Inhoudsopgave. 1. Voorwoord Strategisch kader en ontwikkelingen Goede woningen en diensten op maat Woongenot in leefbare wijken 25

2 – Ymere jaarverslag 2010

Inhoudsopgave

1. Voorwoord

5

2. Strategisch kader en ontwikkelingen

9

3. Goede woningen en diensten op maat

15

4

25

Woongenot in leefbare wijken

5. Keuzevrijheid en wooncarrières

31

6. Talentontwikkeling en sociale stijging

37

7. Ontwikkelkracht voor sociaal duurzame wijken

41

8. Maatschappelijke verankering

51

9. Activiteiten in de gemeente Almere

57

10. Activiteiten in de gemeente Amsterdam

63

11. Activiteiten in de gemeente Haarlem

71

12. Activiteiten in de gemeente Haarlemmermeer

77

13. Activiteiten in de overige gemeenten

83

14. Personeel en organisatie

87

15. Financiën

91

Geconsolideerde balans per 31 december 2010

104

Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2010

106

16. Bericht van de Raad van Bestuur

109

17. Verslag van de Raad van Commissarissen

119

Bijlage 1 (Uitvoeringsovereenkomst)

139

Holdingstructuur Ymere

142

Controleverklaring

144

Ymere in 't kort

145

1

1. Voorwoord

Ymere kijkt terug op een succesvol jaar 2010. Met een nieuwe ondernemingsstrategie, een solide financiële basis en een passende organisatie zien we de toekomst met een gerust hart tegemoet. We zijn goed onderweg om onze ambities met betrekking tot onze bewoners en wijken waar te maken. Onze omgeving blijft zeer turbulent. Met verkiezingen, een nieuwe regering, bezuinigingen, economische stagnatie, Europese wetgeving, een woningmarkt die op slot zit en ga zo maar door. Juist deze dynamiek en onvoorspelbaarheid vragen een heldere, innovatieve koers en de nodige stuurmanskunst. Deze koers is vormgegeven in onze ondernemingsstrategie Met ziel en zakelijkheid. We zetten ons in voor perspectiefvolle wijken, wijken waar mensen willen wonen. We stimuleren initiatieven van bewoners en ondersteunen hen die juist een steuntje in de rug nodig hebben om aan een betaalbare woning te komen en soms zelfs om volwaardig aan onze samenleving te kunnen deelnemen. Ook verrichten we naast onze corebusiness aanvullende activiteiten zoals het creëren van stageplekken/leer-werkplekken, het faciliteren van beginnende bedrijfjes, het realiseren van ontmoetingsplekken en het professioneel ondersteunen van VVE’s. We staan voor onze missie, kiezen voor een brede taakopvatting en zoeken naar nieuwe wegen. We hebben in 2010 veel positieve resultaten geboekt. Zo nam de klanttevredenheid toe en behielden we het KWH-Huurlabel. Onze wijkaanpak blijkt succesvol en vraagt om duurzame voortzetting. Maar liefst 195 projecten werden uitgevoerd. Onze productie met 1.900 opleveringen (nieuwbouw en renovatie van hoog niveau) behoort tot de top in ontwikkelingsland. Ook de verkoop van nieuwbouwwoningen en woningen uit de bestaande voorraad steeg tot recordhoogte, gezien de crisis een opmerkelijke prestatie. Successen waar onze klanten profijt van hebben en waar wij trots op zijn. Ymere is financieel gezond. De verbetering van ons financiële resultaat wordt met name veroorzaakt door de specifieke treasuryactiviteiten. Door strak te sturen op kasstromen en door gelijktijdige beheersing van ons investeringsvolume wisten we de cashflowindicator > 2% te houden. Dit is belangrijk om ook duurzaam financierbaar te zijn. Tegelijkertijd zijn efficiencyprogramma’s binnen de organisatie gestart om de interne kosten nog beter te beheersen en waar mogelijk te verlagen. Via ons risicomanagement volgen we alle risico’s, die vertaald worden in een minimaal risicovermogen. We spelen daarbij op zeker. Onze investeringen wegen we af via de zogenoemde cockpitsturing, die in 2010 ook op tactisch niveau is ingevuld. De degelijke financiële positie van Ymere blijkt uit de verbetering van onze ratio’s. Er is een gezonde balans tussen ambitie en mogelijkheden. Natuurlijk hebben ook wij last van de stagnerende markt en de negatieve effecten van het inflatievolgende huurbeleid. Zo hebben we ontwikkelposities en projecten geherwaardeerd, wat leidde tot lagere projectresultaten en toename van de voorziening. Gezien het lagere productievolume in de toekomst, wordt ook het bedrijfsonderdeel Gebieds- en Projectontwikkeling gereorganiseerd en met ongeveer 25 fte ingekrompen. Voor de betrokken medewerkers een triest besluit. Daarnaast wordt geïnvesteerd in onze ambitie om een conceptueel sterke binnenstedelijke ontwikkelaar te worden. Dit verloopt naar wens.

Ymere jaarverslag 2010 – 5

Eind 2010 kregen we toestemming om te fuseren met Goed Wonen (Noord-Kennemerland) met bezit in een van de zes kerngebieden die we hebben aangewezen om onze volkshuisvestelijke ambities waar te maken. Het bedrijf wordt omgevormd tot ons achtste kantoor waar onze klanten terechtkunnen. Tegelijkertijd is het Platform Lokale Verankering NoordKennemerland opgericht. Het was een intensief jaar. Velen moesten een tandje bijschakelen, met succes. We danken onze medewerkers en partners voor hun inzet en betrokkenheid bij Ymere en haar ambities. Namens de Raad van Bestuur van stichting Ymere Roel Steenbeek, voorzitter



2 8 – Ymere jaarverslag 2010

2. Strategisch kader en ontwikkelingen 2.1 Ondernemingsstrategie en missie In 2010 hebben we, samen met onze lokale en regionale belanghouders, onze strategische koers op intensieve wijze onder de loep genomen. We hebben gezocht naar verdere verdieping en focus, met oog voor onze omgeving, klanten en opgaven. Dit heeft geleid tot een nieuwe ondernemingsstrategie: Met ziel en zakelijkheid. Ymere wil vanuit een positief mensbeeld op een zakelijke wijze en maatschappelijk gedreven inspelen op de (veranderende) vraag vanuit de samenleving. Zo willen we in 2015 beter bekendstaan om onze kwaliteit en dienstverlening, onze innovatieve (wijk)aanpak en onze concept- en gebiedsontwikkeling. Samenwerken en bedrijfsmatig werken staan in onze manier van werken centraal. Bewonersorganisaties en andere belanghouders bieden we de ruimte om onze beleidskeuzes te beïnvloeden en te volgen. We kiezen voor een eigentijdse hybride organisatie met een brede taakopvatting, die werkzaam is op regionaal niveau. Voor Ymere is de wijk echter het niveau waar individuele en collectieve wensen van bewoners samenkomen. Dit is dus een belangrijk aangrijpingspunt voor onze activiteiten. Onze missie luidt: Ymere werkt als maatschappelijke onderneming aan wijken met perspectief, waar bewoners willen wonen, leven en groeien. Om bij het uitvoeren van de missie succesvol te kunnen blijven, moet Ymere keuzes maken. Daarom hebben we, in de wijken waar we bezit hebben, een driedeling aangebracht.

n

jke

iwi

oe Gr Sociale stijging en talentontwikkeling

en schoon, heel, veilig

n ijke efw Le

Woongenot, maatschappelijk vastgoed

n ijke

nw

goede dienstverlening

o Wo

Goede producten en

In de Woonwijken zijn de woningen op orde, bieden we passend beheer en adequate dienstverlening. Dit is de brede basis waar veel van ons werk over gaat. In de Leefwijken waar we relatief veel bezit hebben, gaan we verder dan onze kerntaak. Hier begint de strategie van onze wijkaanpak. Ymere wil in deze Leefwijken méér bereiken, door middel van fysieke investeringen en acquisities. Hier zal Ymere maatschappelijk vastgoed ontwikkelen.


In de Groeiwijken reikt onze ambitie nog verder. Hier leveren we een extra inspanning. We gaan met andere partijen allianties aan om te (re)vitaliseren. We investeren hier niet alleen fysiek, maar ook sociaal, maatschappelijk en economisch.

2.2 Werkgebied Ons werkgebied is de metropoolregio Amsterdam, met als kerngemeenten Almere, Amsterdam, Haarlem en Haarlemmermeer, en daarnaast Leiden en Alkmaar, die hier nauw mee verbonden zijn. Fusie Goed Wonen Noord-Kennemerland en Ymere Ymere is per 1 januari 2011 gefuseerd met woningcorporatie Goed Wonen Noord-Kennemerland (circa 1.100 woningen). De fusie past binnen de strategie van Ymere om als regionale woningcorporatie te opereren in de metropoolregio Amsterdam. De regio waar Goed Wonen actief is – Alkmaar, Heerhugowaard en Langedijk – is nauw verbonden met deze metropoolregio. De fusie maakt het daarnaast mogelijk om verder te investeren in de volkshuisvesting en leefbaarheid in de regio Alkmaar. De fusie is tot stand gekomen na een zorgvuldig overlegproces. Betrokken gemeentebesturen en huurdersorganisaties hebben geadviseerd. Een in het kader van de lokale verankering opgericht platform gaat de fusie monitoren en advies geven over de manier waarop de fusieorganisatie een verantwoorde bijdrage kan leveren aan de volkshuisvesting in de regio. Het kantoor van Goed Wonen in Sint-Pancras is nu het kantoor Ymere NoordKennemerland. De integratie van beide bedrijven zal vanaf 1 januari 2011 ongeveer een jaar in beslag nemen.

2.3 Externe ontwikkelingen Begin 2010 leken vriend en vijand het erover eens dat de woningmarkt moest worden hervormd. Daarbij zou noch de huur- noch de koopmarkt moeten worden ontzien. Ymere heeft zich in die periode in het debat gemengd door te pleiten voor een nieuw sociaal arrangement met maatregelen op zowel de huur- als de koopmarkt. Essentieel hierin is een regionale benadering van de volkshuisvesting. Ook hebben we op 27 mei 2010 een nationaal verkiezingsdebat georganiseerd met als thema ‘Een vitale woningmarkt: droom of werkelijkheid’. Bij de vorming van de nieuwe regering is ervoor gekozen het beleid wat betreft wonen, wijken en integratie onder te brengen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Ruimtelijke ordening en milieu vallen voortaan onder het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Een jaar later blijkt dat het kabinet-Rutte de woningmarkt zeker niet ongemoeid laat. Het wil – net als Ymere – in beleid en regelgeving meer ruimte creëren voor verschillen tussen regio’s. In het regeerakkoord wordt helaas niet getornd aan de systematiek van hypotheekrenteaftrek. De maatregelen die aan de huurkant gepland zijn, geven de corporaties enige ruimte qua huurbeleid. Dit is echter onvoldoende om de noodzakelijke beweging te krijgen op de woningmarkt. We krijgen te maken met wijzigingen als gevolg van een Europese beschikking met betrekking tot staatssteun in de vorm van achtervang voor door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) geborgde leningen. De staatssteun is beperkt tot ‘Diensten van Algemeen Economisch Belang’ (DAEB). Hieronder wordt verstaan de bouw en verhuur van woningen met een maximale huur van Z 652, de aanleg van infrastructuur die noodzakelijk is voor de ontsluiting van sociale woningbouw, de bouw en verhuur van maatschappelijk vastgoed


met een wijkgerichte functie en aanpalende werkzaamheden (uitgaven ten behoeve van de leefbaarheid van wijken en dorpen). Vanuit Ymere en andere corporaties is bezwaar gemaakt tegen deze beschikking, die de financieringsmogelijkheden beperkt. Helaas heeft de bezwaarprocedure geen opschortende werking. Ymere voert de beschikking dus uit. Ondertussen zoeken we wel naar alternatieven. Daarnaast blijven de positionering, ordening en integriteit in de corporatiesector voortdurend onderwerp van (politieke) discussie. De Tweede Kamer heeft een aantal voorstellen ontvangen die de komende jaren van invloed zullen zijn op het functioneren van de sector en daarmee ook van Ymere. Het betreft bijvoorbeeld de Herzieningswet toegelaten instellingen1 en de Huisvestingswet. Met de wijziging van het Woningwaarderingsstelsel (WWS) is de Tweede Kamer inmiddels akkoord gegaan. Ook wordt een herziening van de Woningwet verwacht. Behalve de economische crisis, met effect op de vraag in de woningmarkt, zorgt vooral het inflatievolgende huurbeleid voor een beperking van de financiële mogelijkheden van woningcorporaties. Voor heel Nederland geldt dat het (nieuw)bouwvolume afneemt, met negatieve gevolgen voor de gehele vastgoedkolom.

2.4 Verwachtingen 2011 Huurwoningmarkt Als gevolg van de nieuwe richtlijn van de Europese Commissie dient met ingang van 1 januari 2011 90% van de sociale huurwoningen (huur maximaal Z 652,52) te worden toegewezen aan huishoudens met een inkomen tot Z 33.614. Dit betekent dat vanaf dat moment de groep die aanspraak mag maken op een sociale huurwoning plotseling kleiner is geworden. De huishoudens met een inkomen tussen de Z 33.614 en Z 43.000 (middeninkomen) krijgen het in ons werkgebied moeilijk. Deze groep middeninkomens komt niet langer in aanmerking voor een sociale huurwoning, maar heeft vanwege de hoge koopprijzen weinig kans op de koopwoningmarkt. Bovendien zijn woningen in het duurdere huursegment (nog) schaars en dit leidt vaak tot een zeer hoge woonlastenquote. Om deze groep te helpen introduceert Ymere in 2011 het Woonticket Middeninkomens. Met dit ticket krijgen de huishoudens met een middeninkomen een voorrangspositie op voor hen betaalbare woningen met een huurprijs tussen de Z 675 en Z 900 en een koopprijs tussen de Z 150.000 en Z 200.000. Koopwoningmarkt Door de stijgende (hypotheek)rente en strengere eisen van de banken bij het verstrekken van hypotheken wordt het verkrijgen van een hypotheek steeds moeilijker. Ook zijn starterssubsidies geschrapt. Dit leidt tot beperking van de doorstromingsmogelijkheden en stagnatie op de huur- en koopmarkt. Het gevolg hiervan is minder vraag naar koopwoningen en dalende prijzen. Ymere zal dan ook minder koopwoningen bouwen en heeft bovendien per koopwoning een lagere opbrengst. Dit heeft weer een negatief effect op onze investeringsmogelijkheden.

1 De Herzieningswet toegelaten instellingen bevat zaken als intern en extern toezicht, de rol en positie van de minister en de autoriteit (nu het Centraal Fonds Volkshuisvesting), de inrichting van de corporatie en de positie van belanghouders en de gemeenten. De wet treedt volgens planning op 1 januari 2012 in werking.


Financiering Doordat de staatssteun voor niet-DAEB-activiteiten vervalt, is de financiering van de duurdere huurwoningen, commerciële (plint)bebouwing en wijkoverstijgend maatschappelijk vastgoed niet langer geborgd. Dit betekent dat de financiering hiervan op de kapitaalmarkt zonder WSW-borging moet plaatsvinden. De beperkte beschikbaarheid van geld en de hoogte van de tarieven leveren problemen op. Bij de uitwerking van de Europese beschikking moet blijken hoeveel niet-DAEB-activiteiten nog mogelijk zijn. De economie en de bouwsector zijn niet gebaat bij een verdere teruggang. Ymere heeft voor de komende jaren een substantiële financieringsbehoefte vanwege haar doorlopende investeringsinspanning en voor herfinanciering. Onder invloed van de financiële en economische crisis is de afhankelijkheid van de twee sectorbanken voor de financiering van de door het WSW-geborgde financiering toegenomen. Gezien de onzekerheid van de consequenties van de invoering van Basel-3 en Schatkistbankieren op de prijsstelling en beschikbaarheid van financiering heeft Ymere besloten om zich via een Euro Medium Term Notes (EMTN)-programma direct op de kapitaalmarkt te richten. Het betreft een voor de kapitaalmarkt standaard programma dat in zijn vorm uniek is voor de Nederlandse corporatiesector. Het goedkeuringstraject met alle betrokken partijen duurt hierdoor langer dan verwacht. Wijziging Woningwaarderingsstelsel In 2010 is veel geïnvesteerd in een nieuw WWS, waarin het energielabel was geïntegreerd. Het doel was verhuurders te prikkelen om meer te investeren in energiemaatregelen. De Tweede Kamer heeft inmiddels ingestemd met het bijbehorende wetsvoorstel voor de wijziging van het Woningwaarderingsstelsel (WWS). Het is nu afhankelijk van de behandeling in de Eerste Kamer of deze regelgeving daadwerkelijk per 1 juli 2011 wordt ingevoerd. Het kabinet heeft ook aangegeven populariteit/markt/locatiekwaliteit een rol te willen geven in het WWS. De uitwerking daarvan is nog onbekend, evenals de mogelijke effecten. Ouderen en jongeren Voor Ymere ligt er een grote opgave om haar sterk vergrijzende doelgroep binnen het werkgebied op maat te huisvesten. Dat betekent niet alleen dat we nieuwe kleinschalige vormen van ouderenhuisvesting moeten realiseren, maar vooral ook dat we moeten investeren in aanpassingen of acties om mensen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving te laten wonen. Dit gaat verder dan het sec realiseren van woonvormen voor zorginstellingen, nieuwe levensloopgeschikte woningen of het aanpassen van bestaande woningen. Het heeft ook betrekking op het ontwikkelen van (bijvoorbeeld) gezondheidscentra (voor huisartsen, apotheek, fysiotherapie en dergelijke) en ontmoetingsruimtes. De initiatieven voor woonservicewijken zijn hier goede voorbeelden van. Hierbij werken gemeenten, zorginstellingen en corporaties samen aan betere voorzieningenniveaus. Uit recent onderzoek blijkt dat jongeren, en dan vooral studenten, cruciaal zijn voor de economische groei van een stad. De studentensteden in het werkgebied van Ymere – Leiden, Amsterdam en in mindere mate Almere en Haarlem (alleen hbo) – hebben hiermee een aantrekkelijke positie. In Amsterdam en Leiden groeit de instroom van het aantal studenten tot 2020 exponentieel. Voor deze steden is het belangrijk om studenten op te nemen en na hun afstuderen te behouden. De vraag naar studenten- en startershuisvesting neemt hierdoor toe, terwijl er tegelijkertijd door de economische crisis minder wordt bijgebouwd. Naar verwachting zullen de huidige bezuinigingen op het onderwijs en de studiebeurs niet veel aan deze trend veranderen.




3. Goede woningen en diensten op maat Doelstelling 2010

Doelstelling 2010 gerealiseerd

Ambitie 2011

KWH-Huurlabel behouden

Ja

KWH-Huurlabel behouden

Gemiddelde onderhoudsconditie woningen < 2,6

Ja (onderhoudsconditie 2,5)

Gemiddelde onderhoudsconditie woningen < 2,6

Maximaal 5% van woningen onderhoudsconditie > 3,5

Nee (14%). Wel verbetering ten opzichte van 2009 (17%)

Maximaal 5% van woningen onderhoudsconditie > 3,5

1.000 woningen isoleren

Ja (1.200 woningen geïsoleerd)

1.000 woningen isoleren

Minimaal 5.000 ‘energielabelstappen’ verbeteren

Ja (6.000 ‘energielabelstappen’ gerealiseerd)

Minimaal 5.000 ‘energielabelstappen’ verbeteren

Gasverbruik met 2,5% verminderen

Ja

Gasverbruik met 2,5% verminderen

Minimaal 3 projecten op het gebied van duurzaamheid

Ja (plaatsing zonnepanelen en windmolen, oplevering gasloze woning)

Ontruimingen in verband met huurschuld zo veel mogelijk voorkomen

Ja, daling ten opzichte van het voorgaande jaar

Minder ontruimingen in verband met huurschuld dan in 2010

Ymere in ’t kort • Ymere bezit ruim 76.000 woningen • Gemiddeld nettohuurniveau per woning per maand: € 424,01 • Mutatiegraad: 5,4% • Huurachterstand: € 9,8 miljoen • Huurderving: € 9,4 miljoen • Onderhoudsuitgaven: € 86,4 miljoen

3.1 De voorraad Het bezit van Ymere bestaat uit verschillende soorten verhuureenheden en staat in zestien gemeenten. De tabel op pagina 16 biedt een overzicht. Monumenten Monumenten en andere beeldbepalende gebouwen zijn van groot belang als iconen van kwaliteit, eigenheid en herkenbaarheid van steden. Ymere is trots op haar ruim 370 monumenten (met 4.614 verhuureenheden) in Amsterdam, Haarlem, Hoofddorp en Vijfhuizen. In 2010 sponsorde Ymere de Open Monumentendagen (11 en 12 september) in Amsterdam en Haarlem. We stelden in Amsterdam en Haarlem een aantal van onze monumenten open en organiseerden in Amsterdam – samen met het Bureau Monumenten en Archeologie – de Jordaanwandeling. Tijdens de zogenoemde Monumentendiners met vertegenwoordigers van de betreffende gemeenten en andere belanghouders werd het thema van dit jaar inhoudelijk vormgegeven: ‘de smaak van de 19e eeuw’. Vereniging van Eigenaren (VvE)-beheer Ymere krijgt door haar verkoopbeleid steeds meer te maken met Verenigingen van Eigenaren. Goed onderhouden, gemengde complexen met huur- en koopwoningen dragen bij aan een sterk woonmilieu. Ymere heeft er belang bij dat deze complexen (ook in geval van woninggewijze verkoop) professioneel worden onderhouden en een goede uitstraling


Omvang en samenstelling bezit Ymere op 31 december 2010

Gemeente Almere

Verzorgingsplaatsen in verzorgingstehuis

Aantal woningen

Aantal overige Bedrijfswoon- onroerendeenheden goed

7.587

Alphen a/d Rijn Amsterdam

160

Aantal garages/ parkeerplaatsen

Aantal overige objecten

Totaal

409

12

8.280

112

100

100 205

1.402

1.718

788

49.932

9.370

37

126

814

66

10.413

Haarlemmerliede en Spaarnwoude

469

4

14

Haarlemmermeer

13.303

123

64

Haarlem

Heemstede

45.214

605

487 489

102

51

14.030

1

103

Hillegom

16

16

Leiden

81

81

Leiderdorp

29

29

Lelystad

59

59

Purmerend Teylingen

118

3

26

147

32

32

Velsen

1

Weesp

1

14

Zaanstad Totaal

76.494

605

529

18

32

3

100

103

1.725

3.574

918

83.845

Aantallen woningen per gemeente en per categorie op 31 december 2010 Sociale huur Gemeente

Vrije sector

Totaal

Huur < € 357,36

Huur > € 357,37 – < € 548,17

Huur > € 548,18 < € 647,52

Huur > ! 647,53

645

5.525

1.130

287

7.587

5

23

72

100

19.607

22.578

1.559

1.470

45.214

2.884

5.914

446

99

9.370


135

258

59

17

469

Haarlemmermeer

1.656

9.055

2.241

351

13.303

36

30

36

Almere Alphen a/d Rijn Amsterdam Haarlem

Heemstede Hillegom

102

16

Leiden

16 72

Leiderdorp

9

29

Lelystad Purmerend

11

26

1

78

6

15

17

Teylingen Weesp

22

59

33

118 32

14

14 76.494

24.980

43.574

5.566

2.374

32,7%

56,9%

7,3%

3,1%

Totaal

74.120 (96,9%)


81 29

2.374 (3,1%)

76.494

hebben. Door verkoop neemt de zeggenschap over de invulling van het beheer af, maar door zelf het VvE-beheer te organiseren kan beter gestuurd worden op de kwaliteit van het beheer. Afgelopen jaar heeft Ymere het beleid met betrekking tot VvE’s, vanuit het perspectief van (groot)eigenaar en vanuit het beheerperspectief, vastgelegd in een beleidsdocument. Ymere kiest bewust voor een eigen afdeling VvE-beheer, die als hoofddoelstelling heeft “het door goed VvE-beheer organiseren van duurzame kwaliteit in complexen waar Ymere woningen bezit.” Door de dubbelrol als eigenaar en beheerder kan efficiënt gewerkt worden. Dit levert een goede prijs-kwaliteitverhouding op die kopers en huurders tevreden stelt. Samen Kwaliteit Waarborgen (SKW) ontwikkelt en verstrekt certificaten voor de sectoren bouwen, wonen, zorg en lokale overheid. Om de kwaliteit van de dienstverlening van onze afdeling VvE-beheer te waarborgen, wordt deze in overeenstemming gebracht met de voorwaarden van SKW Certificatie B.V. VvE-beheer beheert en administreert per eind 2010 bijna 24.000 appartementsrechten2 voor 384 Verenigingen van Eigenaren. Samen bevatten ze bijna 16.000 appartementen van individuele eigenaren, 1.811 garages, 3.785 bergingen, 3.641 parkeerplaatsen en 669 bedrijfsruimtes. In 2011 zal het aantal VvE’s verder groeien.

3.2 Huurbeleid Het huurbeleid van Ymere is erop gericht om de prijs en de kwaliteit (en daaronder verstaan we vooral ook populariteit) van de woningen beter met elkaar in overeenstemming te brengen. Op dit moment hanteert Ymere drie categorieën op basis van populariteit. Aan elke categorie is een percentage van de maximale huur gekoppeld, waarmee de huur bij een nieuwe verhuring wordt vastgesteld. Binnen de grenzen van het huidige woningwaarderingsstelsel is de nieuwe huur een weerslag van de populariteit en de kwaliteit. Het behoud van een betaalbare woningvoorraad voor mensen met lage inkomens is daarbij gewaarborgd, onder meer door afspraken met verschillende gemeenten. Amsterdam en Haarlem

Almere en Haarlemmermeer

Populariteit

Populariteit

Matig

Gemiddeld

Hoog

Matig

Gemiddeld

Hoog

Woningen kleiner dan 80 m2

80%

80-100%

100%

70%

70-90%

90%

Woningen groter dan 80 m2

maximaal 80%

maximaal 80%

100%

70%

70-90%

90%

Huuraanpassing 2010 Ymere verhoogde in 2010 de huren van de meeste woningen met 1,2%, het inflatiepercentage van het voorafgaande jaar en tevens het maximaal toegestane huurverhogingspercentage in 2010. Huurders van woningen die in de nabije toekomst worden gesloopt of gerenoveerd, kregen geen huurverhoging. Huurders van woningen met een huurprijs die werd afgetopt op de huurtoeslaggrens, kregen geen of een lagere huurverhoging. De huurdersorganisatie adviseerde positief over de voorgenomen huurverhoging. De gemiddelde verhoging per 1 juli 2010 bedroeg 1,14%.

2 Een appartementsrecht kan betrekking hebben op meerdere appartementen, garages e.d.


Bezwaren tegen huurverhoging 2010 In 2010 maakten 187 huurders (2009: 188) bezwaar tegen de huurverhoging. Van de ontvangen bezwaren zijn er dertig in overleg met de huurders opgelost. De overige zaken (157) zijn doorgestuurd naar de Huurcommissie. In veertig gevallen (2009: 29) werd het bezwaarschrift toegewezen, in 38 gevallen afgewezen en de overige zaken (79) waren eind 2010 nog in behandeling. Huurharmonisatie Het gemiddelde nettohuurniveau van onze woningen was eind 2010 Z 424,01. De huurprijzen bedroegen eind 2010 gemiddeld 77,6% van de huurprijs die op grond van regelgeving als maximaal redelijk kan worden beschouwd. Huurderving In 2010 bedroeg de huurderving als gevolg van leegstand van alle verhuureenheden Z 8,2 miljoen (2009: Z 9,9 miljoen). De huurderving als gevolg van oninbare vorderingen bedroeg in 2010 Z 1,2 miljoen (2009: Z 1,3 miljoen). De totale huurderving bedroeg in 2010 dus Z 9,4 miljoen (2009: Z 11,2 miljoen).

3.3 Interventie en preventie Het Team Interventie en Preventie (TIP) van Ymere ondersteunt de Ymere-kantoren bij het optimaliseren van de huurincasso. Het doel: huurachterstanden zo laag mogelijk houden, en financiële problemen en ontruimingen op basis van huurschuld zo veel mogelijk voorkomen. Inmiddels is een eerste aanzet gegeven om te komen tot een structurele controle van de kredietwaardigheid van nieuwe klanten. In december is hiermee in Almere een pilot gestart. Een speciale unit van het team is gericht op de opsporing van woonfraude. Dit leidt vaak tot vrijwillige huuropzegging, maar ook tot ontruimingen. Meer hierover in het volgende hoofdstuk.

Almere

Amsterdam

Haarlem

Haarlemmermeer

Totaal 2010

Totaal 2009

Ontruimingen in verband met huurschuld

26

125

25

25

201

204

Ontruimingen in verband met overlast en woonfraude

10

46

18

6

80

80

Totaal aantal ontruimingen

36

171

43

31

281

284

Woningontruimingen

Ondanks de economische crisis is het aantal ontruimingen in verband met huurschuld licht gedaald, net als in 2009. De extra inzet op huurincasso blijft zijn vruchten afwerpen.

3.4 Onderhoud Ymere zet zich in voor een goede basiskwaliteit van haar bezit. De bouwtechnische kwaliteit wordt daarom gemeten met een zogenoemde conditiescore3. De cijfers daarvan liggen tussen 1 (zeer goed) en 6 (zeer slecht). Ymere streeft naar een gemiddelde conditiescore van 2,6 of lager. Op dit moment ligt de gemiddelde conditiescore op 2,4. Hierbij zijn alle complexen opgenomen, ook de complexen waar de komende jaren ingrijpende verbeteringen zijn gepland.

3 Deze conditiescore is gebaseerd op een methode om de conditie van bouwen installatiedelen op objectieve en eenduidige manier vast te leggen (conform NEN 2767).


Omdat er grote verschillen zijn tussen de conditiescores, is er een tweede doelstelling geformuleerd: maximaal 5% mag boven een conditiescore van 3,5 liggen. Op dit moment voldoet Ymere daar nog niet aan, omdat 14% van de complexen hoger scoort dan 3,5. Ten opzichte van 2009 is dit percentage wel gedaald: van 17% naar 14%. Door renovatie en ingrijpende woningverbetering moet dit verder verbeteren. De bouwtechnische kwaliteit wordt op peil gehouden door reparatieonderhoud, mutatieonderhoud en planmatig onderhoud. Daarnaast investeert Ymere nog in herstructurering en verbetering bestaand bezit (zie hoofdstuk 8). Ymere heeft aan het onderhoud van woningen in 2010 Z 86,4 miljoen besteed. Dit is inclusief de toegerekende apparaatkosten van ons interne servicebedrijf. Onderstaande tabel presenteert een uitsplitsing naar onderhoudssoort in de kerngemeenten.

Almere

Amsterdam

Haarlem

Haarlemmermeer

Totaal 2010

Totaal 2009

Reparatieonderhoud

1,2

26,0

3,5

5,1

35,8

30,5

Mutatieonderhoud

0,6

7,0

2,0

1,7

11,3

12,8

Planmatig onderhoud

4,5

24,4

5,0

5,4

39,3

46,7

Totaal bruto-onderhoud

6,3

57,4

10,5

12,2

86,4

90,0

Af: intern servicebedrijf

12,2

9,6

Onderhoudskosten extern

74,2

80,4

Bedragen x € 1 miljoen

3.5 Duurzaamheid Ymere is in 2010 verdergegaan op de weg die via het Energiebeleid bestaande bouw 2009-2019 van Ymere al was ingeslagen. Het innovatieve project dat het meest in het oog springt, is de oplevering van een volledig gasloze woning. Hier vindt de ruimteverwarming plaats via elektrische wandverwarming. Ons programma om open verbrandingstoestellen en VR-ketels te vervangen door HR-ketels is voortgezet. Niet alleen energiebesparing draagt bij aan een duurzamer woningvoorraad. Er zijn nog twee ontwikkelingen van belang. Voor zowel nieuwbouw als bestaande bouw is het FSCconvenant bekrachtigd. Daarmee verplicht Ymere zich alleen hout toe te passen met een duurzaam keurmerk. Daarnaast heeft Ymere een succesvolle pilot achter de rug met de toepassing van een schimmelwerende en -bestrijdende coating. Hiermee wordt het binnenmilieu van een fors aantal woningen verbeterd en nemen de gezondheidsrisico’s voor onze bewoners af.

3.6 Goede dienstverlening Ymere wil een constant niveau van goede dienstverlening aan haar klanten. In 2010 zijn we door het Kwaliteitscentrum Woningcorporaties Huursector (KWH) gemeten in het kader van het Huurlabel. We bleken ruim te voldoen aan de normen, en de waardering in cijfers stijgt. Zodoende mag Ymere zich tot oktober 2012 houder van het KWH-Huurlabel noemen. Zelf houdt Ymere elke twee jaar een uitgebreid klanttevredenheidsonderzoek. Tijdens het klanttevredenheidsonderzoek van eind 2009 zijn ruim 3.500 klanten mondeling, telefonisch en online bevraagd over hun tevredenheid op het gebied van hun woning, de woonomgeving, de communicatie en de dienstverlening. De uitkomsten leveren belangrijke informatie op om onze dienstverlening te verbeteren. De focus ligt nu allereerst op het verbeteren van


de dienstverlening en de logistiek rond reparatieverzoeken. In 2010 is het proces rond de klachtenafhandeling aangescherpt. Verder laten we maandelijks verschillende dienstverleningsprocessen meten door externen, zodat we continu zicht hebben op onze prestaties.

3.7 Bijzonder aanbod Omdat klanten van elkaar verschillen, doen hun woonwensen dat ook. Dit vraagt om meer maatwerk. Ymere werkt daarom met speciale afdelingen om mensen met een zorgvraag en studenten beter te bedienen. Zorg & Wonen Ymere vindt het belangrijk dat mensen met een zorgvraag in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. Gezien de vergrijzing van de samenleving vraagt dit om woningaanpassingen en om aanpassing van het verzorgingsniveau in buurten. In 2010 lag de focus op drie punten: 1. het ontwikkelen van gezondheidscentra in buurten; 2. het in samenwerking met zorgpartijen nemen van initiatieven voor kleinschalige woonvoorzieningen; 3. het huisvesten van bijzondere doelgroepen, zoals begeleid wonen voor mensen met een verstandelijke beperking. Student & Wonen Ymere beheert in Amsterdam, Haarlem en Almere 1.747 studenteneenheden, waarvan 620 met een campuscontract4 en 45 gemeubileerde eenheden met een Short-Stay-contract, speciaal voor internationale studenten van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit. Door goed te luisteren naar de studenten en nauw samen te werken met onder andere onderwijsinstellingen, willen we niet alleen onderdak bieden aan de student, maar ook bijdragen aan een goede thuisbasis voor een succesvolle studententijd. Daarbij realiseren we ons dat ‘de student’ niet bestaat. Ymere wil daarom complementair zijn aan de reguliere studentenhuisvesting. In de afgelopen jaren hebben we huisvesting gerealiseerd voor bijvoorbeeld conservatorium-, kunst- en theaterstudenten en masterstudenten uit het buitenland. Omdat het realiseren van studentenhuisvesting een bijdrage moet leveren aan wijken met perspectief, is Ymere altijd op zoek naar synergie met (andere bewoners in) de wijk en de buurt. Daarom verhuren we al onze tijdelijke woningen in Amsterdam, in afwachting van verkoop, renovatie of sloop, aan studenten. Door de vertraging van de stedelijke vernieuwing worden meer woningen tijdelijk aan studenten verhuurd. In 2010 heeft Ymere hiermee 1.055 studenten aan woonruimte geholpen. Om de studenten ook te betrekken bij de vernieuwing in de buurt, hebben we een aantal projecten sterk uitgebreid, zoals VoorUit en leefbaarheidsprojecten met de Stichting Academie van de Stad.

4 Een campuscontract is een huurovereenkomst waarin is aangegeven dat de huurder de woning verlaat wanneer hij of zij de studie beëindigt. Op die manier blijft de woning beschikbaar voor studenten.


In 2010 heeft Ymere in totaal 1.596 studenten aan woonruimte geholpen: 1.402 in Amsterdam, 35 in Almere en 159 in Haarlem. In Amsterdam zijn twee kleinschalige studentenhuizen voor Joodse studenten geopend, zijn 244 gelabelde kleine sociale woningen met een campuscontract verhuurd aan studenten en is het aantal gemeubileerde kamers voor internationale studenten verdubbeld. Ook hebben de eerste studenten uit het begeleidwonenproject 3H (Huiswerk, Hulp en Huisvesting) hun startkwalificatie gehaald en heeft de gemeente geld beschikbaar gesteld voor een derde studiejaar 3H. Ymere werkt in dit project samen met het ROC van Amsterdam en Jeugdhulpverlener Spirit. Door de financiële crisis op de woningmarkt worden nieuwbouwprojecten vertraagd en soms zelfs stilgelegd. Dat heeft in 2010 en de komende jaren ook gevolgen voor studentenhuisvesting. Terwijl het aantal (internationale) studenten in steden als Leiden en Amsterdam snel groeit, daalt het aantal nieuw op te leveren studenteneenheden. In 2011 krijgen 102 topsportende studenten onderdak in een complex met inpandige trainingsfaciliteiten in Laan van Spartaan, een nieuwe wijk in Amsterdam-West. Ymere werkt hier samen met Topsport Amsterdam en de klim- en bergsportorganisatie Mountain Network. In hetzelfde complex wonen straks ook 67 mbo-studenten van het naastliggende ROC.

3.8 Centraal Meldpunt Klachten en Geschillenadviescommissie Ondanks onze goede intenties kunnen er dingen misgaan in het contact met onze klanten. Om fouten in de dienstverlening te signaleren en te herstellen heeft Ymere een Centraal Meldpunt Klachten ingesteld. Als er toch een meningsverschil blijft bestaan over onze dienstverlening, kan de klant een geschil voorleggen aan de Geschillenadviescommissie Ymere. Bij het Centraal Meldpunt Klachten zijn in 2010 1.262 klachten geregistreerd. Uiteindelijk heeft de Geschillenadviescommissie 38 geschillen behandeld. Dat aantal is ten opzichte van 2009 vrijwel gelijk gebleven (37).

Samenstelling Geschillenadviescommissie Ymere op 31 december 2010 Naam

Functie

Benoemd op

Aftredend per

De heer mr. F. van der Brug Voorzitter

1 februari 2005

31 december 2012

De heer G.G. de Jong

Lid, voorgedragen door huurdersorganisatie SHY

1 augustus 2003

31 december 2010

Mevrouw mr. J. Siemons

Lid, voorgedragen door Ymere

1 januari 2004

31 december 2011

De heer B.P.H. Kelder

Plaatsvervangend lid, voorgedragen door Ymere

1 maart 2003

31 december 2010

De heer V. Thöne

Plaatsvervangend lid, 1 januari 2005 voorgedragen door huurdersorganisatie SHY

31 december 2012

De heer De Jong is per 1 januari 2011 afgetreden als lid. Zijn plaats is ingenomen door de heer Thöne (die tot 1 januari 2011 plaatsvervangend lid was). De heer De Jong is benoemd als plaatsvervangend lid, voorgedragen door de huurdersorganisatie SHY, tot en met 31 december 2012. De heer Kelder is eveneens per 1 januari 2011 afgetreden als lid. In zijn plaats is, op voordracht van Ymere, de heer Van Maanen benoemd.


Uitspraken in 2010 2010

2009

Aantal

Aandeel

4

11%

9

24%

Gegrond

24

63%

22

60%

Deels gegrond/ deels ongegrond

10

26%

6

16%

Totaal

38

100%

37

100%

Ongegrond

Aantal

Aandeel

Het percentage ongegrond beoordeelde geschillen is gedaald van 24% in 2009 naar 11% in 2010. Dit betekent dat in 2010 meer geschillen gegrond of gedeeltelijk gegrond waren dan in 2009. Het bestuur van Ymere heeft alle uitspraken van de Geschillenadviescommissie overgenomen.




4. Woongenot in leefbare wijken Doelstelling 2010


Ambitie 2011

Uitvoering 21 winnende voorstellen van Betere Buurtprijsvraag

Nee, twintig voorstellen zijn uitgevoerd

21 voorstellen uitvoeren

Nieuwe ronde Betere Buurtprijsvraag

Ja, prijsvraag is in december uitgeschreven

In april 21 voorstellen selecteren

500 woningen vrij door aanpak woonfraude

Ja (527 woningen)

500 woningen vrij door aanpak woonfraude

Uitwerken plannen voor acht ontmoetingsplekken van de 21e eeuw

Nee, wel drie plannen zo ver voorbereid dat realisatie in 2011 kan plaatsvinden

- realisatie ontmoetingsplekken Tolhuistuin, Pakhuys Afrika en Rozenprieel - verdere uitwerking overige vijf plannen

Ymere in ’t kort • Totale investeringen in wijkaanpak en leefbaarheid in 2010: ! 14 miljoen • Initiatieven op gebied van schoon, heel en veilig (onderdeel van leefbaarheid): ! 5 miljoen

4.1 Leefbaarheid Mensen willen een woonomgeving die schoon, heel en veilig is. Oftewel: een leefbare buurt. Naarmate we meer woningen in een wijk bezitten, maken we ons, samen met de bewoners, sterk voor een schone, hele en veilige openbare ruimte. Ymere stimuleert de actieve betrokkenheid van de bewoners. Hieronder noemen we twee belangrijke activiteiten die we in alle regio’s uitvoeren. Betere Buurtprijs Bij de Betere Buurtprijs nodigen we bewoners uit om met ideeën te komen om de leefbaarheid in hun buurt te vergroten. Een vakjury en/of een publieksjury kiezen per regio drie plannen die bewoners het liefst uitgevoerd zouden zien. De winnaars voeren hun project zelf uit. Ymere biedt ze financiële en praktische ondersteuning. In 2010 zijn twintig winnende projecten van de Betere Buurtprijs 2009 uitgevoerd. In december hebben de huurders de oproep ontvangen om met ideeën te komen voor de Betere Buurtprijs 2011, waarvoor de verkiezing in april 2011 plaatsvindt. Dag van de Dialoog Ymere is founding partner van de Nationale, Amsterdamse en Almeerse Dag van de Dialoog. Ook nemen we deel aan het bestuur ervan. De Dag van de Dialoog is een simpele en doeltreffende methode om de sociale cohesie tussen bewoners en hun betrokkenheid bij de stad en buurt te bevorderen. Op 4 november vonden in Amsterdam en Almere in totaal meer dan 150 dialoogtafels plaats. Ymere organiseerde er tien: in Almere vijf, in Amsterdam drie, in Haarlem één en in Haarlemmermeer één.

4.2 Aanpak woonfraude Ymere hecht veel belang aan het tegengaan van woonfraude. Fraude frustreert de woningmarkt en heeft een negatieve invloed op de leefbaarheid in wijken. Ook kan fraude leiden tot onveilige woonsituaties, zoals vaak het geval is bij hennepplantages.


We onderzoeken fraudemeldingen van omwonenden of van bureau Zoeklicht5. Ook scannen we continu welke woningen worden aangeboden op websites als Marktplaats en Kamernet. In 2010 zijn op deze wijze 22 woningen opgespoord die onrechtmatig werden aangeboden. Ymere wil bij de ontdekking van woonfraude tot vrijwillige huuropzegging komen. Daarmee zijn in 2010 goede resultaten geboekt. Daarnaast kunnen juridische procedures leiden tot ontruimingen. In totaal hebben onze inspanningen om woonfraude op te sporen ertoe geleid dat 527 woningen weer rechtmatig kunnen worden verhuurd.

Almere

Amsterdam

Haarlem

Haarlemmermeer

Totaal 2010

Totaal 2009

Ontruimingen in verband met woonfraude

9

46

10

6

71

80

Huuropzeggingen in verband met woonfraude

38

297

53

68

456

412

Totaal *

47

343

63

74

527

492

Woonfraude

* Hiervan zijn 23 huurovereenkomsten beëindigd vanwege een hennepplantage in de woning (Almere: 4, Amsterdam: 11, Haarlem: 3 en Haarlemmermeer: 5).

4.3 Bedrijven & Onroerend Goed Realiseren van bedrijfsonroerendgoed is voor Ymere nooit een doel op zich. Het is altijd een aanvulling op het wonen en heeft een maatschappelijke doelstelling. Het draagt namelijk bij aan de leefbaarheid van een buurt, zorgt voor levendigheid, verhoging van het voorzieningenniveau en voor werkgelegenheid. De portefeuille Bedrijven & Onroerend Goed (BOG) van Ymere bestaat uit commercieel vastgoed (zoals winkels, kantoren, woon-werkwoningen) en maatschappelijk vastgoed (zoals ateliers en broedplaatsen, (brede) scholen en kinderopvang, buurthuizen/ontmoetingsruimten/jongerencentra). Veel van het bedrijfsonroerendgoed bevindt zich in de plinten van (sociale huur)woningen. In totaal gaat het om ruim 1.700 verhuureenheden vastgoed. Verder omvat de portefeuille parkeerplaatsen in stallings- en parkeergarages, en bergingen en opslagruimten (bijna 4.500 verhuureenheden). Van de bestaande objecten staat 7,6% leeg. Ondanks het negatieve financiële effect scoort Ymere daarmee goed ten opzichte van de marktcijfers: de leegstand van kantoren in 2010 bedroeg 16,5%, van winkels op B-locaties 9% en op C-locaties 11%. Ymere heeft echter vooral te maken met leegstand van parkeerplaatsen in stallinggarages (30%). Dit is met name het geval in gebieden waar geen parkeergeld betaald hoeft te worden (Europakwartier Almere en Amsterdam Nieuw-West) of waar een verlaagd tarief geldt (IJburg). Als gevolg van de economische crisis verwachten we ook in 2011 een toenemend aantal huuropzeggingen van bedrijfsruimten, een stijgende vraag naar kortere contracten en meer huurincassozaken.

5 Bureau Zoeklicht is een samenwerkingsverband van de belangrijkste partijen op de Amsterdamse woningmarkt: de gemeente Amsterdam, de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties, de politie, de Vereniging Vastgoed Belang en de Makelaarsvereniging Amsterdam. Het bureau is opgericht om onrechtmatige bewoning en uitkerings- en registratiefraude op te sporen en aan te pakken. Daarnaast brengt het planmatig (via buurtscans en bestandsvergelijkingen) mogelijke woonfraudegevallen in beeld.


4.4 Architectuur, kunst en groen Architectuur Vastgoedobjecten bepalen het beeld van de omgeving waar ze staan. De kwaliteit van de architectuur speelt in die beeldvorming een grote rol. Die kwaliteit is ook daarom een belangrijk element in het proces van projectontwikkeling bij Ymere. Ook voor een succesvolle afzet (koop en verhuur) is aantrekkelijke, aansprekende en uitdagende architectuur belangrijk. Kritische kopers en huurders willen een woning die zich qua architectuur onderscheidt van de middelmaat, een woning waar men trots op is en waarin men zich herkent. Ymere is hierin ambitieus: we willen ons onderscheiden door spraakmakende architectuur die de degelijke middelmaat achter zich laat. Spraakmakende architectuur is voor ons de resultante van goed opdrachtgeverschap. Daarbij ontstaan waarde en kwaliteit door sterk vanuit het gebruik (van de bewoner) te redeneren. Een goed, kleinschalig voorbeeld uit 2010 is het Joost Swartehuis in de Amsterdamse Jordaan. Ymere werkt samen met het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) om de aandacht te vestigen op de verschillende aspecten van wonen en de woonomgeving, en om de vorming van een visie op woningbouw en goed opdrachtgeverschap te stimuleren. In 2010 deden we dat door middel van ontbijtbijeenkomsten met als thema goed opdrachtgeverschap. Omdat we veel belang hechten aan architectuur, sponsoren we een aantal lokale architectuurcentra, zoals het ABC Architectuurcentrum Haarlem, Podium in Haarlemmermeer, Casla in Almere en het Architectuurcentrum Amsterdam (ARCAM). Kunst Ymere heeft een actief kunstopdrachtenbeleid. Onze opdrachten zijn vaak gericht op kunst die in architectuur is geïntegreerd. Het accent daarbij ligt op toepassingen van kunst in nieuwbouw en renovatieprojecten. We vragen beeldende kunstenaars om samen te werken met de architect, en ontwerpers om samen met de architect een voorstel te doen voor één onderdeel van een gebouw. Uitgangspunt bij ons opdrachtgeverschap is altijd de binding die bewoners en omwonenden hebben met hun woning en hun buurt. Kunsttoepassingen en bijzondere architectuurvormen hebben een positieve invloed op de waardering van bewoners voor hun omgeving en op de band die zij daarmee hebben. Door te investeren in goed opdrachtgeverschap van architectuur en beeldende kunst investeert Ymere in de kwaliteit én identiteit van de woonomgeving. In 2010 werd een aantal bijzondere kunstwerken opgeleverd, onder andere in Amsterdam Nieuw-West (Rob Birza, Stadsmuur West, Leuke buurt), Amsterdam-Noord (Marijke van Warmerdam, Uit of Thuis, Overhoeks), Purmerend (Mina Wu, Het Plateel, Het Plateel), Hoofddorp (Aam Solleveld, Graan voor Visch 2010, Graan voor Visch) en Almere (Tjep., Schommels, The Jewel). Groen Niet alleen architectuur en kunst hebben onze aandacht. Ook goed ontworpen en goed onderhouden groen in de buurt blijken de bewoners zeer te waarderen. Ymere besteedt daaraan veel aandacht. In 2010 gaven we Z 788.925 uit (in 2009: Z 1.020.737) aan (samenwerkings)projecten op het gebied van kunst en architectuur en aan stimuli op het gebied van groen en ontwerp openbare ruimte. Hierin is bijna Z 90.000 opgenomen waarmee Ymere de architectuurgerelateerde activiteiten sponsorde.


4.5 Ontmoetingsplekken van de 21e eeuw Een ontmoetingsplek van de 21e eeuw is een prettige openbare plek waar leuke dingen te beleven zijn. Een park of plein met iets extra’s, om de hoek van waar je woont of werkt. Bijzondere buitenruimtes met een blijvend bovengemiddeld kwaliteitsniveau in ontwerp en uitvoering. Ymere werkt hierbij samen met anderen. Ontwerp, beheer en programmering gaan gelijk op en worden met belanghebbenden en partners besproken. In 2010 is er hard gewerkt aan de uitwerking van acht geselecteerde ideeën, met als resultaat dat in 2011 drie plannen worden gerealiseerd: 1. Tolhuistuin in Amsterdam-Noord: de verbouwing is in 2010 begonnen. In 2011 wordt in een aantal workshops met en door de Ymere-bewoners een gezamenlijk kunstwerk voor de ontvangsthal gemaakt. 2. Op de Piet Heinkade in Amsterdam-Oost voor de plint van Pakhuys Afrika staan tussen de kantoren en woongebouwen de eerste proefmodellen van mobiele en bruikbare kunstwerken. Oplevering van de definitieve kunstwerken vindt plaats in de loop van 2011. 3. In het Rozenprieel in Haarlem worden overwoekerd gemeentegroen en een parkeerplaats omgetoverd tot een tuin van en voor de bewoners.




5. Keuzevrijheid en wooncarrières Doelstelling 2010


Ambitie 2011

Woonversnelling: 700 woningen binnen het experiment bemiddelen

Nee, 589

Voortzetting in eerste kwartaal om tot 700 woningen te komen, en evaluatie

Dé Woonswitch past binnen 30% vrije aanbiedingsruimte van het aanbod in ZuidKennemerland

Ja, 74 woningen zijn bemiddeld Dé Woonswitch past binnen via dé Woonswitch. De totale 30% vrije aanbiedingsruimte vrije ruimte is niet overschreden van het aanbod in ZuidKennemerland

Uitbreiding Huur op Maat met grote woningen

Ja

Loopt door tot oktober, evaluatie door SEV

Verkopen van 720 bestaande woningen

Nee, 654 bestaande woningen verkocht

Verkopen van 850 woningen

Voldoende aanbod middeldure huur

Ja, 503 woningen verhuurd in middeldure segment

Aanbodmodule met koop en huur voor inkomens tussen ! 33.614 en ! 43.000

De woonwensen van mensen veranderen voortdurend. Daarom zijn veel mensen op zoek naar een mogelijkheid om door te groeien naar de woonsituatie die zij wensen. Voor sommige mensen is dat een koopwoning, voor anderen een woning met een andere kwaliteit, of een woning in een andere woonomgeving. Het is lastig om onze klanten die mogelijkheden te bieden omdat er op de woningmarkt in ons werkgebied te weinig doorstroming is. Ymere wil de keuzevrijheid en de doorstroming mogelijk maken door experimenten met de woningtoewijzing te doen en door koop- en vrijesectorhuurwoningen aan te bieden.

5.1 Woningtoewijzing sociale huurwoningen De verschillende woonruimteverdelingssystemen zijn aangepast aan de nieuwe Europese regelgeving op het gebied van woningtoewijzing (minimaal 90% van het sociale bezit (maandhuur tot Z 652) verhuren aan huishoudens met een inkomen onder Z 33.614). Uitzonderingen zijn gemaakt voor stadsvernieuwingsurgenten en mensen met een sociale en/of medische urgentie met een inkomen boven Z 33.614. Zij kunnen nog wel in de sociale voorraad van Ymere terecht. Ymere regelt de toewijzing van haar sociale huurwoningen in Amsterdam en Almere via WoningNet. Om de dienstverlening aan woningzoekenden te verbeteren heeft WoningNet in 2010 een nieuwe e-mailservice, Digizine, ingevoerd. Woonservice is de organisatie voor de toewijzing van de woningen in Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude. In Teylingen en Leiden verloopt de toewijzing via Woonzicht. Deze instanties verzorgen de inschrijving van woningzoekenden, de woningbemiddeling bij urgentieverklaringen, de publicatie van het actuele woningaanbod van de woningcorporaties, en het op volgorde zetten van de kandidaten op basis van lokale regels. In 2010 verhuurden we in totaal circa 4.000 leeggekomen sociale huurwoningen opnieuw. Dit komt neer op een mutatiegraad van ons socialewoningbezit van ongeveer 5,4% (2009: 6,2%).


Gemiddeld aantal reacties op vrijkomende sociale huurwoningen

en acceptatiegraad in een aantal gemeenten Gemiddeld aantal reacties

Acceptatiegraad

2010

2009

2010

2009

122,6

121,8

2,6

4,1

Amsterdam

180

163,7

7,1

5,8

Haarlem

188

177,5

7.4

7,1

Haarlemmermeer

105

98,6

3,3

3,3

Almere

5.2 Beweging op de woningmarkt Om beweging op de woningmarkt te krijgen, experimenteert Ymere, in overleg met de betrokken gemeenten, onder andere op het gebied van de woonruimteverdeling (de woningtoewijzing) en het woonlastenbeleid. Met De Woonversnelling, dé Woonswitch en Huur op Maat heeft Ymere daarvoor drie instrumenten ingezet. De Woonversnelling Bij de Woonversnelling wordt een woning verloot tussen huishoudens die voldoen aan de gestelde eisen (zoals huishoudensgrootte en -inkomen). De woonduur van de woningzoekende speelt hierbij geen rol. Bij de evaluatie van de eerste periode van dit experiment bleek dat de belangrijkste doelstelling was bereikt: meer beweging op de woningmarkt. Een woning die via de Woonversnelling werd aangeboden, leverde een verhuisketen op die 22% langer is. Reden genoeg voor Ymere om de Woonversnelling voor een tweede periode te willen doorzetten. Deze periode zou lopen tot eind 2010. Door een daling van de mutatiegraad is eind 2010 echter niet het benodigde aantal van 700 woningen gehaald. Daarom zetten de drie betrokken woningcorporaties (Eigen Haard, Woongroep Holland en Ymere) de Woonversnelling ook in het eerste kwartaal van 2011 nog in. Hierna volgt opnieuw een evaluatie. Dé Woonswitch Met dé Woonswitch heeft Ymere een nieuwe vorm van woonruimteverdeling ontwikkeld. Deze moet ervoor zorgen dat huurders van Ymere in Zuid-Kennemerland sneller kunnen verhuizen naar een woning die beter aansluit bij hun wensen. Per 31 december 2010 staan 1.049 huurders van Ymere ingeschreven. Daarvan zijn 614 huurders actief op zoek met gemiddeld 3,5 switchverzoeken per persoon. Dit zijn in totaal 2.150 switchverzoeken. Het aantal via dé Woonswitch verhuurde woningen voldoet ook in 2010 aan onze doelstelling en de verwachtingen. In 2010 hebben we 74 huurders bemiddeld. In 2011 gaan we verder met het optimaliseren en verbreden van dé Woonswitch in de werkgroep dé Woonswitch versie 2.0. Huur op Maat In 2009 is in Almere het SEV-experiment Huur op Maat gestart met een pilot: een kleinschalig nieuwbouwcomplex van 47 appartementen. In juli 2010 is Huur op Maat uitgerold over de circa 850 geplande experimentwoningen, die zijn gelabeld als Huur op Maat-woning. Bij het leegkomen van zo’n woning wordt deze met een Huur op Maat-contract verhuurd. In totaal wordt zo ongeveer een zevende deel van de vrijkomende voorraad via Huur op Maat verhuurd.


Het experiment loopt tot oktober 2011. Naar verwachting wordt in februari 2012 de eindevaluatie gepubliceerd via de SEV.

5.3 Woonticket Middeninkomens Onder deze naam biedt Ymere vanaf voorjaar 2011 extra service voor huishoudens met een inkomen tussen Z 33.614 en Z 43.000. Via onze website en/of een adviesgesprek kunnen zij gemakkelijk zoeken naar een Ymere-aanbod (huur- en koopwoningen) dat past bij hun inkomen.

5.4 Wonen & Stijl: vrijesectorhuur De vrijesectorportefeuille van Ymere telt 2.374 huurwoningen in de vrije sector. Het sociale en technische beheer daarvan is verdeeld over de zeven kantoren. De afdeling Wonen & Stijl neemt de (specialistische) verhuur voor haar rekening. Een gevarieerd huuraanbod draagt bij aan gemengde wijken. Bovendien zijn de vrijesectorhuurwoningen belangrijk omdat ze de doorstroming op de woningmarkt bevorderen. Dit geldt met name voor de woningen in het middensegment (vanaf de huurtoeslaggrens van Z 647 tot Z 900). Van alle inschrijvers woont ruim 75% nu nog in een sociale huurwoning. In 2010 verhuisden circa 350 bewoners vanuit een sociale huurwoning naar een vrijesectorhuurwoning van Ymere. In 2010 zijn 247 nieuwbouwwoningen aan de Wonen & Stijl-portefeuille toegevoegd. Woningzoekenden met een inkomen hoger dan Z 33.614 komen na de nieuwe Europese regelgeving vanaf 1 januari 2011 niet in aanmerking voor een sociale huurwoning. Voor veel van deze woningzoekenden is een koopwoning, zeker in de metropoolregio Amsterdam, echter moeilijk bereikbaar. Ze zijn aangewezen op de (middel)dure huur, waarvan het aantal woningen beperkt is. Er is weinig markt voor woningen met een huur van meer dan Z 900 per maand. Woningzoekenden In 2010 schreven opvallend veel mensen die nu nog een koopwoning hebben zich in bij Wonen & Stijl. Eind 2010 stonden in totaal meer dan 12.000 huishoudens ingeschreven bij Wonen & Stijl; een stijging van circa 2.000 ten opzichte van 2009. Het merendeel daarvan is afkomstig uit de metropoolregio Amsterdam en uit andere universiteitssteden. Langs digitale weg maken we ons aanbod aan deze doelgroep bekend. Bij verhuur van nieuwbouwcomplexen maken we meer gebruik van kijkdagen en advertenties in de lokale weekbladen. In 2010 introduceerde Wonen & Stijl ook een nieuwe digitale reactiemodule. Hierdoor zijn we beter in staat om maatwerk te bieden aan specifieke klantgroepen, zoals sociale huurders. Door de digitale module verhuren we het merendeel van onze bestaande vrijesectorhuurwoningen zonder actief te hoeven adverteren. Verhuringen In 2010 zijn er 780 huurcontracten getekend. Vanwege de grote vraag naar betaalbare vrijesectorhuurwoningen bedient Wonen & Stijl hoofdzakelijk het middensegment (maandhuur tussen Z 647 en Z 900). In dit segment zijn 360 bestaande woningen verhuurd, met een gemiddelde nettomaandhuur van Z 785. Daarnaast zijn ook nog 143 nieuwbouwwoningen in het middensegment verhuurd (gemiddelde nettomaandhuur van Z 875).


5.5 Verkoop Door huurwoningen te verkopen, kunnen onze huurders (als zij hun huurwoning kopen) wooncarrière maken in hun eigen wijk. Zodoende krijgt die wijk meer diversiteit. Slechts een klein percentage blijkt in staat een koopwoning te financieren. De opbrengsten van de verkoop uit de bestaande woningvoorraad worden door Ymere onder andere gebruikt voor het financieren van investeringen in de nieuwbouw. In totaal zijn op dit moment circa 17.150 woningen, verdeeld over de verschillende gemeenten waarin we actief zijn, aangewezen voor verkoop (de zogenoemde verkoopvijver). Koopgarant Ymere wil het eigenwoningbezit onder lagere inkomensgroepen stimuleren. Daarvoor zetten we de Koopgarant-regeling. Via deze regeling krijgen kopers een korting op de marktprijs. Als zij later hun woning (verplicht) terugverkopen aan Ymere, delen de koper en Ymere ieder voor 50% in de waardeontwikkeling van de woning (positief of negatief). De verkochte woning komt dus op termijn weer beschikbaar voor onze portefeuille. We brengen de woning vervolgens in de verhuur of in de verkoop. Eind 2010 heeft de Belastingdienst toestemming gegeven om ook voor woningen met grond op erfpacht gebruik te maken van hypotheekrenteaftrek. Wel moeten er nog uitvoeringsafspraken worden gemaakt. Hierdoor komen in de toekomst ook kopers in Amsterdam in aanmerking voor deze regeling. In 2010 heeft Ymere zestien woningen via de Koopgarant-regeling aangekocht en meteen weer doorverkocht. Uit de bestaande huurvoorraad heeft Ymere in 2010 in totaal 568 woningen individueel verkocht en geleverd. Inclusief een pakketverkoop van een complex in Amstelveen (86 woningen) aan een collega-corporatie brengt dit het totaal op 654 verkochte en geleverde woningen in 2010.

Verkochte huurwoningen 2010

Almere Aan zittende bewoners Na mutatie

Amsterdam Haarlem

Haarlemmermeer

Totaal 2010

Totaal 2009

9

22

5

51

87

37

58

324

61

38

481

381

86

86

-

86

654

418

Verkoop aan corporatie Totaal

Amstelveen

67

346

66

89

Vergeleken met 2009 (418) is het aantal verkochte woningen fors gegroeid. Ymere wil in 2011 nog verder gaan en 850 bestaande woningen verkopen. Dat doen we door het vergroten van de verkoopvijver, het verkopen via Koopgarant in Amsterdam, en door het toepassen van stimulerende maatregelen. Nieuwbouw koopwoningen In Amsterdam heeft de toewijzing van nieuwe koopwoningen in de vrije sector plaatsgevonden in overeenstemming met de ‘Spelregels met betrekking tot de toewijzing van nieuwe vrijesectorkoopwoningen in Amsterdam’, d.d. 13 december 2006 (verlengd op 10 februari 2009) tussen de Vereniging Eigen Huis en de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties.




6. Talentontwikkeling en sociale stijging Doelstelling 2010


Ambitie 2011

Realiseren vijftig leer-werkplaatsen

Ja, 61 (28 via buurtbeheerbedrijf, vijftien via leerwerkbedrijven, achttien via opdrachtnemers)

Realiseren vijftig leer-werkplekken

Realiseren twintig extra stageplaatsen Voorbereidingen zijn afgerond, voor vmbo realisatie in 2011

Realiseren tien extra stageplaatsen voor vmbo

Zes leer-werkbedrijven in oprichting

Ja, de vier bestaande buurtbeheerbedrijven (Noord, Transvaal, Reimerswaal, en ChascoWorks) en leer-werkbedrijf het Tekengilde zijn doorontwikkeld, gericht op meer structurele leer-werkplekken en minder afhankelijkheid van Ymere. Buurtbeheerbedrijf Slotermeer is gestart

Verduurzamen van bestaande buurtbeheerbedrijven en positie onafhankelijker maken van Ymere. Uitbreiding van leer-werkbedrijven als het Tekengilde

Inzicht in maatschappelijk rendement

Ja, voor zes projecten is een maatschappelijke kosten-batenanalyse (mkba) uitgevoerd

Uitvoeren zes mkba’s

Start drie huisvestingsprojecten (leren, wonen, werken)

Nee, twee projecten: - WOW! In Osdorp/Slotermeer voor tien jongeren - Project 3H

Vier experimenten ruimte voor grote gezinnen

Nee, twee projecten in Indische Buurt: - Ruimer wonen in eigen huis - Slim zoeken in WoningNet Daarnaast wel huiswerkbegeleiding door Civic en Asri

Extra ondersteuning vinden van grote woning - Kleine Woningaanpassing - 18+ - Extra tijdelijke woning

Sport en spel ontwikkelen als instrument bij talentontwikkeling

Ja: - Squashing Kids (vier regio’s) - sportprogramma Bouwmeester- buurt Almere - schooljudo Almere - KwiQ Fit Haarlem - Buurt in beweging (AmsterdamWest) - Sport in de Wijk Haarlem (Schooljudo, Rondje om de Tafel)

- Sport in de Wijk Haarlem (Schooljudo, Rondje om de Tafel, Streetdance) - Sport in de Wijk Almere (Schooljudo, buurttoernooi, buurtsportdag) - Schooljudo Haarlemmermeer

Talentontwikkeling via onderwijs

Ja: - JINC in Haarlem (bliksemstage groep 8 en sollicitatietrainingen vmbo 3/4)

- JINC in Haarlem (bliksemstages groep 8 en sollicitatietrainingen vmbo 3/4) - opstarten JINC in Haarlemmermeer

Kennis delen

Ja, twee kennisdeelbijeenkomsten georganiseerd: talentontwikkeling bij jongeren en sociale stijging

Twee kennisdeelbijeenkomsten, en een debat over de wijkaanpak

Inzet Vooruit (studenten leveren maatschappelijke diensten in ruil voor woonruimte)

Ja: - 24 in Osdorp - zes in Transvaal - twintig in Landlust

Ymere in ’t kort • Totale investeringen in wijkaanpak en leefbaarheid in 2010: ! 14 miljoen • Wijkaanpak: in totaal 195 projecten (58 projecten in het kader van het speerpunt Werk, wijkeconomie en ondernemerschap, 69 in het kader van Talentontwikkeling en Bewoners in Balans en 68 in het kader van Ontmoeten)


In de zogenoemde Groeiwijken van Ymere hebben de wijkbewoners meer ondersteuning nodig om in balans te blijven en hun plek in de samenleving te bemachtigen. De persoonlijke en maatschappelijke groei van onze huurders in deze wijken is een belangrijke bron van motivatie voor ons. We gaan te werk via drie speerpunten. Speerpunt 1: Werk, wijkeconomie en ondernemerschap Ymere investeert in stageplaatsen en leer-werktrajecten voor jongeren in de buurt. Voor vier buurten in Amsterdam hebben we actieplannen opgesteld om de wijkeconomie te versterken: de Van der Pekbuurt, Pretoriusstraat, Javastraat en Landlust. Daarnaast stimuleren en ondersteunen we ondernemerschap door bijvoorbeeld flexibele huur van bedrijfslocaties mogelijk te maken. Speerpunt 2: Talentontwikkeling en Bewoners in Balans Ymere werkt samen met partners om bewoners kansen, ondersteuning en advies op maat te bieden, zodat hun eigen initiatief en groei worden gestimuleerd. Speerpunt 3: Ontmoeten Ymere organiseert ontmoetingsplekken in de buurt. Door ontmoetingen te creëren en te faciliteren dragen we eraan bij dat mensen in hun buurt prettiger samenleven. Ymere ziet zichzelf bij alle initiatieven als aanjager. We hebben niet de pretentie dat we in staat zijn zelfstandig het verschil te maken. Bij de uitvoering van projecten zoeken we dan ook graag de samenwerking met andere instellingen, overheid en bedrijven. In 2010 was de invloed van de economische crisis merkbaar in de wijkaanpak. Verschillende organisaties hebben te kampen met minder financiële ruimte. Ook de bijdragen van gemeenten aan gezamenlijke projecten en activiteiten zijn afgenomen. Medewerkers van Ymere die werkzaam zijn in de wijkaanpak merken een toename van het aantal aanvragen voor een financiële bijdrage voor uiteenlopende projecten. In de gezamenlijke programma’s komen projecten hierdoor onder druk te staan.

De Groeiwijken waar Ymere in 2010 heeft gewerkt Amsterdam

• • • • • • •

Haarlem

• Slachthuisbuurt/Parkwijk (Zomerzone) • Rozenprieel • Boerhaavewijk

Haarlemmermeer

• Bornholm/Overbos • Graan voor Visch

Almere

• De Wierden • Stedenwijk • Bouwmeesterbuurt


Bos en Lommer Geuzenveld (tot 2010 Chassébuurt) Indische Buurt Nieuwendam-Noord Osdorp Transvaalbuurt Van der Pekbuurt



7. Ontwikkelkracht voor sociaal duurzame wijken Doelstelling 2010

Doelstelling 2010 gerealiseerd?

Ambitie 2011

Op te leveren nieuwbouwhuurwoningen: 1.019

nee, 891

Op te leveren nieuwbouwhuurwoningen: 1.585

Op te leveren nieuwbouwkoopwoningen: 416

ja, 439

Op te leveren nieuwbouwkoopwoningen: 341

Start bouw huurwoningen: 507

nee, 427

Start bouw huurwoningen: 493

Start bouw koopwoningen: 438

ja, 604

Start bouw koopwoningen: 387

Ymere in ’t kort • Geïnvesteerd in het eigen bezit: ! 354 miljoen • Ingrijpend verbeterde woningen: 587 • Niet-ingrijpend verbeterde woningen: 628

7.1 Cockpitsturing Ymere werkt als maatschappelijke ondernemer aan wijken met perspectief waar mensen willen wonen, leven en groeien. Vastgoed is het belangrijkste instrument om deze missie te verwezenlijken. We willen de beschikbare gelden optimaal inzetten, zowel financieel als wat betreft het maatschappelijke rendement. De vastgoedportefeuille die nodig is voor onze missie krijgt vorm en inhoud door middel van de zogenoemde cockpitsturing. Cockpitsturing bestaat uit een cyclus waarin op drie niveaus debatten worden georganiseerd (metropoolniveau, wijkniveau en complexniveau). In deze debatten wordt op basis van data en kaartmateriaal de vastgoedstrategie besproken. We beoordelen de situatie in samenhang bezien vanuit klant-, vastgoed-, belanghouder- en financieel perspectief. We zoeken nog naar een goede vorm om onze belanghouders (waaronder de stadsdelen/gemeenten) hierbij te betrekken. In de strategische cockpit wordt op metropoolniveau bepaald in welke gebieden welke woonmilieus passen bij onze missie. Dit leidt tot strategische keuzes in de ontwikkeling van onze vastgoedportefeuille. In de tactische cockpit wordt een visie gevormd op onze rol in de wijken. Dit leidt tot concrete (des)investeringsvoorstellen. In de operationele cockpit wordt op complexniveau bepaald wat de meest geschikte beheerstrategie is: consolidatie, renovatie, sloop-nieuwbouw of verkoop. De keuze voor de beheerstrategie heeft consequenties voor de onderhoudsprogrammering en vanzelfsprekend voor de begroting als geheel.

7.2 Gebieds- en projectontwikkeling Ymere wil bijdragen aan een sterkere stad en samenleving. Die focus leidt tot concentratie van onze investerings- en ontwikkelkracht in de wijken waar we een substantieel deel van de woningen bezitten. De meest kwetsbare wijken, de zogeheten Groeiwijken, wil Ymere niet alleen via fysieke ingrepen aanpakken, maar ook via sociale en economische maatregelen. Uiteraard doen we dat in samenwerking met andere partijen. Hiermee kiest Ymere voor een profiel als conceptueel sterke binnenstedelijke gebiedsontwikkelaar. Ymere zal zich de komende jaren verder ontwikkelen als binnenstedelijke


(her)ontwikkelaar met een accent op nieuwe wijkconcepten, verdichting, verdunning en sociale duurzaamheid. In dit kader streeft Ymere de komende jaren naar de ontwikkeling van nieuwe wijkconcepten. Ons prijswinnende concept voor Almere Hout Noord is een goed voorbeeld. Co-makership De aanbestedingsmarkt is in 2009 volledig omgeslagen. Als gevolg hiervan zijn in 2010 de prijzen gedaald. Het is niet meer de vraag of we wel een aannemer kunnen vinden, maar of de aannemers met wie we samenwerken wel voldoende solide zijn om de crisis te kunnen doorstaan. Door langdurige samenwerkingsrelaties aan te gaan met betrouwbare bouwers die de (proces)kwaliteit van projecten willen en kunnen verhogen, worden we minder afhankelijk van fluctuaties in de markt. Daarom heeft Ymere besloten om meer productie te maken met geselecteerde partners in de vorm van bouwteams en co-makership. Co-makership is het opbouwen van een langetermijnrelatie met een beperkt aantal leveranciers op basis van wederzijds zakelijk vertrouwen. In 2010 zijn we met drie partners (Dura Vermeer, Era Contour en Thunnissen) gestart om zes projecten te realiseren. Dit zijn twee projecten in Amsterdam (Gele Panden en Kraaipan), twee projecten in Haarlemmermeer (Jansonius en Toolenburg-Zuid), Buiten in Buiten (Almere) en de Berlagelaan (Haarlem). We zijn ervan overtuigd dat vertrouwen in ketensamenwerking loont, ongeacht de marktomstandigheden. Ons nieuwe aanbestedingsbeleid en de bijbehorende werkwijze met bouwers moet zich – na een aanvankelijke investering – terugbetalen in de vorm van betere processen en het sneller en tegen lagere kosten realiseren van projecten met een hogere kwaliteit. Invloed op vastgoedportefeuille Onze focus op (her)ontwikkeling en waardecreatie in de zes kerngebieden heeft consequenties voor de vastgoedportefeuille van Ymere. Om een verantwoorde bedrijfsvoering mogelijk te maken, wil Ymere binnen de metropoolregio een brede, evenwichtige portefeuille met verschillende, gedifferentieerde woonmilieus realiseren. Via acquisitie, dispositie en uitruil zullen we onze positie binnen het werkgebied verder verstevigen en concentreren. De focus voor zowel de (her)ontwikkelings- als de beleggingsactiviteiten zal liggen op onze huidige wijken. Het doel is om de waarde van het bezit in onze eigen wijken te laten groeien en een evenwichtige winst-en-risicoverhouding te creëren. Als gevolg van de economische crisis is het investeringsvolume in 2010 beperkt tot Z 300 miljoen (voor woningverbetering en nieuwbouw). In overleg met onze belanghouders – die ook met bezuinigingsmaatregelen te maken kregen, de gemeente Amsterdam voorop – hebben we onderzocht wat de effecten zijn op onze portefeuille. Ook hebben we geanalyseerd welke maatregelen we moeten treffen om de negatieve gevolgen zo veel mogelijk te beperken. Per project is bekeken of koopwoningen tijdelijk omgezet kunnen worden naar huurwoningen, of Koopgarant mogelijk is, of dat een project in het uiterste geval moet worden uitgesteld. Koopwoningen Om te kunnen inspelen op de wensen van onze klanten, ontwikkelt Ymere in het kader van gebiedsontwikkeling koop- en huurwoningen. De winst die we behalen bij de ontwikkeling van koopwoningen, zetten we in voor onze maatschappelijke doelstelling. Door de economische crisis is de markt voor koopwoningen in het gehele werkgebied aanzienlijk verslechterd. In het vierde kwartaal van 2010 lijkt het erop dat de verkopen weer aantrekken. Of deze trend in 2011 doorzet, is nog onduidelijk. De zekerheid dat het huidige kabinet de hypo-


theekrenteaftrek in stand houdt, heeft een positief effect op de verkopen. Het strengere beleid betreffende hypotheekverstrekkingen in 2011 kan echter een negatief effect krijgen op de verkopen, zeker in het starterssegment. Duidelijk blijkt dat goede producten op de juiste locatie goed verkopen. Voor projecten waarvan de verkoop minder goed verloopt, ondernemen we diverse acties om de verkoop te stimuleren. FabrYque Onder de naam fabrYque heeft Ymere een werkplaats ingericht waarin medewerkers én externen creatieve ideeën uitwerken en elkaar inspireren. Hier verbinden we de buitenwereld en de binnenwereld met elkaar. FabrYque is dé innovatieve, creatieve denktank van heel Ymere. Niet gehinderd door grenzen tussen bedrijfsonderdelen en procedures of bedrijfsprocessen, maar gedreven door maximale inspiratie en denkkracht, werken mensen in fabrYque samen aan de opgave in onze wijken en op die manier aan het maximale voor onze bewoners in die wijken. Voor de Tugelawegblokken (Amsterdam) bijvoorbeeld is een beeldverhaal gemaakt om op een andere manier naar de herontwikkelingsopgave te kijken. Om voor Delftlaan-Noord (Haarlem) tot een goed plan te komen, organiseerde fabrYque workshops met bewoners en de gemeente. De transformatie van wijken, zowel fysiek als sociaal-economisch, wordt geboren in dit laboratorium. Door buurten met perspectief te creëren draagt fabrYque direct en indirect bij aan het doel van Ymere. Duurzaamheid Het beleid van Ymere is gericht op het realiseren van sociaal duurzame wijken. Onze milieutechnische ambities realiseren we volgens de afspraken in de convenanten ‘Meer met Minder’ voor de bestaande woningvoorraad en het ‘Lenteakkoord’ voor energiezuinige nieuwbouw. Het gaat dan om het terugdringen van de CO2-uitstoot en het beperken van het verbruik van eindige energiebronnen. Voor de bestaande voorraad maken we labelstappen (F/G naar B/A), en voor de nieuwbouw realiseren we een lage energieprestatiecoëfficiënt (EPC) (0,6 en 0,4) en wekken we energie zo veel mogelijk duurzaam op. Voor het gebruik van hout heeft Ymere zich verbonden aan de toepassing van FSC-hout bij nieuwbouw en renovaties. Daarnaast nemen we deel aan het programma The Borneo Initiative. Daardoor leveren we een bijdrage aan het certificeren van bossen op Borneo. Zo garanderen we een duurzame afname van het tropisch hardhout dat we in onze producten toepassen. Sociale duurzaamheid: Wijk voor Initiatieven, Almere Met het concept ‘Wijk voor Initiatieven’ won Ymere in 2009 de prijsvraag die de gemeente Almere had uitgeschreven om van Almere Hout Noord een sociaal duurzame wijk te maken. Almere Hout Noord, een wijk met in totaal ongeveer 4.300 woningen, wordt in tien jaar tijd ontwikkeld met veel ruimte voor ondernemers. We zijn ervan overtuigd dat sociale duurzaamheid ontstaat als een wijk groeit door initiatieven van wijkbewoners en wijkondernemers zelf. Samen met de gemeente Almere willen we dit actief stimuleren en faciliteren, om zo een ideaal ‘stadsdorp’ te creëren, waarin ondernemen, ecologie en talent volop de ruimte krijgen. Er is niet alleen aandacht voor sociale duurzaamheid, maar ook voor technische duurzaamheid. Zo is er een portfolio aan (energie)duurzaamheidsmaatregelen die de komende jaren continu zullen worden aangepast aan vraag en aanbod. Vernieuwend is ons idee om zowel een energie- als een wijkonderneming op te richten.


In juni 2010 keurde de gemeenteraad van Almere het gezamenlijk opgestelde Ontwikkelingsplan goed. Inmiddels is er een Akkoord op Hoofdlijnen. Ymere en de gemeente gaan in 2011 enthousiast verder met deze nieuwe manier van gebiedsontwikkeling. De bedoeling is dat uiterlijk medio 2012 gestart wordt met de bouw van de eerste woningen in Almere Hout Noord, door Ymere, door particuliere opdrachtgevers, én door de initiatiefnemers die zich al gemeld hebben. Maatschappelijk vastgoed Klanten willen een woonomgeving die schoon, heel en veilig is. Ymere draagt daaraan bij door – eventueel met hulp van de lokale overheid en overige instanties – initiatieven te nemen om de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren. We richten ons met de binnenstedelijke gebiedsontwikkeling op gemengde wijken en monofunctionele buurten. We blijven hierbij streven naar woonwijken waarin een bloeiende wijkeconomie, maatschappelijk vastgoed en goede culturele en sportvoorzieningen beschikbaar en bereikbaar zijn voor de wijkbewoners. Een goed voorbeeld is het Rozenprieel in Haarlem, een wijk met een rijk verleden en een bloeiende toekomst. Nu is het een versteende buurt met weinig groen. Maar er is ook een grote saamhorigheid onder de bewoners. Ymere bezit ongeveer 45% van het woningbestand. Dat biedt mogelijkheden om een eigen visie neer te zetten, in samenspraak met de bewoners en de gemeente Haarlem. Met de renovatie van de Greinerschool heeft Ymere in 2010 een eerste grote stap gezet op weg naar de sociaal-economische versterking van het Rozenprieel. ‘De Greiner’ is een groot complex met veel bedrijvigheid en een grote diversiteit aan huurders. In een volledig gerestaureerd rijksmonument zijn 21 kleinschalige bedrijfsruimten voor ondernemers, zestien atelierruimten voor kunstenaars, een kinderdagverblijf en vier ruimtes voor andere maatschappelijke doeleinden gerealiseerd. Een selectie van opgeleverde projecten in 2010 Nieuwbouw

Herstructurering

Castrovalva, Almere

Groene panden, Amsterdam-Oost

Y AM Home, Almere

De Pijp, Amsterdam-Centrum

Europakwartier 1e fase, Almere

Van Boetzelaerstraat, Amsterdam-West

Laan van Spartaan, Amsterdam-West De Gelria, Amsterdam-Noord Geuzenbaan 5, Amsterdam-West Latherusbuurt, Amsterdam-Noord Doctorshof, Haarlem De FlanK (Van Zeggelenplein), Haarlem Het Plateel, Purmerend


Een selectie van de projecten waarvan de nieuwbouw is gestart in 2010 Almere

Europakwartier 1e fase Blok E5

Amsterdam

Waterlandplein, Amsterdam-Noord Laan van Spartaan Zuidstrook ROC-cluster, Amsterdam-West Hoogheemraadhoven, Amsterdam-Osdorp IJburg Blok 46 C, Amsterdam-Oost Polderweggebied 1e fase, Amsterdam-Oost

Haarlem

Ripperda 3e fase Oost-Indiëstraat Meerwijk Centrum, Locatie 7

Haarlemmermeer

Eugenie Previnaireweg, Nieuw-Vennep Woonzorgvoorziening Duinpadblok, Hoofddorp

Om in de toekomst sociale woningbouw op aantrekkelijke locaties mogelijk te maken, heeft Ymere op verschillende locaties in de metropoolregio grond in bezit. In 2010 heeft Ymere een deel van de grondposities verkocht, is op een deel van de grond de ontwikkeling gestart (en is dus een project ontstaan) en zijn er voor een bedrag van Z 6,1 miljoen twee percelen grond (2,3 ha in Leiden en 4,9 ha in Oosthuizen) juridisch geleverd aan Ymere. De aankoop van de grond in Oosthuizen vond enkele jaren geleden plaats met een levering op termijn. Gezien de keuze van Ymere voor een profiel als binnenstedelijke gebiedsontwikkelaar is besloten de grond in Oosthuizen niet zelf te gaan ontwikkelen. Eind 2010 heeft Ymere ruim 373 ha grond in bezit. Beheer en exploitatie zijn ondergebracht in een grondbedrijf dat deel uitmaakt van Ymere. Het overzicht opgeleverde woningen en bouw gestart staat op pagina 46. Ymere vindt het belangrijk om gedifferentieerde wijken te creëren. Ook de wensen van onze klanten verschillen. Daarom bouwt Ymere in verschillende prijscategorieën koop- en huurwoningen. Door de variëteit van woningen in de projecten zijn de gemiddelde stichtingskosten veelal lager dan de Z 200.000-grens. Van 327 huurwoningen en tweehonderd koopwoningen die in 2010 opgeleverd zijn, bedroegen de stichtingskosten meer dan Z 200.000. Deze hogere stichtingskosten worden veroorzaakt door complexiteit van de opgave, hoge grondkosten, hoge bouwprijzen en – voor een beperkt deel – het ontwerp en/of de grootte van de woning. Omdat differentiatie essentieel is bij onze wijkaanpak, accepteren we deze soms hogere stichtingskosten. Samenwerking met partners Op dit moment heeft Ymere ruim veertig samenwerkingsverbanden op het gebied van projectontwikkeling. De samenwerkingsverbanden – meestal in de vorm van een VOF of een BV/CV-constructie – lopen uiteen van kleine binnenstedelijke projecten tot grote herstructureringsprojecten en (grote) nieuwbouwlocaties. Door de oprichting van afzonderlijke rechtspersonen beperken we de financiële risico’s voor Ymere en bevorderen we de transparantie van de activiteiten. Zie voor meer informatie over verbindingen hoofdstuk 15, paragraaf 7.

7.3 Herstructurering Ymere streeft naar prettige, gedifferentieerde wijken met kwalitatief goede woningen die aansluiten op de wensen van de bewoners, en naar een bijpassend voorzieningenniveau. Instrumenten daarbij zijn het samenvoegen, verbeteren, op hoog niveau renoveren, slopen (met vervangende nieuwbouw) en verkopen van woningen.


Overzicht opgeleverde woningen en bouw gestart Opgeleverd Gemeente Almere

Bouw gestart

Nieuwbouw Renovatie

Nieuwbouw Renovatie

Huur

382

106

Koop

125

14

Totaal

507

0

120

507 Amsterdam

Huur

266

Koop

177

Totaal

443

120 295 80* 375

228

97

337

78

565

175

818 Haarlem

740

Huur

21

60

Koop

70

39

Totaal

91

0

99

91 Haarlemmermeer

Huur

56

0

Koop

0

6

Totaal

56

0

6

Totaal

0 6

Huur

166

33

Koop

67

208

Totaal

233

0

241

233 Totaal

0 99

56 Overige Gemeenten

0

0 241

Huur

891

295

427

97

Koop

439

80

604

78

1.330

375

1.031

175

1.705

1.206

In dit overzicht zijn de woningen (nieuwbouw of gerenoveerde woningen van nieuwbouwkwaliteit) opgenomen die zijn opgeleverd respectievelijk waarvan de bouw is gestart – door Ymere zelf of door een samenwerkingsverband waarin Ymere actief is. Indien sprake is van samenwerking, is het aantal woningen opgenomen dat overeenkomt met ons aandeel in het samenwerkingsverband. * Soms is ook renovatie nodig om een woning verkoopgereed te maken.

De renovatie van drie sociale huurgebouwen (met in totaal 222 woningen) op het Waterlandplein in Amsterdam-Noord is een goed voorbeeld. Huurders die moeten verhuizen omdat hun woning wordt gerenoveerd of gesloopt, krijgen daarvoor een bijdrage in de verhuiskosten. Ymere heeft hiervoor een Verhuiskostenreglement, dat na overleg met de huurdersorganisaties tot stand is gekomen. De verhuiskostenvergoedingen sluiten aan bij het Besluit beheer sociale huursector (Bbsh) en worden conform het Bbsh jaarlijks geïndexeerd. Op basis van het reglement bedroeg de vergoeding voor een verhuizing uit een zelfstandige woning eind 2010 Z 5.327. In Amsterdam is de Chassébuurt de eerste binnenstedelijke gebiedsontwikkeling die circa


tien jaar geleden samen met de bewoners, het stadsdeel en maatschappelijke organisaties is gestart. De effecten van deze ontwikkeling zijn inmiddels zichtbaar. Bewoners maken nu een positieve keuze wanneer zij in deze buurt een woning huren of kopen. De ontwikkeling is begonnen met de nieuwe invulling van de voormalige Edelsmedenschool met educatieve functies, kleinschalige bedrijven en horeca. Dit ‘Sieraad’ is inmiddels de ontmoetingsplek in de buurt. Hiertegenover is in het project ‘Meneer de Wit’ kleinschalige atelier- en bedrijfsruimte gerealiseerd. In nieuwbouwprojecten en bij de renovatie van woningen is een aanvullend aanbod aan woningen gerealiseerd. De stedenbouwkundige structuur wordt verbeterd, de gevels zijn hersteld. Met de herbestemming van een katholieke kerk voor een begeleidwonenproject en een sportvoorziening voor de buurt wordt de vernieuwing van de Chassébuurt volgend jaar afgerond. Ymere werkt niet alleen aan herstructurering van gebieden met eigen bezit. We zijn ook actief in de herstructurering van binnenstedelijke bedrijventerreinen. Een prominent voorbeeld wordt gevormd door de Groenoordhallen in Leiden. Dit gebied ondergaat de komende jaren een metamorfose. Met veel aandacht voor stedenbouw en architectuur wordt hier een aantrekkelijk woonmilieu ontwikkeld van hoge kwaliteit. Nieuwbouw, verkoop van bestaand bezit, sloop en samenvoeging zorgen samen voor veranderingen in onze woningvoorraad. In de onderstaande tabel is aangegeven hoe ons bezit in 2010 kwantitatief is gewijzigd.

Overige BedrijfsVerzorgings- wooneen- onroerendWoningen tehuis heden goed

Bezit Per 1/1/2010

76.456

605

693

Verkopen

-651

-3

Sloop

-144

-161

Aankopen

1.675

3

Garages/ parkeer- Overige plaatsen objecten 2.858

100

918

Totaal

Verloop in 2009

83.205

82.888

-654

-418

-305

-817

103

Samenvoegen

-58

-58

-22

Opgeleverde nieuwbouwwoningen

891

891

1.080

47

65

616

616

429

3.574

918

83.845

83.205

Opgeleverde nieuwbouw BOG

47

Nieuwbouw parkeren Per 31/12/2010

76.494

605

529

1.725

Verbetering bestaand bezit Ymere investeert in haar woningen zodat deze blijven voldoen aan de eisen van de tijd. In 2010 investeerden we ruim Z 117,9 miljoen in de verbetering van ons bestaande bezit. Daarbij ging het zowel om ingrijpende verbetering (kosten hoger dan Z 15.000) als om niet-ingrijpende verbetering (kosten tot Z 15.000). De renovatie van woningen aan het Zaandammerplein (Amsterdam-West) is een voorbeeld van een ingrijpende verbetering. De renovatie van deze sociale- en markthuurwoningen in een monumentaal blok is in 2005 gestart en in 2010 afgerond. De renovatie van het Zaandammerplein maakt deel uit van het stedelijke vernieuwingsproject SpaarndammerHout. Onder regie van stadsdeel West werkt een aantal partners aan de vernieuwing van de Spaarndammerbuurt in combinatie met de bouw van een nieuwe woon- en werkwijk in de Houthaven.


Ymere verbeterde ingrijpend 292 huurwoningen in het kader van herstructurering (2009: 711). Daarnaast werden nog 295 woningen ingrijpend gerenoveerd. Dit is inclusief 58 woningen die werden samengevoegd. Niet-ingrijpend verbeterd werden 628 woningen (2009: 1.059). Dit is exclusief de woningen waar mutatieonderhoud plaatsvond. Sloop Om herstructurering mogelijk te maken, is soms sloop of samenvoeging van woningen noodzakelijk. Uiteraard is dit ingrijpend voor de bewoners. Ymere neemt een sloopbesluit pas na een zorgvuldige afweging, en altijd in overleg met de gemeente en de bewoners. In 2010 verwachtten we 350 woningen te moeten slopen. Dit zijn er 305 geworden. Daarnaast is de woningvoorraad met 58 woningen afgenomen door samenvoeging van woningen.




8. Maatschappelijke verankering 8.1 Bewonersparticipatie Ymere hecht veel belang aan effectieve participatie van bewoners. We willen onze huurders en bewoners invloed geven op onze voornemens, en de resultaten/voortgang met ze bespreken. Daarnaast willen we hen beter leren kennen en dankbaar gebruikmaken van hun deskundigheid. De huurdersorganisaties worden al vroeg bij beleidszaken betrokken. Hiertoe is een werkgroep ingesteld met beleidsmedewerkers van Ymere en bewoners. Nog vóór de formele adviesaanvraag wordt de werkgroep in het traject betrokken. Op bestuursniveau komen de beleidszaken aan de orde en overlegt Ymere met de Samenwerkende Huurdersorganisaties Ymere (SHY). Eenmaal per jaar vindt ook overleg plaats tussen de SHY en (een afvaardiging van) de Raad van Commissarissen. Tijdens de vier bijeenkomsten in 2010 zijn de volgende onderwerpen besproken en ter advisering aan de huurders voorgelegd: - de ondernemingsstrategie Met ziel en zakelijkheid; - huurverhoging 2010; - Algemene Huurvoorwaarden; - energiebeleid bestaande bouw 2009-2019; - wijziging algemeen telefoonnummer Ymere; - fusie met Goed Wonen; - jaarverslag 2009 Ymere; - jaarverslag 2009 Klachtencommissie; - jaarplan 2011; - parkeerbeleid; - Plan van Aanpak VvE-beleid. De SHY heeft een voordracht gedaan voor een nieuwe commissaris. Daarnaast heeft de SHY een lid en een plaatsvervangend lid voor de Geschillenadviescommissie voorgedragen; beiden zijn op 1 januari 2011 gestart met hun werkzaamheden. Op locatieniveau overlegt Ymere niet alleen met de lokale huurdersorganisatie, maar ook vaak met bewonersorganisaties, zowel per buurt als per complex. In dit overleg komen onderwerpen aan bod die op dat niveau relevant zijn. In totaal zijn binnen Ymere 142 bewonerscommissies actief. Het huurdersmagazine Ymere ontmoet informeert de huurders vier keer per jaar over het beleid van Ymere. Daarnaast speelt het in op praktische vragen van deze groep en roept het huurders op mee te doen aan activiteiten in hun buurt, of bij te dragen aan de leefbaarheid en het beheer van de woonomgeving.

8.2 Belanghouders Onze maatschappelijke doelstelling komt tot uitdrukking in onze volkshuisvestelijke prestaties. Maar niet alleen daarin. Ook met onze keuzes, de manier waarop we onze klanten be-


naderen, het feit dat we belanghouders bij onze keuzes betrekken en oog hebben voor wat er in buurten speelt, laten we zien waar we voor staan. Deze aspecten zijn soms moeilijk meetbaar, maar maken voor onze huurders en belanghouders het verschil tussen een maatschappelijke en een ‘gewone’ onderneming. Daarbij vinden we dat we in de aansturing van onze organisatie een bedrijf zijn als elk ander. Bedrijfseconomische principes als efficiency, effectiviteit en rendement zijn de leidende principes waarop ook wij ons handelen baseren. Gemeenten Gemeenten zijn belangrijke partners bij het realiseren van onze doelstellingen op het gebied van volkshuisvesting. We voeren dan ook regelmatig overleg met de verschillende gemeenten en stadsdeelraden, zowel op bestuurlijk als op ambtelijk niveau. Omdat ons werkgebied uitgebreid is, hebben we met veel gemeenten te maken. We streven naar duidelijke prestatieafspraken met alle gemeenten (zie ook de hoofdstukken 9 tot en met 13). Andere overheden Overheden hebben publieke verantwoordelijkheden die ons vakgebied raken. Samen werken we aan het belang van goede huisvesting. We overleggen regelmatig met de Provincie Noord-Holland, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), en met de financiële toezichthouder: het Centraal Fonds Volkshuisvesting (dat onder andere de financiële positie van woningcorporaties beoordeelt). Partijen op het gebied van zorg, welzijn en onderwijs Ook zorgen welzijnsorganisaties en middelbare en hogere onderwijsinstellingen zijn belangrijke samenwerkingspartners. Ymere biedt combinaties aan van wonen, zorg en welzijn en van wonen, leren en werken. Andere woningcorporaties Ymere is lid van een aantal netwerken van woningcorporaties. Daartoe behoren lokale netwerken zoals de AFWC (Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties), het ROSV (Regionaal Overleg Sociale Verhuurders in Zuid-Kennemerland), de Samenwerkende Woningcorporaties Zaanstreek en Waterland en de Vereniging van Woningcorporaties Holland Rijnland. Ymere participeert daarnaast ook in het landelijke netwerk van corporaties met grootstedelijke vraagstukken (De Vernieuwde Stad). Ymere is lid van Aedes, de vereniging van woningcorporaties. De voorzitter van de Raad van Bestuur van Ymere, Roel Steenbeek, is bestuurslid van Aedes. Overige organisaties Een andere belangrijke belanghouder voor Ymere is het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). We vinden het belangrijk te participeren in ontwikkeling en vernieuwing van kennis en beleid. Daarom zijn we actief in een aantal organisaties: DeltaMetropool (de organisatie die zich bezighoudt met vraagstukken op het snijvlak van verstedelijking, culturele en historische waarden, bedrijvigheid en groen), het Nirov (Nederlands Instituut voor Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting), de Stichting Kennisgebiedsontwikkeling (SKG), Amsterdam Bright City en het Kenniscentrum Stedelijke vernieuwing (KEI). Ymere is daarnaast ook lid van de NEPROM, de vereniging van Nederlandse projectontwikkelmaatschappijen.


8.3 Lokale verankering Ymere voelt zich langdurig en intensief betrokken bij de wijken en buurten waarin we actief zijn. Daarin ligt onze kracht. We willen weten wat er speelt. Die lokale verankering maken we ook waar door onze lokale kantoren. Ymere heeft kantoren in de gemeenten Almere, Amsterdam (vier), Haarlem, Haarlemmermeer (Hoofddorp) en Noord-Kennemerland (Sint-Pancras). Daardoor zijn we vaak als eerste op de hoogte van kansen of problemen die zich voordoen. Ons beleid is gericht op de specifieke situatie van de gebieden waarin we opereren. Met de gemeenten waar we werkzaam zijn, hebben we prestatieafspraken gemaakt.

8.4 Visitatie Ymere vindt het van belang te leren van het eigen functioneren en zich te verantwoorden voor haar activiteiten. Verder is het een eis vanuit de Aedescode, die ook Ymere onderschrijft, dat iedere corporatie zich eens in de vier jaar (de eerste keer vóór 2011) laat visiteren. Daarom heeft Ymere in 2010 een onafhankelijke visitatiecommissie opdracht gegeven om de maatschappelijke prestaties van Ymere te beoordelen. Ook is aan deze commissie gevraagd een evaluatie op te stellen van de fusie tussen Ymere en Woonmaatschappij in 2008. De visitatiecommissie bestond uit de volgende leden: de heer drs. K. Parie (voorzitter), de heer prof. dr. J. van der Schaar, mevrouw dr. M. Haffner (secretaris) en drs. ing. G. van Bortel (secretaris). De visitatiecommissie geeft in haar rapportage onder andere aan dat: - Ymere in voldoende mate maatschappelijk gewaardeerde prestaties levert; - de belanghouders redelijk tevreden zijn over onze prestaties; - de contacten met bewonersorganisaties goed zijn verankerd; - Ymere naar vermogen presteert; - het interne toezicht goed ontwikkeld is; - Ymere ruim voldoende potentie heeft om te leren en te verbeteren. De commissie schrijft verder dat de visitatie in hoge mate het karakter heeft van een tussenevaluatie. Dit vanwege de recente fusie tussen Ymere en Woonmaatschappij. Er gaat dus veel goed, maar de visitatiecommissie constateert ook een aantal verbeterpunten. In de kern zijn deze als volgt samen te vatten. 1. De verbinding tussen de volkshuisvestelijke visie, de doelstellingen en onze activiteiten kan beter. Dat brengt meer focus aan in de activiteiten van Ymere. Het zorgt ervoor dat we transparanter kunnen zijn over de mate waarin we onze doelstellingen realiseren. 2. De invloed van andere belanghouders dan bewonersorganisaties op het beleid en de activiteiten van Ymere kan verbeteren. Ymere herkent het beeld dat de visitatiecommissie schetst. Ook wij zijn van mening dat we ons op deze punten kunnen verbeteren. We hebben daarom eerder al een begin gemaakt met het aanpakken van deze verbeterpunten. Omdat we het beeld herkennen, geloven we dat we erin zullen slagen de ‘veelbelovende toekomst’ waar te maken die de visitatiecommissie voor Ymere ziet. Dat doen we niet voor onszelf. We willen met onze prestaties bijdragen aan wijken met perspectief: wijken waar bewoners willen wonen, leven en groeien. De rapportages hebben we op www.ymere.nl geplaatst, samen met een reactie van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen.


8.5 Sponsoring Ymere is midden in de samenleving actief. We ontvangen regelmatig verzoeken van organisaties die ons vragen een initiatief te ondersteunen met een financiële bijdrage. Om afgewogen en transparant met deze vragen te kunnen omgaan, hebben we een sponsorbeleid vastgesteld. Sponsoring richt zich, anders dan financiële bijdragen in het kader van leefbaarheid, niet alleen op de primaire doelgroep. Het sponsorbeleid van Ymere geeft aan dat Ymere kritisch is in het aangaan van sponsorverplichtingen. We richten ons met corporate sponsoring op initiatieven gerelateerd aan onze missie in het kader van wonen, leven en groeien. Daarmee is geborgd dat onze sponsoring een relatie heeft met de kerntaken van woningcorporaties. Ymere sponsort alleen wanneer een tegenprestatie wordt geboden die in verhouding staat tot de investering in publiciteitswaarde of activiteiten. Bijvoorbeeld doordat Ymere hierdoor de mogelijkheid krijgt om bewoners/stakeholders te ontvangen. Bovendien vinden de sponsoractiviteiten alleen in het eigen werkgebied plaats. Ymere sponsort in ieder geval geen organisaties of evenementen die gerelateerd zijn aan alcohol, drugs of tabak. We sponsoren geen organisaties die discrimineren, politiek georiënteerde organisaties of evenementen of organisaties die nauw verbonden zijn aan religie of als doel hebben hun religieuze overtuiging over te brengen. Externe activiteiten waarbij medewerkers van Ymere in organisatorische zin betrokken zijn, komen ook niet in aanmerking voor sponsoring. Sponsoring in 2010 De belangrijkste sponsoractiviteiten in 2010 waren de Monumentendagen, architectuurbijeenkomsten/architectuurcentra en de Dag van de Dialoog.

8.6 Ymere en het buitenland In ontwikkelingslanden en landen in een economische overgangsfase waar de volkshuisvestingssituatie slecht is, kunnen organisaties vaak geen betaalbare leningen voor woningprojecten afsluiten. Een groot aantal Nederlandse woningcorporaties, waaronder Ymere, bieden deze partijen de mogelijkheid van financiering voor nieuwbouw en duurzame renovatie door middel van garanties van leningen via de stichting DIGH (Dutch International Guarantees for Housing). DIGH toetst plannen, regelt financiering (via de Bank Nederlandse Gemeenten) en bewaakt de financiële ontwikkeling, de kwaliteit van de organisatie en de gestelde zekerheden van de partijen aan wie de leningen zijn verstrekt. De rol van de woningcorporatie beperkt zich tot garantieverlener voor de leningen. De corporatie loopt daarbij slechts een beperkt risico met betrekking tot rentebetaling en aflossing. Ymere stond in 2010 garant voor elf leningen met een accent op Zuid-Afrika. De buitenlandactiviteiten van Ymere vallen binnen de (financiële) kaders die het ministerie van BZK stelt aan activiteiten van woningcorporaties in het buitenland. Financieel gezien blijft de omvang van de garantstelling van Ymere ruim onder de norm van maximaal 0,03% van het balanstotaal.




9. Activiteiten in de gemeente Almere 9.1 Maatschappelijke verankering Overleg met de gemeente Ymere neemt vanuit het kantoor in Almere deel aan het Platform Wonen. Dit platform is door de wethouder Wonen van Almere geïnstalleerd. Ook voeren we samen met de twee andere Almeerse woningcorporaties structureel overleg met de wethouders Participatie, Zorg en inkomen en Stedelijk beheer. Overleg met huurders Met de Huurdersvereniging Almere (HVA) voert Ymere eens per kwartaal overleg. In Almere Poort is een nieuwe bewonerscommissie opgericht. In samenwerking met deze bewonerscommissie is in de Twickellaan een geveldoek onthuld. Met de bewonerscommissies voert Ymere minimaal twee keer per jaar overleg. Aan de orde zijn onder meer gekomen de leefbaarheid in de wijk, het (planmatig) onderhoud, de servicekosten en de doelstellingen voor 2011. Adviesraad Ymere Almere De Adviesraad adviseert over algemene en Almeerse (maatschappelijke) ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op het functioneren van Ymere in Almere. De leden zitten op persoonlijke titel in de raad. Ze hebben allen een sterke band met Almere en weten wat er leeft en speelt.

Samenstelling en aandachtsgebieden Adviesraad Ymere Almere Mevrouw Y. Blinker

diversiteit

Mevrouw K. Groebbé

zelfstandig ondernemer

Mevrouw Y. Hopman

openbaar bestuur

De heer R. Telderman

veiligheid

De heer O. Telkamp

economie

De heer J.A. Bakx

zorg, bijzondere doelgroepen

De heer A. Gijsberts

ondernemer, groene woonomgeving

De heer H.J. Linzel

zorg, maatschappelijke ondersteuning

De heer P. Roelofs

milieu, welzijn

De heer V.E. de Ruiter, voorzitter

woningmarkt & vastgoed

Mevrouw W. van Schendel

welzijn

Mevrouw G. Verduin

kunst & cultuur

In 2010 is de Almeerse Adviesraad weer meermalen bijeen geweest. De raad heeft gediscussieerd over de manier waarop de nieuwe ondernemingsstrategie van Ymere zo goed mogelijk herkenbaar voor het voetlicht kan worden gebracht in Almere. Ook de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen is aan bod gekomen. Hiervoor was de fractievoorzitter van Leefbaar Almere als gastspreker uitgenodigd. Daarnaast kwamen de


gevolgen van het nieuwe Almeerse collegeakkoord aan de orde, en dan met name de voorgestelde bezuinigingen. Tot slot heeft de Adviesraad geadviseerd over de wijkaanpak van Ymere in Almere. Futuregroep Ymere neemt deel aan de Futuregroep, een samenwerkingsplatform van het maatschappelijke middenveld in Almere. De groep adviseert het college van B&W over de ontwikkelingen rond de Schaalsprong van Almere en de relatie met de bestaande stad, en jaagt daarnaast een aantal projecten aan. In verband met de visitatie is (in overleg met de Adviesraad) de belanghoudersbijeenkomst uitgesteld tot 2011. Zo kunnen we inspelen op de in het visitatierapport genoemde wensen van de belanghouders.

9.2 Goede woningen en diensten op maat Voorraad 2010

2009

Aantal woningen

7.587

7.225

Gemiddelde maandhuur

! 491

! 481

78%

77%

Aantal eenheden bedrijfsonroerendgoed

112

93

Aantal parkeerplaatsen/garages

409

76

Opgeleverde nieuwbouwhuurwoningen

382

101

Opgeleverde koopwoningen

125

93

67

30

Percentage maximaal redelijk

Verkochte huurwoningen

Interventie en preventie Ymere heeft samen met de twee andere Almeerse woningcorporaties noodmaatregelen getroffen voor extra opvang van woningzoekenden zonder huisvesting. Dit is gebeurd door gezamenlijk zestig extra woningen ter beschikking te stellen aan de Zorggroep Almere. Daarnaast is de urgentieregeling verruimd. Onderhoud en duurzaamheid In Almere is aan onderhoud in 2010 Z 6,3 miljoen besteed. De verdeling hiervan was als volgt: reparatieonderhoud Z 1,2 miljoen, mutatieonderhoud Z 0,6 miljoen en planmatig onderhoud Z 4,5 miljoen. Voorbeelden van onderhoudswerkzaamheden in Almere zijn het vervangen van daken en aanbrengen van dakisolatie bij 104 woningen in de Kruidenwijk, het starten met aanbrengen van isolatie en verwijderen van asbest bij de veertig woningen aan de Markt, de afronding van het aanbrengen van PV-panelen (zonnepanelen) bij de Alkmaargracht (90 in 2009 en 59 in 2010) en het aanbrengen van PV-panelen bij de tachtig woningen aan de Palembangweg. Bijzonder aanbod: zorg In september is Castrovalva opgeleverd, een gezondheidscentrum en een intra- en extramurale voorziening voor de Zorggroep Almere. Dit gezondheidscentrum in Tussen de Vaarten omvat een apotheek, 55 verpleeg- en verzorgingsplaatsen, waarvan vier psycho-


geriatrische woonhuizen voor elk zes bewoners, 31 zorgappartementen, zestien dagbehandelingsplaatsen, een restaurant en een welzijnsruimte. Bijzonder aanbod: studenten Ymere heeft 85 studentenkamers in Almere. In 2010 heeft de Hogeschool Windesheim zich in de stad gevestigd. Deze hogeschool heeft flinke ambities. Over een aantal jaren moeten die leiden tot een toename van het aantal studenten en dus een groeiende vraag naar studentenhuisvesting. Ymere is een van de gesprekspartners van de Hogeschool Windesheim en de gemeente over de te volgen strategie.

9.3 Woongenot in leefbare wijken Leefbaarheid Almere heeft in de Bloemenbuurt extra aandacht besteed aan tuinonderhoud en heeft meegedaan aan het programma ‘De Tuinruimers’. In 2010 ging extra inzet naar de wijken Danswijk, Kruidenwijk en De Hoven/Werven. In de Kruidenwijk is een buurtlokaal geopend; in De Hoven ging HONK open. Beide locaties bieden een ontmoetingsplek voor buurtbewoners. In de nieuwbouwcomplexen in Almere Poort is een bewonerscommissie opgericht. In de Regenboogbuurt heeft Ymere het Bombariefestival georganiseerd. In samenwerking met de bewonerscommissie is in de Twickellaan een geveldoek aangebracht.

9.4 Keuzevrijheid en wooncarrière

Woningtoewijzing

Een- en tweepersoonshuishoudens

Goedkoop

Betaalbaar

Duur

Huur < ! 357,36

Huur > ! 357,37 – < ! 511,50

Huur > ! 511,51

261

108

Huur > ! 357,37 – < ! 548,18

Huur > ! 548,19

40 Huishoudens van drie of meer personen

Onbekend Totaal aantal toewijzingen Almere 2010

Huur < ! 357,36

Totaal

409

2

90

43

135

2

4

0

6

44

355

151

550

Wonen & Stijl: vrijesectorhuur In Almere Poort zijn twee projecten in verhuur genomen: Andorra en Neptunus. Andorra beschikt over huurwoningen met een koopoptie, Neptunus biedt zeer ruime eengezinswoningen. In Almere Haven is De Spiegel opgeleverd, een complex met veertig appartementen voor de oudere doelgroep. In 2010 is gestart met de bouw van 54 woningen in blok E van het Europakwartier. Beweging op de woningmarkt In februari is de Voordeelregeling van start gegaan. De regeling is van toepassing op het aanbod in de drie groeiwijken (Stedenwijk, De Wierden en Bouwmeesterbuurt). Doorstromers binnen de wijk en gegadigden van buiten met een wat betere sociale positie krijgen voorrang. De eerste resultaten zijn positief. Inmiddels zijn 32 woningen toegewezen op basis van de Voordeelregeling: 26 aan wijkbewoners en zes via de zogenoemde positieve instroom (hoger


inkomen, hoger opleidingsniveau, werkzaam in Almere of soms spijtoptant). Een ander positief punt: er zijn minder weigeringen geweest dan bij reguliere aanbieding. In Almere biedt Ymere woningen aan via Huur op Maat. Zie voor meer informatie hierover pagina 32.

9.5 Talentontwikkeling en sociale stijging Almere telt drie zogenoemde groeiwijken: Stedenwijk, De Wierden en de Bouwmeesterbuurt. In deze wijken loopt een Achter de Voordeurproject, waarbij mensen met een huurachterstand huisbezoek krijgen. Vaak is de huurschuld overigens niet hun enige probleem. Daarom kijken we ook hoe een helpende hand kan worden geboden bij de verdere aanpak van de situatie. In de Bouwmeesterbuurt is het activeringscentrum gestart. De samenwerking met de wijkaanpak kan echter beter. Hieraan werkt Ymere in 2011. In november is het leer-werkbedrijf van het ROC van start gegaan met acht stageplekken. Het project PortiekPortiers is in 2010 gestart en wordt in 2011 verduurzaamd. Bij dit project controleren kinderen de omgeving op vervuiling en ruimen ze hun eigen portiek en de straat op. Ook zijn ze een aanspreekpunt voor de hele buurt. Het project richt zich erop kinderen en hun ouders bewust te maken van de eigen leefomgeving. Om buitensporten beter te faciliteren is een kunstgrasveld op het Van Eesterenplein aangelegd. De gemeenteraad heeft in februari de ruimtelijke visie voor De Wierden goedgekeurd. De visie geeft de ruimtelijke plannen weer voor de komende tien jaar. In de wijk is verder hard gewerkt aan het mogelijk maken van ontmoetingen. Zo is een kunstwandelroute gemaakt, wordt de exploitatie van het Wierdendok en het buurtatelier voortgezet, en zijn bewoners betrokken bij het opstellen van het Stijlboek, waarin de ruimtelijke visie wordt uitgewerkt. De aanpak van de Brede School blijkt succesvol: de Citoscore van de Wierwinde is goed en de school functioneert als een spin in het web van de buurt. Twee stagiairs van de Universiteit Utrecht en de Hogeschool van Amsterdam hebben in 2010 in de Stedenwijk een uitgebreid onderzoek gedaan onder ondernemers. Dat heeft een aantal concrete adviezen opgeleverd voor de verbetering van de leefbaarheid. De adviezen worden ten dele nog uitgevoerd. Een eerste netwerkbijeenkomst voor ondernemers heeft inmiddels plaatsgevonden. ‘Kan Wél! Jongeren’ heeft meer dan vijf uitgevoerde initiatieven opgeleverd plus een vaste groep actieve jongeren. In samenwerking met de middelbare school Echnaton zijn veel (korte) maatschappelijke stages uitgevoerd.


9.6 Ontwikkelkracht voor sociaal duurzame wijken

Opgeleverde nieuwbouwwoningen Naam project

Aantal

Portefeuille

Locatie

De Verwondering (Columbuskwartier)

45

Sociale Huur

Almere Poort

Y AM Homerus

44

Sociale Huur

Almere Poort

1e fase Europakwartier

65

Sociale Huur

Almere Poort

Castrovalva

75

Wonen & Zorg

Tussen de Vaarten-Zuid

Neptunus

34

Wonen & Stijl

Almere Poort

De Spiegel

40

Wonen & Stijl

Almere Haven

Andorra

79

Wonen & Stijl

Almere Poort

Totaal huurwoningen

382

De Verwondering (Columbuskwartier)

36

Koop

Almere Poort

Y AM Homerus

26

Koop

Almere Poort

1e fase Europakwartier

63

Koop

Almere Poort

Totaal koopwoningen

125

Herstructurering In de Bouwmeesterbuurt is de ruimtelijke visie nog niet vastgesteld. Het participatietraject loopt nog. Ook is er een inspraakronde gehouden over groot onderhoud van de buurt. De bouw van (zorg)appartementen en maatschappelijke voorzieningen op het Van Eesterenplein start begin 2011. Met de Zorggroep Almere is in oktober een huurintentieovereenkomst gesloten voor een gezondheidscentrum aan het Van Eesterenplein. Het centrum biedt onderdak aan huisartsen, fysiotherapeuten en een apotheek.



10. Activiteiten in de gemeente Amsterdam 10.1 Maatschappelijke verankering Overleg met de gemeente Ymere heeft in Amsterdam vier kantoren van waaruit klantcontacten plaatsvinden. Van hieruit is er ook overleg met vertegenwoordigers van de stadsdelen waarin zij actief zijn. In samenwerking met de andere woningcorporaties zijn in 2010 in West introductiedagen over Wonen georganiseerd voor de bestuurders en raadsleden van de nieuwe stadsdelen West en Nieuw-West. Ook in stadsdeel Centrum zijn er kennismakingsbijeenkomsten georganiseerd voor de raadsleden en het dagelijks bestuur. Overleg met huurders De Ymere-kantoren in Amsterdam voeren vier keer per jaar overleg met de huurdersvereniging Stedelijke BewonersOrganisatie (SBO) over het beleid van het Ymere-kantoor. Daarnaast zijn er twee of drie bijeenkomsten georganiseerd per Ymere-kantoor voor alle actieve bewonerscommissies. Een daarvan was gewijd aan het jaarplan van het kantoor. In Noord is met de leden van de bewonerscommissies van het Ymere-kantoor een tour langs alle projecten in dit stadsdeel gemaakt. In Oost is bij de herontwikkeling van de Tugelawegblokken succesvol met een open planproces gewerkt. Daarbij is goed overleg gevoerd met de bewonersvertegenwoordiging. In 2010 werd een draagvlakmeting gehouden. Het resultaat: 77% van de ondervraagden steunt de gekozen aanpak van de Tugelawegblokken.

10.2 Goede woningen en diensten op maat

De voorraad 2010

2009

45.214

45.445

! 395

! 388

82%

78%


1.402

1.394


1.718

1.540


266

662


177

290


346

288

Aantal woningen Gemiddelde maandhuur Percentage maximaal redelijk

Onderhoud en duurzaamheid In Amsterdam is aan onderhoud in 2010 Z 57,4 miljoen besteed. De verdeling hiervan was als volgt: reparatieonderhoud Z 26,0 miljoen, mutatieonderhoud Z 7,0 miljoen en planmatig onderhoud Z 24,4 miljoen. We noemen enkele voorbeelden van onderhoudswerkzaamheden in Amsterdam. Allereerst het funderingsherstel van twee panden aan de Marnixkade, waarvoor om veiligheidsredenen alle bewoners uitgeplaatst zijn. Verder zijn in het stadsdeel Centrum bij de complexen De Halve Wereld en Schinkelkade de daken vervangen door groene daken en is extra isolatie aangebracht. Het dak van De Halve Wereld is nu het grootste groene dak van Amsterdam. In Noord is bij zes complexen spouwmuurisolatie aangebracht.


In het kader van duurzaamheid zijn in de Walvisbuurt (Amsterdam-Noord) in samenwerking met Nuon, IBM en Home Automation Europe bij 36 woningen slimme energiemeters geplaatst. Deze meters vertellen de bewoners direct wat het verbruik is en welke kosten hieraan verbonden zijn. Verder zitten er opties op om de thermostaat op afstand te bedienen en het energieverbruik in (delen van) de woning uit te schakelen. De eerste berekeningen wijzen op een besparing van 10 tot 25%. Op het dak van het Ymere-kantoor in Noord is een windmolen geplaatst. In Oost zijn bij het complex aan de 3e Oosterparkstraat maatregelen genomen om het energielabel te verbeteren. Bijzonder aanbod: zorg In Amsterdam-Centrum is in de Govert Flinckstraat gestart met de bouw van twintig seniorenwoningen met een gemeenschappelijke ruimte. In Amsterdam-Noord is de bouw van het Waterlandplein gestart. Op het gebied van zorg realiseert Ymere hier een gezondheidscentrum in combinatie met 92 sociale huurwoningen. In het centrum vestigen zich een apotheek, huisartsen en een ouder-kindcentrum. De oplevering is voorzien in 2012. In de Kadoeler Breek is met Combiwel de huuraanbieding getekend voor een (sociaal) restaurant en activiteitenruimtes. Combiwel gaat in samenwerking met Cordaan en het ROC een restaurant exploiteren met leer-werktrajecten en dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking. In Amsterdam-Oost is het dienstencentrum van het Flevohuis aangekocht. Het wordt herontwikkeld tot een multifunctioneel medisch en sociaal-maatschappelijk dienstencentrum. Voor het (te realiseren) gezondheidscentrum aan de Vrolikstraat zijn de huurcontracten voor de huisartsen en een apotheek getekend. In 2011 begint de herontwikkeling. Aan de Wagenaarstraat is een tehuis geopend voor jonge moeders met een licht verstandelijke beperking. De voormalige HAT-woningen zijn in overleg met Cordaan herontwikkeld. Ze bieden nu plaats aan twaalf jonge moeders met kinderen. Cordaan begeleidt ze bij het moederschap. In Amsterdam-West zijn aan het Teldershof in Geuzenveld 28 wibo-woningen (wonen in een beschermde omgeving) en een gemeenschappelijke ruimte opgeleverd. De wibo-woningen zijn verhuurd aan een woongroep van Indisch-Molukse ouderen. Nabij het Confuciusplein is een project ten behoeve van HVO-Querido opgeleverd. Het gaat om negentien zelfstandige wooneenheden met een 24-uursbegeleiding voor mensen met een verstandelijke beperking. In De Wending is de bouw gestart van 25 wibo-woningen en een wijkservicepunt. Dit servicepunt (zorgsteunpunt) is circa 200 m2 groot en wordt gehuurd door Cordaan. Bijzonder aanbod: studenten In het werkgebied van Ymere is de vraag naar studentenwoningen het grootst in Amsterdam. De toename van het aantal hbo- en wo-studenten zal leiden tot een tekort van 9.900 studenteneenheden in 2014. In 2010 heeft Ymere in Amsterdam vooral huisvesting in de tijdelijke verhuur kunnen bieden. In de Pijp zijn in 2010 twee studentenhuizen opgeleverd voor Joodse studenten. Het project 3H (Huiswerk, Hulp en Huisvesting) is een succes. Het project, in 2008 begonnen door Ymere samen met het ROC van Amsterdam en Spirit jeugdhulpverlening, helpt nu 23 studenten en gaat met subsidie van DMO het derde schooljaar in. Jongeren die in de problemen zijn geraakt door incidenten thuis of in hun omgeving, kunnen met tijdelijke ondersteuning van de gezamenlijke partijen op eigen kracht hun opleiding succesvol afronden.


3H past in de landelijke doelstellingen van ‘Aanval tegen de uitval’, bedoeld om vervroegde schoolverlaters begeleiding en onderdak te bieden.

10.3 Woongenot in leefbare wijken Leefbaarheid Ymere heeft samen met de collega-woningcorporaties De Key, Rochdale en Stadgenoot besloten om in 2011 te stoppen met Buurtleven.nl. Met Buurtleven.nl maakten we een gewaardeerde Amsterdamse nieuwssite, maar dat was eigenlijk niet de bedoeling. De site had een grote groep mensen moeten samenbrengen rond buurtinformatie, en had discussie en samenwerking moeten stimuleren. Dat lukte uiteindelijk onvoldoende. Een belangrijke factor is dat de populariteit van andere social media een enorme vlucht heeft genomen. Buurtleven kan niet opboksen tegen Hyves, Facebook en Twitter. Voor de Jordaan en de Haarlemmerbuurt is een buurtvisie opgesteld. Bewoners hebben via een fotoproject laten zien wat zij van hun buurt vinden. In het Hercules Segherskwartier zijn stappen gezet om de leefbaarheid te vergroten door het opknappen van portieken. Dit project loopt door in 2011 en 2012. Ook is de verbouwing begonnen van het bordes aan het Hercules Seghersplein. Voor de onderdoorgang tussen de Albert Cuypstraat en de Govert Flinckstraat is een plan van aanpak opgesteld. In Noord is het Zonneplein aangepakt door medewerkers van Ymere. Ze plantten duizenden zonnebloemen, hingen plantenbakken op aan de gevels van winkels en voorzagen daken van sedummos. Ook is graffitikunst aangebracht op een blinde gevel en zijn tuinen van oudere bewoners opgeknapt. In Transvaal is samen met veel bewoners en ondernemers een intensief schoon- en groenprogramma uitgevoerd. Een goed bezochte groendag, met advies en workshops, leverde meer dan veertig geveltuintjes op. Er was ook een schoonprogramma met buurtvoorlichters, zestig actieve bewoners en maatschappelijke stages. Bedrijven en onroerend goed In Noord is met de ondernemers aan het Zonneplein enkele keren vruchtbaar overleg geweest over de transformatie van het plein. Daarmee is inmiddels ook een begin gemaakt. Het krijgt een beperkter aanbod van winkels op het gebied van eerste levensbehoeften, in combinatie met nieuwe creatieve bedrijvigheid rond het thema cultuur/theater. In het kader van de transformatie van het Wallengebied in Amsterdam-Centrum zijn in het verleden panden aangekocht. In 2010 is gestart met de transformatie/renovatie en de verhuur. In de Hercules Seghersbuurt is een opslagruimte getransformeerd tot een aantrekkelijke etalage. In West is de bedrijfsruimte bij de Galenkop opgeleverd en verhuurd. De Willinklaan, de voormalige ALO, was in 2010 verhuurd aan een leer-werkbedrijf. Het zou activiteiten organiseren voor de buurt, maar ging in 2010 helaas failliet. De voorbereidingen zijn gestart voor verhuur van het pand als maatschappelijk bedrijfsverzamelgebouw gericht op sport en beweging. Met bewoners rond de Filip van Almondestraat is in 2010 afgesproken dat het leegstaande gebouw in deze straat wordt omgevormd tot een berging/ontmoetingsruimte voor alle buurtbewoners. De bewoners gaan individueel huren en gezamenlijk beheren.


In Oost heeft het stadsdeel maatschappelijk vastgoed verkocht aan de woningcorporaties. Hierover zijn afspraken gemaakt in het convenant Vernieuwing Indische buurt. Voor Ymere gaat het om vier panden in de nabijheid van ons bezit en de Timorschool. Wij verwachten dat deze panden net zo succesvol gaan bijdragen aan de buurt als de Timorschool zelf. Verder zet Ymere zich in voor de verbetering van de Javastraat.


Woningtoewijzing


Goedkoop

Betaalbaar

Duur

Huur < ! 357,36

Huur > ! 357,37 – < ! 511,50

Huur > ! 511,51


Onbekend Totaal aantal toewijzingen Amsterdam 2010

Huur < ! 357,36

786 Huur > ! 357,37 – < ! 548,18

Totaal

330

1.339

Huur > ! 548,19

16

147

244

407

11

19

3

33

250

952

577

1.779

In 2010 startte Ymere in samenwerking met ERA Contour een pilot in de Indische Buurt en de Marnixkade. Hierbij worden woningen cascogerenoveerd en vervolgens verkocht. Door de woningen cascogerenoveerd te koop aan te bieden, worden ze voor starters op de kopersmarkt financieel bereikbaar. We hopen deze doelgroep zo duurzaam te binden aan de stad. Daarnaast wil Ymere op deze manier bijdragen aan de verbreding van het woningaanbod in Amsterdam. Kopers kunnen gebruikmaken van afbouwservice. Een belangrijke succesvoorwaarde voor dit project is de flexibiliteit van de gemeente Amsterdam op het gebied van vergunningen en de regelgeving met betrekking tot het convenant verkopen. Pas als dat geregeld is, kunnen kopers met hun cascogerenoveerde woningen aan de slag. Tijdens de Woonmanifestatie Marcanti heeft Ymere bezoekers actief gewezen op de mogelijkheid om hun eigen huurwoning te kopen. Bij het Kijk op de Wijkfestival zijn de verkoopwoningen vanuit het bestaande bezit onder de aandacht gebracht. Ook in West zijn in verkoopcomplexen huurders benaderd van wie Ymere vermoedt dat zij wel willen verhuizen. Wonen & Stijl: vrijesectorhuur In 2010 zijn in Amsterdam veertig nieuwbouwwoningen opgeleverd, verdeeld over drie projecten in de Indische Buurt, de Jordaan en Westerpark. Hier is een groot tekort aan huurwoningen in de vrije sector.

10.5 Talentontwikkeling en sociale stijging In bijlage 1 is een volledig overzicht opgenomen van de activiteiten in het kader van de uitvoeringsovereenkomst. Amsterdam-Noord In Nieuwendam is hard gewerkt aan een tijdelijke ‘Modebroedstraat’ in de lege plint tegenover de gerenoveerde plint op het Waterlandplein. Door perikelen met de Belastingdienst is de opening uitgesteld tot 2011.


Noordjeskinderkunst heeft vele activiteiten georganiseerd. Daarbij is aansluiting gezocht met scholen en naschoolse opvang. Ruim 2.300 kinderen deden een of meerdere keren mee. De filmlabs op woensdagmiddag trokken ruim 1.500 kinderen. In de Van der Pekstraat is een projectplan gemaakt voor stimulering van de wijkeconomie en verbetering van de uitstraling van de bedrijven. In dat kader zijn tien nieuwe ondernemers gestart en drie woningen omgezet in bedrijfsruimten. Ymere hanteert een huurvrije periode tijdens de verbouwing. Bovendien kunnen ondernemers gebruikmaken van een gestaffelde huurkorting gedurende drie jaar. Hiervan hebben zes ondernemers gebruikgemaakt. Samen met verschillende partners heeft Ymere in oktober het buurtbeheerbedrijf Van der Pek Werkt geopend. Hier worden deelnemers opgeleid tot vakkracht. Amsterdam-Oost In de Indische Buurt is gestart met een project waarbij ouders leren om slim te zoeken naar een woning voor hun (grote) gezin. Het motto voor Transvaal is ‘Transvaal steeds beter’. In 2010 is op vele fronten resultaat geboekt. Zo is de drugsoverlast sterk verminderd door intensieve samenwerking met alle betrokken partijen. Transvaal is gestegen op de Stedelijke Veiligheidsindex. 26 jongeren hebben een empowermenttraining gevolgd. Daarbij leren ze om hun situatie op een positieve manier te verbeteren. De website www.ondernemenintransvaal.nl is online gegaan. Hij biedt informatie over de buurt. Verder zijn vier nieuwe ondernemers begonnen. De productie van ‘Samira, de film’ heeft zestig buurtbewoners de kans gegeven hun droom te volgen, talenten te ontdekken, (werk)ervaring op te doen en hun netwerk in de buurt te verbreden. De verschillende activiteiten trekken alle groepen in de wijk. Dit is met name bij de Krugerpleinfestijnen goed zichtbaar. Amsterdam-West In Geuzenveld-Slotermeer is het fotografieproject Westside Stories gestart. In dit project biedt het Fotografiemuseum Amsterdam (FOAM) verspreid over drie jaar workshops en langer lopende trainingen in de wijk aan voor duizend bewoners in Slotermeer. Samen met partners is het project de Buurt in Beweging gestart. Het zet sport in als middel om de maatschappelijke participatie (scholing, werk, stage, reguliere activiteiten buitenshuis) van bewoners te bevorderen en jongerenoverlast te beperken. Er zijn twee deelprojecten: een voor jongeren en een voor vrouwen, elk met dertig deelnemers. Met het stadsdeel, bewoners en alle lokale organisaties in de wijk heeft Ymere een sociaal programma voor De Punt opgesteld. Het is afgestemd op de fysieke herstructurering in de wijk en is inmiddels over de volle breedte in uitvoering. Samen met bewoners en het stadsdeel is het tijdelijk braakliggende terrein in de Reimerswaalbuurt omgevormd tot een sporten speelweide. Elke maand zijn hier sporten beweegactiviteiten voor en door bewoners. Met het stadsdeel en basisscholen in de wijk heeft Ymere de VoorleesExpress gestart. Mensen van buiten de wijk verzorgen structureel een voorleesprogramma voor twaalf gezinnen uit Reimerswaal. Ook is er een tweede moestuin voor twintig bewoners in Reimerswaal ingericht. Het plan van aanpak wijkeconomie Landlust is volop ten uitvoer gebracht. Alle in het plan genoemde maatregelen zijn in samenwerking met het stadsdeel en andere partners uitge-


voerd. Zo zijn een vastgoedaanjager en een winkelstraatmanager aangesteld. Ook zijn investeringen gedaan in het vastgoed en de openbare ruimte. De leegstand is opgelost. Ymere heeft het pilotproject Springlevend Landlust een structureel vervolg gegeven. In ruil voor huisvesting voerden ruim twintig studenten gedurende acht uur in de week verschillende projecten uit in de wijk, onder andere huiswerkbegeleiding op de brede school aan het Karel Doormanplein. De verbouwing van de garage van de Coppelstockstraat tot een maatschappelijk bedrijfsverzamelgebouw is gestart.

10.6 Ontwikkelkracht voor sociaal duurzame wijken In West is in de Bierens de Haanbuurt een testwoning gerenoveerd als modelwoning voor kopers en huurders. In 2011 krijgen de huurders een aanbieding van optiepakketten, zoals bergingen, dakkapellen, een aanbouw en/of plaatsing van beter sanitair, tegen een huurverhoging.


Regio

Aantal

Portefeuille

Wijk

Leuke buurt (Geuzenbaan 5)

West

35

Sociale Huur

Geuzenveld


West

28

Wonen & Zorg

Geuzenveld

Geuzenbaan 4

West

81

Wonen & Zorg

Geuzenveld

Palembangcomplex 625

Oost

12

Sociale Huur

Indische Buurt

Palembangcomplex 625

Oost

24

Wonen & Stijl

Indische Buurt

Galenkop

West

12

Sociale Huur

Landlust

Galenkop

West

12

Wonen & Stijl

Landlust

Overhoeks de Gelria

Noord

56

Sociale Huur

Overhoeks

Van Boetzelaerstraat

West

2

Sociale Huur

Overhoeks

Willemstraat

Centrum

4

Wonen & Stijl

Jordaan

Totaal nieuwbouwhuurwoningen

266


West

29

Koop

Geuzenveld

Fenice blok C2

Oost

55

Koop

Zuid-Oost

Elzenhagen-Noord

Noord

32

Koop

Buikslotermeer

Overhoeks 1 fase

Noord

59

Koop

Overhoeks

2

Koop

Staatsliedenbuurt

e

Van Boetzelaerstraat Totaal nieuwbouwkoopwoningen

177

Uitgevoerde renovatie/herstructurering Er zijn 231 woningen gerenoveerd voor de sociale huurportefeuille. Voor Wonen & Stijl zijn 48 woningen gerenoveerd. In de portefeuille van Student & Wonen kwamen zestien gerenoveerde woningen terecht. Er zijn voorafgaand aan de verkoop tachtig woningen gerenoveerd.




11. Activiteiten in de gemeente Haarlem 11.1 Maatschappelijke verankering Overleg met de gemeente In 2010 zijn tussen de gemeente Haarlem en de drie woningcorporaties in de stad nog geen definitieve afspraken gemaakt over de verantwoording aan de gemeente betreffende de realisatie van de prestatieafspraken. Wel informeert Ymere de gemeente regelmatig over de voortgang van de vastgoedprojecten, de verkoopvoornemens, en de realisaties en plannen op het gebied van duurzaamheid. De stagnatie bij de projecten (als gevolg van de economische crisis) is toegelicht in een gesprek met de betrokken wethouders. Afgesproken is dat Ymere, naast het reguliere overleg tussen de gemeente en de drie corporaties, met ingang van 2011 ook een apart overleg met de wethouders zal voeren. We willen daarin zo transparant mogelijk zijn over onze plannen en voornemens. Overleg met huurders De locatie Haarlem heeft elke twee maanden overleg met huurdersvereniging de Waakvlam. Daarnaast is er drie keer overleg geweest met de Waakvlam en alle bewonerscommissies. Het klanttevredenheidsonderzoek, de wijkaanpak, het bedrijfsplan van Ymere en het jaarplan van de Ymere-locatie kwamen daarin aan bod. Ook heeft het bestuur van de Waakvlam kennisgemaakt met alle afdelingen van de locatie. Belanghoudersbijeenkomst Op 4 november heeft Ymere in het nieuwe Haarlem College een bijeenkomst georganiseerd met als thema ‘Jongeren in de Lift’. Jongeren maakten een multimediaverslag. Dat zorgde, samen met het aanwezige jongerenpanel, voor een dynamische discussie over de rol, de positie en het belang van jongeren in de wijk. De bijeenkomst werd bezocht door ongeveer 140 vertegenwoordigers uit het maatschappelijke middenveld. Ymere overweegt een dergelijke bijeenkomst op periodieke basis te organiseren.


De voorraad 2010

2009

9.370

9.460

423

408

76%

77%


126

126


814

735


21

59


70

91


66

62

Aantal woningen Gemiddelde maandhuur Percentage maximaal redelijk


Onderhoud en duurzaamheid In Haarlem is aan onderhoud in 2010 Z 10,5 miljoen besteed. De verdeling hiervan was als volgt: reparatieonderhoud Z 3,5 miljoen, mutatieonderhoud Z 2,0 miljoen en planmatig onderhoud Z 5,0 miljoen. Hierna volgen enkele voorbeelden van onderhoudswerkzaamheden in Haarlem. Er is gestart met het vervangen van kozijnen, het aanbrengen van dubbel glas en het herstellen van de gevels bij het complex Heilige Huisjes. Het uitvoeren van energetische maatregelen volgt in 2011. Bij ongeveer 100 mutatiewoningen is een mutatieplus-pakket aangebracht, waarbij het energielabel met minimaal twee stappen is verbeterd. Een begin is gemaakt met het aanbrengen van rookmelders in woningen die een brandoverslagrisico hebben. Met het aanbrengen van duurzame verlichting werkend op zonne-energie in het Rozenprieel is de openbare ruimte (achterpaden) veiliger en leefbaarder gemaakt. Het project Engelandlaan is in voorbereiding genomen. Bij 102 portieketagewoningen zal een aanzienlijke energetische verbetering worden bewerkstelligd. De planvorming was eind 2010 afgerond. Bijzonder aanbod: zorg Aan de Braillelaan is ten behoeve van de Hartekampgroep de bouw gestart van twintig woningen (twee groepswoningen van elk zes eenheden en acht zelfstandige woningen). Het gaat om dagbesteding voor cliënten van de Hartekampgroep. De oplevering is begin 2012 voorzien. In dit project worden ook zestien sociale huurwoningen gerealiseerd. Aan de Raaks is de bouw gestart van zeven ADL-woningen voor Fokus. Voor Zorggroep Reinalda is een bestaand buurtopvanghuis voor ouderen aan de Steve Bikostraat herontwikkeld. Bijzonder aanbod: studenten Ymere is een project gestart om een meer vraaggericht en klantgericht toewijzingssysteem voor studentenwoningen te ontwikkelen. De implementatie is naar verwachting begin 2011.

11.3 Woongenot in leefbare wijken Leefbaarheid Het project ‘Ontmoet de buren’ in de Schutterstraat is een groeiend succes. Een kleine woning is voor de buurt beschikbaar als ontmoetingsplaats. Deze woning biedt tegelijkertijd onderdak aan een vrijwilligerscentrale. Steeds meer bewoners vinden elkaar via activiteiten die hier bekendgemaakt worden. In principe is het een project voor één jaar, maar als de buurt de organisatie volledig zelfstandig op zich kan nemen, zal Ymere in overleg met de gemeente verlenging van dit project voorstellen. De projecten van de Betere Buurtprijzen van 2009 zijn succesvol uitgevoerd. De moestuin in de Spiegelstraat is gereedgekomen. In samenwerking met de partners van twee wijkcontracten zijn de prachtige foto’s en teksten van ‘Sprekende Muren’ in het Rozenprieel gerealiseerd. Ook is de Ontmoetingstuin in de Europawijk gemaakt. Er is een grote inspanning geleverd bij de verbetering van de leefbaarheid in complexen met kleine woningen. Dat is gebeurd door woonafspraken met bewoners en door het opknappen van algemene ruimten.


Bedrijven en onroerend goed De Greinerschool is in 2010 feestelijk in gebruik genomen. De renovatie van dit pand, uitgevoerd in opdracht van Ymere, was een belangrijk project in het kader van de wijkaanpak. Het gebouw biedt nu onder meer huisvesting aan het Tekengilde. Het is zo goed als helemaal verhuurd. Parklaan 125 te Haarlem is verhuurd aan de Stichting Harlem Legacy. Deze stichting wordt gevormd door ongeveer 25 zzp’ers: vormgevers, regisseurs, tekstschrijvers en webprogrammeurs. Daarnaast zijn ruimten in de Gonnetstraat en de Claes van Ruyvenstraat verhuurd als maatschappelijk bedrijfsverzamelgebouw. Het voormalige belastingkantoor (en toekomstige project Belcanto) is opnieuw tijdelijk verhuurd aan verschillende bedrijven, na het vertrek van de meeste tijdelijke huurders naar de Greiner.


Woningtoewijzing


Huishoudens van drie of meer personen

Onbekend Totaal aantal toewijzingen Haarlem 2010

Goedkoop

Betaalbaar

Duur

Huur < ! 357,36

Huur > ! 357,37 – < ! 511,50

Huur > ! 511,51

184

206

106

Huur < ! 357,36

Huur > ! 357,37 – < ! 548,18

Huur > ! 548,19

Totaal

381

0

27

41

68

17

1

0

18

201

214

147

562

Beweging op de woningmarkt In Haarlem verhuurt Ymere woningen via dé Woonswitch. Meer informatie hierover vindt u op pagina 32. Wonen & Stijl: vrijesectorhuur In Haarlem zijn twee projecten opgeleverd met huurwoningen in de vrije sector: eengezinswoningen met optie op koop in het project Doctorshof in Schalkwijk, en nieuwbouwappartementen in het project Raaks in het centrum. Deze laatste woningen zijn door Ymere aangekocht. Daarnaast is de bouw gestart van een aantal huurappartementen in de vrije sector in het project Delftlaan-Noord. In dit project worden ook koopappartementen en sociale huurappartementen gerealiseerd.

11.5 Talentontwikkeling en sociale stijging In samenwerking met JINC-Amsterdam is een stage- en beroepskeuzeprogramma gerealiseerd. Daarbij wordt structureel samengewerkt met Haarlemse bedrijven en instellingen. Het bereik in alle aandachtswijken in 2010 bedroeg 500 leerlingen. In samenwerking met het Jeugdsportfonds, Sport Support Haarlem en 2Basics/Schooljudo.nl krijgen groep 6 en 7 van het lager onderwijs judoworkshops aangeboden. Het bereik in alle aandachtswijken bedraagt ongeveer 860 deelnemers. In de Zomerzone is samen met partners een Medialab opgezet. Jongeren leren hier multimedia te gebruiken aan de hand van thema’s die spelen in de wijk en in hun leven. Vanaf het najaar hebben tachtig jongeren deelgenomen. De beheerstichting van het gebouw De Hamelink en de Sportaccommodatie KwiQ Fit (voormalige Kwik Fit) is opgericht en functio-


neert goed. In nauwe samenwerking met de partners is er een uitgebreid fitnessprogramma beschikbaar voor de buurtbewoners, naast een breed sportaanbod in de nieuwe sportaccommodatie. In samenwerking met Hogeschool Inholland en YfC wordt gewerkt aan de start van een sociale programmering (huiswerkbegeleidingsprogramma, meidenprogramma) in de ruimte boven KwiQ Fit. Deze programmering is gericht op jongeren die daar ook sporten. In het Rozenprieel is in samenwerking met de Start Foundation een succesvol leer-werkbedrijf opgericht: het Tekengilde. Het leidt jongeren op om technische tekeningen te digitaliseren en technisch in te meten. Ze houden kantoor in de Greiner. Ymere heeft de uitgave van het boek Zichtbare en onzichtbare ondernemers in het Rozenprieel mogelijk gemaakt. Het boek ondersteunt de ondernemers – merendeels zzp’ers – bij de opbouw van hun netwerk en naamsbekendheid. In samenwerking met de gemeente Haarlem ondersteunt Ymere de doorstart en het behoud van de Hannie Schaftschool. Binnen drie jaar moet deze basisschool uitgroeien tot een succesvol ‘7 to 7’-concept. De eerste resultaten – onder andere de aanwas van leerlingen – zijn al zichtbaar. In samenwerking met de gemeente Haarlem en bewoners is een conceptuitvoeringsplan opgesteld voor De Tuin van Jonker. Dit is een onderdeel van het Ymere-project ‘Ontmoetingsplekken van de 21e eeuw’. In de Boerhaavewijk is in samenwerking met de Haarlemse galerie PK 37 het modeprogramma met de werknaam B-Fashion gestart.



Aantal

Portefeuille

Doctorshof

21

Totaal huurwoningen

21

Doctorshof

15

Koop

8

Koop

De FlanK (Van Zeggelenplein)

47

Koop

Totaal koopwoningen

70

Europan


Bijzonderheden

Wonen & Stijl

Nieuwbouwproject DSK



12. Activiteiten in de gemeente Haarlemmermeer 12.1 Maatschappelijke verankering Overleg met de gemeente In 2010 is het reguliere overleg tussen Ymere en de gemeente Haarlemmermeer verder uitgebouwd. Met de wethouder Wonen en de directeuren van het ambtelijk apparaat vindt regelmatig overleg plaats. Daarnaast is er regulier overleg op ambtelijk niveau (in het kader van gebiedsgericht werken) en op beleidsniveau. Ook overleggen Ymere en de gemeente over specifieke onderwerpen, bijvoorbeeld de verduurzaming van de Haarlemmermeer. Na de verkiezingen is een speciale bijeenkomst georganiseerd voor nieuwe raadsleden. Ze zijn geïnformeerd over de werkzaamheden van Ymere in de Haarlemmermeer. Verder voert Ymere regelmatig gesprekken met individuele raadsfracties over volkshuisvesting in de Haarlemmermeer. Overleg met huurders Met de Vereniging van Huurders in Haarlemmermeer (VHH) voert Ymere ieder kwartaal overleg. Daarin komen lopende zaken aan de orde, zoals het brandveilig maken van woningen, de verkoop van woningen in Haarlemmermeer, alternatieve vormen van bewonersparticipatie, huurverhoging, en de werving van bestuursleden en leden voor bewonerscommissies. Overige belanghouders Voor gebiedsgericht overleg voert Ymere ook gesprekken met zorgen welzijnsorganisaties, onderwijsinstellingen en de politie. Daarnaast heeft Ymere regelmatig contact met het leerwerkbedrijf de AM-groep, vrijwilligersorganisatie Sasa, het Leger des Heils en met de Regionale Instelling voor Beschermd Wonen (RIBW). Ook neemt Ymere deel aan de workshops van de zogenoemde Raad van 100. Ymere wil zich in Haarlemmermeer nog sterker en breder maatschappelijk verankeren. In dit verband hebben we gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van de Haarlemmermeerse samenleving. Zij zullen zitting nemen in de nieuwe Adviesraad Haarlemmermeer, waarvan de eerste bijeenkomst is gepland in het eerste kwartaal van 2011.


De voorraad Aantal woningen Gemiddelde maandhuur Percentage maximaal redelijk Aantal eenheden bedrijfsonroerendgoed Aantal parkeerplaatsen/garages Opgeleverde nieuwbouwhuurwoningen Opgeleverde koopwoningen Verkochte huurwoningen

2010

2009

13.303

13.336

! 478

! 472

74%

75%

64

48

489

489

56

0

0

0

89

38


Onderhoud en duurzaamheid In Haarlemmermeer is aan onderhoud in 2010 Z 12,2 miljoen besteed. De verdeling hiervan was als volgt: reparatieonderhoud Z 5,1 miljoen, mutatieonderhoud Z 1,7 miljoen en planmatig onderhoud Z 5,4 miljoen. Hierna volgen enkele voorbeelden van onderhoudswerkzaamheden in Haarlemmermeer. In Nieuw-Vennep zijn 76 woningen aangepakt en naar energielabel B gebracht. Daardoor vermindert de uitstoot per woning met 1.400 kg CO2. Bij het complex Sordello werken de verlichting van de algemene ruimten en de liften nu op zonne-energie geleverd door zonnepanelen. In Hoofddorp zijn twee flats aan Egholm gerenoveerd. De buitenschil is vernieuwd en er is dubbel glas geplaatst. Ook kregen de woningen nieuwe kozijnen en nieuwe radiatoren. Het dak is geïsoleerd en er zijn individuele cv’s en videofoons aangelegd. Schuifdeuren en entrees zijn aangepast. Bij de flat in Steinerbos is de entree afgesloten, en er zijn schuifdeuren aangebracht en scootmobielplekken aangelegd. Ook is een overkapping boven de galerij aangebracht en is de galerijvloer opgehoogd. In het Tolheksbos zijn entrees afgesloten en is het gehele complex geschilderd. Tot slot zijn er schilder- en diverse andere onderhoudswerkzaamheden verricht aan de 321 eengezinswoningen op het Albergerbos, Corversbos, Mastbos, in Korsholm, Engelsholm, Rosenholm en de Grote Belt-carports. In 2009 is het convenant ‘Brandveilig maken’ afgesloten met de gemeente Haarlemmermeer. Ymere heeft in 2010 alle complexen met kleinere ingrepen aangepakt en loopt flink voor op het oorspronkelijke schema. Begin 2011 starten we met de grotere ingrepen. Bijzonder aanbod: zorg In Nieuw-Vennep is de bouw gestart van negentien units en twee groepswoningen. Deze worden verhuurd aan de RIBW/KAM, een regionale instelling voor beschermd wonen. De oplevering staat gepland voor begin 2011. Een kleinschalig project voor begeleid wonen voor jongeren tussen de 16 en 19 jaar in Hoofddorp Floriande is in gebruik genomen door Osira. Er is een huurcontract afgesloten met de Stichting Bardo voor een hospice in Haarlemmermeer (Hoofddorp). De bouw start naar verwachting in maart 2011.

12.3 Woongenot in leefbare wijken Leefbaarheid De toegangen van de flats in de wijk Graan voor Visch zijn opgeknapt. Er zijn persoonlijke kunstwerken van de bewoners aangebracht en het beheer is geïntensiveerd. In Bornholm/ Overbos zijn achterpaden opgeknapt. De tuinen van leegstaande woningen die Ymere wil verkopen, worden in onze opdracht onderhouden door de AM-groep. Dit bedrijf werkt met medewerkers die re-integreren op de arbeidsmarkt. Zo helpen we mensen aan werk, terwijl we tegelijkertijd zorgen voor een goede uitstraling van onze verkoopwoningen. In Nieuw-Vennep is een participatieproject uitgevoerd waarbij toekomstige bewoners samen met een kunstenaar kunstobjecten hebben ontworpen voor hun eigen corridors. Hierdoor hebben de bewoners elkaar in een vroeg stadium leren kennen. Ze zijn al doende bij hun nieuwe woonomgeving betrokken geraakt.


Aanpak woonfraude De inzet van het team interventie en preventie van Ymere, in samenwerking met de afdeling Gebiedsbeheer, heeft geleid tot 74 nieuwe vrijkomende woningen voor reguliere woningzoekenden. Bedrijven en onroerend goed In de Noordrand van Nieuw-Vennep is eind 2010 een school voor speciaal onderwijs opgeleverd.


Woningtoewijzing


Goedkoop

Betaalbaar

Duur

Huur < ! 357,36

Huur > ! 357,37 – < ! 511,50

Huur > ! 511,51


Totaal aantal toewijzingen Haarlemmermeer 2010

Huur < ! 357,36

299 Huur > ! 357,37 – < ! 548,18

164

Totaal

511

Huur > ! 548,19

1

49

93

143

49

348

257

654

Doorstroming In Nieuw-Vennep is een experiment gestart om ‘oudere jongeren’ die nog in een jongerenwoning wonen, voorrang te geven in het project Noordrand. Daarmee maakt Ymere jongerenwoningen vrij voor de doelgroep waarvoor deze woningen bedoeld zijn. In 2010 hebben de eerste ‘oudere jongeren’ hiervan gebruikgemaakt. Verkoop In 2010 is veel energie gestoken in het stimuleren van de verkoop van bestaand bezit. Dat leverde goede resultaten op: er zijn 88 woningen verkocht, waarvan 51 aan zittende huurders. Van de 88 woningen zijn er 22 via de Koopgarantregeling verkocht, waarvan negen aan zittende huurders. Verder heeft Ymere zestien woningen vanuit maatschappelijk gebonden eigendom teruggekocht en weer verkocht via Koopgarant.

12.5 Talentontwikkeling en sociale stijging Squashing Kids gaf squashlessen aan 750 kinderen op tien basisscholen in Hoofddorp, waarvan vijf in de groeiwijken Graan voor Visch en Bornholm/Overbos. Er zijn twee maatschappelijke stageplaatsen gerealiseerd voor vmbo-leerlingen bij Ymere Haarlemmermeer. Met het ROC Schipholcollege werd een maatschappelijk stageproject opgezet en uitgevoerd. Het project Veiligheid in huis en in de buurt werd door 48 studenten van de opleiding beveiliging uitgevoerd in Graan voor Visch en Bornholm/Overbos. 21 kinderen werden actief als complexportier in de flats van Graan voor Visch. Zij ontvingen allemaal hun ‘complexportier’-certificaat. In het project ‘Mijn Buurt, Jouw Buurt’ hebben drie generaties bewoners van Graan voor Visch elkaar ontmoet. Daarbij tekenden de kinde-


ren de verhalen van de senioren op. Aan dit project deden veertig mensen mee. Bij de kickoff van de Buurtsportvereniging Graan voor Visch zijn honderd wijkbewoners betrokken. 25 jongeren presenteerden zich aan de buurt op het Wijkfeest in Overbos met muziek en rap-acts. Het project wordt op verzoek van de jongeren in 2011 voortgezet. Ymere en de Rabobank faciliteren een lokaal ondernemersnetwerk in Bornholm/Overbos.



Aantal

Portefeuille

Noordrand Nieuw-Vennep

56

Sociale huur


Bijzonderheden



13. Activiteiten in de overige gemeenten De activiteiten van Ymere in de gemeenten Almere, Amsterdam, Haarlem en Haarlemmermeer staan beschreven in de hoofdstukken 9 t/m 12. Ymere is echter ook in enkele andere gemeenten actief. Dit hoofdstuk gaat hier kort op in.

Overzicht bezit in overige gemeenten op 31 december 2010 Verhuureenheden Huurwoningen Alphen aan den Rijn

100


469

Heemstede

102

Overige wooneenheden

Bedrijfsonroerendgoed

Parkeerplaatsen/ Garages

Overig

Totaal 100

4

487

14

103

1

Hillegom

16

16

Leiden

81

81

Leiderdorp

29

29

Lelystad

59

59

Purmerend Teylingen

118

3

32

32

Velsen Weesp

1

1 18

32

3

100

103

21

144

14

Zaanstad Totaal

147

26

1.020

4

1

1.190

Prestatieafspraken De eerder gemaakte prestatieafspraken met de gemeenten Haarlemmerliede en Spaarnwoude en Leiden worden door Ymere nagekomen. Wonen & Stijl: vrijesectorhuur In het centrum van Zaandam is het project Saentower in aanbouw genomen. Naar verwachting worden de dertig appartementen medio 2011 opgeleverd. Zorg & Wonen In IJmuiden is in februari het gezondheidscentrum aan het Watertorenpark opgeleverd. Vijf huisartsen en een apotheek houden hier nu praktijk.


Aantallen woningen per gemeente en per categorie op 31 december 2010

Sociale huur Huur < ! 357,36

Huur > ! 357,37 – < ! 548,17

Vrije sector Huur > ! 548,18 < ! 647,52

Alphen aan den Rijn

5

23


135

258

59

36

30

36

Heemstede Hillegom

72

Purmerend

72

100

17

469 102 16

Leiden

Lelystad

Huur > ! 647,53

16

Leiderdorp

9

29 26

1

78

6

15

17

Weesp

22

59

33

118 32

14

14 1.020

188

475

190

167

18,5%

46,5%

18,6%

16,4%

Totaal

853 (83,6%)

167


Gemeente

Aantal

Portefeuille

Wagenweg

Purmerend

67

Sociale Huur

Wagenweg

Purmerend

33

Wonen & Stijl

Vogelpark

Heemstede

66

Sociale Huur

Totaal huurwoningen

166

Wagenweg

Purmerend

Watertorenpark

IJmuiden

Vogelpark

Heemstede

Totaal koopwoningen


26

Koop

9

Koop

32

Koop

67

81 29

11

Teylingen

Totaal

1.020



14. Personeel en organisatie

Doelstelling 2010

Doelstelling 2010 gerealiseerd Ambitie 2011

Ziekteverzuim < 4,18% (Verbaannorm in 2010)

Nee (5,51%)

Harmoniseren secundaire arbeidsvoorwaarden

Ja, een nieuw pakket secundaire n.v.t. arbeidsvoorwaarden

Behalen keurmerk Top Employer Ja, keurmerk behaald

Ziekteverzuim < Verbaannorm

Behouden keurmerk Top Employer

Ymere in ’t kort • Eind 2010 had Ymere 1.127 medewerkers in dienst • Verzuimfrequentie: 1,64 per medewerker • De salariskosten bedroegen ! 71,1 miljoen • Aan opleidingen gaf Ymere ! 3 miljoen uit • Ambitie is om in 2011 een leiderschapstraject uit te voeren, gericht op de managers

Onze mensen maken de organisatie: zij zijn Ymere. We streven naar een goede balans tussen onze ambities voor klant en samenleving en onze eigen medewerkers en organisatie. De variatie in de groep mensen met en voor wie we werken, neemt toe. Daarmee groeit het belang van verbinden. We doelen dan op het verbinden van generaties en van mensen met verschillende achtergronden. Maar het gaat ook om de interne verbinding tussen bedrijfsonderdelen (horizontaal) en niveaus in de organisatie (verticaal). Ymere ziet een grote uitdaging in het verder vormgeven van die verbindingen en het organiseren van ontmoeting en dialoog. In dit kader hebben medewerkers van het bedrijfsonderdeel Wonen (onder de naam De Uitdaging) projecten bedacht die de wijken van Ymere een positieve boost moeten geven. De Uitdaging gaat over werken aan leefbaarheid, kwaliteit, welzijn, talentontwikkeling, betrokkenheid en ontmoeting. In 2010 zijn in totaal 27 projecten uitgevoerd. De beste projecten krijgen in 2011 tijdens een afsluitend feest een prijs. Keurmerk Top Employer Het CRF Institute heeft Ymere in 2010 gecertificeerd als Top Employer. Dit keurmerk draagt bij aan het verstevigen van onze positie op de arbeidsmarkt en vergroot onze bekendheid als aantrekkelijke werkgever bij talentvolle en betrokken mensen. Uiteraard zullen we het keurmerk gebruiken in onze personeelsadvertenties en op onze website. Harmonisatie arbeidsvoorwaarden Vanwege de verschillende fusies die Ymere de afgelopen jaren heeft doorgevoerd, beschikten we over verschillende pakketten secundaire arbeidsvoorwaarden. In 2010 zijn deze arbeidsvoorwaarden geharmoniseerd. Er is een nieuw pakket secundaire arbeidsvoorwaarden van kracht geworden. Hierbij is onder andere tot een nieuw beoordelingssysteem besloten. Dit wordt de komende jaren gefaseerd ingevoerd. Informatie en informatiesystemen Informatie en de informatiesystemen zijn essentieel voor onze bedrijfsvoering. Ymere heeft in 2010 invulling gegeven aan de eerder vastgestelde informatiearchitectuur. Zo is het


primaire informatiesysteem ten behoeve van het bedrijfsonderdeel Wonen ingericht in SAP volgens het principe van een enkelvoudige, uniforme en eenduidige werkwijze inclusief de daarbij behorende gegevensopslag. Voor de informatiebeveiliging is een plan vastgesteld en geïmplementeerd. Verder is besloten het IT-rekencentrum onder te brengen in een meer duurzaam extern rekencentrum, waarbij gebruikgemaakt wordt van groene stroom en op een energiezuinige manier wordt gewerkt. Daarnaast is de mogelijkheid van telewerken verder gemoderniseerd, waardoor medewerkers de files kunnen ontlopen door eerst thuis te starten of ’s middags de werkzaamheden thuis af te ronden. Op de kantoren van Ymere zijn moderne printer- en kopieerapparaten geplaatst, die zichzelf uitschakelen bij niet-gebruik. Corporatie Referentie Architectuur Ymere heeft een voortrekkersrol vervuld bij het, samen met tien andere corporaties, opstellen en inrichten van de Corporatie Referentie Architectuur (CORA). Met CORA kunnen woningcorporaties hun eigen bedrijfs- en IT-architectuur invullen en verbeteren. Omdat CORA gebaseerd is op kennis en ervaring van corporaties zelf, kunnen andere corporaties daarvan profiteren. Gebruik van CORA kan leiden tot harmonisatie in de sector en prikkelt leveranciers om herbruikbare oplossingen en componenten te ontwikkelen. In maart 2010 is CORA versie 1.0 aangeboden aan de voorzitter van Aedes, Marc Calon. Efficiencyverbetering Binnen Ymere lopen op dit moment verschillende projecten die bijdragen aan een resultaatgericht en efficiënter opererend Ymere. Het gaat hier om de projecten die voortkomen uit het onderzoek Productief en Stuurbaar Ymere (PSY), het verandertraject binnen Gebieds- en Projectontwikkeling (G&PO) en het project cultuur en leiderschap. De naam Focus geeft de samenhang en de relatie van al deze projecten weer. Het ordent de informatiestromen en biedt de mogelijkheid om eenduidig en efficiënt naar de medewerkers te communiceren. Een nieuwe inrichting van het bedrijfsonderdeel Gebieds- en Projectontwikkeling Als gevolg van de nieuwe profilering als conceptueel sterke binnenstedelijke gebiedsontwikkelaar heeft de Raad van Bestuur, na advisering door de ondernemingsraad, besloten om G&PO anders in te richten. Ook de verdere krimp van de productie door de aanhoudende crisis op de woningmarkt geeft daar aanleiding toe. Tot slot moet de bedrijfsvoering van G&PO beter en zakelijker worden. Het nieuwe G&PO, dat er eind 2011 zal zijn, is ‘Lean and Meaningful’: dat wil zeggen slanker (van 180 fte’s naar circa 150 fte’s), strak gestuurd en betekenisvol voor de opgave van Ymere. Het heeft de juiste balans tussen professionaliteit en betrokkenheid, en staat in een optimale verbinding met de andere bedrijfsonderdelen en de strategie van Ymere. Binnen de afgeslankte portefeuille worden de projectportefeuilles (met name vanuit de inhoud en vraagstelling in projecten) verstevigd en geïntensiveerd om de gekozen strategie ook in moeilijke omstandigheden waar te kunnen maken. Aantal personeelsleden Eind 2010 had Ymere 1.127 medewerkers in dienst (1.058,63 fte’s). Hiervan waren 520 (46%) vrouw en 607 (54%) man. De kosten voor het inhuren van medewerkers zijn hoger dan het zelf (tijdelijk) in dienst hebben van medewerkers. Om kosten te besparen zijn in 2010 meer mensen in dienst gekomen en is minder extern ingehuurd.


In 2010 zijn 117 medewerkers in dienst getreden. Honderd medewerkers hebben zelf de organisatie verlaten, waarvan elf wegens (vroeg)pensionering. Helaas moesten we afscheid nemen van drie collega’s die gedurende het jaar 2010 overleden. Personeelskosten De totale bruto personeelskosten bedroegen in 2010 Z 86 miljoen (2009: Z 88 miljoen). Onderdeel hiervan zijn onder andere de salariskosten, kosten van externen en opleidingskosten. De salariskosten (salarissen, vakantietoeslag, sociale lasten, pensioenlasten en gratificaties) bedroegen in 2010 Z 71,1 miljoen. Dit is inclusief de salariskosten van de Raad van Bestuur. De kosten van uitzendkrachten, interim-medewerkers en andere externen waren in 2010 Z 10,6 miljoen (2009: Z 15,5 miljoen). Investeren in de ontwikkeling van medewerkers heeft voor Ymere grote prioriteit. Aan opleidingen gaf Ymere in 2010 Z 3 miljoen uit (4,2% van de salariskosten). Ziekteverzuim Bij het ziekteverzuim houdt Ymere de zogenoemde Verbaannorm aan. Deze norm houdt rekening met de leeftijd en het opleidingsniveau van de medewerkers. Hoe hoger de leeftijd, hoe hoger de norm; hoe hoger het opleidingsniveau, hoe lager de norm. De Verbaannorm voor de totale organisatie ligt op 4,18% (2009: 4,21%). Het ziekteverzuim over 2010 kwam bij Ymere uit op 5,51% (2009: 4,58). Dat is een stijging ten opzichte van 2009 en een score die 1,33% hoger ligt dan de norm. De stijging wordt verklaard door een hoger ziekteverzuim bij het bedrijfsonderdeel G&PO. De reorganisatie die binnen dit bedrijfsonderdeel wordt voorbereid, is daar mede de oorzaak van. Daarnaast is een grotere groep medewerkers van Ymere langdurig ziek en is het kort verzuim toegenomen (van een dag naar drie dagen). De verzuimfrequentie bedroeg 1,64 (2009: 1,48) ziekmeldingen per medewerker. Er wordt via de leidinggevenden gericht gestuurd op het terugdringen van het verzuim.

Organogram Ymere

Wonen

Raad van Bestuur

Gebieds- en Projectontwikkeling

Concernstaf

Waardesturing, Financiën, Ondersteuning

Bedrijfsvoering & Ondersteuning

Bedrijfsvoering

Bestuurlijke Zaken

Waarde- en Portfoliosturing

Markten & Innovatie

Projectontwikkeling Noordwest

Strategie

Concernfinanciën

Wonen Amsterdam-Centrum

Projectontwikkeling Zuidoost

Communicatie

Informatisering

Wonen Amsterdam-Noord

Projectontwikkeling Midden

Human Resources & Organization

ICT/Automatisering

Wonen Amsterdam-Oost

Grondbedrijf

Kwaliteitszorg

Wonen Amsterdam-West

Marketing & Vastgoedadvies

Facilitaire Zaken

Wonen Almere

Technische Projectbegeleiding

Wonen Haarlemmermeer

Wonen Haarlem



15. Financiën

Doelstelling 2010

Realisatie 2010

Ambitie 2011

Cashflowindicator: > 2,0%

2,2%

> 2,0%

Solvabiliteit: > 20%

23%

> 20%

Ymere in het kort • Maatschappelijke prestatie: ! 221 miljoen • Jaarresultaat: ! 64 miljoen • Totale omzet: ! 927 miljoen, waarvan ! 276 miljoen interne omzet ten behoeve van de eigen portefeuille • Eigen vermogen: ! 1.227 miljoen • Balanstotaal: ! 5.428 miljoen • Bedrijfswaarde: ! 4.657 miljoen • WOZ-waarde van de woningen: ! 14,8 miljard • Waarde in verhuurde staat: ! 9,2 miljard • Investeringen in eigenwoningbezit: ! 354 miljoen • Interest coverage ratio: 1,5 • Direct rendement op bestaand bezit: 2,7% (op basis van marktwaarde in verhuurde staat) • Van de investeringen in 2010 is 62% extern gefinancierd (leningen van banken) en 38% intern (positieve kasstroom uit operationele activiteiten en verkoop van bestaand bezit en nieuwbouw)

15.1 Algemeen Uit de voorgaande hoofdstukken van dit jaarverslag blijkt dat de primaire activiteiten van Ymere ondanks de aanhoudende crisis zijn doorgegaan. Het volume van de investeringen is echter wel gedaald. Tegelijkertijd heeft Ymere maatregelen genomen om haar ambities ook in de komende jaren waar te blijven maken. Strategie en investeringsambities zijn meerjarig afgestemd op de financierbaarheid ervan, en wel zo dat onze belangrijkste financiële pijlers – de cashflowindicator en solvabiliteit – steeds boven de normen blijven die Ymere hiervoor hanteert. Hierdoor kunnen eventuele tegenvallers worden opgevangen. Ymere is financieel gezond. We hebben de risico’s van onze vastgoedposities (grond, onderhanden projecten en te verkopen woningen) goed in beeld. De financieringsbehoefte voor borgbare investeringen is voor de komende drie jaar veiliggesteld door de volledige borgstelling door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Ook naar de maatstaven van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) zijn de solvabiliteit en continuïteit van Ymere gedegen. Het financiële meerjarenbeeld is door Ymere uitgewerkt in het financieel meerjarenplan (FMP), dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Ook zijn enkele scenario’s doorgerekend waarin een eventueel langer durende economische crisis nader wordt uitgewerkt. De conclusie op grond van het FMP luidt: de financiële continuïteit is gewaarborgd en aan alle financiële prestatienormen wordt meerjarig voldaan. Dat is overigens niet vanzelfsprekend. Ymere heeft in 2010 gereageerd op de gevolgen van de economische crisis, onder meer met verkoopbevorderende maatregelen en interne bezuinigingen. Maar ook hebben we gebruikgemaakt van kansen, bijvoorbeeld door inkoopvoordelen te realiseren en de rente te fixeren tegen lage percentages. Ymere zal de consequenties van de crisis blijven managen op basis van haar kosten- en risicobeheersing en de sturingsmogelijkheden in haar projectenportefeuille.


Doordat er minder investeringsbesluiten zijn genomen, is onze maatschappelijke prestatie gedaald van Z 284 miljoen in 2009 naar Z 221 miljoen in 2010. Tegelijkertijd is het jaarresultaat veranderd van een verlies van Z 90 miljoen in 2009 naar een positief resultaat van Z 64 miljoen in 2010. Deze verandering is het gevolg van een hoger exploitatieresultaat en hogere verkopen van bestaand bezit. Daarnaast hebben resultaten die niet direct invloed hebben op kasstromen, bijgedragen aan het positieve resultaat Als gevolg van de crisis brengen geldverstrekkers liquiditeitsopslagen in rekening, ook voor sociale huurwoningen die door WSW geborgd worden. De opslag neemt toe naarmate de looptijd van de financiering langer is. Ymere heeft daarom – binnen de kaders van het treasurystatuut en het treasurybeleidsplan – relatief kortlopende financiering (looptijd 2 jaar) aangetrokken en optimaal gebruikgemaakt van haar kortekredietfaciliteit. De looptijd van de leningen zelf is kort; de rente is via renteswaps voor lange tijd gefixeerd. Hogere huurinkomsten en kostenbeheersing hebben geresulteerd in een hogere kasstroom uit operationele activiteiten en daarmee in een gunstige ontwikkeling van de cashflowindicator. In 2010 heeft de indicator zich ontwikkeld van 1,5% naar 2,2%. De solvabiliteit in 2010 is boven de norm (20%) uitgekomen op 23%. Uit deze voor Ymere belangrijke financiële ratio’s kunnen we met tevredenheid concluderen dat de financiële positie van Ymere solide is.

15.2 Financiële positie en continuïteit Het financiële beleid van Ymere is gebaseerd op twee financiële pijlers: de cashflowindicator en solvabiliteit. De hoogte van deze ratio’s is niet alleen van belang voor interne sturing maar ook voor de risico- en continuïteitsbeoordeling door het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de financieringsbeoordeling door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Het CFV gaat sinds 2008 uit van een benadering die is gebaseerd op ‘value at risk’. Bij de strategische financiële sturing hanteert Ymere de volgende belangrijke financiële doelen: 1. Financierbaarheid: - cashflowindicator - financierings-/investeringsratio - verkoop/investeringsratio - interest coverage ratio 2. Rendementssturing: - rendementseis op investeringsprojecten - direct rendement op bestaand bezit 3. Solvabiliteit 4. Boekhoudkundig jaarresultaat Algemene conclusie financiële meerjarenplanning De uitkomsten van de belangrijkste financiële kengetallen en ratio’s voldoen aan de meerjarige doelen en randvoorwaarden die Ymere stelt. Op basis van de huidige economische verwachtingen is besloten de komende jaren de investeringen te continueren op het niveau van het volume van 2010. Gedurende het jaar kan – op basis van de inschatting van de economische ontwikkelingen – desgewenst worden bijgestuurd, en wel door maatregelen met betrekking tot het tempo en de omvang van de investeringen. Ymere heeft er bewust voor gekozen de investeringen voor huurwoningen voor de komende jaren te maximeren binnen de financiële randvoorwaarden. Deze investeringsambitie kan worden bijgesteld bij materië-


le afwijkingen in de (verwachte) kasstromen, bijvoorbeeld bji mee- of tegenvallende verkopen uit bestaand bezit. De cashflowindicator komt volgens de huidige meerjarenplannen de komende vijf jaar uit boven de door Ymere gehanteerde norm van 2%; de solvabiliteit blijft boven de 20%. De solide financiële positie van Ymere is ook voor de komende jaren verankerd in de financiële meerjarenplanning. Financierbaarheid De cashflowindicator is over 2010 uitgekomen op 2,2%. Dit is boven de norm van 2,0% die door Ymere wordt gehanteerd. Ymere heeft een positieve kasstroom uit operationele activiteiten van Z 71 miljoen; dat is Z 27 miljoen hoger dan in 2009. Doorslaggevend hiervoor waren vooral de hogere huuropbrengsten als gevolg van nieuwe opleveringen, huurharmonisatie en jaarlijkse huurverhoging in combinatie met strakke kostenbeheersing resulterend in nagenoeg gelijkblijvende exploitatielasten. Ymere heeft een interest coverage ratio van 1,5 over 2010 (2009: 1,3). Deze ratio geeft aan in hoeverre Ymere in staat is om haar rentelasten te betalen vanuit de exploitatie van het bestaande bezit (exclusief verkopen bestaand bezit en kasstromen uit nieuwbouw koop). Het overschot kan dienen ten behoeve van de (interne) financiering van investeringen. Ymere hanteert een minimum van 1,25 voor deze ratio. We realiseren dus een betere ratio dan de norm. x ! 1 miljoen Totaal eigen vermogen Solvabiliteit

31-12-10

31-12-09

1.227

1.163

22,6%

22,5%

Eigen vermogen en solvabiliteit Het eigen vermogen bedraagt per ultimo 2010 Z 1.227 miljoen. Dit betekent een stijging van Z 64 miljoen ten opzichte van 2009. Deze stijging komt volledig voort uit resultaatbestemming 2010. De solvabiliteit voldoet aan de normpercentages zoals deze momenteel zijn geformuleerd in het kader risicoprofiel 2011-2020 dat Ymere heeft opgesteld (16,0% van het totale vermogen, op basis van de benodigde risicobuffer van Z 825 miljoen) en de solvabiliteitseis van Ymere (minimaal 20%). Waardering van het bezit Ymere waardeert het onroerend goed op bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde wordt per complex berekend en geeft de toekomstige verdiencapaciteit van dat complex weer. De toekomstige ontwikkelingen van opbrengsten en kosten worden geschat vanuit het voorzichtigheidsprincipe. In de bedrijfswaardeberekening worden de verkopen uit bestaand bezit voor een periode van vijf jaar meegenomen De waardering op bedrijfswaarde is conform de RJ 645 en bedraagt per ultimo 2010 Z 4.657 miljoen. In de berekening van de bedrijfswaarde en de onrendabele top wijkt Ymere op onderdelen af van de parameters die CFV voorstelt. Als Ymere die CFV-parameters wel toepast, heeft dit een positief effect van Z 78 miljoen op het vermogen. De afwijkingen betreffen met name de disconteringsvoet (6,0% Ymere versus 5,25% CFV) en de indexering van onderhoud en overige lasten (2,0% Ymere versus 3,0% CFV). Vanaf boekjaar 2012 zijn corporaties verplicht om de nieuwe RJ 645 te volgen. De toepassing van deze nieuwe RJ heeft mogelijk wijzigin-


gen in vermogen en vastgoedwaardering tot gevolg. Ymere wil jaarlijkse fluctuaties door gewijzigde rekenregels en richtlijnen vermijden. Daarom harmoniseren wij onze parameters met de door CFV voorgestelde parameters zo veel mogelijk in één keer bij de toepassing van de nieuwe richtlijn in de jaarrekening 2012. De marktwaarde van het woningbezit in verhuurde staat bedraagt Z 9,2 miljard (complexgewijze verkoop in verhuurde staat). De WOZ-waarde met peildatum 1 januari 2010 bedraagt Z 14,8 miljard (individuele woningverkoop in lege staat). Minimumweerstandsvermogen volgens Centraal Fonds Volkshuisvesting Het Centraal Fonds Volkshuisvesting gaat uit van een benadering die is gebaseerd op ‘value at risk’. Het vermogen van de corporatie wordt binnen deze benadering gebaseerd op een genormaliseerde actuele waarde. Vervolgens worden de meest waarschijnlijke ontwikkelingen afgezet tegen een ‘worst case’-scenario, waarbij marktrisico’s, operationele en macro-economische risico’s worden afgewogen. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting stelt twee financiële oordelen op: 1. Het solvabiliteitsoordeel: een financieel oordeel over de vermogenspositie op balansdatum. Dit oordeel luidt ‘voldoende’ of ‘onvoldoende’. 2. Het continuïteitsoordeel: een financieel oordeel over de voorgenomen activiteiten na balansdatum. Dit oordeel kent vijf gradaties (A1-, A2-, B1-, B2- of C-oordeel), waarmee wordt uitgedrukt in hoeverre de voorgenomen activiteiten passen bij de vermogenspositie van Ymere. Zowel het continuïteitsoordeel als het solvabiliteitsoordeel is positief voor Ymere. Het meest recente solvabiliteitsoordeel dat Ymere van het CFV heeft ontvangen, luidt ‘voldoende’ (per balansdatum 31-12-2009). Met betrekking tot het continuïteitsoordeel heeft Ymere het A1-oordeel volgens CFV-toetsing behouden (periode 2010-2014). Dat betekent dat de voorgenomen activiteiten passen bij de vermogenspositie van Ymere en dat Ymere voldoet aan de eis dat ze haar middelen voldoende inzet in het belang van de volkshuisvesting. De voorgenomen investeringen kan Ymere naar verwachting doen zonder onder het minimumweerstandsvermogen van het CFV uit te komen. De risicobeoordeling volgens de meest recente gegevens van het CFV is gunstiger dan het gemiddelde van de referentiegroep. Ook is de risicobeoordeling van de prognoses zowel ten opzichte van de referentiegroep als ten opzichte van vorig jaar verbeterd.

15.3 Analyse jaarresultaat

Opbouw jaarresultaat Jaarresultaat x ! 1 miljoen

Jaarrekening 2010

Jaarrekening 2009

185

180

-121

-137

Resultaat vastgoed

-55

-139

Resultaat treasury

142

4

Belastingresultaat

-87

2

64

-90

Exploitatieresultaat Renteresultaat

Jaarresultaat Ymere


Het gerealiseerde jaarresultaat 2010 bedraagt Z 64 miljoen. Dit is Z 154 miljoen meer dan in 2009 is gerealiseerd. Deze stijging is het gevolg van een hoger exploitatieresultaat en hogere verkopen bestaand bezit. Bovendien hebben resultaten die niet direct invloed hebben op kasstromen, zoals het treasuryresultaat, eraan bijgedragen. Het exploitatieresultaat komt uit op Z 185 miljoen. Dat is Z 5 miljoen gunstiger dan in 2009. Ook in 2010 hield de crisis aan en heeft Ymere in verband met de moeilijke marktomstandigheden en beleidskeuzes koopprojecten afgewaardeerd. Daardoor is het projectresultaat koop Z 17 miljoen ongunstiger dan in 2009. De exploitatieopbrengsten van Z 473 miljoen zijn toegenomen met Z 23 miljoen. Dit is vooral het gevolg van de jaarlijkse huurstijging, huurharmonisatie en van nieuw in exploitatie genomen complexen. Ondanks de toegenomen activiteiten zijn de exploitatielasten van Z 276 miljoen slechts Z 1 miljoen gestegen ten opzichte van 2009 dankzij efficiencyverbetering en kostenbeheersing. Door deze ontwikkelingen is het directe rendement gestegen van 2,4% in 2009 tot 2,7% in 2010. Het directe rendement wordt bepaald door de nettohuurinkomsten af te zetten tegen de gemiddelde waarde van het bezit in verhuurde staat. De nettohuurinkomsten bestaan uit de huurinkomsten na aftrek van beheersen onderhoudslasten. Het renteresultaat 2010 van Z 121 miljoen negatief is Z 17 miljoen gunstiger dan in 2009. Dit is vooral het gevolg van een andere methodiek van rentetoerekening aan projecten in 2010. Het eenmalige effect daarvan bedraagt Z 19 miljoen. De rentelasten van Z 160 miljoen zijn Z 12 miljoen hoger door de gestegen financiering met vreemd vermogen van Z 229 miljoen als gevolg van investeringen. Dit wordt deels opgevangen door een lagere gemiddelde rente. De gewogen gemiddelde rente van de leningenportefeuille per 31-12-2010 is 4,48% (2009: 4,60%). De gemiddelde rente is gedaald ten opzichte van 2009 door actief treasurybeleid. Het resultaat vastgoed bestaat uit drie componenten: - verkoop bestaand bezit; - waardeveranderingen materiële vaste activa als gevolg van investeringen; - mutatie bedrijfswaarde. De verkoop bestaand bezit leverde een bedrag van Z 79 miljoen op. Dit is een flinke stijging ten opzichte van 2009 (Z 56 miljoen). In 2010 zijn 654 woningen verkocht (inclusief een complexgewijze verkoop van 86 woningen), wat aanzienlijk hoger is dan de 418 verkochte woningen in 2009. De waardeveranderingen als gevolg van investeringen zijn uitgekomen op een verlies van Z 107 miljoen. Dit is Z 52 miljoen gunstiger dan in 2009. De focus van Ymere is opgeschoven in de richting 'afmaken waarmee begonnen is'. Als gevolg daarvan zijn er minder investeringsbesluiten genomen waardoor de waardeveranderingen (de onrendabele top) gunstiger zijn dan vorig jaar. In de waardeveranderingen is een verlies van Z 34 miljoen opgenomen voor afwaarderingen op grondposities (Z 6 miljoen) en projecten (huur Z 8 miljoen; koop Z 20 miljoen). Z 64 miljoen is het besluit om ruim 200 nieuwe huurwoningen te bouwen en omvangrijke renovaties te doen. Verder is Z 9 miljoen opgenomen aan verstrekte kortingen voor Koopgarant-woningen.


De mutatie bedrijfswaarde is uitgekomen op Z 28 miljoen negatief. Dit is Z 6 miljoen gunstiger dan in 2009. Aan dit verschil liggen vele oorzaken ten grondslag. Enerzijds heeft de bedrijfswaarde zich gunstig ontwikkeld door uitbreiding van het aantal te verkopen woningen en ingerekende besparingen op overige lasten. De eerste resultaten van de uitbreiding van de verkoopvijver zijn in het hoge aantal verkochte woningen in 2010 al zichtbaar. Anderzijds hebben niet-ingrijpende woningverbeteringen en investeringen in energiemaatregelen een drukkend effect op de mutatie van de bedrijfswaarde. Het resultaat treasury van Z 142 miljoen is Z 139 miljoen gunstiger dan in 2009. Dit komt vooral door de veel hogere nominale waarde en langere looptijden van derivaten die in 2010 zijn afgesloten. Het belastingresultaat is Z 89 miljoen ongunstiger dan over 2009. Bij de invoering van de integrale vennootschapsbelasting per 1 januari 2008 is een belastinglatentie gevormd voor het verschil tussen de commerciële en de fiscale waardering van de ontwikkelrechten en lening-/swapportefeuille op de balans. De actieve latentie bedroeg Z 74 miljoen en is in 2008 als eenmalige winst boekhoudkundig verantwoord. In 2010 heeft Ymere haar latente belastingvordering voorzien. Dit omdat op basis van de fiscale vertaling van het in 2010 geactualiseerde financieel meerjarenplan verrekening met fiscale winsten op korte termijn niet waarschijnlijk is. Dit wordt mede veroorzaakt door de beleidsmatige aanpassing in de besteding van investeringsruimte: verschuiving van nieuwbouw naar renovatie en niet-ingrijpende woningverbetering. Tevens biedt de fiscale waardering ten opzichte van de commerciële waardering ruimere mogelijkheden om uitgaven voor woningverbeteringen/renovaties ten laste van het resultaat te brengen. Bovendien zijn als gevolg van de ongunstige markt projectresultaten achtergebleven. Naar verwachting zal Ymere onder het huidige regime de eerstkomende tien jaar jegens de fiscus niet in een betalende positie komen.

15.4 Maatschappelijke prestaties De in euro’s uitgedrukte maatschappelijke prestatie van Ymere in 2010 is circa Z 221 miljoen (2009: Z 284 miljoen). Met andere woorden: Ymere had een jaarresultaat kunnen realiseren dat zo’n Z 221 miljoen hoger ligt dan nu het geval is. Vanwege de maatschappelijke functie is daar niet voor gekozen. De daling komt vooral doordat er minder investeringsbesluiten zijn genomen in 2010. Het bedrag bestaat uit Z 101 miljoen onrendabele investeringen in sociale woningbouw. De investeringen zijn onrendabel omdat Ymere de sociale huurwoningen onder de kostprijs verhuurt. Verder vraagt Ymere een lagere huur dan de maximaal redelijke huurprijs (sociale exploitatie). Op jaarbasis is dit een verschil van Z 106 miljoen. Daarnaast is er een bedrag van Z 14 miljoen ingezet ten behoeve van de leefbaarheid en bewonersparticipatie in 2010.

15.5 Treasury De treasuryactiviteiten zorgen ervoor dat zowel de lange- als de kortetermijnfinanciering van Ymere concernbreed verzekerd is, binnen aanvaardbare risicogrenzen en tegen zo laag mogelijke kosten. De activiteiten omvatten cashmanagement, financierings- en beleggingsbeleid en (rente)risicomanagement. Ymere heeft in het treasurystatuut de uitgangspunten en verantwoordelijkheden vastgelegd. Daarnaast beschikt Ymere over een treasurybeleidsplan en een treasuryjaarplan.


In het treasurybeleidsplan zijn de (interne) regels voor het vooruit afdekken van het renterisico gegeven. De belangrijkste zijn: - maximaal vijf jaar vooruit afdekken; - het totale renterisico, dus zowel van herfinancieringen als van nieuwe investeringen in enig jaar mag maximaal 25% van de bestaande leningenportefeuille uitmaken; dit maximumrisico van 25% is gebaseerd op de WSW-norm voor het renterisico op de herfinanciering van de bestaande leningenportefeuille van 15% en een aanvullende interne norm van 10% voor het renterisico op de financiering van nieuwe leningen als gevolg van investeringen; - als de rente lager ligt dan 4%, kan vooruit afdekken voor een steeds groter deel van het renterisico en met langere looptijden worden gedaan. Hiervoor is een matrix in het treasurybeleidsplan opgenomen. De ontwikkeling van de nettoschuldpositie wordt bepaald door de ontvangst van huren en verkoopopbrengsten, verminderd met de betaling van de exploitatielasten, bedrijfskosten, rente en investeringen. Met name de omvang van de investeringen veroorzaakt een negatieve cashflow. Dit tekort wordt grotendeels gefinancierd met langlopende WSW-geborgde leningen. In 2010 is voor Z 807 miljoen aan leningen aangetrokken. Dit bedrag is inclusief de leningen benodigd voor de herfinanciering van leningen die in 2010 zijn afgelost voor Z 536 miljoen. Ymere prognosticeert de ontwikkeling van de liquiditeitenpositie maandelijks voor een periode van dertien maanden vooruit. Op basis van het financieel meerjarenplan, waarin kasstromen uit het meerjareninvesteringsprogramma zijn verwerkt, is een meerjarige liquiditeitenplanning opgesteld voor de periode 2011-2020. Op basis van de meerjarige liquiditeitenplanning wordt een actief rentemanagement gevoerd. Hierbij wordt gebruikgemaakt van ‘forwardleningen’ (leningen met uitgestelde storting) en vooral van ‘forward starting swaps’ (renteruilovereenkomsten met startdata in de toekomst) en caps. Ymere heeft in 2010 voor Z 454 miljoen aan nieuwe swaps gesloten en één cap aangetrokken met een onderliggende hoofdsom van Z 50 miljoen. Met alle gesloten transacties is het renterisico op de bestaande leningenportefeuille (ontstaan door conversies en herfinanciering) en uit hoofde van nieuw aan te trekken leningen voor de periode 2011 en 2012 volledig afgedekt tegen de gunstige rentevoeten die in 2010 en eerdere jaren konden worden gefixeerd. Sinds 1995 heeft Ymere één beleggingsproduct in portefeuille: een deposito, groot Z 18,2 miljoen, 8,2% rente, met een looptijd tot 2025. Ymere heeft voor de komende jaren een substantiële financieringsbehoefte vanwege haar doorlopende investeringsinspanning en door herfinanciering. Onder invloed van de financiële en economische crisis is de afhankelijkheid van de twee sectorbanken voor de financiering van door het WSW geborgde financiering toegenomen. Gezien de onzekerheid van de consequenties van de invoering van 'Basel-3' en 'Schatkistbankieren' op de prijsstelling en beschikbaarheid van financiering heeft Ymere besloten om zich via een Euro Medium Term Notes (EMTN)-programma direct op de kapitaalmarkt te richten. Dit programma is standaard voor de kapitaalmarkt, maar in zijn vorm uniek voor de Nederlandse corporatiesector. De goedkeuring door alle betrokken partijen duurt hierdoor langer dan verwacht.


15.6 Risicoprofiel en risicomanagement Ymere stelt jaarlijks een risicoprofiel op. Hierin betrekken we onder andere algemene politieke risico’s, de risico’s op het gebied van projectontwikkeling en grondkosten, de ontwikkeling van salariskosten en rentelasten en nu bijvoorbeeld ook de consequenties van de Europese beschikking met betrekking tot staatssteun. Op een aantal belangrijke punten is het risico/kanspercentage aangepast ten opzichte van vorig jaar. Er zijn twee achterliggende doelen waarom dit jaarlijks gebeurt. 1. In de eerste plaats: de toetsing van de hoogte van de solvabiliteitsnorm. Ymere wil maatschappelijk verantwoord omgaan met haar vermogen. Daarom is toetsing van de juiste omvang van het eigen vermogen een blijvend aandachtspunt. Ymere wil met het risicoprofiel een beeld krijgen van het minimaal benodigde weerstandsvermogen (lees: het eigen vermogen) waarmee risico's kunnen worden opgevangen. Een te laag weerstandsvermogen is gevaarlijk voor het bereiken van de volkshuisvestelijke doelen van het bedrijf. Omgekeerd is een te hoog eigen vermogen niet in overeenstemming met de maatschappelijke oriëntatie van Ymere. Het is daarom goed om inzicht te hebben en te houden in de normatieve ondergrens van het eigen vermogen. Deze doelstelling is in lijn met de beoordeling door het CFV (solvabiliteit én genoeg investeren). 2. In de tweede plaats geeft het risicoprofiel inzicht in de gevoeligheid en kwetsbaarheid van de bedrijfsprocessen op basis waarvan gestuurd kan worden en waarover voortgangsinformatie kan worden gegeven in de managementrapportages (sturen op beheersing en het verkleinen/elimineren van risico's). Op basis van de risicoanalyse die in het najaar van 2010 is bijgesteld, bedraagt de totale risicosom Z 825 miljoen (16% van het balanstotaal op 1 januari 2010). In 2010 is het eigen vermogen wederom voortdurend hoger geweest dan de totale som van het risicoprofiel dat Ymere op enig moment in 2010 had. Het risicomanagement stelt Ymere in staat om de belangrijkste risico’s te monitoren en daar waar nodig aanvullende beheersingsmaatregelen te nemen. Het systeem van risicomanagement is afgestemd met de accountant, het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting en de Raad van Commissarissen.

De risicocategorieën van Ymere 1. Maatschappelijke risico’s

! 232 miljoen

2. Vastgoedrisico’s

! 349 miljoen

3. Klantrisico’s

!

24 miljoen

4. Organisatierisico’s

!

91 miljoen

5. Financiële risico’s

! 129 miljoen

Totaal

! 825 miljoen

Maatschappelijke risico’s Maatschappelijke risico’s zijn risico’s waarop Ymere slechts beperkt invloed kan uitoefenen. Ymere houdt rekening met eventuele gebeurtenissen. Een voorbeeld hiervan is dat de overheid de huurtoeslag overhevelt naar verhuurders.


Vastgoedrisico’s Deze risico’s hebben onder andere betrekking op grondposities en op de projectontwikkelingsactiviteiten voor nieuwbouwlocaties en herstructureringsprojecten. Ook is rekening gehouden met risico’s in het bestaande vastgoed, zoals extra onderhoud of tegenvallende verkoop- en huuropbrengsten. Ten slotte is een inschatting gemaakt van de algemene vastgoedgerelateerde risico’s, zoals de leefbaarheidsproblematiek en daling van de aantrekkelijkheid van bijvoorbeeld Amsterdam of Almere als woonlocatie. Grondposities Ymere voert een actief grondaankoopbeleid. Dit beleid wordt ingezet om de bouwproductie voor de woningbouw zeker te stellen, tegen betaalbare condities. De risico’s die met grondaankoop gepaard gaan, worden beperkt doordat Ymere verwacht binnen een termijn van tien jaar te kunnen overgaan tot ontwikkelingsactiviteiten op de door Ymere ingenomen grondposities. Projectontwikkeling De projectontwikkelingsactiviteiten worden periodiek beoordeeld. Financiële risico’s brengt Ymere per kwartaal op projectniveau in kaart aan de hand van projectbegroting, realisatie en prognose. Deze beoordelingen worden per kwartaal besproken. Vanuit risico-optiek werkt Ymere bij grote bouwprojecten vaak samen met derden in de vorm van samenwerkingsverbanden. Hiertoe worden separate juridische entiteiten opgericht. Risico’s bij de uitvoering worden zo veel mogelijk beperkt door te werken met vooraf afgesproken bouwkosten. Projecten worden in principe niet eerder gestart dan nadat 70% van de woningen bij voorintekening is verkocht. In 2010 is gebleken dat de economische crisis het behalen van deze voorverkoopeis bemoeilijkt. Bij enkele projecten is van de eis afgeweken, in geval van een lage risicoverwachting, om de productie niet te laten stagneren. Klantrisico’s Bij klantrisico’s kan worden gedacht aan de toenemende druk van de markt op het vergroten van de kwaliteit van de dienstverlening. Ymere heeft in 2010 wederom het KWH-Huurlabel verkregen. Daarnaast onderkent Ymere het risico dat koopkrachtverlaging leidt tot extra huurderving. Organisatierisico’s Ymere vindt het van belang om continu strategisch noodzakelijke competenties aan te trekken, te ontwikkelen, optimaal in te zetten en te behouden, zodat de kwaliteiten van medewerkers optimaal worden benut en ontwikkeld en we onze strategische doelstellingen kunnen blijven realiseren. Organisatierisico’s worden beperkt door het HRM-beleid en door de synergie die wordt verkregen door de inzet van HRM-instrumenten op elkaar af te stemmen. De jaarlijkse cao-stijging ligt buiten de directe invloedssfeer van Ymere. Financiële risico’s Risico’s vanuit financiële optiek zijn bijvoorbeeld een tariefstijging boven inflatie van de zakelijke lasten (zoals de onroerendezaakbelasting) en veranderingen in het belastingklimaat. Ook de gevolgen van het Europese dossier inzake staatssteun vormen een financieel risico. De renteontwikkeling is van grote invloed op de toekomstige kasstromen en het eigen vermogen van Ymere. Om het renterisico te beperken voert Ymere een actief treasurybeleid. De treasuryactiviteiten omvatten cashmanagement, financieringsbeleid en beleggingsbeleid. In het treasurystatuut zijn de uitgangspunten en verantwoordelijkheden vastgelegd. Daarnaast


beschikt Ymere over een treasurybeleidsplan en een treasuryjaarplan. Een treasurycommissie adviseert het bestuur bij het formuleren en uitvoeren van het treasurybeleid. Ymere stuurt op risico’s Ymere stuurt op risico’s door de mogelijke risico’s in kaart te brengen, zich goed voor te bereiden op de consequenties en hiervoor een financiële buffer te creëren. Voor het doorrekenen van de macro-economische risico’s maken wij gebruik van een ALM-pakket (Wals). Daarnaast hebben we ook een eigen systematiek voor het opstellen van een risicoprofiel. Alle bovenstaande risicogebieden zijn daarin financieel vertaald. Daarop worden scenario’s doorgerekend, waarbij de financierbaarheid van onze ambities ‘worst case’ wordt beoordeeld. In 2010 zijn de scenario’s ieder kwartaal meerjarig doorgerekend. Hierdoor komen de effecten op cashflowindicator en solvabiliteit nader in beeld en kan Ymere tijdig bijsturen bij (materiële) afwijkingen.

15.7 Verbindingen Ter beperking van de risico’s ontwikkelt Ymere grootschalige projecten (zoals Laan van Spartaan, Overhoeks en Oostpoort) in samenwerkingsverbanden met derden. Die samenwerkingen worden geconsolideerd in de jaarcijfers van Ymere. De samenwerkingsverbanden zijn aangegaan in CV/BV-structuren. De financiële risico’s die met de ontwikkelingen in de samenwerkingsverbanden samenhangen, zijn in principe beperkt tot maximaal de kapitaalinbreng door Ymere. Op basis van het risicoprofiel in relatie tot de solvabiliteit hanteert Ymere een risicolimiet van Z 110 miljoen. Ymere stuurt op projectniveau actief op de risico’s die met projectontwikkeling samenhangen, waarbij ook de totale risicosom van alle lopende projecten en grondposities wordt gemonitord ten opzichte van de risicolimiet. Hierbij wordt op portefeuilleniveau voorzichtigheidshalve uitgegaan van een kans van 40% over het maximale verlies op projecten en/of door afwaardering grond tot landbouwwaarde. Eind 2010 bedraagt het maximale verlies Z 182 miljoen, zodat het totale risico Z 73 miljoen is (2009: Z 77 miljoen). Dit nettorisico is onder de risicolimiet. De samenwerkingen zijn gevormd met als doelstelling het verwerven, ontwikkelen en verkopen van onroerend goed. De activiteiten van de verbindingen zijn gebaseerd op volkshuisvestelijke overwegingen en daarmede passend binnen de mogelijkheden en grenzen die het BBSH daaraan stelt. Daarnaast worden projecten doorgaans niet eerder aanbesteed dan nadat 70% van de te realiseren koopwoningen bij voorintekening is verkocht. De risico’s bij uitvoering van projecten worden zo veel mogelijk beperkt door contractueel vooraf overeengekomen betalingsschema’s.


De belangrijkste verbindingen van Ymere op 31 december 2010 x ! 1 miljoen

Totaal Balans totaal

Activiteitengebied

Aandeel Stichting Ymere

Leningen van derden

%

Balans totaal

Leningen van derden

V.o.f. Vogelpark

16,2

50,00%

8,1

Heemstede

V.o.f. Ontwikkelingscombinatie Polderweggebied

26,4

33,33%

8,8

Amsterdam-Oost

V.o.f. De Stadstuinen

10,7

50,00%

5,4

Amsterdam-Osdorp

V.o.f. Aan het Spaarne

21,3

33,33%

7,1

Haarlem

Groep Waterstad 3 CV

39,4

20,00%

7,9

Amsterdam

GEM Spiegelhout CV

92,2

71,7 25,00%

23,1

17,9 Almere

Gebiedsontwikkeling Wesopa CV

19,2

15,3 50,00%

9,6

7,7 Weesp

Groenoord CV

12,6

80,00%

10,1

Leiden

GEM Lisserbroek CV

28,5

28,1 33,33%

9,5

9,4 Lisserbroek

Overhoeks CV

72,2

50,00%

36,1

De Ringvaart Hillegom CV

12,6

50,00%

6,3

1,3

1,4 50,00%

0,7

0,7 Heerhugowaard

38,5

19 25,00%

9,6

4,8 Haarlem

9,3

6,1 50,00%

Ontw.combinatie Stadshart Heerhugowaard CV Ontwikkelingsmaatschappij 023 CV Ontwikkelingscombinatie Y AM Home CV

4,7 146,8

Amsterdam-Noord Hillegom

3,1 Almere 43,4

Het bovenstaande balanstotaal van Z 146,8 miljoen uit samenwerkingsverbanden vormt 88% van het totale aantal samenwerkingen waarin Ymere activiteiten heeft. De leningen van derden van Z 43,4 miljoen betreffen door de verbindingen zelfstandig aangetrokken leningen van kredietinstellingen. Voor het overige deel worden de samenwerkingsverbanden gefinancierd door Ymere en haar partners. Behalve in de in de consolidatie betrokken deelnemingen neemt Ymere deel in een aantal entiteiten waarvan het belang in financiële risicozin van te verwaarlozen betekenis is. In het onderstaande overzicht staan deze verbindingen aangegeven, met de bijbehorende percentages. 1. Stadsherstel Amsterdam NV

0,56%

2. Gaasperplas I CV

99,50%

3. Woonwagenstandplaatsen Kennemerland BV

41,11%

4. WoningNet NV

16,58%

5. Kleinschalig Vastgoed BV

25,00%

6. Coöperatieve Herverzekeringsmaatschappij Woningcorporaties UA

36,95%

7. Amsterdams Parkeer Fonds

25,00%

8. Gemeenschappelijk Glas Amsterdam BV6

12,50%

9. NV Zeedijk

2,80%

6 Deelname verloopt via Ymere Markten B.V. Met toestemming van de minister van WWI is per 1 januari 2010 de deelname van Ymere aan Glasvezelnet Amsterdam (experiment) beëindigd en omgezet in een deelname aan een verbinding op basis van het proportionaliteitsbeginsel.


In de eerste helft van 2010 is door het Centraal Fonds Volkshuisvesting een nader onderzoek uitgevoerd naar de aard en het risicoprofiel van de activiteiten die onze verbindingen hebben uitgevoerd c.q. uitvoeren. Het CFV constateert dat we een aanvaardbaar ambitie- en risiconiveau hebben bij onze verbindingen en/of ontwikkelposities. Verder zijn de beheersingsmaatregelen en de verantwoordingsgegevens op diverse niveaus voldoende om de risico’s af te dekken die uit deze activiteiten voortvloeien. In de holdingstructuur wordt gewerkt volgens het volgende principe: wat de moeder niet mag, doet de dochter ook niet. In 2011 zal Ymere, conform de aanbevelingen van het CFV, een verbindingenstatuut opstellen. Dit statuut stelt nadere regels aan de verbindingen die Ymere aangaat.

15.8 Vooruitblik 2011 Door onze keuze voor het meerjarig vaststellen van de investeringsruimte en andere kostenbeheersende maatregelen sturen we op het behalen van de normen voor de cashflowindicator en solvabiliteit. Daarmee is de financierbaarheid van onze ambities geborgd. Onze stabiele basis – een positieve kasstroom uit operationele activiteiten en een goede solvabiliteit – geeft ons het vertrouwen dat Ymere tegen zwaar weer bestand is. Binnen die kaders gaan we door met (maatschappelijk) investeren. De Rijksoverheid is bezig met het ordenen van haar financiën en de collectieve voorzieningen. De volkshuisvesting heeft daarbij de aandacht, zowel vanuit het perspectief van teruglopende staatssteun als vanuit de focus op de kerntaak van sociale (her)huisvesting. In het huidige politieke klimaat is verdere beperking van de hypotheekrenteaftrek weer bespreekbaar geworden en wordt eraan gedacht corporaties de huurtoeslag te laten betalen. Op 8 november 2010 is in de Staatscourant de regelgeving met betrekking tot het Europadossier gepubliceerd. In deze publicatie is opgenomen welke activiteiten corporaties met compensatie kunnen uitvoeren en onder welke voorwaarden. Onder compensatie wordt verstaan het aantrekken van leningen onder borging, het verkrijgen van subsidies en het verkrijgen van lagere sociale grondprijzen. Uit de tijdelijke regeling Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB), sub toegelaten instellingen volkshuisvesting, blijkt dat 90% van de vrijkomende woningen met een huur onder de huurtoeslaggrens moet worden toegekend aan inkomens tot Z 33.614. Voor de overige 10% moet Ymere een specifiek toewijzingsbeleid opstellen binnen de geldende regelgeving. Een ander belangrijk onderdeel van het Europadossier is dat commerciële activiteiten (nietDAEB) vanaf 2011 niet meer onder de borging van het WSW kunnen vallen, ook niet voor de gevallen waar dat nu nog wel mag gezien het geringe aandeel van deze activiteiten. Dit heeft tot gevolg dat de (her)financiering complexer en daarmee duurder wordt. Uit de regeling blijkt verder dat corporaties het bouwen van bedrijfsgebouwen met een maatschappelijke gebruiksbestemming moeten aanbesteden. Daarbij zijn – voor zover de grens van Z 4,845 miljoen wordt gepasseerd – de Europese aanbestedingsregels van toepassing. Gezien het relatief beperkte aandeel van deze niet-DAEB-activiteiten in de totale Ymereportefeuille zal de impact van deze maatregelen geen substantieel effect op de resultaten van Ymere hebben. Ymere volgt de ontwikkelingen op de voet en heeft inmiddels geanticipeerd op de mogelijke gevolgen hiervan in 2011.

15.9 Grondslagen voor de financiële waardering en resultaatbepaling De op de volgende pagina’s opgenomen geconsolideerde balans en winsten verliesrekening komen voort uit de jaarrekening 2010 van Ymere. De grondslagen voor de financiële waardering en resultaatbepaling worden in de jaarrekening 2010 vermeld. De belangrijkste zijn:


Algemeen Woningcorporatie Ymere is een stichting met de status van ‘toegelaten instelling’ op het gebied van de volkshuisvesting. Zij is actief in de metropoolregio Amsterdam, met name in de gemeente Almere, Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Alkmaar en Leiden. De vestigingsplaats is Amsterdam. De activiteiten bestaan voornamelijk uit de exploitatie en ontwikkeling van woningen. Regelgeving De geconsolideerde jaarrekening van Stichting Ymere is opgesteld conform de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2004 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke verplichte modellen voor de balans en de winsten verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar. Materiële vaste Activa De onroerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen de actuele waarde gebaseerd op bedrijfswaarde. Deze wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. De reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor de verhuur is de bedrijfswaarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor de verhuur worden aangehouden. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van het bestuur weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2010 intern geformaliseerde meerjaren begroting en bestrijken een periode van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan 5 jaar. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie en huurstijging alsmede genormeerde lastenniveaus. Financiële instrumenten Ymere waardeert haar rente derivaten tegen kostprijs. Dit betekent dat de derivaten bij eerste opname over het algemeen worden opgenomen tegen nul in de balans. Indien op balansmoment de marktwaarde van het derivaat beneden kostprijs is, wordt er voor dat verschil geen voorziening gevormd via de winsten verliesrekening, omdat het kostprijshedge-accounting model wordt toegepast. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste waardering gewaardeerd tegen reële waarde. De langlopende schulden worden gepresenteerd tegen geamortiseerde kostprijs. De rentabiliteitswaardecorrectie wordt gepresenteerd onder de onroerende zaken in exploitatie.


Geconsolideerde balans per 31 december 2010 (na resultaatbestemming)

(x ! 1.000.000)

Activa

31-12-2010

Vaste activa

Materiële vaste activa

31-12-2009

Onroerende zaken in exploitatie

4.657

4.248

Grondposities

131

154

Onroerende zaken in ontwikkeling

186

245

89

52

107

91

5.170

4.790

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden (On)roerende zaken t.d.v. exploitatie Financiële vaste activa

Deelnemingen

3

4

33

34

Te vorderen BWS-subsidies

3

14

Latente belastingvorderingen

0

87

39

139

Effecten en leningen

Vlottende activa

Voorraden

Voorraden Voorraad onderhanden werk Voorraad gereed product

1

1

138

174

16

7

156

183

Vorderingen

Huurdebiteuren

6

5

20

17

3

1

Overige vorderingen

25

18

Overlopende activa

10

14

63

55

5.428

5.166

Debiteuren koopwoningen Debiteuren gemeenten

Totaal activa


Geconsolideerde balans per 31 december 2010 (na resultaatbestemming) (x ! 1.000.000)

Passiva

31-12-2010

31-12-2009

1.227

1.163

Groepsvermogen Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen Langlopende schulden Leningen Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden Waarborgsommen

242

282

242

282

2.832

2.764

87

48

4

4

Kortlopende schulden

2.923

2.815

Aflossingsverplichtingen langlopende leningen

724

521

Kasgeldleningen en rekening-courantkrediet

127

169

Schulden aan gemeenten

0

7

Schulden aan leveranciers

26

48

Belastingen en premies sociale verzekeringen

7

10

Overige schulden

7

8

Onderhanden projecten

1

9

144

133

1.036

905

5.428

5.166

Overlopende passiva Totaal passiva


Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2010

2010

(x ! 1.000.000)

2009

Bedrijfsopbrengsten Huren

414

397

23

22

0

4

438

422

79

56

109

125

Geactiveerde kosten

22

16

Overige opbrengsten

3

3

Totaal bedrijfsopbrengsten

651

623

7

3

Kosten uitbesteed werk projectontwikkeling

110

108

Waardeveranderingen MVA a.g.v. investeringen

107

160

4

5

53

48

Sociale lasten

6

6

Pensioenlasten

9

9

Onderhoudskosten

74

81

Leefbaarheidsinvesteringen

14

16

Overige bedrijfslasten

108

110

Totaal bedrijfslasten

493

546

158

76

Vergoedingen Overheidsbijdragen Opbrengsten uit exploitatie Opbrengst verkoop bestaand bezit Netto-omzet projectontwikkeling

Bedrijfslasten Afschrijvingen

Erfpacht Lonen en salarissen

Bedrijfsresultaat

Rentebaten

40

11

Rentelasten

160

148

Financiële baten en lasten

-121

-137

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting

37

-61

Vennootschapsbelasting

-87

2

Resultaat deelnemingen

-1

-1

-50

-60

Mutatie bedrijfswaarde

-28

-34

Mutatie rentabiliteitswaardecorrectie

142

4

Waardeveranderingen

115

-31

Resultaat na belasting en na mutatie actuele waarde materiële vaste activa

64

-90

Resultaat na belasting vóór mutatie actuele waarde materiële vaste activa


VOLGT



16. Bericht van de Raad van Bestuur Inleiding De Raad van Bestuur bestuurt stichting Ymere. De statuten geven regels over onder meer de samenstelling van het bestuur, de besluitvorming, de taken en bevoegdheden van het bestuur en de verantwoording door het bestuur. In de statuten staat ook welke voorgenomen besluiten het bestuur ter goedkeuring moet voorleggen aan de Raad van Commissarissen. De werkwijze van het bestuur is nader beschreven in het reglement Raad van Bestuur Ymere. De Raad van Bestuur vindt het vanwege zijn bestuursverantwoordelijkheid van belang een aantal onderwerpen nader toe te lichten in dit jaarverslag. Het betreft: - de samenstelling van de Raad van Bestuur; - de nevenfuncties van de Raad van Bestuur; - de Investeringsadviescommissie Ymere; - governance en ontwikkelingen daarin; - integriteit; - visitatie; - het toezicht op het bestuur. Samenstelling Raad van Bestuur De Raad van Bestuur bestaat uit vier leden. De besluitvorming van de Raad vindt plaats op basis van meerderheid van stemmen, waaronder de stem van de voorzitter. Het onderstaande schema geeft de samenstelling van de Raad van Bestuur in 2010 aan. Werkzaam Werkzaam bij Geboorte- in huidige Ymere of rechtsjaar functie sinds voorganger sinds

Naam

Functie

Portefeuille

R. Steenbeek

Voorzitter Raad van Bestuur

Algehele coördinatie, externe vertegenwoordiging, Concernstaf

1956

2008

1994

L.A. Bosveld

Lid Raad van Bestuur, tevens plaatsvervangend voorzitter Raad van Bestuur

Waardesturing, Financiën en Ondersteuning

1955

2008

2000

P.D. de Jong

Lid Raad van Bestuur

Wonen

1953

2001

1999

S.J. Schuwer

Lid Raad van Bestuur

Gebieds- en Projectontwikkeling

1959

2007

2007

Een actueel overzicht van de samenstelling van het bestuur staat op www.ymere.nl. Nevenfuncties bestuurders Ymere De leden van de Raad van Bestuur van Ymere oefenen een aantal nevenfuncties uit. Een bestuurder die een nevenfunctie wil accepteren, legt deze vooraf ter goedkeuring voor aan de Raad van Bestuur. Voor structureel betaalde nevenfuncties of andere werkzaamheden vragen de leden van de Raad van Bestuur vooraf goedkeuring aan de Raad van Commissarissen. Incidenteel betaalde werkzaamheden leggen de leden van de Raad van Bestuur vooraf ter goedkeuring voor aan de voorzitter van de Raad van Bestuur. De voorzitter van de


Raad van Bestuur meldt zijn incidenteel betaalde werkzaamheden aan de voorzitter van de Raad van Commissarissen. Bij de beoordeling van de toelaatbaarheid van een nevenfunctie spelen onder meer de eventuele strijdigheid met het bedrijfsbelang, de (schijn van) belangenverstrengeling en het verwachte tijdsbeslag een rol. Nevenfuncties leden Raad van Bestuur Ymere in 2010 De leden van de Raad van Bestuur van Ymere bekleedden in 2010 de volgende relevante nevenfuncties. De betreffende personen ontvangen voor deze nevenfuncties geen vergoeding, tenzij anders (met een *) aangegeven. Naam

Nevenfunctie

L.A. Bosveld

- - - -

Lid deelnemersraad Waarborgfonds Sociale Woningbouw Penningmeester bestuur stichting Boom Ruygrok* Bestuurslid bestuur Stichting Colonnade DuHaf Holding Bestuurslid Stichting Vrienden Ymere

P.D. de Jong

- - - - - - - - -

Lid Raad van Toezicht Humanitas Groep Den Haag* Lid nationaal adviescomité Dag van de Dialoog Bestuurslid stichting De Glazen Lift Bestuurslid stichting Studenten voor Samenleving Lid dagelijks bestuur van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) Lid agendacommissie Platform Woningcorporaties Noordvleugel Randstad Bestuurslid stichting Het Hofje De Zeven Keurvorsten Bestuurslid Stichting Vrienden Ymere Lid Raad van Advies Master of Urban & Area Development, Hogeschool Utrecht

S.J. Schuwer

- - - -

Bestuurslid Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling Lid lokale adviesraad AISEC Bestuurslid stichting Landelijk Nieuwbouw Portaal Docent leergang projectontwikkeling NEPROM

R. Steenbeek

- - - - - - -

Lid algemeen bestuur Aedes, vereniging van woningcorporaties Bestuurslid ABC Architectuurcentrum Haarlem Bestuurslid stichting Vrienden Hospice Bardo Bestuurslid Transforte (tot maart 2010) Voorzitter Raad van Toezicht stichting DIGH Bestuurslid Platform Openbare Ruimte Bestuurslid Stichting Vastgoed Overleg

Een actueel overzicht van nevenfuncties van de bestuurders is te vinden op www.ymere.nl. In 2010 waren er bij de besluitvorming van het bestuur geen onverenigbaarheden. Er zijn geen transacties geweest waarbij sprake was van een tegenstrijdig belang. Investeringsadviescommissie Ymere Ymere beschikt over een investeringsstatuut. Dit beschrijft het investeringsbeleid van Ymere en de kaders die daarbij gelden. Op basis van het investeringsstatuut is een investeringsadviescommissie ingesteld, met twee externe leden. Doel van de investeringsadviescommissie is de Raad van Bestuur te adviseren over verbindingen met andere partijen op het gebied van projectontwikkelingen, te hanteren programma’s van eisen voor het realiseren van vastgoed, en de te hanteren rendementseisen en winst-risicoverhoudingen in verschillende vastgoedcategorieën. De externe leden van de investeringsadviescommissie, de heer J. Doets (voormalig ceo van ING Real Estate) en de heer P. Eichholz (hoogleraar vastgoedfinanciering en vastgoedbeleggingen aan de Universiteit Maastricht), traden in 2010 af als lid van de commissie. We zoeken naar vervanging van deze leden. In afwachting daarvan hebben in 2010 geen bijeenkomsten van de commissie plaatsgevonden.


Goed ondernemingsbestuur: de hoofdlijnen van de governancestructuur De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur vinden ‘goed ondernemingsbestuur’ (corporate governance) van groot belang. Het helpt ons om slagvaardig, ‘in control’ en transparant te handelen. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het onderwerp governance. De statuten geven daarom aan dat de Raad van Commissarissen wijzigingen in de governancestructuur dient goed te keuren. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur hebben daarnaast in 2008 een gemeenschappelijke governancevisie opgesteld, op basis waarvan beide raden in 2010 hebben gefunctioneerd. De hoofdlijnen van de governancestructuur bij Ymere zijn: - Ymere heeft als rechtsvorm de stichting. - De Raad van Bestuur bestuurt de onderneming Ymere. - De Raad van Commissarissen ziet toe op de Raad van Bestuur en op de algemene gang

van zaken van de stichting, en geeft het bestuur gevraagd en ongevraagd advies. - Ymere streeft naar een organisatie en processen die gebaseerd zijn op principes als

betrouwbaarheid, controleerbaarheid, checks and balances en integriteit. - Voor Ymere is de Governancecode Woningcorporaties leidend, daarnaast is naar relevante

onderdelen uit overige codes gekeken. - De corporategovernanceprincipes komen tot uitdrukking in documenten als:

- de statuten van Ymere; - het reglement Raad van Commissarissen Ymere; - het reglement commissies Raad van Commissarissen Ymere; - de profielschets Raad van Commissarissen Ymere; - de profielen van de leden van de Raad van Bestuur Ymere; - het reglement Raad van Bestuur Ymere; - het investeringsstatuut Ymere; - het treasurystatuut Ymere; - het onafhankelijkheidsprotocol externe accountant; - de integriteitscode Ymere; - de beschrijving gewenste integriteitscultuur Ymere; - de klokkenluidersregeling Ymere; - de integriteitsverklaring Raad van Commissarissen. - De Raad van Bestuur legt wijzigingen in de governancestructuur vooraf ter goedkeuring

voor aan de Raad van Commissarissen. Een uitgebreide beschrijving van de hoofdlijnen van de governancestructuur is te vinden op www.ymere.nl. Ontwikkelingen corporate governance in 2010 Nieuwe commissies De Raad van Commissarissen besloot tot de oprichting van een commissie Volkshuisvesting en een commissie Gebieds- en Projectontwikkeling. Voor meer informatie zie het verslag van de Raad van Commissarissen (hoofdstuk 17). Beloningscodes De Raad van Commissarissen besprak de Beloningscode bestuurders woningcorporaties en de Code voor de honorering van toezichthouders bij woningcorporaties. Voor meer informatie wordt verwezen naar het verslag van de Raad van Commissarissen (hoofdstuk 17).


Integriteitsverklaring Raad van Commissarissen De leden van de Raad van Commissarissen ondertekenden de nieuw opgestelde Integriteitsverklaring Raad van Commissarissen. Zij geven daarin onder meer aan zich integer als commissaris te zullen opstellen. Ook verklaren zij alle relevante informatie die voor de uitoefening van hun commissariaat (zoals (neven)functies) van belang is, te hebben gemeld. Nieuwe leden van de Raad van Commissarissen zal voortaan worden gevraagd de verklaring te ondertekenen. Rondetafelbijeenkomst Governance bij grote woningcorporaties De Raad van Commissarissen nam samen met de Raad van Bestuur het initiatief om in samenwerking met de monitoringcommissie Governancecode Woningcorporaties een rondetafelbijeenkomst te organiseren over het thema ‘Governance bij grote woningcorporaties’. De bijeenkomst vond plaats op 8 februari 2010. De monitoringcommissie heeft de inzichten die tijdens de bijeenkomst zijn opgedaan, gebruikt bij het opstellen van het advies voor mogelijke aanpassingen van de Governancecode Woningcorporaties (september 2010). De Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties Ymere voldoet in het algemeen aan de aanbevelingen van de Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties.7 Beide codes zijn gebaseerd op het principe ‘pas toe of leg uit’. Afwijken van de aanbevelingen in de code kán, maar dient wel te worden gemotiveerd. De belangrijkste afwijkingen van Ymere van de code motiveren we hieronder. - De Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties bevelen aan het reglement van de Raad van Commissarissen, de profielschets van de Raad van Commissarissen en de klokkenluidersregeling via de website beschikbaar te stellen. Ymere kiest ervoor deze documenten niet op de website te plaatsen. Hiervoor kiezen we vanwege het belang van het behoud van een overzichtelijke website en de geringe relevantie van deze documenten voor de meeste bezoekers van de website. De documenten zijn op verzoek wel beschikbaar. De website vermeldt dit, en geeft aan hoe dit verzoek kan worden gedaan. - De Nederlandse Corporate Governance Code beveelt aan de ontslagvergoeding van bestuurders te maximaliseren. De Raad van Commissarissen kiest hier niet voor. Het vaststellen van de hoogte van een eventuele vergoeding bij ontslag acht de Raad van Commissarissen maatwerk. De hoogte van de vergoeding is daarbij vanzelfsprekend altijd passend binnen de wetgeving die van toepassing is. - De Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties bevelen aan bestuurders voor maximaal vier jaar te benoemen. Ymere benoemt haar bestuurders voor onbepaalde tijd. De Raad van Commissarissen kiest hiervoor omdat hij groot belang hecht aan continuïteit in de besturing van het bedrijf. Ook de Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties beveelt een tijdelijke benoeming van bestuurders niet aan. - De Nederlandse Corporate Governance Code adviseert een zogeheten claw-backclausule in de arbeidscontracten van bestuurders op te nemen. Op basis daarvan is het eenvoudiger een aan een bestuurder toegekende variabele beloning terug te vorderen als deze beloning achteraf gezien is toegekend op onjuiste gegevens. De huidige arbeidsovereenkomsten van de bestuurders kennen een dergelijke bepaling niet. Bij nieuwe arbeidsovereenkomsten zal de Raad van Commissarissen het opnemen van een dergelijke bepaling overwegen. - De Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties bevelen aan een apart remuneratierapport op te stellen. Bij Ymere wordt geen apart remuneratierapport opgesteld, maar worden de onderdelen van een dergelijk rapport opgenomen in het verslag van de Raad van Commissarissen.

7 De Nederlandse Corporate Governance Code is een belangrijke basis voor de Governancecode Woningcorporaties.


- De Nederlandse Corporate Governance Code beveelt aan dat de Raad van Commissarissen van alle commissievergaderingen van de Raad van Commissarissen een verslag ontvangt. Van de vergaderingen van de agendacommissie wordt echter geen verslag gemaakt. Het besprokene in die commissie leidt in de regel direct tot verwerking ervan in de stukken voor de Raad van Commissarissen voor de daaropvolgende vergadering van de Raad. Het opstellen van een verslag zou dan ‘dubbelop’ zijn. - De Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporatie bevelen aan dat de Raad van Commissarissen beoordeelt of en hoe de externe accountant wordt betrokken bij de inhoud en de publicatie van financiële berichten. Ymere is van mening dat het opstellen van (financiële) berichten tot de bevoegdheid van het bestuur behoort. Wanneer daar aanleiding toe is, betrekt het bestuur de accountant en/of de Raad van Commissarissen bij het opstellen van deze berichten. - De Governancecode Woningcorporaties beveelt aan dat de Raad van Commissarissen de belangrijkste bevindingen over het functioneren van de accountant meldt in het jaarverslag. Ymere neemt deze aanbeveling niet over. Ymere bespreekt de bevindingen over het functioneren van de accountant met de accountant. Van een dergelijke bespreking maken we melding in het jaarverslag. In verband met het vertrouwelijke en gevoelige karakter van het besprokene melden we echter niet de inhoud of conclusies van de bespreking. - De Nederlandse Corporate Governance Code en de Governancecode Woningcorporaties bevelen aan dat de accountant en de auditcommissie kennisnemen van de bevindingen van de interne controller. Ymere neemt deze aanbeveling niet over. De opdrachtgever van de interne controller is het bestuur. De rapportage van de bevindingen van de interne controller vindt daarom ook aan het bestuur plaats. Het bestuur bespreekt de relevante bevindingen met de accountant, de auditcommissie en/of de Raad van Commissarissen. De interne controller heeft overigens rechtstreeks toegang tot de voorzitter van de auditcommissie wanneer dat naar het oordeel van de interne controller noodzakelijk is. - De Governancecode Woningcorporaties beveelt aan dat voor iedereen kenbaar de belanghouders van de woningcorporatie benoemd worden en dat de Raad van Commissarissen deze benoeming en de vorm van het overleg met de belanghouders goedkeurt. Ymere zal geen uitputtend overzicht van belanghouders opstellen. Hiervoor kiezen we vanwege de grote dynamiek (in aantal en aard) van de relaties met onze belanghouders. Dit vergroot de mogelijkheid van opmerkingen van en misverstanden met organisaties die (nog) niet of nog steeds op zo’n overzicht vermeld staan. De Raad van Commissarissen heeft ook geen goedkeurende positie bij het benoemen van belanghouders en de vorm van het overleg met belanghouders en is ook niet aanwezig bij het overleg met belanghouders. Ymere is van mening dat deze onderwerpen tot de bevoegdheid van het bestuur behoren. Het bestuur legt vanzelfsprekend verantwoording af aan de Raad van Commissarissen over het overleg met belanghouders. De Raad van Commissarissen heeft daarnaast ten minste eenmaal per jaar een gesprek met de centrale huurdersorganisatie van Ymere. - De Governancecode Woningcorporaties beveelt aan in hoofdlijnen een verslag op te stellen over hetgeen in overleg met belanghouders is besproken en dit verslag binnen drie maanden op de website van de corporatie te plaatsen. Ymere neemt deze aanbeveling niet over. De wijze waarop verslaggeving van bijeenkomsten met belanghouders plaatsvindt, wordt in overleg met belanghouders bepaald. Het jaarverslag, dat jaarlijks op de website van Ymere wordt geplaatst, geeft informatie over het overleg met belanghouders. - De Governancecode Woningcorporaties beveelt aan dat zowel de Raad van Commissarissen als het bestuur opdrachtgever is van visitatie. Ymere kiest ervoor dat alleen het bestuur opdrachtgever is van visitatie. De Raad van Commissarissen keurt de opdracht tot visitatie goed.

Een actueel overzicht van de aanbevelingen die Ymere niet overneemt, en de motivatie daarvoor, is te vinden op www.ymere.nl. Integriteit Ymere vindt integer handelen van haar medewerkers en de bedrijven waarmee we samenwerken vanzelfsprekend van groot belang. De kern van het integriteitsbeleid van Ymere is dat integer handelen enerzijds duidelijke regels vergt, en anderzijds een bedrijfscultuur waarin het handelen op basis van deze regels vanzelfsprekend is. Het bestuur vindt het in het kader van integriteit ook van groot belang dat medewerkers zelf verantwoordelijkheid durven te nemen voor hun activiteiten. Dit vanuit de ervaring dat de werkelijkheid com-


plexer en afwisselender is dan vooraf in regels is te vangen. Om werkelijk integer handelen te bevorderen gaat het dus om het vinden van de juiste balans tussen regels en eigen verantwoordelijkheid. De regels met betrekking tot integriteit zijn onder meer vastgelegd in: - De integriteitscode Ymere. Deze code geeft regels waaraan het bestuur en de medewerkers zich moeten houden bij onder andere het aannemen van relatiegeschenken. We verwachten dat onze leveranciers en klanten ons niet in een positie brengen waarin we in de verleiding worden gebracht om niet integer te handelen. Om deze reden is de integriteitscode ook terug te vinden op www.ymere.nl. In 2010 werden geen sancties opgelegd vanwege het niet volgen van de code. - De beschrijving gewenste integriteitscultuur Ymere. Deze cultuur is gebaseerd op principes als eigen verantwoordelijkheid, transparant handelen, het goede voorbeeld geven en elkaar aanspreken op gedrag. - De klokkenluidersregeling Ymere. Deze regeling biedt medewerkers de mogelijkheid zonder gevaar voor hun rechtspositie melding te doen van vermeende misstanden en andere onregelmatigheden van algemene, operationele of financiële aard. De website www.ymere.nl geeft aan hoe belangstellenden in het bezit van de regeling kunnen komen. Het meldpunt ontving in 2010 geen meldingen. - Het reglement Raad van Bestuur. Dit reglement bevat regels voor bestuurders over onverenigbaarheden in hun werkzaamheden. Het schrijft ook voor hoe zij moeten handelen bij mogelijke gevallen van belangenverstrengeling. - De integriteitsverklaring Raad van Commissarissen. Zie hiervoor het verslag van de Raad van Commissarissen, hoofdstuk 16. - Het onderschrijven van de Aedes-code. - Het onderschijven van de NEPROM-gedragscode. - De AO/IC (administratieve organisatie/interne controle) geeft regels over de bevoegdheid van medewerkers van Ymere tot het aangaan van verplichtingen en de controle daarop. De Raad van Bestuur is van oordeel dat elke bestuurder zijn functie in 2010 onafhankelijk en integer heeft uitgeoefend. Dit komt onder meer tot uitdrukking in het feit dat alle bestuurders voldoen aan de onafhankelijkheidscriteria zoals omschreven in de Governancecode Woningcorporaties. Het reglement Raad van Bestuur geeft aan hoe bestuurders dienen te handelen bij mogelijke onverenigbaarheden. Kern daarvan is dat leden van de Raad van Bestuur een mogelijke onverenigbaarheid actief melden aan de voorzitter van de Raad van Bestuur. Als de mogelijke onverenigbaarheid de voorzitter van de Raad van Bestuur betreft, meldt hij dit bij de voorzitter van de Raad van Commissarissen. Een bestuurder neemt niet deel aan de bespreking van en besluitvorming over dergelijke onderwerpen. Wanneer sprake is van een structurele onverenigbaarheid, treedt de betrokken bestuurder terug. In 2010 deden zich bij de besluitvorming door de Raad van Bestuur geen onverenigbaarheden voor. Er zijn geen transacties geweest waarbij sprake was van een tegenstrijdig belang. Integriteit in 2010 In 2010 hebben diverse zogeheten dilemmatrainingen plaatsgevonden voor delen van het management en medewerkers van Ymere. Deze trainingen zijn gericht op bewustwording en bespreekbaar maken van mogelijke situaties waarbij integriteit een rol speelt. Een integriteitsverklaring Raad van Commissarissen is opgesteld (zie Ontwikkelingen corporate governance in 2010, pagina 111).


In 2010 zijn de voorbereidingen gestart voor het opstellen van een vastgoedtransactieregister. Een dergelijk register beoogt het vergroten van de transparantie van vastgoedtransacties, zodat verdachte vastgoedtransacties kunnen worden voorkomen. De verwachting is dat het register in 2011 functioneert. Bij een interne controle kwam een fraude in het betalingsproces aan het licht waarbij een medewerker met een tijdelijk dienstverband was betrokken. Wij hebben dit samen met een extern bureau onderzocht en vervolgens heeft Ymere aangifte gedaan. De fraude is gemeld aan de Raad van Commissarissen. We hebben maatregelen genomen die erop gericht zijn dergelijke fraude voortaan te voorkómen. Visitatie Ymere heeft in 2010 een onafhankelijke visitatiecommissie gevraagd Ymere te beoordelen op haar maatschappelijke prestaties. We willen ons met deze visitatie verantwoorden voor ons presteren. Ook willen we leren hoe ons functioneren verder is te verbeteren. De visitatie past in de afspraak die woningcorporaties met elkaar in de Aedes-code hebben gemaakt om zich eens per vier jaar te laten visiteren. De visitatiecommissie bestond uit de heer drs. K. Parie (voorzitter), de heer prof. dr. J. van der Schaar, mevrouw dr. M. Haffner (secretaris) en drs. ing. G. van Bortel (secretaris). De visitatiecommissie heeft haar bevindingen neergelegd in drie rapporten. De eerste twee gaan in op vragen als: In welke mate speelt Ymere in op landelijke, regionale en lokale opgaven op het gebied van het wonen? Hebben belanghouders invloed op het beleid en de activiteiten van Ymere? In welke mate sluiten de prestaties aan bij de financiële mogelijkheden van Ymere? Functioneert het interne toezicht naar behoren? Het derde rapport heeft de commissie speciaal op verzoek van Ymere geschreven. Het bevat een evaluatie van de fusie tussen Woonmaatschappij en Ymere in 2008. De rapportages zijn op www.ymere.nl geplaatst, samen met een reactie van het bestuur en de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur hebben als opdrachtgever voor de visitatie met belangstelling en waardering kennisgenomen van de rapporten. Het is bijzonder om te ervaren hoeveel belanghouders bereid waren om Ymere te helpen het eigen presteren te verbeteren. Het geeft aan hoe sterk Ymere geworteld is in de lokale gemeenschappen waarin we actief zijn. Nadere informatie over de resultaten van de visitatie staan in hoofdstuk 8, paragraaf 4. Ymere dankt de visitatiecommissie voor haar werkzaamheden. We zijn ook alle belanghouders, medewerkers en anderen die aan de realisatie van de visitatierapporten hebben meegewerkt erkentelijk voor hun bijdrage. De visitatierapporten zijn te vinden op www.ymere.nl/visitatie. Daar staat ook de reactie van het bestuur en de Raad van Commissarissen op de visitatie, en een korte leeswijzer.


Toezicht Het toezicht op het bestuur van Ymere bestaat uit intern, extern en horizontaal toezicht. - Intern toezicht door de Raad van Commissarissen. Zie hiervoor hoofdstuk 17. - Extern toezicht door de minister. Jaarlijks stelt de minister (nu die van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) een zogeheten ‘zienswijzebrief’ en een ‘oordeelsbrief’ op. Deze brieven gaan in op de prestaties van Ymere in een bepaald jaar. De minister besteedt daarbij aandacht aan de rechtmatigheid en doelmatigheid van de uitgaven, en aan de financiële positie. Het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting adviseert de minister over de beoordeling van de financiële positie. In 2010 gaf de minister over het jaar 2009 aan dat hij onze voorgenomen activiteiten passend acht bij onze financiële positie. Hij is van oordeel dat Ymere een zodanig financieel beleid en beheer heeft gevoerd dat het voortbestaan, zonder rekening te houden met de effecten van de voorgenomen activiteiten, in financieel opzicht is gewaarborgd. Wel is de minister van mening dat de mate waarin de geprognosticeerde aantallen van de volkshuisvestelijke prestaties gerealiseerd worden verder kan verbeteren. Daarnaast gaf de minister aan dat de zogeheten prospectieve informatie door Ymere opnieuw is ingediend, en dat hij daardoor aanmerkingen heeft op de kwaliteit van de informatie. Ymere deelt dit oordeel over de kwaliteit van deze informatie niet. Omwille van de overzichtelijkheid is – in overleg met de ontvanger van de informatie – besloten de informatie geheel opnieuw aan te leveren. - Horizontaal toezicht. Er is sprake van horizontaal toezicht wanneer collega-corporaties, gemeenten, huurdersorganisaties of andere belanghouders ons aanspreken op ons functioneren. Om duidelijk aan te geven waarop we aanspreekbaar zijn, heeft Ymere de Aedescode (voor woningcorporaties) en de NEPROM-gedragscode (voor projectontwikkelaars) onderschreven. Ymere heeft in 2010 in overeenstemming met beide codes gehandeld. De Aedes-code en de NEPROM-gedragscode staan op www.ymere.nl.


Verklaring Raad van Bestuur Het bestuur van stichting Ymere verklaart: 1. dat de stichting haar middelen (batige saldi daaronder begrepen) uitsluitend voor werkzaamheden op het gebied van de volkshuisvesting bestemt; 2. dat de Raad van Commissarissen op 4 april 2011 de jaarstukken 2010, inclusief het volkshuisvestingsverslag 2010, heeft goedgekeurd; 3. dat de accountant met betrekking tot de jaarrekening 2010 een goedkeurende verklaring heeft afgegeven en dat hij in zijn onderzoek de cijfers in het volkshuisvestingsverslag 2010 heeft getoetst.

Amsterdam, 5 april 2010

L.A. Bosveld P.D. de Jong S.J. Schuwer R. Steenbeek, voorzitter Raad van Bestuur



17. Verslag van de Raad van Commissarissen Algemene beschouwing ‘Het jaar van de waarheid.’ Zo beschreef de Raad van Commissarissen begin vorig jaar het jaar 2010. Vanwege de economische crisis en het voortduren van het inflatievolgende huurbeleid stond Ymere voor de opgave een antwoord te vinden op veranderende marktomstandigheden. Naar het oordeel van de Raad van Commissarissen is dat antwoord voor een belangrijk deel gevonden. Ymere is er ondanks de crisis in geslaagd in 2010 het investeringsniveau op peil te houden, de kasstroom op orde te houden en de toegang tot de kapitaalmarkt te borgen. Ook zijn de volkshuisvestelijke prestatie en de wijkaanpak goed op orde. De Raad van Commissarissen is tevreden over de door Ymere geleverde prestaties. Tegelijkertijd blijft het van belang om ook als commissarissen alert te blijven op volkshuisvestelijke, financiële en wettelijke ontwikkelingen waarmee Ymere te maken heeft. Wat dat betreft, ligt er ook in 2011 een uitdagende opgave: er moet worden ingespeeld op de ‘Europese’ regelgeving voor woningcorporaties die eind 2010 van kracht is geworden. Verantwoordelijkheden Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van Ymere houdt toezicht op het functioneren van de Raad van Bestuur van Ymere en de algemene gang van zaken binnen Ymere. De Raad van Commissarissen adviseert daarnaast de Raad van Bestuur gevraagd en ongevraagd, is verantwoordelijk voor de benoeming (en eventuele schorsing of ontslag) van bestuurders, en stelt de beoordeling en arbeidsvoorwaarden van de bestuurders vast. De Raad van Commissarissen geeft de accountant opdracht voor de controle van de jaarstukken en keurt de opdrachtverlening goed voor de visitatie die Ymere elke vier jaar laat uitvoeren. De Raad van Commissarissen handelt op basis van de bevoegdheden die in de statuten zijn omschreven. Een actuele versie van deze statuten staat op www.ymere.nl. De werkwijze van de Raad van Commissarissen is beschreven in een reglement van de Raad van Commissarissen. De website van Ymere geeft aan hoe men in het bezit van het reglement kan komen. Samenstelling Raad van Commissarissen Aftreden en benoeming commissaris Op basis van het rooster van aftreden trad per 31 december 2010 de heer Jongejan af als commissaris van Ymere. De heer Jongejan was op voordracht van de huurdersorganisaties benoemd en was op grond van het rooster van aftreden niet herbenoembaar. De Raad van Commissarissen bedankt de heer Jongejan voor zijn bijdrage als commissaris aan de verdere ontwikkeling van Ymere. De Raad van Commissarissen heeft de huurdersorganisatie SHY uitgenodigd om een nieuwe voordracht te doen voor de benoeming van een commissaris, passend in de eerder met de huurdersorganisatie besproken profielschets Raad van Commissarissen. De huurdersorganisatie maakte voor de voordracht gebruik van een werving-en-selectiebureau. In het kader van de werving is een advertentie geplaatst in een dagblad. Ook zijn mogelijke kandidaten rechtstreeks benaderd.


De huurdersorganisatie SHY heeft mevrouw M.H. Carrilho voorgedragen. De Raad van Commissarissen heeft deze voordracht overgenomen. Tijdens de vergadering van 14 december 2010 is mevrouw Carrilho benoemd als commissaris per 1 januari 2011. Bij de bespreking van de Raad van Commissarissen voorafgaand aan haar benoeming was mevrouw Carrilho afwezig. Zij neemt plaats in de commissie Volkshuisvesting. In 2011 neemt zij deel aan een introductieprogramma. Start zoektocht naar nieuwe voorzitter Raad van Commissarissen De voorzitter van de Raad van Commissarissen van Ymere, de heer P. Wilson, treedt uiterlijk 31 december 2011 af als voorzitter. Op grond van het rooster van aftreden is hij niet herbenoembaar. Om tijdig in de opvolging van de huidige voorzitter te voorzien, is de Raad van Commissarissen in 2010 een procedure gestart voor de werving en selectie van een nieuwe voorzitter. Daarbij heeft de Raad zich laten ondersteunen door een werving-en-selectiebureau. De procedure voor de werving van een nieuwe voorzitter begon met het opstellen van een nadere inkleuring van de huidige profielschets van de Raad van Commissarissen. De Raad heeft vervolgens kandidaten benaderd die in dit profiel passen. Ook via een advertentie in de krant is belangstellenden gevraagd te reageren op deze functie. Op basis hiervan heeft de Raad van Commissarissen met een aantal kandidaten gesprekken gevoerd en uiteindelijk een keuze gemaakt. Leden van de Raad van Commissarissen De samenstelling van de Raad van Commissarissen in 2010 is in onderstaande tabel aangegeven.

De Raad van Commissarissen in 2010 Naam

Geboortejaar

Functie in RvC

Benoemd op voordracht van

Lidmaatschap commissie

De heer W. T. Brethouwer

1957

Lid

Ondernemingsraad

- Governancecommissie

Mevrouw drs. M.W. Gout-van Sinderen

1954

Lid

De heer dr. E. Jongejan

1942

Lid

Huurdersorganisatie

- Commissie Volkshuisvesting

De heer mr. A.W. Kouwets

1954

Lid

Huurdersorganisatie

- Commissie Volkshuisvesting

De heer drs. A.T.J. Krol

1946

Lid

- Governancecommissie - Commissie Gebieds- en Projectontwikkeling

De heer drs. A.M.H. van Mook

1946

Vicevoorzitter RvC

- Agendacommissie - Remuneratiecommissie - Governancecommissie

De heer ir. Th. Sijmons

1940

Lid

- Commissie Gebieds- en Projectontwikkeling

De heer drs. F.J. Smit

1947

Lid

- Auditcommissie

De heer drs. P. Wilson

1942

Voorzitter RvC

- Agendacommissie - Remuneratiecommissie - Auditcommissie (tot 01.05.10)


- Auditcommissie

Benoeming per januari 2011 Naam

Geboorte- Functie jaar in RvC

Mevrouw drs. M.H. Carrilho

1960

Benoemd op voordracht van

Lidmaatschap commissie

Lid Huurdersorganisatie Commissie (vanaf 14.12.10) Volkshuisvesting

Een actueel overzicht van de samenstelling van de Raad van Commissarissen is te vinden op www.ymere.nl. Alle commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit. De Raad van Commissarissen is van oordeel dat de Raad van Commisarissen voldoende divers is samengesteld wat deskundigheid en competenties betreft. De samenstelling en deskundigheid van de Raad sluiten aan bij de beschrijving daarvan in de profielschets van de Raad van Commissarissen.

Het rooster van aftreden van de Raad van Commissarissen Naam

Eerste benoeming Benoemd tot

Herbenoembaar?

De heer W. T. Brethouwer

01.01.00

31.12.12

Nee

Mevrouw drs. M. H. Carrilho

01.01.11

31.12.14

Ja

Mevrouw drs. M.W. Gout-van Sinderen

11.12.09

31.12.13

Ja

De heer dr. E. Jongejan

01.01.01

Per 31.12.10 afgetreden

Nee

De heer mr. A.W. Kouwets

01.01.04

31.12.12

Nee

De heer drs. A.T.J. Krol

01.01.00

31.12.11

Nee

De heer drs. A.M.H. van Mook

01.01.89

31.12.11

Nee

De heer ir. Th. Sijmons

01.01.02

31.12.11

Ja, tot 31.12.13

De heer drs. F.J. Smit

01.01.03

31.12.11

Ja, tot 31.12.14

De heer drs. P. Wilson

01.01.02

31.12.11

Nee

De huidige omvang van de Raad van Commissarissen is negen personen. De Raad wil naar een omvang van zeven personen. Deze omvang wordt op 1 januari 2012 bereikt. De benoemingstermijn van een commissaris bedraagt in principe vier jaar. Soms wordt daarvan enkele maanden afgeweken, om zodoende een meer ‘dakpansgewijze’ opzet van het rooster van aftreden te bereiken. Na afloop van de eerste benoemingsperiode kan de Raad van Commissarissen op basis van een evaluatie van het functioneren besluiten om een commissaris te herbenoemen voor een tweede en laatste periode van maximaal vier jaar. Als een commissaris is voorgedragen door de huurdersorganisatie of de Ondernemingsraad (OR), wordt bij het aftreden van deze commissaris de huurdersorganisatie respectievelijk de OR gevraagd een nieuwe voordracht te doen. Bij een eerste voorgenomen benoeming van een commissaris wordt de OR gevraagd te adviseren over deze benoeming, behalve als het gaat om een commissaris op voordracht van de huurdersorganisatie. Een actuele versie van het rooster van aftreden is te vinden op www.ymere.nl.


Activiteiten van de Raad van Commissarissen in 2010 De Raad van Commissarissen van Ymere kwam in 2010 vijf keer in reguliere vergadering bijeen. Naast deze vergaderingen organiseerde de Raad van Commissarissen de volgende bijeenkomsten. - In mei een strategiedag, waarop onder meer aan de orde kwamen de betekenis voor Ymere van de vertaling van Europese regelgeving in Nederlandse weten regelgeving, het project Productief en Stuurbaar Ymere en de wijze waarop Ymere zich laat beïnvloeden door externe ontwikkelingen. - In september een excursie naar Amsterdam-Zuidoost, waarbij de activiteiten van Ymere in dit stadsdeel aan de orde kwamen. - In november een themabijeenkomst over de legitimiteit van de activiteiten van woningcorporaties als Ymere. De Raad van Commissarissen sprak eenmaal met de Ondernemingsraad en eenmaal met de Samenwerkende Huurdersorganisaties Ymere. Een vertegenwoordiging van de Raad was aanwezig bij de twee halfjaarlijkse besprekingen tussen de Raad van Bestuur en de OR over de algemene gang van zaken. De Raad van Bestuur was aanwezig bij de bijeenkomsten van de Raad van Commissarissen, met uitzondering van de zelfevaluatie van de Raad van Commissarissen. Toezichtskader Het toezichtskader dat de Raad van Commissarissen gebruikt, bestaat onder andere uit (de realisatie van) de strategie Met ziel en zakelijkheid, (de realisatie van) de begroting en (de realisatie van) het beoordelingskader Raad van Bestuur. Dit beoordelingskader gaat onder meer in op de prestaties van het bestuur op het gebied van de volkshuisvesting, het inlossen van de fusiebeloften, verbetering van de efficiency, het in control zijn en het sturen op waardeontwikkeling en de reputatie van Ymere. Om de Raad van Commissarissen in de gelegenheid te stellen zijn rol als toezichthouder goed te vervullen, legt de Raad van Bestuur een aantal voorgenomen besluiten vooraf ter goedkeuring voor aan de Raad van Commissarissen. De statuten geven aan welke voorgenomen besluiten vooraf aan de Raad van Commissarissen moeten worden voorgelegd. De statuten zijn geplaatst op www.ymere.nl. Informatievoorziening Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen baseert zijn oordeel mede op informatie van de Raad van Bestuur (onder andere via kwartaalrapportages), het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, de gemeenten en de pers. Daarnaast vormt het gesprek van de Raad van Commissarissen met de huurdersorganisaties en de Ondernemingsraad een basis voor de beoordeling van het bestuur. De Raad van Commissarissen ziet erop toe dat de informatie die hij ontvangt de relevante aspecten laat zien op financieel, volkshuisvestelijk, maatschappelijk en organisatorisch gebied, en daarnaast op het gebied van de dienstverlening aan de klanten van Ymere. De Raad van Commissarissen ontvangt via de kwartaalrapportage informatie over onder meer de volgende thema’s: - de voortgang in de realisatie van de begroting; - voldoende en hoogwaardige betaalbare woningen;


- vitale wijken en buurten; - variëteit, keuzemogelijkheden, wooncarrières; - sociale stijging van de meest kwetsbare groepen; - de verbinding tussen werk, wonen en leefbaarheid; - goede dienstverlening en service; - het functioneren van de organisatie; - overige ontwikkelingen. Besluitvorming in 2010 De Raad van Commissarissen nam in 2010 in totaal 33 besluiten. Bij deze besluiten baseerde de Raad zich mede op het op pagina 122 beschreven toezichtskader. De Raad van Commissarissen stelde in 2010 vast: - het verslag van de Raad van Commissarissen 2009 voor het jaarverslag Ymere; - de procedure en het profiel van een nieuw te werven voorzitter van de Raad van Commissarissen; - de benoeming van mevrouw Carrilho tot commissaris; - de beoordeling van het functioneren van de bestuurders van Ymere en de hoogte van de variabele beloning; - het beoordelingskader Raad van Bestuur 2011; - het instellen van de commissie Volkshuisvesting en de commissie Gebieds- en Projectontwikkeling, en de werkwijze en samenstelling van de commissies van de Raad van Commissarissen; - de integriteitsverklaring Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen keurde in 2010 goed: - de ondernemingsstrategie Met ziel en zakelijkheid; - het jaarverslag 2009; - de jaarrekening 2009; - de begroting 2011; - het financiële meerjarenplan 2011-2020; - een voorstel voor en het besluit tot fusie met woningcorporatie Goed Wonen NoordKennemerland; - de toename van de investering Europakwartier in Almere en Waterlandplein en Oostpoort in Amsterdam; - het EMTN-programma Ymere; - de viermaandsrapportage 2011; - het jaarplan en de bedrijfsonderdeelplannen 2011; - de wijziging van de indek-matrix in het treasurybeleidsplan. De Raad van Commissarissen besprak in 2010 verder onder meer de volgende onderwerpen: - prioritering in ontwikkelprojecten Ymere; - resultaten round-up Gebieds- en Projectontwikkeling; - de stand van zaken G&PO Lean & Meaningful; - de stand van zaken G&PO in Control; - de beloningscode bestuurders woningcorporaties; - de code voor de honorering van toezichthouders bij woningcorporaties; - de kwartaalrapportages over het laatste kwartaal van 2009 en de eerste drie kwartalen van 2010;


- het accountantsverslag van de accountant over 2009; - Koopgarant en erfpacht; - Corporatie in perspectief 2009; - toename investeringen na besluitvorming Raad van Commissarissen; - het risicoprofiel Ymere 2011-2020. De Raad van Commissarissen nam zijn besluiten tijdens de reguliere vergaderingen van de Raad of tijdens andere bijeenkomsten, zoals de strategiedag. Er werd geen gebruik gemaakt van de spoedprocedure (beschreven in het reglement van de Raad van Commissarissen) om buiten de vergadering om te besluiten. Toezicht op strategie De Raad van Commissarissen houdt toezicht op de inhoud van de strategie van de onderneming en de mate waarin deze strategie wordt gerealiseerd. De Raad van Commissarissen keurde in 2010 de nieuwe strategie Met ziel en zakelijkheid goed. Deze strategie is in 2009 in overleg met de Raad van Commissarissen voorbereid. De Raad van Commissarissen ontvangt jaarlijks, dus ook in 2010, ter informatie de bedrijfsplannen van de bedrijfsonderdelen Gebieds- en Projectontwikkeling, Wonen, Waardesturing, Financiën en Ondersteuning, en de Concernstaf. Deze bedrijfsplannen bevatten een concrete uitwerking van de geldende strategie voor het komende jaar, met een doorkijk naar de toekomst. Toezicht op beheersing financiële risico’s Het financieel meerjarenplan van Ymere heeft betrekking op de ontwikkeling van de financiële positie van de organisatie in de komende tien jaar. Dit plan wordt jaarlijks integraal met de Raad van Commissarissen besproken. Hierbij neemt de Raad van Commissarissen ook kennis van de beheersingsproblemen die zich voordoen. Tegelijkertijd met dit meerjarenplan bespreekt de Raad van Commissarissen het financiële risicoprofiel van Ymere. Dit profiel benoemt en kwantificeert risico’s die Ymere loopt op het gebied van vastgoed, maatschappij, klant, organisatie en financiën. De begroting die de Raad van Commissarissen jaarlijks ter goedkeuring ontvangt, bevat de operationele en financiële doelstellingen van Ymere voor het komende jaar. De financiële pijlers van de financiële sturing van Ymere staan aangegeven in hoofdstuk 15. Via kwartaalrapportages ontvangt de Raad van Commissarissen gedurende het jaar informatie over de financiële positie van Ymere. De besluiten die de Raad van Commissarissen neemt over investeringen voor concrete projecten, baseert de Raad mede op informatie over het beslag van het project op het risicoprofiel van het bedrijfsonderdeel Gebieds- en Projectontwikkeling. Toezicht op volkshuisvestelijke en maatschappelijke prestaties De Raad van Commissarissen ontvangt jaarlijks informatie over het investeringsprogramma van Ymere. Hierin wordt aangegeven welke initiatieven Ymere de komende tien jaar wil ontplooien op het gebied van onder andere nieuwbouw, renovatie, sloop, aankoop, samenvoegen en verkoop van onder meer woningen om de gewenste opbouw van de vastgoedporte-


feuille te bereiken. Het meerjareninvesteringsprogramma vormt de basis voor het financieel meerjarenplan. Via kwartaalrapportages ontvangt de Raad van Commissarissen informatie over bijvoorbeeld aantallen woningen die gedurende het verslagjaar worden gebouwd, verkocht en gesloopt. De Raad informeert zich daarnaast periodiek over specifieke onderwerpen en bespreekt via de commissie Volkshuisvesting en de commissie G&PO thema’s op het gebied van de volkshuisvesting en op het gebied van gebieds- en projectontwikkeling. Toezicht op verbindingen Een deel van de activiteiten van Ymere vindt niet plaats in de stichting Ymere, maar in andere rechtspersonen of samenwerkingsverbanden. Ymere is direct of indirect 100% aandeelhouder van deze entiteiten of – bij samenwerking met andere organisaties – voor een beperkter deel. Hieronder staat aangegeven hoe Ymere omgaat met verbindingen. Voor dochtermaatschappijen geldt dat de Ymere-bepalingen leidend zijn en eenvoudig toegepast kunnen worden bij het inrichten van deze verbindingen. Voor de andere verbindingen geldt dat deze vaak worden aangegaan met een of meerdere partijen. Dat betekent dat Ymere in overleg treedt met de samenwerkingspartners en daarbij onderstaande uitgangspunten bespreekt, waarbij geldt dat uitgangspunten 1 t/m 5 te allen tijde geborgd dienen te zijn. 1. Ymere onderneemt alleen activiteiten in een verbinding die stichting Ymere zelf als toegelaten instelling op grond van weten regelgeving ook mag ondernemen. 2. Ymere onderneemt alleen activiteiten in een verbinding wanneer die deelname aan deze verbinding bijdraagt aan risicobeperking en/of een transparante opstelling, en/of fiscale voordelen biedt, of anderszins voordelen biedt voor Ymere boven uitvoering van de activiteiten binnen stichting Ymere. 3. De activiteiten en (financiële) resultaten van verbindingen worden (proportioneel) geconsolideerd in de rapportages van Ymere. 4. De inrichting en wijze van administreren van een verbinding worden gedocumenteerd. In de overwegingen worden ten minste de navolgende aandachtsgebieden benoemd: - aard van de activiteiten; - strategische doelstelling met de activiteiten; - samenwerkingspartners en afspraken; - soort verbinding; - financiering van de activiteiten; - voorstel voor de inrichting van de verbinding: (bestuurlijke) organisatie, administratie verbinding, planning en control, tekeningsbevoegdheid, afspraken over integriteit, benoeming externe accountant, etc. 5. De inrichting van een verbinding (administratie, planning en control) vindt plaats naar analogie van de inrichting van Ymere. In andere situaties bespreekt Ymere de inrichting hiervan met de partner. 6. Bestuurder van een verbinding is de rechtspersoon die de aandelen van verbinding houdt. Uitzondering hierop is de rechtspersoon Nieuwe Land BV, die in BV/CV-constructies optreedt als commandiet. 7. Verbindingen van Ymere hebben geen personeel in dienst, maar lenen dit personeel in van stichting Ymere. 8. Het beleid van stichting Ymere is eveneens van toepassing op verbindingen die Ymere is aangegaan. Dit betekent onder meer dat:


- de integriteitscode Ymere en klokkenluidersregeling Ymere van toepassing zijn; - de governanceregels van toepassing zijn (onder andere het treasurystatuut). 9. Het beleid van Ymere is om de activiteiten die we in samenwerking met andere partijen ontwikkelen bij voorkeur extern te financieren of om alleen financiering beschikbaar te stellen voor ons eigen aandeel in die samenwerking. 10. Ymere heeft de voorkeur om het penvoerderschap te houden voor verbindingen. Dit zal in de praktijk niet altijd mogelijk zijn bij met name joint ventures en (minderheids)deelnemingen. In de afzonderlijke aandeelhoudersovereenkomsten met de partners worden nadere afspraken gemaakt voor de wederzijdse verantwoordelijkheden ten aanzien van het proces en de inhoud van het penvoerderschap. 11. Ymere gaat geen verbinding aan met een partij of partijen als Ymere met deze verbinding voor meer dan 20% van de omzet van het betreffende bedrijfsonderdeel afhankelijk wordt van deze partijen. Deze regel is ingesteld om te voorkomen dat Ymere te afhankelijk wordt van één samenwerkingspartij. 12. De vorm en inhoud van de verbindingen worden voor ondertekening van de overeenkomst beoordeeld door een interne of externe juridisch, fiscaal en/of financieel deskundige. De Raad van Commissarissen ziet toe op deze entiteiten door: - vooraf de oprichting van rechtspersonen of het aangaan van samenwerkingen/verbindingen goed te keuren (conform de statuten). Daarbij let de Raad erop dat de doelstelling van deze rechtspersonen of verbinding(en) niet breder is dan de doelstelling van stichting Ymere. Met andere woorden: alle activiteiten van verbindingen moeten passen binnen de activiteiten die op grond van weten regelgeving voor woningcorporaties zijn toegestaan (principe: ‘dochters mogen niet meer dan moeder’); - vooraf de investeringsbesluiten in entiteiten waarin de stichting Ymere of een dochteronderneming zeggenschap heeft al dan niet goed te keuren (indien deze bestuursbesluiten volgens de statuten van Ymere vooraf de goedkeuring dienen te hebben van de Raad van Commissarissen); - de rapportages die de Raad van Commissarissen ontvangt. Daarin zijn de financiële en overige prestaties van onze dochtermaatschappijen en samenwerkingsverbanden verwerkt. Als sprake is van een samenwerkingsverband, is alleen het deel van Ymere opgenomen. Bovendien geldt dat het bestuur van de meeste dochtermaatschappijen van Ymere wordt gevormd door de rechtspersoon die de aandelen van deze dochtermaatschappij in bezit heeft. Met deze maatregelen is gewaarborgd dat uiteindelijk de Raad van Commissarissen van de stichting Ymere toezicht houdt op deze dochtermaatschappijen. Voor meer informatie over het eigen vermogen, de financiering, het resultaat, de eigendomsverhouding en de activiteiten van de belangrijkste verbindingen, verwijzen we naar hoofdstuk 15. Interpretatie bedrijfsrisico’s Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen is – na beoordeling van de informatie die van het bestuur is ontvangen – van oordeel dat Ymere in voldoende mate rekening houdt met de diverse risico’s.


Raad van Commissarissen en visitatie De Raad van Commissarissen gaf in 2009 samen met de Raad van Bestuur opdracht tot het uitvoeren van een visitatie. Deze is in 2010 uitgevoerd. De visitatierapporten zijn eind 2010 gereedgekomen. De Raad van Commissarissen herkent zich in het beeld dat de visitatiecommissie van Ymere schetst en staat achter de manier waarop Ymere met de visitatieresultaten aan de slag gaat. Hoofdstuk 8.4 bevat de belangrijkste resultaten van de visitatie en de wijze waarop Ymere daarmee omgaat. De visitatierapporten en een gezamenlijke reactie van het bestuur en de Raad van Commissarissen zelf zijn te vinden op www.ymere.nl/visitatie. Raad van Commissarissen en fusie met Goed Wonen Noord-Kennemerland De Raad van Commissarissen keurde eind 2010 een fusie met woningcorporatie Goed Wonen Noord-Kennemerland goed. Deze fusie past binnen de strategie van Ymere om als regionale corporatie te opereren in de metropoolregio Amsterdam. Bij de afweging over de wenselijkheid van de fusie betrok de Raad de adviezen over deze fusie van de gemeenten Almere, Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Alkmaar, Heerhugowaard en Langedijk, de huurdersorganisaties van beide woningcorporaties en de Ondernemingsraad (Ymere) en Personeelsvertegenwoordiging (Goed Wonen Noord-Kennemerland). De besluitvorming over de fusie werd voorbereid door een toetsgroep, waarin zowel de voorzitter en een lid van de Raad van Commissarissen van Goed Wonen Noord-Kennemerland als de voorzitter en vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen van Ymere zitting hadden. Voor meer informatie over de motieven van de fusie zie hoofdstuk 2. Raad van Commissarissen in werkgeversrol De Raad van Commissarissen vervult de werkgeversrol voor de bestuurders van Ymere. Deze werkgeversrol krijgt onder meer gestalte door het sluiten van arbeidsovereenkomsten. Hierin zijn onder meer afspraken gemaakt over salariëring, pensioenvoorziening, nevenactiviteiten en declaratiemogelijkheden. De Raad van Commissarissen heeft de bestuurders benoemd voor onbepaalde tijd. De Raad kiest hiervoor vanwege het belang van continuïteit in de besturing van de organisatie. Ook de commissie-Izeboud, ingesteld door Aedes (de vereniging van woningcorporaties), die een advies heeft opgesteld over de beloning en arbeidsvoorwaarden van bestuurders in de bedrijfstak woningcorporaties, kiest niet voor contracten voor bepaalde tijd. De opzegtermijn van elke bestuurder was in 2010 minimaal vier maanden. De Raad van Commissarissen heeft in 2010 geen bestuurders berispt, geschorst of ontslagen. Beloningsbeleid ten aanzien van Raad van Bestuur De Raad van Commissarissen beoogt met het beloningsbeleid elke bestuurder een salaris en overige arbeidsvoorwaarden te (kunnen) bieden die passen bij de positie en omvang van Ymere en bij de risico’s van de verschillende activiteiten, die concurrerend zijn in de arbeidsmarkt (referentiemarkten) waarop de betreffende bestuurder actief is, en die de komende jaren ‘mee kunnen’. Uitgangspunt van het huidige beloningsbeleid is dat de hoogte van de beloning van de bestuurders marktconform is. Benchmarkgegevens van Hay over de beloning van bestuurders in verschillende referentiemarkten, en ervaringsgegevens over het salaris en arbeidsvoorwaarden bij het aantrekken van een nieuwe bestuurder bij oud-Ymere in de tweede helft


van 2007 vormen de basis voor het vaststellen van de hoogte van de marktconforme beloning. Bij het vaststellen van de beloning betrok de Raad van Commissarissen ook het advies van de commissie-Izeboud. De hoogte van de beloning van de bestuurders past binnen dit advies. De Raad van Commissarissen wijkt enigszins af van de systematiek van het advies, omdat de systematiek volgens de Raad onvoldoende rekening houdt met de omvang, omzet en risico’s van Ymere, de complexiteit van het marktgebied waarin Ymere actief is, het krachtenveld waarbinnen Ymere opereert en de complexiteit van het functioneren in een meerhoofdig bestuur. De salariëring van de leden van de Raad van Bestuur bestaat uit een vast salaris (inclusief vakantietoeslag) en een variabel salaris. De Raad van Commissarissen heeft voor een deels variabel salaris gekozen om zo een extra prikkel in te bouwen voor de realisatie van de doelstellingen die met de Raad van Commissarissen zijn afgesproken. Het variabele deel van de beloning bestaat uit maximaal 25% van het vaste salaris van een bestuurder. Maximaal 15% is gebaseerd op de collectieve prestaties van het bestuur, maximaal 5% is gebaseerd op de prestaties van het bedrijfsonderdeel dat de betreffende bestuurder in zijn portefeuille heeft, en maximaal 5% is gebaseerd op de persoonlijke prestaties. Er is meer gewicht in de collectieve prestaties gelegd om collegiaal bestuur door de Raad van Bestuur te bevorderen. Onderdeel van het beloningsbeleid vormt het salariëringsmodel van de Raad van Bestuur. Dit model bestaat uit drie schalen met elk hun eigen beloningsrange. De schalen overlappen elkaar gedeeltelijk. Elke schaal telt zeven treden. De Raad van Commissarissen besluit over de inschaling van de functies die de bestuurders bekleden. Jaarlijks besluit de Raad op basis van de geleverde prestaties over de toekenning van een extra trede aan een bestuurder. De voorziening betaalbaar op termijn betreft de pensioenafdracht (werkgevers- en werknemersdeel). De pensioenvoorziening van de leden van de Raad van Bestuur is ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds Woningcorporaties onder dezelfde voorwaarden als voor werknemers op wie de cao-Woondiensten van toepassing is. Raad van Commissarissen en bestuurders streven naar een minnelijke regeling wanneer er sprake is van beëindiging van de arbeidsovereenkomst van een bestuurder, behalve wanneer er sprake is van arbeidsongeschiktheid, nalatigheden van een bestuurder of omstandigheden die in de risicosfeer van de bestuurder liggen. Het beleid van de Raad van Commissarissen is om de salarisbedragen van de bestuurders te indexeren naar analogie van aanpassing van salarisschaal O (de hoogste reguliere salarisschaal) van de cao-Woondiensten. De individuele leden van het bestuur ontvangen per maand Z 250 (voorzitter) of Z 150 (leden) aan kostenvergoeding. De Raad van Commissarissen stelt ook een lease-auto ter beschikking aan elke bestuurder. De Raad van Commissarissen voert de beoordelingsgesprekken met de bestuurders na afloop van het te beoordelen jaar, wanneer de definitieve jaarcijfers beschikbaar zijn. Beloningscode bestuurders woningcorporaties De Vereniging van Toezichthouders bij Woningcorporaties (VTW) heeft samen met de Nederlandse Vereniging van Bestuurders bij Woningcorporaties in 2010 de ‘Beloningscode bestuurders woningcorporaties’ opgesteld. Deze code geeft aan welk honorarium nieuwe bestuurders bij woningcorporaties maximaal kunnen ontvangen. De code geeft woningcorporaties de mogelijkheid aan een toetsingscommissie toestemming te vragen om af te wijken van de code.


De beloningscode geldt voor nieuw te benoemen bestuurders van woningcorporaties. Daarnaast verzoekt de code de Raad van Commissarissen om in overleg te treden met zittende leden van de Raad van Bestuur wanneer de beloning van de zittende bestuurders afwijkt van de nieuwe beloningscode. De vergoeding van de huidige bestuurders is hoger dan de beloningscode aangeeft. De Raad van Commissarissen heeft besloten een dergelijk overleg niet met de huidige bestuurders te voeren. Zij wil de (belonings)afspraken die met de bestuurders zijn gemaakt niet veranderen en heeft bovendien aan de toetsingscommissie een verzoek om dispensatie gedaan om ook bij nieuwe bestuurders te kunnen afwijken van de beloningscode. Het gaat daarbij om afwijkingen ten aanzien van de hoogte van de beloning en de mogelijke omvang van de variabele beloning. De toetsingscommissie heeft het verzoek in behandeling. De Raad van Commissarissen heeft aangegeven de uitspraak van de toetsingscommissie te zullen respecteren en toe te passen op nieuwe bestuurders van Ymere. Beoordelingskader Raad van Bestuur Het beoordelingskader voor de Raad van Bestuur in 2010 bestaat uit de mate van realisatie van: (1) het beoordelingskader 2010, dat aangeeft op welke onderwerpen de Raad van Commissarissen het bestuur aanspreekt. Deze onderwerpen liggen onder meer op het gebied van de volkshuisvesting, waardesturing, risicobeheersing, leiderschap, efficiency, ondernemerschap en reputatie; (2) de begroting 2010; (3) de onderwerpen die zijn opgenomen in de kwartaalrapportage voor de Raad van Commissarissen. Bovenstaande documenten zijn door de Raad van Commissarissen vastgesteld (1) of goedgekeurd (2 en 3). Zodoende bereikt de Raad van Commissarissen een evenwichtige beoordeling van volkshuisvestelijke en financiële prestaties. Beoordeling Raad van Bestuur 2010 over het jaar 2009 De Raad van Commissarissen heeft de bestuurders van Ymere over het jaar 2009 beoordeeld in mei 2010. Dat gebeurde tijdens individuele functioneringsgesprekken van de leden van de remuneratiecommissie met de bestuurders. De voorzitter van de Raad van Bestuur was bij deze gesprekken aanwezig. Vanwege de geleverde prestaties kende de Raad van Commissarissen de heer De Jong en de heer Bosveld een variabele beloning toe van ieder 6%, en de heer Steenbeek een variabele beloning van 8%. De heer Schuwer heeft vanwege de gevolgen van de economische crisis voor de projectontwikkeling en vanwege de tegenvallende prestaties van het bedrijfsonderdeel G&PO afgezien van een variabele beloning. De Raad van Commissarissen deelde de mening van de Raad van Bestuur dat het vanwege marktomstandigheden en interne reorganisatie (evenals vorig jaar) niet passend was om de bestuurders een trede in de salarisschaal toe te kennen. Beloning Raad van Bestuur in 2010 De beloning van de bestuurders van Ymere in 2010 is aangegeven in onderstaand schema. Het geeft het inkomen aan op basis van de begrippen totaal vast inkomen, variabel inkomen en total cash. Dit begrippenkader wordt gehanteerd door de commissie-Izeboud.


Beloning leden Raad van Bestuur Ymere 2010 (in ! afgerond op hele bedragen)

Naam

Functie

Totaal vast inkomen1

Variabel inkomen2

Total cash3

2010

2009

2010

2009

2010

2009

L.A. Bosveld

Lid RvB

209.577

207.507

12.281

38.457

221.858

245.964

P.D. de Jong

Lid RvB

176.235

174.478

11.200

32.485

187.435

206.963

S.J. Schuwer

Lid RvB

209.577

207.507

0

38.635

209.577

246.142

R. Steenbeek

Voorzitter RvB

214.341

212.227

16.977

38.915

231.318

251.142

1 Totaal vast inkomen: het totale gegarandeerde jaarinkomen, inclusief vakantietoeslag, exclusief kostenvergoedingen. 2 Variabel inkomen: het niet-gegarandeerde variabele deel van het inkomen dat afhankelijk is van behaalde prestaties. 3 Total cash: totaal vast inkomen + variabel inkomen (exclusief kostenvergoedingen).

Er zijn in 2010 of eerder geen aandelen of leningen verstrekt aan bestuurders. Het is beleid om dat ook niet te doen. Evaluatie eigen functioneren Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen evalueerde eind 2010 zijn eigen functioneren. De Raad deed dit tijdens een afzonderlijke bijeenkomst. De bespreking van het eigen functioneren vond plaats in afwezigheid van het bestuur. De resultaten van een exitgesprek met scheidend commissaris de heer Jongejan vormden de basis voor de zelfevaluatie. Voorafgaand aan de zelfevaluatie stelde de Raad van Commissarissen de Raad van Bestuur in de gelegenheid eventuele opmerkingen over het functioneren van de Raad van Commissarissen naar voren te brengen. De Raad van Commissarissen concludeerde bij de zelfevaluatie onder meer dat het zijn eigen functioneren kan versterken door in het toezicht meer oog te hebben voor de ‘zachte kant’ van de bedrijfsvoering (leiderschap, bedrijfscultuur, HR-beleid) en door de kwartaalrapportages voortaan inhoudelijk voor te bespreken in de auditcommissie. Bezoldiging Raad van Commissarissen De bezoldiging van de Raad van Commissarissen bestaat uit een honorarium en een kostenvergoeding. De Raad van Commissarissen is van mening dat een marktconform honorarium uitgangspunt is voor de hoogte van het honorarium. De verantwoordelijkheden van een commissaris zijn groot. Van elke commissaris mag een hoge mate van deskundigheid en een professionele houding worden verwacht, evenals de tijdsinzet die nodig is voor het uitoefenen van het commissariaat. Juist een marktconform honorarium drukt die behoefte aan kwaliteit en professionaliteit uit. De Raad van Commissarissen is ook van mening dat de maatschappelijke doelstelling van Ymere meeweegt bij het bepalen van de hoogte van het honorarium. Het hybride karakter van Ymere (actief op het snijvlak van publiek en privaat; maatschappelijke én marktgerichte doelstelling; verhuur en ontwikkeling) verhoogt echter juist de complexiteit van de werkzaamheden van de commissarissen en het daarbij behorende afbreukrisico. Een marktconform honorarium is daarom passend, ook bij een maatschappelijke doelstelling. Om te bepalen wat marktconform is, zijn gegevens verzameld over de honorering van commissarissen bij bedrijven die qua aantal medewerkers en omzet vergelijkbaar zijn.


Beloningscode toezichthouders woningcorporaties De Vereniging van Toezichthouders bij Woningcorporaties (VTW) heeft in 2010 de ‘Code voor de honorering van toezichthouders bij woningcorporaties’ opgesteld. Deze code geeft aan welk honorarium commissarissen bij woningcorporaties vanaf 1 januari 2012 maximaal kunnen ontvangen. De code geeft woningcorporaties de mogelijkheid aan een toetsingscommissie toestemming te vragen om af te wijken van de code. Het honorarium van de leden van de Raad van Commissarissen die zijn benoemd vóór het verschijnen van de beloningscode is hoger dan de nieuwe beloningscode aangeeft. De Raad van Commissarissen heeft een verzoek om dispensatie gedaan aan de toetsingscommissie om af te wijken van de beloningscode. De toetsingscommissie heeft dit verzoek in behandeling. De Raad heeft aangegeven de uitspraak van de toetsingscommissie over het verzoek tot dispensatie te zullen respecteren. Het honorarium van de commissarissen die zijn of worden benoemd na het verschijnen van de beloningscode in 2010 is in overeenstemming met de beloningscode. Indien de toetsingscommissie de Raad van Commissarissen toestaat een hoger honorarium toe te kennen, ontvangen de commissarissen die na het verschijnen van de beloningscode zijn benoemd het verschil tussen het al ontvangen honorarium en het toegestane hogere honorarium vanaf het moment waarop zij actief werden als commissaris. Bezoldiging Raad van Commissarissen 2010 De bezoldiging die de Raad van Commissarissen in 2010 ontving, bedroeg in totaal Z 232.749 (2009: Z 208.021). Het onderstaande schema geeft de hoogte aan van de bezoldiging van de Raad van Commissarissen in 2010. De heren Kouwets, Krol en Sijmons startten vanaf 1 maart 2010 met hun werkzaamheden in de commissie(s). De overige commissarissen waren het gehele jaar actief in een of meer commissies. De aangegeven honoraria betreffen brutobedragen, waarover nog belastingen en heffingen worden afgedragen.

Bezoldiging Raad van Commissarissen 2010 Ontvangen honorarium (bruto)

Kostenvergoeding (netto)

W.T. Brethouwer

24.000

1.250

Lid Raad van Commissarissen

M.W. Gout-van Sinderen

24.000

1.250


E. Jongejan

24.000

1.250


A.W. Kouwets

23.333

1.250


A.T.J. Krol

23.333

1.250


A.M.H. van Mook

27.500

1.500

Vicevoorzitter Raad van Commissarissen

Th. Sijmons

23.333

1.250


F.J. Smit

24.000

1.250


P. Wilson

27.500

1.500

Voorzitter Raad van Commissarissen

! 220.999

! 11.750

Totaal

4

Functie

4 De Raad van Commissarissen hanteert als regel dat indien een commissaris btw over zijn vergoeding(en) dient af te dragen, de stichting dit vergoedt. In 2010 was dit het geval bij de heer Krol. Het bedrag is niet opgenomen in de bezoldiging Raad van Commissarissen 2010.


Geen toepassing indexering vergoeding commissarissen De Raad van Commissarissen heeft afgesproken om de vergoeding van de Raad te indexeren op basis van de loonontwikkeling voor werknemers (schaal O) zoals afgesproken in de cao-Woondiensten. Vanwege aanpassing van deze schaal met ingang van 1 januari 2010 zou op dit moment ook de vergoeding van de commissarissen worden aangepast. De Raad van Commissarissen heeft besloten in verband met de economische crisis af te zien van de indexering. Commissies Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen kende in 2010 de volgende zes commissies: 1. De agendacommissie De agendacommissie bereidt de vergaderingen van de Raad van Commissarissen voor in overleg met de voorzitter van de Raad van Bestuur, en stelt het conceptverslag van de Raad van Commissarissen op. 2. De selectie-, beoordelings- en remuneratiecommissie (kortweg: remuneratiecommissie) De remuneratiecommissie doet onder meer voorstellen aan de Raad van Commissarissen voor de benoeming, de beoordeling, beloning en arbeidsvoorwaarden van bestuurders en commissarissen. 3. De auditcommissie De auditcommissie rapporteert aan de Raad van Commissarissen en adviseert het bestuur onder meer over haar bevindingen op het gebied van financiën, de interne beheersing, het risicoprofiel, treasury en de werkzaamheden en aanbevelingen van de accountant. 4. De governancecommissie De governancecommissie rapporteert aan de Raad van Commissarissen en adviseert het bestuur over onder meer haar bevindingen met betrekking tot de governance van de organisatie, de werking van de integriteitscode en de klokkenluidersregeling van Ymere, de transparantie, en de invloed die belanghouders hebben op het beleid van Ymere. De commissie herijkt – als dat relevant is – de statuten van Ymere, het reglement van de Raad van Commissarissen en het reglement Commissies Raad van Commissarissen Ymere. 5. De commissie Volkshuisvesting De commissie Volkshuisvesting rapporteert aan de Raad van Commissarissen en adviseert het bestuur over onder meer haar bevindingen op het gebied van verhuur, woonruimteverdeling, verkoop van woningen, leefbaarheid en VvE-beheer. 6. De commissie Gebieds- en Projectontwikkeling De commissie Gebieds- en Projectontwikkeling rapporteert aan de Raad van Commissarissen over haar bevindingen op het gebied van gebieds- en projectontwikkeling. Alle commissies handelen op basis van het reglement commissies Raad van Commissarissen. De commissies hebben geen besluitvormende bevoegdheden, met twee uitzonderingen: 1. De remuneratiecommissie is bevoegd de beoordeling van de Raad van Bestuur vast te stellen, indien deze beoordeling past binnen het door de Raad van Commissarissen vastgestelde beoordelingskader.


2. De auditcommissie is vanaf december 2010 bevoegd wijzigingen van de zogeheten indekmatrix zoals opgenomen in het treasurybeleidsplan goed te keuren. De Raad van Commissarissen kan besluiten een commissie het mandaat te geven om over een specifiek onderwerp te besluiten.

Samenstelling commissies Raad van Commissarissen Ymere 2010

8

Voorzitter commissie

Lid/leden commissie

Agendacommissie

Voorzitter RvC

Vicevoorzitter RvC

Remuneratiecommissie

Vicevoorzitter RvC

Voorzitter RvC

Auditcommissie

De heer Smit

Mevrouw Gout-van Sinderen

Governancecommissie

De heer Krol

Vicevoorzitter RvC De heer Brethouwer

Commissie Volkshuisvesting

De heer Jongejan

De heer Kouwets

Commissie Gebieds- en Projectontwikkeling

De heer Sijmons

De heer Krol

De agendacommissie De agendacommissie kwam in 2010 vijf keer bijeen om een vergadering of andere bijeenkomst van de Raad van Commissarissen voor te bereiden. De remuneratiecommissie De remuneratiecommissie kwam in 2010 vijf keer bijeen. Onderwerpen die aan de orde kwamen waren: - het verslag van de Raad van Commissarissen Ymere 2009; - het beoordelingskader Raad van Bestuur Ymere 2011; - voorbereiding rondetafelbijeenkomst governance 8 februari 2010; - beloningscode bestuurders woningcorporaties en verzoek om afwijking; - code voor de honorering van toezichthouders bij woningcorporaties en verzoek om afwijking; - integriteitsverklaring Raad van Commissarissen; - verzoek om voordracht benoeming nieuw lid Raad van Commissarissen; - benoeming nieuw lid Raad van Commissarissen; - de procedure en de profielschets nieuwe voorzitter Raad van Commissarissen; - keuze ondersteunend werving-en-selectiebureau bij de werving van de nieuwe voorzitter Raad van Commissarissen; - de (voorbereiding van de) voortgangsgesprekken en beoordelingsgesprekken van de leden van de Raad van Bestuur; - de voorbereiding van de evaluatie van het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen.

8 Als in het schema een functie staat aangegeven, geldt dat degene die de aangegeven functie binnen de Raad van Commissarissen vervult, vanuit deze rol ook lid is van de betreffende commissie. Wanneer een naam staat aangegeven, geldt dat het lidmaatschap van deze commissie niet gebonden is aan de functie die de betreffende commissaris in de Raad van Commissarissen vervult.


Daarnaast kwam de remuneratiecommissie enkele keren bijeen in het kader van het (voorbereiden van) het voeren van sollicitatiegesprekken met kandidaten voor de vacature van commissaris binnen de Raad van Commissarissen. De auditcommissie De auditcommissie kwam in 2010 viermaal bijeen. Aan de orde kwamen onder meer: - de managementletter accountant 2009; - voorstel viermaandsrapportage; - Europese beschikking en alternatieve financiering niet-borgbare activiteiten; - vormen van vastgoedfonds Ymere; - het EMTN-programma Ymere; - auditprogramma 2010 en voortgangsrapportage; - inventarisatie auditonderwerpen 2011; - melden toename investeringen; - stand van zaken round-up G&PO; - de jaarrekening Ymere 2009; - het accountantsverslag Ymere 2009; - het jaarverslag Ymere 2009; - de begroting 2011; - het financieel meerjarenplan 2011-2020; - het risicoprofiel 2011-2020; - aanpassing indek-matrix treasurybeleidsplan. De governancecommissie De governancecommissie kwam in 2010 tweemaal bijeen. Aan de orde kwamen onder meer: - rapportage monitoringcommissie Governance; - de zinvolheid van de governancevisie Ymere; - rapportage Lessons Learned; - integriteitsverklaring Raad van Commissarissen; - conceptvisitatierapporten Ymere en de reactie van het bestuur en de Raad van Commissarissen. De commissie Volkshuisvesting De commissie Volkshuisvesting kwam in 2010 tweemaal bijeen. Aan de orde kwamen: - werkwijze commissie Volkshuisvesting; - woonruimteverdeling; - uitslag gemeenteraadsverkiezingen 2010; - de betekenis van de Europese beschikking voor Ymere; - verkoop van woningen; - huurbeleid Ymere; - beleid Ymere ten aanzien van Vereniging van Eigenaren; - dilemma’s in stedelijke vernieuwingswijken als gevolg van vastgoedcrisis; - het volkshuisvestingsverslag 2009. De commissie Gebieds- en Projectontwikkeling De commissie Gebieds- en Projectontwikkeling kwam in 2010 driemaal bijeen. Aan de orde kwamen onder meer: - stand van zaken verbeteracties naar aanleiding van de round-up; - G&PO Lean & Meaningful;


- risicomanagement Gebieds- en Projectontwikkeling; - overzicht van de vijf belangrijkste projecten Gebieds- en Projectontwikkeling. Raad van Commissarissen en accountant De Raad van Commissarissen wijst de accountant van Ymere aan. In 2009 besloot de Raad van Commissarissen op basis van een uitgebreid selectietraject PwC aan te wijzen als accountant tot 1 juli 2012 (dus tot en met de controle over de jaarstukken 2011). Sinds 1994 is PwC de accountant van Ymere, en van een aantal rechtsvoorgangers. Vanaf de controle van de jaarstukken 2008 heeft PwC de tekenende accountant gewisseld, om op deze manier een onafhankelijke positie te bevorderen. Daarnaast wordt de onafhankelijke positie van de accountant ten opzichte van Ymere gewaarborgd door het bestaande onafhankelijkheidsprotocol. Dit bevat onder meer afspraken over de randvoorwaarden waaronder (de organisatie van) de accountant diensten kan verlenen aan Ymere. In 2010 is in overeenstemming met het onafhankelijkheidsprotocol gehandeld. De auditcommissie van de Raad van Commissarissen besprak de managementletter en de jaarstukken (jaarverslag, jaarrekening en accountantsverslag) in aanwezigheid van de accountant. De accountant was ook aanwezig bij de bespreking van de jaarstukken in de voltallige vergadering van de Raad van Commissarissen. Raad van Commissarissen en Geschillenadviescommissie Ymere De Raad van Commissarissen nam kennis van het overzicht van de uitspraken van de Geschillenadviescommissies van Ymere in 2009, zoals opgenomen in het jaarverslag 2009. De jaarrekening en het jaarverslag over 2010 Op 4 april 2011 zijn de jaarrekening en het jaarverslag (tevens volkshuisvestingsverslag) van stichting Ymere over 2010 goedgekeurd. De jaarrekening, het jaarverslag en het accountantsverslag zijn met de accountant besproken. Ook is kennisgenomen van de controleverklaring van de accountant. Raad van Commissarissen en goed ondernemingsbestuur De Raad van Commissarissen vindt goed ondernemingsbestuur (good governance) van groot belang. De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur vinden dit een onderwerp dat behoort tot de gezamenlijke verantwoordelijkheid van Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur. Voor overige informatie hierover verwijzen we naar hoofdstuk 16 (bericht Raad van Bestuur). Via www.ymere.nl is actuele informatie over dit onderwerp beschikbaar. Onafhankelijkheid commissarissen en integriteit De Raad van Commissarissen is van oordeel dat elke commissaris zijn functie in 2010 onafhankelijk heeft uitgeoefend. Dit komt onder meer tot uitdrukking in het feit dat alle commissarissen voldoen aan de onafhankelijkheidscriteria zoals omschreven in de Governancecode Woningcorporaties. Het reglement van de Raad van Commissarissen geeft aan hoe commissarissen dienen te handelen bij mogelijke onverenigbaarheden. Kern daarvan is dat commissarissen een mogelijke onverenigbaarheid actief melden. Zij nemen niet deel aan de bespreking van en besluitvorming over dergelijke onderwerpen. Indien sprake is van een structurele onverenigbaar-


heid, treedt de betrokken commissaris terug. In het verslagjaar deden zich bij de besluitvorming door de Raad van Commissarissen geen onverenigbaarheden voor. Er zijn geen transacties geweest waarbij sprake was van een tegenstrijdig belang. Ymere heeft een klokkenluidersregeling. Doel daarvan is ervoor te zorgen dat (vermeende) misstanden worden gemeld en onderzocht, noodzakelijke maatregelen worden genomen en dat de klokkenluider wordt beschermd. De regeling geeft aan dat bij een vermeende misstand waarbij een lid van de Raad van Bestuur betrokken is, het meldpunt de voorzitter van de Raad van Commissarissen hierover informeert. Wanneer de vermeende misstand een lid van de Raad van Commissarissen betreft, informeert het meldpunt de voorzitter van de Raad van Commissarissen. Wanneer het om de voorzitter van de Raad van Commissarissen gaat, informeert het meldpunt de vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen. De voorzitter en de vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen ontvingen naar aanleiding van deze regelingen in 2010 geen meldingen van misstanden. De Raad van Commissarissen stelde in 2010 een integriteitsverklaring Raad van Commissarissen op. Door ondertekening ervan geeft een commissaris aan dat hij of zij zich in het verleden, heden en in de toekomst integer en in overeenstemming met weten regelgeving en bedrijfsregels heeft en zal gedragen. Alle commissarissen hebben de integriteitsverklaring ondertekend.


(Neven)functies leden Raad van Commissarissen De commissarissen bekleedden in 2010 de volgende relevante (neven)functies:

Naam

(neven)functie

W.T. Brethouwer

Functie: - Directeur-grootaandeelhouder MarketResponse International Group, Leusden (onderzoeks- en adviesbureau gespecialiseerd in belevingsonderzoek) Nevenfunctie: - Lid bestuur Wordt Vervolgd, Wervershoof (theatergezelschap)

M.W. Gout-van Sinderen

Functie: - Commandant Commando Dienstencentra Ministerie van Defensie, Den Haag Nevenfuncties: - Lid Raad van Toezicht Haagse Hogeschool, Den Haag (onderwijs) - Lid bestuur Oorlogsgravenstichting, Den Haag - Voorzitter bestuur Intercoach (onderdeel ministerie van Binnenlandse Zaken en Konink rijksrelaties), Den Haag (coaching van leidinggevenden en adviseurs bij overheid) - Lid curatorium postdoctorale opleiding Public Controller, Vrije Universiteit, Amsterdam

E. Jongejan

Nevenfuncties: - Voorzitter Rekenkamercommissie gemeente Den Helder - Adviseur aangesloten bij Nestorkring (advies en coaching) - Adviseur aangesloten bij Gilde Amsterdam (advies)

A.W. Kouwets

Functie: - Partner Vorstman Advocaten, Naarden Nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Commissarissen Braspenning B.V. (industrieel bedrijf op gebied van stralen en coaten van schepen en staalobjecten) - Voorzitter van het scheidsgerecht voor de Grafische Industrie

A.T.J. Krol

Nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Commissarissen Unirobe/Meeùs groep B.V. (holding van inter mediaire bedrijven voor verzekeringen) - Voorzitter Raad van Commissarissen MVGM B.V. (vastgoedmanagement) - Voorzitter Raad van Commissarissen Blue Sky Groep B.V. (organisatie voor adviseren en ondersteunen van pensioenfondsen en hun verzekerden) - Lid Raad van Commissarissen bij M.J. de Nijs en Zonen Holding B.V. (aannemer/ projectontwikkelaar) - Voorzitter Raad van Toezicht Spaarne Ziekenhuis, Haarlem - Voorzitter Raad van Toezicht stichting Amstelring Osiragroep (organisatie voor ouderen en thuiszorg) - Lid Raad van Commissarissen VB groep B.V. (landelijk opererende onderneming met deelnemingen in diverse bouwen vastgoedgerelateerde bedrijven)

A.M.H. van Mook

Functie: - Zelfstandig managementadviseur Nevenfuncties: - Visitator woningcorporaties bij Reaflex. - Lid Raad van Commissarissen Timpaan ((sociale) projectontwikkelaar)

Th. Sijmons

Functie: - Directeur-eigenaar Amstate B.V., Rosmalen (bedrijfsorganisatorisch adviesbureau) Nevenfunctie: - Voorzitter Raad van Toezicht Woningstichting Woonwijze, Vught (woningcorporatie)

F.J. Smit

Nevenfuncties: - Lid bestuur J.C. Ruigrok stichting (charitatieve instelling werkzaam in/vanuit de regio Kennemerland) - Lid Raad van Commissarissen Hartekampgroep (zorginstelling voor mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking), per 01.09.10

P. Wilson

Nevenfuncties: - Lid Energieonderzoek van het ministerie van Economische Zaken - Vicevoorzitter Raad van Toezicht Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amsterdam (ziekenhuis)


Functie en nevenfuncties van de per 1 januari 2011 benoemde commissaris Naam

(neven)functie

mw. M.H. Carrilho

Functie: - Partner en senior adviseur De Galan en Voigt, Amsterdam (bureau voor organisatieontwikkeling en diversiteit) Nevenfuncties: - Voorzitter Raad van Toezicht Pharos, Utrecht (kenniscentrum vluchtelingen, migranten en gezondheid) - Lid Raad van Toezicht Fonds Podiumkunsten, Den Haag - Lid bestuur stichting Microfinanciering en Ondernemerschap Nederland, Utrecht - Lid bestuur Holland Festival, Amsterdam - Penningmeester bestuur Theater ZO!, Amsterdam - Penningmeester bestuur stichting Julius Leeft, Amsterdam (stichting gericht op het onder de aandacht brengen van maatschappelijke issues bij een breed publiek) - Lid bestuur Theater Bellevue, Amsterdam

Een actueel overzicht van nevenfuncties van de in functie zijnde leden van de Raad van Commissarissen is te vinden op www.ymere.nl. Overig De Raad van Commissarissen is lid van de Vereniging van Toezichthouders van Woningcorporaties (VTW). Tot slot De Raad van Commissarissen spreekt zijn waardering uit voor de resultaten die Ymere in 2010 heeft bereikt. We danken hiervoor de medewerkers en het bestuur.

Raad van Commissarissen van Stichting Ymere P. Wilson, voorzitter


bijlage 1

ACTIVITEITEN IN HET KADER VAN DE UITVOERINGSOVEREENKOMST Bos en Lommer Bos en Lommer Verbetering wijkeconomie Landlust Bos en Lommer Inrichting en exploitatie gemeenschappelijke ruimte voor onder andere ouderen Bos en Lommer Wijkbeheerder Landlust Bos en Lommer Civil Society Juliana (vervolg Achter de Voordeur-aanpak) Bos en Lommer Ombouw pand Rijpgracht ten behoeve van maatschappelijke activiteiten De Baarsjes BOOT (Buurtwinkel voor Onderwijs, Onderzoek en Talentontwikkeling): organiseert en ondersteunt activiteiten gericht op problemen en vraagstukken in de wijk door de inzet van talentvolle studenten De Baarsjes Upgrading woningen ten behoeve van behoud sociale cohesie en bevolkingsdifferentiatie in de wijk (mutatiepluswoningen) De Baarsjes Verbetering uitstraling en leefbaarheid door middel van aanpak voorgevels Witte de Withstraat De Baarsjes Verbetering uitstraling en leefbaarheid door middel van aanpak trapportalen Witte de Withstraat De Baarsjes Verbetering uitstraling en leefbaarheid door middel van aanpak trapportalen Van Kinsbergenstraat Bijlmer EGK-buurt Huismeester Groesbeekdreef EGK-buurt Project werkend herstellen: maatschappelijke reïntegratie EGK-buurt Corporatiekanjers: activiteiten van kinderen tussen 8 en 12 jaar om onder andere de veiligheid te vergroten EGK-buurt Aanpak Gartskamp: bewonersinitiatieven en activiteiten voor senioren EGK-buurt Iedereen doet mee: het verbeteren van de sociaaleconomische positie van alleenstaande ouders Amsterdam-Noord Banne Inzet sociaal wijkbeheerder Nieuwendam-Noord Inzet sociaal wijkbeheerder Nieuwendam-Noord Van huisvrouw tot assistent huismeester Nieuwendam-Noord Heimuziek waterlandplein: muziekparticipatie met bewoners Nieuwendam-Noord Film jongerenreporters Van der Pekbuurt IMC Weekendschool: jongeren uit achterstandswijken steunen bij het verruimen van hun perspectieven Van der Pekbuurt Buurtbeheerbedrijf Van der Pekbuurt Huiskamer en activiteiten voor senioren Van der Pekbuurt Noorderparkkamer: culturele ontmoetingsplaats voor de bewoners en kunstenaars Van der Pekbuurt Noordjes Kinderkunst: talentontwikkeling kinderen kunst & cultuur Van der Pekbuurt Communicatie buurtaanpak (Van der Pek Magazien) Van der Pekbuurt Tolhuistuin activiteiten Van der Pek Van der Pekbuurt Inzet sociaal wijkbeheerder Van der Pekbuurt Bed en Brek in Van der Pek Van der Pekbuurt Kinderfilmlab: talentontwikkeling voor kinderen


Van der Pekbuurt Het Crat: additionele programmering leefbaarheid voor jong en oud Van der Pekbuurt Versterken van de wijkeconomie in de Van der Pekbuurt Van der Pekbuurt Project buurtsalut koffiekar Floradorp Van der Pekbuurt Moestuin Floradorp Van der Pekbuurt Inzet sociaal wijkbeheerder Van der Pekbuurt Schoonmaken tuinen door jongeren Van der Pekbuurt Upgrading woningen ten behoeve van behoud sociale cohesie en bevolkingsdifferentiatie door aanpak zwamwoningen Van der Pekbuurt Amsterdam-Oost Indische Buurt Programmamanagement coalitie wijkaanpak Indische Buurt Timorschool community Indische Buurt Participatie en communicatie wijkaanpak Indische Buurt Press Play: multimedia leer-werkbedrijf Indische Buurt Upgraden stadsvernieuwingsnieuwbouw in het kader van leefbaarheidsproblematiek Indische Buurt Aanvalsplan Javastraat: versterking van de buurteconomie Indische Buurt Op bezoek in de buurt Indische Buurt Programmering jeugdland Indische Buurt Postzegelparkjes: openbare ruimte als ontmoetingsplek Indische Buurt Ruimte voor grote gezinnen Indische Buurt Aankoop Zeeburgerdijk 70 conform afspraken convenant Indische Buurt Inzet wijkmeesters Indische Buurt Indische Buurt Buurtactiviteiten Indische Buurt Transvaal Programmamanagement coalitie wijkaanpak Transvaal Kunstenaarsgroep Berm kunstprojecten met kinderen Transvaal Premiere filmproject FC transvaal Transvaal Open plan proces Tugelaweg (participatie) Transvaal Buurtbeheerbedrijf Transvaal Transvaal Kids van Amsterdam-Oost Transvaal Buurtrestaurant de Bloem Transvaal Transvaal Steeds schoner: schoonmaakacties door bewoners en inzet buurtvoorlichters Transvaal Training succesmentaliteit: empowerment met Abkader Chrifi Transvaal Participatie en communicatie wijkaanpak Transvaal Tugelateam; huisvesting studenten in ruil voor maatschappelijke activiteiten, bijvoorbeeld voorleesservice/portiekportiers Transvaal Foodcourt Krugerplein: stimuleren gezonde en betaalbare voeding Transvaal Stimulering wijkeconomie ten behoeve van de leefbaarheid Amsterdam-West Geuzenveld-Slotermeer Huisvesting jongeren in leer-werktrajecten Geuzenveld-Slotermeer Buurtbeheerbedrijf en klussenteams buurt 5 Geuzenveld-Slotermeer Realisatie Multifunctioneel Centrum Slotermeerlaan Geuzenveld-Slotermeer Programmering en branding Multifunctioneel Centrum Slotermeerlaan Geuzenveld-Slotermeer Jongerencentrum Immanuel Kanthof inclusief veiligheidsvoorzieningen Geuzenveld-Slotermeer FOAM in de buurt: ontmoeting en talententraining met fotografie als middel


Geuzenveld-Slotermeer Squashing Kids Geuzenveld-Slotermeer Verbetering leefbaarheid Bierens de Haan Geuzenveld-Slotermeer Laan van Spartaan Noordstrook blok C Geuzenveld-Slotermeer Tuinproject Wijsgerenbuurt Geuzenveld-Slotermeer West Beach filmfestival Geuzenveld-Slotermeer Verbetering uitstraling en leefbaarheid door middel van aanpak buitenschilderwerk Epicurusstraat en omstreken Geuzenveld-Slotermeer 2e Moestuin Wijsgerenbuurt Geuzenveld-Slotermeer Verhoging maatschappelijke participatie bewoners door middel van sport en beweging Kolenkit Sociaal beheer Laan van Spartaan Nieuw-West JINC: bliksemstages en sollicitatietrainingen scholieren Nieuw-West Sociaal huismeester Vogelaarbuurt Osdorp Weekend Academie: onder andere het aanbieden van huiswerkbegeleiding Osdorp Vadercentrum Osdorp Osdorp Buurtbeheerbedrijf Reimerswaal Osdorp Beheer en programmering Notweggarage Osdorp Portiekgesprekken en aanpak portieken Reimerswaal inclusief Jongerenbus Osdorp Osdorp Pal West Mode-Atelier Osdorp Sociaal programma de Punt Osdorp Communicatie activiteiten uit sociaal porogramma Reimerswaal Osdorp 2e moestuin Reimerswaalbuurt Osdorp Vooruit in Reimerswaal en De Punt: gratis huisvesting studenten in ruil voor maatschappelijke activiteiten Osdorp Huiskamerproject voor bewonersinitiatieven Osdorp Portiekcafé: ontmoetingsplek voor bewoners Osdorp Ontwikkeling Brede School Lukasschool Osdorp Voorlees- en mentorproject Osdorp Wijkrestaurant Osdorp Verbetering uitstraling en leefbaarheid door middel van aanpak trapportalen en portiekgesprekken Reimerswaal Osdorp Ontmoetings- en sportactiviteiten tijdelijk terrein Blok 2 Reimerswaal Osdorp Nieuwbouw De Punt: waterschapsbuurt fase 1A sociale huur


Holdingstructuur Ymere op 31 december 2010



Controleverklaring


Ymere in 't kort 2010

2009

Maatschappelijke prestatie

Z 221 miljoen

Z 284 miljoen

Jaarresultaat na belastingen

Z 64 miljoen

-/- Z 90 miljoen

Totale omzet

Z 927 miljoen

Z 930 miljoen

Huuromzet

Z 414 miljoen

Z 397 miljoen

Eigen vermogen

Z 1,2 miljard

Z 1,2 miljard

Balanstotaal

Z 5,4 miljard

Z 5,2 miljard

Bedrijfswaarde

Z 4,7 miljard

Z 4,2 miljard

WOZ-waarde van de woningen

Z 14,8 miljard

Z 15,1 miljard

Cashflowindicator

2,2%

1,5%

Solvabiliteit

23%

23%

Interest coverage ratio

1,5

1,3

Investeringen in het eigen woningbezit

Z 354 miljoen

Z 428 miljoen

Nieuwbouw koopwoningen

Z 109 miljoen

Z 125 miljoen

Onderhoud aan woningen

Z 86 miljoen

Z 90 miljoen

Investeringen in leefbaarheid van de wijken en buurten

Z 14 miljoen

Z 16 miljoen

Opgeleverde nieuwbouw huurwoningen

891

1.080

Opgeleverde nieuwbouw koopwoningen

439

537

Verkochte nieuwbouw koopwoningen

583

344

Ingrijpend verbeterde woningen

587 (inclusief 58 samenvoegingen)

901 (inclusief 22 samenvoegingen)

Niet-ingrijpend verbeterde woningen

628

1.059

Verhuureenheden

83.845 (76.494 woningen)

83.205 (76.456 woningen)

Gemiddeld nettohuurniveau woningen

Z 424

Z 418

Gerealiseerde gemiddelde huurverhoging per 1 juli 2010

1,14%

2,29%

Verkochte bestaande huurwoningen

654

418

Gesloopte woningen

305

817

Mutatiegraad

5,4%

6,2%

Ontruimingen

281

284

Aantal fte’s op 31 december 2010

1.059

1.041

Totale bruto personeelskosten

Z 86 miljoen

Z 88 miljoen

Ziekteverzuim

5,51%

4,58%

Jaarresultaten

Financiële kengetallen

Omzet en investeringen

Productie

Bezit

Organisatie



Colofon Ymere Jollemanhof 8 1019 GW Amsterdam Postbus 2412 1000 CK Amsterdam T. 088 000 89 00 [email protected] Dit is een uitgave van Ymere. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. De Nederlandse en Engelse versie van het jaarverslag zijn online beschikbaar via www.ymere.nl © Ymere 2011


wonen, leven, groeien 150 – Ymere jaarverslag 2010

Inhoudsopgave. 1. Voorwoord Strategisch kader en ontwikkelingen Goede woningen en diensten op maat Woongenot in leefbare wijken 25

Recommend Documents