INHOUD
VOORWOORD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v AFKORTINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxxi BIBLIOGRAFIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxxii
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
HOOFDSTUK I. VOORWERP VAN HET FAMILIAAL VERMOGENSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . 1
HOOFDSTUK II. KENMERKEN, ONTWIKKELINGEN EN PERSPECTIEVEN VAN HET FAMILIAAL VERMOGENSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Afdeling I. Het familiaal vermogensrecht tussen partijautonomie en gebondenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Het familiaal vermogensrecht tussen techniciteit en fundamentele beginselen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. De doorwerking van het familierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. De doorwerking van het vermogensrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling V. Naar een europeanisatie van het familiaal vermogensrecht? . . . .
4 5 5 8 8
DEEL I HUWELIJKSVERMOGENSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 HOOFDSTUK I. ALGEMEEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Afdeling I. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Afdeling II. Enkele grondregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
vii
HOOFDSTUK II. RECHTEN EN PLICHTEN VAN ECHTGENOTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Afdeling I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Dwingend karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Handelingsbekwaamheid van de echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Verplichting tot hulp en bijdrage in de lasten van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vordering tot onderhoudsuitkering en ontvangstmachtiging . . . . . . . . . Afdeling IV. Bescherming van de gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Voorwerp van de bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Voornaamste gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Huisraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Duur van de bescherming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Beschermingstechniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Gezinswoning waarop een echtgenoot een zakelijk recht heeft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Beschikkingsverbod zonder instemming van de andere echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Instemming van de andere echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Gehuurde gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Huisraad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling V. Beroepsuitoefening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Recht om een beroep uit te oefenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Verhaal door de mede-echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VI. Inning, besteding en bestuur van inkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Inning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Besteding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Bijdrage in de lasten van het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Aanschaf van verantwoorde beroepsgoederen . . . . . . . . . . . . . . . . III. Saldo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VII. Opening van een bankrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Recht om een bankrekening te openen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Kennisgeving aan de echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . viii
16 16 17 18 19 19 20 21 21 22 22 23 24 24 25 25 25 26 27 29 29 29 29 29 30 30 30 30 31 31 31 31 32 32 32 32 32 33 33
Afdeling VIII. Lastgeving tussen echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Beginsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Voorwerp en vorm van de lastgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Herroepelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Verantwoording . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IX. Rechterlijke machtiging en gerechtelijke indeplaatsstelling . . . . § 1. Rechterlijke machtiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gerechtelijke indeplaatsstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Ontvangstmachtiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling X. Hoofdelijkheid inzake schulden voor de huishouding en de opvoeding van de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Hoofdelijkheid voor huishoudelijke schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Hoofdelijkheid voor schulden voor de opvoeding van de kinderen . . . § 3. Buitensporige schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling XI. Dringende voorlopige maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begrip en draagwijdte van de maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Toepassingsvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Keuze van de maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Beperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Geen maatregelen die tot de bevoegdheid van een andere rechter behoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Geen maatregelen die strijdig zijn met het recht . . . . . . . . . . § 4. Soorten maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Afzonderlijke verblijfplaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Verbod tot vervreemden en verpanden . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verplaatsingsverbod en toewijzing van het persoonlijk gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Blokkering van bankkoffer, rekeningen en waardepapieren. Consignatie van geldsommen . . . . . . . . . . . . . . . . D. Teruggave van vermogensbestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Schuldvorderingen. Verbod aan derden tot uitbetaling . . . . . F. Borgstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . H. Verzegeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Verbod tot vervreemden en hypothekeren. Verkopingen onder voorwaarde en uitbetaling van de prijs . . . . . . . . . . . . B. Toewijzing van het gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Beroepsuitoefening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Schuldenregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling XII. Nietigverklaring van rechtshandelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34 34 34 34 35 35 35 36 36 36 36 37 37 38 38 39 40 40 40 40 40 41 41 41 41 41 42 42 42 42 43 43 43 43 44 44 44 45 45 45 ix
§ 1. Vernietigbare handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Handelingen strijdig met artikel 215 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Handelingen strijdig met een verbod tot vervreemding of tot hypothekering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Schenkingen die de gezinsbelangen in gevaar brengen . . . . . . . . . IV. Persoonlijke zekerheden die de gezinsbelangen in gevaar brengen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Aard van de nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
46 46 46 46 47 47 48 48
HOOFDSTUK III. WETTELIJK STELSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Afdeling I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Aard en inwerkingtreding van het wettelijk stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Kenmerken van het wettelijk stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Kwalificatie van de vermogens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Baten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Baten van het eigen vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Goederen eigen door hun oorsprong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Goederen verkregen vóór het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Goederen verkregen om niet tijdens het huwelijk . . . . . . . . . . C. Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Tussen echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Ten aanzien van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Goederen eigen door hun aard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Accessoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Toebehoren van eigen onroerende goederen of onroerende rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toebehoren van eigen waardepapieren . . . . . . . . . . . . . . 3. Goederen aan een echtgenoot overgedragen door een bloedverwant in de opgaande lijn . . . . . . . . . . . . . . . 4. Aandeel door een echtgenoot verkregen in een goed waarvan hij reeds mede-eigenaar is . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Goederen door zaakvervanging, belegging of wederbelegging van eigen goederen verkregen . . . . . . . . a. Zaakvervanging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Belegging en wederbelegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Gereedschappen en werktuigen die dienen tot het uitoefenen van het beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Rechten verbonden aan een personenverzekering door de begunstigde zelf gesloten, die hij verkrijgt bij de
x
49 49 49 50 51 51 51 51 52 52 53 53 54 54 55 56 56 56 57 57 58 59
dood van de echtgenoot of na de ontbinding van het stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Strikt persoonlijke goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Klederen en voorwerpen voor persoonlijk gebruik . . . . . 2. Literaire, artistieke of industriële eigendomsrechten . . . . 3. Recht op herstel van persoonlijke, lichamelijke of morele schade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Recht op een pensioen, lijfrente of soortgelijke uitkering, dat één van de echtgenoten alleen bezit . . . . . 5. Lidmaatschapsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Baten van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Specifieke gemeenschappelijke goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inkomsten uit beroepsbezigheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Vruchten, inkomsten en interesten van eigen goederen . . . . . C. Schenkingen en legaten aan beide echtgenoten . . . . . . . . . . . II. Restcategorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. Lasten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Definitief passief (bijdrage) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Eigen schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Schulden eigen door hun oorsprong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Schulden eigen door hun aard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Schulden door een van de echtgenoten aangegaan in het uitsluitend belang van zijn eigen vermogen . . . . . . 2. Schulden ontstaan uit een persoonlijke of zakelijke zekerheid door één van de echtgenoten gesteld in een ander belang dan dat van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Schulden ingevolge verboden beroepen of verboden handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Schulden ontstaan uit een strafrechtelijke veroordeling of uit een onrechtmatige daad door één van de echtgenoten begaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Gemeenschappelijke schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Schulden aangegaan door beide echtgenoten, gezamenlijk of hoofdelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Schulden aangegaan door een van de echtgenoten ten behoeve van de huishouding en de opvoeding van de kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Schulden door een van de echtgenoten aangegaan in het belang van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . D. Schulden ten laste van giften die aan het gemeenschappelijk vermogen toekomen . . . . . . . . . . . . . . . . E. Interesten van eigen schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Onderhoudsschulden jegens bloedverwanten in de rechte lijn van één van de echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . .
60 62 62 63 63 64 64 66 66 66 66 67 67 68 69 69 69 70 70
71 71
72 72 72
73 73 74 74 74 xi
G. Schulden waarvan niet bewezen is dat ze aan één van de echtgenoten eigen zijn ingevolge enige wetsbepaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Voorlopig passief (verbintenis) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Verhaalbaarheid van de eigen schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Uitzondering: uitbreiding van het verhaalsrecht . . . . . . . . . . . 1. Voorhuwelijkse schulden en lasten van giften en erfenissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Schulden uit een verboden beroep of handeling . . . . . . . . 3. Schulden uit een strafrechtelijke veroordeling of uit een onrechtmatige daad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Schulden aangegaan door beide echtgenoten in verschillende hoedanigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Verhaalbaarheid van de gemeenschappelijke schulden . . . . . . . . . A. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Uitzondering: beperking van de verhaalbaarheid . . . . . . . . . . 1. Schulden door een echtgenoot aangegaan ten behoeve van de huishouding en de opvoeding van de kinderen, wanneer zij lasten meebrengen die gelet op de bestaansmiddelen van het gezin buitensporig zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Interesten die een bijzaak vormen van de eigen schulden van een echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Schulden door een echtgenoot aangegaan bij de uitoefening van zijn beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Onderhoudsschulden jegens bloedverwanten in de nederdalende lijn van een echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Schulden tussen echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling V. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bestuur van het gemeenschappelijk vermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Begrip en karakter van het bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Gelijktijdig bestuur als algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Eerste uitzondering: alleenbestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Tweede uitzondering: gezamenlijk bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Daden van beschikking in het kader van een gezamenlijke beroepsuitoefening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xii
76 76 76 76 77 78 78 78 79 80 80 80
80 81 81 82 83 85 85 86 86 87 87 87 88 89 89 90 91 91 91 92
2. Bepaalde gewichtige handelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 a. Verkrijgen, vervreemden of met zakelijke rechten bezwaren van voor hypotheek vatbare goederen . . . 92 b. Verkrijgen, overdragen of in pand geven van een handelszaak of een bedrijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 c. Sluiten, vernieuwen of opzeggen van huurovereenkomsten van langer dan negen jaar en het toestaan van een handelshuur- of pachtovereenkomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 d. Overdracht of inpandgeving van een hypothecaire schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 e. Ontvangen van de prijs van een vervreemd onroerend goed of van de terugbetaling van een hypothecaire schuldvordering en verlenen van opheffing van een hypothecaire inschrijving . . . . . . . 95 f. Aanvaarding of verwerping van legaten en schenkingen onder beding dat ze gemeenschappelijk zullen zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 g. Aangaan van leningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 h. Sluiten van een kredietovereenkomst, bedoeld door de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 i. Schenken van gemeenschapsgoederen . . . . . . . . . . . 96 § 3. Bestuur van de eigen vermogens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 § 4. Handhavings- en sanctieregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 I. Rechterlijke machtiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 A. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 B. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 II. Rechterlijk verbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 III. Nietigverklaring en schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 A. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 B. Aard van de nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 C. Rechten van derden te goeder trouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 D. Schadevergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 E. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 IV. Ontneming van bestuursbevoegdheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 A. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 B. Maatregel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Afdeling VI. Ontbinding, vereffening en verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 § 1. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 I. Oorzaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 A. Ontbinding door overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 B. Ontbinding door echtscheiding door onderlinge toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
xiii
C. Ontbinding door echtscheiding op grond van bepaalde feiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Feitelijke scheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Ontbinding door scheiding van tafel en bed . . . . . . . . . . . . . E. Gerechtelijke scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Grondvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Titularissen van de vordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Wijziging van het huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . . II. Boedelbeschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Verplichting en vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Sancties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vereffening-verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip en volgorde van de verrichtingen . . . . . . . . . . . . . . . . B. Rechten van de erfgenamen en erfopvolgers . . . . . . . . . . . . . II. Vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Vergoedingsrekeningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Vergoedingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Bedrag van de vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Bewijs van de vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. Compensatie van de vergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Interesten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Verrekening van de gemeenschappelijke lasten . . . . . . . . . . C. Verrekening van de vergoedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vergoeding aan een echtgenoot verschuldigd . . . . . . . . . 2. Vergoeding door een echtgenoot verschuldigd . . . . . . . . 3. Het gemeenschappelijk vermogen is tezelfdertijd schuldenaar en schuldeiser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Toewijzing van preferentiële goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Beginselen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Toewijzing bij overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Toewijzing bij echtscheiding, scheiding van tafel en bed of gerechtelijke scheiding van goederen . . . . . . . C. Heling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Kosten van vereffening en verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xiv
104 104 105 106 107 107 107 107 108 108 108 109 109 109 110 110 110 111 111 111 111 112 113 114 114 115 115 116 116 117 117 118 118 119 119 120 120 122 122 123 124
HOOFDSTUK IV. CONVENTIONELE STELSELS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Afdeling I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Gemeenschapsstelsels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemene regels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bedingen tot uitbreiding van de gemeenschappelijke baten . . . . . . . . I. Inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Algehele gemeenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Samenstelling van de vermogens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bedingen van ongelijke verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Vooruitmaking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Ongelijke verdeling en verblijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Kwalificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Huwelijksvoordelen en stiefkinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Huwelijksvoordelen en overlevingsrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Lot van de huwelijksvoordelen en overlevingsrechten bij de ontbinding van het stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Overlijden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Echtscheiding en scheiding van tafel en bed . . . . . . . . . . . . 1. Echtscheiding op grond van bepaalde feiten . . . . . . . . . 2. Echtscheiding op grond van feitelijke scheiding . . . . . . 3. Echtscheiding door onderlinge toestemming . . . . . . . . . C. Gerechtelijke scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Wijziging van het huwelijksvermogensstelsel . . . . . . . . . . . E. Faillissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Erkenning van een overspelig kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Stelsels van scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Zuivere scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Activa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Twee vermogens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
125 127 127 129 129 129 129 130 130 131 131 132 133 133 133 133 133 134 135 135 135 136 136 137 138 138 138 139 140 140 141 141 142 142 142 142 144 144 145 145 145 xv
B. Onverdeeldheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bewijs van eigendom van een goed . . . . . . . . . . . . . . . . a. Tussen echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Ten aanzien van derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Wettelijk vermoeden van onverdeelde eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bewijs van schuldvordering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Passiva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Beperkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Krachtens het primair stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Krachtens andere wettelijke bepalingen . . . . . . . . . . . . . IV. Ontbinding, uitonverdeeldheidtreding en verrekening . . . . . . . . . A. Ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Uitonverdeeldheidtreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Verrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Afwijkingen aan de zuivere scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . .
146 147 147 147 148 148 148 149 150 150 150 150 151 151 151 151 152 153
HOOFDSTUK V . HUWELIJKSCONTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Afdeling I. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemene vereisten van overeenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Minderjarige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Voorlopig bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Notariële akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Opmaken vóór het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Geen eenvoudige verwijzing naar een opgeheven wetgeving . . . Afdeling III. Inwerkingtreding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Verval van het huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Huwelijksvermogensstelsel op termijn of onder voorwaarde . . . . . . . . Afdeling IV. Publiciteit van het huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Vermelding in de huwelijksakte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xvi
155 155 155 156 156 156 156 157 157 158 158 158 159 159 159 159 159 159 160 160
§ 2. Overschrijving in de registers van de hypotheekbewaarder . . . . . . . . § 3. Registratie in het register van testamenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Vermelding in het bevolkingsregister en in het vreemdelingenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Vermelding in het handelsregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling V. Interpretatie van het huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VI. Nietigheid van het huwelijkscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
161 161 161 161 162 162
HOOFDSTUK VI. WIJZIGING VAN HET HUWELIJKSVERMOGENSSTELSEL . . . . . . . . . . . . 164 Afdeling I. Bestendigheid van de huwelijksvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Wijziging voor het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Wijziging tijdens het huwelijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Grondvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Akkoord van de echtgenoten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Geen strijdigheid met dwingende regels . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vormvereisten en procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Toepassingsgevallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Grote wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Vereffening van het vorig stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Dadelijke verandering in de samenstelling van de vermogens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Middelgrote wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Kleine wijziging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
164 164 165 165 165 165 166 166 167 167 167 167 168 168
HOOFDSTUK VII. OVERGANGSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
DEEL II SAMENWONINGSRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 HOOFDSTUK I. WETTELIJKE SAMENWONING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Afdeling I. Uitwerking van een vermogensrechtelijk statuut . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Rechten en plichten van wettelijke samenwoners . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bescherming van de gezinswoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bijdrage in de lasten van het samenleven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Hoofdelijke aansprakelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
171 172 172 173 174 174 xvii
§ 5. Dringende en voorlopige maatregelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Secundair stelsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Gemeenrechtelijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Aanvullend recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Scheiding van goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Vereffening van de onverdeeldheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Conventionele regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Vorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bijzondere regelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Verblijvingsbedingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Andere constructies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
175 176 176 176 176 176 177 177 177 178 179 179 181
HOOFDSTUK II. FEITELIJKE SAMENWONING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
DEEL III SCHENKINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 HOOFDSTUK I. BEGRIP EN CONSTITUTIEVE BESTANDDELEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Afdeling I. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Constitutieve bestanddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Verarming en verrijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Dadelijke verarming en verrijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Onherroepelijke verarming en verrijking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Animus donandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
183 184 184 184 185 185 186
HOOFDSTUK II. GRONDVEREISTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Afdeling I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Gezondheid van geest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bewijsmiddelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Vermoedens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Getuigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xviii
187 187 187 187 188 188 188 188 189
3. Medische getuigschriften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Gewone wilsgebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Bedrog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Geweld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Dwaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bekwaamheid tot beschikken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Minderjarige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Voorlopig bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bekwaamheid tot ontvangen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Bestaan op het ogenblik van de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Bepaald persoon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Minderjarige onder ouderlijk gezag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Minderjarige onder voogdij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Ontvoogde minderjarige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Aanvaarding door een ascendent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Voorlopig bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Bijzondere onbekwaamheden om te schenken en schenkingen te ontvangen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Onbekwaamheid van de pupil om aan zijn voogd te schenken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Onbekwaamheid van geneeskundigen, beheerders en personeelsleden van rusthuizen, en bedienaars van de eredienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Technieken gebruikt om de onbekwaamheden tot ontvangen te omzeilen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling V. Oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Ongeoorloofde oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Giften tussen samenwoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Gewoon samenwonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Overspelig samenwonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bewijslast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Verdwenen oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Toepassingsvoorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Valse oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VI. Modaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
189 189 189 190 190 190 190 191 191 191 192 192 192 193 193 193 194 194 194 194 195 195
195 197 198 199 199 199 199 200 200 201 202 203 203 203 204 204 204 205 xix
§ 2. Voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Opschortende en ontbindende voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Bedongen recht van terugkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Onmogelijke of ongeoorloofde voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . A. Onmogelijke voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwaarde strijdig met de wet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Voorwaarde strijdig met de goede zeden . . . . . . . . . . . . . . . IV. Potestatieve voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Last . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
205 205 205 206 206 207 207 208 208
HOOFDSTUK III. SCHENKINGSVORMEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Afdeling I. Notariële schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemene regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Overzicht van de vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Notariële akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Aanvaarding en betekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Schenking van roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Tijdens het leven van de schenker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Na het overlijden van de schenker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Handgift . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Traditio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Animus donandi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Aanvaarding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Traditio en aanvaarding tijdens het leven van beide partijen . . . . § 3. Modaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Vermomde schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Noodzaak van veinzing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Vorm- en grondvereisten van de geveinsde handeling . . . . . . . . . III. Grondvereisten van schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. Onrechtstreekse schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xx
209 209 210 210 210 210 211 211 211 211 212 213 213 213 214 214 215 216 216 216 216 217 217 217 218 218 218 218 219 219 220
§ 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Geldigheidsvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Rechtshandeling met een abstract en definitief karakter . . . . . . . II. Rechtshandeling met een autonoom karakter . . . . . . . . . . . . . . . III. Grondvereisten van schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Bewijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Toepassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Kwijtschelding van een schuld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Betaling van andermans schuld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Beding ten behoeve van een derde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Overschrijving van rekening naar rekening . . . . . . . . . . . . . . . .
220 220 220 220 220 220 221 221 221 221 222
HOOFDSTUK IV. GEVOLGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 Afdeling I. Overdracht van eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Tussen partijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Tegenover derden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Plichten van de schenker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Levering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vrijwaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Plichten van de begiftigde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Dankbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Contractkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Uitvoering van de aan de schenking verbonden lasten . . . . . . . . . . .
223 223 223 223 223 224 224 224 224 225 225
HOOFDSTUK V. ONTBINDING VAN DE SCHENKING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 Afdeling I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Ontbinding wegens het niet-vervullen van een voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vordering tot ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Procedure. Rol van de rechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Ontbinding wegens ondankbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Vordering tot ontbinding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Procedure. Rol van de rechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
226 226 226 227 228 228 229 229 230 231 231
xxi
HOOFDSTUK VI. SCHENKING TUSSEN ECHTGENOTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Afdeling I. Algemene beginselen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Herroepelijkheid ad nutum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Uitoefening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
233 234 234 235 235
DEEL IV ERFRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 HOOFDSTUK I. ALGEMENE SITUERING VAN HET ERFRECHT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 Afdeling I. Grondslag van het erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 Afdeling II. Voorwerp van het erfrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Afdeling III. Wijzen van erfopvolging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
HOOFDSTUK II. OPENVALLEN VAN DE NALATENSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 Afdeling I. De nalatenschap valt open door de dood . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Afwezigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Tijdstip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. Plaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
240 240 241 241
HOOFDSTUK III. VOORWAARDEN VEREIST OM TE ERVEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Afdeling I. Bestaan bij het openvallen van de nalatenschap . . . . . . . . . . . . . § 1. De erfgenaam moet in leven zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Levend en levensvatbaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Tenminste verwekt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De erfgenaam mag nog niet overleden zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Afwezigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Commoriënten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Niet onwaardig zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemene gronden van onwaardigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Limitatieve opsomming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Veroordeling wegens doding of poging tot doding van de erflater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxii
243 243 243 243 244 244 245 245 246 246 246
B. Lasterlijk geoordeelde aangifte ten laste van de erflater van een feit waarop levenslange opsluiting of levenslange hechtenis is gesteld. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Verzuim van aangifte door een meerderjarige erfgenaam van de doodslag op de erflater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Sanctie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Bijzondere gronden van onwaardigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Artikel 33, 5º Jeugdbeschermingswet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Artikel 745septies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
246 246 247 247 248 248 248
HOOFDSTUK IV. OVERGANG VAN DE NALATENSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 Afdeling I. Saisine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Titularissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Eigendomsovergang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Optierecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Zuivere aanvaarding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving . . . . . . . . . . . . § 4. Verwerping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
250 250 250 251 251 252 252 252
HOOFDSTUK V. DEVOLUTIE VAN DE NALATENSCHAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 Afdeling I. Wettelijke devolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Erfrecht van de langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. De langstlevende echtgenoot is een volwaardig erfgenaam . . . . II. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Erfrechtelijk aandeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. De langstlevende echtgenoot komt op samen met afstammelingen van de decuius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. De langstlevende echtgenoot komt op samen met andere bloedverwanten van de decuius . . . . . . . . . . . . . . . . C. De langstlevende echtgenoot komt op zonder erfgerechtigde bloedverwanten van de decuius . . . . . . . . . . IV. Omzetting van het vruchtgebruik en afkoop van de blote eigendom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip en modaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Persoonlijk recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Niet van openbare orde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
253 253 254 255 255 255 257 258 258 258 260 260 260 xxiii
3. Deelbaar recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Preferentiële goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Titularissen van het omzettingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Samenloop van de langstlevende echtgenoot met afstammelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Samenloop van de langstlevende echtgenoot met andere erfgenamen dan afstammelingen . . . . . . . . . . . . . 3. Bijzonder geval: de anomale nalatenschap . . . . . . . . . . . D. Voorwerp van het omzettingsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Evaluatie van het vruchtgebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Procedure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Minnelijke omzetting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Gerechtelijke omzetting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . G. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Rechten van de erfgerechtigde bloedverwanten . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Bloedverwantschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Basisbegrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Orde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Graad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Lijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Toebedelingscriteria tussen de bloedverwanten . . . . . . . . . . . . . . A. Verschillende erforden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Orde van de descendenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Orde van de bevoorrechte verwanten in de opgaande lijn en in de zijlijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Orde van de ascendenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Orde van de zijverwanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Kloving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Techniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Grote kloving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Kleine kloving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Plaatsvervulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Techniek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Toebedeling binnen de erforden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Binnen de orde van de descendenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Binnen de orde van de bevoorrechte ascendenten en zijverwanten van de decuius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Binnen de orde van de ascendenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Binnen de orde van de zijverwanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Adoptie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Volle adoptie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Erfaanspraken van het ten volle geadopteerde kind en van zijn afstammelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxiv
261 261 261 261 262 263 263 263 264 264 264 266 266 266 266 266 267 268 268 268 268 268 269 269 269 269 269 269 271 272 272 272 274 274 275 276 277 277 277 277
B. Erfaanspraken in de nalatenschap van het ten volle geadopteerde kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Gewone adoptie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Erfaanspraken van het geadopteerde kind en van zijn afstammelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Erfaanspraken in de nalatenschap van het geadopteerde kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Wettelijke terugkeer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Wettelijke terugkeer en erfrecht van de langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. Rechten van de staat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Beginsel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Erfloze nalatenschap en O.C.M.W. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Testamentaire devolutie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Erfrecht, reserve en testeervrijheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Definitie en kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Waarbij de erflater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Voor de tijd dat hij niet meer in leven zal zijn . . . . . . . . . . . . . . IV. Beschikt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Over het geheel of een deel van zijn goederen . . . . . . . . . . . . . VI. Die hij steeds kan herroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Grondvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Gezondheid van geest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Klassieke wilsgebreken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bedrog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Geweld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Dwaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Beginselen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Tijdstip van bekwaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bekwaamheid tot beschikken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Minderjarige . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorlopig bewind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bekwaamheid tot ontvangen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Bestaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Bepaalbaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Vertegenwoordiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Patrimoniale beschikkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
278 278 278 279 279 279 280 281 281 281 282 282 282 282 282 283 284 284 284 285 285 285 285 287 287 287 287 287 288 288 288 288 288 288 289 289 289 289 289 290 290 xxv
§ 4.
§ 5. § 6.
§ 7.
xxvi
2. Legaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Indeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Voorwerp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Onterving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Extrapatrimoniale beschikkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Modaliteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Last . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Testamentsvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Openbaar testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip. Voor- en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bewerkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Dictee door de erflater in aanwezigheid van de getuigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voorlezing van het testament in tegenwoordigheid van de getuigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Ondertekening in tegenwoordigheid van de getuigen . . . 4. Melding van de verrichte formaliteiten . . . . . . . . . . . . . . C. Bewijskracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Eigenhandig testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Begrip. Voor- en nadelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Vormvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Geheel met de hand door de testator geschreven . . . . . . 2. Gedagtekend door de testator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Door de testator ondertekend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Bewijskracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Internationaal testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Bevoorrechte testamenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Interpretatie van testamenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Vereiste van onduidelijkheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Bewijskracht van de akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Algemene interpretatieregels van het verbintenissenrecht . . . . . . A. Artikel 1156 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Artikel 1157 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Artikel 1162 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Artikel 1158 en 1161 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Specifieke interpretatieregels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nietigheid, herroeping en verval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Begrippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
290 290 293 295 296 297 297 298 298 299 300 300 300 301 301 301 301 302 303 303 303 304 304 304 304 306 307 308 308 309 309 310 310 310 311 312 312 312 312 313 313 313 313
II. Nietigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Herroeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Herroeping door de testator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Uitdrukkelijke herroeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Stilzwijgende herroeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Gerechtelijke herroeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Niet-vervulling van de lasten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Onwaardigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Verval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Vooroverlijden van de legataris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Overlijden van de legataris vóór de vervulling van de voorwaarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Tenietgaan van de gelegateerde zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Verwerping door de legataris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. Onbekwaamheid van de legataris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . F. Verdwijning van de oorzaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 8. Formaliteiten bij de uitvoering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Erfovereenkomsten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Erfovereenkomsten zijn verboden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Beding houdende verbintenis ten aanzien van een toekomstige nalatenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Afwijking van de wettelijke regeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Rechten in een nalatenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Nog niet opengevallen nalatenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Toekenning, wijziging of afstand van louter eventuele rechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Wettelijke uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
314 314 314 314 315 316 316 317 317 317 318 318 318 318 319 319 319 319 320 321 321 321 321 322 322
HOOFDSTUK VI. RESERVE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 Afdeling I. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Kenmerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. De reserve is een pars hereditatis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. De reserve is van openbare orde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. De reserve is een eigen en individueel recht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. Titularissen van de reserve en voorbehouden delen . . . . . . . . § 1. Afstammelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Ascendenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Langstlevende echtgenoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Abstracte reserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Reserve op de preferentiële goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Onterving bij feitelijke scheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
323 323 323 324 324 324 325 326 328 328 329 330 xxvii
A. Onterving op initiatief van de erflater . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Onterving bij vonnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IV. Onterving bij echtscheidingsprocedure door onderlinge toestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V. Onterving wegens vaststelling van een overspelige afstamming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. Bescherming van de reserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Samenstelling van de fictieve massa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Bestaande goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Waardering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Waarde bij het openvallen van de nalatenschap . . . . . . . 2. Staat ten tijde van de schenking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Schenking van goederen met toepassing van art. 140bis W. Reg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Huwelijksvoordelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Omschrijving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Lasten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Volgorde van aanrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Aanrekening van schenkingen en legaten op het beschikbaar deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Volgorde van aanrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Vordering tot inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Kenmerken van de vordering tot inkorting . . . . . . . . . . . . . . 1. Persoonlijke vordering eigen aan de reservatairen . . . . . 2. De reservatair kan aan de vordering verzaken . . . . . . . . 3. De vordering tot inkorting is individueel en deelbaar . . . 4. De vordering tot inkorting is een zakelijke vordering . . . II. Volgorde van inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Legaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Schenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Wijze van inkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. In natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Regel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Artikel 866 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Artikel 917 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . c. Artikel 918 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . d. Artikel 922, tweede lid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xxviii
330 331 331 331 332 332 333 333 334 334 334 334 334 335 335 335 335 335 336 336 336 336 337 337 337 337 337 338 338 339 339 339 340 340 340 340 341 341 341 342 343
e. Artikel 924 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f. Artikel 930 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . h. Artikel 2279 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Met terugwerkende kracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
343 343 343 344
HOOFDSTUK VII. VEREFFENING-VERDELING VAN DE NALATENSCHAP . . . . . . . . . . . . . . 345 Afdeling I. Vordering tot verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. Samenstelling van de massa’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Actief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Bestaande goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Inbreng van giften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Aard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Personen die tot inbreng gehouden zijn . . . . . . . . . . . . a. Erfgenaam ab intestato zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Begiftigde zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Personen die de inbreng kunnen vorderen . . . . . . . . . . 5. Aan inbreng onderworpen giften . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Giften als voorschot op erfdeel . . . . . . . . . . . . . . . . b. Vrijstelling van inbreng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6. Inbreng van onroerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Inbreng in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Inbreng door minderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Inbreng van roerende goederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8. Invloed van de Wet van 14 mei 1981 . . . . . . . . . . . . . . a. Inbreng door de erfgenamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . b. Inbreng door de langstlevende echtgenoot . . . . . . . C. Inbreng van schulden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Passief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Schulden van de erflater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Schulden ontstaan na het openvallen van de nalatenschap . . . . Afdeling III. Verdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. Actief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Verdeling in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Uitzonderingen op de verdeling in natura . . . . . . . . . . . . . . . . . A. Erfgenamen wier banden met de overledene niet zijn vastgesteld en die hun rechten niet tijdig hebben opgeëist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. Kleine nalatenschappen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. Landbouwbedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. Ouderlijke boedelverdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
345 346 346 346 346 347 347 347 347 347 348 348 349 349 350 350 350 351 352 352 352 353 353 354 354 354 355 355 355 356
356 356 357 358 xxix
1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Betwistingsgronden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a. Vernietiging wegens overslaan van een kind . . . . . . b. Vernietiging wegens benadeling . . . . . . . . . . . . . . . c. Bijzondere vordering tot inkorting . . . . . . . . . . . . . . E. Dubbele akte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Begrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Voor- en nadelen in vergelijking met de ouderlijke boedelverdeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . III. Heling van erfgoederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. Passief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. Gevolgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I. Declaratief karakter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II. Vrijwaring van de kavels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. Vernietiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
xxx
358 358 358 359 359 360 360 360 361 362 363 363 364 364
