Eventmarketing over de grenzen

dossier

De wereld als markt

Eventmarketing over de grenzen Internationale handel zit Nederlanders in het bloed. Al in de Gouden Eeuw, in de tijd van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), was Nederland een succesvolle handelsnatie. Door vrijhandelsverdragen, toenemend vliegverkeer en internet wordt de potentiële afzetmarkt steeds groter. Maar zoveel landen, zoveel verschillen. Waar je in het ene land een opdracht mee binnenhaalt, kun je er in het andere land juist een klus door mislopen. Ook afwijkende wetten en regels kunnen, als je niet oppast, roet in het eten van de zelfstandig ondernemer gooien. ‘Risky business’ dus, zakendoen in het buitenland. Toch waagt een groeiend aantal ondernemers uit de evenementenbranche de stap over de landsgrenzen. Welke kansen zagen zij liggen? En waar liepen zij tegenaan? In dossier ‘Eventmarketing over de grenzen’ komen vijf landen aan bod: Spanje, Duitsland, Frankrijk, China en Israël. Vijf landen met ieder hun eigen kansen en eigenaardigheden. Plannen voor een onderneming in het buitenland? Doe uw voordeel met de tips van ervaringsdeskundigen in dit dossier.

SEPT/08

073-081_117-Dossier Eventmarketing.indd 73

73

06-08-2008 13:42:36

China ‘Liever eigenwijs dan afhankelijk van Chinese partners’ In China betekent ‘ja’ niet altijd ‘ja’. Chinezen zeggen namelijk nooit ‘nee’, want dat is onbeleefd. “Ja, dat is één van de verschillen met onze cultuur. En zo zijn er natuurlijk nog veel meer. De Chinese cultuur is zó enorm anders, dat is wel even wennen geblazen.” Aan het woord is directeur Rob den Hartog van Incentive Europe. Zo’n vier jaar geleden ging hij op handelsmissie naar China. Inmiddels heeft zijn bedrijf in Amsterdam een volwaardige ‘China-afdeling’. Zes medewerkers houden zich fulltime bezig met inkomend toerisme vanuit China. Allen Chinees, want om zaken te kunnen doen met China is het spreken van de taal essentieel. “Als ik op werkbezoek ga, neem ik altijd de manager van onze China-afdeling mee. Dan zit ik er min of meer voor joker bij: de eerste minuten wisselen we in het Engels nog wat beleefdheden uit, daarna gaat het al snel over op het Chinees.” Den Hartog heeft het er graag voor over. Zijn China-avontuur is een successtory te noemen. Marktonderzoek Ook Jeroen Berghuis zette voor de Duitse eventorganisator VOK DAMS Gruppe positieve bedrijfsresultaten neer in China. Berghuis, verantwoordelijk voor de internationale expansie van VOK DAMS, startte een vestiging in Peking. “Wij zijn graag op de plek waar onze internationale klanten gevestigd zijn, dus een vestiging in China lag voor de hand. Voordat we besloten om een kantoor in Peking te openen, hebben we dertig potentiële klanten in China geïnterviewd. Daaruit bleek dat het kwaliteitsniveau van de lokale eventbureaus niet voldeed aan de eisen van de multinationals, die wereldwijd een consistente kwaliteit wensen. Dat gaf ons een flinke voorsprong op lokale bureaus.” Aanvankelijk zou de vestiging in Peking een joint venture worden met een

74

Chinees evenementenbureau. Die plannen werden al snel terzijde geschoven. Berghuis: “Alles wat wij voorstelden, werd door onze Chinese partner getorpedeerd met ‘That’s not possible, you don’t understand, this is China’. Zelfstandig verder gaan werd afgeraden; daarvoor zou je ‘guanxi’ nodig hebben - relaties met Chinese overheidsinstanties en bedrijven - die alleen een Chinese partner kon bieden. Maar wij waren eigenwijs. Liever harder werken met honderd procent controle over onze toekomst dan afhankelijk zijn.” Vier jaar later telt VOK DAMS Peking achttien medewerkers. “We hebben meer werk dan we aankunnen. Blijkbaar hebben we de juiste keuze gemaakt.” Ogen open Ook Den Hartog overweegt een vestiging in China te starten. “In Beijing hebben we inmiddels een vertegenwoordigster van ons bedrijf aangesteld. Deze dame, uiteraard een Chinese, onderhoudt de contacten met onze Chinese klanten. Dat werkt vooralsnog prima. Misschien richten we nog eens een DMC op in Beijing, maar misschien laten we het ook wel zoals het is. China is niet het enige land met zakelijke mogelijkheden. Voor internationale kansen houden we onze oren en ogen altijd open.”

Duitsland ‘Duitsers vinden ons prettig brutaal’ Lekker dichtbij, een taal die behoorlijk bekend klinkt en een afzetmarkt waar je de €-tekens van in de ogen springen. Als ondernemer ben je wellicht geneigd te denken ‘Duitsland doen we er even bij’. Maar zonder inlevingsvermogen en een paar stoute schoenen krijg je er nauwelijks voet aan de grond. Directeur en mede-eigenaar Iris Havekes van De Vries + Partners eventmarketing: “Duitsers zelf zijn zeer ‘pünktlich’ en bijzonder sterk in organiseren. Ze laten niks aan het toeval over. Alles, maar dan ook alles wordt tot in detail

SEPT/08


06-08-2008 13:42:38

dossier gecheckt en vastgelegd in een draaiboek, waarvan nimmer wordt afgeweken. Daar moet je mee om kunnen gaan. Wij hebben geleerd om in de huid van onze Duitse klanten te kruipen. Alleen dan kom je ergens.” Dat betekent volgens Havekes niet dat je jezelf wegcijfert. “Juist niet! Onze informelere werkwijze vinden Duitsers vaak charmant en prettig brutaal, dat moet je dus vasthouden. Ook de vrije manier van denken en onze creatieve geest worden door Duitsers erg gewaardeerd. Zij hebben sneller de neiging om te denken ‘dat kan niet’ of ‘dat mag niet’, wij denken meer in mogelijkheden. Natuurlijk red je het daar niet alleen mee. Je moet je alsnog bewijzen.”

Zelfverzekerde stappen Ook een portie lef is onmisbaar. De eerste stappen van Rob de Otter van De Otter Creators op Duitse bodem waren behoorlijk zelfverzekerd. “We belden met BMW en zeiden: ‘We hebben een waanzinnig goed idee voor jullie en zijn alleen deze week in München’. Dat laatste was helemaal niet waar, maar ze nodigden ons toch uit om die week langs te komen.” Nog steeds werkt De Otter Creators met regelmaat voor BMW en een flink aantal andere Duitse bedrijven. De Vries + Partners eventmarketing werkt eveneens voor een aanzienlijk portfolio van Duitse opdrachtgevers, vanuit een vestiging in Oberhausen. Havekes: “Als je actief wilt zijn op de Duitse markt, of in welk land dan ook, moet je er fysiek een kantoor hebben. Dan weet je wat er speelt, wat een land beweegt, hoe de mensen zijn. Een klant verwacht dat ook. Wij hebben een kantoor in Nederland voor onze Nederlandse klanten en een kantoor in Duitsland voor onze Duitse klanten. Zo kunnen we elke klant de aandacht geven die hij verdient, in de taal en volgens de gewoonten die hij gewend is.” Kruispunt Rob de Otter van De Otter Creators denkt daar anders over. Zijn kantoor staat in Oss. “Ons eigen kruispunt van Europa: in anderhalf uur ben je in Düsseldorf en Brussel, in een uur ben je op Schiphol.” Ook vanuit Oss zijn Duitse klanten uitstekend te bedienen, vindt De Otter. “Door het internationale karakter van veel bedrijven is het veel makkelijker geworden om zaken te doen in het buitenland. Nadeel is natuurlijk dat je veel reist, maar dat heb ik er voor over.”

Tips van ervaringsdeskundigen Wie eenmaal de stap over de grens heeft gewaagd, komt ooit ook voor tegenslagen te staan. Sommige tegenslagen zijn te voorkomen met deze tips van ondernemers die al in het buitenland actief zijn. Heb geduld Doorgaans zit men niet te wachten op buitenlanders. Het kost tijd om klanten te overtuigen. Eerst moet er wederzijds vertrouwen ontstaan. Daar gaan soms maanden, zo niet jaren, overheen. Neem een gevuld spaarvarken mee De opdrachten stromen niet meteen binnen en er moet wel gegeten worden. Bovendien verschillen de betalingsregelingen per land: in sommige landen is het heel normaal dat klanten pas na ettelijke maanden betalen. Bouw aan een netwerk Een persbericht of mailing leidt niet zomaar tot nieuwe opdrachten. Naam maken, dáár draait het om. Leg zoveel mogelijk nieuwe contacten. Koester het opgebouwde netwerk. Vind betrouwbare ‘locals’ Betrouwbare lokale medewerkers zijn essentieel, vooral in landen met een andere voertaal dan Engels. Aarzel niet om een collega-ondernemer met ervaring in het betreffende land te vragen naar betrouwbare contacten. Zelf uitzoeken kan ook, maar dat is vaak een kwestie van ‘trial & error’. Kies een leuk land Werk is niet alles… De zaken kunnen nog zo goed gaan, maar als vrijetijdsbesteding gepaard gaat met ergernissen en frustraties, dan is de buitenlandse vestiging waarschijnlijk geen lang leven beschoren.

SEPT/08


75

06-08-2008 13:42:39

dossier

Israël ‘Ook touroperators krijgen weer vertrouwen in Israël’ De meeste ondernemers richten hun pijlen op het buitenland omdat er zakelijke kansen lonken. Jac Reyer niet. Hij koos voor Israël uit liefde voor het land. Rijk wordt hij er momenteel niet van. “Nee, niet echt. Maar omdat mijn bedrijf (Reyer Creatieve Communicatie, red.) niet geheel afhankelijk is van het werk voor Israël, komt er evengoed brood op de plank.” Afgelopen jaar in november zou Reyer met een crew afreizen naar Eilat voor een fotoshoot ter promotie van deze vakantiebestemming. Het campagneconcept was goedgekeurd, de officiële werkorder was binnen en de vliegtickets lagen klaar. Op het laatste moment werd de shoot gecanceld. “Iemand in Israël bleek twijfels te hebben over de planning van de campagne. Er waren geen rechtstreekse vluchten op Eilat en het leek diegene niet kies om dan wel reclame te maken voor Eilat. Ja, zo kan het gaan. Daar moet je tegen kunnen.”

Passie Andere ondernemers zouden in zo’n geval wellicht stappen ondernemen. “Alles staat op papier, er is een formeel akkoord, dus je zou op je strepen kunnen gaan staan. Maar zo zit ik niet in elkaar. Ik zie het als een investering in de toekomst. Die campagne komt er nog wel.” Wie voor Israël wil werken, moet een passie voor het land hebben. Daar is Reyer van overtuigd. Zelf heeft de creatieve ondernemer een Joodse familieachtergrond en daardoor van huis uit veel gevoel bij de cultuur en het land.” Zijn eerste stappen op Israëlische bodem voelden dan ook als ‘thuiskomen’. “Vanaf dat moment wist ik: voor dit land wil ik werken. De vraag was alleen nog: hoe?” Reyer besloot de stoute schoenen aan te trekken. “Ik ben bij het Israëlische Verkeersbureau en de vliegmaatschappij El Al in Amsterdam op de stoep gaan staan en bood me aan als creatief.” Vanuit zijn functies als directeur van een reclamebureau, vormgever en fotograaf had Reyer al aardig wat ervaring met landenpromotie, onder meer voor Transavia Airlines. Die vrij brutale stap leverde hem meteen een opdracht op voor het Israëlische Verkeersbureau. Later leidde de gedeelde passie voor Israël zelfs tot een vriendschap: de manager van het Verkeersbureau is inmiddels één van Reyers beste vrienden.

Grenzeloos succesvol: do’s en don’t’s Vertrouwen kweken komt in de meeste landen de handelsrelatie ten goede. Maar wat je als buitenlandse ondernemer wel en niet moet doen, verschilt per land. In China is het gebruikelijk om zakenpartners cadeautjes te geven. Een klokje voor op het bureau bijvoorbeeld. ‘Nee’ zeggen is not done in China, ook niet als er alcoholische versnaperingen worden aangeboden. Meereizende kok Mensen uit India wensen uitsluitend Indiaas eten te nuttigen. Soms gaan ze zo ver, dat er een keukenwagen achter de touringcar wordt gekoppeld, waarin een meereizende kok Indiase maaltijden bereidt. Met een Oudhollandse stoofpot of een exquise Frans gerecht doe je hen bepaald geen plezier.

Sta in Egypte niet verbaasd te kijken als het lokale cateringpersoneel in geen velden of wegen te bekennen is. Een blik onder de gedekte tafel is vaak voldoende: niet zelden liggen de ingehuurde krachten daar te slapen totdat ze aan het werk worden gezet. Heel gewoon in Egypte. Info over lokale gebruiken De Kamer van Koophandel beschikt over consulenten met specifieke kennis van een bepaald land. MKB Nederland geeft landenboekjes uit, waarin ook culturele verschillen uitgebreid aan bod komen. Meer informatie: www.internationalehandel.mkb.nl

SEPT/08


77

06-08-2008 13:42:40

Vertrouwen “Hoewel ik me in het centrum van Amsterdam vaak minder veilig voel dan in Tel Aviv, kleeft er toch een imago van spanningen aan Israël. Er hoeft maar iets te gebeuren en de kranten staan er vol mee. Dan kun je weer van voren af aan beginnen met promotiecampagnes. Natuurlijk is dat wel eens frustrerend. Zelf heb ik gelukkig een optimistische aard, ik wil niet in het verleden blijven hangen. Ik zie Israël als een nieuwe markt, waarvoor hetzelfde geldt als voor elke nieuwe markt: je moet er energie in steken. Om me heen merk ik dat touroperators ook weer meer vertrouwen krijgen in Israël als kansrijke reisbestemming. Ooit ziet iedereen de mooie kant van Israël. Daar blijf ik voor vechten, samen met het Israëlische Verkeersbureau.”

Spanje ‘Mañana, mañana, uiteindelijk komt het goed’ Geduld is een schone zaak in Spanje. Wat vandaag niet lukt, komt morgen wel. “Als jij dan als punctuele Nederlander op je strepen gaat staan, loop je geheid tegen een muur. Mañana, mañana dus. Uiteindelijk komt het vrijwel altijd goed.”

Grijpklare kansen Waar ter wereld liggen de kansen voor het oprapen? De geïnterviewde ondernemers zijn het erover eens: kansen zijn er overal, zolang je maar een goed product of een goede service aanbiedt. En zorgt dat je doet wat je belooft. Kwaliteit en betrouwbaarheid staan overal ter wereld hoog in het vaandel. Landen waar de evenementenbranche nog niet geheel ontwikkeld is, worden als meest interessant genoemd. VOK DAMS richt zich nu op de opening van een vestiging in Dubai. Daarna liggen onder meer Afrika en India in de planning. Kansrijk Ook Incentive Europe ziet India als een kansrijk land, hoewel de Indiërs voor wat betreft prijs het onderste uit de kan willen hebben. Daarnaast oriënteert directeur Rob den Hartog zich momenteel op inkomend toerisme vanuit Oost-Europese landen, zoals Rusland. Hvb av rental & staging ziet Azië als een groeimarkt en oriënteert zich daar nu op. Het bedrijf, dat nu al zeventig procent van haar omzet buiten Europa verwerft, werkt ook aan een vestiging in Amerika, gericht op de organisatie van creatieve evenementen.

Arjen Kijk in de Vegte, managing director van hvb av rental & staging, weet waar hij het over heeft. Het bedrijf is inmiddels ruim twintig jaar overal ter wereld actief, waaronder in Spanje. Onlangs heeft hvb een vestiging in Barcelona geopend. “We werden zo vaak gevraagd om de technische realisatie van beurzen en presentaties in Spanje te verzorgen, dat het ons handiger leek om ter plekke een vestiging te openen.” Catalanen willen het liefst met Catalanen werken, wordt vaak gezegd. “Dat hoor ik inderdaad wel eens van Nederlandse collega’s”, vertelt Rob den Hartog van Incentive Europe. “Zelf heb ik daar nooit iets van gemerkt. Ik ben juist erg te spreken over onze werkrelaties in Spanje. Maar misschien komt dat omdat ik niks hoef te verkopen. Wij kopen juist in, hotelovernachtingen bijvoorbeeld. Dan heb je natuurlijk een andere positie en willen ze over het algemeen graag hun best voor je doen.” Zonneklaar Voor Kijk in de Vegte waren de kansen in Spanje zonneklaar. “Audiovisuele apparatuur kun je overal huren. Wij onderscheiden ons met de service die we bieden. Zo beschikken we over een Engelssprekende crew. Dat geeft ons al een streepje voor op onze Spaanse collega’s. We bieden bovendien niet alleen apparatuur en technische medewerkers, maar kunnen evenementen organiseren van concept tot en met uitvoering. Daarnaast investeren we doorlopend in innovatieve technieken. Spaanse verhuurbedrijven lopen wat technische mogelijkheden betreft een beetje achter.” Ook Rob den Hartog zag uitbreidingsmogelijkheden in Spanje. Zijn bedrijf richt zich op inkomend toerisme, onder meer vanuit China naar Europa. “We wilden onze internationale klanten meer kunnen bieden dan een tripje naar Amsterdam. Met onze vestiging in Barcelona zijn we daar beter toe in staat. Als Amsterdam bevallen is, bieden we hen voor de volgende keer Spanje aan. En andersom. Dat werkt heel goed.” De vestiging van hvb in Barcelona is opgezet door een goede kennis van Kijk in de Vegte, eveneens afkomstig uit de av-branche en woonachtig in Spanje. “Dat maakte het opzetten van de vestiging natuurlijk vrij makkelijk. Hij (Sander Meijer, red.) weet waar je de mosterd moet halen. Maar nog steeds moet je geduld hebben: in Nederland richt je binnen een paar dagen een bedrijf op, in Spanje moet je toch zeker op zes tot acht weken rekenen.”

78

SEPT/08


06-08-2008 13:42:41

dossier Doén! Ondernemen in het buitenland is volgens Kijk in de Vegte ‘een kwestie van doén’. “Je kunt je blind staren op alles wat er fout kan gaan en je ondernemingsplannen vervolgens weer een half jaar in de kast laten liggen. Dat schiet natuurlijk niet op. Uiteraard maak je eerst een helder plan. Maar daarna moet je gewoon je gevoel volgen, durf tonen en aanpakken.”

Frankrijk ‘Behandel je Fransen met respect, dan doen ze alles voor je’ “Nederlanders zijn heel direct. In de ogen van Fransen is dat een drammerige en onbeleefde manier van zakendoen. Daar bereik je helemaal niets mee,” vertelt directeur Ellen Bettonville van event-communicatiebureau Bettonville. Haar achternaam klinkt behoorlijk Frans. Je zou kunnen denken dat Ellen Bettonville uit Frankrijk komt. En dat daarmee de stap naar de Franse markt een vanzelfsprekende was. Maar niets is minder waar. “Nee hoor, ik ben gewoon een Nederlandse. Frankrijk kwam in ons blikveld toen een zeer geliefde collega van ons daarheen verhuisde. We vonden haar zo getalenteerd dat we haar liever niet kwijt wilden. Sinds eind 2005 runt zij onze vestiging in Parijs.” Glaasje wijn Een prima plek voor een tweede vestiging van Bettonville, zo blijkt. “In Parijs hebben veel internationale bedrijven hun hoofdkantoor. Nissan bijvoorbeeld, een van onze opdrachtgevers. Op het hoofdkantoor worden doorgaans de beslissingen genomen, we zitten nu dus veel dichter bij het vuur. Bovendien kun je, als je ter plekke gevestigd bent, makkelijk even een glaasje wijn met je klant drinken. Dat is heel belangrijk in het Franse zakenleven. Je moet een gevoel bij elkaar krijgen.” Bettonville is actief op de zakelijke markt. Op basis van de marketing- en communicatiedoelstellingen van de opdrachtgever komen de medewerkers van Bettonville met bijzondere concepten, veelal in combinatie met een reis naar het buitenland. Frankrijk is vanzelfsprekend een veelvoorkomende bestemming.

“Hebben we een deal?” ‘Afspraak = afspraak’ geldt niet overal. In veel landen is het goed om er met nadruk om te vragen. Zes vertalingen van “Hebben we een deal?”: Spaans: Tenemos un trato / acuerdo? Duits: Haben wir einen Deal? Chinees (Mandarijn): Hebreeuws: Frans: Nous avons conclu un accord? Engels: Do we have a deal? Modelcontracten Natuurlijk is het ook raadzaam om de afspraken vervolgens vast te leggen in een contract. ICC Nederland, onderdeel van ICC The Worldwide Business Organisation (de internationale Kamer van Koophandel), geeft modelcontracten en algemene voorwaarden uit, bedoeld om afspraken met buitenlandse contactpersonen of bedrijven vast te leggen. Meer informatie: www.icc.nl

SEPT/08


79

06-08-2008 13:42:42

dossier Even wennen Het werken met Franse toeleveranciers is voor Nederlanders even wennen. Bettonville: “Zo gaan betalingen hier heel anders. Als wij een locatie afhuren, bijvoorbeeld een kasteel, dan betalen we per cheque. In Nederland zijn we niet meer gewend om met een chequeboek onder de arm te lopen, maar voor onze Franse toeleveranciers is het nog heel gebruikelijk.”

Info over ondernemen in het buitenland Over belastingen en andere afwijkende wetten is op internet veel

Ook op andere gebieden is het een kwestie van aanpassen. Zo is het noodzakelijk om wensen letterlijk uit te schrijven. “Boek je bijvoorbeeld hotelkamers voor een groep, dan noteer je exact wat je voor ogen hebt: een kamer die over twee bedden beschikt, een ontbijt dat om 10.00 uur wordt geserveerd en uit welke gerechten dat bestaat, et cetera. Dat document stuur je voor akkoord naar het hotel, die de afspraken bevestigt. In onze ogen een omslachtige werkwijze, maar doe je dat niet, dan gaat het geheid fout.” Respect Het sleutelwoord voor een succesvolle Franse zakenrelatie is respect. Bettonville: “Ook in de formulering van je wensen houd je daar rekening mee. In Frankrijk formuleer je alles vragend: ‘Is het misschien mogelijk dat…?’ in plaats van ‘ik wil het zo en zo’. Treed je Fransen beleefd en met respect tegemoet, dan doen ze echt alles voor je.” Met respect kom je in Frankrijk het verst.

informatie te vinden. Ook zijn er interessante boekjes in omloop over zakendoen in andere landen, de zogeheten Startersboekjes. Websites internationaalondernemen.nl Deze portal is een samenwerking tussen de EVD - een agentschap van het ministerie van Economische Zaken en handelsbevorderende organisaties zoals de Kamer van Koophandel, MKB-Nederland en VNO-NCW. De site geeft onder meer toegang tot een uitgebreide agenda voor seminars, workshops en cursussen over ondernemen in het buitenland. kvk.nl/internationalehandel Eens per jaar organiseert de Kamer van Koophandel de Internationale Handelsdag. De eerstvolgende vindt pas in 2009 plaats, maar op de website van de Kamer van Koophandel staat ook veel informatie over zakendoen met andere landen. De Kamer van Koophandel beschikt bovendien over consulenten die adviezen geven over internationale handel. Een adviesgesprek van een uur kost € 30. belastingdienst.nl/zakelijk/buitenland.html Ook in het buitenland wordt doorgaans btw geheven. De btw-regels verschillen per land. Voor landen van de Europese Unie (EU) gelden andere regels dan voor overige landen. Hoe het precies in elkaar zit, staat uitgebreid beschreven op de website van de Belastingdienst. Startersboekjes De EVD (voorheen: Economische Voorlichtingsdienst) geeft in samenwerking met de Kamer van Koophandel Startersboekjes uit. Deze boekjes over internationaal ondernemen staan boordevol informatie, tips en voorbeelden uit de handelspraktijk. De reeks omvat meerdere thema’s, waaronder: ‘Voorbereiding en aanpak’, ‘Financiën en verzekeringen’ en ‘Transport en douane’. De boekjes zijn te downloaden via internationaalondernemen.nl/boekjes

Afwijkende wetten en regels Twee keer belasting betalen, in Nederland én in een ander land, daar zit natuurlijk niemand op te wachten. Een accountant met kennis van lokale wetten en fiscale regelingen is volgens ervaringsdeskundigen onontbeerlijk. De komst van de Europese Unie heeft handelen binnen Europa eenvoudiger gemaakt. Maar op lokaal niveau hebben buitenlandse ondernemers nog te maken met belangrijke verschillen in regelgeving. In Duitsland gelden bijvoorbeeld gecompliceerde fiscale regels voor artiesten. Duizelingwekkende bonnetjes Buiten Europa zijn de verschillen nog groter. Neem China. Om rekeningen te kunnen versturen, moet elke ondernemer bij belastingkantoren van de Chinese overheid ‘Fapiaos’ aanschaffen. Daarmee kan de Chinese overheid precies bijhouden wat de inkomsten van de ondernemer zijn en hoeveel belasting er betaald moet worden. Handig voor de Chinese overheid, iets minder handig voor de Nederlandse; het is geen sinecure om de Nederlandse Belastingdienst met deze duizelingwekkende bonnetjes te overtuigen van de bedrijfskosten die je in China hebt gemaakt…

SEPT/08


81

06-08-2008 13:42:43

Eventmarketing over de grenzen

Recommend Documents