Inhoud
Inleiding DEEL I HOOFDSTUK 1 EEN HISTORISCHE TERUGBLIK: VAN HET ANCIEN RÉGIME TOT EN MET DE TWEEDE WERELDOORLOG 1. De diverse persregimes voor het onafhankelijke België 1.1. De pers tijdens de Spaanse Nederlanden (1555-1713) 1.2. De Oostenrijkse Nederlanden (1713-1792/94): naar een meer ‘verlichte’ pers? 1.3. De Franse overheersing (1792/94-1814): van persvrijheid naar persdictatuur 1.4. Het Koninkrijk der Nederlanden (1814-1830): een ‘verminkte’ persvrijheid 2. De 19de-eeuwse pers in het onafhankelijke België 2.1. Een vrije, politieke opiniepers 2.2. Vlaemsch België: het eerste Nederlandstalige Vlaamse dagblad 2.3. De afschaffing van de zegelbelasting en de opkomst van de goedkope massakrant 3. De Belgische pers tussen de twee wereldoorlogen 3.1. De pers tijdens de Eerste Wereldoorlog 3.2. De pers tijdens het interbellum 3.3. Oplagecijfers tijdens het interbellum 3.4. De neutraliteitspolitiek en de Belgische pers 3.5. Duitse steun voor de Belgische pers 4. De Belgische pers onder de Duitse bezetting en de nasleep van de Tweede Wereldoorlog 4.1. De Duitse perspolitiek en de Duitse censuur 4.2. Het profiel van de gecensureerde Belgische pers
4.3. Kranten van de collaborerende groepen 4.4. Kranten die een aanwezigheidspolitiek beoogden 4.5. De gevolgen van de nasleep van de Tweede Wereldoorlog op de Belgische pers HOOFDSTUK 2 CONCENTRATIEBEWEGINGEN IN DE BELGISCHE NAOORLOGSE PERS 1. Concentratiebewegingen in een stroomversnelling: oorzaken 2. Types van concentratie 2.1. Oligopolie en monopolie 2.2. Fusie en integratie 2.3. Horizontale en verticale concentratie 3. De maatschappelijke rol van de pers in een oligopolische dagbladmarktstructuur 3.1. Een theoretisch kader 3.2. Concentratie: teloorgang of redding? Diversiteit of homogenisering? 4. Wettelijk kader en beleid inzake concentratie 5. Concentratie van de Belgische dagbladpers. Evolutie en overzicht van de huidige groepen (titels,marktaandelen ) 6. Zoektocht naar verdere marktexpansie 6.1. In de periodieke pers 6.2. In lokale en landelijke private radio’s 6.3. In private landelijke en thematische televisie 6.4. In regionale televisie 6.5. In nieuwe media-ontwikkelingen 6.6. Niet-media-activiteiten 7. Buitenlandse participaties in Belgische persgroepen 7.1. Robert Hersant en zijn belangen in de Franstalige dagbladpers 7.2. Alliantie van Vers L’Avenir met La Voix du Nord 7.3. Alliantie van Le Soir met La Voix du Nord 7.4 Alliantie van de Persgroep met Het Parool 8. Concentratie: het einde van de Belgische politieke opiniepers?
HOOFDSTUK 3 ANALYSE VAN DE KOSTEN- EN INKOMSTENSTRUCTUUR VAN DE DAGBLADPERS
1. Kostenstructuur 1.1. Verschuivingen en stijgingen 1.2. Productiekosten 1.3. Kosten voor technologische innovaties en sociale implicaties 1.4. Redactionele kosten 1.5. Prepresskosten 1.6. Distributie 1.7. Reclamewerving 1.8. Public relations en marketing 1.9. Andere algemene kosten 2. Inkomstenstructuur 2.1. Verhouding verkoop-reclame 2.2. Inkomsten uit verkoop 2.3. Inkomsten uit reclame 3. Het fenomeen van de gratis kranten: kannibalisme op de betaalkranten ? HOOFDSTUK 4 EVOLUTIE VAN DE OPLAGE EN MARKETINGSTRATEGIEËN GERICHT OP DE LEZERS
1. Oplage, verspreiding en bronnen 1.1. Controle door CIM 1.2. Onrechtstreekse controle 2. Het verschil tussen oplage en betaalde verspreiding 3. Evolutie van losse verkoop en abonnementen 4. Overzicht van de gezamenlijke oplage van de Belgische dagbladpers (1958-1999) 5. Evolutie van de oplage van de afzonderlijke kranten: enkele krachtlijnen 6. Analyse van de oplagecijfers per taalgemeenschap 7. Analyse van de oplagecijfers per opinierichting 7.1. Evolutie van de oplage in Vlaanderen per opinierichting 7.2. Evolutie van de oplage van de Franstalige pers per opinierichting
7.3.
De discrepantie tussen het aantal kiezers en het aantal lezers
8. De strijd om de lezer: marketingstrategieën gericht op de lezers 8.1. Productverbetering en productdifferentiatie 8.2. Promotieacties 8.3. Prijzenbeleid 8.4. Acties tegen ontlezing gericht op jongeren 8.5. Distributie: sneller en efficiënter HOOFDSTUK 5 ANALYSE EN EVOLUTIE VAN DE RECLAME-INVESTERINGEN: MARKETINGSTRATEGIEËN GERICHT OP DE ADVERTEERDERS
1. België: een zwak reclameland 2. Reclamebestedingen in de media 3. De verhouding tussen inkomsten uit merkreclame en inkomsten uit rubriekreclame 4. Het dagblad: een uitstekend reclamemedium 5. De selectie van de dagbladtitels voor de plaatsing van de reclame 5.1. CIM-Multimedia-Productenonderzoek 5.2. Keuze van de titels 6. Het reclamebureau: schakel tussen adverteerder en media 7. Reclamesamenwerkingen: Full Page en Scripta 8. Uitgeverslobby tegen beperkingen van de reclame in de media HOOFDSTUK 6 ANALYSE VAN DE DISTRIBUTIE 1. Losse verkoop versus abonnementen 1.1. Losse verkoop 1.2. Abonnementen 1.3. De verhouding tussen losse verkoop en abonnementen 2. De distributie van het dagbladabonnement 2.1. Het postabonnement 2.2. Het abonnement via andere distributieorganisaties
3. Distributie van de losse verkoop 3.1. Het Persagentschap voor Vervoer en Distributie 3.2. Dagbladverkooppunten 3.3. Te veel verkooppunten? 4. Elektronische distributie van het dagblad HOOFDSTUK 7 ONLINE KRANTEN EN ONLINE JOURNALISTIEK 1. De digitale krant 1.2. Substitutie van de papieren krant? 2. On-line-activiteiten van de Belgische krantenuitgevers 3. Online journalistiek:een nieuwe vorm van journalistiek? HOOFDSTUK 8 JOURNALIST ZIJN IN BELGIË 1. Het sociaal-demografische en politieke profiel van de journalist 2. Organisatie van het journalistenberoep 2.1. De beroepsverenigingen AVBB, VVJ, AJP 2.2. De erkenning van de titel van beroepsjournalist 2.3. CAO tussen journalisten en uitgevers 2.4. Journalisten en auteursrechten: JAM 2.5. De Raad voor Journalistiek 3. Spanningen tussen pers, gerecht en politiek 3.2. Erkenning van het journalistieke bronnengeheim 3.3. Naar een Orde van Journalisten? 3.4. Commerciele druk en het journalistieke fatsoen 4. Het redactiestatuut en de geringe redactionele inspraak HOOFDSTUK 9 VORMELIJKE EN INHOUDELIJKE ASPECTEN VAN DE BELGISCHE DAGBLADEN. MEER INFOTAINMENT OF MEER KWALITEIT 1. Commercialisering en tabloidisering Resultaten van buitenlands wetenschappelijk onderzoek 1.1. Achtergronden en oorzaken van tabloidisering 1.2. Karakteristieken van tabloidisering
2. Andere visies: meer kwaliteit als marketingstrategie 3. Meer tabloidisering of meer kwaliteit in de Belgische dagbladpers? 3.1. Vormelijke innovaties: facelifts, meer kleur en design, meer bijlagen en nieuwe formaten 3.2. Toenemende polarisatie tussen populaire en kwaliteitskranten? 3.2.2. Minder hard politiek nieuws ? 3.2.3. Globalisering en vertekening van het internationale nieuws?
HOOFDSTUK 10 STEUN AAN DE DAGBLADPERS 1. Onrechtstreekse steun 1.1. Onrechtstreekse steunmaatregelen 1.2. Kritische doorlichting 2. Steun door de expansiewetgeving 3. Directe overheidssteun 3.1. Directe steun op federaal niveau 3.2. Bevoegdheid van de gemeenschappen 4. Protocol tussen de Vlaamse overheid en de Vlaamse perssector Algemeen Besluit deel I: Welke toekomst heeft het dagblad?
DEEL II Doorlichting van de persgroepen en hun dagbladen Voor alle dagbladgroepen worden achtereenvolgens toegelicht: - Historiek - Eigendomsstructuur - Overzicht media-activiteiten van de groep - Inhoudelijke profilering van de dagbladen - Evolutie lezers- en reclame markt
HOOFDSTUK 1 DE VUM 1. De Standaard, Het Nieuwsblad, De Gentenaar 2. Het Volk en De Nieuwe Gids HOOFDSTUK 2 CONCENTRA 1. De Vlijt: Gazet van Antwerpen en Gazet van Mechelen 2. Concentra: Het Belang van Limburg 3. Metro HOOFDSTUK 3 DE PERSGROEP 1. Het Laatste Nieuws en De Nieuwe Gazet 2. De Morgen en de geschiedenis van de ‘socialistische’ Vlaamse dagbladpers 3. De Tijd en de Vlaamse financieel ekonomische dagbladpers voor de overname HOOFDSTUK 4 DE KRANTENGROEP ROSSEL 1. Le Soir 2. Sud presse:La Meuse/La Capitale en la Nouvelle Gazette/Journal de Namur 3. Rossel en de uiteindelijke teloorgang van de socialistische franstalige dagbladpers 4. L’Echo en de franstalige financieel ekonomische dagbladpers vóór de overname 5. Grenz-Echo onder de vleugels van Rossel 6. Métro
HOOFDSTUK 5 DE KRANTENGROEP IPM 1. La Libre Belgique 2. La Dernière Heure/Les Sports
HOOFDSTUK 6 MEDIABEL 1. 2. 3 4
Vers l’Avenir L’Avenir de Luxembourg LE JOUR /LE COURRIER LE COURRIER DE L’ESCAUT
ADDENDUM DE BELGISCHE PERIODIEKE PERS 1.
Roularta Mediagroep
2.
Mediaxis, Belgische dochter van de Finse groep Sanoma
3.
Audax, de Nederlandse nieuwkomer
4
Nieuwkomers
3.
Dagbladgroepen actief op de weekbladmarkt
Algemeen Besluit:Uitdagingen voor de Belgische dagbladpers Bibliografie deel I Bibliografie deel II
