould betekent in het Nederlands inleggen en dat is precies wat gebeurt bij deze techniek: andere materialen worden tijdens het spuitgietproces in de matrijs ingelegd (al dan niet automatisch), waarna vervolgens een verbinding plaatsvindt met een te spuitgieten kunststofonderdeel. Het andere materiaal hoeft niet perse van kunststof te zijn. Alles is mogelijk zoals de inleg van houtfineer, folies, textiel of metalen. Ongelimiteerd Inmoulding is met name geschikt voor talloze innovatieve toepassingen en het maken van onverwachte, ongelimiteerde combinaties. Een voorbeeld van een product dat op deze wijze is vervaardigd is een kunststof kijkvenster. Ook een beddenpoot van kunststof kan voorzien worden met houtfineer. Of wat te denken van een metaaldeel dat geheel omsloten is met kunststof. Het grootste pluspunt van inmoulding is kostenbesparing aangezien het elimineren van assemblagestappen leidt tot een aanzienlijk verkort productieproces. Daarbij verdient het inzetten van robottechnologie bij inmoulding de voorkeur. Op deze wijze is niet alleen de kans op foutieve producten lager, maar daalt tevens het uitvalspercentage.

Spuitgieten, een van de meest toegepaste processen bij het maken van kunststofproducten, heeft de afgelopen decennia een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Was er eerst voornamelijk compact spuitgieten, nu zijn er talloze technieken en combinaties voorhanden waardoor vrijwel elk te bedenken vorm realiseerbaar is.

Spuitgieten biedt ongekende mogelijkheden

Elke vorm is realiseerbaar

B

ij spuitgieten wordt vloeibare kunststof onder hoge druk in een vorm, de matrijs, gespoten. Is de kunststof eenmaal afgekoeld en gestold dan gaat de matrijs open en wordt het product uitgestoten. De voordelen van spuitgieten zijn groot. Niet alleen is zo’n beetje elk te bedenken vorm mogelijk, ook is de reproduceerbaarheid van diezelfde vorm hoog. Compact spuitgieten is de oudste en meest bekende vorm van het spuitgieten. Het grootste verschil met andere spuitgiettechnieken is dat bij compact spuitgieten tijdens het proces geen verdere bewerkingen plaatsvinden.

nele of visuele vormgevingseisen een combinatie moet zijn van verschillende kleuren of van materialen met verschillende eigenschappen. Zo kan het zijn dat een product een combinatie moet zijn van transparante en volledig gekleurde materialen, harde en zachte kunststoffen, stijf en flexibel, hoge stijfheid met lage slijtage en hoogwaardige kunststoffen met maalgoed, bijvoorbeeld in de kern. Kostprijs Meercomponenten spuitgieten is ideaal als een product geïntegreerde afdichtingen tegen vocht moet hebben en/of geluid- en trillingreductie moet bevatten. Ook een product dat gedeeltelijk ‘soft touch’ moet zijn vanuit het oogpunt van bedieningsgemak, antislip of design is eenvoudig met 2K en 3K te produceren. Kostprijstechnisch zijn beide technieken overigens zeer voordelig; meerdere spuitgietprocessen, montagestappen en bewerkingen worden immers uitgevoerd in één handeling, waardoor het productieproces aanzienlijk wordt verkort.

Van de nieuwe technologieën is het meercomponenten spuitgieten de meest gebruikte en belangrijkste vorm van spuitgieten in Nederland. Van 2K (tweecomponenten) tot 6K (zescomponenten) is mogelijk, zo wordt 6K bijvoorbeeld gebruikt bij de vervaardiging van tandenborstels. De meercomponententechniek is ideaal als een product vanwege functio-

10

opm. Timmerije.indd 10-11

Waterinjectie leent zich vooral voor het vervaardigen van producten met een minder ruw oppervlak aan de binnenzijde, bijvoorbeeld leidingen. Een voordeel van waterinjectie is dat er sprake is van een verkorte cyclustijd en een lager grondstofverbruik. Ook heeft deze methode een betere koelcapaciteit en is een gelijkmatige wanddikte te realiseerbaar. Nadelig aan deze techniek is dat als het mis gaat (water breekt dan door de wand van het product) de kans op corrosie van gereedschappen aanwezig is. Het nemen van maatregelen om dit te voorkomen, kan de kosten opjagen. Een groter probleem is vaak het zogenaamde restwater in de kanalen. Dit kan tijdens transport van de producten er uitkomen en de verpakking beschadigen.

Waterinjectie leent zich vooral voor het vervaardigen van producten met een minder ruw oppervlak aan de binnenzijde, bijvoorbeeld leidingen. Bij gasinjectie wordt onder zeer hoge druk stikstof geïnjecteerd in vloeibare gedeelten van het product. Het gas drukt vervolgens de vloeibare massa tegen de harde wanden, waardoor het maken van holtekanalen in het product mogelijk is. Deze techniek lijkt eenvoudig, maar de praktijk is grilliger dan de theorie. Het beheersen van de gasbel in de smelt is namelijk moeilijk. Gasinjectie technologie is vooral geschikt voor spuitgietproducten met buisvormige structuren en holle vormen. Een voorbeeld hiervan is het inbrengen van gaskanalen in een deurframe voor een caravan. Een groot voordeel van gasinjectie is de kortere cyclustijd in combinatie met lager grondstofverbruik.

11

21-02-2007 14:06:06

#BZFS
.BUFSJBM4DJFODF
"(

516
#VTJOFTT
6OJU
Á

-FWFSLVTFO

(FSNBOZ

1MBTUJDT
BU
UIFJS
CFTU Nefit Topline cv-ketel

8JUI
#BZFS
.BUFSJBM4DJFODF
UIF
XPSME
JT
GVMM
PG
QPTTJCJMJUJFT
0VS
XFBMUI
PG
FYQFSUJTF
DPWFSJOH
B
CSPBE
TQFDUSVN
PG
NBUFSJBMT
BOE
JOEVTUSZ
TFDUPST
NBLFT
VT
POF
PG
UIF
XPSME´T
UFDIOPMPHZ
MFBEFST
GPS
IJHIUFDI
NBUFSJBMT

0VS
.BLSPMPOˆ
BOE
"QFDˆ
QPMZDBSCPOBUFT
.BLSPCMFOEˆ
BOE
#BZCMFOEˆ
CMFOET
BOE
%FTNPQBOˆ
UIFSNPQMBTUJD
QPMZVSFUIBOFT
NBLF
HPPE
QSPEVDUT
FWFO
CFUUFS
°
JO
UIF
BVUPNPUJWF
JOEVTUSZ
JO
FMFDUSJDBM
BOE
FMFDUSPOJD
FOHJOFFSJOH
BOE
JO
UIF
DPOTUSVDUJPO
TQPSUT
BOE
MFJTVSF
HPPET
TFDUPST
UP
OBNF
KVTU
B
GFX .BUFSJBM
GPS
WJTJPOT
XXXCBZFSCNTDPN

Oplossingen voor kritische kunststofproducten

Drie tevreden klanten Bayer goo.indd 1

22-01-2007 14:04:58

Vakwerk is onze maatstaf Hameland werkt met drie divisies: Industrie, Dienstverlening en Arbeidsintegratie. Bij Industrie werken circa 900 vakbekwame professionals. We worden graag gezien als de specialist in technisch werk op gebied van kunststof, elektronica, metaal en hout. Daarnaast zijn wij ook zeer ervaren met assemblage- en constructiewerkzaamheden. Ervaren en gemotiveerde medewerkers zetten de toon bij Hameland. Bij Dienstverlening kunt u terecht voor de activiteiten Post, Schoonmaak, Groenonderhoud en de Drukkerij. Wilt u mensen detacheren, neem dan contact met Arbeidsintegratie. Neem een kijkje op www.hameland.nl of bel

0544 395800

en u zult zien dat Hameland wèrkt.

Hameland is toonaangevend als sociaal arbeidsontwikkelbedrijf. Een betrokken organisatie die inwoners uit de regio Oost-Achterhoek met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt van aangepast werk voorziet en hulp kan bieden bij het verkrijgen van betaald werk. Regulier werken, begeleid werken, detachering of beschut werken. Hameland spant zich maximaal in en geeft uitvoering aan de Wet sociale werkvoorziening voor zes gemeenten (Winterswijk, Aalten-Dinxperlo, Oost Gelre, Berkelland, Hof van Twente en Haaksbergen) en de Wet werk en bijstand voor de vier eerstgenoemde gemeenten. Hameland bestaat uit drie divisies: Arbeidsintegratie, Industrie en Dienstverlening.

Hameland goo.indd 1

wèrkt

De nieuwe Nefit Topline cv-ketel, de woonhuisventilator CMF van J.E. StorkAir en de toiletafvaltank van Thetford. Alle drie bevatten kritische kunststofproducten die Timmerije in nauw overleg met de opdrachtgevers heeft ontwikkeld en geproduceerd. Hoe dat in zijn werking is gegaan, leest u hieronder.

N

efit is de onbetwiste markleider in Nederland als het gaat om Hoog Rendement-ketels. In ons land alleen zijn er meer dan 1,5 miljoen geplaatste toestellen. Voor de nieuwe Nefit Topline serie – cv-ketels voorzien van een compacte warmtewisselaar – klopte het bedrijf aan bij Timmerije. De engineers werd onder andere gevraagd de spatwatervrijebehuizing voor de microprocesgestuurde Universele Brander Automaat 3 te ontwikkelen, evenals de cover van de Nefit Topline Compact (een deur aan de voorzijde van de cv-ketel). Voorop stond de feilloze, efficiënte productie en optimale reproduceerbaarheid van de producten, met andere woorden: het eerste spuitgietproduct moest volkomen identiek zijn aan nummer 50.000.

ten. Zo waren stijfheid, maatnauwkeurigheid, en vlakheid cruciaal voor de cover. Een complexe matrijs bracht uitkomst. Ook moest de cover aan bepaalde normen van lekdichtheid voldoen. De oplossing kwam in een rubber seal, die ook na service en onderhoud (als de deur eraf komt) volledig lekdicht blijft. Op basis van sterkte-en belastingsberekeningen kwamen de engineers met een aantal innovatieve oplossingen en aanpassingen voor de cover. Klikkers aan de onderzijde van de cover zijn nu bijvoorbeeld verstevigd, zodat ze niet kapotgaan bij het aandrukken van de cover als deze wordt teruggeplaatst op de cv-ketel. Tevens kunnen zij de langduur belasting (vijftien jaar) van de pakking goed doorstaan en is de cover zodanig ontwikkeld dat in een later stadium op eenvoudige wijze geluidsafscherming kan worden aangebracht.

Nefit legde tevens een hoog programma van eisen neer voor de individuele produc04-01-2007 10:54:13

13

opm. Timmerije.indd 12-13

21-02-2007 14:06:18

Hoewel het vervaardigen van twee kunststofwielen op zich een simpele klus lijkt, moesten de wielen voldoen aan een groot aantal eisen. Zo moest het wiel zeer sterk zijn, omdat de inhoud van de tank immers behoorlijk kan oplopen. Tegelijkertijd verdiende een licht wiel de voorkeur, opdat de gebruiker de tank eenvoudig over de camping kon navigeren. Een andere, belangrijke eis was dat het wiel stofdicht moest zijn; na het legen moest de tank immers weer de camper of caravan in en hoe schoner hoe beter. Verder wilde Thetford zo weinig mogelijk onderdelen, zodat kon worden volstaan met een uiterst kort assemblageproces.

TIMMERIJE EN RESIN EXPRESS PARTNERS IN KUNSTSTOF Distributeur en adviseur in: • Technische en standaard kunststoffen • Op maat gemaakte compounds • Synthetische rubbers en thermoplastische elastomeren • Kleur en additievenmasterbatches • Technisch advies • Service en assistentie bij verwerkingstechnieken • Recycling

De woonhuisventilator CMF van J.E. StorkAir

Distributie van:

Resin Express Benelux N.V. - Moerenstraat 89 - 2370 Arendonk - België - Tel. +32 (0)14 67 24 96 - Fax +32 (0)14 67 05 81 - [email protected] Resin Express Nederland B.V. - Keulenstraat 11c - 7418 ET Deventer - Nederland - Tel. +31 (0)570 67 75 84 - Fax +31 (0)570 62 17 32 - www.resinexpress.be Resin goo.indd 1

23-01-2007 11:38:00

Najaarsweg 2 7532 SK ENSCHEDE Postbus 6020 7503 GA ENSCHEDE T 053-4615040 F 053-4615815 I www.mevotex.nl

Industrieweg 10 2712 LB Zoetermeer Postbus 40 2700 AA Zoetermeer Tel. 079-3461919 Fax 079-3461911 www.wilmod.nl [email protected]

Distributie van een uitgebreid assortiment thermoplastische polymeren en elastomeren

KPMG

Mr. B.M. Teldersstraat 7 6842 CT ARNHEM Postbus 30133, 6803 AC ARNHEM Tel. (026) 389 9899 Fax (026) 381 7588 Contact: [email protected] AU D I T

TA X

Timmerije logo goo.indd 1

Distrupol BV A Univar company Ondernemingsweg 26 2404 HN Alphen aan den Rijn The Netherlands t: +31 (0)172 423 066 f: +31 (0)172 423 077 e: [email protected] www.distrupol.com

Woonhuisventilator CMF J.E. StorkAir is net zoals Nefit geen onbekende voor Timmerije. Het bedrijf dat al sinds 1937 klimaatbeheersingproducten ontwikkelt en produceert, vroeg Timmerije onderdelen te vervaardigen voor de woonhuisventilator CMF. Het ging om de motorophanging, trillingdempers en de luchtafdichting. Aangezien de CMF bedoeld is voor in huis, lag de nadruk bij het ontwerp op het reduceren van motorgeluid en optimale bescherming van vitale delen van het systeem. Vele studies, berekeningen en prototypes later, besloot Timmerije in overleg met J.E. StorkAir dat 2K spuitgieten het beste resultaat zou opleveren. Deze techniek maakte het mogelijk het hele hart van het apparaat – de motorophanging, trillingdempers en luchtafdichting – in één productiegang te produceren. Dit kwam niet enkel de kwaliteit van het product ten goede, ook was sprake van optimale efficiency en winst omdat de uiteindelijke montage simpeler verloopt.

Wilmod Heating & Systems

Speciaaldrukkerij voor o.a. kunststof producten

Kosteneffectief Ook nu weer bleek 2K spuitgieten de juiste oplossing te zijn en werden velg, wielkap en kunststof band binnen één matrijs vervaardigd. Om ervoor te zorgen dat het wiel comfortabel kon rijden op talloze soorten ondergrond, werd tevens thermoplastisch rubber op de velg aangebracht. Voorts tekende Timmerije ook voor de lager, waardoor het voor de hand lag wiel en lager binnen de fabriek in Neede te assembleren. De lager is dusdanig geconstrueerd dat deze na assemblage niet meer te verwijderen is zonder de producten te breken. Dit voorkomt dat het wiel van het lager afloopt bij intensief gebruik. Voor Thetford betekende deze werkwijze pure winst: in plaats van vier losse onderdelen krijgt het nu één onderdeel aangeleverd en dat is zeer kosteneffectief.

Bezoek Distrupol’s nieuwe Product Information Centre op www.distrupol.com. Met 1 klik op PIC vindt u alle informatie die u nodig heeft.

A DV I S O RY

Voor dezelfde afvaltank ontwikkelde Timmerije in samenspraak met Thetford tevens de uitschuifbare draaghendel. Prioriteit hierbij was de sterkte van de hendel in combinatie met de massieve greep. Logisch, want niets is erger is een hendel die afbreekt terwijl je met het volle toilet over de camping wandelt. Speciaal versterkt kunststof materiaal in combinatie met gasinjectietechniek bracht uiteindelijk de uitkomst.

Toiletafvaltank “We hebben twee wielen onder een afvaltank nodig.” Met deze vraag kwam Thetford naar Timmerije. Het bedrijf, een mondiale speler op de markt van caravanen campertoebehoren, werkt al sinds 1983 met Timmerije samen. De twee wielen waren bedoeld voor de nieuwe serie chemische camper/caravantoiletten, de C-400 serie. Hierbij is de toiletafvaltank voorzien van een uitschuifbare draaghendel en twee wielen, zodat het legen op een snelle en comfortabele manier kan geschieden. Ander pluspunt is dat het reinigen van het toilet eenvoudiger is.

Toiletafvaltank van Thetford

21-02-2007 13:56:47

15

opm. Timmerije.indd 14-15

21-02-2007 14:06:33

Adverteerdersindex

Bayer MaterialScience

Colofon

12

Het vakblad Insights beschrijft brancheontwikkelingen, waarbij één toonaangevende organisatie



Distrupol B.V.

14



Hameland

12



Hendrikx Matrijzen

6



KPMG Audit

14



Mattec Ltd

8



Mevotex

14



Noordendorp Transport v.o.f.

8



Resin Express

14



Ticona Benelux N.V.

6



Wilmod

14

centraal staat.

Timmerije bv Schoolweg 29 7161 PK Neede Postbus 3 7160 AA Neede T 0545 - 283 800 F 0545 - 293 862 I www.timmerije.nl E [email protected] Insights is een uitgave van Goo Media BV T 071 - 407 30 00 F 071 - 401 26 11 I www.goomedia.nl Directie Ernst Delfos Erik Eckhardt Realisatie en coördinatie Fred van Kuyen Paula Meijer Peter Molenaar Nicoline van der Panne Ellen van Vliet Udo de Vriend Leonie van Went Tekstproductie Bak & Bakker cs Journalisten Fotografie Timmerije bv Yphoto Vormgeving en productie SPIDER Media © Goo Media BV maart 2007 Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt betracht kunnen uitgever en auteurs geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van eventuele onjuistheden of onvolledigheden.

ISSN: 1570 - 9876

16

opm. Timmerije.indd 16

21-02-2007 14:06:35