Inhoud 02 03 04 06 07
REDACTIONEEL
VAN DE VOORZITTER
OVER DUITENBERG
AGENDA
THE WOLF OF WALL STREET?
10
WAT IS BELEGGEN?
11
BEGINNEN MET BELEGGEN, MAAR WAAR?
14
ERVARINGEN VAN DUITENBERGERS
18
VERSLAG BEZOEK NEDERLANDSE APPARATENFABRIEK
21
WAT RENDEERT BETER: GOED OF GOEDKOOP?
24
06
DURFKAPITAAL – VENTURE CAPITAL
07
18
24
DP5 REDACTIONEEL Beste Duitenberger en nieuwe student, Voor je ligt de Kick-In-editie van de Duitenplein 5 van augustus 2014. Het begin van het nieuwe studiejaar staat voor de deur en de Kick-In is inmiddels begonnen. Daar hoort natuurlijk een nieuwe editie van de DP5 bij, speciaal voor nieuwe studenten! Als eerste is er een vaste column die in elke DP5 staat; de ‘Van de voorzitter’. Hierna volgt een stuk over wat Duitenberg doet en hoe de vereniging precies in elkaar zit. Vervolgens bespreekt de huidige voorzitter René van de Veen het populaire beeld van de beleggingswereld in films zoals ‘The Wolf of Wall Street’. Daarna volgen twee stukken over beleggen voor beginners. Wat is beleggen precies en hoe kun je als student eraan beginnen?
B.S.C. DUITENBERG www.duitenberg.nl
VOORZITTER René van de Veen
PENNINGMEESTER Sven Weenink
SECRETARIS Alexander Lau
Daaropvolgend vertellen drie Duitenbergers over hun ervaringen bij Duitenberg en waarom het de moeite waard is om lid te worden.
VICEVOORZITTER
Duitenberg analyseert niet alleen bedrijven, maar bezoekt ze ook. Om nieuwe studenten een indruk te geven van hoe zo’n dag eruitziet en wat eraan voorafgaat qua organisatie, heeft René van de Veen een stuk geschreven over Duitenbergs bedrijfsbezoek aan Nedap afgelopen juni.
Universiteit Twente.
Deze DP5-editie wordt afgesloten met twee stukken die dieper ingaan op verschillende aspecten van beleggen en de financiële wereld. Over het algemeen bestaan andere DP5edities meer uit zulke stukken. Oud-Duitenberger Henrik Oude Nijhuis schrijft over het beleggingsrendement en hoe dit wordt beïnvloed door twee specifieke financiële ratio’s.
Arjen Goudt
Gebouw Bastille - Kamer 307 Drienerlolaan 5 Postbus 217 7500 AE Enschede Email: redactie@ duitenberg.nl
DUITENPLEIN 5 Augustus, nr. 2, jaargang 28 Thema: Nieuw begin Oplage: 300 exemplaren
Oud-bestuurslid Maarten de Wit eindigt deze DP5-editie met een interessant stuk over durfkapitaal, beter bekend onder de Engelse term venture capital. Namens de DP5-redactie wensen we je veel leesplezier, een geweldige Kick-In en een fantastische studententijd!
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 2
DP5 VAN DE VOORZITTER Door René van de Veen Beste aankomend student, Fantastisch dat je hebt gekozen om te komen studeren in Enschede. Een geweldige studententijd ligt voor je, waarbij er voldoende mogelijkheden voor je open liggen om je tijdens en naast je studie te ontplooien. Een van die mogelijkheden is beleggingsstudieclub Duitenberg. Door middel van deze speciale uitgave van ons verenigingsblad ‘Duitenplein 5’ willen wij jou kennis laten maken met Duitenberg, en wat Duitenberg allemaal voor je kan betekenen tijdens je studententijd. B.S.C. Duitenberg is de vereniging voor studenten die meer willen weten over beleggen en financiën. Onze leden leren beleggen door tijdens onze analyseavonden mee te beslissen over de aandelen die Duitenberg in haar portfolio heeft. Daarnaast organiseren we allerlei andere activiteiten die verband houden met beleggen en financiën, zoals lezingen, cursussen en bedrijfsbezoeken. Natuurlijk draait Duitenberg niet alleen om serieuze zaken. We organiseren ook pokeravonden, barbecues en etentjes. Daarnaast worden de analyseavonden altijd afgesloten met een flinke borrel die vaak in de stad eindigt. Enkele keren per jaar ontvangen alle leden het verenigingsblad Duitenplein 5 (DP5). Hierin staan onder andere door onszelf geschreven artikelen omtrent het thema van de DP5. Verder zijn er verschillende beleggingsstrategieën te vinden, columns te lezen en worden alle ‘ins en outs’ van de vereniging nader toegelicht. Ben jij nieuwsgierig geworden naar Duitenberg, of wil je meer leren over beleggen? Kom gerust eens bij ons langs in de Bastille kamer 307. Namens het bestuur wens ik je een onvergetelijke Kick-In en een bruisende studententijd toe!
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 3
DP5 OVER DUITENBERG Door Duitenberg De naam zegt het al; B.S.C. Duitenberg is de beleggingsstudieclub van de Universiteit Twente en is opgericht in 1986. Logischerwijs staat binnen de vereniging beleggen centraal, maar er gebeurt binnen Duitenberg veel meer dan beleggen alleen. Duitenberg wordt bestuurd door een vierkoppig bestuur bestaande uit een voorzitter, een vicevoorzitter, een penningmeester en een secretaris. Binnen dit bestuur is de voorzitter eindverantwoordelijke voor het gevoerde beleid en verantwoordelijk voor de communicatie (zowel naar leden toe als naar ‘de buitenwereld’). De vicevoorzitter is de “stand-in” voor de voorzitter en ondersteunt zijn taken zoveel mogelijk. De penningmeester draagt zorg voor de financiële gang van zaken en de secretaris notuleert, zorgt voor de ledenadministratie en is verantwoordelijk voor de Duitenplein 5. Naast deze ‘hoofdtaken’ zijn er vanzelfsprekend de nodige andere actiepunten die door het bestuur naar eigen inzicht verdeeld worden zoals bijvoorbeeld het organiseren van activiteiten en de promotie hiervan, het doen van aankopen voor de vereniging, het werven van nieuwe leden etc. Naast het bestuur bestaan er binnen Duitenberg een aantal commissies. Zo is er de beleggingscommissie (de kern van de vereniging). De beleggingscommissie draagt zorg voor de fictieve aandelenportefeuille van de vereniging. Vanaf september 2014 gaat Duitenberg weer met echt geld beleggen. De aandelen van Duitenberg worden met verenigingsgeld aangekocht. Het is dus absoluut niet nodig om zelf geld in te leggen als lid. De enige financiële bijdrage die van een Duitenberglid verwacht wordt, is de jaarlijkse contributie van €12,50. De beleggingscommissie komt eens per twee weken op woensdagavond van 20:00 tot ongeveer 22:30 in de Duitenbergkamer bijeen. Tijdens deze vergaderingen wordt van alles besproken; natuurlijk ‘de beurs’, economie, politiek, dagelijkse dingen, normaal gesocialized etc. Het bijwonen van één van
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 4
DP5 deze vergaderingen is een uitstekende manier om de vereniging en haar (actieve) leden snel te leren kennen! Duitenberg organiseert verscheidene activiteiten voor haar leden. Om meer te weten te komen over beleggen en de financiële wereld organiseren we seminars waarbij we interessante sprekers (bv. Cees Smit, Royce Tostrams, Bas Heijink e.v.a) naar Enschede halen om een bepaald onderwerp nader toe te lichten. Ook gaan we zelf bij bedrijven (bv. ING, Optiver en Nedap) op excursie. Naast deze ‘educatieve’ activiteiten organiseert Duitenberg ook regelmatig gewoon gezellige activiteiten als pokeravonden/borrels/etc. Zoals elke zichzelf respecterende vereniging heeft ook Duitenberg haar eigen periodiek, de Duitenplein 5. Deze komt een aantal keer per jaar uit en biedt leden de gelegenheid hun kennis over beleggen en gerelateerde zaken met de vereniging (en haar sponsoren, die ook een exemplaar krijgen) te delen. Ook worden de leden via de DP5 op de hoogte gehouden van de gang van zaken binnen de vereniging, zoals geplande activiteiten en de ontwikkelingen omtrent de aandelenportefeuille. Al met al is Duitenberg een open vereniging die haar leden de mogelijkheid biedt op een speelse en gemakkelijke manier kennis te laten maken met het fenomeen beleggen. Ook is de vereniging voor studenten een uitstekend ‘toegangsportaal’ tot de financiële wereld door o.a. excursies, seminars en studiereizen. Duitenberg biedt haar leden verder alle ruimte tot eigen inbreng bij het organiseren van activiteiten. Kom een keer kennis maken met de vereniging en haar leden tijdens een van de activiteiten (hou www.duitenberg.nl in de gaten) en/of de vergadering van de beleggingscommissie, woensdagavond vanaf 20:00 in de Duitenbergkamer (Bastille, kamer 307)!
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 5
DP5 AGENDA Planning eerste helft studiejaar 2014/2015 20 augustus:
Introductiemarkt Kick-In
3 september:
Analyseavond
17 september:
Lunchlezing: Basiscursus beleggen & Analyseavond
4 september:
Analyseavond
8 oktober:
Cursus ‘Beleggen voor gevorderden’ door Henrik Oude Nijhuis + analyseavond
22 oktober:
Analyseavond
12 november:
Cursus ‘handelen in opties’
14 november:
Inhousedag bij Flow Traders
19 november:
Analyseavond
3 december:
Analyseavond
17 december:
Afsluiting kalenderjaar/oudjaarsparty
Als je meer wil weten over deze activiteiten, stuur dan een email naar
[email protected] Deelname is zowel voor leden als niet-leden, maar meld je aan om verder op de hoogte te worden gehouden van verdere activiteiten.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 6
DP5 THE WOLF OF WALL STREET? Door René van de Veen Als je mensen tegenwoordig vraagt naar hun associaties met beleggen, dan krijg je de meest spectaculaire antwoorden. Deze antwoorden zijn vaak gebaseerd op recente ontwikkelingen, waarbij berichten over fraude en omkoping binnen Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen elkaar in hoog tempo opvolgen. Tel hierbij op het ongenoegen van spaarders over de lage rente op spaarrekeningen en de hoge rendementen die de afgelopen jaren zijn gemaakt op aandelen en mensen hebben hun oordeel over aandelen en beleggers klaar. Dit beeld wordt nog eens versterkt door films zoals ‘Boiler Room’ en ‘The Wolf of Wall Street’. Met name deze laatste spreekt tot de verbeelding van veel mensen. The Wolf of Wall Street is een film met in de hoofdrollen Leonardo DiCaprio, Jonah Hill en (de niet geheel onaantrekkelijke) Margot Robbie. De film is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Jordan Belfort, een aandelenhandelaar die in de jaren ‘90 met zijn ‘boiler room’ (een callcenter waar op zeer agressieve wijze frauduleuze aandelen worden verkocht) een vermogen van $250 miljoen vergaarde. Jordan, was in die tijd niet iemand die zijn ‘verdiende’ geld opspaarde voor zijn oude dag. Nee, hij gaf het liever uit aan de geneugten des levens; huizen, auto’s, vrouwen, drank en drugs. Oftewel: seks, drugs en Rock & Roll. Hoewel dit verhaal zich begin jaren ‘90 afspeelde, denken veel mensen dat het er nu nog steeds zo aan toe gaat. Is dat ook echt zo? Of is het ‘spannende’ er inmiddels wel van af? En hoe gaat dat bij Beleggingsstudieclub Duitenberg? Uit een melding op 4 juli 2014 van de Autoriteit Financiële Markten (de AFM is de toezichthouder op de Nederlandse financiële markten) blijkt dat er momenteel binnen Nederland 6 ‘boiler rooms’ actief zijn. Desondanks lijkt hun succes beperkt. De agressieve telefonische verkoopmethoden zijn niet geliefd bij de Nederlandse consument en door de opkomst van de internet brokers, beleggen veel consumenten nu zelf, in plaats van via een tussenpersoon.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 7
DP5 Gelukkig is het ook mogelijk om legaal veel geld te verdienen op de beurs. Wat te denken van Duitenbergs nieuwste sponsor, Flow Traders. Volgens onze vrienden van Quote, wist Flow Traders in 2013 (tien jaar na oprichting) een netto winst te realiseren van €54,4 miljoen. We kunnen dus stellen dat Flow Traders leuk mee komt in de wereld van het grote geld. En, waar Jordan Belfort een gevangenisstraf overhield aan zijn handelsmethode, houdt Roger Hodenius (mede-oprichter van Flow Traders) er een Quote-500 notering en een relatie met Gigi Ravelli aan over. Hulde! Een andere methode om veel geld op de beurs te verdienen is door middel van het volgen van de methode van Warren Buffett. Deze meesterbelegger behoort tot de rijksten ter aarde. Hij vergaarde zijn vermogen door enkele eenvoudige uitgangspunten te hanteren. Hendrik Oude Nijhuis en Björn Kijl (leden van Duitenberg, oprichters van Kingfisher Capital en columnist op IEX.nl) schreven er hun bestseller over. Hoewel beide heren slechts 31 zijn, kunnen zij leven van hun beleggingen en hebben zij van hun hobby hun werk gemaakt. Ook voor hen, Hulde! Het mooie aan bovengenoemde voorbeelden van ‘absolute polderdecadentie’ is dat je via beleggingsstudieclub Duitenberg in contact kan komen met bovengenoemde bedrijven en personen. Zo zullen we op 14 november op bezoek gaan bij Flow Traders. Hier zullen we leren over hun methoden en technieken en kunnen we een kijkje nemen in de wereld van het grote geld. Op 8 oktober zal Hendrik Oude Nijhuis een cursus beleggen voor gevorderden geven. Tijdens deze lezing zal hij de aspecten van het ‘value beleggen’ bespreken. Geweldige kansen dus om meer te weten te komen over beleggen en over een potentiële werkgever voor na je studie. Wil je Jordan Belfort (de Wolf van Wall Street) zelf ontmoeten, dan kan dat ook. Op 19 november geeft hij in de Rai (Amsterdam) een lezing over zijn leven. Ook een gezelschap van Duitenberg zal hierbij aanwezig zijn. Het is natuurlijk de vraag of je wel moet willen leren ‘beleggen’ van Jordan Belfort. De prijs van de kaartjes voor zijn ‘optreden’ variëren van €35,- tot €669,-. Waar zijn slachtoffers nog altijd op hun geld wachten, heeft dhr. Belfort zijn zakken weer flink weten te vullen. Hij schreef een boek over zijn criminele activiteiten,
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 8
DP5 verkocht daar de filmrechten van en geeft lezingen over de hele wereld. Uiteindelijk kunnen we maar één ding concluderen: misdaad loont. Helaas…
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 9
DP5 WAT IS BELEGGEN? Door Duitenberg Wat is beleggen? Dit is een vraag waar wij als ervaren Duitenbergers misschien te snel aan voorbij gaan. Beleggen is simpel gezegd geld investeren in een ‘product’. Dit kan bijvoorbeeld een aandeel zijn: een stukje zeggenschap binnen een bedrijf en recht op een deel van de winst. Dit kan een aandelenfonds zijn. Een staatsobligatie (je leent je geld uit aan de staat) of een bedrijfsobligatie. Waar Duitenberg zich vooral op richt zijn aandelen van bedrijven. De bekende AEX komt daarbij kijken omdat we vooral in Nederland beleggen. Maar hoe beleg je dan? Hoe bepaal je welk aandeel je moet kopen en wanneer je moet verkopen? Vooral het koopmoment is belangrijk en binnen ‘beleggersland’ zijn er eigenlijk twee stromingen. Vaak gebruiken veel mensen elementen uit beide. De ene stroming is ‘Fundamenteel Beleggen’ en de andere is beleggen met behulp van ‘Technische Analyse’ (TA). Fundamenteel beleggen zoals we dat nu kennen is ontstaan in de jaren ‘30. Een van de bekendste werken waar het op gestoeld is, is het boek ‘The Intelligent Investor’. Bij deze beleggingsmethode wordt vooral gekeken naar de huidige waarde van een onderneming waarbij een verscheidenheid aan waarderingsmethodes kan worden gebruikt. Daarna wordt gekeken hoe dit zich verhoudt met de huidige koers van het aandeel. Is het aandeel goedkoper dan de waardering die uit de analyse komt, dan is er een duidelijk ‘koopmoment’ en anders is het afblijven geblazen. Uit deze analyses kunnen ook ‘koersdoelen’ komen. Koersen die volgens de analyse realistischer zouden zijn dan de huidige koers. Technische Analyse kijkt niet naar wat voor bedrijf het is, maar is vooral op zoek naar terugkerende patronen bij beleggingen. Door naar de grafiek met daarin het koersverloop van het aandeel te kijken worden er allerlei theorieën gebruikt om te bepalen wat het juiste koop- en verkoopmoment is. Deze methode staat haaks op fundamenteel beleggen, en is dan ook iets wat we binnen Duitenberg minder vaak gebruiken. Wel wordt deze methode professioneel veel gebruikt om ‘koopmomenten’ te verbeteren.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 10
DP5 BEGINNEN MET BELEGGEN, MAAR WAAR? Door Sven Weenink Het studentenleven heeft zijn prijskaartje. Als je voor jezelf al een financieel plaatje hebt gemaakt van de maandelijkse kosten, dan kom je tot de conclusie dat studiefinanciering deze kosten niet gaat dekken. Als oplossing voor dit probleem kiezen studenten vaak voor een tijdrovende bijbaan of voor een studielening via DUO. Ze proberen daarnaast hier een beetje van te ‘sparen’ bij een bank. Maar zou het niet veel mooier zijn om met een flink ‘studiekapitaal’ je studie af te ronden in plaats van met een studieschuld? In dat geval kan je als student er voor kiezen om je te verdiepen in de wereld van het beleggen. Dit kan je doen door te beginnen met een fictieve portefeuille waarna je in de loop van je studie een echte portefeuille opbouwt. Dit kan je doen door maandelijks een klein bedrag opzij te zetten en dit één of twee keer per jaar te investeren in zorgvuldig geselecteerde producten. In dit artikel wordt kort een aantal platforms behandeld, waar je een fictieve portefeuille kunt aanmaken. Vervolgens wordt een aantal ‘echte’ brokers behandeld. Uiteraard moet je alleen beleggen met geld dat je ‘over’ hebt. Beursspel Via verschillende websites is het mogelijk om in een beursspel een fictieve beleggingsrekening te openen. Bij het beursspel van RTL Z en IEX zijn de meeste deelnemers te vinden. Wellicht dat je er al bekend mee bent via het vak economie of M&O op de middelbare school. Tussen de twee platformen is veel overlap te vinden. Daarom neem ik in eerste instantie het IEX beursspel als basis. Vervolgens wordt nog een aantal extra instrumenten behandeld die via het RTL Z beursspel toegepast kunnen worden. Deelnemen aan het Beursspel is gratis voor alle geregistreerde leden van IEX.nl. Per portefeuille wordt door IEX €100.000 virtueel geld versterkt op de eerste dag dat de portefeuille actief is. Met het virtuele geld kunnen aandelen van Euronext Amsterdam gekocht worden, maar ook vanuit andere beurzen. Vervolgens kunnen deze weer verkocht worden. De bedoeling is laag kopen, B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 11
DP5 hoog verkopen. Per portefeuille zijn maximaal 15 transacties per dag toegestaan, maar een positie in één aandeel mag niet groter zijn dan 25% van de totale waarde van de portefeuille. Dit verplicht je om jouw aandelenportefeuille te spreiden. Het spreiden van aandelen is een gouden regel voor beleggers. Het RTL Z Beursspel biedt een aantal extra financiële instrumenten om in te beleggen. Zo is het mogelijk om fictief ING-sprinters te kopen. Dit is een beleggingsproduct van ING waarmee je versneld kunt profiteren van een koersstijging of een koersdaling van een bepaalde markt (of aandeel). Daarnaast is het mogelijk om te handelen in opties. Een optie geeft het recht om iets te kopen of te verkopen tegen een van tevoren vastgestelde prijs en gedurende een bepaalde periode. Het beursspel is een ideaal beleggersspel om real-time in producten te handelen. Kosteloos kan je experimenteren met aandelen, valuta’s, grondstoffen, indices, obligaties, maar ook opties en hefboomproducten (lees: sprinters). Broker Een broker is een tussenpersoon die voor jou als particuliere belegger handelt op de beurs. Niet iedereen kan namelijk zomaar gaan staan handelen. Vroeger waren brokers de drukke mannetjes met gave gekleurde jasjes die liepen te schreeuwen op de beurs. Tegenwoordig gaat vrijwel alles elektronisch en hoef je om te beleggen geen mens meer te spreken als je dat niet wilt. Je opent gewoon een rekening bij een (online) beleggersbank en kunt alles van achter je PC regelen. Als je veelvuldig hebt geoefend met het fictief handelen van aandelen en andere beleggingsinstrumenten, dan kan je overwegen om geld te storten bij een broker voor particuliere beleggers. Dit kan bij sommige brokers al vanaf €1. Echter, je moet bij elke broker wel rekening houden met het aanbod en de kosten. Startende beleggers met een klein vermogen moeten vooral letten op de transactiekosten en het bewaarloon. Op de Nederlandse brokersmarkt zijn er grote verschillen te zien. Zo betaal je bijvoorbeeld voor de aankoop van 30 aandelen Royal Dutch Shell bij De Giro €2,20 en bij ABN Amro €10,00 transactiekosten. Tevens zijn er brokers die bewaarloon in rekening brengen.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 12
DP5 Tegenwoordig valt bewaarloon bij sommige brokers onder de categorie ‘servicekosten’. De bewaarloon of servicekosten worden geheven over de waarde van je beleggingen. Dit is vaak tussen de 0,1% en 0,5%. Uiteraard is het ook belangrijk om te weten hoe snel je een order kunt plaatsen. Tussen de brokers zijn tegenwoordig de snelheden nauwelijks te onderscheiden. Echter de specifieke mogelijkheden van de broker kunnen ook van belang zijn en verschillen wel enorm. Zo geeft ABN Amro je bijvoorbeeld instrumenten om technische analyses uit te voeren en werkt het samen met MorningStar om fundamentele analyses aan de belegger te verstrekken. Hiervoor betaal je uiteindelijk wel een prijs; namelijk de servicekosten en de hogere transactiekosten. Er zijn nogal wat factoren van belang bij het selecteren van een goede broker. Uiteindelijk is het belangrijk om een broker te kiezen die past bij jouw eisenpakket en die de mogelijkheden biedt die jij wil tegen een zo gunstig mogelijk tarief. In samenwerking met BrokerTarieven.nl geeft de VEB (vereniging van effectenbezitters) je de mogelijkheid om de voordeligste broker te selecteren. Op deze manier ontdek je binnen een paar minuten waar je de laagste kosten betaalt. Daarnaast kunnen de ervaringen van Duitenbergleden helpen om duidelijkheid te krijgen over gebruikersgemak, klantvriendelijkheid en meer. Wil je beleggen en ben je op zoek naar een goede broker? Stap eens binnen bij Duitenberg. Wellicht dat wij je kunnen helpen een broker te selecteren die bij jouw eisen past.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 13
DP5 ERVARINGEN VAN DUITENBERGERS Door Dawid Ostroga, Arjen Goudt en Tim Schrijver Dawid Ostroga Voordat ik ging studeren, had ik al interesse in aandelen en hoe grote bedrijven opereren. Ik volgde ook wel het nieuws omtrent deze bedrijven, maar ik heb me hier nooit verder in verdiept. Dit veranderde toen ik hier aan de Universiteit Twente ben begonnen met mijn studie IBA (International Business Administration). Vanaf het begin af aan was het al mijn plan om lid te worden van een vereniging. Welke dat zou worden, had ik echter nog niet besloten. Door deze open mentaliteit ben ik al vrij snel in aanraking gekomen met Duitenberg en heb ik na de Kick-In een paar analyseavonden meegelopen om de sfeer te proeven. Deze waren naar mijn verbazing erg professioneel en inhoudelijk opgezet, maar ik kan met zekerheid zeggen dat dit niet ten kosten is gegaan van de gezelligheid. Inmiddels ben ik nu twee jaar actief lid bij Duitenberg. In deze periode heb ik al aardig kennis mogen maken met de financiële sector. Dit was mede mogelijk gemaakt door de vele analyseavonden die door het gehele jaar worden gehouden en door de altijd leuke lunchlezingen die met enthousiasme worden georganiseerd. Het lidmaatschap bij Duitenberg heeft ook zonder meer invloed gehad op hoe ik in het dagelijks leven tegen dingen aankijk. Je wordt er kritischer door en leert verder te kijken dan je neus lang is, wat sowieso wel een eigenschap is die ze je op de universiteit willen bijbrengen. Hierdoor ontstaat er een mooi samenspel tussen de universiteit en de vereniging omdat ze elkaar versterken. Verder geeft het ook direct voorbeelden uit de praktijk. Dit is nog een reden waarom Duitenberg mij zo aansprak: het past goed bij mijn opleiding en het geeft mij de mogelijkheid om de dingen die ik in de colleges leer toe te passen op de echte wereld. Uiteraard betekent dit niet dat Duitenberg alleen voor mensen bestemd is die aan de faculteit MB (Management en Bestuur) studeren. Eigen interesse is het belangrijkst. Als dat er is, dan maakt het niet uit welke studie je doet. Het samenspel tussen de studie en vereniging is iets wat bij de meeste verenigingen niet mogelijk is.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 14
DP5 In het begin wist ik vrijwel niks van beleggen af. Dit veranderde door elke keer weer aanwezig te zijn bij de analyseavonden, waar uitgebreid werd gekeken of het interessant is om in een bedrijf te investeren. Hierdoor leer je elke keer weer wat nieuws, iets wat ik zelf nog steeds merk. Ook is het absoluut geen probleem als je iets niet snapt, want er is altijd wel iemand die het kan uitleggen. Deze laagdrempeligheid was dan ook fijn in het begin als je de fijne kneepjes nog door moet krijgen. Sinds kort heb ik mede dankzij Duitenberg dan ook besloten om zelf te gaan beginnen met beleggen. Al met al heb ik dus tot op heden een fantastische tijd bij Duitenberg waarbij niet alleen serieuze dingen aan bod komen, maar ook uitstekend kan worden gelachen. Zeker een investering die zich dubbel en dwars terugverdient! Arjen Goudt Mijn naam is Arjen Goudt en ik zit nu bijna 3 jaar bij Duitenberg. Voordat ik bij Duitenberg kwam, leek beleggen mij al een zeer leuke bezigheid. Ik had me er alleen nooit in verdiept en ik wist er bijna niks van af. In mijn studie bedrijfskunde kreeg ik sporadisch iets te leren over beleggen. Toen Duitenberg kwam met een basiscursus beleggen heb ik me daar meteen voor ingeschreven. De presentatie was interessant en tijdens de borrel erna ben ik overgehaald om bij Duitenberg te komen. Ik ben vrijwel direct actief geworden voor Duitenberg bij de beleggingscommissie. Sinds April 2014 ben ik ook bestuurslid van Duitenberg. Ik kan niet zeggen dat ik nu een doorgewinterde belegger ben, maar ik heb de wereld van het beleggen stukken beten leren kennen dankzij de activiteiten van Duitenberg. Deze activiteiten zijn analyseavonden, bedrijfsbezoeken, lezingen en inhousedagen. Het leuke aan Duitenberg is dat het niet alleen serieus is. Vaak eindigen analyseavonden in de stad en organiseert Duitenberg ook barbecues, pokeravonden en andere gezelligheidsuitjes. Duitenberg geeft mij een mooie basis voor een toekomst met beleggen en bovendien een leuke studententijd.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 15
DP5 Tim Schrijver Mijn eerste echte ervaring met aandelen was tijdens de bachelor bedrijfskunde hier op de UT. Ik kocht eind 2011 een Nokia Lumia telefoon, de Lumia 800. Goede reviews op internet en een tevreden gebruiker deden mij kijken naar het aandeel. Deze stond op dat moment vrij laag, zo’n €4,50. Op dat moment komt de eerste slechte eigenschap naar boven die je kan hebben bij het handelen in aandelen: tunnelvisie. “Deze toestellen worden het helemaal! Design en een nieuw besturingssysteem zijn wat de mensen gaan kopen.” In al mijn overtuiging kocht ik 100 aandelen voor €4,65 ergens in oktober 2011. Die €10,- tikken we nog binnen het jaar aan was de gedachte… Nog geen half jaar later maakt Nokia in kwartaal 1 van 2012 een netto verlies van bijna €1 miljard. Grote zorgen over de cash burn zetten het aandeel terug naar een koers van rond de €1,40 in de zomer van 2012. Bijkopen durfde ik niet uit angst voor een faillissement. Achteraf gezien had ik dit wel moeten doen, aangezien in de tweede helft van 2012 het aandeel weer steeg naar €2,50. Wederom was dit te wijten aan de slechte eigenschap van tunnelvisie. In september 2013 werd een overname door Microsoft aangekondigd voor de mobiele divisie voor €5,4 miljard. Dit was veel te laag in mijn ogen, aangezien ik dacht dat een ommekeer eraan zat te komen. Achteraf gezien was dit een goede verkoop, omdat de divisie nog steeds niet winstgevend is en flinke winsten zullen drastisch afnemen in de smartphone-industrie in de toekomst (net zoals in de PC-industrie). De huidige koers schommelt rond de €5,70. Dit betekent een rendement van ongeveer 20% na aftrek van transactiekosten. Gelukkig is het beter dan een spaarrekening, maar niet beter dan het volgen van de beurs. Deze achtbaanrit heeft overigens mijn geloof in aandelen niet weggenomen. Het vak van Corporate Finance van de master Business Administration en het daarin behandelde wetenschappelijke lange termijn rendement van 6% in aandelen, doen mij geloven dat als individuele belegger er leuke winsten te behalen zijn, mits je horizon niet te kort is. Ik hou daarom de Nokia-aandelen nog even aan. Tijdens de Business Administration-masterfase van de specialisatie Financial Management komen de theorieën van de Nobelprijswinnaars Eugene Fama en Robert Shiller ook aan bod. Aan de ene kant heb je Fama met zijn efficiënte B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 16
DP5 rationele markttheorie en aan de andere kant heb je Shiller, die zegt dat het irrationele/emotionele gedrag van mensen de voornaamste oorzaak is van zeepbellen. Met name het noemen van de efficiënte markt is een dooddoener heb ik al gemerkt op de analyseavonden. Het feit dat men de beurs niet kan verslaan is lastig te accepteren en ook ik heb er moeite mee. Ik hang daarom tevens de theorie van Shiller aan: ik zie een bubbel in het Facebook-aandeel en heb daarom sinds kort een putoptie hierop gekocht. Deze aankoop is mede gebaseerd op de overnameprijs voor Whatsapp van $19 miljard, grotendeels betaald in aandelen. In mijn ogen is Whatsapp een zeer moeilijk verhandelbaar product. Chatdiensten zijn al gratis sinds de start van het internet en zullen dat vermoedelijk ook blijven. Deze tweestrijd tussen de theorieën maakt het handelen in aandelen des te interessanter. Nadat ik een “beginnerscursus“ beleggen had gevolgd, besloot ik om op een analyseavond te komen. De avond dekte totaal niet de lading van beleggen, omdat er vooral werd gepraat over afstudeeropdrachten en de studie. Het avondje verliep verder onrustig en liet zich kenmerken door de volgende uitspraken: “BUIZEN” en “ben jij een man of een vrouw”. Waarbij de laatste uitspraak bijna tot een handgemeen leidde tussen de voorzitter en een aantal proletariërs. Na dit vermakelijke avondje, ben ik op de tweede avond lid geworden. Dit keer werd er wel over aandelen gesproken en was er wat meer discussie op niveau. Wat mijn eigen ervaringen betreft: de avonden van Duitenberg leren mij dat je aandelen voor de lange termijn moet kopen en absoluut moet proberen om tunnelvisie/blindstaren te voorkomen door een lastige discussie niet uit de weg te gaan. Blijf vertrouwen houden in de intrinsieke waarde van een bedrijf.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 17
DP5 VERSLAG BEZOEK NEDERLANDSE APPARATENFABRIEK Door René van de Veen Dinsdag 25 juni heeft de één na laatste activiteit van beleggingsstudieclub Duitenberg voor het collegejaar 2013-2014 plaatsgevonden. Na verscheidene activiteiten op de universiteit te hebben georganiseerd, was het tijd om er weer eens op uit te gaan. De druk om iets leuks te organiseren lag hoog. Wat doe je in zo’n geval? Dan ga je op bezoek bij het bedrijf achter misschien wel het saaiste aandeel van de Nederlandse beurs, de NV Nederlandse Apparatenfabriek: Nedap. De voorbereidingen op het bezoek aan Nedap begonnen in april 2014. Via de mail werd contact gelegd met de Corporate Marketing Manager Ilse Peters. Haar reactie was meteen enthousiast. Nedap, zo bleek, krijgt erg veel verzoeken voor bedrijfsbezoeken. Echter, een bedrijfsbezoek door een studenten beleggingsstudieclub hadden zij nog nooit gehad. Na de toezegging van Nedap om op bezoek te mogen komen, moest een datum worden geprikt. Aangezien wij niet alleen een rondleiding wilden hebben, maar ook een gesprek met de CFO (Chief Financial Officer: financiële man/vrouw binnen het bestuur van een onderneming), waren meerdere mails en telefoontjes over en weer nodig om uiteindelijk tot een datum te komen. Dit werd 25 juni. Verre van ideaal. Immers, 25 juni was midden in de tentamens. Aangezien dit echt de laatste mogelijkheid was om nog dat collegejaar een bedrijfsbezoek aan Nedap af te leggen, moesten wij voor deze optie kiezen. Nu was het maar afwachten hoeveel mensen zich hiervoor zouden opgeven. Na de Duitenbergers meerdere malen via de groeps-chat op WhatsApp en de mail te hebben gespamd, begonnen de inschrijvingen te komen. Toch bleef de teller hangen op acht. Daarom werd ervoor gekozen om ook flyers in te gaan zetten. De flyers werden in de UB en Ravelijn verspreid, waarna nog enkele aanmeldingen volgden. Uiteindelijk hebben veertien personen zich opgegeven.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 18
DP5 Voorafgaand aan het bezoek aan Nedap werd het bedrijf tijdens een analyseavond geanalyseerd. Conclusie: saai. In tegenstelling tot onze grote vrienden bij Fugro, Rabobank, SBM Offshore, Ahold, Imtech etc. werd hier niet gefraudeerd. Sterker nog, Nedap weet haar producten te verkopen zonder hiervoor dure reisjes aan te moeten bieden aan dubieuze regeringsambtenaren. Om het nog erger te maken was Nedap al jaren achtereen winstgevend en was de laatste aandelenemissie in 1950. Toch wisten wij voldoende vragen op te stellen. De CFO zou geen makkelijke middag gaan beleven. Bij Nedap aangekomen, stond Ilse Peters, de Corporate Marketing Manager, al op ons te wachten. Na het ontvangst, vertelde Ilse over Nedap. Met name de bedrijfscultuur binnen Nedap is zeer bijzonder. Werknemers hebben geen vaste begin- of eindtijden en ook geen vast aantal vakantiedagen. Werknemers kunnen beginnen, stoppen en op vakantie gaan wanneer zij willen. Maar, het werk moet af zijn. Het is deze open, ongedwongen cultuur die ervoor zorgt dat de medewerkers creatief en gelukkig blijven, zo luidt de redenatie. Na het algemene praatje van Ilse was het de beurt aan Gerard Ezendam, de CFO van Nedap. Gerard Ezendam is een degelijke, beetje saaie kerel. Gerard draagt een goed pak (niet te duur) en rijdt een Audi (waarschijnlijk omdat hij een Mercedes en BMW meer iets voor ‘gladde patsers’ vindt). We kunnen stellen dat Gerard prima bij Nedap past. Als financiële man van een beursgenoteerde onderneming heb je een volle agenda. Vandaar dat hij slechts 30 minuten voor ons had gereserveerd. Hoewel Gerard een algemeen financieel verhaal had voorbereid, nemen de aanwezige Duitenbergers al snel de regie over. De vragen die hem worden gesteld variëren van de hoogte van het ziekteverzuim, het aantal werkelijke vrije dagen dat medewerkers opnemen, tot het dividendbeleid en het afstoten van enkele of meerdere marktgroepen van Nedap. Op alle vragen wordt netjes antwoord gegeven. Totdat hem de strikvraag wordt gesteld of hij vindt dat het aandeel Nedap overgewaardeerd is. Gerard, degelijk als hij is, geeft aan dat hij daar geen antwoord op kan/mag geven.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 19
DP5 Nadat Gerard uiteindelijk 1,5 uur(!) heeft staan praten, geeft Ilse aan dat we verder moeten. Gerard sluit zijn verhaal af en de rondleiding door Nedap begint. Nedap blijkt in een geweldig pand te zitten. Hoewel het oudste gedeelte uit 1947 stamt, is het door de jaren heen gemoderniseerd, wat heeft geresulteerd in een zeer modern gebouw met ruime kantoortuinen. Ook hier komt de open en gemoedelijke sfeer van Nedap weer naar voren. Niet productiviteit, maar de medewerker lijkt centraal te staan. Iets wat uiteindelijk resulteert in een veel hogere arbeidsproductiviteit. Als de rondleiding is afgelopen, wordt afscheid genomen van Ilse en Nedap. Hierna wordt koers gezet naar het centrum van Groenlo, om aldaar de dag af te sluiten met grote hoeveelheden van het product waar Groenlo zijn bekendheid aan te danken heeft: Grolsch. Eenmaal aangekomen op het terras, staat een bericht over Nedap op internet: “Nedap stelt nieuwe CFO aan”. De man die 1,5 uur met ons had staan praten over Nedap, bleek al die tijd te hebben geweten dat hij een uur later naar buiten zou brengen dat hij op zou stappen, zonder ons hier iets van te laten merken. Oké, Nedap is degelijk, maar misschien toch niet zo saai als we in eerste instantie dachten...
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 20
DP5 WAT RENDEERT BETER: GOED OF GOEDKOOP? Door Henrik Oude Nijhuis Gespreid beleggen in goede bedrijven waarvan de aandelen aantrekkelijk gewaardeerd zijn, is een formule voor succes. Maar wat rendeert nu beter: beleggen in de beste bedrijven of juist in de goedkoopste? De Amerikaanse onderzoekers Mike Seckler en John Alberg zochten het uit. Wat is goed? En wat is goedkoop? Een bedrijf dat relatief veel winst maakt, kan, afgezet tegen het kapitaal dat in het bedrijf zelf geïnvesteerd is, vanuit aandeelhoudersperspectief, worden aangemerkt als 'goed'. Het gaat hierbij om de zogeheten ROIC: Return on Invested Capital. Het rendement op het geïnvesteerde vermogen (ROIC) laat zien hoeveel rendement een bedrijf realiseert op het kapitaal dat in het bedrijf zelf geïnvesteerd is. En uiteraard geldt: hoe hoger dat rendement, hoe beter. Een bedrijf dat een relatief lage beurswaarde heeft afgezet tegen de winst die behaald wordt, geldt als 'goedkoop'. Hierbij gaat het om de zogeheten Earnings Yield (EY). De Earnings Yield kun je wel vergelijken met de winst/koersverhouding (het omgekeerde van de bekende koers/winst-verhouding). De Earnings Yield is echter een betere vergelijkingsmaatstaf omdat hierbij ook gecorrigeerd wordt voor eventuele schulden en cash. De voorkeur gaat uit naar aandelen met een hoge Earnings Yield: je betaalt dan weinig voor de winst die het bedrijf maakt. Onderzoek Seckler en Alberg onderzochten welke combinatie van EY en ROIC het hoogste rendement oplevert. Hierbij werd gekeken naar de periode 1973-2012 en werden de circa 1.500 bedrijven met de hoogste beurswaarden in ogenschouw genomen. Joel Greenblatt, in zijn bestseller 'The Little Book That Beats The Market', toonde jaren geleden al aan dat het gespreid beleggen in goede bedrijven
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 21
DP5 waarvan de aandelen aantrekkelijk gewaardeerd zijn, opvallend goede rendementen oplevert. In Greenblatts bestseller werd aan beide factoren (EY en ROIC) een gelijk gewicht gegeven: beide een weging van 50%. Maar, zo vroegen Seckler en Alberg zich af, zou een andere weging misschien niet nog betere resultaten opleveren? Seckler en Alberg construeerden hiervoor elf portefeuillevarianten. Aan de ene kant van het spectrum een portefeuille waarbij enkel naar de factor ROIC gekeken werd (0% EY / 100% ROIC), vervolgens 10% / 90%, 20% / 80% om uiteindelijk uit te komen bij 100% EY / 0% ROIC. Resultaten De resultaten van het onderzoek tref je hieronder aan. Ter vergelijking alvast: de S&P 500-index leverde tussen 1973 en 2012 een gemiddeld jaarrendement op van 9,8%. EY (gewicht) / ROIC (gewicht) en [gemiddeld jaarrendement] 0% / 100% [13,9%] 10% / 90% [14,3%] 20% / 80% [15,0%] 30% / 70% [16,7%] 40% / 60% [16,6%] 50% / 50% [16,8%] 60% / 40% [17,3%] 70% / 30% [17,5%] 80% / 20% [18,0%] 90% / 10% [18,3%] 100% / 0% [18,6%]
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 22
DP5 Het gespreid beleggen in 'goede bedrijven' (aandelen uitsluitend op de hoogte van de ROIC geselecteerd [0% EY / 100% ROIC]) levert al een rendement op dat gemiddeld duidelijk boven dat van het beursgemiddelde uitkomt. Naarmate echter het belang van de factor 'waardering' (EY) toeneemt, neemt ook het gemiddelde rendement verder toe. Selecties waarbij geselecteerd is op een gelijk gewicht op beide factoren (50% EY / 50% ROIC; dit zijn de Greenblatt-selecties!) renderen met een jaarlijks rendement van gemiddeld 16,8% al duidelijk beter dan wanneer enkel op de hoogte van ROIC geselecteerd wordt. Maar opvallend is vervolgens dat hoe meer gewicht de factor waardering (EY) krijgt, hoe hoger het rendement blijkt uit te vallen... Hendrik Oude Nijhuis is oud-Duitenberger en oprichter van http://www.warrenbuffett.nl/. Via deze website is het boek “Leer beleggen als Warren Buffett” gratis te downloaden.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 23
DP5 DURFKAPITAAL – VENTURE CAPITAL Door Maarten de Wit Velen van jullie zullen in meer of mindere mate bekend zijn met de term Private Equity. Dit is zoals de term al aangeeft privaat vermogen waarbij investeerders buiten de aandelenbeurzen om kunnen participeren in bedrijven. De financieringsvorm Venture Capital (VC) kan gezien worden als een subcategorie van Private Equity. Het bestuur heeft mij gevraagd jullie over deze financieringsvorm iets meer te vertellen. Venture Capital (VC) is een vorm van privaat risicodragend kapitaal. Dit private kapitaal richt zich, zeer globaal gezegd, op de meer risicovolle ondernemingen. De investeerder neemt dus een belang in een bedrijf in de hoop en/of verwachting dat het bedrijf zal groeien en dat dit belang goed verkocht kan worden. Veel bedrijven maken het potentieel toch niet waar en zorgen niet voor de gehoopte rendementen of gaan zelfs failliet. Een aantal bedrijven ontwikkelt zich echter spectaculair en zal veel opbrengen. Men hoopt dan ook dat er tenminste één klapper in de portefeuille zit die de rest van de (matige) rendementen kan compenseren. ‘High risk, high return’ is een motto wat hier dus goed bij past. Naast VC zijn er nog andere vormen risicodragend kapitaal te benoemen. Ik bespreek er een aantal. De meest bekende vormen van risicodragend kapitaal zijn (corporate) venture capital, crowdfunding en angel capital. Angels (ook wel business angels genoemd) zijn vaak rijke personen die hun sporen verdiend hebben als ondernemer. Zij kunnen vanuit hun ervaring, netwerk en natuurlijk kapitaal ervoor zorgen dat een bedrijf kan groeien. Ook hier is de gedachte dat het aandeel later met een mooi rendement verkocht kan worden. Op dit moment staat crowdfunding ook erg in de belangstelling. Een groep mensen financiert hierbij een bepaald idee. Onlangs haalden twee UTstudenten nog ruim €200.000 op via Kickstarter, een Amerikaans platform voor crowdfunding dat onlangs zijn entree in Nederland maakte. Dan VC zelf. VC-fondsen investeren vaak in jonge ondernemingen waarvan gehoopt wordt dat ze een snelle groei door zullen maken. Hiervoor beheren
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 24
DP5 professionele investeerders een fonds waarin externe partijen geld belegd hebben. VC’s worden geacht experts te zijn in het identificeren van nieuwe ‘high-potential’ start-ups. VC-gefinancierde bedrijven blijken dan ook vaker te overleven dan bedrijven die via een andere wijze gefinancierd zijn. Deze VC’s investeren met name in technologische innovatieve ondernemingen met hoge potentiële rendementen. Wat betekent een VC voor een bedrijf? In eerste instantie zorgt een VC voor kapitaal dat geïnvesteerd kan worden in de desbetreffende onderneming. Een VC investering is echter geen investering waarna de investeerder een bepaalde periode niet meer omkijkt naar de onderneming. Deze wordt juist strak gemonitord en ondersteund waar nodig. Zo is er vaak expertise in huis in de sector van de onderneming. Dit kan bijvoorbeeld ingezet worden om te helpen bij de ontwikkeling van het product. Ook houdt men de markt goed in de gaten in het kader van (technologische) ontwikkelingen. VC’s kunnen vaak putten uit hun ervaring en netwerken in finance, marketing/sales, HRM en organisatieontwikkeling. Daarnaast kan een VC ook zorgen voor een stukje coördinatie en bijvoorbeeld een introductie bij potentiële klanten. De Venture Capital Firm fungeert als het ware als intermediair tussen enerzijds de investeerders en anderzijds de ondernemingen. VC-fondsen investeren vaak iets later in de serie, bijvoorbeeld na business angels, en hopen hun belang via een IPO of grote overname te verkopen. Dit noemt men ook wel de exit. Als je nu kijkt naar het verschil tussen Corporate VC en “gewoon” VC is dat terug te leiden naar de geldschieters van het fonds. Bij CVC is het vaak een groot bedrijf dat zelf een VC-fonds heeft opgezet. Dit fonds zoekt vervolgens naar investeringsmogelijkheden die wellicht in de toekomst waarde toe kunnen voegen aan het moederbedrijf. Denk bijvoorbeeld aan Google dat ook een VCfonds heeft: Google Ventures. Zij kopen bedrijven op die wellicht in de toekomst interessant kunnen zijn voor Google zelf. Bij een normaal fonds investeren de fondsbeheerders namens de zogenaamde limited partners, de geldschieters. Natuurlijk zijn deze fondsen ook gespecialiseerd in een bepaalde sector, maar hier is geen afhankelijkheid van een moederbedrijf.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 25
DP5 De VC-industrie investeert veel in innovatieve bedrijven die zich traditioneel in de technologische hoek bevinden. Sectoren waarin veel geïnvesteerd wordt zijn bijvoorbeeld biotechnologie, IT en schone energie. In het verleden hebben veel bekende Amerikaanse bedrijven VC-financiering mogen ontvangen. Voorbeelden zijn: Apple, Cisco, Facebook, FedEx en Starbucks. In Nederland zijn bekende namen: Eyeworks, WeTransfer, Thuisbezorgd en ID&T. De eredivisie van het Venture Capital bevindt zich echter toch nog altijd in de VS. We kijken hier niet naar het financiële centrum New York, maar naar met name de staat Californië. Iedereen kent het in Californië gelegen Silicon Valley, wat de place-to-be is als we kijken naar deze financieringsvorm. Waar Wall Street groot is ten aanzien van de aandelenmarkten geldt dit voor Sand Hill Road in Menlo Park voor VC en Private Equity. Aan deze straat, die Stanford University met Silicon Valley verbindt, zijn enorm veel VC’s gevestigd. De fondsen in de VS hebben ook een andere omvang dan op andere plaatsen. In Nederland hebben de grotere fondsen een omvang rond de €500 miljoen, maar in de VS gaat dit richting de $1,5 à $2,5 miljard. Veel bedrijven die groot zijn geworden met deze financiering zijn wereldwijd bekend. Echter, de VCfondsen achter deze bedrijven zijn een stuk minder bekend. Noem maar eens een paar grote Amerikaanse of eventueel (in vergelijking veel kleinere) Nederlandse fondsen. Wel eens gehoord van Andreessen Horowitz (Facebook), New Enterprise Associates (Groupon), Kleiner Perkins, Claufield & Byers (Amazon) of Sequoia Capital (YouTube)? In Nederland is het meest bekende fonds Prime Technology Ventures, wat bijvoorbeeld heeft geïnvesteerd in Thuisbezorgd. Over hoe deals tussen ondernemingen en VC-fondsen ontstaan, kan met gemak de rest van deze DP5 worden volgeschreven. Voor nu laat ik het hierbij en hoop ik dat ik iets meer inzicht heb kunnen bieden in de wereld van het durfkapitaal.
B.S.C. Duitenberg | DuitenPlein 5 26