I N HOU D DEEL I ALGEMENE BEGRIPPEN VAN HET VERMOGENSRECHT HOOFDSTUK 1. VERMOGENSRECHTEN: PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE RECHTEN . . . . . . . . . 3 § 1. § 2. § 3. § 4.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De klassieke leer: een scherpe tweedeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De leer van het personalisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De leer van het neo-personalisme: een zakelijk recht is een (kwalitatieve) verbintenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3 4 5 6
HOOFDSTUK 2. BIJZONDERE KENMERKEN VAN ZAKELIJKE RECHTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 § 1. § 2. § 3. § 4.
Bescherming tegen insolvabiliteit (accessoire zakelijke rechten) . . . . . . . . . . . . . 9 Volgrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Specialiteitsbeginsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Zakelijke subrogatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
HOOFDSTUK 3 HET NUMERUS CLAUSUS BEGINSEL BIJ ZAKELIJKE RECHTEN VERSUS DE WILSAUTONOMIE BIJ PERSOONLIJKE RECHTEN . . . . . . . . . . . . . 15 § 1. Het numerus clausus beginsel bij zakelijke rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 § 2. Wilsautonomie bij persoonlijke rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 § 3. Gesloten stelsel versus open stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
HOOFDSTUK 4. ZAKELIJKE EN PERSOONLIJKE RECHTSVORDERINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 HOOFDSTUK 5 DE VERMOGENSLEER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Intersentia
xv
Inhoud
HOOFDSTUK 6 ONDERSCHEID DER GOEDEREN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 § 1. Roerende en onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Onroerende goederen uit hun aard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Onroerende goederen door bestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Onroerende goederen door het voorwerp waarop ze betrekking hebben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Lichamelijke roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Onlichamelijke roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Lichamelijke en onlichamelijke goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Openbare domeingoederen en private domeingoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Private domeingoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Openbare domeingoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Vervangbare en niet-vervangbare goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Verbruikbare en niet-verbruikbare goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Goederen in de handel en goederen buiten de handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. Cultuurgoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25 25 26 26 29 32 33 33 34 34 35 36 37 41 42 43 43
DEEL II EIGENDOM EN EIGENDOMSOVERGANG HOOFDSTUK 1 OMSCHRIJVING, INHOUD EN BESCHERMING VAN HET EIGENDOMSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 § 1. Omschrijving van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Kenmerken van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het eeuwigdurende karakter van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het omvattende karakter van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. De exclusiviteit van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Evoluties binnen het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Socialisering van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) De toenemende rol van het rechtsmisbruik in het eigendomsrecht . . ii) De leer van de burenhinder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Publiekrechtelijke beperkingen van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . 2. Dematerialisering van het eigendomsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Instrumentalisering van het eigendomsrecht: het ontstaan van fiduciaire eigendomsvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xvi
47 48 48 49 50 50 50 51 52 57 57 57
Intersentia
Inhoud
§ 4. De bevoegdheden van de eigenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 § 5. Het eigendomsrecht als fundamenteel mensenrecht: de bescherming van art. 1 Eerste Protocol E.V.R.M. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
HOOFDSTUK 2. MEDE-EIGENDOM EN ONVERDEELDHEID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 § 1. Meervoudige eigendom en mede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Algemeen: begripsomschrijving van mede-eigendom en onverdeeldheden . . . § 3. Toevallige mede-eigendom (‘gewone mede-eigendom’) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bevoegdheden van de deelgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verplichtingen van de deelgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Einde van de toevallige mede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Vrijwillige mede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bijzondere toepassing: timesharing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Gedwongen mede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Rechten en plichten van de deelgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Einde van gedwongen mede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Bijzondere gevallen van gedwongen mede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Appartementsmede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Akten van de appartementsmede-eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Vereniging van mede-eigenaars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Eigendomsoverdracht van een kavel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Mandeligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
67 68 69 69 70 72 72 74 74 75 76 76 77 78 79 79 79 81 82 84 84
HOOFDSTUK 3 KOOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 § 1. Overzicht van de verschillende regimes van de koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Constitutieve bestanddelen van de koopovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verbintenis met betrekking tot een goed en niet met betrekking tot een dienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Overeenkomsten tot levering van te vervaardigen of voort te brengen goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Diensten verschaft naar aanleiding van het verschaffen van een goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Overdracht van een eigendomsrecht op een goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia
85 87 87 87 88 89
xvii
Inhoud
3.
Tegen een prijs in geld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 i) Vereiste van een prijs: schenking vs. verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 ii) Vereiste van een prijs in geld: ruil vs. verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 iii) Bepaalde of bepaalbare prijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 § 3. Totstandkoming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 1. Toestemming – Wilsovereenstemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 i) Onderhandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 ii) Aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 iii) Aanvaarding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 2. Optie, voorkoop, commandverklaring, koop op proef . . . . . . . . . . . . . . . . 96 i) Optie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 ii) Recht van voorkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 iii) Koop met commandverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 iv) Koop op proef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 3. Koopovereenkomsten met bijzondere informatieplichten en een herroepingsrecht voor de consument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 i) Algemene regels inzake herroepingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 ii) Verkoop op afstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 iii) Verkoop buiten de onderneming van de verkoper . . . . . . . . . . . . . . 103 iv) Vrije beroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 4. Verkoop van onroerende goederen: compromis en notariële akte . . . . . 104 i) Compromis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 ii) Notariële akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 5. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 i) Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 ii) Echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 iii) Vertegenwoordigers en gerechtsdienaars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 6. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 i) Bestaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 ii) In de handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 iii) Bepaald of bepaalbaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 iv) Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 7. Vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 8. Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 9. Interpretatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 § 4. Zakenrechtelijke gevolgen van de koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 1. Eigendomsoverdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 i) Formaliteiten voor eigendomsoverdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 ii) Uitstel van eigendomsoverdracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 iii) Relativiteit van de overeenkomst en tegenwerpelijkheid aan derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 iv) Eigendomsoverdracht en tegenwerpelijkheid bij verkoop van onroerend goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
xviii
Intersentia
Inhoud
a) Tegenwerpelijkheid van het eigendomsrecht van de koper . . . b) Het flikkermoment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Werkelijke en schijnbare eigenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Geen absolute bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Eigendomsoverdracht en tegenwerpelijkheid bij verkoop van roerend goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Tegenwerpelijkheid van het eigendomsrecht van de koper . . . b) Dubbele verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Schuldeiser van de verkoper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Eigendomsvoorbehoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1°) Situatie voor Faillissementswet 1997 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2°) Eigendomsvoorbehoud en art. 101 Faill.W. (1997) . . . . . . 2. Risico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Probleemstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Oplossing naar intern recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Risico bij de eenzijdige overeenkomsten (bv. optie) . . . . . . . . . b) Risico bij de koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Ontkoppeling van overgang van eigendom en overgang van risico na ingebrekestelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Risico bij een voorwaardelijke koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Risico bij nietigheid van de koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f) Afwijkende bedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Risico in internationale koopcontracten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Verplichtingen van de verkoper met betrekking tot de levering van de verkochte goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Levering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Voorwerp van de leveringsverplichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Omvang, hoeveelheid, oppervlakte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Toebehoren en opbrengsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Behoud van de zaak tot aan de levering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Kosten van levering en kosten van afhaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Hoe gebeurt de levering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Waar gebeurt de levering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Wanneer gebeurt de levering? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. Verplichtingen van de verkoper met betrekking tot de kwaliteit van de geleverde goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Gemeen intern recht: dualisme: verplichting tot conforme levering vs. vrijwaring voor verborgen gebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Verplichting tot conforme levering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Draagwijdte van de verplichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1°) Rechtsmiddelen met voorafgaandelijke rechterlijke machtiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia
115 117 117 119 120 120 120 120 122 122 122 123 123 124 124 124 125 126 126 127 127 128 128 128 128 129 130 130 131 131 133 134 134 134 134 135 136
xix
Inhoud
2.
3.
xx
2°) Rechtsmiddelen zonder voorafgaandelijke rechterlijke machtiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3°) Schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4°) Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Vrijwaring voor verborgen gebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Welk gebrek? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1°) Gebrek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2°) Verborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3°) Voldoende ernstig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4°) Anterioriteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Hoe vrijwaren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1°) Welke acties? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2°) Aanvullende schadevergoeding afhankelijk van de goede of kwade trouw verkoper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Vergaan van de gebrekkige zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Exoneratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Verkoper te goeder trouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) De verwittigde koper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Interpretatiekwesties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Consumentenkoop: verplichting tot conforme levering . . . . . . . . . . . . . . i) Begrip (niet-)conformiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Anterioriteit van het gebrek aan conformiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Waarborgtermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Meldingstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Verjaringstermijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Remedies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii) Regres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . viii) Commerciële garantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vrijwaring voor gebreken op grond van wet productenaansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) De beschermde eiser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) De geviseerde verweerder: aansprakelijkheid producent en in subsidiaire orde van leverancier? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Toepassingsgebied: ratione materiae: producten . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Aansprakelijkheidscriterium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Bewijslast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Mogelijke verweermiddelen van de producent (bevrijdende omstandigheden) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii) Schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . viii) Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ix) Exoneratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x) Samenloop met bestaande regelingen voor slachtoffervegoeding . .
136 138 138 138 139 139 143 144 144 145 145 147 148 149 150 150 151 152 152 153 156 157 158 158 159 160 160 161 161 161 164 164 166 167 169 169 170 170
Intersentia
Inhoud
§ 7. Verbintenissen inzake de juridische beschikbaarheid van de koopwaar . . . . . 1. Vrijwaring voor uitwinning naar intern recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Vrijwaring voor eigen daad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Vrijwaring voor daden van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Personen gehouden door de vrijwaringsverplichting . . . . . . . . . . . . iv) Jump-actie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Hoe vrijwaren voor uitwinning van derden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Ontbinding en/of schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Schadevergoeding bij volledige uitwinning . . . . . . . . . . . . . . . . c) Schadevergoeding bij gedeeltelijke uitwinning . . . . . . . . . . . . . vii) Exoneratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vrijwaring voor uitwinning volgens het CISG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verkoop van andermans zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. Verbintenissen van de koper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Zaak in ontvangst nemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Aanvaarding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Bescherming van de verkoper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Prijs betalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Juridische kwalificatie en bewijs van betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Is er recht op betaling in chartaal, giraal of elektronisch geld? . . . . . iii) Voorwerp van de betalingsverplichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Plaats van de betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Tijdstip van betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Schorsing van betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Bescherming van de onbetaalde verkoper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Enac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Voorrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Oneigenlijke revindicatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Tussen partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Ten aanzien van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 9. Einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Beding van wederinkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Vereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Koper is eigenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Uitoefening van het recht van wederinkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Positie van partijen na de wederinkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vernietiging wegens benadeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Overeenkomsten waarop de regeling van toepassing is . . . . . . . . . . ii) Benadeling van de verkoper voor meer dan 7/12 . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Mogelijkheid om afstand te doen van de nietigheidsvordering . . . . iv) Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
172 172 172 174 176 177 177 177 177 178 179 180 180 181 183 183 183 183 184 184 185 186 186 187 188 188 188 189 190 191 191 191 192 192 193 193 194 194 195 196 197 197 197
Intersentia
xxi
Inhoud
a) Wie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Wanneer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Teruggave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Behoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 10. Varia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Wet consumentenkrediet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Totstandkoming van de kredietovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Verval van termijn, ontbindende voorwaarde, eigendomsvoorbehoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Levering van diensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Financieringshuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Veiling en openbare verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Veiling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Openbare verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Overdracht van schuldvordering – effectisering – factoring . . . . . . . . . . . i) Overdracht van schuldvordering in het gemene recht . . . . . . . . . . . a) Twee soorten van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Tegenwerpelijkheid ten aanzien van gewone derden . . . . . . . . . c) Tegenwerpelijkheid ten aanzien van de gecedeerde schuldenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Effectisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Factoring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
197 198 198 198 199 199 200 200 201 202 203 204 204 204 204 205 206 207 207 208 209 210 211
HOOFDSTUK 4 KANSCONTRACTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 § 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Spel en weddenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Lijfrente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onder bezwarende titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Het lijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Werkelijke kans op winst of verlies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Artt. 1974 en 1975 B.W.: objectieve onzekerheid . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Objectieve of subjectieve onzekerheid buiten de hypothese van art. 1975 B.W.? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Niet-afkoopbaar karakter van de lijfrente i.t.t. eeuwigdurende rente . . .
xxii
213 214 215 216 216 218 218 219 220 220 221 222
Intersentia
Inhoud
7. Kostcontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Tontine, aanwas en terugval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Tontine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Aanwas en terugval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Aleatoir karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
222 223 224 226 226
HOOFDSTUK 5 WETTELIJKE WIJZEN VAN EIGENDOMSOVERGANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 § 1. Onderscheid tussen overdracht en overgang van zakelijke rechten . . . . . . . . § 2. Natrekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Verkrijgende verjaring door langdurig bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het juridische begrip van bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Wezenskenmerken van bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Onderscheid met detentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Niet-wezenlijke kenmerken van bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Goede of kwade trouw van de bezitter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Deugdelijkheid van het bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Goederen die vatbaar zijn voor bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Overdracht van bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Gevolgen van bezit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Bezit van onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Bezit van roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Zaakvorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229 229 232 233 233 234 235 235 235 237 237 238 238 241 243
DEEL III OVEREENKOMSTEN INZAKE GEBRUIK EN GENOT VAN EEN GOED HOOFDSTUK 1 HUUR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 § 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Constitutieve bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Geen zakelijk recht maar een persoonlijk genotsrecht . . . . . . . . . . . ii) Voorwerp van de huur: (on)lichamelijke (on)roerende zaken . . . . . iii) Tegenprestatie in geld of in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Bijzondere bewijsregel (art. 1715 B.W.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Tegenwerpelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Gemene en bijzondere huur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
247 247 247 248 248 248 249 249 250 250
xxiii
Inhoud
i)
Suppletieve gemeenrechtelijke regels en dwingende bijzondere beschermingsregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Bijzondere huurregimes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Lex specialis generalibus derogat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gemene huur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Verbintenissen van de verhuurder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Levering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Vrijwaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verbintenissen van de huurder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Betalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Prijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Indexatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Kosten en lasten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Gebruiken en onderhouden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Teruggeven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Beschermingsmechanismen voor de onbetaalde verhuurder . . . . . . . . . . i) Voorrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Volgrecht en beslag tot terugvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Huurwaarborg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Duur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Bepaalde duur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Onbepaalde duur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Beëindiging op grond van onderlinge overeenkomst . . . . . . . . . . . . ii) Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Verval van rechtswege op grond van volledig tenietgaan van het verhuurde goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Wat niet tot het beëindigen van de huur leidt . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Onderhuur en overdracht van huur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Toelaatbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Overdracht van het verhuurde goed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Eerbiedigingsbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Vaste datum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Uitzettingsbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Geen vaste datum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Verhaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Procesrechtelijke aspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Woninghuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Handelshuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxiv
250 251 252 252 252 252 252 253 254 254 254 254 255 256 256 260 260 261 261 261 262 262 263 263 264 264 264 265 265 265 265 266 266 267 267 268 269 269 269 270 277
Intersentia
Inhoud
HOOFDSTUK 2 LENING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 § 1. Bruiklening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Constitutieve bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Persoonlijk gebruiksrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Niet-vervangbare (on)roerende zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Geen vruchttrekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Zakelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Om niet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Eenzijdig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) In beperkte mate intuitu personae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Afgrenzing t.o.v. aanverwante contracten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Verbintenissen van de ontlener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Pluraliteit van ontleners: hoofdelijke aansprakelijkheid . . . . . . . . . . ii) Gebruik, bewaring en behoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Teruggave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Verlies door toeval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Een dienst bewijzen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Verbintenissen van de uitlener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Vrijwaring voor eigen daad doch niet voor derden . . . . . . . . . . . . . . ii) Vergoeding van uitzonderlijke uitgaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Vrijwaring voor schade resulterend uit de verborgen gebreken van de geleende zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Verbruiklening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Eigendomsovergang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Zakelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Om niet of onder bezwarende titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verbintenissen van de ontlener . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Lening op interest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
299 299 300 300 300 301 301 301 301 302 302 302 302 303 303 304 305 307 307 307 308 308 308 308 309 309 309 310 310
HOOFDSTUK 3 LEASING EN LICENTIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 § 1. Leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Kenmerken en soorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Financiële leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Roerende leasing van bedrijfsmaterieel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
313 313 313 313 314
Intersentia
xxv
Inhoud
c) Financieringshuur aan de consument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Onroerende leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Sale en lease back . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Operationele leasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Huurkoop en verkoop op afbetaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Rechtsverhoudingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Licentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
315 316 316 317 317 317 319
HOOFDSTUK 4 ERFDIENSTBAARHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 § 1. Wettelijke erfdienstbaarheden van openbaar nut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip en toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vergoedingsplicht bij openbare erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Co-existentie tussen private en openbare erfdienstbaarheden . . . . . . . . . § 2. Privaatrechtelijke erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Definitie en wezenlijke bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Indeling van de erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Erfdienstbaarheden door de mens gevestigd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Ontstaan van erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Verjaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Bestemming door de huisvader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het uitoefenen van de erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. De wettelijke en natuurlijke erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vaak voorkomende wettelijke erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Recht van uitweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Recht van lichten en uitzichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. De beëindiging van erfdienstbaarheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
321 321 322 322 323 323 327 328 329 329 330 330 331 333 333 334 334 336 337
HOOFDSTUK 5 RECHT VAN VRUCHTGEBRUIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 § 1. Begripsomschrijving, maatschappelijke actualiteit en wezenskenmerken . . . 1. Begrip ‘vruchtgebruik’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Afbakening van het vruchtgebruik tegenover aanverwante gebruiksrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Maatschappelijke betekenis van het vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vestiging van het recht van vruchtgebruik: overdracht of voorbehoud . . . . . § 3. Rechten en verplichtingen van de partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxvi
341 341 342 343 344 346
Intersentia
Inhoud
1. 2.
Rechten en verplichtingen bij aanvang van het vruchtgebruik . . . . . . . . Rechten en verplichtingen van de partijen tijdens de duur van het vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Rechten van de vruchtgebruiker t.a.v. het recht van vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Rechten van de vruchtgebruiker t.a.v. het bezwaarde goed . . . . . . . iii) Verplichtingen van de vruchtgebruiker t.a.v. het bezwaarde goed . § 4. Bijzondere vormen van vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vruchtgebruik op verbruikbare zaken: oneigenlijk vruchtgebruik . . . . . 2. Vruchtgebruik op een juridische of feitelijke algemeenheid . . . . . . . . . . 3. Vruchtgebruik op een schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Einde van het vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
346 348 348 348 352 354 354 355 357 357
HOOFDSTUK 6 RECHT VAN ERFPACHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 § 1. § 2. § 3. § 4. § 5.
Begripsomschrijving en wezenskenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevoegdheden van de erfpachter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verplichtingen van de erfpachter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Einde van het recht van erfpacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afbakening van een recht van erfpacht t.o.v. vruchtgebruik en opstal . . . . . .
361 363 365 366 368
HOOFDSTUK 7 RECHT VAN OPSTAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 § 1. § 2. § 3. § 4. § 5.
Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wezenskenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vestiging van een recht van opstal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bevoegdheden en verplichtingen van de opstalhouder . . . . . . . . . . . . . . . . . . Einde van het recht van opstal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
369 370 371 373 374
DEEL IV DIENSTEN- EN VASTSTELLINGSOVEREENKOMSTEN INLEIDING: EEN OVERZICHT VAN DE DIENSTENCONTRACTEN . . . . . . . . 379 1. 2.
Huidig recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 Hervorming? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
Intersentia
xxvii
Inhoud
HOOFDSTUK 1 AANNEMING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 § 1. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Huur van goederen en huur van werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onderscheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Aanneming en verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Aanneming en lastgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Beperkingen van de vrije keuze van medecontractant . . . . . . . . . . . . . . . i) Overheidsopdrachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Erkenning van aannemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Registratie van aannemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Verplichte tussenkomst architect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Verbintenissen van de aannemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het werk goed uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Aannemer – Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Architect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Architect en aannemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Het werk tijdig uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Levering en teruggave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Verbintenissen van de opdrachtgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Het werk mogelijk maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. De prijs betalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Drie systemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Onbepaalde prijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Vaste of bepaalde prijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Bestek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Prijs bij voorstudies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Aanvaarding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Oplevering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Voorlopige oplevering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Definitieve oplevering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Aansprakelijkheid voor slechte of laattijdige uitvoering van het werk . . . i) Aannemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Architect en studiebureau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Aansprakelijkheid voor lichte zichtbare gebreken (die stevigheid gebouw niet aantasten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Aansprakelijkheid voor lichte verborgen gebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Tienjarige aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxviii
383 383 383 384 385 385 387 388 388 389 390 390 390 391 391 391 392 392 392 393 393 393 393 394 394 395 395 395 396 396 396 397 397 397 397 398 398 399 399
Intersentia
Inhoud
§ 5.
§ 6. § 7.
§ 8.
a) Bouwwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Aannemingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Zwaar gebrek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d) Zichtbaar of verborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e) Fout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. In solidum aansprakelijkheid van aannemer en architect bij samenlopende fouten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Aansprakelijkheid ten aanzien van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Quasi-delictuele aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Burenhinder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Onderaanneming en nevenaanneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verhouding hoofdaannemer – onderaannemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Verhouding hoofdaannemer – opdrachtgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Verhouding onderaannemer – opdrachtgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Rechtstreekse vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Voorrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Buitencontractuele aansprakelijkheid onderaannemer . . . . . . . . . . . Risico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Einde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Eenzijdige verbreking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Overlijden van de aannemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Woningbouwwet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Beschermingswetgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toepassingsgebied – artt. 1 en 2 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Eigendomsovergang van gebouw of verbintenis te bouwen, doen bouwen of verschaffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Tot huisvesting van gezin bestemd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Te bouwen of in aanbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Koper moet betalen voor de voltooiing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vii) Studieovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . viii) Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Kwalificatie – art. 3 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Verkoop of aanneming – geen lastgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Geen beding van wederinkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Overgang van eigendom en risico – artt. 4 en 5 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Onmiddellijke overgang van eigendom voor de grond en bestaande opstallen (art. 4 WB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Overgang van eigendom naarmate incorporatie (directe natrekking) (art. 5, eerste lid WB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Intersentia
399 400 400 400 401 401 402 403 403 404 405 405 405 406 406 406 408 408 409 409 410 411 411 412 413 413 413 414 415 416 416 417 417 418 418 418 419 419 419
xxix
Inhoud
iii) Overgang van risico – art. 5, tweede lid WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tienjarige aansprakelijkheid – art. 6 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Ook de verkoper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Van openbare orde? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Verplichte dubbele oplevering – art. 9 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Specifieke gevolgen in de Woningbouwwet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Vertrekpunt van de termijn voor de tienjarige aansprakelijkheid . . 7. Verplichte vermeldingen en bijlagen – art. 7 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Prijs – artt. 8 en 10 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Vóór het sluiten van de overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Bij het sluiten van de overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Bij het verlijden van de notariële akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Na het verlijden van de notariële akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Waarborg – art. 12 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Erkende aannemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Niet-erkende aannemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Sancties – artt. 13 en 14 WB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Burgerrechtelijke sanctie: nietigheid (art. 13 WB) . . . . . . . . . . . . . . . ii) Tijdstip om de vordering in te stellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Strafsancties (art. 14 WB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.
419 420 420 420 420 420 422 422 423 425 425 425 425 426 426 427 428 429 429 429 430
HOOFDSTUK 2 BEWAARGEVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 § 1. Gemeen recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Constitutieve bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Contract vs louter gedogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Verbintenis tot bewaring en bewaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Accessoire verbintenis tot bewaring vs karakteristieke of hoofdverbintenis tot bewaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Depositum: specifieke roerende lichamelijke zaak . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Zakelijk contract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Contract om niet of onder bezwarende titel, doch vermoeden van kosteloosheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Afgrenzing t.o.v. aanverwante contracten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Verschil met huur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Verschil met bruiklening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Soorten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Bewaargeving uit noodzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Hotelbewaargeving – § 2 – Sekwester – § 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxx
431 431 431 432 432 432 433 433 433 433 434 434 435 435 436
Intersentia
Inhoud
5.
Verbintenissen van de bewaarnemer (andere dan de bewaringsplicht) . i) Bewakingsplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Teruggaveplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Exoneratiebedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Discretieplicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Verbintenissen van de bewaargever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Specifieke beëindigingsgronden van de bewaargeving . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Hotelbewaargeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Hotelhouder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Gast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Bagage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Aansprakelijkheid van de hotelhouder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Principe: quasi-objectieve beperkte aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . ii) Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Eerste uitzondering – Onbeperkte aansprakelijkheid (art. 1953 B.W.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Tweede uitzondering – Geen aansprakelijkheid (art. 1954 B.W.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Sekwester . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Contractueel sekwester . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Voorovereenkomst tot sluiten van een bewaargevingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Principiële toepasselijkheid regels gemeenrechtelijke bewaargeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Specifieke beëindigingsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Toepassing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gerechtelijk sekwester . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
436 436 437 438 439 439 439 440 440 440 440 440 441 441 442 442 442 442 443 443 443 443 444 444
HOOFDSTUK 3 LASTGEVING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 § 1. Gemeen recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Constitutieve bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Karakteristieke verbintenis: het stellen van rechtshandelingen . . . . ii) Lastgeving omvat onmiddellijke en middellijke vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Lastgeving versus volmacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Consensueel contract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Om niet of onder bezwarende titel, doch vermoeden van kosteloosheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia
447 447 447 448 449 449 449 450
xxxi
Inhoud
3.
Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Onderscheid bewijs lastgevingscontract vs bewijs vertegenwoordigingsbevoegdheid (volmacht) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Bewijs tussen partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Bewijs t.o.v. derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Verbintenissen van de lasthebber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Middelenverbintenis vs resultaatsverbintenis . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Verbod op te treden als tegenpartij en dubbelmandaat . . . . . . . . . . . iii) Plaatsvervanging van de lasthebber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Pluraliteit van lasthebbers: gezamenlijke aansprakelijkheid . . . . . . . v) Rekenschap en verantwoording . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Verbintenissen van de lastgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Nakoming van de door de lasthebber aangegane verbintenissen . . . ii) Verbintenis tot schadeloosstelling van de lasthebber . . . . . . . . . . . . . iii) Pluraliteit van lastgevers: hoofdelijke aansprakelijkheid . . . . . . . . . . 6. Omvang van de vertegenwoordigingsbevoegdheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Omvang van het mandaat wordt in principe vrij door partijen bepaald . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Interpretatieregel met betrekking tot de aan de lasthebber toevertrouwde zaken: algemeen en bijzonder mandaat . . . . . . . . . . . iii) Interpretatieregel met betrekking tot soort rechtshandelingen die de lasthebber mag stellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Gevolgen van de lastgeving t.o.v. derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) De lasthebber blijft binnen de perken van het mandaat . . . . . . . . . . ii) De lasthebber treedt buiten de perken van het mandaat . . . . . . . . . . 8. Specifieke beëindigingsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Overlijden van lastgever of lasthebber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Onbekwaamverklaring, faillissement of kennelijk onvermogen van de lasthebber/lastgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Opzegging door de lastgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Opzegging door de lasthebber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Handelstussenpersonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Samenwerkingsovereenkomsten die een commerciële formule overdragen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Samenwerkingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Die een commerciële formule overdraagt . . . . . . . . . . . . . . . . . . c) Andere beperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Distributie door juridisch onzelfstandige handelsvertegenwoordigers . . 3. Distributie via juridisch zelfstandige tussenpersonen . . . . . . . . . . . . . . . . i) Handelsagent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxxii
450 450 451 452 453 453 453 453 455 455 456 456 456 456 457 457 457 457 458 458 459 460 460 461 461 463 463 463 463 463 464 464 465 465 466 466 466
Intersentia
Inhoud
ii) Concessie van alleenverkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Franchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a) Constitutieve bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1° Algemene omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2° Onbenoemde overeenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3° Overeenkomst tussen twee juridisch onafhankelijke/ zelfstandige partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4° Overeenkomst met een overdracht van knowhow en gebruiksrecht naam/merk franchisegever . . . . . . . . . . . 5° Overeenkomst onder bezwarende titel . . . . . . . . . . . . . . . . 6° Samenwerkingsverplichting is een karakteristieke verbintenis van de franchiseovereenkomst . . . . . . . . . . . . . 7° Exclusiviteit is niet essentieel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8° Cumulatieve toepassing van wetgeving inzake concessieovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b) Soorten franchising naargelang economische finaliteit . . . . . . . 1° Distributiefranchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2° Dienstenfranchising . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3° Productiefranchising of industriële franchising . . . . . . . . . § 3. Engineering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
467 468 468 468 468 468 469 469 469 470 470 470 470 471 472 472
HOOFDSTUK 4 DADING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 § 1. Constitutieve bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemene omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Vaststellingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Gemeenrechtelijke vaststellingsovereenkomst versus benoemde vaststellingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Geschil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Wederzijdse toegevingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Afgrenzing van dading t.o.v. aanverwante rechtsfiguren . . . . . . . . . . . . . i) Kwijtschrift voor saldo van rekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Minnelijke schikking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iii) Bindend advies of bindende derdenbeslissing . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Arbitrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Bemiddeling (artt. 1724-1737 Ger.W.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i) Rekenfout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii) Geen dwaling omtrent het objectief recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia
473 473 473 474 474 474 475 475 475 476 476 476 477 477 478 478 478
xxxiii
Inhoud
iii) Feitelijke dwaling omtrent de persoon of het voorwerp van het geschil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . iv) Bedrog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v) Geweld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi) Benadeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Vorm en bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Consensueel contract, schriftelijk te bewijzen zelfs onder 375 euro . . . . 2. Uitvoerbare titel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Interpretatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Gemeenrechtelijke interpretatieregels van artt. 1156 en 1163 B.W. herhaald in interpretatieregels dading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Restrictieve interpretatie bij gelijk gebleven omstandigheden . . . . . . . . . 3. Restrictieve interpretatie bij nieuwe onvoorziene of onvoorzienbare schade optredend na het sluiten van de dading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Relatieve werking van de dadingsovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Verplichting tot nakoming van de dading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Sanctie voor niet-nakoming: schadebeding en gerechtelijke ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Declaratieve uitzonderlijk translatieve werking van de dading . . . . . . . .
xxxiv
479 480 480 480 481 482 482 482 482 482 483 483 484 484 484 485 485
Intersentia
