Jaarbericht
Inhoud
Voorwoord
Een terugblik: 2011
4
Kinderen hebben de toekomst
5
Kinderopvang 5
interview
Noor Burggraaff, Clustermanager BSO bij Raster Kinderopvang Samenwerken: ieder zijn eigen deskundigheid en expertise 6 Toekomst Peuterspeelzaal
8
Kinderwerk 9 Jongerenwerk 10
interview
Margriet de Jager, Wethouder gemeente Deventer en portefeuillehouder voor onder meer WMO, Gezondheidszorg en Welzijn Gebieds- en wijkgericht maatwerk leveren daar is Raster goed in! 12
Gebieds- en wijkgericht maatwerk leveren
14
10 jaar Huis der Taal
14
De kracht in de wijk
15
Het jaar 2011 is getekend door de economische teruggang. Ook in ons werk zijn we de moeilijke economische omstandigheden gaan merken. In de kinderopvang begon in het najaar de teruggang voelbaar te worden onder invloed van veel onzekerheden bij ouders over hun situatie. Dit heeft geleid tot een gestage daling van de vraag naar kinderopvang. Maar ook bij welzijn is de crisis voelbaar. De Gemeente Deventer moest vanaf 2011 een omvangrijke bezuinigingsopgave realiseren. Ook voor Raster zou dit grote consequenties hebben. Toen dit bekend werd zijn we onmiddellijk met het gemeentebestuur in gesprek gegaan. We hebben ons deel van de rekening genomen. Door niet af te wachten hebben we de maatregelen kunnen beïnvloeden en de schade voor de inhoud van ons werk kunnen beperken. En hebben we ook de interne processen goed kunnen beheersen. De bezuinigingen hebben ongetwijfeld de saamhorigheid in de organisatie versterkt. Het jaar 2011 was wel een jaar vol onzekerheden maar zeker niet een jaar vol kommer en kwel. We hebben volop ingezet op waar we sterk in zijn: ontwikkeling en vernieuwing. Zo zijn we aan de slag gegaan met de uitdagingen die de drie grote transities (AWBZ, jeugdzorg en WWnV) met zich mee brengen. We hebben ons kinder- en jongerenwerk op een hoger plan getild en we zijn in het experiment van de buurtcoach gestapt. Om maar enkele in het oog springende zaken te noemen. We zijn begonnen met het opnieuw uitlijnen van onze kinderopvang. Onder invloed van de krapper wordende markt moeten we goed nadenken waar onze kracht ligt. We zoeken een nieuwe positie in de markt die recht doet aan onze visie en onze mogelijkheden. We hebben die gevonden in een nieuw concept met een nieuw jasje. In 2011 hebben we hiervoor de fundamenten gelegd. In 2012 zal het nieuwe ‘gebouw’ verrijzen. Al met al was 2011 een ‘heftig’ en emotioneel jaar waarin immens veel is gebeurd. Veel te veel op allemaal op te noemen. In dit jaarbericht worden enkele facetten uit het afgelopen jaar belicht en van commentaar voorzien door collega’s en relaties. Het is een tamelijk willekeurige greep uit ons werk. Ik ben trots op wat we allemaal hebben gerealiseerd en hoop dat het u als lezer inspireert. Ik wens u veel leesplezier toe!
interview
Jolanda Hoeflak, Programmamanager Stedelijke Vernieuwing Keizerslanden vernieuwt! Op zoek naar de kracht in de wijk 16
interview
Gerard Faas Directeur bestuurder Raster
Ineke Knottnerus, Teammanager ouderenwerk bij Raster Investeren in netwerken en verbindingen 18
Maatschappelijk Betrokken Ondernemen
20
interview
Talitha van den Elst, Directeur Operatie Sallcon Werktalent We vinden elkaar in goed partnerschap 20
3
Een terugblik: 2011
Kinderen hebben de toekomst
De economische recessie is ook voor ons voelbaar. De recessie heeft voor welzijn en kinderopvang wel een verschillende uitwerking.
Raster wil perspectief bieden in de vorm van integrale kindcentra. Een doorgaande lijn in opvang, ontwikkeling en onderwijs biedt kinderen van 0 – 12 de beste kansen. Daarom gaan kinderopvang, peuteropvang en VVE, opvoedingsondersteuning en kinderwerk meer samenwerken. Niet alleen met elkaar, ook met professionals van andere organisaties. Wijkgerichte opvang, zoals in het kindcentrum en de brede school zijn hiervan het resultaat. In 2011 werd bijvoorbeeld Kei13 in gebruik genomen. We zien onze kinderdagopvang, peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang intensief samenwerken met de twee basisscholen. Deze samenwerking gaat steeds verder, zowel ruimtelijk als in een inhoudelijk concept.
In 2011 was de opdrachtenportefeuille van welzijn goed gevuld. Ondanks de economische crisis zagen we onze werkzaamheden in de eerste helft van 2011 nog toenemen. Daarna begonnen ook onze opdrachtgevers de hand op de knip te houden. In 2011 voerde de gemeente discussies en inspraakrondes over de wijze waarop de gemeentelijke bezuinigingen ingevuld moeten worden. Raster heeft zich goed voorbereid op deze discussies en leverde hieraan een actieve en constructieve bijdrage. Uiteindelijk heeft dit ertoe geleid dat de budgetten voor Welzijn met ongeveer 15% zijn gekrompen. We hebben hiervoor plannen gemaakt in nauwe afstemming met het gemeentebestuur, in zijn rol van opdrachtgever. Het resultaat is wel dat de kern van ons werk overeind is gebleven. Door de dalende bezetting in de kinderopvang bleven ook hier personele gevolgen niet uit. We namen afscheid van medewerkers waarvan het tijdelijke contract afliep waardoor we onze vaste medewerkers voldoende werk konden blijven bieden. We hebben keuzes moeten maken die niet altijd eenvoudig waren. Het heeft ook geleid tot fors verlies van werkgelegenheid. Eind 2011 bereikten we met de OR en vakbond overeenstemming over het sociaal plan. Ook stelden we een vacaturestop in voor de hele organisatie en richtten we een mobiliteitspunt in met als doel om bemiddeling voor medewerkers met een boventallige functie intern en extern te faciliteren.
Raster is een not-for-profit organisatie, actief in de gemeente Deventer. We bieden kinderopvang en geven uitvoering aan een breed scala van welzijnsdiensten. We zijn actief op deze twee terreinen vanuit de onderliggende visie dat elke burger in Deventer moet kunnen deelnemen aan de maatschappij: ‘een leefbare samenleving voor en door iedereen.’ Door zichtbaar te zijn en door “er te zijn” weten we mensen te bereiken en hen te ondersteunen. Daarmee leveren we een belangrijke bijdrage aan de maatschappelijke vraagstukken die in onze samenleving leven. Door ons werk laten we mensen hun eigen kracht en verantwoordelijkheid (her)ontdekken en daarin zit onze toegevoegde waarde voor een leefbare samenleving. We zijn van mening dat iedereen de noodzakelijke kansen en ondersteuning moet kunnen krijgen; ongeacht leeftijd, achtergrond en omstandigheden. Doordat we mensen kansen bieden, zorgen we ervoor dat zij actief blijven meedoen aan én in onze samenleving. We zijn in de wijk aanwezig, waardoor we het best (kunnen) aansluiten bij de belevingswereld van bewoners.
Kinderopvang Net als in 2010 stond de kinderopvang ook in 2011 onder druk. Om de prijzen beperkt te laten stijgen, kozen we ervoor om in 2010 een deel van ons rendement in te zetten. Daardoor werd het gat tussen de tarieven en de toeslagen niet te groot. In 2011 moesten we de prijsstijgingen volledig doorberekenen. Dit had een stijging van de tarieven met gemiddeld 4,3% tot gevolg. Nog steeds, zo bleek, zijn we met deze tarieven concurrerend ten opzichte van andere aanbieders in Deventer. Door alert te zijn op de bezettingsgraad en te kijken naar de contractvormen van medewerkers konden we de kosten goed blijven beheersen. De economische recessie en de politieke onzekerheid over de financiering van de kinderopvang vormen serieuze bedreigingen voor onze sector. Daardoor zagen we de bezettingsgraad in de kinderdagopvang langzaam teruggelopen. Deze ontwikkeling vroeg het afgelopen jaar om een nadere analyse en een nieuwe marktstrategie met een scherpe(re) focus. We zochten daarbij naar oplossingen, maatwerk, lef en initiatief. De nieuwe marktstrategie werd vertaald in concrete marketing- en pr-acties en bijbehorende verkoopstrategie. De veranderingen die we doorvoerden hadden meteen effect, niet alleen op de klantbeleving (zie ook het kader) ook op de efficiency van de organisatie en ons aanbod. Zo bieden we nu bijvoorbeeld verlengde openingstijden en geven we een doorstroomgarantie naar de BSO voor kinderen die van een van onze kinderdagverblijven, peuterspeelzalen of gastouders komen. Zodra de schoolkeuze bekend is, kunnen onze klanten dat aan ons doorgeven. Wij reserveren dan een plek voor het kind op de BSO die bij de betreffende school hoort. Zo kunnen ouders reken op continuïteit in de opvang van 0 tot 12 jaar. Ondanks deze ingrepen en onze marktgerichte aanpak verwachten we voor 2012 opnieuw een afname van de vraag naar kinderopvang.
De klantbenadering van Raster Kinderopvang werd het afgelopen jaar beloond met een derde plaats in het onderzoek van Buitenhek Management & Consult. Dit bureau beoordeelt jaarlijks, met behulp van een mystery guest, zo’n 100 kinderopvangorganisaties op de kwaliteit van de klantbenadering. Het gaat in dit onderzoek voornamelijk om de front-office en de intake. We hebben de afgelopen jaren meer ingezet op persoonlijk contact. Onze medewerkers worden erg oplossingsgericht ervaren, ze vragen gericht door en kunnen op deze manier zoveel mogelijk aan de wensen van de klant voldoen. Het onderzoeksbureau beoordeelt vooral de toegankelijkheid van de organisatie voor de klant (krijgt de klant in het eerste klantcontact direct een medewerker die hem kan helpen?) en de kwaliteit van de klantbenadering (de wijze waarop het eerste klantcontact verloopt). Het onderzoek was dit jaar meer dan ooit gefocust op klantbinding tijdens het eerste telefonische contact. Omdat er meer dan voldoende kinderopvangaanbieders zijn, is dat eerste contact met de klant dus van groot belang.
4
5
Samenwerken: ieder zijn eigen deskundigheid en expertise
Noor Burggraaff Clustermanager BSO bij Raster Kinderopvang
6
Het afgelopen jaar richtte Raster zich op samenwerking, zowel binnen haar eigen deuren als daarbuiten. Zo gingen kinderopvang en kinderwerk hand in hand aan het werk en ook met het onderwijs wordt steeds meer op inhoud samengewerkt.
bereiken we steeds meer kinderen en hun ouders. We hebben als Kinderopvang niet meer alleen te maken met ‘onze eigen’ kinderen, we ontmoeten ook kinderen uit de buurt. Wij kijken verder en door kinderwerk in te schakelen kunnen we, in het verlengde van elkaar, veel voor kinderen doen. Ieder vanuit zijn eigen deskundigheid.”
In het verlengde van elkaar Noor Burggraaff, clustermanager BSO bij Raster is trots op de samenwerking die op veel fronten haar vruchten afwerpt. “Dankzij de samenwerking van de BSO met kinderwerk,
Signaleren en snel sturen Goede netwerken, in de buurt en in de hele stad, zijn belangrijk. Ze helpen ons, ons werk goed te doen. Noor Burggraaff licht toe: “We nemen deel aan wijkoverleggen,
er zitten zo veel partijen aan tafel, allemaal professionals rondom jeugd en gezin. Samen zijn we in staat problemen te signaleren en sneller te sturen. Zo schakelden we kinderwerk in toen we bij een locatie overlast hadden van een groep kinderen. De kinderen in onze opvang wilden niet meer buiten spelen. Dankzij de kinderwerkers zijn een aantal gezamenlijke activiteiten georganiseerd, waardoor het probleem snel was opgelost. Kijk, de BSO is onderdeel van de wijk, we staan er midden in. Daarmee zijn we ook de ogen van de wijk en hebben we een signalerende functie.”
Verantwoordelijk voor hetzelfde kind Er ontstaan steeds nauwere banden met het onderwijs. “We hebben te maken met dezelfde regels, beleid en hetzelfde pedagogisch klimaat. De afstemming is makkelijker en er vindt steeds meer overleg plaats. We zijn tenslotte allemaal verantwoordelijk voor hetzelfde kind. Daar komt bij dat ik steeds weer aangenaam verrast ben hoeveel onze medewerkers weten van een kind en het gezin. Daarvoor neem ik echt mijn petje af”, zegt Noor Burggraaff.
7
Samenwerking met het onderwijs We zetten in op een doorgaande pedagogische lijn voor de kinderen. Ook streven we naar nauwe programmatische samenwerking met het onderwijs. De teams en directies van de scholen zijn voor ons daarin het belangrijkst. In 2011 hebben we veel in de contacten geïnvesteerd. En met succes. We zien een belangrijke ontwikkeling dat de BSO steeds meer een plek in of in de zeer nabije omgeving van de school krijgt. Waren we altijd al zoveel mogelijk in de buurt van scholen gevestigd, we zien nu de ontwikkeling dat er fysieke ruimte komt voor de BSO in de school zelf. Dit heeft voordelen voor de kinderen. Zij hoeven zich niet te verplaatsen over (soms drukke) wegen en kunnen in een voor hen vertrouwde omgeving blijven. Zo is in de binnenstad bij de verbouwing van de Hagenpoort ruimte gecreëerd om de BSO in het gebouw van de school op te nemen. Daarnaast werd onze BSO de Boomhut het afgelopen jaar uitgebreid en verbouwd zodat alle leeftijdsgroepen er met plezier worden opgevangen. Daar waar nieuwbouw aan de orde is, ligt het voor de hand om de BSO direct in het gebouw van de school te huisvesten, zoals we dat realiseren bij de nieuwbouwplannen van basisschool de Vijf-er, in Spijkvoorde.
Kinderwerk Ons kinderwerk heeft een brede aanpak en werkt samen met anderen aan het pedagogische klimaat in de wijk. En hoewel ons kinderwerk zich vooral richt op kinderen op straat en in de accommodaties is ook het contact met ouders van groot belang. Door een relatie op te bouwen en echt te investeren in contact, kunnen we het verschil maken. Onze aanpak is gebaseerd op drie pijlers, waarbij de eerste pijler ons Basisaanbod: het leggen van contact. Juist omdat we kinderen en ouders benaderen vanuit hun eigen kracht en in hun eigen leefomgeving, groeit het vertrouwen. Dankzij dat vertrouwen delen ouders meer informatie en zijn ze bereid over hun situatie te praten. We analyseren de groepen en individuele kinderen om wensen en behoeften helder te krijgen. Kinderen, ouders en samenwerkingspartners worden betrokken om oplossingen te bedenken en uit te werken. Zo leveren we niet alleen maatwerk, we vergroten hiermee ook de participatie.
Kinderparticipatie Binnen de Kinderopvang werden in 2011 diverse en gevarieerde activiteiten georganiseerd. Onze BSO’s zijn erg gericht op kinderparticipatie, dat lijkt vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Bij ons worden de kinderen praktisch betrokken bij de activiteiten, en dat begint al bij het bedenken en het ontwikkelen van de activiteiten.
De tweede pijler is Welzijn Voorkomt Zorg: preventie vanuit samenwerking. Het plusaanbod voorziet in modules die zich richten op preventie. Kinderen die in de knel dreigen te raken kunnen we met wat extra aandacht en ondersteuning behoeden voor erger. Denk bijvoorbeeld aan sociale vaardigheidstrainingen. Een multidisciplinaire aanpak is daarbij ons streven. Vanuit die gedachte werken we samen met individuele scholen voor bijvoorbeeld tussenschoolse oplossingen. Daarnaast werken we samen met bijvoorbeeld Sine Limite, waardoor onze sociale vaardigheidstrainingen ingezet worden voor veel kinderen die op dit vlak een steuntje in de rug nodig hebben. Welzijn Versterkt Zorg, is onze derde pijler. We fungeren als brug tussen kind en ouders enerzijds en de hulpverlenende instanties anderzijds. Dankzij ons laagdrempelig aanbod, is onze relatie met kinderen en ouders anders. We zijn sneller in staat een kijkje achter de voordeur te nemen. Zo werd het afgelopen jaar de samenwerking met Lindenhout (jeugdhulpverlening) verder uitgebreid, waardoor de naschoolse dagbehandeling nog meer vorm kreeg en frequenter werd ingezet. Meer kinderen maakten hiervan gebruik.
Toekomst Peuterspeelzaal In 2010 werd de Wet OKE aangenomen. Kern van deze wet is dat de eisen die aan peuterspeelzalen gesteld worden vergelijkbaar zijn met die van de kinderopvang. Daarnaast zijn de gemeentes verantwoordelijk dat VVE voor alle doelgroepkinderen (dus ook in de kinderdagopvang) beschikbaar is. Onder druk van de bezuinigingen heeft de gemeente eind 2011 het besluit genomen om per september 2012 de subsidie van de reguliere peuterspeelzalen stop te zetten. De gevolgen van deze maatregel waren veelvuldig onderwerp van gesprek tussen Raster en de gemeente en tussen Raster en de ouders. In mei 2012 konden we ouders een aanbod doen rondom peuterspelen dat aansluit op de wensen en behoeften van ouders, dat past bij onze visie op het voorbereiden van kinderen op de basisschool en bij de ontwikkelingen rondom de wet OKE. In 2011 heeft de inspectie van OCW onze VVE peuterspeelzalen doorgelicht. Uit het eindrapport van deze zogenoemde bestandsopname blijft dat de inspectie zeer te spreken is over de kwaliteit die wij leveren. Wel vroeg de inspectie aandacht voor de kinderen die momenteel niet bereikt worden met VVE en die dit wel hard nodig hebben. De gemeente gaat hier mee aan de slag.
8
9
Jongerenwerk Jongerenwerk biedt jongeren een steun in de rug als ze dat steuntje nodig hebben. Het Jongerenwerk van Raster kent de jongerencultuur, spreekt hun taal, kent als geen ander de netwerken rondom hangplekken en kent de valkuilen en problemen die bij deze leeftijdsgroep horen. Onze begeleiding is gericht op gedrag, omgangsvormen en talentontwikkeling. We zien dat inzet van bijvoorbeeld Talenthouse een succes is om jongeren in hun kracht te zetten. Daarnaast zijn we ervan overtuigd dat een multidisciplinaire aanpak zijn vruchten afwerpt. Juist deze gezamenlijke en brede werkwijze slaat aan bij de jongeren en voorkomt dat zij ‘terugvallen’. Om dit te bereiken werken we met veel partijen samen.
Talenthouse Het jaar 2011 gebruikten we om te experimenteren met een methode van werken nadrukkelijk gericht op activering, participatie en talentontwikkeling.
Binnen bijvoorbeeld de stedelijke vernieuwing is intensieve samenwerking met diverse partijen van belang. Door onze kennis en expertise op alle niveaus in te zetten, dus ook vanuit een multidisciplinaire benadering, zijn we in staat gezamenlijk naar de wijk te kijken. Onze disciplines kinderwerk, jongerenwerk, opbouwwerk en het ouderenwerk signaleren, samen met andere belanghebbenden, wat de problemen zijn en waar ze zich voordoen. Dankzij deze brede aanpak werken we vanuit de behoefte van de wijk en passen daar ons aanbod op aan. Een multidisciplinaire aanpak voor de jeugd op straat Een aanprekend voorbeeld van zo’n brede aanpak is het project “Jeugd en Veiligheid”. Eind 2010 startte deze projectgroep waarin verschillende partijen toewerkten naar een model voor de aanpak van jeugdoverlast. Deze aanpak leidde tot minder overlast. Daarnaast werd, door vanuit de praktijk (samen met onder meer de politie) processen en verbeterpunten vast te leggen, een handboek samengesteld. Ons Jongerenwerk leverde een belangrijke bijdrage aan dit project en deed dat met haar inzicht en contacten met de verschillende jongeren. Door de bestaande contacten zijn we in staat vroegtijdig te interveniëren en groepsprocessen te beïnvloeden. De wijk Colmschate diende als basis, zowel voor het bedenken van oplossingen als voor het opdoen van praktijkervaring op basis van die oplossingen. Met deze gezamenlijke aanpak willen we de jeugdoverlast (en de daaraan gekoppelde bedreiging van veiligheid en van de openbare orde) verminderen en voorkomen dat jongeren een criminele carrière opbouwen. Door een slagvaardige aanpak van jeugdoverlast worden interventies gericht op de omgeving, de groep, de jongere zelf en zijn thuissituatie.
Op het moment dat we met groepen jongeren een accommodatie ingaan heb je als jongerenwerker de mogelijkheid om langer in contact te zijn met de groep en de individuele jongeren. Zo krijg je scherper wie je voor je hebt en welke behoeften zij hebben. De jongerenruimte als Talenthouse. Uitgangspunt is dat in een Talenthouse de jongeren worden aangesproken op hun kwaliteiten en talenten. Soms nog niet zichtbare talenten, maar naar onze mening hebben alle jongeren een talent in zich. Het is aan de jongerenwerkers om de talenten aan de oppervlakte te krijgen en de voorwaarden te creëren voor de jongere om zich verder te ontwikkelen. De jongerenwerker is daarin procesbegeleider en veel minder organisator. Deze manier van werken biedt kansen om vanuit het Talenthouse verbindingen te leggen tussen de opvoedings-
milieus straat, thuis en school. En dat vanuit een werkvorm die voor jongeren zeer verleidelijk blijkt te zijn. We zetten Talenthouse in verschillende wijken in. Wij hebben er voor gekozen om vanuit een basis met een 10 wekelijkse workshop cyclus te werken. In 10 weken zijn de jongeren bezig met bijvoorbeeld het maken van raps en het opnemen daarvan. Schilder en tekenles. Het maken of pimpen van kleding en schoenen. Het bedenken en repeteren van dans. Het organiseren van een feestavond. De 10 weken wordt afgesloten met een avond waarin de jongeren hun kunnen presenteren. Optredens, een modeshow en expositie, veel is mogelijk. Die avond benutten we om ouders en de buurt uit te nodigen. Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan leerkrachten en de jeugdagenten. Een avond om de jongeren zich positief te laten presenteren. Om contact te hebben op een manier die voor alle betrokkenen veelal nieuw is.
Deze multidisciplinaire aanpak, maakt de inzet van de verschillende partijen veel krachtiger. Jongeren hebben minder kans af te glijden doordat er minder ‘gaten’ vallen in het netwerk. Ze zijn immers op elk moment in beeld bij het Jeugdnetwerk. In Colmschate zagen we de overlast in dit eerste jaar met 25% dalen. En we zien dat die daling zich doorzet. Vanaf 2012 werken we in alle wijken op dezelfde manier met elkaar samen.
10
11
Margriet de Jager Wethouder gemeente Deventer en portefeuillehouder voor onder meer WMO, Gezondheidszorg en Welzijn De Wet Maatschappelijke Ondersteuning is niet alleen gericht op ondersteuning, maar juist ook veel meer een participatiewet. Samen met de gemeente en andere partijen werkt Raster aan het meedoen van de burgers in de stad en dorpen. Blijven meedoen Margriet de Jager, wethouder met onder meer welzijn in haar portefeuille, vindt het belangrijk dat de inwoners van Deventer blijven meedoen. Zo zijn de ouderen, de senioren van nú, veel fitter, maar dat betekent niet dat ze vanzelfsprekend meedoen. Ze moeten meer zelf regelen, maar die kracht is er bij hen ook. “Ik zie dat Raster alles binnen haar vermogen doet om de bewoners in de wijk mee te krijgen. Niet alleen door mensen te activeren, maar ook door zelf midden in die wijk te staan en te signaleren. Ik denk dat we met alle partijen in de stad op de goede weg zijn door gebieds- en wijkgericht te werken en maatwerk te bieden. Niet voor alle wijken hetzelfde concept, nee kijken welke behoeftes er zijn in de verschillende wijken, wat mensen zelf kunnen en dat als uitgangspunt nemen! Als gemeente spelen we daarin een bescheiden rol, we faciliteren”. Wijkgericht werken In Deventer zorgen meer partijen dat ouderen kunnen meedoen en ook daadwerkelijk meedoen. Samen met de gemeente en deze partijen bouwt Raster aan een netwerkorganisatie. Daarbij is het van belang dat zorg en welzijn aan elkaar worden gekoppeld. We willen ouderen langer zelfstandig laten wonen, maar hen ook zorg op maat en in de buurt bieden. Dan is het vormen van een netwerkorganisatie van zorg en welzijn belangrijk. Margriet de Jager: “Ik verwacht veel van de partijen. Dat ze, bijvoorbeeld door de komst van de woonservicezones, elkaar sneller opzoeken. Huisartsen zullen makkelijker de werkers van Raster aanspreken. Het wordt een echt samenspel van zorg en welzijn. Daar is iedereen bij gebaat en kunnen mensen langer meedoen”!
12
Gebieds- en wijkgericht maatwerk leveren daar is Raster goed in! 13
Gebieds- en wijkgericht maatwerk leveren
De kracht in de wijk Rol in de wijkaanpak In 2011 is de wijkaanpak beoordeeld door het landelijke programma Welzijn Nieuwe Stijl (WNS). Ook is onderzocht in welke mate de wijkaanpak geschikt is als voertuig voor sociaal beleid. Volgens het eindrapport is de wijkaanpak als vraaggerichte werkwijze helemaal WNS-proof. De rol van de wijkaanpak in het sociale beleid moet beperkt blijven tot het WMO-prestatieveld leefbaarheid en sociale samenhang. Wel kan de signalerende en verbindende rol van het wijkopbouwwerk worden versterkt. In Deventer speelt Raster een belangrijke rol in de wijkaanpak. Elke twee jaar wordt een wijkaanpakronde georganiseerd. Het afgelopen jaar organiseerden we weer, samen met de gemeente, zo’n ronde. De wijkopbouwwerkers van Raster zijn in elke wijk verantwoordelijk voor de deelname van zoveel mogelijk bewoners aan de wijkaanpak. Veel taakgroepen zijn gestart met het uitwerken van hun ‘opdracht’. We merken dat er door de inzet van het jongerenwerk ook in verschillende wijken jongeren aan de slag gaan in de wijkaanpak. Soms samen met volwassen zoeken naar mogelijkheden en oplossingen, maar ook met andere jongeren om specifiek iets te organiseren. Onze jongeren- en opbouwwerkers trekken hierin samen op om deze participatie te begeleiden.
Er wordt steeds meer eigen verantwoordelijkheid van de burger gevraagd. We springen hierop in door vroegtijdig te anticiperen, mee te bewegen, te ontwikkelen en ons hieraan te verbinden. Raster speelt de komende jaren een belangrijke rol in de stedelijke samenwerking op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het wijkgerichte werken vormt een rode draad in het werk van Raster. De scheidslijnen tussen welzijn en zorg veranderen en er wordt door zowel de overheid als de burger een groter beroep gedaan op het sociale netwerk van mensen zelf en de algemene voorzieningen. Bij Raster richten we ons op de vraag achter de vraag, gebaseerd op de eigen kracht van de mensen. We vergroten die eigen kracht, maar ook de zelfredzaamheid en weerbaarheid. Wijkgericht werken Het wijkgerichte werken vormt de schakel in ons werk. Wij zien dat het voor het welzijn van de inwoner van Deventer van groot belang is dat de versnippering in de maatschappelijke dienstverlening en de voorzieningen stopt. Voornamelijk in de eerste lijn moet meer (interdisciplinair) met elkaar worden samengewerkt, juist om mensen vanuit hun eigen kracht te kunnen ondersteunen. Woonservicezone. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) richt zich op de participatie van burgers aan de samenleving. In het overheidsbeleid wordt het accent gelegd op de “civil society”. Dit is van grote betekenis voor het welzijnswerk. Wij definiëren het welzijnswerk het liefst als “voorliggende voorziening”. Dit betekent dat in onze visie een adequate inzet van welzijnswerk de behoefte aan (dure) zorg kan verminderen of voorkomen (“welzijn voorkomt zorg”). Vanuit deze visie hebben we ons ook in 2011 actief ingezet voor de woonservicezones in Deventer. Binnen deze woon-servicezones wordt een stelsel van wijkwinkels en servicepunten uitgerold. Raster wil hierop inhaken met onder meer onze functies cliëntondersteuning, informatie en advies (Focus). De WMO biedt hiervoor instrumenten zoals het persoonsgebonden budget. In een viertal wijken/buurten levert Raster de kwartiermaker van de woonservicezones. In de woonservicezones worden op wijkniveau nauwe samenwerkingenverbanden gesmeed tussen wonen, zorg en welzijn, om te beginnen in de eerste lijn zodat de dienstverlening beter en effectiever kan worden geleverd.
14
10 jaar Huis der Taal Huis der Taal bestond in 2011 tien jaar en is een project van Raster en Humanitas. Het biedt anderstaligen ondersteuning bij het oefenen van het Nederlands en bij het (beter) leren kennen van de Nederlandse samenleving. Het is de bedoeling dat: • de zelfredzaamheid van anderstalige inwoners van Deventer met de Nederlandse taal in de Nederlandse samenleving wordt vergroot, • de contacten tussen Deventenaren met verschillende culturele achtergronden worden bevorderd, • het isolement wordt tegengegaan.
In 2011 werden drie introductietrainingen georganiseerd, waaraan 30 mensen deelnamen. Er was aandacht voor het verhelderen van de leervraag van deelnemers, doelen en achtergronden van deelnemers, interculturele communicatie, empowerment, en het bewaken van grenzen. Het inzetten van Taalmaatjes blijkt elke keer een succes, zowel om de kennis van de Nederlandse taal te vergroten als om de contacten tussen culturen te bevorderen. In november 2011 vierde Huis der Taal haar 10-jarig bestaan. Dit jubileum werd luister bijgezet door onder meer Kader Abdolah die over zijn ervaringen met het leren van het Nederlands als tweede taal vertelde.
Stedelijke vernieuwing Net als voorgaande jaren, was en is wijkvernieuwing een belangrijk thema in Deventer, ook de komende jaren. De woningcorporaties spelen hierin nog steeds een hoofdrol als investeerders en regisseurs. Ook als het gaat om traditionele welzijnsthema’s als leefbaarheid en sociale cohesie. De corporaties blijven daarmee een belangrijke opdrachtgever voor ons (welzijns)werk. Met projecten als Sterrenvinder in Rivierenwijk, Keukentafelgesprekken in Keizerslanden, speeltuin en multicourt in Tuindorp, Pedagogisch klimaat voor Tuindorp, Jongerenwerk in de Elegast in het Landsherenkwartier en onder andere Keizerrijkfestival draagt Raster bij aan de vernieuwing in de wijken.
15
Wat ooit voorzichtig begon, is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een intensieve samenwerking. Raster speelt wat Woonbedrijf ieder1 betreft een grote en belangrijke rol in de stedelijke vernieuwing. Niet voor een jaartje, maar voor een langere tijd. Vanuit diverse disciplines Jolanda Hoeflak, Programmamanager Stedelijke Vernieuwing bij Woonbedrijf ieder1 bevestigt dat. “Ik vind het mooi om te zien dat we met elkaar thema’s in de wijk ophalen en van elkaar leren, maar nog mooier vind ik het dat ook de verschillende disciplines bij Raster elkaar vinden. We gebruiken elkaars expertise en delen elkaars kennis. Dat betekent concreet dat de bewoner in onze wijken daar voordeel van heeft. Want er ontstaat een vernieuwende aanpak die sterk door de inhoud gestuurd is. Door die interdisciplinaire samenwerking voelen we ons ‘samen’ verantwoordelijk voor hoe het gaat in de buurt of wijk”. In gesprek gaan en kijken naar wat wel kan Jolanda Hoeflak vervolgt: “Vanuit alle hoeken kijken we naar de behoefte van de buurt of wijk. Pas dan ontstaat een plan. Dat plan heeft dan ook een échte meerwaarde voor de bewoners”. Volgens haar past die manier van werken heel goed bij de filosofie in de stedelijke vernieuwing. “Primair gaat het niet om de stenen, maar om het toevoegen van andere waarden en voorzieningen. Juist door in gesprek te gaan met de mensen die er wonen en naar hen te luisteren, komen we tot projecten die ook door bewoners zelf worden gedragen. Door aan te sluiten bij wat bewoners zelf kunnen en willen ontstaat een groter zelf organiserend vermogen in de wijk. En daarbij kiezen wij heel bewust voor bestaande partners in de stad. Want we zijn van mening dat de kennis in de wijk moet blijven. Door samen met Raster op pad te gaan, staat er straks een steviger netwerk in de wijk. Ik ben erg blij met deze gezamenlijke verantwoordelijkheid”.
Projecten waaraan Raster en Woonbedrijf ieder1 het afgelopen jaar samen werkten zijn onder meer: • • • • • •
edagogisch klimaat voor Tuindorp P Tuinkamergesprekken in Tuindorp Gesprekken met bewoners over armoede Jongerenwerk in de Elegast in het Landsherenkwartier Portiekaanpak: “Kom een praatje maken” Tentgesprekken in de noordrand Landsherenkwartier
Op zoek naar de kracht in de wijk Jolanda Hoeflak Programmamanager Stedelijke Vernieuwing Keizerslanden vernieuwt!
16
17
Voor Raster is het op alle fronten noodzakelijk om samen te werken. In de wijk, in de buurt, met professionals en met collega’s onderling. Voor het ouderenwerk van Raster is dat niet anders. Ineke Knottnerus, teammanager ouderenwerk, ziet het belang van betere samenwerking toenemen. “Ouderen worden steeds kwetsbaarder en zullen langer zelfstandig wonen. Het ouderenwerk ondersteunt hen bij het zelfstandig wonen en leven én om actief deel te nemen aan de samenleving. De vraag vanuit die samenleving staat daarin centraal. We zoeken daarbij nadrukkelijk samenwerking op diverse terreinen. Als we intern en extern de verbinding zoeken, zijn we beter in staat naast elkaar en aanvullend te werken”. Gebiedsgericht samenwerken Naarmate Raster steeds meer gebiedsgericht werkt, kan er veel beter worden ingezoomd op buurten waar bepaalde problematieken spelen. Ineke Knottnerus licht toe: “Door daarbij samen met andere partijen op te trekken, hebben we veel beter zicht op wat er daadwerkelijk in een buurt of wijk speelt. Wij kunnen ons dan focussen op de ouderen in die wijk en kijken naar hun directe omgeving. We zien dat het sociale netwerk steeds belangrijker wordt, want door de maatregelen en de veranderingen binnen de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) kunnen mensen minder aanspraak maken op voorzieningen”.
Ineke Knottnerus Teammanager ouderenwerk bij Raster
Investeren in netwerken en verbindingen
Sociaal netwerk versterken Daarom zoekt Raster naar mogelijkheden om het sociale netwerk rondom kwetsbare mensen op te bouwen of te versterken. Bijvoorbeeld met buurtgenoten of vrijwilligers. Ineke Knottnerus: “Dat is belangrijk, want we zien vaak dat ouderen de regie over hun leven dreigen kwijt te raken en dat kan leiden tot complexe situaties met uitval op veel levensgebieden. Eigenlijk is het dan al te laat. We zouden eerder kunnen inspelen op ‘gezond’ ouder worden. Want dit gaat niet alleen over het voorkómen van verlies van zelfredzaamheid en het terugdringen van afhankelijkheid van de zorg. Dit gaat ook over mensen leren omgaan met hun beperkingen en hen ondersteunen mee te doen met de samenleving als het niet meer vanzelf gaat. Voorop staat dat mensen zolang mogelijk zelfstandig kunnen blijven. En dan is een bijdrage of opvang vanuit zijn of haar directe leefomgeving van belang”.
18
19
Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Als maatschappelijke organisatie hebben we het maatschappelijk betrokken ondernemen al lang hoog in ons vaandel. Zo hebben we van oudsher veel zorg voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We zoeken samenwerking met organisaties in de stad. Sallcon is daarbij vanzelfsprekend een belangrijke partner. Waar we eerder al actief waren met bijvoorbeeld IDbanen deden we dat het afgelopen jaar onder andere met ‘jobcarving’, het opleiden van tientallen stagiaires en verschillende varianten van werkervaringsplaatsen. Ook buiten onze eigen organisatie zijn we actief op dit gebied. Zo werden we in 2011 sociaal aandeelhouder van Parolo. Parolo exploiteert een aantal maatschappelijke accommodaties waar zij mensen met een beperking werkervaring en dagbesteding bieden. Door onze financiële deelname kon Parolo Floris Vijf starten. Lunchroom Floris Vijf biedt bezoekers een plek voor een lekker kopje koffie en wat lekkers, gerund door mensen met een beperking. Raster is van mening dat Floris Vijf een mooie aanvulling is op het concept van Graaf Florishof, waarin de bibliotheek, de wijkwinkel, het infocentrum voor Keizerslanden en ons wijksteunpunt al een plek hebben. Verder nemen we deel aan het Schakelpunt MBO en zijn actief op de Beursvloer en de activiteiten die daar uit voortvloeien. Ook zijn we sponsor van vele stedelijke activiteiten en evenementen. Makula Dit jaar keken we ook over de grenzen van Deventer door onze bijdrage aan the Seeds of Makula. Stichting Makula (Oeganda) richtte in 2006 de Makula basisschool op, met aandacht voor sport, cultuur, drama, kunst, gezondheid, enzovoort. Een brede school zoals wij die hier in Nederland ook kennen. De school is helemaal afhankelijk van donaties. In 2011 kwam een groep kinderen met begeleiders een aantal weken naar Nederland, om bekendheid te geven aan het project. Wij organiseerden in een week verschillende activiteiten voor de kinderen en een benefietavond met als doel geld in te zamelen voor de stichting. Ook konden collega’s hun kerstpakket aan het eind van het jaar doneren aan stichting Makula.
20
We vinden elkaar in goed partnerschap
Talitha van den Elst Directeur Operatie Sallcon Werktalent
Samenwerken met Sallcon Werktalent, betekent samenwerken met mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt. En voor Talitha van den Elst, directeur Operatie bij Sallcon Werktalent, gaat die samenwerking veel verder dan alleen de afspraken tussen twee organisaties. Want wie met Sallcon in zee gaat, weet in welke mate de organisatie bijdraagt aan de werkgelegenheid van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt én dat zich dat loont. Vanuit economisch en sociaal opzicht. Kortom; de impact en de meerwaarde ervan voor de maatschappij.
Volwaardige medewerkers dankzij functiecreatie Het afgelopen jaar zorgden Sallcon en Raster met ‘functiecreatie’ voor werk voor een aantal medewerkers bij de kinderdagverblijven. Door taken van pedagogisch medewerkers tegen het licht te houden en te bundelen, werden nieuwe banen gecreëerd. De pedagogisch medewerkers van Raster kunnen zich nu volledig richten op het kind en de ouders en de collega’s van Sallcon bieden ondersteuning bij het opruimen, wassen, afwassen of opmaken van de bedjes. Talitha van den Elst: “Wat ik zo mooi vind is dat ze ook als volwaardige medewerkers worden gezien, ze horen er echt bij. En
dat gaat verder dan alleen de schoonmaakwerkzaamheden. Dit is een heel mooie combinatie die om goede samenwerking én vertrouwen vraagt. Ik ben blij dat Raster hierin graag experimenteert en, niet onbelangrijk, er in gelooft. Want met elkaar zorgen we ervoor dat de dienstverlening naar de ouders wordt verbeterd en daar heeft iedereen baat bij”.
beide organisaties staat het actief blijven van mensen centraal. Volgens Van den Elst hebben zowel Raster als Sallcon daarin, nu en in de toekomst, een gezamenlijke taak. “En daarom is het ook helemaal terecht dat Gerard Faas de stadspenning kreeg. Als verbinder in de stad legt hij relaties met alle partijen én is hij als geen ander actief betrokken bij de maatschappij”, aldus Talitha van den Elst
Eigen rol en functie Raster en Sallcon vinden elkaar in de manier waarop beide organisaties naar de samenleving kijken. Ieder vanuit de eigen rol en functie binnen de Deventer samenleving. Voor
21
Personeel Organisatieontwikkeling Om vorm te geven aan de bezuinigingen is in het najaar van 2011 een reorganisatieplan voor de divisie Welzijn (inclusief peuterspeelzalen) en het Bedrijfsbureau opgesteld. De reorganisatie moet leiden tot een bezuiniging van ruim € 1,1 miljoen en een vermindering van de formatie met 20 fte, uiterlijk per 2015. Met de vakbonden is overeenstemming bereikt over een sociaal plan. We zijn uit op behoud van werkgelegenheid. Personeelsbestand De arbeidsmarkt voor Welzijn en Kinderopvang blijft een punt van zorg. Binnen de kinderopvang zijn met name de vacatures bij de buitenschoolse opvang moeilijk in te vullen, dit door de geringe omvang van de contracten (het gaat immers om korte middagen na schooltijd).
Samenstelling personeelsbestand Raster 2011 – 2010 - 2009 totaal aantal 2011 totaal aantal 2010
totaal aantal 2009
Raster 403 412 421 Raster Kinderopvang 238 241 246 Bedrijfsbureau 29 30 37 Raster Welzijn 136 141 138
Ondanks dat dit jaaroverzicht zorgvuldig is samengesteld kan aan de inhoud ervan geen rechten ontleend worden. Teksten: Vormgeving: Fotografie: Eindredactie:
23
San Comm, Communicate & Organisatie bureau Janse, Deventer Astrid van Loo, Deventer Archief Raster Raster, afdeling Communicatie
17
