PERSONAL FINANCE DOSSIER VERMOGENSBEHEER
Beleggen over de grenzen heen
De uitbreiding van de Europese spaarrichtlijn viseert een belasting op Luxemburgse verzekeringsbeleggingen, maar die producten beschikken over een valscherm.
10
MONEYTALK / 7 OKTOBER 2010
DOSSIER VERMOGENSBEHEER Reportage: Johan Steenackers Illustratie: Brecht Vandenbroucke
De Europese spaarrichtlijn is meer dan vijf jaar oud. De regels zijn intussen veranderd. Een stand van zaken.
O
p 1 juli 2005 trad de Europese spaarrichtlijn in voege, met verstrekkende gevolgen voor elke inwoner van de Europese Unie die over de eigen landsgrenzen beleggingen had in een andere EU-lidstaat. de Europese spaarrichtlijn verandert niets voor de inwoner van een EU-lidstaat die in zijn eigen land roerende inkomsten int. Zo blijft een Belgische inwoner op zijn spaarboekje in België een vrijstelling krijgen van de roerende voorheffing op een interestschijf van 1730 euro (bedrag geldig voor inkomstenjaar 2010). Het is slechts wanneer een Belgische inwoner een interestinkomen ontvangt in een ander EU-land dat de Europese spaarrichtlijn van toepassing wordt. Daarmee komen we tot de volgende afbakening van het toepassingsgebied van de spaarrichtlijn. U valt onder de toepassing van de spaarrichtlijn wanneer u een natuurlijke persoon bent (vennootschappen of verenigingen worden niet geviseerd), in een EU-lidstaat woont en een renteinkomen ontvangt in een andere EUlidstaat. Om haar doel te bereiken (vermijden van belastingontduiking op rentekapitalen), voorziet de spaarrichtlijn in een dubbel systeem, namelijk informatie-uitwisseling enerzijds en bronheffing anderzijds.
40%
Fondsen die voor 40% of meer beleggen in kasbons, obligaties of andere vastrentende producten, vallen wel onder de spaarrichtlijn. Vanaf 2011 zal de drempel zakken van 40% naar 25%.
ningnummer van de gerechtigde (de ontvanger) en de gegevens (waaronder het bedrag) over de rentebetaling. De lidstaten sturen die informatie periodiek door naar de lidstaten waar de ontvangers hun woonplaats hebben. Zo kunnen de rentebetalingen, ongeacht in welke lidstaat ze geïnd worden, belast worden conform de nationale fiscale wetgeving. Goed om weten is dat de gegevensuitwisseling alleen gebeurt voor rentebetalingen die geviseerd worden door de Europese spaarfiscaliteit (zie verder). Concreet: een Belgische inwoner ontvangt een rente-inkomen in Nederland. Hij krijgt de rente zonder enige inhouding uitbetaald, maar hij wordt wel geïdentificeerd door de Nederlandse bank en de gegevens over de rentebetaling worden aan de Belgische fiscus verstrekt. Zo kan de Belgische fiscus controleren of de Belgische inwoner die inkomsten ook effectief in zijn aangifte invult. Het rente-inkomen wordt dan in België belast aan een afzonderlijk tarief van 15%, verhoogd met gemeentelijke opcentiemen.
Bronheffing Luxemburg en Oostenrijk passen nog steeds een bronheffing toe op het rente-inkomen dat de inwoner van een andere EU-lidstaat in hun land ontvangt, zonder daarover informatie te geven aan het land waar de renteontvanger woont. Het tarief van de bronheffing loopt geleidelijk op: van 15 % (sinds 1 juli 2005), naar 20 % (sinds 1 juli 2008) tot 35% (vanaf 1 juli 2011). Van de aldus ingehouden bronheffing gaat 25% naar de eigen schatkist en wordt 75% afgestaan aan het land waar de renteontvanger woont. In 2015 moeten ook Luxemburg en Oostenrijk overstappen op het systeem van gegevensuitwisseling. Voor de volledigheid voegen we er aan toe dat de niet-inwoner (bij-
voorbeeld een Belg die in Luxemburg interesten ontvangt) altijd kan kiezen voor de uitwisseling van informatie in plaats van voor een bronheffing. Houd er rekening mee dat de ingehouden bronheffing niet bevrijdend is. De inkomsten waarop de bronheffing werd ingehouden, moeten dus nog steeds opgenomen worden in de fiscale aangifte van het land waar men woont. Concreet: een Belg die in Luxemburg rente-inkomsten ontvangt, zal 20% bronheffing moeten betalen, maar zal dat rente-inkomen toch moeten aangeven in zijn Belgische belastingaangifte. De Luxemburgse bronheffing zal wel verrekend kunnen worden in de Belgische aangifte. Dat betekent dat de Belgische belegger 5% belastingen zal terugkrijgen via zijn Belgische aangifte.
Niet-geviseerde beleggingen De Europese spaarrichtlijn viseert tot nog toe alleen rente-inkomsten die een inwoner van een EU-lidstaat in een andere lidstaat ontvangt. De rente op spaar- en termijnrekeningen, kasbons en obligaties valt dus onder de richtlijn. Wie belegt in aandelen en dividenden opstrijkt of meerwaarden realiseert hoeft zich geen zorgen te maken. Dividenden en meerwaarden van individuele aandelen en zuivere aandelenfondsen vallen niet onder de nieuwe regeling. Fondsen die voor 40% of meer beleggen in kasbons, obligaties of andere vastrentende producten vallen wel onder spaarrichtlijn. Vanaf 2011 zal die drempel van 40% zakken tot 25%. Opbrengsten van verzekeringsproducten, verzekeringsbons, zuivere levensverzekeringen (Tak 21) of levensverzekeringen gekoppeld aan beleggingsfondsen (Tak 23) vallen ook (nog) niet onder de spaarrichtlijn. Of dat nog lang zo zal zijn, leest u op de volgende pagina’s. ❚
Informatie-uitwisseling
7 OKTOBER 2010 / MONEYTALK
Weinig veranderd Sinds de invoering van de spaarrichtlijn, zijn er tot nu toe weinig aanpassingen geweest. België is overgeschakeld op het systeem van informatie-uitwisseling, maar dat is alleen van belang voor de inwoner van een andere EU-lidstaat
die vastrentende beleggingen heeft in België. Ook het percentage van de bronheffing werd verhoogd van 15 % tot 20 %. Dat is dan weer van belang voor een Belg die een vastrentende belegging heeft in Luxemburg of Oostenrijk. ▼
De uitwisseling van informatie geldt als algemeen principe en werd vanaf het begin toegepast door bijna alle EU-lidstaten, met uitzondering van Luxemburg, Oostenrijk en België. Sinds 1 januari 2010 past ook België dat systeem toe. Dat betekent het volgende. Wanneer een uitbetalende instantie, bijvoorbeeld een bank, renteinkomsten uitbetaalt aan de inwoner van een andere EU-lidstaat, dan geeft die bank de volgende informatie aan de bevoegde autoriteiten van haar lidstaat: identiteit, woonplaats en reke-
11
PHOTONEWS
PERSONAL FINANCE DOSSIER VERMOGENSBEHEER
Minister van Financiën Didier Reynders (MR). Als voorzitter van de Europese Unie hoopt België dit jaar nog een doorbraak in de uitbreiding van de spaarrichtlijn te kunnen realiseren.
Wat met de Luxemburgse verzekeringsbeleggingen? DOSSIER VERMOGENSBEHEER Reportage: Eric Pompen
In december buigen de Europese ministers van Financiën zich over de uitbreiding van de spaarrichtlijn naar de verzekeringsbeleggingen. Worden de Luxemburgse Tak 21 en Tak 23 nu belast of niet?
L
ieven Van De Kerckhove, de managing director van BFO Group International in het groothertogdom Luxemburg is ervan overtuigd dat „Belgen die voor 1 juli 2010 een Luxemburgse verzekeringsbelegging onderschreven hebben, op beide oren kunnen slapen. Hun gegevens zullen niet aan de Belgische fiscus doorgegeven
12
worden, tenzij het kapitaal aan een strafrechtelijk onderzoek onderworpen wordt.” De vraag rijst nu wat er na die bewuste datum met de contracten zal gebeuren. Van De Kerckhove: „Een consensus in de markt stelt dat wie dit jaar nog een Tak 21 of Tak 23 in Luxemburg tekent, waarschijnlijk ook niet onder de Europese spaarrichtlijn zal vallen. Vanaf 2011 wordt de situatie onzeker. Alles hangt af van het feit of de 27 lidstaten dit jaar nog unaniem hun goedkeuring aan de uitbreiding van de maatregel naar verzekeringsproducten zullen geven. Zelfs in dat geval verliest de formule haar pluimen niet. Luxemburgse verzekeringsbeleggingen blijven aantrekkelijk om het familiale vermogen fiscaalvriendelijk en discreet naar de volgende generatie over te dragen.” Toch zijn de Belgische spaarders er niet gerust in. Op 7 december 2010 buigen de Europese ministers van Financiën zich namelijk over het voorstel van de Commissie om de spaarrichtlijn uit te breiden. Normaliter waren de levensverzekeringen, die minstens 40% in vastrentenMONEYTALK / 7 OKTOBER 2010
de effecten beleggen (verlaagd tot 25% vanaf 1 december 2011), op 1 juli 2010 ook onderworpen aan de uitwisseling van fiscale informatie. Als gevolg van de beurscrash eind 2008 en de Griekse crisis dit jaar hadden de lidstaten echter andere katten te geselen. Langzaam komt er nu weer tijd voor andere dingen. Eerst zal de administratieve samenwerking ter bestrijding van de btw-fraude aangepakt worden. Daarna is het de beurt aan de spaarrichtlijn.
Overgangsregime is probleem Het belangrijkste probleem blijft het overgangsregime. Bij de invoering van de maatregel in 2005 kregen drie landen – België, Luxemburg en Oostenrijk – tijdelijk de toelating om een bronheffing in te voeren in plaats van de automatische uitwisseling van informatie om hun bankgeheim te vrijwaren. Ondertussen is ons land sinds begin dit jaar al vrijwillig overgeschakeld op het definitieve regime. De twee andere lidstaten zijn echter niet geneigd om over te schakelen. Volgens de huidige richtlijn loopt het overgangsregime af aan het einde van het volgende jaar, nadat alle derde landen – lees: belastingparadijzen – de overeenkomst getekend hebben. In dat verband weigert Zwitserland informatie uit te wisselen. Specialisten vragen zich daarnaast af of Hongkong en Singapore het voorstel ook moeten tekenen. „In ieder geval blijven de Luxemburgse beleggingsverzekeringen – en de Belgische Tak 21 en Tak 23 – een belangrijk element van financiële planning”, zegt Van De Kerckhove. „De klant kan zelf kiezen welke effecten hij of zij in het onafhankelijke platform steekt. Bovendien beschermt de in Luxemburg verplichte overeenkomst
Tip Wie een Luxemburgse beleggingsverzekering overweegt en aan de Europese spaarrichtlijn wil ontsnappen, tekent best dit jaar nog een contract. Daarna wordt de situatie onzeker. De kans is klein dat de 27 lidstaten op korte termijn tot overeenstemming komen, maar op lange termijn is dat onvermijdelijk.
tussen de verzekeraar, de depotbank en de toezichthouder de spaarder tegen mogelijke fraude en faillissementen. Ook biedt het Groothertogdom een stabiele omgeving, zowel op politiek als op economisch vlak. De administratie denkt met de klant mee, maar past de regels wel strikt toe. Hier kom je niet voor verrassingen te staan, waarbij de ene controleur wel en de andere belastinginspecteur niet een gelijkaardig dossier goedkeurt. Voorts beschikt Luxemburg als financieel centrum over een gedegen vakkennis om legale constructies met respect voor de privacy uit te werken. Zo laat de vennootschapsvorm van een fonds d’investissement spécialisé (FIS) het beheer van het eigen vermogen toe met een minimum aan kapitaal en tegen een bijzonder lage aanslagvoet.” De aantrekkingskracht van de Luxemburgse verzekeringsbeleggingen na de kredietcrisis bewijst dat het product een grote veiligheid biedt. Tot 2008 bleven de jaarlijkse premieontvangsten van Tak 21 en Tak 23 in het groothertogdom rond 11 miljard euro schommelen. In 2009 schoot het volume plots de hoogte in tot 17,9 miljard euro, aldus de cijfers van de Luxemburgse toezichthouder CAA (Commissariat Aux Assurances). Tijdens het eerste semester van dit jaar verdubbelde de productie opnieuw in vergelijking met het eerste semester ten opzichte van het jaar daarvoor. Van De Kerckhove: „Dat is het gevolg van het announcement effect van de aankondiging dat de spaarrichtlijn vanaf 1 juli 2010 naar de verzekeringsbeleggingen uitgebreid zou worden. Toch zal de maatregel waarschijnlijk niet met terugwerkende kracht ingevoerd worden. In de eerste plaats moeten alle 27 lidstaten hun goedkeuring geven. Dat zie ik niet zo snel gebeuren. Ook eindigt de grootvaderclausule – obligaties van vóór 1 maart 2001 blijven buiten het toepassingsgebied van de spaarrichtlijn – Lieven Van De Kerckhove, pas op 31 december 2010. Tot BFO Group International die datum zal er niets wijzigen. Je creëert namelijk juridische onzekerheid door beslissingen retroactief in te voeren. Dat hoort niet thuis in een fatsoenlijke rechtstaat.” Ondertussen raden veel banken hun klanten aan een maatschap
7 OKTOBER 2010 / MONEYTALK
13
▼
GF
„De Luxemburgse verzekeringsbeleggingen gaan net als de Belgische nog een mooie toekomst tegemoet.”
op te richten om hun financiële activa in onder te brengen. Zo kunnen zij het vermogen vrij van successierechten aan de kinderen schenken. Volgens advocaat Jozef Lievens, voorzitter van het Instituut voor het Familiebedrijf, komen de ondernemers echter tot een pijnlijke ontnuchtering als zij geld uit hun vehikel willen halen. Van De Kerckhove: „Een maatschap kent in tegenstelling tot de verzekeringsstructuur geen uitgebreid omschreven wettelijk kader. Alles hangt af van de statuten van de maatschap en van de interpretatie ervan. Dat impliceert een mate van onzekerheid.”
Zwart geld zit goed Blijft ten slotte de vraag wat er met het zwarte of grijze geld, dat nu in de Luxemburgse Tak 21 of Tak 23 zit, zal gebeuren wanneer het contract afloopt. Alle vermogensadviseurs beweren dat ze daar niet aan meegewerkt hebben. Toch is het een publiek geheim dat veel kapitaal in
Luxemburgse verzekeringsbeleggingen nooit aan de Belgische fiscus is aangegeven. De zondaars hoeven echter niet veel te vrezen zolang het geen crimineel geld betreft. Na acht jaar zijn de meeste schulden fiscaal verjaard. Alleen als je een strafrechtelijke fout, zoals misbruik van vennootschapsgoederen, hebt gemaakt, loop je kans tegen de lamp te lopen. Luxemburg staat echter geen onderzoeken zonder grondige argumentatie – fishing – toe. Het land werkt alleen mee in criminele dossiers. Uiteindelijk wordt alleen het rendement – lees: het verschil tussen de premie en de uitbetaling – belast. „Dat biedt in de toekomst nog mogelijkheden voor een gedeeltelijke afkoop”, besluit Van De Kerckhove: „Zolang je onder de limiet van het oorspronkelijke kapitaal blijft, zal de overheid niets belasten. De Luxemburgse verzekeringsbeleggingen gaan net als de Belgische equivalenten dus nog een mooie toekomst tegemoet.” ❚
Ontspring de dans met een Tak 23 „Inkomsten uit Luxemburgse beleggingsverzekeringen kunnen vermogen zonder roerende voorheffing of successierechten op blijven ontsnappen aan de Belgische fiscus”, zegt fiscaal advo- een discrete wijze naar de volgende generatie over te dragen en tegelijkertijd de controle over de geplande caat Werner Niemegeers (Consulta). „De Euoverdracht te bewaren. De spaarder kan zijn ropese spaarrichtlijn legt bepaalde voorcontract zo opstellen dat het kind de verzewaarden op aan de verplichte uitwisseling keringnemer is en de ouder de begunstigde, van fiscale informatie. Zelfs als het huidige waarbij hij zichzelf levenslang een belastingvoorstel voor uitbreiding van de maatregel vrije uitkering laat uitbetalen, als een soort goedgekeurd wordt, zullen contracten van van extralegaal pensioen. Bij overlijden gaat het type Tak 23 met een portefeuille van het vermogen naar de kinderen zonder dat maximaal 40 % obligaties minstens tot 1 dede fiscus er de hand op kan leggen.” cember 2011 niet belast worden. Daarna zal Ten slotte vindt er nooit uitwisseling van indat percentage zakken naar 25 %, aldus de formatie of een bronheffing plaats wanneer ontwerpteksten. Dat betekent dat die proer geen afkoop is. Niemegeers: „Alleen als ducten, die vooral in aandelen beleggen, alde belegger winsten uit vastrentende obligatijd buiten schot blijven – op voorwaarde dat ties opneemt, moet hij op dat rendement beer binnen de acht jaar geen opnames gebeulastingen betalen. De vraag rijst wel hoe de ren.” fiscus dat gedeelte van de belegging zal kunBovendien geniet de belegger in een Luxemnen detecteren. Wie goed zijn dossier onderburgse vermogensverzekering van een gebouwt, zal vast en zeker de dans ontsprinwaarborgde kapitaalbescherming bij fraude gen.” Wie echter zwart geld in een Luxemof faillissement van de verzekeringsmaatburgse Tak 21 of Tak 23 belegd heeft of wilt schappij. Niemegeers: „In tegenstelling tot beleggen, loopt wel een risico. Niemegeers: in ons land worden de beleggingen in het Werner Niemegeers Consulta „Hoewel belastingen op beleggingsverzekeGroothertogdom buiten balans geboekt. Dat ringen na negen jaar verjaren, blijven de fisbetekent dat het kapitaal niet op de activa cale fraudeurs correctioneel vervolgbaar. Zo van de verzekeraar of van de depotbank komen, zodat het geld van de verzekeringnemer nooit in beslag ge- loop je het gevaar je hele vermogen kwijt te spelen door vernomen kan worden, uitgezonderd natuurlijk als het criminele in- beurdverklaring. Schriftvervalsing is immers een strafrechtekomsten betreft. Ook laten deze producten toe om het familiale lijke misdaad.” PHOTONEWS
▼
PERSONAL FINANCE DOSSIER VERMOGENSBEHEER
“Fiscale fraudeurs blijven correctioneel vervolgbaar.” Werner Niemegeers, Consulta
14
MONEYTALK / 7 OKTOBER 2010
