Inhoud. Colofon. Schenkers en legatoren. Begunstigers. Patronen. Verslag van de directie. Aanwinsten. Conservering en restauratie

Jaarverslag 2008

Jaarverslag 2008

Colofon

Samenstelling en redactie

Inhoud

Schenkers en legatoren

4

Begunstigers

6

Wieneke ’t Hoen en Pia van de Wiel Fotografie Afdeling Beeld Rijksmuseum en andere

Patronen

10

Verslag van de directie

13

Aanwinsten

22

Conservering en restauratie

48

Bruiklenen

60

Tentoonstellingen en presentaties

62

Publicaties van het Rijksmuseum

64

Publicaties van medewerkers

66

Externe activiteiten

82

Voordrachten en lezingen

86

Personeelsgegevens

99

fotografen/instanties die in bijschriften zijn vermeld. Tekstredactie Aggie Langedijk, Amsterdam Ontwerp en uitwerking Studio Jas BV, Amsterdam Druk Kuntdrukkerij Mercurius, Westzaan © 2009 Rijksmuseum Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor meer informatie over de activiteiten

Bezoekcijfers

104

Financieel verslag

106

Organogram

128

van het Rijksmuseum, zie www.rijksmuseum.nl

2

3

Schenkers en legatoren van (kunst) voorwerpen

Beeldende kunst

Rijksprentenkabinet

Klaas Gubbels, Arnhem

Aziatische kunst

Tekeningen

J. Hendrickx, Hasselt

Ir. C. Oorthuys, Baak

P. Bijwaard, Bergen (NH)

H.M.M. van Hugten, Hilversum

Mw. mr. M.S. van de Poll, Amsterdam

Paul Damsté, Arnhem

Sebastian Izzard, New York

M. van Driel, Dieren

Pieter Jonker, Oosterwolde

Beeldhouwkunst

Mr. J.J. van Enter en mw. mr. M.A. van

Ben Joosten, Dodewaard

Erven prof. I.Q. van Regteren Altena,

Enter-Westerman Holstein, Rotterdam

Kunsthandel Hill-Stone Inc., New York

Amsterdam

Erven S. Emmering, Amsterdam

B. Marinus, Amsterdam

H.B. van der Ven, Den Haag


Christopher Mendez, Londen

Amsterdam, schenking ter voldoening

Robert Jan te Rijdt, Amsterdam

Edele metalen

van successierechten

Peter Schatborn, Amsterdam

J. Ambaum, Amsterdam

Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede

Mw. M.J. Schröder-Ottevanger,


Erven Henk Zweerus, Diepenveen

Wassenaar

Galerie Hans, Hamburg (Duitsland)

Nicolaas Teeuwisse, Berlijn

Kostuums en accessoires

H. van der Horst, Kampen

Karel Wetselaar, Krommenie

Erven Van Reenen, Huis ter Heide

Mw. B.G. Kloek-Pott, Soest, ter nagedachtenis aan haar broer, prof. dr. P.H. Pott

Fotografie

Schilderijen

Ronald de Leeuw, Amsterdam, ter

Mattie Boom, Leiden

Erven Van Reenen, Huis ter Heide,

gelegenheid van zijn afscheid als

Willem Diepraam, Amsterdam

schenking ter voldoening van

hoofddirecteur

Mw. J. Janse-de Ronde Bresser,

successierechten

Dr. S.H. Levie, Amsterdam

Amsterdam

B. Marinus, Amsterdam

Steven Joseph, Brussel

Textiel

W. Meine Jansen, Ravenswaay

Jan Rudolph de Lorm, Zaandijk

Mw. I. André de la Porte-barones van

Dhr. Nienhuis, aan de Vereniging

Burchard Pennink, Tokio

Pallandt en mw. E. Oudshoorn-barones

Rembrandt, ten behoeve van het

Hans Rooseboom, Amsterdam

van Pallandt, Ommen

Rijksmuseum

Johannes Schwartz, Amsterdam

J. Nieuwenhuis, Welsum

Geschiedenis

Nieuwenhuis-Thies Stichting, Harfsen

Bibliotheek

Mw. H.J. Baruch, Amsterdam

Mw. Th. Prinsen-van Oevelen, Soest


Jhr. F.W.A. Beelaerts van Blokland,

Ron Rooymans, Gellicum

Amsterdam, schenking ter voldoening

Bloemendaal

Mw. A. Roselaar, Amsterdam (legaat)

van successierechten

J.H. Driessen, Lichtenvoorde

Mw. M.J. Schröder-Ottevanger,

Gerard van der Hoek, Almere

P. Eckhardt, Amsterdam

Wassenaar

Jorg Dürrfeld, Amsterdam

Erven mw. A. d’Olivier Farran-Letterie,

Mw. A.C. Strik-Kuyper, Amsterdam

Frits Scholten, Amsterdam Elsie Axinn Smits, West Creek,

Den Haag Jos van Kempen, Uithoorn

Prenten, documenten en objecten

New Jersey (Verenigde Staten)

NN

Prof. dr. H.C. Bos, Rotterdam (legaat)

Taco Dibbits, Amsterdam

Dhr. en mw. David Robinson,

Paul Damsté, Arnhem

Peter Schatborn, Amsterdam

Birmingham (Groot-Brittannië)

M. van Driel, Dieren

Dr. S.H. Levie, Amsterdam

Frits Scholten, Amsterdam

Mw. Emmy M. Eerdmans, Dodewaard

Kees Kaldenbach, Amsterdam

Stichting Paradiso en Stichting Kunst

R. Engers, Amsterdam

Henryk van Hugten, Hilversum

en Openbare Ruimte, Amsterdam

Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede

Pauline Lunsingh Scheurleer,


Jan Piet Filedt Kok, Amsterdam

Amsterdam

Vereniging Rembrandt, Den Haag

Dhr. en mw. Goslings-NieuwBeerta, Laren

4

5

Begunstigers

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

--Johannes Cornelisz Verspronck, Portret van Dirck, Johannes of Jacobus Wallis en Portret van Adriana Croes

Het Nieuwe Rijksmuseum

--Johannes Cornelisz Verspronck, Portret

De Staat der Nederlanden

van Eduard Wallis en Portret van Maria

Royal Philips Electronics

van Strijp

BankGiro Loterij

--Karel Appel, De vierkante man

ING

-- Michel-Martin Drölling, Gezicht op de

Rijksmuseum

--Lorenzo Bartolini, Caritas (La Carità

tuinen van de Villa Medici Amsterdam Partners --Promotiecampagne tentoonstelling For the Love of God. Damien Hirst in het Rijksmuseum

Educatrice) --Anoniem, Familieportret van de familie Cock Blomhoff

The Getty Foundation

Royal Dutch Shell via Stichting

Rijksmuseum Fonds

-- Bestandscatalogus Nederlandse

Nationaal Fonds Kunstbezit

en Fondsen op Naam

--Gerrit Berckheyde, De bocht van de

Het Rijksmuseum Fonds is een

Schilderkunst in het Rijksmuseum, deel II, 1600-1624 Hata Foundation

--Jacob de Gheyn II, Twee studies van een

verzamelgebieden, collecties of andere

naakte vrouw K.F. Hein Fonds --Anoniem, Familieportret van de familie Cock Blomhoff

Zaken en Ministerie van OCW


of met thuiszorg deze musea gratis te

--De Varia Collectie van het Bataviaasch

Stichting

uit de collectie van Willem Diepraam --Germaine Krull, Gezicht in de haven van

--Anoniem, Familieportret van de familie Cock Blomhoff

Marseille --Arnold Newman, Portret van Piet Mondriaan in zijn New Yorkse atelier; vel

CSU --Restauratie van twee grote veelkleurig

met vier contactafdrukken: Portretten

beschilderde tegeltableaus uit de

van Piet Mondriaan in zijn New Yorkse

verzameling Loudon, uitgevoerd door

atelier

de Koninklijke Tichelaar te Makkum

Spaanse stad (Córdoba?)

(1625-1710) en zijn kleinzoon Henricus

Rijksmuseum Fonds

--Rijksmuseum Amsterdam Schiphol

van Beek (mede dankzij een bijdrage van

--Educatief programma voor doven

--Meal Deal, picknickactie in de maand

de tefaf)

--Fotoproject Hogesnelheidslijn (hsl)

augustus in de tuin van het Rijksmuseum

6

--Gouden penning (met penningdoos) door Isaac Pontanus aan zijn kleinzoon


-- Tentoonstelling For the Love of God.

gegeven (mede dankzij een bijdrage van


de tefaf)

van Strijp

Damien Hirst in het Rijksmuseum --Rembrandtontbijt

--Aankoop twee bloempiramides van Delfts aardewerk in 2004 mede mogelijk gemaakt

Fonds Cleyndert en Stortenbeker

--Verzameling van ca. 3800 fotoboeken

kunst en geschiedenis. Tijdschrift van het

Edwin Vom Rath Fonds

Rijksmuseum

Aankoopfonds voor schilderijen, prenten


Cock Blomhoff

Topstad

of objecten in de categorie beeldhouwkunst en kunstnijverheid. Objecten mogen alleen in Amsterdam worden tentoongesteld.

F.G. Waller Fonds --Aankopen Rijksprentenkabinet

M.J. Drabbe Fonds Verwerving van kunstvoorwerpen ten

Rijksmuseum 1480-1530’ --Anoniem, Familieportret van de familie

uit de collectie van Willem Diepraam

--Publicatie van Oog, oog in oog met

naakte vrouw

Nederlandse schilderkunst in het

Gemeente Amsterdam, Amsterdam

--Carel Visser, Acht gestapelde balken

--Stand tefaf in Maastricht

Familie Loudon

van Strijp

overzicht van de Fondsen op Naam.

--Michiel van Musscher, Isaac Pontanus

--Onderzoeksbeurs ‘Vroege Noord-

--Artus Quellinus, Hazewindhond

naakte vrouw

ING


Venus en Het offer aan Ceres

doel, bijvoorbeeld aankoop, restauratie,

op Naam vermeld. Hieronder volgt het

--Promotiecampagne Rijksmuseum,

naakte vrouw

voor een door de schenker bepaald specifiek



--Louis-Simon Boizot, Het offer aan

Cock Blomhoff

Wetenschappen --Atlas of Mutual Heritage

Vijzelstraat in de richting van de Nieuwe

Prometheus

de gelden en wendt het rendement aan

rondom de activiteit wordt het Fonds

Mondriaan Stichting

--François Lespingola, Hercules bevrijdt

oprichten. Het Rijksmuseum Fonds beheert

--Anoniem, Familieportret van de familie

onderzoek of educatie. In alle communicatie

Fonds van de Vereniging Rembrandt


Vaderlandsch Fonds

Prins Bernhard Cultuurfonds

Herengracht vanaf de brug van de Spiegelstraat te Amsterdam

financiële bijdrage een Fonds op Naam

Vereniging Rembrandt, mede dankzij

Economische Zaken Amsterdam De Meesterwerken

--Gerrit Berckheyde, De bocht van de

versterken, kunnen door middel van een Stichting dr Hendrik Muller’s

VSBfonds

BankGiro Loterij

activiteiten van het Rijksmuseum willen

Genootschap voor Kunsten en

--José Maria Sert, Straatgezicht in een --Luke Swank, Gezicht in Oakland, CA

aan het Rijksmuseum Fonds is zeer

1600-1624

HGIS-C Ministerie van Buitenlandse

--Verzameling van ca. 3800 fotoboeken

het Rijksmuseum. Elke schenking welkom. Particulieren die specifieke

groepen senioren uit verzorgingshuizen

M.A.O.C. Gravin van Bylandt

meest brede zin steun verleent aan

Spiegelstraat te Amsterdam SNS REAAL Fonds

zeven musea dat het mogelijk maakt voor

Baker & McKenzie

Vijzelstraat in de richting van de Nieuwe

Schilderkunst in het Rijksmuseum, deel II,

--Museum Plus Bus: een initiatief van

bezoeken

onafhankelijke stichting die in de

-- Bestandscatalogus Nederlandse

Dhr. mr. A.C. Bakker naakte vrouw

Herengracht vanaf de brug van de

Stichting Zabawas

behoeve van de afdeling Aziatische kunst

--Onderdeel restauratieproject

van het Rijksmuseum.

Het Nieuwe Rijksmuseum Paccar Inc

Paul Huf Fonds

For the Love of God. Damien Hirst in

--Restauratieateliers

Het realiseren van aankopen voor de

het Rijksmuseum

--Digitalisering van het fotoatelier

Nationale Fotocollectie.

--Promotiecampagne tentoonstelling

7

--Verzameling van ca. 3800 fotoboeken uit de collectie van Willem Diepraam --Fotoproject Hogesnelheidslijn (hsl) Goslings NieuwBeerta Fonds Het in stand houden en het uitbreiden

Gerhards Fonds Aankoop en behoud van Nederlandse

-- Grondbeginselen der teekenkunst, in fragmenten naar de antieken

J.A.J. en M.A. Risseeuw Fonds

Sylvia en Carel Willink Fonds

en anonieme schenkers

Ten behoeve van aankoop, restauratie

Ten behoeve van het bestuderen,

and anonymous donors

en tentoonstellingen van schilderijen en

restaureren, verwerven en uitdragen van

Romantische School.

Sem Presser Fonds

aquarellen uit de periode van de Haagse

het werk van Carel Willink.

--J. Spoel, Damesgezelschap bekijkt

Mogelijk maken van een educatief project

School.

schilderijen uit de 19de eeuw en de

stereoscoopfoto’s

voor jongeren waarbij het uitgangspunt

Meer informatie Voor meer informatie over sponsoren

Bestuursfonds Hollandse Meesters

partnerships, schenkingen, legaten

is dat jaarlijks een actueel aspect van de

Knecht-Drenth Fonds

Ten behoeve van educatieve programma’s,

en Fondsen op Naam kunt u contact

bijzonder Surimono prenten, ten behoeve

Manfred & Hanna Heiting Fonds

Nederlandse samenleving in een serie foto’s

Ten behoeve van aankoop van Nederlands

projecten en middelen.

opnemen met de afdeling Communicatie

van het Rijksprentenkabinet.

De bevordering van fotohistorisch onder-

wordt vastlegd. Het project wordt verbonden

gelieerde schilderijen 20ste eeuw.

-- Theatrale rondleiding ‘Meisje zonder naam’

& Marketing, tel. 020 6747 192/335,

--Katsushika Hokusai, De Adonisplant,

zoek door aankomende conservatoren uit

met en loopt parallel aan de jaarlijkse foto-

binnen- en buitenland aan de hand van

opdracht Document Nederland.

Migelien Gerritzen Fonds

Schenkers

originelen uit de Nationale Fotocollectie in

-- Fotoproject door jongeren over Document

Ten behoeve van educatieve activiteiten voor

De heer en mevrouw Van Hulsen-

de afdeling Restauratie & Conservering in de

Ognibeni

breedste zin van het woord.

Bijdragen leveren aan de verzameling

--Masterclass voor restauratoren

Italiaanse tekeningen van het

van de collectie Japanse prenten, in het

reeks van twaalf shunga met titelblad Veluvine Molijn de Groot Fonds

het Rijksmuseum.

Jongeren uit Nunspeet op een inspirerende

--Het Rijksmuseum heeft het derde

Nederland, Het wassende water

wijze kennis laten maken met het

en vierde deel gepubliceerd van de

A.E. van Kampen Fonds

nationaal cultureel erfgoed.

reeks boeken Rijksmuseum Studies in

Aankoop, restauratie, tentoonstellingen en

--Bezoek van ruim 500 kinderen uit

Photography. Gedurende de komende

onderzoek van zilver.

Nunspeet aan het Rijksmuseum op 18,

jaren verschijnen in totaal tien delen. Bas ten Haaf Fonds

19 en 21 februari 2008 Johan Huizinga Fonds

Ondersteunen van het optimaal

Suman Fonds

De optimale presentatie van het cultureel

toegankelijk maken van het museum

Het bevorderen van de toegankelijkheid

historisch erfgoed van Nederland in het

voor minder validen en lichamelijk

van het Rijksmuseum voor Engelstalige

Rijksmuseum.

gehandicapten.

kinderen.

-- Jikke van Loon, Beeld Surinaamse verzetsstrijder Anton de Kom

Victor Muller Fonds

of de website www.rijksmuseum.nl raadplegen.

Rijksmuseum Amsterdam ten behoeve van Staal aan Zee, Corus Staal B.V.

aankoop, restauratie, tentoonstelling en

Ten behoeve van de aanstelling van een

onderzoek.

conservator Indiase kunst.

-- Jacopo Zucchi, Het Oordeel over de Moed

Van der Vossen-Delbrück Fonds Ten behoeve van aankoop, restauratie

Het bevorderen van betrokkenheid

Johanna Kast-Michel Fonds

en onderzoek van kunsttheoretische en

van jongeren tot en met 25 jaar bij het

Het ondersteunen van opleidingsmogelijk-

kunsttechnologische bronnen.

nationaal cultureel erfgoed.

heden, onderzoek en uitvoering van

--A New Book of Cyphres, B. Rhodes

projecten voor restauratoren.

--22 lots uit de collectie van R. Hesterman

Het ondersteunen van de collectie

Receptuurboeken Fonds

Sara Geertruida Aalders-Huender

scheepsmodellen in het Rijksmuseum in de

Aankoop, restauratie, onderzoek en onder-

Fonds

meest ruime zin van het woord.

wijs ten behoeve van de receptuurboeken

Ten behoeve van de collectie kant.

Scato Gockinga Fonds

en de handleidingen voor de kunstenaar. Bank ten Cate & Cie Fonds Aankoop, restauratie en onderzoek ten behoeve van het textiel voor het interieur. Frits en Phine Verhaaff Fonds Aankoop en restauratie van, tentoonstellingen over en onderzoek naar

--Trattenimenti sulle vernici, ed altre materie util, F. Agricola

Ten behoeve van de collectie vaderlandse

--The Speculum, Hassell

geschiedenis en de collectie Nederlands

-- The Art and Practice of Etching, H. Alken

cultureel erfgoed.

--The Art of Painting in Miniature on

--Fotoalbum en losse foto’s uit Moengo,

Ivory, J. Payne

Suriname

--Proporcien des menschelyken levens, na

middeleeuwse kunst.

de voortreffelykste, en alderschoonste

-- Maria Immaculata, ivoren reliëf met een

antiken met vlyt afgemeeten door

biddende staande Maria

Maria Adriana Aalders Fonds

Mr. Audran

8

9 Hip & Huf Gala, 25 oktober 2008. Foto Myra May Fotografie

Patronen

G.W.E.J. Appels, Tilburg

Mr. H. den Hartog, Arnhem

Elisabeth Schep, Amsterdam

Coen Teulings, Brussel (België)

Marian Voigt, Bussum

F.J.G. Bakker, Antwerpen (België)

A.Ph.J. de Haseth Möller, Amsterdam

G. Schlick, Blaricum

T.M. Teves, Amsterdam

Mr. J.M.L. Vroom, Bilthoven

Z.A.N.B. Beckers, Hilversum

Mr. R.R. Hazewinkel, Bussum

Dr. J.P. Sigmond, Oegstgeest

Drs. Ph.R. Tondu, Hurdegaryp

Arnaud Wachters, Vinkeveen

Drs. John Harvey S. Bergen, Amsterdam

Mr. J.M. Hessels, Wassenaar

Simonis & Buunk, Ede

Drs. P. Toorenburgh, Amsterdam

P.E. Wessels-van Houdt, Amsterdam

Drs. L.M. Bevers-Reinders, Rotterdam

C.F. Hessing, Amsterdam

Ir. C.P. van der Slikke, Amsterdam

M.G. Trampe, Canon Nederland N.V.,

Mw. drs. C.S. de Witt Wijnen-Jansen

Dhr. en mw. Bierman, Benningbroek

K. Hoff, More, the art of work, Amsterdam

Mark Smit Kunsthandel, Ommen

Hoofddorp

Schoonhoven, Bergambacht

W.J. Blok, Rijsbergen

Dhr. en mw. Hoogendijk-Bol, Bussum

G.J.R. Staal, Düsseldorf (Duitsland)

W.B.I.M. Vehmeijer, Amsterdam

P.R. de Witte, Blaricum

Notariskantoor Boerekamp & Sypkens,

Drs W.J. Hoogsteder, Den Haag

A. Strating, Vinkeveen


Amsterdam

Dr. S. van Houten, Waalre

Mr. F.D.E. Sulzer, Breda

Koen Visser

Drs. J.H.E. Bok, Wealth Management

H. Hulsinga, Amersfoort

Partners N.V.

Dhr. en mw. Jansen-de Boorder, Bussum

Jan-Maarten en Pauline Boll-Kruseman,

J.M.J. Jas, Studio Jas, Amsterdam

Amsterdam

M. Jurriaanse, Rotterdam

S.W. Bremer, directeur Wereldmuseum

B.J.Th. Kastrop, Classicus B.V., Heemstede

Rotterdam

J.S. Klaver, Wormerveer

F.M. Brenninkmeijer, Meerbusch

Familie Klerk, Amsterdam

(Duitsland)

J. Koster, Vught

Annemiek en Hans Brouwer,

Mr. M.J. Langeveld, Bergen (NH)

Badhoevedorp

Prof. dr. R. de Leeuw, Amsterdam

Mw. mr. S.G. Brummelhuis, Londen

A.M.C. van der Linden-Taverne,

(Groot-Brittannië)

Amsterdam

C.M.J. van der Burg, Noordwijk

M. van Linschoten, Tilburg

F. Buunk, Ede

Dhr. en mw. van Lith-Dumont

Christie’s, Amsterdam

Mr. A.A.A.G.M.C. van Loon, Leiden

R. Dattatreya, Total Solutions Group,

Mr. R.I. Loosen, Amsterdam

Amsterdam

Jhr. mr. A.A. Loudon, Den Haag

G.J.M. Derksen, Amsterdam

Rudy M.J. van der Meer, Emst

A.M.C. Dickinson Tettero, Wassenaar

Drs. M.Y. Meijer-Bergmans, Wassenaar

Ir. J.D. Doets, Amsterdam

Mr. Rien H. Meppelink, notaris,

Theo Dorresteijn, Realworks BV,

Amsterdam

Amsterdam

C.S. de Meyere, Amsterdam

R. Drake, Wassenaar

J.L. Miedema, Amsterdam

M.A. Dreesmann-Beerkens, Brasschaat

H.N.Q. Molhuysen, Naarden

(België)

E. Munnig Schmidt, Loenen

L.J. van Driel, Amsterdam

E.A. Nijkerk, Wassenaar

P.M. Elte, internist, Amsterdam

Marijke van Oordt-Jones, Brussel (België)

Arent Fock, Amsterdam

C. Paulus van Pauwvliet, Amsterdam

N. Friling, Brasschaat (België)

Marisa Polin, Den Haag

H.T. von der Gablentz, Amsterdam

W.P.B. Reefman, Blaricum

W.J. van Geest, Cruquius

L.B. Romeyn, Teylingen

C.H. Gerritsen, Oosterbeek

Dhr. en mw. van Rosmalen-de Koning,

Ir. H. de Goederen, Aerdenhout

Amsterdam

Hans & Manuschka de Haan Koelega,

Dhr. en mw. Ruding-Hekking, Brussel

Willem van Nus Stichting, Amsterdam

(België)

Familie Han-Crebolder, Amsterdam

A. Ruys, Wassenaar

10

11 Patronendiner, 29 januari 2008. Foto rvda

Verslag van de directie

Het Rijksmuseum is veel meer dan een ge-

museum werken nu eenmaal veel mensen

bouw. Ook in 2008 toonde de Stichting Het

en dan gebeurt wat in een mensenleven

Rijksmuseum zich vitaal en presenteerde

gebeurt. Zo betreurden wij het overlijden

wereldwijd een aantrekkelijk en breed ge-

van onze collega Dushanka Cadjo van

schakeerd programma voor een talrijk pu-

Bewaking, Beveiliging & Veiligheid. Maar

bliek. Met bijna een miljoen bezoekers in

ook nieuw leven diende zich aan, de vele

de Philipsvleugel en een veelvoud hiervan

geboortes zijn te veel om op te noemen.

aan de reizende tentoonstellingen, lezin-

De verbouwing tijdens de afgelopen jaren

gen van medewerkers, cursussen en onze

werd indringend vastgelegd in de docu-

bekroonde website, met onze publicaties

mentaire Het Nieuwe Rijksmuseum. Een

en ons eveneens gelauwerde tijdschrift Oog

film over dromen en ambities, die in no-

bruist het Rijksmuseum van de energie.

vember op het

Met het aantreden van een nieuwe directie

ging en begin 2009 op televisie werd uitge-

ging het Rijksmuseum in 2008 een nieuwe

zonden. Hoewel het Rijksmuseum hoofd-

fase in. Precies op de helft van het jaar, op

onderwerp en ‘slachtoffer’ is van de film,

1 juli, werd de directiewisseling afgerond.

komt het er opvallend goed uit naar voren.

Na zeven jaar maakte Peter Sigmond plaats

We zien de grootste en meest belangwek-

voor Taco Dibbits als directeur Collecties

kende verbouwing van het belangrijkste

en Wim Pijbes volgde als nieuwe hoofd-

museum van het land, waar gepassioneerde

directeur Ronald de Leeuw op, die na twaalf

professionals, geheel in de grootse traditie

jaar afscheid nam. De scheidend hoofd-

van het instituut, het Rijksmuseum voor-

directeur werd op passende wijze uitgeluid

bereiden op de 21ste eeuw. Een museum

in het Concertgebouw in aanwezigheid

dat klaar is om meer publiek uit binnen- en

van vele gasten uit binnen- en buitenland.

buitenland te kunnen ontvangen op een

Terecht werden hij en Peter Sigmond uit-

gastvrije plek, waar geleerd en genoten kan

gebreid bedankt voor het vele werk dat zij

worden en waar alle faciliteiten aanwezig

voor het Rijksmuseum hebben verricht:

zijn die de moderne bezoeker mag ver-

natuurlijk de verbouwing en de plannen

wachten.

voor de nieuwe geïntegreerde opstelling

In 2008 is, nadat de aanbesteding in febru-

van kunst en geschiedenis, maar evenzeer

ari aanvankelijk mislukte, uiteindelijk een

het verder ontwikkelen en professionalise-

begin gemaakt met de verbouwing. Het

ren van de organisatie.

project is nu opgedeeld in percelen, waar-

Het afgelopen jaar waren er naast wijzigin-

van het grootste deel gedurende 2008 is

gen op het professionele vlak uiteraard ook

aanbesteed, de resterende volgen in 2009.

persoonlijke gebeurtenissen om bij stil te

Hiermee zijn de oplevering en openings-

staan. In een grote organisatie als het Rijks-

datum vastgesteld op 2013.

idfa

Festival in première

12

13 Een deel van het hoofdgebouw was van 20 juli t/m 31 augustus in de weekenden open voor het publiek. Belangstellenden konden een kijkje nemen in de Voorhal en de Eregalerij. Foto Joost van den Broek / Hollandse Hoogte

Sacha de Boer brengt het nieuws over de succesvolle aanbesteding van de eerste percelen, 28 oktober 2008. Archief nos Journaal

Leerlingen uit Helmond bij het affiche For the Love of God. Foto Evert Elzinga

Chinese toeristen in de tuin van het Rijksmuseum. Foto Herman Wouters / Hollandse Hoogte

Publiek

meid in Tokio (494.000 bezoekers) en

derland, een samenwerkingsverband met

Het bezoekersaantal van 2008 eindigde

onze eerste tentoonstelling in China, in

NRC Handelsblad, werd weer tentoon-

net boven dat van 2007: bijna 976.000.

het Shanghai Museum (280.000 bezoekers).

gesteld in Huis Marseille in Amsterdam.

Een uitstekende eindstand, mede dankzij

Opzienbarende tentoonstellingen elders

De tentoonstelling Der Weite Blick,

de presentatie van For the Love of God

waren onder andere De droom van Pi-

Landschaften der Haager Schule aus dem

van Damien Hirst. Het Rijksmuseum liet

ranesi in Teylers Museum in Haarlem,

Rijksmuseum werd getoond in de Neue

overtuigend zien uitstekend in staat te

waarvoor Ronald de Leeuw als gastcon-

Pinakothek in München en reist aanslui-

zijn een jong en nieuw publiek aan te spre-

servator optrad en die eerder te zien was

tend door naar Spanje en zal in 2009 te

ken, dat voor een groot deel uit Nederland

in het Cooper-Hewitt, National Design

zien zijn in de Kunsthal Rotterdam.

kwam. Het was verheugend de lange rijen

Museum in New York. Het resultaat van

met mensen te zien die geduldig wacht-

de jaarlijkse foto-opdracht Document Ne-

ten om een glimp op te vangen van de beroemdste schedel ter wereld. Naast de tentoonstellingen en aanwinstenpresentaties in de Philipsvleugel (zie het overzicht op pagina 62) was het Rijksmuseum wereldwijd op vele locaties aanwezig: met tentoonstellingen in ons museum op Schiphol en in Rijksmuseum Maastricht – ons samenwerkingsverband met het Bonnefantenmuseum –, met langdurige bruiklenen, reizende tentoonstellingen, gastpresentaties, coproducties en eigen producties die bij collega-instellingen werden gepresenteerd. Kortom: een indrukwekkende lijst activiteiten in 121 landen. Overzichten van alle bruiklenen en tentoonstellingen staan verderop in dit jaarverslag vermeld. Het opvallendst waren de tentoonstelling rondom De melk-

14

15 Rembrandt. Pintor de historias in Museo Nacional del Prado, Madrid, van 15 oktober 2008 tot 6 januari 2009. De tentoonstelling trok ruim 220.000 bezoekers en was de eerste Rembrandt-tentoonstelling in Spanje. Foto Pierre-Philippe Marcou / afp/ Getty Images

Boven: Titiaan te gast, van 25 juni tot 22 september 2008. Foto Evert Elzinga

Lange rijen tijdens de Museumn8 voor For the Love of God, 1 november 2008. Foto Evert Elzinga

Samenwerking

en bovendien succesvol. Gedurende het

met gelden van Royal Dutch Shell middels

2008 was ook het jaar waarin samenwer-

jaar raakte de prijzenkast goed gevuld

de Stichting Nationaal Fonds Kunstbe-

kingsverbanden werden gecontinueerd of

met diverse onderscheidingen en nomi-

zit en van de BankGiro Loterij. Een mooi

een nieuwe invulling kregen. Na jaren van

naties, met name voor de website, Oog

schilderij waarin kunst en geschiedenis

voorbereiding konden de samenwerkende

en de innovatieve publieksbenadering.

samenkomen en dat straks een ijkpunt in

meldkamers van het Van Gogh Museum

Als onderdeel van de inwerkperiode

de nieuwe opstelling zal zijn. Daarnaast

en het Rijksmuseum in hun nieuwe be-

van de nieuwe hoofddirecteur is een

toonden de verschillende afdelingen zich

huizing aan de Paulus Potterstraat star-

groot aantal gesprekken gevoerd, met de

actief in het verzamelen van prachtige

ten. Een project dat in combinatie met de

buurtagent tot de minister van Onder-

stukken, dikwijls ondersteund door het

eveneens in 2008 doorgevoerde reorgani-

wijs, Cultuur en Wetenschap. Doel van

Rijksmuseum Fonds. In 2008 kon het

satie van de beveiligingsafdeling duidelijk

deze gesprekken was vooral nader kennis

Rijksmuseum daarbij rekenen op on-

toont dat bewaking en beveiliging een

te maken en elkaar te informeren over het

dersteuning van nieuwe begunstigers als

nieuwe fase ingaan.

Rijksmuseum in de toekomst.

Baker & McKenzie, maar ook een beroep

Ook met onverwachte partners werd sa-

doen op een aantal oude bekenden als de

Collectie

BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt,

producten geïnspireerd op kunstwerken

De collectie werd strategisch versterkt

het

en motieven uit de Rijksmuseumcollec-

met prachtige aankopen en schenkingen.

fonds, het sns reaal Fonds en de Mondriaan

tie. Het was het eerste volledige jaar van

Ik noem hier De vierkante man van Karel

Stichting. Zie voor een compleet overzicht

ons tijdschrift Oog dat we samen met Stu-

Appel en het prachtige De bocht van de

de pagina’s 6 t/m 9.

dio Room maken, die eerder succesvolle

Herengracht van Berckheyde, aangeschaft

Op 14 februari werd het 450.000ste record

mengewerkt. De

hema

ontwierp diverse

vsbfonds,

het Prins Bernhard Cultuur-

tijdschriften lanceerde. Ons museum op Schiphol wordt blijkens de enthousiaste reacties in de gastenboeken door de reizigers nog steeds bijzonder gewaardeerd. Allemaal nieuwe podia, voortkomend uit samenwerkingsprojecten met sterke partners. Het toont overduidelijk aan dat het Rijksmuseum op allerlei fronten actief is

16

17 Baby’s dragen rompertjes uit de collectie Rijksmuseum / hema. Foto Jeroen Swolfs

Aanwinstententoonstelling foto’s Paul Huf, van 19 februari tot 21 april 2008. Foto Kick Smeets / Hollandse Hoogte

Senioren bezoeken met de Museum Plus Bus diverse musea, mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij. Foto Patrick Post / Hollandse Hoogte

in het collectiebeheersysteem Adlib inge-

stond veel in het teken van het inwerken

moois dat al bedacht is om onze bezoekers

voerd, een heugelijk feit dat aangeeft dat

en over en weer kennismaken. Op strate-

en gebruikers optimaal te kunnen laten

achter de schermen volop wordt gewerkt

gische plaatsen in de organisatie traden

genieten.

aan Het Nieuwe Rijksmuseum. Ook het

vanaf de tweede helft van het jaar nieuwe

Om de bezoekers beter van dienst te kun-

digitaliseren van de collectie ging in 2008

collega’s aan, onder wie nieuwe hoofden

nen zijn is een aantal activiteiten onderge-

gestaag door: er werden bijna 46.000

op Communicatie & Marketing, Educa-

bracht in de nieuwe subafdeling Frontoffice.

voorwerpen gedigitaliseerd.

tie, Tentoonstellingen, Beeldende kunst

Voor ontvangsten en evenementen is een

en Geschiedenis. Met de vernieuwde en

aparte afdeling opgericht die ressorteert

Personeel

verjongde samenstelling van het team wil

onder Communicatie & Marketing. De

Met het aantreden van de nieuwe directie

het Rijksmuseum voortbouwen op al het

ontwikkelingen op het gebied van bevei-

18

19 Boven: Concert door Richard Hengeveld op de vrijdagavond, 18 april 2008. Foto Jeroen Swolfs Lunch medewerkers in het Ateliergebouw. Foto Staeske Rebers / afdeling Beeld

Familierondleiding. Foto Jeroen Swolfs

Tentoonstelling Vroege Hollanders in Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, met onder meer De dans om het gouden kalf van Lucas van Leyden, van 16 februari tot 25 mei 2008. Foto René den Engelsman

Bezoekers voor De bedreigde zwaan van Jan Asselijn. Foto Jeroen Swolfs

liging en de samenwerking met het Van

Vooruitblik

ken staan van de stichting van New York,

Gogh Museum werden al genoemd.

Voor de jaren na 2008 staat veel op stapel

toenmalig Nieuw Amsterdam, precies 400

Na 33 jaar nam Jan Piet Filedt Kok afscheid

waar het afgelopen jaar al een begin mee is

jaar geleden. Het Rijksmuseum bereidt in

van het Rijksmuseum. Hij was onder meer

gemaakt. In de Philipsvleugel wordt een

samenwerking met het Nationaal Archief

werkzaam als hoofd van de afdeling Schil-

prentenkabinet gecreëerd, direct naast de

een presentatie voor die te zien zal zijn in

derijen en directeur Collecties. De ten-

Nachtwachtzaal, zodat ook onze werken

de Philipsvleugel. En in het Metropolitan

toonstelling Vroege Hollanders in Museum

op papier met ingang van 2009 een plek

Museum in New York zal ook een ten-

Boijmans Van Beuningen en de door hem

krijgen in de Meesterwerkenopstelling.

toonstelling te zien zijn in het kader van

samengestelde bestandscatalogus Early

Het Rijksmuseum bereidt tentoonstellin-

Hudson 400 jaar.

Netherlandish paintings in the Rijksmu-

gen voor over Vermeer, Rembrandts por-

Daarnaast zal een keuze uit onze collectie

seum, Amsterdam. Volume I - Artists born

tret van Jan Six en Hendrick Avercamp.

Haagse School te zien zijn in Spanje en

before 1500 vormen de kroon op zijn werk.

Het jaar 2009 zal voor een deel in het te-

Rotterdam, terwijl in Vancouver, Canada, een Gouden Eeuw-tentoonstelling gepresenteerd wordt. Het Rijksmuseum gebruikt deze jaren waarin het hoofdgebouw niet in gebruik is optimaal om over de hele wereld aanwezig te zijn. De laatste maanden van het afgelopen jaar werd duidelijk dat de kredietcrisis ook zijn weerslag had op de museumwereld. Grote fondsen raakten een aanzienlijk deel van hun vermogen kwijt, sponsors werden terughoudend en het toerisme begon af te nemen. In de begroting voor 2009, die eind 2008 werd vastgesteld, is rekening gehouden met mogelijk moeilijker tijden. Veel verliest zijn waarde, of eigenlijk moeten we hier zeggen zijn prijs. Maar de waarden van het Rijksmuseum zijn onbetaalbaar, niet te koop: duurzaam en van alle tijden. En gelukkig staat het Rijksmuseum niet alleen. Het weet zich gesteund door tal van particulieren, bedrijven en instanties waaronder onze vaste sponsors Philips, BankGiro Loterij en paccar,

ing,

Corus, Baker & McKenzie, ons

eigen Rijksmuseum Fonds, onze Marketing Adviesraad en de talloze Fondsen op Naam en onze gestaag groeiende vriendenkring. Wim Pijbes

20

21 Theatrale rondleiding door de Philipsvleugel. Foto Jeroen Swolfs

Uitreiking van de Gouden Penselen, in het bijzijn van Vrienden van het Rijksmuseum, 1 oktober 2008. Foto Jeroen Swolfs

Aanwinsten

koop met steun van de BankGiro Loterij.

Meubelen

Langdurige bruiklenen

BK-2008-93

Kamphuis, Jan

Appel, Karel De ontmoeting (The encounter); Zwarte

en secretaire, ingelegd met geel en rood koper

maagd (Black virgin). Bruikleen van de

en ivoor, Zwolle, ca. 1850. BK-2008-51 t/m 53

Open Window Foundation, uit de nala-

Foto’s en fotoalbums

Koningin Juliana (3 maal); prins Bernhard;

tenschap van de kunstenaar. SK-C-1702

Anoniem

koningin Juliana en prins Bernhard,

Bronzen beeldengroep, La mort de

Anoniem

E. Quesnel, Parijs, 1838. Schenking de heer

Tafel, zes stoelen en voetenbank van

H.B. van der Ven, Den Haag. BK-2008-204

eikenhout, de tafel en de stoelen versierd

Ontmoeting tussen het Engelse schip ‘Prince’

Stone, Nicholas

Nieuwenhuis, Theo

Velde, Willem van de (I)

NV, Utrecht, 1971. NG-2008-2

Fotoalbum nsb, Coevorden, 1941-1947.

Nederland, 1970-1999. Schenking de heer P.

Schenking NN. NG-2008-17

Eckhardt, Amsterdam. NG-2008-31 t/m 35

Anoniem

met ingegrifte patronen en ingelegd met

en het Nederlandse schip ‘Gouden Leeuw’

Terracotta beeld van een staande vrouw,

tropische houtsoorten. Vervaardigd door E.J.

op zee. Bruikleen van mr. R.R. Hazewinkel,

Fotoalbum betreffende de bestuurs-

AK-RAK-2008-1

Amsterdam, ca. 1610-1615. Schenking Erven

van Wisselingh & Co., Amsterdam, 1899.

Bussum. SK-C-1700

ambtenaar Letterie in Nederlands-Indië,

prof. I.Q. van Regteren Altena. BK-2008-209

BK-2008-121-A t/m F

Quellinus, Artus (I)

rijdier, Midden-Java, derde/vierde kwart

Liggende hazewindhond, eikenhout,

Schilderijen

9de eeuw. Schenking ir. C. Oorthuys, Baak.

Antwerpen, 1657. Aankoop met steun van de

Appel, Karel

AK-RAK-2008-2

BankGiro Loterij. BK-2008-120

Anoniem

Visser, Carel

Tafel, China, 18de eeuw. Schenking

Acht gestapelde balken, 1964. Aankoop met

mw. mr. M.S. van de Poll, Amsterdam.

steun van het Rijksmuseum Fonds. BK-2008-4

Langdurig bruikleen Suzuki Shonen

Nederlands-Indië, 1907-1930. Schenking uit

92 foto’s, resultaat van foto-opdrachten van

Letterie. NG-2008-13-1 t/m 28

Atelier hsl 2001-2007. Overdracht Stichting

Anoniem

carré). Aankoop met steun van de BankGiro

Anoniem

Edele metalen

van de Vijzelstraat in de richting van de

Pijzel, A.D.

Nieuwe Spiegelstraat te Amsterdam. Aankoop

NG-2008-26 Manen e.a., Bertien van

de nalatenschap van mw. A. d’Olivier Farran-

9 foto’s van een militaire parade van de

Berckheyde, Gerrit Adriaensz

Portret van Josephine Baker, Parijs, ca. 1950.

Collectie Nederland. SK-C-1701 Textiel

Loterij. SK-A-5002

Leloir, Jean-Pierre

De Heilige Familie. Bruikleen Instituut

De vierkante man (The Square Man, L’homme

De bocht van de Herengracht vanaf de brug

AK-RAK-2008-3

Vermeyen, Jan Cornelisz

2000. NG-2008-25 Koot, Max

Bartholomeussen, China, Qianlong-periode.

Shiva zittend op de schouders van zijn

Portret van Maxim Hamel, Nederland, 1950-

Eiken- en palissanderhouten tafel, commode

Monseigneur le Duc de Clarence. Gegoten door

Anoniem

Groot, Godfried de

Comte de Aziatische kunst

van Cornelis Schippers en Judick

Atelier hsl. NG-2008-29-1 t/m 92 Manen e.a., Bertien van

Canadezen op de Dam, Amsterdam,

24 foto’s van de aanleg van de Hogesnelheidslijn

Kazuifel, stola, manipel, bursa en velum

28 juni 1945; 4 foto’s van krijgsgevangen

(hsl) van Amsterdam naar Parijs, Nederland,

van geel zijdesatijn met borduurwerk.

Duitsers, Nederland, 1945. Schenking

2002 -2007. Aankoop met steun van het Paul

West-Europa, China, tweede/derde

de heer J.H. Driessen, Lichtenvoorde.

Huf Fonds en het Rijksmuseum Fonds.

kwart 18de eeuw. BK-2008-176-A t/m E Anoniem

NG-2008-38-1 t/m 9 en NG-2008-39 1 t/m 4 Anoniem

NG-2008-27-1 t/m 24 Posthuma de Boer, Eddy

Twee zilveren kandelabers met zes armen,

met steun van Royal Dutch Shell middels de

Servet, geweven ter herinnering aan de

37 foto’s gemaakt in Moengo (Mungo) en

Portretfoto’s van zeven Nederlandse acteurs

Zomerlandschap, Kyoto (Japan), 1908.

met het alliantiewapen Von Nagell van

Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit en de

troonsbestijging van aartshertog Karel

Albina, Suriname, 1929-1930. Aankoop met

met bijbehorende vellen contactafdrukken,

Bruikleen van de Vereniging van Vrienden

Gartrop-Van Nagell van Ampsen, Den Haag,

BankGiro Loterij. SK-A-5003

van Oostenrijk als keizer van het Heilige

steun van het Maria Adriana Aalders Fonds.

der Aziatische Kunst. AK-MAK-1728

1842. Schenking de heer H.B. van der Ven,

Roomse Rijk in 1711, Kortrijk, 1711 of later;

NG-2008-37

Den Haag. BK-2008-88-A en B Beeldhouwkunst Anoniem Ivoren reliëf, Maria Immaculata, Nederlanden, ca. 1480-1500. Aankoop uit het Frits en Phine Verhaaff Fonds. BK-2008-69 Bartolini, Lorenzo

Smits, Hendrik Zilveren sauskom, Amsterdam, 1800. Schenking de heer J. Ambaum, Amsterdam. BK-2008-150 Wouterus Verschuur (firma)

Drölling, Michel-Martin

Anoniem

Gezicht op de tuinen van de Villa Medici.

Servet met ingeweven voorstellingen van

Aankoop met steun van de BankGiro Loterij.

de passiewerktuigen van Christus, Kortrijk

Fotoalbum Moengo (Mungo), Suriname,

SK-A-5001

of Sleeswijk-Holstein, ca. 1600-1630.

1927-1931. Aankoop met steun van het Maria

Schenking mw. I. André de la Porte-barones

Adriana Aalders Fonds. NG-2008-48

Verspronck, Johannes Cornelisz Portret van Dirck, Johannes of Jacobus Wallis

van Pallandt en mw. E. Oudshoorn-barones

en Portret van Adriana Croes. Aankoop met

van Pallandt, Ommen. BK-2008-210 en 211

Anoniem

Nederland, 1950-2000. NG-2008-18 t/m 24 Tasman e.a., Coen 50 foto’s met betrekking tot de Kabouterbeweging, Amsterdam, 1968-1971. NG-2008-54-1 t/m 50 Wouda, Raimond Fans: Raimond Wouda fotografeert

Fotoalbum en 15 losse foto’s, met o.a.

gepassioneerd Nederland. Foto-opdracht

drie foto’s van het luchtschip ‘Graf

Document Nederland, Nederland, 2006-

Zeppelin’ boven Rotterdam, Rotterdam,

2007. NG-2008-9-1 t/m 43

Een ensemble, bestaande uit een strooibus, een

gelden van de BankGiro Loterij. SK-A-4997

Marmeren beeld, Caritas (La Carità

mosterdpot en twee zoutvaten, zilver, deels

en SK-A-4998

Educatrice), Florence, 1842-1845.

verguld. Uitgevoerd door Jean Anthoine de

Aankoop met steun van de BankGiro Loterij.

Haas, Amsterdam, 1821. Schenking de heer J.

Portret van Eduard Wallis (1621-1684) en

BK-2008-5-A en B (sokkel)

Ambaum, Amsterdam. BK-2008-151-A t/m D

Portret van Maria van Strijp (1627-1707),

Anton de Kom (1898-1945), Nederland

Fotoalbum met 58 foto’s met betrekking tot

echtgenote van Eduard Wallis. Schenking

(Gameren), 2004-2006. Aankoop met steun

een Nederlandse officier en zijn gezin, Ede,

Portret van Anton Mussert, gemaakt naar een

van het Johan Huizinga Fonds. NG-2008-4

Voorschoten, 1937-1948. NG-2008-53

foto, Nederland, 1940. NG-2008-10

Boizot, Louis-Simon

22

Panies dagboek, uitg. Meulenhoff Nederland

Nieuwerkerke, Alfred Emile O’Hara

Beeldende kunst

Parelmoeren plaque met de wapens

Duijn, Roel van

Verspronck, Johannes Cornelisz

Geschiedenis Beeldhouwkunst Loon, Jikke van

Scheveningen, 1929-1930. NG-2008-52 Anoniem

Grafiek Anoniem

Twee terracotta reliëfs, Het offer aan Venus

Kostuums en accessoires

Erven Van Reenen, ter voldoening van

en Het offer aan Ceres, Rome, 1766. Aankoop

Schenking Erven Van Reenen

successierechten, en met steun van de

met steun van de BankGiro Loterij,

Een collectie hoeden, mutsen, jassen, kousen,

BankGiro Loterij, het Fonds Cleyndert en

Boeken

De koninklijke familie en president Clinton

Munten en penningen

BK-2008-92-A en B

kinderkleding, ondergoed, waaiers en andere

het Stortenbeker Fonds van de Vereniging

Anoniem

en diens vrouw, Paleis Noordeinde (Den

Abeele, Pieter van

Lespingola, François

Anoniem

accessoires, Nederland, Frankrijk, Duitsland

Rembrandt, en het Rijksmuseum Fonds.

Distinctieven der beweging nsb, uitg. nsb,

Haag), 1997. Schenking de heer P. Eckhardt,

Overlijden van de schilder Wallerand

Bronzen beeldengroep, Hercules bevrijdt

en andere landen, eerste helft 20ste eeuw.

SK-A-4999 en SK-A-5000

Nederland, 1933-1945. Schenking Jos van

Amsterdam. NG-2008-36

Vaillant op 28 augustus 1677, Nederland,

Prometheus, Parijs/Rome, ca. 1670. Aan-

BK-2008-95 t/m 119

Kempen, Uithoorn. NG-2008-3

1677. NG-2008-56

23

Anoniem

Zegveld, J.Ph. van

Gouden penning door Isaac Pontanus

NV Gemeenschappelijke Mijnbouw-

(1625-1710) aan zijn kleinzoon Henricus

maatschappij Billiton 1946-1947, Koninklijke

van Beek gegeven ter gelegenheid van zijn

Begeer, Voorschoten, 1947. Schenking de

achtste verjaardag, met bijbehorende doos,

heer F.T. Scholten, Amsterdam. NG-2008-55

Stichting Atelier hsl. NG-2008-28-1 t/m 24 Manuscript ‘Canter Visscher Manuscript’, met betrekking tot de voc. NG-2008-60 Nachthemd

Amsterdam, 1688. Schenking Vereniging

Gheyn (II), Jacob de Ontwerp voor de laatste prent in de reeks Omnium rerum vicissitudo est, ca. 1596-1597. Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena. RP-T-2008-97 Heemskerck, Maarten van

Marcus, Jacob Ernst

Bantzinger, Cees

Een gitaar spelende vrouw aan tafel.

Vrouwelijk naakt, met opdracht aan Sierk

RP-T-2008-92

Schröder. Schenking mw. M.J. Schröder-

Perkois, Jacob De prentverkoper, 1784. Schenking Erven S. Emmering. RP-T-2008-28

Basart, Cor Staand vrouwelijk naakt, zich ontkledend,

Schilderijen

(wegwerp) Frankrijk, ca. 1970. Schenking

Ruïnes op de Palatijn in Rome; verso:

de tefaf). NG-2008-41 en -41A (doos)

Anoniem

mw. H.J. Baruch, Amsterdam. NG-2008-16

Romeinse ruïnes, ca. 1532-1537. Schenking

Vier gezichten op het huis en de tuinen van

Erven I.Q. van Regteren Altena. RP-T-2008-93

Spieringshoek, tussen Schiedam en Rotterdam,

Icarus, 1985. Overdracht van beheer icn.

ca. 1740-1750. Schenking Erven I.Q. van

RP-T-2008-32

Familieportret van de familie Cock Blomhoff.

Pamflet

Mander (I), Karel van

100-jarig bestaan van de

Schildering op zijde, Deshima, Japan, 1817.

‘Aan alle Ingezeetenen van Burgten

Levensverzekeringsmaatschappij ‘Oude

Aankoop met steun van de BankGiro Loterij,

en Dorpen behoorend tot de

Boerenkermis, 1592. Schenking Erven I.Q.

Haagsche van 1836’, Koninklijke Begeer,

de Mondriaan Stichting, de Stichting dr

Arrondissementen’, uitg. H. Palier & Fils,

van Regteren Altena. RP-T-2008-101

Voorschoten, 1936. Schenking de heer H.B.

Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, het

van der Ven, Den Haag. NG-2008-6 en 7

K.F. Hein Fonds en de M.A.O.C. Gravin van

Gerdes, Ed Lotsverbondenheid nsb en Duitsers in 1940,

Bylandt Stichting. NG-2008-64 Musscher, Michiel van

Den Bosch, 23 januari 1795. NG-2008-43 Pamflet ‘Extract uit het Register der Resolutien van de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal

Nagel, Jan De H. Hieronymus, lezend, 1595. Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena. RP-T-2008-100

Savery, Roelant

Gerritsen en Van Kempen, Zeist, 1940-1941.

Isaac Pontanus (1625-1710) en zijn kleinzoon

der Vereenigde Nederlanden’, Den Haag,

Studie van boomstammen en -wortels,

NG-2008-58

Henricus van Beek, Amsterdam, 1689.

29 mei 1795. NG-2008-44

ca. 1606-1607. Schenking Erven I.Q. van

Gregoire, Paul Rijksinspectie Kunstbescherming 19401945, Koninklijke Nederlandse Munt, Utrecht, 1949-1950. NG-2008-50 Menger, Johan Philip

Schenking Vereniging Rembrandt (mede

Pamflet Bekendmaking naar aanleiding van de

Toeput, Lodewijk (Lodovico

NG-2008-40

bezetting door Frankrijk, Landsdrukkerij,

Pozzoserrato)

Spoel, Jacob

Den Haag, 31 mei 1796. NG-2008-45

Aankoop met steun van het Gerhards Fonds.

Langdurig bruikleen

universiteit, Koninklijke Nederlandse Munt,

NG-2008-11

Anoniem

Gezicht op Esch in Noord-Brabant

toneelstuk ‘De Duivel’ van Ferenc Molnar,

Schenking Galerie Hans, Hamburg.

1919. RP-T-2008-10

RP-T-2008-117 Schouman, Aart Zittend mannelijk naakt. RP-T-2008-91 Versteegh, Michiel Zelfportret bij kaarslicht. RP-T-2008-25 Wandelaar, Jan

Boogaard, Theo van den Fuck the world, ca. 1965-1969. Overdracht van beheer icn. RP-T-2008-33 Burki, Charles De slaapplaats van de kunstenaar in het krijgsgevangenenkamp in Bandoeng, 1942;

‘Dragten en Zeden der Batavieren volgens

Wasplaats in het krijgsgevangenenkamp in

Mr G van Loon’. RP-T-2008-90

Bandoeng, 1942. RP-T-2008-11 en 12 Bijwaard, Pieter

Nederland, 19de eeuw

Doos met 111 frottages en 7 tekeningen

Deventer, Koninklijke Fabrijk van

voor zijn boekje Los eruit, steen terug.

Smyrnasche en andere Tapijten,

Nieuwjaarsgeschenk van het Rijksmuseum

Tekening

Sigismundis Schuster (1757-?), Suriname (?),

1603; Een houten bruggetje naar een huis aan

voor de firma J.H. Smaale te Amsterdam

voor 2008. Schenking P. Bijwaard.

Friderici, J.H. de

Engeland (?), 1775-1825. Bruikleen van mw. S.C.

een stadsgracht; verso: Rotsachtig landschap

8 modeltekeningen voor tapijten, ca. 1855-1865.

RP-T-2008-68

Schuster, Jeruzalem (Israël). NG-2008-5

met bomen, ca. 1603. Schenking Erven I.Q.

Landschap, Nederland, ca. 1790. Schenking jhr. F.W.A. Beelaerts van Blokland,

in Den Haag door de gemeente Den Haag

Bloemendaal. NG-2008-14

van Regteren Altena. RP-T-2008-94 en 95

Rijksprentenkabinet

RP -T-2008-1 t/m 8 Bles, David Ferdinand Huyck keert terug uit den

Constant (C.A. Nieuwenhuis) Figuren in sector, 1964. Overdracht van beheer icn. RP-T-2008-78 Damsté, Paul

Tekeningen


vreemde. Schenking Ronald de Leeuw bij

Varia


Meldert, Pieter van

zijn afscheid als hoofddirecteur van het

‘De vuilnisbelt’, doosje met schetsen;

Coenen, Arno

Anoniem

Rijksmuseum. RP-T-2008-27

Kapotte fiets langs straatrand, Parijs,

voor zijn schilderij De Parijse kade in Rouen,

Allegorie op het boerenbedrijf, 1624.

Algemene prijspenning, verleend aan de

Tegeltableau ‘Oud West, Thuis Best’,

25 tekeningen van voornamelijk vissen,

Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena.

schilder Johannes Bosboom in 1833 door de

Amsterdam, 2007. Schenking Stichting

schaaldieren en planten, vierde kwart 16de

RP-T-2008-102

1e afdeling van de ’s Gravenhaagsche Teeken

Paradiso en Stichting Kunst en Openbare

eeuw. Schenking Erven I.Q. van Regteren

Akademie, Nederland, 1817. NG-2008-57

Ruimte. NG-2008-51

Altena. RP-T-2008-317 t/m 341

Wienecke, Johannes Cornelis

Eduard Verkade als de Duivel in het

verso: Studie van een knoestige boom, ca.

tweejaarlijkse tentoonstelling van schilderijen

Nederland, 1839. NG-2008-59

Bonnet, Rudolf

Een boomstam als bruggetje over een rivier;

Johannes Bosboom in 1839 tijdens de

Simon, Jean Henri

Vianen, Paulus Willemsz van

1962. RP-T-2008-9 Boezem, Marinus

Portretminiatuur voorstellende Mattheus

Utrecht, 1877. NG-2008-49 Prijspenning, verleend aan de schilder

Johannes de Evangelist op Patmos. Schenking

Regteren Altena. RP-T-2008-105 t/m 108 Pronk, Cornelis

Erven I.Q. van Regteren Altena. RP-T-2008-99

Damesgezelschap bekijkt stereoscoopfoto’s.

Athenaeum Illustre wordt gemeentelijke

Schouberg, Johannes Petrus

Regteren Altena. RP-T-2008-96

dankzij een bijdrage van de tefaf).

Pronk, Cornelis

Ottevanger, Wassenaar. RP-T-2008-91

Rembrandt (mede dankzij een bijdrage van Dupuis, Toon

Leckie, William

Gheyn (II), Jacob de

Tom, Jan Bedijs

2006; Straat in Parijs, 2006; Gezicht in het

49 studies, schetsen en aquarellen

Musée de l’histoire naturel, Parijs, 2006;

voornamelijk van dieren en menselijke

Vijf lampen, Parijs, 2006. Schenking Paul


figuren. Schenking M. van Driel, Dieren.

Damsté, Arnhem. RP-T-2008-67 en

Jelgerhuis, Johannes

RP-T-2008-262 t/m 310

RP-T-2008-122 t/m 125 Dibbets, Jan

Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij

Testament van William Leckie, Suriname,

Twee studies van een naakte vrouw, ca. 1603.

De winkel van de boekhandelaar Pieter

75 jaar, Nederland, 1914. NG-2008-1

14 oktober 1822. Schenking mr en mrs David

Aankoop met steun van de BankGiro Loterij,

Meijer Warnars op de Vijgendam te

Nederland, 20ste eeuw

Shutterspeed piece, 1971. Overdracht van

Robinson, Birmingham (GB). NG-2008-15

de Vereniging Rembrandt mede dankzij Prins

Amsterdam. Schenking mr. J.J. van Enter

Andrea, Pat

beheer icn. RP-T-2008-40

Wienecke, Johannes Cornelis 80ste verjaardag van de bankier Henri Daniel

24

Atelier HSL 2002-2007. Eigendomsoverdracht

Diverse kunstenaars

Bernhard Cultuurfonds, sns reaal Fonds,

en mw. mr. M.A. van Enter-Westerman

De Duivel in huis, 1981. Overdracht van

Pierson (1856-1936), Nederland, 1936. Schenking

24 kunstwerken, video’s, cd-roms en

vsbfonds en een schenking van mr. A.C.

Holsteyn, Rotterdam. RP-T-2008-110

beheer icn. RP-T-2008-31

de heer H.B. van der Ven, Den Haag. NG-2008-8

schetsontwerpen, gemaakt in opdracht van

Bakker. RP-T-2008-89

Dool, Rein Landschap met hoge rotsen in Castilla y León, Spanje, 2006; Gezicht op het dorp

25

Aquero, Spanje, 2004; De kerk in Orilla,

landschap, 1942; Het bed, ca. 1972; Portret

Landschap, ca. 1982-1984; Schetsboek, 1987;

Jan Asselijn, 1989. Schenking dr. S.H. Levie,

Frankrijk, 18de eeuw

Prenten

Spanje, 2004; Landschap bij Huesca, Spanje,

van Herman de la Fontaine Verwey.

Schetsboek, 1990-1991. RP-T-2008-62 en

Amsterdam. RP-T-2008-71

Ango, Jean-Robert

De met * gemerkte werken zijn verworven met

2003; Landschap met zonnebloemen bij Villa Dugo, Spanje, 2006; Landschap bij Huesca,

RP-T-2008-132 t/m RP-T-2008-145 Prinsen, Otto

Vos, Peter Verliefden, 1965. Overdracht van beheer icn.

Oriëntaalse man. RP-T-2008-118 ‘Le Triomphe de Bacchus, et de l’Amour’,


ontwerp voor een titelblad, 1775. RP-T-2008-29

*Borcht, Peeter van der

De roof van Europa; Staande vrouw;

‘Zonder titel’; ‘Zonder titel’; ‘Zonder titel’;

Spanje, 2004. RP-T-2008-18 t/m 24

Vrouwenfiguur; Vrouw voor een raam.

‘Zonder titel’; ‘Zonder titel’; ‘Zonder titel’.

Schenking de heer H. van der Horst,

Schenking mw. Th. Prinsen-van Oevelen,

Laat contact (2), 1984. Overdracht van beheer

Kampen. RP-T-2008-113 t/m 116

Soest. RP-T-2008-126 t/m 131

icn. RP-T-2008-57

De prenthandelaar Jacobus Franciscus

Woerden, Henk van

Chéreau, een prent bekijkend, ca. 1780.

Tired spaceman meets pretty mer-maid. Overdracht van beheer icn. RP-T-2008-41 Gestel, Leo Drie ontwerpen voor een boekomslag, 1925. Overdracht van beheer icn. RP-T-2008-42 t/m 44 Henneman, Jeroen De onrechtmatige eigenaar. Overdracht van beheer icn. RP-T-2008-46 Hillenius, Jaap Bosgezicht (Burriana), 1957; Glooiend

Lataster, Ger Gouache No. 11, 1978. Overdracht van beheer icn. RP-T-2008-48

Lucassen, Reinier

Rooymans, Ron Zelfportret met vrouw en baby. Schenking Ron Rooymans, Gellicum. RP-T-2008-66 Schoonhoven, Jan

RP-T-2008-56 Westerik, Co

The beauty and the beast, 1978. Overdracht

Prevost, Benoît Louis

RP-T-2008-14 Italië, 16de eeuw Barocci, Federico

1990; Schetsboek met 80 bladen, 2000-2001;

Drie zittende vrouwen, verso: studies voor

(naar Hendrick Goltzius) Madonna met

Schetsboek met 55 bladen, 2001.

‘de Geboorte’ (Prado) van een knielende

gebakerd slapend kind. Schenking de heer

RP-T-2008-15 t/m 17

Maria en het slapende Christuskind, ca. 1597.

Christopher Mendez, Londen. RP-P-2008-54

Lucebert

Schröder, Sierk

Veilig verkeer, 1956. Overdracht van beheer

14 tekeningen en een schetsboek, voorna-

icn. RP-T-2008-50

melijk portret- en figuurstudies. Schenking

Meine Jansen, Jan

mw. M.J. Schröder-Ottevanger, Wassenaar. RP-T-2008-190 en RP-T-2008-192 t/m 205

Zegveld, Peter Zonder titel, 1981. Overdracht van beheer icn.

Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena. RP-T-2008-104 Palladio, Andrea

het Rijksmuseum, 1933-34. Schenking de

Zelfportret. Overdracht van beheer icn.

Gebreid zelfportret; Zonder titel, 1952.

Galienus in Rome. Schenking Erven I.Q.

1958; Berglandschap met twee figuren op

heer W. Meine Jansen, Ravenswaay.

RP-T-2008-54

Schenking Erven Henk Zweerus.

van Regteren Altena. RP-T-2008-311

RP-T-2008-11 en 112 Mooy, Jaap

bosschages, 1959; Berglandschap met rotsen,

Overwoekerd landschap, 1955. Overdracht

1960; Zittende vrouw, 1960. Schenking de heer

van beheer icn. RP-T-2008-51 Nieuwenhuis, Jaap Interieur met schetsboeken, 2007; Interieur

Schuhmacher, Wim

Stoop, Kees

RP-T-2008-59 Zweerus, Henk

RP-T-2008-64 en 65

Gezicht in een park. RP-T-2008-60 Strik, Lou Ruïnes op Rhodos, 1972; Maskers, 1972;

Opmetingstekening van de Boog van

Palladio, Andrea (omgeving van) Vijf architectonische tekeningen,

Erven I.Q. van Regteren Altena. RP-T-2008-

Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena.

312 t/m 316 Zucchi, Jacopo

kunstenaar in Welsum, 14 maart 2005.

geboorte, 1973; Blinde trol in boomstam,

België, 20ste eeuw

steun van de heer en mw. Van Hulsen-

RP-T-2008-206 t/m 208

1979-1980; Ruïnes op Kastelorizon, 1984;

Daniëls, René

Ognibeni, Amsterdam. RP-T-2008-109

aan haar broer prof. dr. P.H. Pott.

figuurstudies en 42 tekeningen, voor het

RP-T-2008-69 en RP-T-2008-119 t/m 121

merendeel ontwerpen voor illustraties.

Ket, Dick Boslandschap, 1927. RP-T-2008-13 Kop, David van de

Het Oordeel over de Moed. Aankoop met

Zes tekeningen ‘Zonder titel’, 1974. Overdracht

2001. Schenking mw. A.C. Strik-Kuyper,

van beheer icn. RP-T-2008-34 t/m 39

Wijnberg. RP-T-2008-63

RP-T-2008-146 t/m 179

‘Thermometrum’, allegorische natuurverschijnselen. RP-P-2008-608 Gerrits, Hessel heer H.M.M. van Hugten, Hilversum. RP-P-2008-85

India Anoniem

Nieuwenhuis-Thies Stichting, Harfsen. Visser, Carel

Harrewyn, Jacobus

RP-T-2008-45

figuurstudies en landschappen. Schenking

van Lesconil; Kade in Le Guilvinec, 1956; De

RP-P-2008-83

Fiedler, Herbert Zelfportret, 1958. Schenking Erven Nicolaas

1952; Kalkoen, 1952; Stadsgezicht, 1954; Haven

de heer H.M.M. van Hugten, Hilversum.

Boerenfeest voor boerderij. Schenking de

schetsboek, voornamelijk portretten,

icn. RP-T-2008-55

De Heilige Familie in een vertrek. Schenking

Above under. Overdracht van beheer icn.

33 tekeningen en aquarellen en een losbladig

Landschap aan de Waal, 2004; Strandgezicht,

Antwerpen, 1560. RP-P-2008-461 t/m 471

Duitsland, 20ste eeuw

RP-T-2008-209 t/m 261 Ouden, Willem den

Ruinarum Variarum (...), uitg. Gerard de Jode,

voorstelling m.b.t. seizoenen en andere IJsland, 20ste eeuw Gudmunsson, Kristján

Amsterdam. RP-T-2008-183 t/m 189

Schenking de heer J. Nieuwenhuis, Welsum.

Zonder titel, 1984. Overdracht van beheer Kurpershoek, Theo

RP-T-2008-103

Rhodos, 1988; Kreta, 1990; Tuin van Eden,

Thies, Paula

(toegeschreven aan) Elf prenten uit de reeks

Bol, Ferdinand

Portret van Cornelis Cossiers, 1658.

1988. RP-T-2008-30 en RP-T-2008-180 t/m 182 De gescheurde tekening, 1972-1973; De

11 schetsboeken met voornamelijk portretten,

*Lambert Suavius


april 2004; Uitzicht op de tuin van de

Nieuwenhuis, Jaap

Hilversum. RP-P-2008-82

kapel, en een schoorsteenmantel. Schenking

van het huis van de kunstenaar in Welsum,

mw. B.G. Kloek-Pott, Soest, ter herinnering

Schenking de heer H.M.M. van Hugten,

ontwerpen voor altaren, de wand van een

RP-T-2008-47

Mansfiguur; Gestileerde manskop. Schenking

De doornenkroning, uit: De kleine Passie.

Cossiers, Jan

Restanten van een voorjaar, 1974; Satyricon, Strik, Lou

Leyden, Lucas van

Vlaanderen, 17de eeuw

Tijdens de pauze. Overdracht van beheer icn.

Abstracte compositie; Zelfportret, juli 1970;

Gheyn II, Jacques de

De hoed van Breitner, ontwerp voor de litho,

landschap, 1958; Berglandschap, Spanje,

Kelder, Toon

Brussel. RP-P-2008-550

van beheer icn. RP-T-2008-52 en 53

leslokaal met etspers in de Teekenschool bij

B. Marinus, Amsterdam. RP-T-2008-79 t/m 88

(naar Maarten van Heemskerck) Het laatste

Kalligrafie III, 1957; T 88-41, 1988. Overdracht

Pindaverkoper, 1933; Interieur van een

Kater, Arie

Cornelis Cort

RP-T-2008-49

Gezicht op Burriana, Spanje, ca. 1957; Spaans

met hutten, Joegoslavië, 1958; Landweg met

Lazarus. RP-P-2008-485 t/m 488

Le bonheur, 1984. Overdracht van beheer icn.

landschap met bomen (Burriana), 1957;

de voorgrond, Spanje, 1958; Berglandschap

De parabel van de rijke man en de arme

oordeel. Schenking de heer J. Hendrickx,

van beheer icn. RP-T-2008-58 Wijnberg, Nicolaas

steun van het F.G. Waller Fonds.

Dugourc, Jean Démosthène

Spanje, 2003; Landschap bij Eja de Caballeros, Dumas, Marlène

26

RP-T-2008-72 t/m 77 Lammers, Dick D.

Frankrijk, 17de eeuw

Vrouw op het terras van een paleis,

Lagneau, Nicolas

Deccan, 18de eeuw. Legaat mw. A. Roselaar,

Uitzicht uit zolderraam, 1936; Staand

Waal, 2000; De Waal, 2000; Zittend naakt;

Collage van uitgeknipte reproducties van

Een oude vrouw. Legaat de heer J. Nienhuis,

vrouwelijk naakt, ca. 1974; Boomgaard

Staand naakt; Platgewaaid bloemenveld,

Rembrandts portret van Haesje Jacobsdr van

Haarlem, aan de Vereniging Rembrandt,

in Limburg, ca. 1968; Knotwilgen in een

ca. 1982-1984; Uiterwaard, ca. 1982-1984;

Cleyburg en van De bedreigde zwaan van

t.b.v. het Rijksmuseum. RP-T-2008-26

Amsterdam. RP-T-2008-70

*Huys, Frans (naar Antonio Moro) Portret van Philips II, koning van Spanje. RP-P-2008-51 *Novellanus, Simon Serie met de geschiedenis van de barmhartige Samaritaan. RP-P-2008-63/68

27

*Schuppen, Hans van Twee landschappen. RP-P-2008-477 en 478 Velde, Esaias van de Brug over waterval naast rondbouw met kapel. Schenking de heer H.M.M. van Hugten, Hilversum. RP-P-2008-86 Visscher, Claes Jansz. (II) Konijnenjacht in de duinen. Schenking

Berserik, Herman Wielrenner en derbycoureur, 1978. Schenking Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-110 Boosten, Gèr Zonder titel, 1973. Schenking Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-114 Chailloux, Roger

de heer H.M.M. van Hugten, Hilversum.

Zonder titel. Schenking Erven Nicolaas

RP-P-2008-84

Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-111 Damsté, Paul

Nederland, 18de en 19de eeuw

Acht prenten. Schenking van de kunstenaar,

*Anoniem

Arnhem. RP-P-2008-96 en RP-P-2008-639

Waaierblad met satirische voorstellingen, ca. 1800. RP-P-2008-15 Brix, J.D.

t/m 645 Dongen, Kees van Zes prenten en twee geïllustreerde boeken.

Elf ornamentprenten met voorbeelden voor

Aankoop met gedeeltelijke schenking van de

haarmedaillons en een tekstvoorbeeld in

heer R. Engers, Amsterdam. RP-P-2008-611

een band. Schenking de heer R.J. te Rijdt, Amsterdam. RP-P-2008-519 *Fock, Hermanus Landschap met reizigers. RP-P-2008-61 *Renomée (pseudoniem) (naar Verité [pseudoniem]) De aanval van de onwetenden op het eiland van de kunst. RP-P-2008-530 Fokke, Simon Zeventien vignetten en titelbladen. RP-P-2008-515 t/m 531

t/m 618 *Dijk, Willem Jans Gezicht langs de boeg van een zeilend schip. RP-P-2008-18 Eerdmans, Emmy M. Drie etsen. Schenking van de kunstenares, Dodewaard. RP-P-2008-619 t/m 621 Gubbels, Klaas Stoel 2006; 151 prenten in diverse technieken. Schenking van de kunstenaar, Arnhem. RP-P-2008-92 en RP-P-2008-277 t/m 428 *Hell, Johan van

Diverse bladen grafiek. Schenking van de kunstenaar, Dodewaard. RP-P-2008-622 t/m 638 Kempers, Mart Landschap. Schenking de heer J.P. Filedt Kok, Lazarov, Peter

El Jem, 1989. Schenking Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-87

*Asselbergs, Jan

Hillenius, Jaap

Tien rotaprints: portret van zijn vrouw,

Zonder titel, 1969; Vier prenten in

vrouwelijke naakten e.d. RP-P-2008-266/275

etsaquatint. Schenking de heer B. Marinus,

*Basart, Cor Staand vrouwelijk naakt, zich ontkledend, 1962. RP-P-2008-17 Bayens, Hans

Vrolijk gezelschap. RP-P-2008-610 *Meester E.S.

Overdracht van beheer ICN

Dame met helm. RP-P-2008-549

Zelfportret, 2002. Schenking de heer H.H.M.

papier (ca. 6600) die werden beheerd door

Vier uit een serie van zes ornament-prenten

van Hugten. RP-P-2008-89

het icn. Volledige inventarisatie heeft nog niet

met ontwerpen voor juwelen.

Mesquita, Samuel Jessurun de

plaatsgevonden. Een selectie van werken die in

Liggend naakt; Vier figuren en profiel; Vier

2008 zijn tentoongesteld:

figuren en profiel (tegendruk). Schenking de

Constant

heer en mw. Goslings-NieuwBeerta, Laren. RP-P-2008-552 t/m 554 Moerbeek, Toine ‘Interieur waarin ik tegen een ezel leun’, 1980. Schenking Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-119 Moesman, Joop Compositie, 1979. Schenking Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-112 Pannekoek, Frans Black grouse, Nederland, 1972. Schenking de heer P. Schatborn, Amsterdam. RP-P-2008-118 *Snitker, Willem De hofreis; Dejima. RP-P-2008-654 en 655 Verhoef, Toon

Visser, Carel Zonder titel. Schenking de heer H.H.M. Hugten, Hilversum. RP-P-2008-91 *Vos, Peter Harlekijn, in drie verschillende drukken. RP-P-2008-19 t/m 21 Vroom, Jean Paul

RP-P-2008-262 t/m 265

mw. M.J. Schröder-Ottenvanger, Wassenaar. RP-P-2008-656 t/m 657 Westerik, Co

Landschap met wielen. RP-P-2008-97 Corneille Composition bleue, 1959. RP-P-2008-98 Couzijn, Wessel Compositie II, 1959; Moonscape Alkmaer, 1983. RP-P-2008-99 en 100

RP-P-2008-479 t/m 482 *Monogrammist AB Cartouche met ornament en interieur (werkplaats van een edelsmid). RP-P-2008-520 Heinzelmann, Johann Zelfportret (?). RP-P-2008-607 *Weiner, Hans Bespotting van Christus. RP-P-2008-476

Escher, Maurits Cornelis Omhulsel, 1955. RP-P-2008-101 Freijmuth, Alphons In a sentimental mood, 1974. RP-P-2008-102 Haagmans, Fons Gewelddadige nacht 2, 1977. RP-P-2008-103 Heyboer, Anton Zelfportret, 1956. RP-P-2008-104 Hell, Johan van Orgelman. RP-P-2008-105 Holstein, Pieter Where shall we three meet again?, 1971. RP-P-2008-106 Röling, Marte Zelf, 1970. RP-P-2008-107 Veldhoen, Aat Cactus Spanje, 1960. RP-P-2008-108 Visser, Carel Zonder titel, 1964. RP-P-2008-109

*Anoniem

*Haldenwang, Christian (naar Heinrich Theodor Wehle), 6 Land*Knippel, F.W. (uitgever) Coak-Platz in Königshütte. RP-P-2008-50 Lebschée, Carl August Zestien landschappen in omslag. RP-P-2008-590 t/m 606 *Nadorp, Franz Portret van Joseph Bergler, directeur van de Praagse Academie. RP-P-2008-542 *Schmutzer, Ferdinand Het Joachim Kwartet, 1904. RP-P-2008-1 *Waldherr, F Portret van Joseph Bergler, directeur van de Praagse Academie. RP-P-2008-544

Duitsland, 18de eeuw *Abel, Josef Socrates dicteert zijn testament. RP-P-2008-72 *Beheim, Johann (toegeschreven aan), (naar Franz Anton Maulbertsch) De heilige Florian als krijger met zegepalm. RP-P-2008-75 *Gaertner, Friedrich von

Engeland *Anoniem Montgolfier als Homo Bulla, spotprent op de ballonvaart. RP-P-2008-517 *Anoniem Waaierprent met de moord op Spaanse patriotten door Franse troepen, bij het Prado,

Twee architectuurfantasieën met antieke

2 mei 1808. Uitgegeven door Behrmann &

fragmenten. RP-P-2008-52 en 53

Collmann, Londen, 1813. RP-P-2008-58

*Fischer, Joseph Zelfportret in atelier. RP-P-2008-523 *Kauffmann, Angelica Vrouw die haar haar vlecht. RP-P-2008-73 *Koch, Joseph Anton (naar Asmus Jakob Carstens) Les Argonautes selon Pindare, Orphée et Apollonius de Rhodes. Band met titelblad en 24 etsen, Rome 1799. In eigentijdse band. RP-P-2008-510

Duitsland, 15de en 16de eeuw

Duitsland, 19de en 20ste eeuw

schaftliche Entwürfe, 1804. RP-P-2008-514 *Heel, Johann Wilhelm

Twee etsen met dode vogels. Schenking

Drie litho’s met gestileerde planten.

RP-P-2008-531 t/m 539

Duitsland, 17de eeuw

Amsterdam. RP-P-2008-116 en Hussem, Willem

Hans Guldemundt, Neurenberg. RP-P-2008-52 Custos, Raphael

groep Nederlandse 20ste-eeuwse werken op

van Hugten, Hilversum. RP-P-2008-88

P. Schatborn, Amsterdam. RP-P-2008-90

Reeks van acht landschappen (in omslag).

Rijksmuseum plaatsgevonden van een grote

Zonder titel, 1994. Schenking de heer H.H.M.

Compositie, 1957. Schenking de heer

Negentien prenten. RP-P-2008-23 t/m 41

*Rauscher, Friedrich

Kalender voor het jaar 1555. Uitgegeven door

Jonker, Oosterwolde. RP-P-2008-578 t/m 580 Macrander, Judith

Twee muzikanten. Schenking Erven Nicolaas Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-115

Krommenie. RP-P-2008-585 t/m 589 *Wijnberg, Nicolaas

*Anoniem

In 2008 heeft de overdracht van beheer aan het

Zes prenten. RP-P-2008-646 t/m 651 en

Hermkens, Jeroen

Vijf etsen. Schenking Karel Wetselaar,

Drie ex-librissen. Schenking de heer Pieter

*Appel, Karel Zelfportret, 1977. RP-P-2008-16

Wetselaar, Karel

Amsterdam. RP-P-2008-653

Nederland, 20ste eeuw

Appel, Karel

28

Joosten, Ben

*Lips, Johann Heinrich

*Anoniem Waaierprent met de dood van de Spaanse patriotten Daviz en Velarde bij de verdediging van Madrid tegen de Franse troepen, 2 mei 1808, in het Parque de Artilleria. Uitgegeven door Behrmann & Collmann, Londen, 1813. RP-P-2008-59 *Anoniem Waaierprent met de gevangenneming van Manuel de Godoy y Alvarez de Faria (bijgenaam

Portret van Johann Wolfgang Freiherr

de Prins der Vrede) door Franse troepen, 19 maart

Liggend meisje. Schenking mw. M.J. Schröder-

Schenking de heer R.J. te Rijdt, Amsterdam.

Zwemmers. Schenking Erven Nicolaas

Kalender voor het jaar 1535. Uitgegeven door

von Goethe; Portret van Henry Fuseli.

1808 te Madrid. Uitgegeven door Behrmann &

Ottenvanger, Wassenaar. RP-P-2008-658

RP-P-2008-55 t/m 57

Wijnberg, Heemstede. RP-P-2008-113

Jobst de Necker, Augsburg. RP-P-2008-53

RP-P-2008-74 en RP-P-2008-516

Collmann, Londen, 1813. RP-P-2008-60

29

*Cruikshank, George Dandies coat of arms. RP-P-2008-582 *Cuitt, Georg Band met zes etsen met Anglo-Saxische en Gotische gebouwen in Chester, 1810. RP-P-2008-541 *Heath, William A Desert-Imitation of Modern Fashion; The Beau Monde. RP-P-2008-583 en 584

*Rigaud, Jacques Reeks van twaalf prenten en titelblad, met verslag van een imaginaire reis en een reeks van zes Provençaalse landschappen, in oude band. RP-P-2008-511 *Vivant-Denon, Dominique De koninklijke phallus omgeven door artsen; De schone Napolitaanse van voren en van achteren. RP-P-2008-546, 547 en 548 *Wicart, Jean-Baptiste

*Kobayashi Kiyochika

Narcissus. Schenking de heer Nicolaas

Koki tokugawa keizoku no Shazo, hoogge-

Teeuwisse, Berlijn. RP-P-2008-514

waardeerde portretten van de afstammelingen

*Barbazza, Antonio Giuseppe Twee vrouwenkoppen. RP-P-2008-507 t/m 508 *Boni, Giovanni Martino de’ De opvoeding van Bacchus. RP-P-2008-509 *Morghen, Raphael (naar Angelika Kauffmann) Portret van

van de Tokugawa. RP-P-2008-661 *Moroshige, Hishikawa

Eishô, Chokosai De courtisane Komurasaki uit het Tsunotamaya huis, ca. 1780-ca. 1800. RP-P-2008-250 Eizan, Kikugawa

uit de serie ‘Honderd gezichten op beroemde plaatsen in de verschillende provinciën’, 1861. RP-P-2008-193 Hiroshige (II), Utagawa

Courtisane en blauwe winde, ca. 1810, RP-P-

De Kirifuri waterval in Nikko, uit de

(toegeschreven aan) Zes erotische

2008-229; Courtisanes kijkend naar bonsai

serie ‘Honderd beroemde gezichten in de

voorstellingen. RP-P-2008-120 t/m 125

boom, uit de serie ‘De twaalf uren in de

*Sadahiro e.a. Vier Osaka prenten. RP-P-2008-574 t/m 577 *Sadamasu e.a.

lusthuizen’, ca. 1800-1842. RP-P-2008-251;

provinciën’, 1859. RP-P-2008-165 Kiyochika, Kobayashi

De courtisane Shinohara uit het Tsuruya

Suijin aan de rivier de Sumida, uit de

huis en de Koya rivier, ca. 1815. RP-P-2008-

serie ‘Honderd gezichten op de provincie

Frankrijk, 16de en 17de eeuw

Portret van een jongeman (zelfportret?).

vorstin Katarina Petrowna Barjatinsky en

Negentien Osaka prenten. Aankoop uit

255; De Hagi Tama rivier, uit de serie ‘De

*Courtois, Jacques

RP-P-2008-541

familie. RP-P-2008-524

de collectie van de heer en mevrouw

elegante zes Tama rivieren, 1811-1814. RP-P-

Van Doesburg, Dodewaard. RP-P-2008-556

2008-219; De Ide Tama rivier in de provincie

Papegaai, uit de serie ‘Elegante zeven

t/m 573

Yamashiro, uit de serie ‘Schoonheden uit

Komachi’, ca. 1772. RP-P-2008-238

*Pian, Antonio de

Serie van vier met ruitergevechten. RP-P-2008-489 t/m 492 *Duperac, Etienne

Italië, 16de en 17de eeuw *Anoniem

Serie van vijf genummerde bladen met architectuurfantasieën. RP-P-2008-77/81 *Poggioli, Antonio

Prometheus steelt het vuur boven een

Twee allegorische triomfwagens met

landschap met ruïne. RP-P-2008-472

verbeeldingen met betrekking tot Azië

Architectuur-cappricio met belangrijke

en Amerika. RP-P-2008-521 en 522

bouwwerken uit Etrurië. RP-P-2008-543

Frankrijk, 18de, 19de en 20ste eeuw *Anoniem Hagepreek van Hugenoten. RP-P-2008-515 *Bonnart, Nicolas

*Fagiuoli, Girolamo Allegorie op de ouderdom. RP-P-2008-493 Gamberati, Lorenzo

*Pozzi, Luigi Valeriano De prenten kunsthandel Pozzi in de galerij

een landschap. Schenking kunsthandel Hill-

Japan

kunsten, de zintuigen, de maanden en

Stone Inc., New York. RP-P-2008-483

Gesson, Okamoto

de seizoenen. RP-P-2008-429 t/m 460 (naar Benoit Louis Prévost) De prentenhandelaar Jacobus Franciscus Chéreau, een prent bekijkend, 1780. RP-P-2008-22 Desmazierès, Erik Het grafisch atelier van René Tazé. Schenking de heer J.P. Filedt Kok, Amsterdam. RP-P-2008-652 *Grobon, Jean-Michel Het bos van Rochecardon. RP-P-2008-62 *Géricault, Théodore

*Ghisi, Giorgio

*Guyot, Laurent

Acteur met prent, 1815. RP-P-2008-254;

Mitsugoro. RP-P-2008-659 t/m 660

serie ‘Beroemde bloemen uit de verfijnde

Avondwandeling langs de rivier, 1860.

lusthuizen’: Courtisane met pijp; De

RP-P-2008-162-A t/m C; Bunya no Yasuhide

Eenzaam huis in het Adachi moeras.

courtisane Hanamurasaki uit het Tamaya huis;

uit de serie ‘Parodie op de zes dichters’, ca.

RP-P-2008-581

Courtisane uit het Ebiya huis; Courtisane en

1845. RP-P-2008-230; De acteur Nakamura

*Yoshitoshi, Tsukioka

kamuro, ca. 1811-1814. RP-P-2008-150 t/m

Utaemon III in de rol van Gotobei Moritsugu,

Legaat van prof. dr. H.C. Bos, Rotterdam:

152 en -156; Vrouw met shamisen, uit de serie

1863. RP-P-2008-167; Drie courtisanes,

Ashiyuki, Gigado

‘Drie jonge dichters’, 1808. RP-P-2008-218;

ca. 1814-1815. RP-P-2008-95-A t/m C; Vijf

Yugao, Twaalf hoofdstukken van het Genji

kleuren van de vlietende wereld: Groen (Ao),

verhaal, ca. 1810-ca. 1830. RP-P-2008-171

Zwart (Kuro), Rood (Aka), Wit (Shiro), Geel

Confrontatie tussen twee sumoworstelaars, 1827. RP-P-2008-169-A en B Chôki, Eishôsai

Gakutei, Yashima

(Ki). RP-P-2008-146 en RP-P-256 t/m 260; Uit

aan het water, 1934. Schenking de heer J.P.

Courtisane met rookgerei, ca. 1795.

Choryo Koseiko reikt een schoen aan, ca.

de serie ‘Contemporaine verwijzingen naar de

Filedt Kok, Amsterdam. RP-P-2008-133 en134

RP-P-2008-222

1825. RP-P-2008-177

36 dichters’: Hinadori en perzik-bloesem; Osan;

Zeven prenten met Tritons en andere fantasiewezens. RP-P-2008-500 t/m 506 *Vico, Enea Mars en Venus, ca. 1550. RP-P-2008-71 *Mitelli, Giuseppe Maria

Hokei, Toyota

Eisen, Keisai

Hiroshige (I), Utagawa

Iwai Kumesaburo III als Tamamo no Mae, 1862;

Kustgezicht met vissers die netten binnen

Bijn met koto, ca. 1845. RP-P-2008-240;

Het station Tsuchiyama, ca. 1843-1845. RP-

Kersenbloesem van Edo, 1861. RP-P-2008-201,

slepen. Schenking de heer J.P. Filedt Kok,

Courtisane uit het Sanomatsuya huis, ca.

P-2008-147; Olifantenberg in de provincie

RP-P-2008-197, RP-P-2008-198 en RP-P-2008-

Amsterdam. RP-P-2008-551

1828. RP-P-2008-143; Nachtelijke regenbui

Sanuki, uit de serie ‘Krachtmetingen tussen

195; Hodogaya, uit de serie ‘De 53 stations van

Hokusai, Katsushika

in het Yoshiwara, tussen 1800 en 1848. RP-

berg en zee’, 1858. RP-P-2008-194; Optocht

de Tokaido’, 1852. RP-P-2008-224; Inari tempel,

(naar Annibale Carracci)

De Adonisplant, reeks van twaalf shunga

P-2008-137; Schoonheden in een lentestorm,

naar Torinomachi in de Asakusa rijstvelden,

uit de serie ‘Schoonheden uit Edo’, ca. 1820.

De straatverkopers van Bologna, 1660, band

met titelblad. Aankoop uit het Goslings

ca. 1828. RP-P-2008-210-A t/m C; Uit de

uit de serie ‘Honderd beroemde gezichten op

RP-P-2008-236; Irissen in volle bloei, 1858. RP-

met 40 prenten en titelblad. RP-P-2008-70

NieuwBeerta Fonds en het F.G. Waller

serie ‘Reisspelletjes met courtisanes: de 53

Edo’, 1857. RP-P-2008-203; Genietend van

P-2008-188-A t/m C; Kawarazaki Gonjuro I,

Fonds. RP-P-2008-2 t/m14

stations van de Tokaido vergeleken met het

een avondbriesje bij de Ryogoku brug, uit

1860. RP-P-2008-233; Miyajima in de provincie

Yoshiwara’, ca. 1826: De courtisane Katsuragi

de serie ‘Beroemde plekken in de Oostelijke

Aki, ca. 1825. RP-P-2008-214; Pioenrozen van

Verschillende ambachtslieden en hun

uit het Sugata Ebiya huis, vergeleken met het

hoofdstad’, ca. 1847. RP-P-2008-208-A, B en

Shakkyo, 1861. RP-P-2008-138; Prins Genji met

producten, 1803. RP-P-2008-135

station Chirifu; De courtisane Shichiri uit het

C; Ukifune, uit de serie ‘Genji en Murasaki’s

kersenbloesem, 1849-1850. RP-P-2008-149;

Sugata Ebiya huis, vergeleken met het station

beroemde plekken in Edo’, ca. 1845. RP-P-

Prins Genji verfrist zich, uit de serie ‘Blijvende

Hiratsuka. RP-P-2008-181 en -243

2008-241; Zeegezicht in Satta in de provincie

indrukken van een latere Genji verzameling’,

Italië, 18de en 19de eeuw *Anoniem

RP-P-2008-484

de plundering van kunstschatten, ca. 1796.

RP-P-2008-525 t/m 529

rivieren’, ca. 1816. RP-P-2008-136; Uit de

RP-P-2008-276 *Maglioli, Giovanni Andrea

Allegorie op de Franse veldtocht in Italië en

Vijf schriften met tekenvoorbeelden.

Kunisada (I), Utagawa

De acteurs Onoe Kikugoro en Bando

werk bij een tempel; Een vrouw op een steiger

Bacchanaal (gedrukt op satijn). *Marchand, Jacques

Twee mannen in westerse kleding aan het

de lusthuizen vergeleken met de zes Tama

Musashi’, 1884. RP-P-2008-204 Koryusai, Isoda

(naar Luca Penni) Allegorie op de jacht.

Caisson d’Artillerie (De munitiewagen). RP-P-2008-69

*Yoshiiku, Utagawa

in Milaan. RP-P-2008-545

De Heilige Familie met Johannes de Doper in

Vijf series prenten met de zeven vrije

*Carrée, Antoine

30

Amigioni, Jacopo

RP-P-2008-518 *Ademollo, Luigi Antieke optocht bij tempel. RP-P-2008-473

*Hokusai, Katsushika

*Jihei, Sugimura (toegeschreven aan) Zeven erotische voorstellingen uit de serie Hana ni Yosurukyo.

Eisen, Keisai

Tsuruga, uit de serie ‘36 gezichten op de berg

1859. RP-P-2008-242-A en B; Sake fles en kopje,

Schenking Sebastian Izzard, New York.

(toegeschreven aan) Liefdespaar bij volle maan,

Fuji’, 1858. RP-P-2008-220; Avondfeest in

uit de serie ‘Het bordspel Zestien’, 1861. RP-P-

RP-P-2008-126 t/m 132

na 1800-in of voor 1848. RP-P-2008-239

de wijk Hyakunin, stadsdeel Aoyama in Edo,

2008-215; Samurai bij een rivier, ca. 1850.

31

RP-P-2008-148; Sawamura Tanosuke,

Toyokuni (II), Utagawa

Zwitserland

72, 75 t/m 78, 80 t/m 94, 99, 100, 102 t/m

*Hegi, Franz

107, 109 t/m 112

Anoniem Ammoniakfabriek in Merseburg.

De Chofu Tama rivier in de provincie Musashi,

Courtisane met poederkwast, ca. 1800.

hanengevecht, ca. 1845-1846. RP-P-2008-

ca. 1847. RP-P-2008-227-A t/m C; De Ide Tama

RP-P-2008-256; De acteurs Segawa

Twee landschappen in het kanton Vaud.

231-A, B en C; Sneeuwballen gooien, ca. 1825.

rivier in de provincie Yamashiro, ca. 1847. RP-

Michisaburo I en Bando Mitsugoro III,

RP-P-2008-474 t/m 475

RP-P-2008-174-A en B; Stormachtige dag aan

P-2008-205-A t/m C; De Toi Tama rivier in de

ca. 1804. RP-P-2008-182; Drie courtisanes uit

de Sumida rivier, uit de serie ‘Acht gezichten

provincie Settsu, 1847-1848. RP-P-2008-249-A

het Tamaya huis, ca. 1828. RP-P-2008-178-A

Documenten en objecten

op Edo’, 1844. RP-P-2008-212-A t/m C;

t/m C; Drie acteurs bij een kamerscherm,

t/m C; Sawamura Gennosuke, ca. 1800. RP-P-

Willink, Daniël

Sutewakamaru, Wedstrijd in toverkunst

1847-1848. RP-P-2008-172-A t/m C; Uit de

2008-226; Sneeuw, 1800-1817. RP-P-2008-213;

Brief aan Jeronimo de Bosch over het

weergegeven door Toyokuni, 1863.

serie ‘Warme gevoelens voor berg en zee’, 1852:

Twee kabuki acteurs, ca. 1800. RP-P-2008-94;

teruggeven van tekeningen, Amsterdam

RP-P-2008-248; Udon restaurant, ca. 1825.

Haviken uit de provincie Tango; Kalksteen uit

Twee samurai, ca. 1794-ca. 1800. RP-P-2008-

10 september 1721. RP-D-2008-5

RP-P-2008-202; Uit de serie ‘32 Moderne

de provincie Omi; Kwallen uit de provincie

207; Vissen en schelpen verzamelen bij laag

types’, 1859: Levenslustig type; Type,

Bizen; Octopusvangst in de provincie Senshu;

water, 1788-1792. RP-P-2008-175; Uit de serie

16 diverse documenten en brieven uit

wachtend op een ontmoeting; Vrouw, de

Slaperig; Steen uit Toyoshima; Zeeleeuwen uit

‘De moderne twaalf maanden’: Courtisane en

diens nalatenschap, vooral betreffende

handen warmend bij een hibachi. RP-P-2008-

de provincie Matsumae RP-P-2008-244, -261,

shamisen, 1822. RP-P-2008-252-A en B

prijswinnende schilderijen en onder-

161, -168 en -245; Vrouw bedekt lantaarn met

-206, -234, -153, -163 en -191; Iwai Hanshiro V,

kimono, uit de serie ‘Selectie van elegante

ca. 1830. RP-P-2008-225; Kleding wassende

Geisha’s met sumopoppen, na 1765-in of

tuinen’, 1852. RP-P-2008-184; Vijandelijke

vrouw, ca. 1843. RP-P-2008-228; Tora gozen,

voor 1806. RP-P-2008-237; Twee vrouwen

golven naderen de moderne prins Genji,

uit de serie ‘Verhalen van wijze vrouwen en

met brieven, 1725-1800. RP-P-2008-189; Uit

Brief aan een onbekende verzamelaar over

1860. RP-P-2008-158-A t/m C; Vrouw in

trouwe echgenotes’, 1841-1842. RP-P-2008-

de serie ‘Parodie op het Chushingura door

verkoop van tekeningen, Amsterdam

Stereoglasdia: gezicht vanaf Campidoglio,

herfstkimono, 1861. RP-P-2008-160; Vrouw

164; Boyasha Sonnijo, uit de serie ‘Alle 108

befaamde schoonheden’: Bewonderen van

20 december 1911. RP-D-2008-4

Rome, met het ruiterstandbeeld van Marcus

(Engels?) Twee met de hand geornamenteerde

met waterpotten, ca. 1850. RP-P-2008-223;

helden van de geliefde Suikoden’, ca. 1827-

Aurelius. Schenking Mattie Boom, Leiden.

albumbladen met foto’s van Buxton (door

Vrouwen bij de Ebisuya winkel, ca. 1842. RP-

ca. 1830. RP-P-2008-247

RP-F-2008-143

George Washington Wilson), Frogmore en

P-2008-196-A t/m C; Yamashita in Ueno, uit

Kyosai, Kawanabe

de serie ‘Honderd schoonheden vergeleken

Uit de serie ‘Japanse brokaten uit de Genroku

met beroemde plaatsen in Edo’, 1858. RP-P-

periode’: Okuda Sademon Yukitaka, 1886.

2008-221; Uit de serie ‘Selectie van beroemde

RP-P-2008-185

plekken in Edo tijdens de vier seizoenen’: De

Masunobu, Kitao

Sumida-rivier in de winter; Takanawa in de winter, 1862. RP-P-2008-154 en 155 Kunisada (I), Utagawa

Utamaro, Kitagawa

bloemstukken, ca. 1795. RP-P-2008-170 Yoshitaki, Utagawa

Tom, Jan Bedijs

scheidingen. Schenking de heer M. van Driel, Dieren. RP-D-2008-6 Misset, Herman M.J.

Schröder, Sierk Schetsboek in lichtdruk, studies naar

Hans Rooseboom, Amsterdam.

(Amerikaans) Prentbriefkaart:

RP-F-2008-149

ferrotypieatelier, Greenfield Village,

Anoniem Photographie peinte in lijst: twee werklui en een heer bij een schip. RP-F-2008-54 Anoniem Autochrome: koeien en paard in een weiland. RP-F-2008-58 Anoniem Cyanotypieën: moeder en kind, meisje bij stoel. RP-F-2008-65 en 73 Anoniem Portret van een oude man. RP-F-2008-70 Anoniem

Anoniem

(Duits?) Groep van 121 topografische foto’s gemaakt in o.a. Amsterdam, Brussel, Hamburg en Venetië en aan het Noordzeestrand, ca. 1900-1920. RP-F-2008-59 en 114 Anoniem (Engels?) Album met amateurfoto’s van een jong meisje, ca. 1900. RP-F-2008-69 Anoniem

Studley Park. RP-F-2008-96 en 97 (Nederlands) Album met 96 foto’s van

Mattie Boom, Leiden. RP-F-2008-144 t/m 146

opgezette dieren en één van een preparateur

Anoniem

Anoniem

aan het werk, ca. 1900-1920. RP-F-2008-50

Uit de serie ‘Honderd aspecten van de maan’:

Vel brokaatpapier, Augsburg, 1740-1750.

Twee vrouwen met aapjes, ca. 1770-ca.1775.

Kumasaka; Iga no Tsubone, 1886-1887; Maan

RP-D- 2008-1

(Amerikaans?) Ronde Kodak-foto:

RP-P-2008-93

en de achtergelaten oude vrouw, 1891; Maan

Amsterdam (?)

gezelschap met boot en vishengel.

Parade in Berlijn, ca. 1930-1940.

RP-F-2008-79

RP-F-2008-115

Masanobu, Kitao

van de Musashi vlakte, 1892; Maan van de

Houder voor een tekenstift, geel koper, gesigneerd ‘S’. Bodemvondst. RP-D-2008-2

Shigenobu (I), Yanagawa

de serie ‘Honderd spookverhalen uit China en

Amsterdam (?)

Courtisane uit het Hirai Izumiya huis, ca.

Japan’, 1865. RP-P-2008-173; Susukida Hayato

Houder voor een tekenstift, geel koper,

Anoniem Milo. RP-F-2008-108

voorstelt, opgehangen door nazi’s.

Anoniem

zwaaiend met een vlag, uit de serie ‘Honderd

met aan de ene zijde een ijzeren pen en

Drie gezichten in Amsterdam.

bonsaiboompje, ca. 1835. RP-P-2008-157;

strijders geselecteerd door Yoshitoshi’, 1868.

aan de andere een grafietstift, 17de eeuw.

RP-F-2008-119 t/m 121

en gebruiken in het Oosten’, 1857. RP-P-2008-

Serveerster bij Yamabuki bloemen, ca. 1827.

RP-P-2008-176

Bodemvondst. RP-D-2008-3

211-A t/m C; Voorspoed in de bergen langs de

RP-P-2008-141 Twee vrouwen en een jongetje op de kade

Associated Press, The Pop die het hoofd van de politie in de Saar

1815. RP-P-2008-140; Geisha kijkend naar

Shuncho, Katsukawa

Associated Press, The

Carte-de-visite: kopie van de Venus van

Tempelfestival, uit de serie ‘De zeven Komachi

Anoniem Prentbriefkaart in autotypie gedrukt op

RP-F-2008-117 Benham Company Prentbriefkaart: recordvlucht van vliegenier Louis Paulhan tijdens de 1910 Los Angeles International Air Meet. RP-F-2008-74

Noorwegen

Fotografie

blik: Alcázar, Sevilla. Overdracht van

*Dahl, Johan Christian Clausen

Alden, A.E., E.H. Fairbanks, Neurdein

beheer Rijksbureau voor Kunsthistorische

Topografische foto’s van Nederland, gepubli-

Documentatie, Den Haag. RP-F-2008-133

ceerd in Nederland in Beeld, Amsterdam (J.M.

bij een rivier, ca. 1785. RP-P-2008-216;

Noorse zeekust tijdens een storm, 1819.

Frères, W.H. Pearce, F.H. Smith,

Bloemen, Sneeuw, Maan en Bloemen,

Acteurstriptiek, ca. 1770. RP-P-2008-246;

RP-P-2008-76

Westbrook, Wetherby, Wieland en

ca. 1850. RP-P-2008-159-A t/m C

Dansende acteur, ca.1750-1792. RP-P-2008-

Geisha en kamuro, ca. 1811. RP-P-2008-253

Anoniem

tentoonstelling in Oostende. Schenking

Haeichele, Simon

waarin een stuk rood krijt, 17de eeuw,

Kuniyasu, Utagawa

met ferrotypietent. RP-F-2008-101

RP-D-2008-7

RP-P-2008-166 en -235 Yoshitoshi, Tsukioka

-192 en -186; Fuwa Bansaku en het monster, uit

Kuniteru, Utagawa

(Amerikaans?) Kabinetfoto: Charlotte Pier

Drie stereofoto’s van raceauto’s tijdens een

grafsteen, 1886. RP-P-2008-144 en -145, -139,

RP-P-2008-179- A t/m C

Dearborn (MI). RP-F-2008-98 Anoniem

Schröder-Ottevanger, Wassenaar.

en dame, ca. 1780 -ca. 1816. RP-P-2008-183

Sumida rivier, 1856.

RP-F-2008-139 Anoniem

vrouwelijk naakt. Schenking mw. M.J.

(toegeschreven aan) Jonge man met rieten hoed

Kunisada (II), Utagawa

Ferrotypie: portret van een man. Schenking

Gojogun Kanki, 1865; Ichikawa Kodanji, 1862.

en violen, uit de serie ‘Contemporaine RP-P-2008-199

American Gem Victoria and Ferrotype Co.

De acteur Mimasu Daigoro IV in de rol van

(toegeschreven aan/atelier van) Jiraiya verwijzingen naar de 36 dichters’, 1862.

32

Kuniyoshi, Utagawa

1860. RP-P-2008-232; Schoonheden bij een

diverse anonieme fotografen

Anoniem

Bernhoeft, Charles

Schalekamp) z.j., aangevuld met een aantal pla-

Blad uit een fotoalbum met drie foto’s

ten uit Nederland in Woord en Beeld, Buiksloot

142; Twee acteurs, ca. 1780-1790. RP-P-2008-

Ferrotypieën: portretten, topografie,

gemaakt in Chinatown, San Francisco.

(J.M. Schalekamp), z.j. RP-F-2008-152

217; Vrouw bij rivier, ca. 1766. RP-P-2008-187

stilleven. RP-F-2008-60 t/m 64, 66 t/m 68,

RP-F-2008-138

33

José María Sert

Het weinig glamoureuze onderwerp van

woonhuizen en een kathedraal. Hij

Straatgezicht in een Spaanse stad (Córdoba?)

deze foto contrasteert met de reputatie van

gebruikte foto’s als voorstudies. De met

de maker, José María Sert. Hij verkeerde

potlood getrokken kwadraatlijnen wijzen

in Parijs in aristocratische kringen en

erop dat ook deze straatscène – uitvergroot

trouwde achtereenvolgens een prinses

– onderdeel van een muurschildering is

en een pianiste die voor vele kunstenaars

geworden.

model en muze was. Sert is vooral bekend om zijn muurschilderingen in hotels,

Germaine Krull

De Duitse fotografe Germaine Krull

Gezicht in de haven van Marseille

verbleef in de jaren 20 enige tijd in Nederland, in 1927 trouwde ze de filmer Joris Ivens. Terwijl Ivens in Rotterdam de film De Hef maakte, fotografeerde zij deze brug over de Maas voor haar beroemde fotoboek Métal (1928). De fotografe trok ook naar Parijs om de metalen constructie van de Eiffeltoren vast te leggen en naar Marseille voor de Pont Transbordeur. De Franse havenstad bleef trekken. In 1935 verscheen van Krull een nieuw fotoboek: Marseille. Het opent met deze fraaie foto waarin de kleine figuur van de havenarbeider de nietige positie van de mens in een steeds groter wordende wereld symboliseert.

34

35 Germaine Krull, Gezicht in de haven van Marseille, vóór 1935. Ontwikkelgelatinezilverdruk, 142 x 218 mm, Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-F-2008137. Aankoop met steun van Baker & McKenzie, Amsterdam.

José María Sert, Straatgezicht in een Spaanse stad (Córdoba?), ca. 1920-1935. Ontwikkelgelatinezilverdruk, 226 x 242 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv. nr. RP-F-2008-134. Aankoop met steun van Baker & McKenzie, Amsterdam.

Karel Appel

In 1950 vertrekt Karel Appel (1921-2006) uit

hij aan de bevriende architect Aldo van

De vierkante man

zijn geboortestad Amsterdam naar Parijs,

Eyck: ‘nu schilder ik […] kleurvlekken

de cultuurhoofdstad van Europa. Twee

tot een geconcentreerd vlak overblijft vrij

jaar eerder had hij er met geestverwante

en toch gebonden plotseling een fel rood

kunstenaars uit Denemarken, België en

of geel en doek en wezen in één gevat.’

Nederland de CoBrA-groep opgericht

Treffender laat De vierkante man zich bijna

(Copenhagen, Bruxelles, Amsterdam). Hij

niet omschrijven. Voorstelling en formaat

vindt een atelier in een oud fabriekspand in

vallen vrijwel samen en uit de kleurvlekken

de rue Santeuil en daar krijgt zijn creatieve

doemt een personage op dat een toonbeeld

energie alle ruimte. Enthousiast schrijft

is van mannelijke onverzettelijkheid.

Met de aankoop in 2008 van De vierkante

van dierachtige wezens (vogels of vissen?),

Karel Appel

man van Karel Appel heeft de naoorlogse

een thema dat naast (fantasie)figuren en

20ste-eeuwse schilderkunst haar intrede

kinderen zo karakteristiek is voor zijn

Compositie

gedaan in de collectie van het Rijksmu-

oeuvre uit de jaren 50. Een afwisseling van

seum. Al eerder dat jaar verwierf het

stevige zwarte contouren en kleurvlakken

museum dankzij een schenking van Peter

typeert de stijl van deze litho, die dateert

Schatborn, het voormalige hoofd van het

uit 1957, zes jaar na het ontstaan van De

Rijksprentenkabinet, een werk op papier

vierkante man.

van Appel. Het betreft een voorstelling

36

37 Karel Appel, De vierkante man (The Square Man, L’homme carré), 1951. Olieverf op doek, 116 x 118 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. SK-A-5002. Aangekocht uit de nalatenschap van de kunstenaar met steun van de BankGiro Loterij. © Karel Appel Foundation / Rijksmuseum.

Karel Appel, Compositie, 1957. Litho, 570 x 762 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-P-2008-90. Schenking P. Schatborn, Amsterdam. © Karel Appel Foundation / Rijksmuseum.

Gerrit Berckheyde geeft hier op indringen-

onbebouwde kavels af van de openbare

Gerrit Adriaensz Berckheyde

de wijze het meest geslaagde stedenbouw-

weg. Het laatste pand aan de zuidzijde staat

kundige project van de 17de eeuw weer.

in de steigers. Het frisse pallet, het scherpe

Voorgesteld is ‘De Gouden Bocht’, het

contrast tussen de in schaduw gehulde,

rijkste deel van de Amsterdamse grach-

pas verrezen chique grachtenpanden en

De bocht van de Herengracht

tengordel. De vooraanstaande Haarlemse

de zonovergoten blinde muren van de nog

stadsgezichtschilder besteedde uitvoerig

niet bebouwde kavels geven het schilderij

aandacht aan de bouwactiviteiten aan de

een serene, tijdloze kwaliteit.

gracht. Houten schuttingen schermen de

Jacob Spoel

De stereoscopie groeide in de jaren 50 en

gegoede burgerlijke milieus en vertelt iets

Damesgezelschap bekijkt stereoscoopfoto’s

60 van de 19de eeuw uit tot een heuse rage.

over vrouwengenootschappen en vrou-

Dit schilderijtje is de vroegste afbeelding

wenclubjes die zich al dan niet formeel met

van stereofotografie in Nederland en waar-

kunst en cultuur bezighielden.

schijnlijk het vroegste schilderij ter wereld met dit onderwerp. Maar het paneeltje is om meer redenen interessant. Het toont hoe kunst rond 1850 functioneerde in

38

39 Gerrit Adriaensz Berckheyde, De bocht van de Herengracht vanaf de brug van de Vijzelstraat in de richting van de Nieuwe Spiegelstraat te Amsterdam, 1671-1672. Olieverf op paneel, 42,5 x 57,9 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. SK-A-5003. Aankoop met steun

van Royal Dutch Shell middels de Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit en de BankGiro Loterij. De verwerving valt samen met de voordracht van de Amsterdamse grachtengordel als World Heritage Site van de unesco.

Jacob Spoel, Damesgezelschap bekijkt stereoscoopfoto’s, ca. 1860. Olieverf op paneel, 41,5 x 48,8 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. NG-2008-11. Aankoop met steun van het Gerhards Fonds.

Jan Cossiers

Jan Cossiers werkte jarenlang in het atelier

lijk de derde van in totaal zes zonen uit

Portret van Cornelis Cossiers

van Peter Paul Rubens. In zijn getekende

Cossiers’ tweede huwelijk. Van vier broers

portretten stak hij Rubens soms naar de

van Cornelis zijn eveneens portretten

kroon. Dat is zeker het geval met de leven-

bewaard die, net als dat van Cornelis, het

dige beeltenis van Cornelis, waarschijn-

jaartal 1658 dragen.

Jacob de Gheyn II

In de rijke en gevarieerde collectie teke-

Twee studies van een naakte vrouw

ningen van Jacob de Gheyn II in het Rijksmuseum ontbrak tot nu toe een studie naar het vrouwelijk naakt. Geen wonder: er waren tot voor kort slechts vijf van zulke tekeningen bekend. De nieuw verworven studie, de zesde in het groepje, leidde meer dan twee eeuwen lang een verborgen bestaan in een particuliere verzameling. De tekening is uitzonderlijk goed bewaard gebleven.

40

41 Jan Cossiers, Portret van Cornelis Cossiers, 1658. Zwart, rood en geel krijt, pen in bruin, 267 x 185 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-T-2008-103. Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena.

Jacob de Gheyn II, Twee studies van een naakte vrouw, ca. 1603. Zwart en wit krijt, pen in bruin, op bruingrijs papier, 228 x 364 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv. nr. RP-T-2008-89. Aankoop met steun van de BankGiro

Loterij, de Vereniging Rembrandt mede dankzij het Prins Bernhard Cultuurfonds, sns reaal Fonds, vsbfonds en een schenking van de heer mr. A.C. Bakker.

Karel van Mander

Karel van Mander tekende en schilderde

onbehouwen en onmatig volk, maar je

Boerenkermis

met enige regelmaat boerentaferelen.

kunt wel om ze lachen. Naar het voorbeeld

Van al die voorstellingen is deze tekening

van deze tekening graveerde Nicolaes Jansz

met haar ambitieuze compositie, puntige

Clock een 1593 gedateerde prent.

tekenstijl en visuele grappen wel de aantrekkelijkste. Van Mander vertolkt hier de mening van de burger: boeren zijn ruw,

Roelant Savery

Studie van boomstammen en -wortels Tot de meest intrigerende tekeningen van

achtige grilligheid van de natuur weergeeft.

Roelant Savery behoren zijn grote, in ver-

Vermoedelijk ontstonden deze tekeningen

schillende materialen uitgevoerde studies

in de jaren 1606-1607, tijdens een reis door

van oude bomen. Wat deze tekeningen met

Tirol, die Savery in opdracht van keizer

elkaar gemeen hebben, is het vileine genoe-

Rudolf II ondernam.

gen waarmee de kunstenaar de bijna spook-

42

43 Roelant Savery, Studie van boomstammen en -wortels, ca. 1606-1607. In lijnolie gedrenkte houtskool, zwart krijt, penseel in rode en blauwgroene waterverf, op lichtbruin papier, 482 x 370 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-T-2008-96. Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena.

Karel van Mander, Boerenkermis, 1592. Pen in bruin, penseel in grijs, contouren doorgegriffeld, 284 x 406 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-T-2008-101. Schenking Erven I.Q. van Regteren Altena.

Bisson Jeune (Auguste-Rosalie Bisson)

Jong, F. de

Schmidt, F.W.

Paris. Fotografisch geïllustreerd tijdschrift,

Saint Usmer. Sa vie, ses compagnons, ses

RP-F-2008-41

miracles et son culte, Braine-le-Comte

Contactafdruk van het portret van Piet

Fotomontage: tableau van foto’s (‘Mitt

Schenking Josje Janse-de Ronde Bresser,

Rotterdam, Amsterdam, Noord-Holland,

Mondriaan in zijn New Yorkse atelier; Vel

Gott für Kaiser König und Vaterland! Zur

Amsterdam. RP-F-2008-142

Friesland, Urk, etc., ca. 1905. RP-F-2008-38

met vier contactafdrukken: portretten van

Erinnerung an unsere Dienstzeit!’) van de

Piet Mondriaan in zijn New Yorkse atelier.

reservisten van de 1. Compagnie Rheinisches

Souvenirs des deux temples de Genthod

Aankoop met steun van Baker & McKenzie,

Fussartillerie Regiment no. 8 te Metz, 1904-

(648-1869), Genève (Joël Cherbuliez) 1869.

Kisch, Egon Erwin

Declès, C.-L.

jaargang 1881, Parijs (G. Masson) 1881.

Album met 96 topografische foto’s van

Bolles e.a.

Anoniem

(Lelong) z.j. Fotografisch geïllustreerd boek. RP-F-2008-43 Duff, Mary Graham

Album met 148 foto’s gemaakt tijdens een

Tijdopnamen. Een bundel reportages. Vertaald

cruise met het schip ‘Columbia’ in 1900

en ingeleid door Nico Rost, Den Haag (De

(Cuba, Jamaica, Bahama’s, Verenigde Staten).

Baanbreker) 1931. Boek met stofomslag met

RP-F-2008-140

fotomontage, ontworpen door Cesare [sic]

14 fotoalbums uit de nalatenschap van

Interieur van het Rijksmuseum

Frédéric Roessinger. Esquisse biographique,

1896. Fotografisch geïllustreerd boek.

Domela. Schenking Mattie Boom, Leiden.

Eva Pennink; Ex libris met oog, camera en

(‘Rembrandt’, 2007). Schenking Johannes

Neuchatel (Montandon Frères) 1863.

RP-F-2008-46

Kabinetfoto: tableau van een portret van een

RP-F-2008-35

rolfilm. Schenking Burchard Pennink, Tokio.

Duitse militair (in een voorgedrukt uniform)

Krull, Germaine

Brüere

Amsterdam. RP-F-2008-9 en -10 Pennink, Eva, e.a.

RP-F-2008-11 t/m 24 en RP-F-2008-135 Petermann, Otto

met een gedrukte randversiering met de

Gezicht in de haven van Marseille.

portretten van o.a. de Duitse keizer Wilhelm


Fotomontage: tableau van gemonteerde


foto’s (‘Zur Erinnerung an meine Dienstzeit’)

II en een gezicht op Metz (‘Deutsche Hülsefrüchte’), ca. 1890-1910. RP-F-2008-57 Dougherty & Cope Ferrotypie: portret van een vrouw. Schenking Hans Rooseboom, Amsterdam. RP-F-2008-148 Frith, Francis

Lichtwark, Alfred

van Füsilier-Regiment Fürst Carl Anton von

1906. RP-F-2008-56 Schwartz, Johannes

Schwartz, Amsterdam. RP-F-2008-136 Sert, José María

Fotografisch geïllustreerd boek. RP-F-2008-45 Borel, Eugène, en Louis Guillaume

Fotografisch geïllustreerd boek. RP-F-2008-27 Bernhoeft, Charles

Some Noted Sculptures and their Homes, Boston (Soule Photograph Company)

Ferguson, Dugald Castle Gay, and other poems, Dunedin

Straatgezicht in een Spaanse stad (Córdoba?).

Exposition Universelle d’Anvers 1894,

(uitgave in eigen beheer) 1883. Fotografisch


z.pl. z.j. Fotografisch geïllustreerd boek.

geïllustreerd boek. RP-F-2008-26

Amsterdam. RP-F-2008-134 Swank, Luke

RP-F-2008-31 Brown, Mrs. J.W.

Gervais-Courtellemont, Jules Twee fotografisch geïllustreerde uitgaven:

Die Bedeutung der Amateur-Photographie,

Hohenzollern no. 40, met in het midden

Gezicht in Oakland, CA. Aankoop met

Muriel’s Dreamland: A Fairy Tale […]

Revue mensuelle illustrée. Algérie artistique

Halle am Saale (Wilhelm Knapp) 1894

een borstbeeld van keizer Wilhelm II en

steun van Baker & McKenzie, Amsterdam.

Illustrations by the authoress and her daughter,

et pittoresque (ed. Eugène Larade), Alger

(boek). RP-F-2008-8

bovenaan het ruiterstandbeeld van keizer

RP-F-2008-52

Alberta Brown, Londen (Griffith and Farran)

(J. Gervais-Courtellemont & Cie) 1893 (3e

1871. Fotografisch geïllustreerd boek.

Année) en [in dezelfde band gebonden]

RP-F-2008-29

Ch. Lallemand, le Caire. Avec un préface de

Lindeboom & Zonen, B.J. ‘Fotografie-album Koekfabriek De Nederlander

Wilhelm I, 1901-1910. RP-F-2008-55 Placet, Emile

Thompson, S. Stereofoto: portret van Alexandra (1844-

Césena, Amédé de

Vier stereoglasdia’s van Nubië (Egypte):

B.J. Lindeboom & Zonen Amsterdam’ (ook

(Ancienne Maison Bisson frères) Gezicht

1925), Princess of Wales, Abergeldie Castle,

tempels van Dakka, Derr en Maharakka.

‘Lindeboom’s Fotografie Album’ genoemd),

in het Forum Romanum, Rome. Schenking

Schotland. Schenking Mattie Boom, Leiden.

La maison de France, Parijs (Blériot &

RP-F-2008-122 t/m 125

met 144 lichtdrukken, gedeeltelijk naar foto’s,

Josje Janse-de Ronde Bresser, Amsterdam.

RP-F-2008-147

Gautier) 1884. Fotografisch geïllustreerd

Georges, E.F.

die in het album gestoken zijn: 24 series van

RP-F-2008-141 Presse-Bild-Zentrale

Tournassoud, Jean-Baptiste, 1914-1919. La Guerre. 150 Planches Artistiques

boek. RP-F-2008-25 Chatellier, Henri

Pierre Loti, Alger (Gervais-Courtellemont & Cie) 1894. RP-F-2008-39 Hamerton, Philip Gilbert Painting in France after the Decline of Classicism, Londen (Seeley, Jackson and

Vijf foto’s van de restauratiewerkzaamheden

6 afbeeldingen, waaronder sprookjes, jacht,

aan de kruisgang van de Domkerk, Utrecht,

sport, Marken, Volendam, portretten, dieren,

Werkkamer in de Präsidialkanzlei te Berlijn,

de la Collection personelle du Commandant

Des tumeurs adénoïdes du pharynx, Parijs

Halliday) 1869. Fotografisch geïllustreerd

1880. RP-F-2008-1 t/m 5

de Zaanstreek, standbeelden, stadhuizen,

waar Mussolini zou verblijven tijdens zijn

Tournassoud, Lyon/Parijs z.j. Fotografisch

(J.-B. Baillièère et Fils) 1886. Fotografisch

boek. RP-F-2008-129

Egypte, schilderijen, stadsgezichten,

bezoek aan Berlijn in 1937, met links een

geïllustreerde uitgave. Schenking Mattie

gezichten langs de Rijn, Italië en scènes uit de

borstbeeld van Frederik de Grote (Fried-

Boom, Leiden. RP-F-2008-34

Georges, E.F. (toegeschreven aan) Twee foto’s van het Physisch Laboratorium, Utrecht. RP-F-2008-6 en 7 Gugenheim, Eugène, en Lucien Cressonnois

vaderlandse geschiedenis. RP-F-2008-53 Little, R.J.M.

rich II). RP-F-2008-118 Presse Photo G.m.b.H.

Wilson, George Washington

geïllustreerd boek. RP-F-2008-42 Christian, P.

[Holland, H.] Das Nibelungen-Lied nach dem Fresko-

Histoires héroïques des Français racontées

Gemälden von Julius Schnorr von Karolsfeld

Stereofoto ‘The Breaking Wave

A.S.A. Napoléon-Eugène Prince Impériale,

in der königlichen Residenz zu München,

Carte-de-visite: portret van een jongeman,

Feestelijke optocht (‘Abteilung “Die germa-

(Instantaneous)’; Stereofoto: Gezelschap in

Parijs (Eugène Pick) 1863. Fotografisch

München (Jos. Albert) z.j. Fotografisch

Les surprises du Kodak, Parijs z.j. (fotografisch

met verso een lithografische voorstelling

nische Zeit” des Festzuges 2000 Jahre deutsche

een roeiboot bij ondergaande zon. Schenking



geïllustreerd tekstboek van een toneelstuk)

van putti en camera zoals die door vele

Kultur’) in München, 1937. RP-F-2008-116

Mattie Boom, Leiden. RP-F-2008-36 en -37

en andere documenten betreffende fotografie.

fotografen van verschillende nationaliteiten

RP-F-2008-126

werd gebruikt. Schenking Hans Rooseboom,

Prentbriefkaart: vissersschepen in de haven


van Marken. RP-F-2008-71

Guibert, Maurice Henri de Toulouse-Lautrec zwemmend

Man Ray, William Klein, Margaret Bourke-

in het bassin d’Arcachon. Schenking Jan-

White e.a.

Rotograph Company, The

Salomon, Erich

[Cobbe, Frances Power]

[Lillywhite]

The Confessions of a Lost Dog, reported by

James Lillywhite’s Cricketers Annual

Schenking Steven Joseph, Brussel

her mistress Frances Power Cobbe, Londen

1887, Londen (James Lillywhite, Frowd

Anoniem

(Griffith and Farran) 1867. Fotografisch

& Co., Wright & Co.) 1887. Fotografisch

Discours prononcé au nom du personnel

geïllustreerd boek. RP-F-2008-28 Cunnningham, Alfred

geïllustreerde almanak. RP-F-2008-40 Rice, Sara Sigourney

Tien prentbriefkaarten met foto’s gemaakt

des usines du procédé Solvay à l’occasion

Verzameling van ca. 3800 fotoboeken,

tijdens de voltrekking van het huwelijk van

des 25 années de direction de MM. Ernest et

The Chinese Soldier and other Sketches.

Edgar Allan Poe. A Memorial Volume,

afkomstig uit de bibliotheek van Willem

prinses Juliana en prins Bernhard in 1937.

Alfred Solvay, le 17 novembre 1888, z.pl. z.j.

With a description of the capture of Manila,

Baltimore (Turnbull Brothers) 1877.

Ferrotypie: portret van een man. Schenking

Diepraam. Aankoop met steun van Baker &

Schenking Willem Diepraam, Amsterdam.

Fotografisch geïllustreerd boek. RP-F-2008-32

Hongkong (The ‘Daily Press’ Office) z.j.


Hans Rooseboom, Amsterdam. RP-F-2008-150

McKenzie, Amsterdam, het Paul Huf Fonds

RP-F-2008-33

Rudolph de Lorm, Zaandijk. RP-F-2008-151 Jewell. J.

en het Rijksmuseum Fonds. RP-F-2008-51

44

Newman, Arnold

Gezicht in het Forum Romanum, Rome.

Anoniem Bulletins de la Société d’Anthropologie de


45

vertaelt en vervoegt met ... aenmerkingen

übers. von F.L.R. Dresden: Waltherische

De la peinture à l’huile, ou, Des procédés

Teekenboek der proportiën van het

Lectures on painting, delivered at The

Gems of French art. A series of carbon-

door De Piles, en alzoo in ’t Nederduytsch

Hofbuchhandlung, 1800. BI-2008- 2706

matériels employés dans ce genre de

menschelijk lichaam / geïnventariseerd

Royal Academy of Arts: with a letter on

photographs from the pictures of eminent

overgezet

en geteekend door Jacob de Witt

the proposal for a public memorial of the

Scott, William B.

modern artists, with remarks on the works selected, and an essay on the French school,

Die Restauration alter und schadhaft

peinture, depuis Hubert et Jean Van-Eyck

T’Anwerpen: by de weduwe van C.I. vander

gewordener Gemälde in ihrem ganzen

jusqu’a nos jours

Hey, 1762. BI-2008-2728

Umfange : nebst einer Anleitung zur

par J.-F.-L. Mérimée. Paris: Huzard, 1830.

Frescomalerei

BI-2008-2701

Arnhem: E. en M. Cohen, 1886. BI-2008-2709 Die Mineral-Malerei : neues Verfahren

naval glory of Great Britain by the late John Opie. London: printed for

Londen (George Routledge and Sons) 1871.

The art of painting, with the lives and


characters of above 300 of the most

von J.C.G. Hampel. Weimar; Voigt, 1846.

Echt voorschrift tot het maken van de

zur Herstellung witterungbeständiger

eminent painters : containing a complete

BI-2008-2724

berugte vernis van Martin, of, gelyk

Wandgemälde : technischwissenschafliche

Proporcien des menschelyken levens,

Anleitung

na de voortreffelykste, en alderschoonste

Syme, David (red.), Agrostographia. A treatise on

treatise of painting, designing, and the

Lettre sur la sculpture à monsieur Théod.

zy door de Engelschen genoemt word,

the cultivated grasses and other herbage and

use of prints ... to which is added, an essay

de Smeth, ancien président des echevins

Martin’s copal vernis : benevens zes andere

forage plants, Edinburgh/Londen (William

towards the English school /

de la ville d’Amsterdam

luisterryke vernissen zoo als die gemaakt

Blackwood & Sons) 1877 (zesde druk).

transl. from the French of De Piles. – 3rd

Geïllustreerd boek. RP-F-2008-130

ed., in which is first inserted the life of Sir

Symonds, John Addington New Italian Sketches, Leipzig (Bernhard

Longman, Hurst, Rees and Orme, 1809. BI-2008-3932

von A. Keim. Wien: A. Hartleben, [ca. 1881].

antiken / met vlyt afgemeeten door

BI-2008-2736

Mr. Audran

A Amsterdam: chez Marc Michel Rey, 1769.

en gebruikt worden door de schilders van

Ueber den Verfall der Restauration

t’Amsterdam: Cornelis Danckerts, ca. 1696.

BI-2008-2708

het Koninglyk Paleis te Parys ... als mede

alter Gemälde in Deutschland und

Aankoop uit het Receptuurboeken Fonds.

Godfrey Kneller by B. Buckeridge. London:

Les principaux fondements du dessein,

de wyze hoe dezelve te leggen, en naar den

Protest gegen das v. Pettenkofer’sche

BI-2008-4258

Thomas Payne, [1750?]. BI-2008-2727

pour l’usage des curieux : dans les quels

eersten Paryschen smaak te polysten

Regenerations-Verfahren

Tauchnitz) 1884. Fotografisch geïllustreerd

Manuel des jeunes artistes et amateurs en

boek. RP-F-2008-47

peinture

Tileston, Edward G.

par P.L. Bouvier. 3e édition, suivi de l’art de

sont representez plus d’une centaine d’exemples naturels, de diverses sortes d’attitudes et de gestes ...

uit het Engelsch vertaalt. Te Rotterdam: by Dirk Vis, 1774. BI-2008-2698a

von Carl Förster München: Carl Merhoff, 1870. BI-2008-2738

Vierde deel van de republyk der Hebreen, of de Gemeenebest der Joden Wilhelmus Goeree, Petrus Cunaeus.

De misnoegde kunstschilder, of, De reis

Zur Technik der Oelmalerei : nach den

t’Amsterdam: by Jan Roman de Jonge, 1735.

Handbook of the Administrations of the

restaurer les vieux tableaux. Strasbourg:

mis en lumiere par Gerard Hoet; gravées en

naar Italien : tooneelspel voor het hart in

neuesten Grundsätzen bearbeitet unter

Schenking dr. S.H. Levie, Amsterdam.

United States …, Boston/New York (Lee &

Levrault, 1844. BI-2008-2726

taille douce par Pierre Bodart. A Leide: chez

twee bedrijven

Berücksichtigung der Konservierung und

BI-2008-3106

Restauration der Oelgemälde

Shepard/Lee, Shepard, and Dillingham) 1871.

Young artist’s assistant, or, Elements of

Jean Arnold Langerak, 1723. BI-2008-2723

Fotografisch geïllustreerd boek.

the fine arts : containing the principles

Gründliche und vollständige Anleitung

RP-F-2008-49

of drawing, painting in general, crayon

zur Erhaltung, Reinigung und

Traité théorique et pratique sur l’art

painting, oil painting, portrait painting,

Wiederherstellung der Gemälde in Oel-,

de faire et d’appliquer les vernis : sur

The Microscope and how to use it. A handbook

miniature painting, designing, colouring,

Tempera-, Leim-, Wasser-, Miniatur-,

les différens genres de peinture par

Overige belangrijke aanwinsten

for beginners, Londen (R. Sutton & Co.) 1893.

engraving, etc. etc.

Pastell-, und Wachsfarben, zur Bereitung

impression et en décoration, ainsi que sur

Essais sur la peinture

les couleurs simples et composées

White, T. Charters

Fotografisch geïllustreerd boek.

by William Enfield. 4th edition. London:

der beim Malen und Ueberziehen dien-

RP-F-2008-128

Simpkin and Marshall, 1822. BI-2008-2725

lichen Firnisse, so wie auch zum Bleichen,

uit het Hoogduitsch vertaald. Te Breda: by W. van Bergen, 1793. BI-2008-2698b

... par P.F. Tingry. A Genève: chez G.J.

von Friedrich Kröh. Weimar: Berhard Friedrich Voigt, 1886. BI-2008-2739

Zhonggo chu tu cu qi quan ji = Complete collection of ceramic art unearthed in China Zhang Bai zhu bian. Beijing : Ke xeu chu ban she, 2008, 15 delen. BI-2008-3244a-p

par Diderot. Paris: chez Fr. Buisson, 1795. BI-2008-3931

Lijst van nieuwe tijdschriften

--Annual review / Victoria and Albert Museum (2002 -)

Grondbeginselen der Teekenkunst in

--Arte cristiana (1913 -)

fragmenten naar de antieken

--Beelden aan zee (2008 -)

Traité méthodique et raisonné de la

Reinigen und Aufziehen der Kupferstiche,

The Home and Haunts of Shakespeare,

peinture à l’huile : contenant: les principes

Steindrücke, Holzschnitte u.s.w.

New York (Charles Scribner’s Sons) 1894.

du coloris ou mélanges des couleurs

von F.G.H. Lucanus. Halberstadt: Friedrich

facilmente a dipingere senza maestro ; e la

door H. Turken en A.A.E. van Bedaff.

-- Faro : tijdschrift over cultureel erfgoed (2008 -)


... suivi de l’art de la restauration et

August Helm, 1832. BI-2008-2702a

dichiarazione di molti segreti per fare i più

’s Hertogenbosch: ter Steenplaatdrukkerij

--Jaarverslag / Rijksmuseum Research Library

Williams, James Leon

Uit de nalatenschap van restaurator Roy

Manget, an XI (1803). BI-2008-2734 Trattato di miniatura : per imparare

Marschall’s erfahrner Kittkünstler oder

bei colori : colla maniera di far l’oro brunito,

van F.F. de Melinne, 1822. Aankoop uit het

par Goupil. 4me édition. Paris: Le Bailly,

Anweisung, die bewährtesten Steinkitte

l’oro in conchiglie, e i a vernice della China

Receptuurboeken Fonds. BI-2008-4259

[1881]. BI-2008-2705

und Mörtel zu bereiten

conservation des tableaux

Bibliotheek

: quelli, che attendono, allo studio delle

Les images presque de tous les empereurs

Leipzig: im literarischer Centralcomptoir,

fortificazioni, impareranno qui a miniare

depuis C. Julius Caesar jusques à Charles

[ca. 1840]. BI-2008-2702b

ogni sorte di pianta, e di paese

Hesterman, aangekocht met steun van het Van

Inleydinge tot de algemeene teykenkonst :

der Vossen-Delbrück Fonds:

waar in de gronden en eygenschappen, die

Über Ölfarbe und Conservirung

tot onfeylbaar en verstandig begryp van de

Vollständige Anleitung zur Erhaltung,

der Gemälde-Gallerien durch das

teykenkonst noodig te weten zyn, kort en

Reinigung und Wiederherstellung der

Regenerations-Verfahren /

klaar worden aangewesen,

Gemälde, zur Bereitung der Fernisse,

Lijst van afgesloten tijdschriften

au vif, prinses des medailles anciennes …

--Bodleian Library Record (1941 -)

Gianfancesco Garbo, 1771. BI-2008-2700

ensemble aussy leur vie et leurs faitz tant

--Folia archeaologica (1939 -)

bons que mauvais, depaintz du pinceau

-- Giessener Beiträge zur Kunstgeschichte (1970 -)

historique

--The Hali annual (1994-1997)

Traité de la science du dessin

door W. Goeree. 5e druk. Lyden: by Jan en

so wie auch zum Aufziehen, Reinigen,

par L.L. Vallée; planches gravées par Jean

Hendrik van der Dyster, 1739. BI-2008-2704

Bleichen und Restaurieren der

Adam. Paris: V. Courcier, 1821. BI-2008-2707

Ueber den Gebrauch des Firnis in der

De schilderkonst / van Carolus Alphonsus

Mahlerey : nebst fünf Anhängen Philipp Hackert; aus dem Italiänischen frey

--Studium (2008 -)

V et Ferdinandus son frères, portraites

Friedrich Vieweg und Sohn, 1870. BI-2008-2729

(1997 -)

--Metamorfoze nieuws (1997 -)

Terza ed. Veneta. In Venezia: presso

von Max v. Pettenkofer. Braunschweig,

du Fresnoy ; uit het Latyn in ’t Fransch

46

3e herz. dr., verm. met een anatomische pl.

par Hubert Gholtz de Wirtzbourg paintre en

--Jong Holland (1985-2007)

Anvers. Anvers: Gilles Coppenius de Deist,

--Kunstjahrbuch der Stadt Linz (1961-2003)

von F.G.H. Lucanus. Halberstadt: Friedrich

1557. Schenking Erven I.Q. van Regteren

--Neptunia : revue de l’Association des amis du

August Helm, 1842. BI-2008-2702c

Altena. BI-2008-4232

Kupferstiche

Musée de la marine (1946 -)

47

Conservering en restauratie

Kom van Chinees steengoed met ingeperste

nemer of bij gastmusea in binnen- en

Weisweiler, Adam Secretaire met

Mor van Dashorst, Anthonis Portret van

Bed hout, zijde, Nederland, 1715-1720.

florale versiering aan de binnenkant, Song

buitenland.

lakpanelen, Frankrijk, 1785-1800. BK-16653

Anne Fernely. SK-A-3119

BK-NM-14202

Roentgen, Abraham en David Bureau voor

Mostaert, Jan De aanbidding der Koningen.

Drie wandtapijten wol, zijde, Nederland,

Kop en schotel van Chinees porselein met het

Metalen

de keurvorst van Trier, Neuwied, 1760-1765.

SK-A-671

1593-1600. BK-2006-75 t/m 77

alliantiewapen van de families Van Visvliet en

--Behandelingen t.b.v. bruikleen, het chloride-

periode. AK-MAK-645

Sluijmer, 4de kwart 18de eeuw.

BK-16676

Mostaert, Jan (of Geertgen tot Sint Jans)

Wandtapijt wol, zijde, Frankrijk, 1692-1725.

corrosieproject, het project Zilver op Zaal,

Ronde tafel versierd met marqueterie,

De Boom van Jesse. SK-A-3901

BK-1968-21

HNR en andere doeleinden: ca. 70 objecten

Duitsland, 1840-1850. BK-2008-51

Tintoretto, Jacopo Portret van Ottavio

Miniatuurstoel hout, leer, Nederland, 1650-

Cuypers stoelen

Strada. SK-A-3902

1675. BK-KOG-1396

Beeldende kunst

AK-NM-13443-A en B

Beeldhouwkunst

Schotel van Chinees porselein met het wapen

-- T.b.v. de bestandscatalogus Nederlands Zilver

Anoniem Beeldhouwwerken van marmer,

van de familie Van Reverhorst, omgeven door

(tot eind november): keurtekens, technische

Schouten, Gerrit Kast en vergulde lijst

Verspronck, Johannes Cornelisz Portret

Muts wol, Nederland, 1740-1760.

‘Johannes aan lessenaar’; ‘Een heilige

acht wapenschilden, 2de kwart 18de eeuw.

beschrijving, behandeling voor foto: 47 entries

van diorama De waterkant van Paramaribo,

van Maria van Strijp. SK-A-5000

NG-C-1995-12-21

bisschop’, 4de kwart 15de eeuw.

AK-RBK-14514-B

--Intake nieuwe objecten: 15 stuks

Suriname, 1820. NG-2007-50

Diverse kunstenaars 14 miniaturen

Miniatuurstoel hout, zijde, Nederland, 1660-

BK-NM-13130-A en B

Schaal van Chinees porselein, 2de kwart 18de

--Inhaalslag behandeling objecten op zaal –

Anoniem Beeldhouwwerk van terracotta,

eeuw. AK-RBK-16294

‘pap etende jongen’, 1883. BK-NM-5347

Roemer, Duitse glas, 19de eeuw. BK-18949-D

-- Bruiklenen (totaal aantal stuks voorbereid,

Donatello Reliëf van stucco, ‘Dansende putti’.

Penseelhouders van Chinees porselein, 1662-

foto’s en conditierapporten gemaakt,

BK-15401

1722. AK-NM-6601-A en B

eventueel behandeld): 94 objecten

tot eind november: ca. 12 objecten behandeld

Kortere behandelingen t.b.v. het

Externe restauraties schilderijen

Vouwwaaier gouache, papier, ivoor, zijde,

bruikleenverkeer:

Anoniem Familieportret van een protestante

China, 1800-1825. BK-2008-105

--Tentoonstelling Maastricht, Bonnefanten-

biddende familie aan tafel. SK-A-4469

Vouwwaaier waterverf, papier, been,

Jordaens, Jacob De Veerpont van Antwerpen/

bladgoud, zilver, stras, Nederland, 1775-1787.

Het wonder van de stater in de bek van de vis.

BK-2008-109

SK-C-439

Vouwwaaier waterverf, papier, been, koper,

Van de Velde, W. De slag bij Duins. SK-A-1363

Nederland, 1780. BK-2008-110

Vroom, H.C. De slag op het Haarlemmermeer.

Vouwwaaier zijde, koper, staal, celluloid,

SK-A-602

glas, Nederland, 1890-1910. BK-2008-111

museum, Palazzo, 30 meubelen

--Tentoonstelling Leeuwarden, Princessehof,

Fazant van Meissen porselein, ca. 1735. BK-17495 Ceramiek, glas en steen

Roemer, Duitse glas, 2de kwart 17de eeuw.

Meubelen

Bord van Italiaans majolica met een smid en

BK-KOG-143

Kast van eikenhout met Ionische kapitelen,

een Amor in een landschap, 1ste kwart 16de

Kannetje van Delfts aardewerk, ca. 1650-

Noordelijke Nederlanden, 1607. BK-16071

eeuw. BK-17303

ca. 1670. BK-NM-5733

Bellekin, Jacques Gravure op parelmoer,

Schotel van Italiaans majolica met een

Wijnglas, ca. 1550-ca. 1600. BK-18939

Noordelijke Nederlanden, 1626. NG-KOG-1655

Schilderijen (volledige restauratie)

voorstelling van Christus en de overspelige

Pagode van Chinees porselein, 1750-1800.

Ebbenhouten omlijsting voor Drieluik met

Anoniem De bespotting van Noach. Deel

Behandelingen t.b.v. bruikleenverkeer

Spanje, 1880. BK-2008-112

vrouw, 2de helft 16de eeuw. BK-NM-7441

AK-NM-6935

de Dans om het gouden kalf, Lucas van Leyden,

van een fresco in de Grote Kerk te Gorinchem,

In totaal 402 schilderijen, waarvan 128 voor

Vouwwaaier zijde, gouache, koper, goudverf,

Schotel van Italiaans majolica met druiven en

Schotel van chinees porselein met een Qilin,

ca. 1530, Amsterdam, 1630-1640. SK-L-1138

14e-15e eeuw. BK-NM-1012

RMA-projecten zoals in Maastricht, Schiphol,

ivoor, Nederland, 1880. BK-2008-113

bloe-men, 2de helft 16de eeuw. BK-1960-170

ca.1350. AK-RBK-1965-88

Beeldenkast eikenhout, Noordelijke

Breughel, Jan I Latona en de Lycische boeren.

Philipsvleugel en de tentoonstelling Der weite

Wandbespanning zijde, Frankrijk, 1790.

Bokaal op hoge voet van rood aardewerk,

Valk van Meissen porselein, 1731. BK-1972-268-A

Nederlanden, 1630-1650. BK-NM-11448

SK-A-70

Blick

BK-15613

Houten kist voor zilveren staven afkomstig

Coorte, Adriaan Asperges. SK-A-2099

China, 2e millennium v. Chr. AK-MAK-1681

A Divine Gift, 5 objecten

-- Tentoonstelling Rijksmuseum, Diorama’s uit Suriname, 2 objecten

Vouwwaaier zijde, drukinkt, ivoor, metaal,

Schotel van Italiaans majolica met De

Externe restauraties

uit voc-schip ‘Slot ter Hooghe’, Noordelijke

Engebrechtsz, Cornelis Christus in het huis

Schilderijlijsten (volledige restauratie)

Geschiedenis

Verdrijving van Adam en Eva uit het paradijs,

Xavery, J.B. Marmeren schouw, ca. 1739.

Nederlanden, 1650-1724. NG-1983-3-B

van Maria; Christus neemt afscheid van Maria.

Lijst bij triptiek met Dans om het gouden

Scheepsmodellen

2de kwart 16de eeuw. BK-NM-7439

BK-1995-3

Spreekgestoelte Felix Meritis, Amsterdam,

SK-A-2232 en SK-A-171

kalf van Lucas van Leyden, SK-A-3841,

MC 21, model van een scheepskameel

Wandblakers van porselein, Du Paquier, 2de

Tegeltableau met landschap met negers

1775-1780. BK-NM-8868

Geertgen tot Sint Jans De aanbidding der

in samenwerking met het meubelatelier

MC 128, model van een gekuipte mast

kwart 18de eeuw. BK-1968-117-A en B

en krijgers, Delft, 1ste helft 18de eeuw.

Swart, Jan, Kühn, Jan Hendrik en Huslij,

Koningen. SK-A-2150

Kwablijst. SK-L-1006

MC 129, model van een gekuipte mast

Schoteltje van Engels aardewerk, ca. 1820 tot

BK-NM-12400-443

Jacob Otten Cartelklok, Felix Meritis,

Hals, Frans Lucas de Clercq; Feyna van

1840. BK-NM-14229

Tafelstuk met een kaart van het Iberische

Amsterdam, 1792. BK-NM-8869

Steenkiste, echtgenote van Lucas de Clercq.

Herinlijstingen

MC 199, model van een lierspil

Schaal van Italiaans majolica, ca. 1530-1540.

schiereiland, edelmetaal en achterglas-

Welmeer, C. Metronoom, Felix Meritis,

Restauratie vond plaats in het atelier van het

Mostaert, Jan De aanbidding der Koningen.

MC 534, model van een stoommachine

BK-17306

schildering, Neurenberg, 1549. BK-17007

Amsterdam, 1803. BK-NM-8936

Getty Museum, door Laurent Sozzani en Mark

SK-A-671

MC 592, model van een fokkenmast met

Schotel van Italiaans majolica met Metabus

Borstbeeld van terracotta van een onbekende

Meubelen Otto Lanz

Leonard. SK-C-556 en 557

Verspronck, Johannes Cornelisz Portret

rabeugel

die Camilla over de rivier de Amasenus werpt,

man, Italië, 2de kwart 15de eeuw. BK-16981

Cuypers, Pierre Driedeurskast van

Meester van de Spes Nostra Vier reguliere

van Adriana Croes. SK-A-4998

MC 655, model van een driemastschip

eikenhout, Nederland, 1885-1920. MU-69

kanunniken van St Augustinus mediterend bij

ca. 1544. BK-NM-7431

MC 165, model van een grote mars

MC 665, model van fregat de IJssel

Schoteltje van Engels aardewerk, 3de-4de

Bruiklenen, gastmusea en reizende

Lijst rond Zelfportret met zieke voet van Jozef

een geopend graf. SK-A-2312

Textiel

MC 827, model van een tijdsein

kwart 19de eeuw. NG-1994-53-B

tentoonstellingen

Israëls, Nederland, 1898. SK-A-3733

Meester van de Virgo inter Virgines De

Serviesetui hout, leer, zijde, Duitsland,

MC 838, model van een boei

Melkkan van Hollands porselein, 1ste kwart

In 2008 werden 340 objecten van ceramiek,

Lieutaud, Balthazar Staande klok, Frankrijk,

Maagd te midden der maagden. SK-A-501

1731. BK-17421-r

MC 1027 model van twee Congrevese

19de eeuw. BK-14562-E-2

glas en steen gereed gemaakt en begeleid voor

1750-1760. BK-16671

Mor van Dashorst, Anthonis Portret van

Tafelkleed, linnen, wol, zijde, Nederland,

vuurpijlen op lanceerinrichting

Sir Thomas Gresham. SK-A-3118

1650-1675. BK-KOG-41

MC 1081, reddingsboei en twee vuurplaten

verplaatsing en opstelling bij een bruikleen-

48

1685. BK-16729

49

MC 1251, model van een machinale bakoven op

ten behoeve van bruiklenen aan ca.

Verschillende materialen en technieken

grondplaat

60 musea (waar nodig gerestaureerd,

werden getest op hun geschiktheid bij het

37 halfmodellen, te weten: MC 255, 260, 264,

geconserveerd, voorzien van een passe-

herinlijsten van de pastels van Liotard en

265, 266, 268, 278, 282, 288, 304, 313, 324, 340,

partout, ingelijst, voorzien van een

Tischbein. Ook werden pastelcollecties en

349, 350, 415, 477, 479, 481, 486, 959, 960, 974,

conditierapport, verpakt, uitgelijst en

restauratoren in Basel, Zürich, Berlijn en

977, 986, 1129, 1179, 1200, 1266, 1270, 1272, 1273,

weer teruggezet op hun oorspronkelijke

Venetië bezocht.

1278, 1279, 1889-3, 1889-8 en V-920 (372-A)

opzetvel of –map). Daaronder waren ca. 350

NM 7180 speelgoedscheepje

werken voor de afscheidstentoonstelling

Boeken en boekbanden

voor Ronald de Leeuw Kunst op papier in

--76 boeken gerestaureerd

Papier en foto’s

het Bonnefantenmuseum in Maastricht, 58

--195 reparaties uitgevoerd

Onderhoud aan de collectie

Indiase miniaturen voor de tentoonstelling

--72 boeken ingebonden

Ca. 1350 prenten uit de Selectie, de Rosenthal

50 x India in het Van Gogh Museum, ca. 125

--168 portefeuilles gemaakt

Collectie en de Belgische School en 475

foto’s en fotoalbums voor de tentoonstelling

tekeningen uit de Nederlandse en Italiaanse

Fotopioniers op wereldreis in Teylers Museum

Overige werkzaamheden

school werden behandeld. Daarnaast werden

in Haarlem, 55 foto’s en aquarellen voor de

548 scholenboeken gereinigd en tape

ca. 500 portretten uit de Rosenthal Collectie

tentoonstelling Der weite Blick in de Neue

verwijderd; 250 boeken op schimmel

en 250 uit de Iconografische Collectie en

Pinakothek in München, 40 foto’s en albums

gecontroleerd; 16 fotoalbums gerestaureerd;

ca. 300 foto’s uit de Nederlandse school en

voor de tentoonstelling Het wassende water in

26 veilingomslagen ingescand en bewerkt;

Document Nederland opnieuw opgezet.

Huis Marseille, 60 prenten en tekeningen voor

567 stofomslagen en 6709 ronde etiketten

Ten behoeve van presentaties in de

de tentoonstelling over Romeyn de Hooghe

vervaardigd.

aanwinstenzaal werden 3 diorama’s

in de UB in Amsterdam en 78 aquarellen

geconserveerd en 6 foto’s van de Appel

van Ducros voor het Museo Archeologico

Externe restauratie

Foundation gerestaureerd. In het kader van

Nazionale di Taranto in Taranto.

De restauratie en conservering van de

de Kinderboekenweek werd het inlijsten van

Man Ray

In de verspreiding van de 20ste-eeuwse

drukkingsmiddel voor hun projecten, ook

Photographies 1920-1934 Paris

fotografie was het fotoboek van groot

dankzij de fraaie uitvoering en het rijke

belang. Het bracht de fotografie onder hand-

scala aan grijstonen van de fluweelzwarte

bereik van velen. De fotografen legden er

koperdiepdruk.

op hun beurt eer mee in. Het was hét uit-

Scholenboekerij is uitbesteed aan boek-

illustratieontwerpen begeleid en het uitlijsten

Projecten

restauratieatelier Mooie Boeken. 40 boeken

en verpakken uitgevoerd.

Ducros albums

zijn gerestaureerd, 550 pamfletten met

Een nieuwe berging voor de fotoalbums op

Besloten werd alle 300 in 3 albums geplakte

papieren banden zijn gerestaureerd en in

standaards en voor de autochromes werd

tekeningen van Ducros van de albumbladen

op maat gemaakte dozen opgeborgen, 105

gerealiseerd. De preventieve conservering van

los te maken, te conserveren en voortaan in

boeken zijn geconsolideerd, 110 boeken met

glasnegatieven werd in samenwerking met een

dozen op te bergen. Gestart werd met de 78

leren banden zijn geconserveerd en 23 boeken

behoudsmedewerker gestart.

tekeningen ten behoeve van de tentoonstelling

zijn herbonden met behoud van de originele

in Taranto. Inmiddels zijn er nogmaals 70

omslagen.

Aanwinsten

tekeningen losgehaald uit de albums en

Ca. 250 prenten en tekeningen, foto’s en

geconserveerd.

fotoalbums en 11 dioramafiguren werden waar nodig gerestaureerd, geconserveerd en

Pastelproject

opgezet zodat ze in de collectie konden worden

Het in 2007 gestarte pastelproject werd in

opgenomen.

2008 gecontinueerd waarbij samenwerking

De restauratie van het in 2007 aangekochte

met onderzoekers van het icn werd

diorama van Gerrit Schouten (NG-2007-50)

gezocht. Voor 3 pastels werd een plan

werd uitbesteed.

van aanpak gemaakt, en op deze pastels gevonden schimmelgroei werd getest op

Bruiklenen en tentoonstellingen

levensvatbaarheid. De 9 pastels van Tischbein

Bijna 1100 prenten, tekeningen, foto’s,

werden uitgelijst en de restauratie van de

fotoalbums en boeken werden behandeld

lijsten van deze pastels werd aanbesteed.

50

51 Man Ray, Photographies 1920-1934 Paris, 1934. Uit: Man Ray, Bill Brandt, Brassaï, William Klein, André Kertesz, Ed van der Elsken e.a., verzameling 20steeeuwse fotoboeken, afkomstig uit de bibliotheek van

Willem Diepraam. Rijksmuseum, Amsterdam, inv. nr. RP-F-2008-51. Aankoop met steun van het Paul Huf Fonds, Baker & McKenzie, Amsterdam, en het Rijksmuseum Fonds.

Alfred Emile O’Hara Comte de

Tijdens de romantiek ontstond in Frank-

de gedetailleerde en gevarieerde weergave

Lorenzo Bartolini

Nieuwerkerke (model) en E. Quesnel

rijk een nieuw sculpturaal genre dat in

van hun harnassen, wapens en paarden-

(gietwerk)

de hele 19de eeuw populair bleef: kleine

tuigage. Het neogotische voetstuk met uit-

La mort de Monseigneur le Duc de Clarence

bronzen beelden van ridders. Van een van

voerige inscriptie is in een contrasterende

de meest gewilde riddersculpturen – De

kleur brons afgewerkt. Het Rijksmuseum-

dood van de hertog van Clarence van de

brons behoort tot de eerste en beperkte

Franse beeldhouwer De Nieuwerkerke –

oplage, die in 1838 bij Quesnel werd gegoten.

Caritas (La Carità Educatrice)

verwierf het Rijksmuseum onlangs door

Vanaf 1839 bracht een concurrerende giete-

schenking een zeldzame, vroege versie.

rij, Susse Frères, het model met veel succes

De twee strijdende ridders munten uit door

tot in de late 19de eeuw op de markt.

In 1836 voltooide Lorenzo Bartolini een marmeren ‘onderwijzende Caritas’ voor de groothertog van Toscane, nu in het Palazzo Pitti in Florence. Zes jaar later kreeg de beeldhouwer toestemming van het hof om een tweede versie van dit beeld te maken; dat is het exemplaar dat het Rijksmuseum onlangs verwierf. Dit tweede exemplaar onderscheidt zich van het origineel door een hogere afwerkingsgraad en een andere tekst op de boekrol van het jongetje. In vertaling luidt die: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’. Bij het eerste beeld wordt de jongen aangemoedigd zich volledig aan God te wijden. Zelf zag Bartolini zijn ‘onderwijzende Caritas’ als een politiek statement, dat gezien moet worden in het licht van de roep om beter onderwijs in Toscane.

52

53 Alfred Emile O’Hara Comte de Nieuwerkerke (model) en E. Quesnel (gietwerk), La mort de Monseigneur le Duc de Clarence (De dood van de hertog van Clarence), Parijs, 1838. Brons, lengte 62 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. BK-2008-204 . Schenking in termijnen van de heer H.B. van der Ven, Den Haag.

Lorenzo Bartolini, Caritas (La Carità Educatrice), Florence, 1842-1845. Marmer, hoogte 192 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. BK-2008-5. Aangekocht met steun van de BankGiro Loterij.

Louis-Simon Boizot

Het offer aan Venus en Het offer aan Ceres

54

Kort nadat Louis-Simon Boizot de Prix

terracotta reliëfs ontstaan, de vroegst

en stralen het artistieke elan uit van de

van een nieuwe stijl, het neoclassicisme,

rechter reliëf met de volstrekt in contour

de Rome had gewonnen, vertrok hij

bekende

Franse

jonge, ambitieuze kunstenaar in het hart

zowel door de onderwerpkeuze – klas-

weergegeven vrouwen en de vrijwel leeg

voor studie naar Rome (1765-1770). Daar

beeldhouwer. Ze vormen een schitterend

van de klassieke wereld. Bovendien zijn

sieke offerscènes – als door de sobere

gelaten achtergrond.

zijn deze twee virtuoos gemodelleerde

bewijs

beide terracotta’s vroege manifestaties

uitwerking. Dat is het duidelijkst in het

werken van

van

Boizots

deze

modelleertalent

55 Louis-Simon Boizot, Het offer aan Venus en Het offer aan Ceres, Rome, 1766. Terracotta, hoogte 53 cm (inclusief vergulde houten lijst). Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. BK-2008-92-A en B. Aankoop met steun van de BankGiro Loterij.

Artus Quellinus

Hazewindhonden golden sinds de middel-

Dit charmante beeld werd gesneden door

Liggende hazewindhond

eeuwen als statussymbolen, passend bij

een prominente beeldhouwer uit de Zuide-

een vorstelijke of adellijke levensstijl. Dit

lijke Nederlanden, Artus Quellinus. Deze

beeld is zeer waarschijnlijk het portret van

woonde vanaf omstreeks 1648 in Amster-

zo’n chic huisdier. Het behoorde toe aan

dam, waar hij werkte aan de decoratie van

een lid van de Antwerpse patriciërsfamilie

het nieuwe stadhuis. Maar hij verbleef

Roose, zoals het wapenschildje op de

regelmatig in zijn vaderstad Antwerpen,

halsband van het dier bewijst. Misschien

waar dit hondenportret moet zijn ontstaan.

François Lespingola

Dit brons laat Hercules zien die Prometheus

vrijheid van de kunst, want Prometheus

Hercules bevrijdt Prometheus

bevrijdt. Deze was door Jupiter aan een

gold als de goddelijke oerkunstenaar die

rots geketend omdat hij het vuur van de

uit klei een mens had gemaakt die door

goden had gestolen en aan de mensen

het gestolen godenvuur tot leven was

had gegeven. De held richt zijn pijl op de

gekomen.

adelaar die keer op keer Prometheus’ lever kwam wegpikken. Lespingola, ‘Sculpteur du Roy’ van de Zonnekoning, koos het

was de hond (en zijn eikenhouten

omslagmoment van het verhaal: luttele

evenbeeld) ooit bezit van Pieter Roose

tellen later zal de adelaar zijn gedood en

(1586-1673), een van de machtigste politici

Prometheus bevrijd. Deze voorstelling is

van zijn tijd.

misschien bedoeld als een allegorie op de

56

57 Artus Quellinus, Liggende hazewindhond, Antwerpen, 165 7. Eikenhout, lengte 70,5 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. BK-2008-120. Aankoop met steun van de BankGiro Loterij.

François Lespingola, Hercules bevrijdt Prometheus, Parijs of Rome, ca. 1670. Brons op verguld bronzen voet, hoogte 52 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv. nr. BK-2008-93. Aankoop met steun van de BankGiro Loterij.

Arnold Newman

Portretten van Piet Mondriaan in zijn New Yorkse atelier

In de kunst zien we meestal alleen de uitkomst en niet het proces dat eraan voorafgaat. De Engelsen noemen dat ‘art in the making’. In de fotografie laten contactopnamen zien wat er achter – in dit geval – een beroemd fotoportret van Mondriaan schuilgaat. Newman zoekt naar achtergrond, lichtval en – heel cruciaal – pose. Uiteindelijk laat hij ons Mondriaan recht in het gezicht kijken. Diens kop, maar ook de ‘scheppende’ hand en het onmisbare attribuut van de ezel zijn in het beeld belangrijke elementen. De kadrering ten slotte maakt het af.

58

59 Arnold Newman, Vel met vier contactafdrukken: portretten van Piet Mondriaan in zijn New Yorkse atelier en Contactafdruk van het portret van Piet Mondriaan in zijn New Yorkse atelier, 1948.

Ontwikkelgelatinezilverdruk op papier op karton, 280 x 216 en 280 x 217 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nrs. RP-F-2008-9 en -10. Aankoop met steun van Baker & McKenzie, Amsterdam.

Bruiklenen

--Amsterdam, Universiteitsbibliotheek Bijzondere Collecties: Joan Blaeu en zijn Atlas Maior

--Amsterdam, Universiteitsbibliotheek In 2008 werden 149 schilderijen, 78 aquarellen, 4 pastels, 91 tekeningen, 170 foto’s, 1 fotoalbum, 236 prenten, 2 schetsboeken, 9 boeken, 1 affiche, 1 brief, 12 beelden, 1 troonzetel, 1 stoel, 54 kunstnijverheidvoorwerpen, 3 tapijten, 2 spreien, 1 tegeltableau, 49 miniaturen, 197 voorwerpen van Aziatische kunst, 14 voorwerpen van de

Bijzondere Collecties: Romeyn de Hooghe

--Amsterdam, Van Gogh Museum: 125 grote liefdes. Met steun van de Vereniging Rembrandt

--Amsterdam, Van Gogh Museum: Indiase miniaturen

--Amsterdam, Van Gogh Museum: Schatten uit de bibliotheek van het Van Gogh Museum

afdeling Geschiedenis, 14 voorwerpen uit de

--Antwerpen, Koninklijk Museum voor

Nova Zembla-collectie, 1 feestrok, 1 scheeps-

Schone Kunsten: Het borstbeeld in de

model en 1 kanon afgestaan aan 108 tentoon-

Nederlanden 1600-1800

stellingen in binnen- en buitenland. Naast het reguliere bruikleenverkeer werden in de tentoonstelling Kunst op Papier, die in het Bonnefantenmuseum te Maastricht werd gehouden ter gelegenheid van het afscheid van Ronald de Leeuw, 345 foto’s, prenten en tekeningen opgenomen.

--Apeldoorn, Nationaal Museum Paleis Het

Amsterdam en de Oranjes

--Amsterdam, Hermitage: St Petersburg in beeld. Fotografie uit de 19de eeuw

--Apeldoorn, Nationaal Museum Paleis Het Loo: 150 jaar kog

--Apeldoorn, coda Museum: De ontdekking van Nederland

--Arnhem, Museum voor Moderne Kunst: --Arnhem, Museum voor Moderne Kunst: --Assen, Drents Museum: Bernard Essers. Een wereld in zwart-wit

--Amsterdam, Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen: bruikleen voor drie jaar

--Amsterdam, Museum Amstelkring: Klanken rond Sint Nicolaas

--Amsterdam, Nieuwe Kerk: Black is beautiful. Van Rubens tot Dumas

--Amsterdam, Rembrandthuis: Maria Sibylla Merian & Dochters

--Amsterdam, Rembrandthuis: Het

Adriaensz. Backer van Christiaan Andriessen Theaterkunst van Nicolaas Wijnberg

60

--Den Haag, Mauritshuis: Bewonderde Stad --Den Haag, Museum Beelden aan Zee: Rijksmuseum aan zee. Hemelse beelden uit oost en west

--Den Haag, Museum Mesdag: Vluchten in schoonheid

--Dongen, Dongha Museum: Van heinde en verre

--Düsseldorf, Museum Kunst Palast: Worlds of Glass

--Emden, Ostfriesisches Landesmuseum: Ludolf Backhuysen

--Essen, Museum Folkwang: Street & Studio --Enschede, Museum Twentse Welle: Quilts --Enschede, Rijksmuseum Twenthe: Cornelis Troost uit het kog

-- Enschede, Rijksmuseum Twenthe: Carel Visser --Ferrara, Castello Estense: Garofalo, il pittore della corte Estense Firenze e gli antichi Paesi Bassi

-- Florence, Galleria degli Uffizi: L’eredità di Giotto da Milano

Sebastiano del Piombo

--Bern, Historisches Museum: Karel de Stoute --Breda, De Beyerd: Historisch Overzicht --Brugge, Groeningemuseum: Stradanus (1523-1607), hofkunstenaar van de Medici

--Haarlem, Frans Hals Museum: Jan de Bray en zijn familie

--Haarlem, Frans Hals Museum: De Gouden Eeuw begint in Haarlem

--Haarlem, Teylers Museum: Fotopioniers op wereldreis

--Hildesheim, Dom-Museum: Geschöpfe aus --Cleveland, Cleveland Museum of Art: Artistic Luxury: Fabergé, Tiffany, Lalique

Erz. Hildesheimer Bronzekunst der Stauferzeit

--Hoorn, Westfries Museum: Maria --Hulst, Streekmuseum Hulst: Vesting Hulst

--Den Bosch, Noordbrabants Museum: Muziek – gespeeld en verbeeld

sammlungen: Der weite Blick

--Münster, Westfälisches Landesmuseum: --Laren NH, Singer Museum: Strip en Kunst

Orte der Sehnsucht. Künstler unterwegs

--Leeuwarden, Fries Museum: Wigerus Vitringa

-- Leeuwarden, Princessehof: 90 jaar Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst

--Leiden, SieboldHuis: Utagawa Hiroshige. Leven en landschappen van het oude Japan

--Leiden, Stedelijk Museum De Lakenhal: Stad van boeken. Zeven eeuwen lezen in

Brake: Graf Simon in Prag

--Taranto, Museo Nazionale Archeologico: Gli acquerelli di Louis Ducros

--Terschelling, Museum ’t Behouden Huys: Heen ende Weer

--Tokio, The Tokyo Metropolitan Museum: --Namen, Musée provincial des Arts anciens du Namurois: Gillis Neyts

--New York, Cooper-Hewitt, National Design Museum: Rococo: the continuing curve

--New York, Metropolitan Museum of Art: Love and Marriage in Italian Renaissance Art

Vermeer and the Delft Style

--Trente, Castello del Buonconsiglio: Rembrandt and Masterpieces of European Graphic Arts

--Treviso, Casa dei Carraresi: Canaletto. Venezia e i suoi splendori

--Nijmegen, Museum het Valkhof: Watersnood

--Tübingen, Kunsthalle Tübingen: Die

--Oudenaarde, Stedelijk Museum: Oudenaarde

--Turijn, Palazzo Bricherasio: Canaletto e

Leiden

--Lemgo, Weserrenaissance-Museum Schloss

Brake: Hans Rottenhammer – begehrt, vergessen, neu entdeckt

--Londen, Dulwich Picture Gallery: Painting Family

--Londen, National Gallery: Renaissance Portraits

--Londen, Tate Modern: Street & Studio Sibylla Merian & Daughters

--Los Angeles, J. Paul Getty Museum: The Getty Commodus: Roman Portraits and Modern Copies

Königliche Menagerie 1708: een stad, een koning en een veldheer

--Parijs, Musée de Cluny: Aux marges de l’Europe, l’art des pays celtes et scandinaves

Bellotto

Marck en de Heilige Familie

en de omliggende forten

Rijksmuseum Maastricht, Nederlandse kunst in de 16de eeuw

--Maastricht, tefaf --Madrid, Museo del Prado: Rembrandt, painter of stories

--Utrecht, Museum Catharijneconvent: Allemaal Engelen

au temps de la christianisation

--Parijs, Musée d’Orsay: La belle image, l’art du calotype britannique

--Vlissingen, Zeeuws Maritiem Muzeeum: Tegenpolen

--Parijs, Musée Jacquemart-André: Antoon van Dyck, portraitiste européen

--Washington, National Gallery of Art: Jan Lievens: A Dutch Master Rediscovered

--Rome, Musei Capitolini: Dall’Antico: Porcellana, Decorazione, Archeologia

--Wenen, Kunsthistorisches Museum: Vom Mythos der Antiken

--Rome, Scuderie del Quirinale: Giovanni Bellini

--Rotterdam, Maritiem Museum Rotterdam: --Maastricht, Bonnefantenmuseum: Erard de la -- Maastricht, Bonnefantenmuseum:

voor twee jaar

--Berlijn, Kulturforum am Potsdamer Platz:

--München, Bayerische Staatsgemälde-

--Los Angeles, J. Paul Getty Museum: Maria

--Florence, Galleria dell’Accademia: Giovanni

--Bergen op Zoom, Markiezenhof: bruikleen

5 jaar

--Lemgo, Weserrenaissance-Museum Schloss

Königin der Niederlande

--Amsterdam, Stadsarchief: Het Amsterdam --Amsterdam, Theater Instituut Nederland:

--Den Haag, Mauritshuis: Adriaen Coorte

Museum: Zum 150. Geburtstag Emma –

Lachende Zelfportret

--Amsterdam, Rembrandthuis: Jacob

gekletter op porselein

--Florence, Palazzo Pitti, Galleria Palatina: --Bad Arolsen, Christian Daniel Rauch-

--Katwijk, Katwijks Museum: bruikleen voor

--Den Haag, Gemeentemuseum: Wapen-

Nicolaas Wijnberg: Figura

--Amsterdam, Huis Marseille: Het wassende water

het leven van de gebroeders Oyens

Loo: Landschappen van verbeelding

Arnhemse Faïence

-- Amsterdam, Amsterdams Historisch Museum:

--Den Haag, Gemeentemuseum: Een dag uit

Nova Zembla

--Rotterdam, Museum Boijmans Van

--Zaragoza, Museo de Zaragoza: Goya e Italia --Zürich, Museum Rietberg: Shiva Nataraja --Zwolle, Museum de Fundatie, Paleis aan de Blijmarkt: bruikleen voor drie jaar

Beuningen: Vroege Hollanders. Schilderkunst van de late middeleeuwen

--Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen: Erasmus en de kunst van zijn tijd

--Rotterdam, Nederlands Fotomuseum: Baby. Picturing the ideal human, 1840-now

-- Madrid, Museo del Prado: Renaissance Portraits --Madrid, Museo Thyssen-Bornemisza: Pieter Saenredam

--Mantua, Casa del Mantegna: Matilde di Canossa, il Papato, l’Impero

--Moritzburg, Schloss Moritzburg: Barocke Tiergärten - Die Menagerien August des

--Schwerin, Staatliches Museum Schwerin: Oudrys gemalte Menagerie

--Spiers, Historisches Museum der Pfalz: Samurai

--Stockholm, Nationalmuseum: Lura ögat. Fem seklers bländverk

Starken

61

Tentoonstellingen en presentaties

Rijksmuseum Amsterdam Schiphol

12 juni 2004 – 31 december 2008

projectleiding Kris Callens, Flore Diekstra

6 maart 2008 – 31 december 2011

Twaalf jaar aanwinsten Ronald de Leeuw

Rijksmuseum aan de Vecht

inhoudelijk Jet Baruch, Mattie Boom

Palazzo: Het verzamelen van vroeg-

projectleiding Kris Callens, Simone van Elst

2 oktober 2007 – 14 januari 2008

Gemeentemuseum, Weesp

inhoudelijk Pieter Roelofs

Battle at Schiphol


11 juni 2008 – 1 september 2008

(1900-1940)


Bonnefantenmuseum, Maastricht

25 juni 2008 – 22 september 2008

Ubink

28 november 2004 – 31 december 2008

Rijksmuseum te gast: Japanse geïllustreerde

projectleiding Kris Schiermeier, Lars

Te gast: Titiaan

inhoudelijk Hester Koers, Kees Zandvliet

Rijksmuseum in Duitsland

boeken, 17de-20ste eeuw

Hendrikman, Roosmarijn Ubink

Museum Kurhaus Kleve, Kleve

projectleiding Kris Schiermeier, Roosmarijn

inhoudelijk Duncan Bull, Frits Scholten,


Ubink

Fee van ’t Veen



Rijksmuseum Amsterdam Philipsvleugel


t/m 2012

27 augustus 2008 – 20 oktober 2008


25 juni 2005 – 31 december 2008

De Meesterwerken

Aanwinsten: Fiona Tan

Ubink

Rijksmuseum in de Abdij


Kunst op papier. Aanwinsten 1996-2008,

projectleiding Kris Callens, Renske Cohen

inhoudelijk Robert-Jan te Rijdt

Museum voor Religieuze Kunst, Uden

Rijksmuseum te gast: Indiase Miniaturen

verworven onder directeur Ronald de


projectleiding Kris Schiermeier, Simone van

Leeuw

Elst


inhoudelijk Malini Roy, Marijn Schapelhouman

projectleiding Kris Schiermeier, Lars

16 januari 2008 – 7 april 2008 Hollandse Luchten

14 december 2007 – 16 maart 2008

Tervaert

Karel du Jardin (1626 -1678)

inhoudelijk Theo Tegelaers

inhoudelijk Menno Fitski, Ger Luijten

9 april 2008 – 7 juli 2008

22 juni 2008 – 27 oktober 2008

Vincent van Gogh: De natuur van dichtbij

2 september 2005 – 1 september 2008

1 oktober 2008 – 26 oktober 2008


Rijksmuseum aan de Hofvijver

Penselen in het Rijksmuseum. De mooiste

Ubink

Haags Historisch Museum, Den Haag

Teylers Museum, Haarlem

20 december 2007 – 18 februari 2008

kinderboekillustraties

inhoudelijk Leo Jansen


9 februari 2008 – 18 mei 2008

Aanwinsten: Francesco Trevisani, ‘Het


Martelaarschap van de zeven broers, de

inhoudelijk Antoinette van Dorssen

projectleiding Kris Callens, Flore Diekstra inhoudelijk Pieter Roelofs

zonen van de heilige Felicitas’

Hendrikman, Roosmarijn Ubink inhoudelijk Ger Luijten

9 juli 2008 – 13 oktober 2008

26 februari 2008 – 22 februari 2009

design

Neue Pinakothek, München, Duitsland

Boeken uit Rembrandts tijd

Rijksmuseum aan Zee. Hemelse beelden

projectleiding Kris Schiermeier, Flore Diekstra


De droom van Piranesi. Eeuwig modern


22 oktober 2008 – 8 december 2008


uit oost en west

inhoudelijk Ronald de Leeuw, Kris Schiermeier,

Der weite Blick – Landschaften der Haager

inhoudelijk Duncan Bull

Aanwinsten: Diorama’s uit Suriname

Ubink

Museum Beelden aan Zee, Scheveningen

Frank van der Velden

Schule aus dem Rijksmuseum


inhoudelijk Geert Jan Koot, Jette Hoog Antink


19 februari 2008 – 21 april 2008

inhoudelijk Eveline Sint-Nicolaas

Aanwinsten: Bekende Nederlanders

15 oktober 2008 – 9 februari 2009


inhoudelijk Pauline Lunsingh Scheurleer,


Wim Quist

Fotopioniers op wereldreis

inhoudelijk Jenny Reynaerts, Mattie Boom

gefotografeerd door Paul Huf

1 november 2008 – 15 december 2008

Rembrandt Bedankt!


For the Love of God. Damien Hirst in het

projectleiding Kris Schiermeier, Simone van

Tervaert

inhoudelijk Pieter Eckhardt

Rijksmuseum

Elst

Huis Marseille, Stichting voor Fotografie, Amsterdam

Shanghai Museum, Shanghai, China

inhoudelijk Mattie Boom, Marike Albers, Frank

3 november 2007 – 13 februari 2008


inhoudelijk Ger Luijten


van der Velden, Michiel Plomp, Terry van Druten

Rembrandt and the Golden Age.

22 april 2008 – 9 juni 2008 door Piero di Cosimo


Gastpresentaties, Rijksmuseum op/aan/in


Aanwinsten: Karel Appel

inhoudelijk Duncan Bull

projectleiding Kris Callens, Simone van Elst inhoudelijk Ludo van Halem

11 juni 2008 – 20 augustus 2008

projectleiding Kris Schiermeier, Renske Cohen

Highlights from the Rijksmuseum

Document Nederland: Fans, Raimond


Aanwinsten: Gerestaureerde portretten

62

Italiaanse kunst in Nederland

Van Gogh Museum, Amsterdam

Wouda fotografeert gepassioneerd

Rijksmuseum Maastricht

Amsterdam

Nederland

6 november 2007 – 17 februari 2008

projectleiding Kris Schiermeier, Flore Diekstra,

2 maart 2004 – 1 januari 2008

Foto-opdracht Rijksmuseum & nrc

Verder met Cuypers en Sturm

Simone van Elst

Rijksmuseum aan de Maas

Handelsblad


inhoudelijk Ruud Priem, Huigen Leeflang


projectleiding Roosmarijn Ubink

samenstelling Jonathan Gration, Lars


inhoudelijk Jet Baruch, Pieter Eckhardt

Hendrikman

Aanwinsten: Tempelwachters

18 december 2008 – 9 maart 2009


Melchior d’Hondecoeter. Gevogelte

17 april 2004 – 31 december 2008

29 november 2008 – 1 maart 2009

6 januari 2008 – 30 mei 2008

inhoudelijk Menno Fitski


Rijksmuseum aan de Grens

Document Nederland: Het wassende

Jan Cornelisz. Vermeyen – Twee panelen,

inhoudelijk Pieter Roelofs, Marrigje Rikken

Rijksmuseum Twenthe, Enschede

water. Marnix Goossens fotografeert hoe

één tweeluik?


Nederland het droog houdt


Foto-opdracht Rijksmuseum & nrc

samenstelling Lars Hendrikman, Mireille

Handelsblad

Marvelde

63

Publicaties van het Rijksmuseum

50 x India: De 50 mooiste miniaturen van

Help! Musea zijn saai.

Liefde / Love

Het Nederlandse Palazzo: verzamelingen

Unknown Japan: Reconsidering 19th-

het Rijksmuseum /

Niet om door te komen

Amsterdam: Rijksmuseum / Nieuw

van vroeg-Italiaanse kunst / The Dutch

century Photographs

The 50 most beautiful miniatures from

Amsterdam: Rijksmuseum / Bobcat Media,

Amsterdam, 2008

Palazzo: Collections of early Italian art

David Odo

the Rijksmuseum

2008

[256] p.

Fee van ’t Veen

Amsterdam: Rijksmuseum / Manfred &

Malini Roy

dvd

isbn 978-90-8689-008-8 (Nederlands / Engels)


Hanna Heiting Fund, 2008

€ 14,95

Amsterdam, 2008

60 p. (Rijksmuseum Studies in Photography 4)

Amsterdam: Rijksmuseum / Nieuw Amsterdam, 2008

Johannes Vermeer (1632-1675)

88 p.

isbn 978-90-71450-19-8 (Engels)

143 p.

Mariët Westermann

Louis Heldring: Amateur Photographer in


€ 22,95

Bulletin van het Rijksmuseum


2de (Ned.) / 3de druk (Eng.)

the Middle East 1898

€ 17,95

Jrg. 56 (2008), nrs. 1/2 en 3

€ 19,95


Rakia Faber

Amsterdam, 2008

Amsterdam: Rijksmuseum / Manfred &

De Oranjes: Van Willem van Oranje tot


Waanders

Bloemen / Flowers

64 p. (Rijksmuseum-Dossiers)

Hanna Heiting Fund, 2008

erfprins Amalia

Amsterdam, 2008

issn 0165-9510


isbn 978-90-8689-034-7 (Nederlands)

56 p. (Rijksmuseum Studies in Photography 3)

Han van Bree, Piet Lekkerkerk

[256] p.

Amsterdam, 2008

isbn 978-90-8689-032-3 (Engels)

isbn 978-90-71450-18-1 (Engels)

3de druk


Oog.

[256] p.

€ 14,95

€ 22,95


€ 14,95

Oog in oog met kunst en geschiedenis.


Tijdschrift van het Rijksmuseum

€ 14,95

Amsterdam: Rijksmuseum; Zwolle: Uitgeverij

Jrg. 2 (2008), nrs. 1-5

Amsterdam, 2008 A farewell to Ronald de Leeuw:

Melchior d’Hondecoeter: Vogelschilder /


his favourite acquisitions for the

Bird Painter

isbn 978-90-8689-000-2

Buitengaats: Vierentwintig verhalen over

Rijksmuseum

Marrigje Rikken

Rijksmuseum Amsterdam

havens

[d’arts / Paul Spies & Karien van Schaik (red.)]


Provenance

Jaarverslag 2007

Red. Gijs van der Ham en Eveline Sint Nicolaas

Amsterdam: Rijksmuseum, 2008

Amsterdam 2008

Fiona Tan

Amsterdam: Rijksmuseum


160 p.



143 p.

120 p.

isbn 978-90-71450-21-1 (Engels)


Amsterdam, 2008

isbn 978-90-8689-047-7 (Engels)

112 p.

€ 14,95


isbn 978-90-71450-20-4

Het Rijksmuseum Fonds

Kijkkasten uit Suriname:

Jaarverslag 2007

De Dans om het gouden kalf van Lucas van

De diorama’s van Gerrit Schouten

Amsterdam: Rijksmuseum

Leyden /

Clazien Medendorp, met bijdragen van Eveline

De Nachtwacht / The Night Watch

The Dance around the golden calf by Lucas

Sint Nicolaas

Gary Schwartz

4

van Leyden

Amsterdam: kit Publishers / Rijksmuseum,

3de (Ned.) / 2de (Eng.) herziene druk

Het poppenhuis / The doll’s house

Ted van Lieshout

Jan Piet Filedt Kok

2008


Christa Carbo



128 p.

Amsterdam, 2008


Amsterdam, 2008

Amsterdam, 2008

isbn 978-90-6832-790-8


Amsterdam, 2008

[63] p.


€ 19,50


Ongepagineerd



isbn 978-90-8689-038-5 (Engels)


€ 14,95

€ 17,95

€ 12,50

isbn 978-90-8689-040-8 (Engels)

Land & water

€ 14,95


isbn 978-90-8689-042-2 (Engels)

€ 17,95

Amsterdam, 2008

Stille beelden:

[256] p.

Vroege kleurenfotografie uit het

[Nathalie Zonnenberg (red.)]

isbn 978-90-8689-009-5 (Nederlands /

Rijksmuseum

Amsterdam: Rijksmuseum Publishing, 2008

Engels)

Hans Rooseboom, Ileen Montijn

79 p.

€ 14,95


Drop sculpture (Atlas). Simon Starling

isbn 978-90-868-9049-1 (Engels)

64

Vrouwen / Women

180 p. (Eindejaarsgeschenk)

65

Publicaties van medewerkers R.J. Baarsen

--Bespreking van tentoonstelling Quand

--‘Empire Picture Frames: Style, Technique and Conservation’, in: Postprints of the 8th Wood and Furniture Symposium, pp. 66-69.

--‘Een modern dubbelportret van Theo

Hollande’, ‘Décors italiens et décors bibliques

Rijksmuseum 56 (2008), pp. 34-47;

Museum of Art, Hanover (N.J.) 2008.

de l’atelier de Willem Verstraeten’, ‘1647-

au Louvre’, in: A farewell to Ronald de Leeuw.

J. van Campen

par la Chine, une production longtemps

J.P. Filedt Kok

His favourite acquisitions for the Rijksmuseum,

--‘Een Thaise bekervaas’, ‘De vaas van

méconnue en dehors des Pays-Bas’, ‘Les grès

--De Dans om het gouden kalf van Lucas van

Nieuwsblad, maart 2008, pp. 52-53;

--‘Geestige vindingen en rijke ordonnanties.

Amsterdam 2008, pp. 100-102;

--‘Fotograferen om de wereld. De pioniers

Heldring’, ‘De Dognkhe-vaas van mevrouw

rouges de Delft, le commerce du Thé’, in:

Leyden, Amsterdam 2008. Engelse vertaling:

Hondius’, [met Ellen Uitzinger] ‘De schenking

C. Lahaussois (direction scientifique), Delft

The Dance around the golden calf by Lucas

van de vroege reisfotografie’, Kunstschrift 52

van twee Chinese schilderingen in 1930 en

Romeyn de Hooghe. De verbeelding van de

(2008), nr. 5, pp. 12-21;

1954’, Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 3,

Burlington Magazine 150 (2008), pp. 129-130;

late Gouden Eeuw, Zwolle 2008, pp. 244-257.

--‘Nederlanders op wereldreis’, Kunstschrift 52 (2008), nr. 5, pp. 22-25;

a foreign style’, in: S.D. Coffin e.a. (red.),

J. Bikker

Rococo, The Continuing Curve, 1730-2008,

--Recensie van: P. Biesboer e.a., Painting

--‘Fotopioniers op wereldreis’, Teylers Magazijn 27 (2008), nr. 3, pp. 2-7;

Cooper-Hewitt, National Design Museum,

in Haarlem 1500-1850. The collection of

--[met Hans Rooseboom en Ger Luijten]

New York 2008, pp. 150-167;

the Frans Hals Museum, Gent 2007, The

Redactie van Rakia Faber (red.), Louis

Burlington Magazine 150 (februari 2008), pp. 114-115;

(2008), pp. 372-380;

--‘Cologne, the “German Rome,” in views by Berckheyde and van der Heyden and

pp. 55-58, 87-90, 91-94, 103-106;

--‘Londense aankopen van J.C.J. Drucker’ , [met Menno Fitski] ‘Pauline Scheurleer in het

Faïence, Paris 2008, pp. 10-12, 46-57, 112-115;

--‘De haven van Harlingen in 1812 op een bord uit Sèvres’, in: Buitengaats. Vierentwintig

Netherlandish Paintings in the Rijksmuseum,

verhalen over havens, Amsterdam 2008,

Amsterdam – artists born before 1500 :

pp. 14-18.

http://www.rijksmuseum.nl/catalogue-

Rijksmuseum’, Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 4, pp. 22-31, 3-7;

van Leyden;

--Proefversie van bestandscatalogus, Early

artists-born-before-1500 (verschijning T.D.W. Dibbits

definitieve versie op website, begin 2009);

--10 entry’s in: Wapengekletter op Chinees

--[met Ige Verslype en Arie Wallert] ‘Paulus

--‘Publications received: Venite, Adoremus:

Heldring: Amateur Photographer in the

porselein; serviesgoed met Nederlandse

Potters Herders met vee: Rijksmuseum

Geertgen tot St. Jans and the Adoration of

Middle East 1898 (Rijksmuseum Studies in

familiewapens, Vormen uit Vuur 202 (2008);

versus Woburn Abbey’, Bulletin van het

the Kings’ - Winterthur, The Burlington

Photography 3), Amsterdam 2008;

--[met Hans Rooseboom en Ger Luijten]

Kick? Hollands lakwerk uit de vroege 17de

the journals of seventeenth-century Dutch

Redactie van David Odo (red.), Unknown

eeuw’, Bulletin van het Rijksmuseum 56

tourists’, Simiolus, Netherlands Quarterly for

Japan: Reconsidering 19th-century

(2008), pp. 12-27;

the history of art 32 (2006), nr. 4 [= 2008],

Photographs (Rijksmuseum Studies in

pp. 273-290.

Photography 4), Amsterdam 2008.

--‘Albertus de Lannoij, ébéniste de la cour du

--‘Vast’, Oog 2 (2008), nr. 5, pp. 72-79.

--‘Het tafelservies van Gogel’, Historisch

Bokalen en kussens’, in: H. van Nierop e.a.,

--[m.m.v. Christina Hagelskamp] ‘Kistjes van

nr. 1, pp. 124-127;

D.J. Biemond

(Musée national du Château) 2007-2008, The

in The Hague’, The Burlington Magazine 150

--‘Eindelijk een portret dat lijkt’, Oog 2 (2008),

1670 première floraison hollandaise marquée

Versailles était meublé d’argent, Versailles

--‘Wilhelm de Rots and early cabinet-making

--‘Préface’, ‘L’invention de la faïence en

Art at Dartmouth. Highlights from the Hood

-- ‘Album with salt prints: Réunion des Tuileries

--‘Rococo in Holland: the assimilation of

plus curieux des princes’, in: J. Toussaint

--‘A divine gift; jubileumtentoonstelling Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst’, Keramika 20 (2008), nr. 4, pp. 6-15.

Rijksmuseum 56 (2008), pp. 66-81;

--‘Portretten van Adriana Croes, Eduard

Magazine 150 (februari 2008), pp. 121-122;

--‘Lucas van Leyden als voorbeeld’ / ‘Lucas van

Wallis, Maria van Strijp en Dirck, Jacobus

Leyden as Model’, in Anneke de Vries (red.),

of Johannes Wallis door Johannes Cornelisz

Avonturen met een collectie. Ontdekkingen in

Mw. A.H. Coerdt

Verspronck (Haarlem 1600/03-1662,

de verzamelingen van Huis Bergh / Voyages

--‘Geflechte aus Stulrohr - Material und

Haarlem)’, Bulletin van de Vereniging

of discovery in the collections of Huis Bergh,

Geschichte, Möglichkeiten der Konservier-

Rembrandt 18, nr. 2, pp. 22-25;

’s-Heerenberg 2008, pp. 68-75, 166-67;

(red.), Actes du colloque Autour de Bayar/

Mw. M.M. Boom

D. Bull

ung und Restaurierung Teil 1: Material,

--‘Adolf en Catharina Croeser’, in: A farewell to

Le Roy, Namen 2008, pp. 255-264;

--[met Hans Rooseboom] ‘Dummy voor

--‘Francesco Trevisani’s “St Felicity”, a gift

Geschichte und Schadensphänomene’,

Ronald de Leeuw. His favourite acquisitions for

Margreet Wolters] ‘De laat-middeleeuwse

Restauro 114 (2008), nr. 2, pp. 107-133;

the Rijksmuseum, Amsterdam 2008, pp. 40-41;

schilder aan het werk – Atelierpraktijken

--Bespreking van S. Bennett en C. Sargentson

“Dagboek van een erotomaan”. Sanne Sannes

from cardinal Ottoboni to the marquis de

(red.), French art of the eighteenth century at

(Groningen 1937-1967 Bergen)’, Bulletin van

Torcy’, The Burlington Magazine 150 (2008),

The Huntington, New Haven / Londen 2008,

de Vereniging Rembrandt 18 (2008), nr. 1,

pp. 4-14;

The Furniture History Society Newsletter 171 (2008), pp. 14-16.

pp. 23-27;

--‘Moderne Landschaft. Die Ingenieurfotografie und das Bild der Niederlände’,

--‘Princess, countess, lover or wife? Liotard’s “lady on a sofa”’, The Burlington Magazine 150 (2008), pp. 592-602;

--‘De Rijksmuseum Botticelli onder de

Mw. A.M.F. Barth

in: J. Reynaerts (red.), Der weite Blick.

--[met H. Piena] Redactie van Empire furniture,

Landschaften der Haager Schule aus dem

loep: de gevaren van natuurwetenschappelijk

Rijksmuseum, Ostfildern/München 2008,

onderzoek’, Bulletin van Het Rijksmuseum 56 (2008), pp. 48-57;

Proceedings Fifth International Symposium on Wood and Furniture Conservation, 17-18 november 2006, Amsterdam 2008.

pp. 68-97;

--Entry’s 68 (Jacobus van Gorkom jr.),

--Entry’s in: Renaissance Faces: Van Eyck to

71 (Henri de Louw), 72 en 73 (Pieter

Titian / El Retrato del Renaciemento (Museo

H. Baija

Oosterhuis), 76 (Tonnis Post), 77

del Prado en National Gallery), Madrid en

--‘“Verengeweld en kwabornamentiek”: een

(Johann Heinrich Schönscheidt) en 78

London 2008;

--Entry’s in: Canaletto. Venezia e i suoi

--‘Geflechte aus Stulrohr - Material und Geschichte, Möglichkeiten der

--‘Tot slot’, in: Buitengaats. Vierentwintig verhalen over havens, pp. 117-120.

--[met Molly Faries, Micha Leeflang en

van de vijftiende-eeuwse Hollandse schilders’, biografieën van Jan Mostaert, Cornelis Engelbrechtsz en Lucas van

Konservierung und Restaurierung Teil 2: Ziele und Möglichkeiten der Restaurierung’,

P.H.J.C. van Duin

Leyden, de Meesters van Alkmaar, Delft en

Restauro 114 (2008), nr. 3, pp. 178-188;

--‘The conservation of a secrétaire by

de Spes Nostra, alsmede diverse entry’s,

--[met o.a. A. Wallert en J. Dik] ‘Relics in

Weisweiler and a writing table by Jacob

in: F.F. Lammertse en J. Giltaij (red.),

Medieval Altarpieces? Combining X-ray

Frères’, in: Empire furniture, Proceedings

Vroege Hollanders. Schilderkunst van de

Tomographic, Laminographic and Phase-

Fifth International Symposium on Wood

late middeleeuwen, Rotterdam (Museum

Contrast Imaging to Visualise Thin Organic

and Furniture Conservation, 17-18 november

Boijmans Van Beuningen) 2008, pp. 45-58,

Objects in Paintings’, Journal of Synchrotron

2006, Amsterdam 2008, pp. 60-65;

117 -120, 136-41, 150-56, 164-78, 184-87, 225-

Radiation 15 (2008), pp. 55-61.

--‘Foreword’, in: N. Zonnenberg (red.), Drop Sculpture (Atlas), Amsterdam 2008, p. 2.

--‘Technische problemen bij de reconstructie

37, 241-42, 247-50, 286-96, nrs. 13, 17, 18, 21, 24-27, 28, 38-40, 43, 54, 55;

--‘Portrait of an African Man’, in: A farewell to

J.D. van Dam P.P. Eckhardt

Ronald de Leeuw. His favourite acquisitions for

--‘Dicksonhaven, een onbereikbare haven’,

the Rijksmuseum, Amsterdam 2008, pp. 28-29.

authentieke lijst voor de bedreigde zwaan’,

(Pictorialismus) in: J. Reynaerts (red.), Der

Bulletin van het Rijksmuseum 56 (2008),

weite Blick. Landschaften der Haager Schule

splendori (Casa dei Carraresi, Treviso),

van enkele delen van een bloempiramide’,

pp. 28-33;

aus dem Rijksmuseum, Ostfildern/München

Venetië 2008, pp. 246-247;


in: Buitengaats. Vierentwintig verhalen over

pp. 58-65;

havens, Amsterdam 2008, pp. 19-22;

2008, pp. 242-256;

66

--Entry’s in: T. Barton Thurber (red.), European

en Nelly van Doesburg’, Bulletin van het

67

M. Fitski

--Recensies van: L.J. Mueller, Competition and Collaboration: Japanese prints of the Utagawa school en B.A. Coats (red.), Chikanobu:

--[met Kris Callens] ‘Zonder verering geen

-- ‘Voorwoord’, ‘Theo Neuhuys en de eigentijdse

-- [met Michel van de Laar] ‘De restauratie van

held’, in Jaarverslag Rijksmuseum 2008,

kunst bij Kleykamp’ en ‘Slotop-merking’ in:

het portret van de zeeschilder Willem van

-- ‘De regenten van het Nieuwe Zijds Huiszitten-

bijlage VII;

J.F. Heijbroek e.a., Kleykamp. De geschiedenis

der Velde II door Lodewijk van der Helst’,

huis door Jacob Adriaensz Backer’, Maandblad

van een kunsthandel, ca. 1900-1968, Zwolle /


Amstelodamum 95 (2008), nr. 3/4, pp. 31-45;

--[met Eveline Sint Nicolaas] Redactie

Modernity and Nostalgia in Japanese prints,

Buitengaats. Vierentwintig verhalen over

Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 1, pp. 33-36;

havens, Amsterdam 2008;

--‘Twee bodhisattva’s en een windstreekhoeder’, Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 3, pp. 79-86;

--‘De lessenaar van Domela Nieuwenhuis’, Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 3, pp. 99-102;

--‘Feniks en paulownia: een kamerscherm van

--‘Opgedoken haven – een bijzonder gezicht op Kanton’, in: Buitengaats. Vierentwintig verhalen over havens, Amsterdam 2008;

--Recente aanwinsten 1 (De Beeldenstorm), 2 (gouden penningdoos De Suffren), 8 (beeld Anton de Kom), Bulletin van het


-- ‘Voorwoord’, in: J. van der Ploeg (red. A.G.

--Entry’s 15, 28A en B in: P. van den Brink en J. van der Veen (et al.), Jacob Backer (1608/91651), Amsterdam (Rembrandthuis), Aken

Jacob Matham. The New Hollstein Dutch

(Suermondt-Ludwig-Museum), 2008/2009

etchings, engravings and woodcuts, dl. 3,

in de Nederlandse cultuur, ca. 1800-1920,

-- ‘Foreword’, in: Rob Napier, Reconditioning

Ouderkerk a/d IJssel-Amsterdam 2008;

dissertatie Radboud Universiteit Nijmegen,

an Eighteenth-Century Ship Model: Valkenisse

M.A.A.M. van de Laar

Leiden 2008;

Retourschip of 1717, Florence (OR) 2008.

--[met Marga Altena] ‘Ter bescherming tegen

--‘Al varende kort den wegs des levens’, in:

den tijdsinvloed, schilderijenrestaurator


W.T. Kloek

Arnold van de Laar’, Cr, Interdisciplinair


--[met Bert W. Meijer] Redactie Fiamminghi e

vakblad voor conservering en restauratie 9

--‘Portrait of Mrs. Catharina van Braam

Olandesi: disegni dalle collezioni degli Uffizi,

(voorjaar 2008), pp. 40-43;

--[met Margreet Wolters en Arie Wallert]

Westendorp’, Aziatische Kunst 38 (2008),

R. Harmanni

Houckgeest’, in: A farewell to Ronald de

Firenze 2008. Franse editie: Bruegel, Rubens

nr. 4, pp. 39-47;

--‘Een Andriessen-kamer in de collectie van het

Leeuw. His favourite acquisitions for the

et leurs contemporains: dessins nordiques du

‘Anthonis Mor and the portrait of Thomas

Rijksmuseum, Amsterdam 2008, pp. 126-128;

Musée des Offices à Florence, Paris 2008;

Gresham’, in Making Art in Tudor Britain,

blad Amstelodamum 95 (2008), nr. 1, pp. 16-28.

pp. 48-57;

--‘Een merkwaardige geschiedenis in de Straat van Shimonoseki’, in: Buitengaats.

Mw. E. Hartkamp-Jonxis

--‘Smal maar onschatbaar. De opening van het

verbeelde wereld : liber amicorum voor

http://www.npg.org.uk/live/

in: A farewell to Ronald de Leeuw. His

Boudewijn Bakker, Bussum 2008, pp. 67-75;

makingtudorartworkshop.asp;

favourite acquisitions for the Rijksmuseum,

--‘Tapestry showing Meleager and Atalanta’,

Centuries’, in: H. Nowacki en W. Lefèvre (red.),

favourite acquisitions for the Rijksmuseum,

Velde II door Lodewijk van der Helst’, in:

G.C.M. Luijten

Creating Shapes in Civil and Naval Architecture,

Amsterdam 2008, pp. 22-23;


--‘Jan Piet Filedt Kok en het Rijksmuseum’,

wandtapijt met de Landing van Scipio op

a Cross-Disciplinary Comparison, Max Plank

-- ‘De Zuiderzee, de slag, de held en drie havens’,

de kust van Afrika uit het midden van de

Institut Für Wissenschaftsgeschichte, reprint


National Library, Vol. 6: The supplemental

16de eeuw’, Bulletin van het Rijksmuseum 56

338, vol. II, pp. 177-189;

havens, Amsterdam 2008, pp. 50-54.

volumes (Ergän-zungsbände) : descriptive

(2008), pp. 83-101.

in Dutch marine painting’, in: J. Gaschke

der Weeën’, Bulletin van het Rijksmuseum 56 (2008), pp. 103-107;

Amsterdam 2008, pp. 112-113.

portret van de zeeschilder Willem van der

The atlas Blaeu-van der Hem of the Austrian

--‘Nieuwe inzichten over Toorops Oude Tuin

--[met Ab Hoving] ‘De restauratie van het

in: A farewell to Ronald de Leeuw. His

--[met Peter Van der Krogt en Martijn Storms]

2008;

a/d IJssel-Amsterdam 2008;

pp. 32-39.

-- ‘Dutch Shipdesign in the 17th and 18th

--‘A touch of exoticism. Foreign coastal scenes

engravings and woodcuts, 3 dln., Ouderkerk

--‘Renaissance-style jewellery box and goblet’,

A.J. Hoving

J.F. Heijbroek

Stradanus. The New Hollstein Dutch etchings,

J.R. de Lorm


to the atlas - general indexes,’t Goy-Houten

Amsterdam 2008;

--Redactie Marjolein Leesberg, Johannes

(2007-2008), internetpublicatie op:

hoge VOC-ambtenaar, Laurens Pit’, in:

catalogue of the four supplemental volumes

and woodcuts, 2 dln., Ouderkerk a/d IJssel-

Abstracts from Academic Workshops

Amsterdam 2008, pp. 23-27.


The New Hollstein Dutch etchings, engravings

poort’, in: J.E. Abrahamse e.a. (ed.), De

--‘Tastbare sporen van het leven van een

--‘Een geschilderd patroon voor een

--‘Met Roelant Roghman naar de Haarlemmer-

--Redactie Nadine Orenstein, Simon Frisius.

Suezkanaal’, Kunstschrift 52 (2008), nr. 5,

Vierentwintig verhalen over havens,

E.P.J.M. de Groot

nr. 6, pp. 52-53;

--Redactie en bijdragen aan Léna Widerkehr,

Gaffelaars, Emmen 2008;

Rijksmuseum 56 (2008), pp. 361-364 en

collection’, Arts of Asia 38 (2008), nr. 4,

Eeuw, Zwolle 2008.

--‘Stradanus in Brugge’, Kunstschrift 52 (2008),

Hendriks en H. van der Biezen), Bezanen en

373-374.

Amsterdams Historisch Museum’, Maand-

de Hooghe. De verbeelding van de late Gouden

--Verlangen naar het Oosten. Oriëntalisme

W.F.L. graaf van Bylandt’, Aziatische Kunst 38

--‘Japanese art in the Westendorp-Osieck

--[met Henk van Nierop e.a.] Redactie Romeyn

J.G.A. de Hond

(2008), nr. 3, pp. 109-111;

--‘De blauwe boekjes van Mr. H.K.

68

Den Haag 2008, pp. 6-7, 61-97 en 172.

G.R. Korevaar

-- ‘Dutch Shipbuilding in the Seventeenth


pp. 5-11; R.J.C.H.M. van Langh

--‘Everything created, deserves to

Century’, Nautical Research Journal 53 (2008),

G.J.M. Koot

beannihilated. Simon Starling’s Drop

nr. 1, pp. 19-30;

--‘The catalogues of the collection of paintings

Sculpture from a conservation perspective’,

-- Recensie van: L. Petersson, Rigging, Period Fore-and-Aft Craft’, 2007, Tijdschrift voor Zeegeschiedenis 27 (2008), nr. 1, pp. 74-75;


in the Rijksmuseum: form and content’,

in: Simon Starling, Drop Sculpture (Atlas),

Pinakothēkē 24-25 (2007), pp. 163-167 (ook

Amsterdam 2008, pp. 75-78.

-- ‘The women’s bath’, in: A farewell to Ronald de Leeuw. His favourite acquisitions for the Rijksmuseum, Amsterdam 2008, pp. 30-32;

--‘Kunst op papier omstreeks 1800’, Jaarverslag Rijksmuseum 2007, pp. 67-69;

--‘Voorwoord’, in: F. Duister, M. Schapelhouman e.a., Nicolaas Wijnberg 1918-2006,

verschenen in het Russisch);

(red.), Turmoil and tranquillity: the sea

--‘From simple print-seller to renowned art

-- Het Statenjacht Utrecht (red.), Franeker 2008;

-- ‘Het Kunstbuechlin van 1535 : een verzameling

through the eyes of Dutch and Flemish

dealer: Frans Buffa & Sons in Amsterdam

-- ‘Witsens speeljacht van 42 voet in retrospec-

recepten voor de kunstambachten’, Bulletin

--‘Post uit Praag. Over een teruggevonden

masters, 1550-1700, Greenwich 2008.

(c. 1785-1951)’ en ‘Da venditore di stampe

tief’ / ‘A Retrospective of Witsen’s 42 foot

van het Rijksmuseum 56 (2008), pp. 108-113;

tekening van Bartholomeus Spranger’,

Mw. P.C.M. Lunsingh Scheurleer

--‘Wetenschappelijke bibliografie van prof. dr.


--‘Een gouden plaatje versierd met Garoeda,

a mercante d’arte: Frans Buffa & Sons,

Pleasure yacht’, in: H. van der Biezen (red.),

G. van der Ham

Amsterdam (c. 1785-1951)’, in: Alberto

Scheepshistorie 5, Het Schaalmodel als Recon-

P. Sigmond’, Bulletin van het Rijksmuseum 56

--Recensie van: G. van Tussenbroek, Grachten

(2008), pp. 281-285.

H. Leeflang

pp. 114-127;

--‘Waarheid, vlugheid en inventie. Ontwerp

Milano (ed.), Commercio delle stampe e

structie / Maritime History 5, The Scale Model as

in Berlijn, webpublicatie bij Bijdragen en

diffusione delle immagini nei secoli XVIII e

a Reconstruction, Emmen 2008, pp. 26-43;

Mededelingen betreffende de Geschiedenis der

XIX / Trade and circulation of popular prints

Nederlanden 2007/4;

during the XVIII an XIX centuries, Rovereto


2008, pp. 207-223;


2008, pp. 126-145;

-- ‘Een lege haven is geen haven’, in: Buitengaats.

Bussum 2008.

koning der vogels’, Bulletin van het Rijksmuseum 56 (2008), pp. 182-191;

en uitvoering van de etsen’, in: Henk van

--‘H.F.E. Visser en de Aziatische Kunst’, in:

Nierop e.a. (red.), Romeyn de Hooghe. De

125 Jaar Vereniging Rembrandt, Den Haag

verbeelding van de late Gouden Eeuw, Zwolle

2008, pp. 42-45;

69

--‘Een Handbel bekroond door een Cobra’, Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 3, pp. 31-36;

--‘Elegante Topstukjes’, Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 3, pp. 37-43;

--‘Een Perfect Paar’, Aziatische Kunst 38 (2008), nr. 3, pp. 44-54;

--‘De havenstad Surat, een knooppunt van culturen’, in: Buitengaats. Vierentwintig

Mw. J.A.H. Reynaerts

--‘Het begin van de vrijheid. Prise de la Bastille

--‘Vroege kleurendruk in Amsterdam: een

door Charles Thévenin (1790)’, Bulletin van

Carel Allard’, De Boekenwereld: Tijdschrift

Brothers: Reflections on the Origins and the

en 75 (Arnaud Pistoor & Zn.), in: J. Reynaerts

het Rijksmuseum 56 (2008), pp. 129-136;

voor boek en prent 24 (2008), nr. 4, pp. 202-

Legacy of Three Illuminators from Nijmegen,

(red.), Der weite Blick. Landschaften der

226;

Leiden 2008, pp. 95-97.

Haager Schule aus dem Rijksmuseum,

van amateurfotograaf en ingenieur Adrianus

Ostfildern/München 2008, pp. 245-247,

van Lutsenburg Maas’, Nationaal Archief

--Redactie Der Weite Blick. Landschaften der Haager Schule aus dem Rijksmuseum, Ostfildern/München 2008;

--‘Die Ästhetik der Polderlandschaft’,

--‘Görel Cavalli-Björkman, interviewed by Marrigje Rikken’, codart Courant (zomer

H. Rooseboom

2008), nr. 16, pp. 18-19.

--‘Verleden tijd. Fotografie en beeldhouwkunst,

in: J. Reynaerts (red.), Der Weite Blick. Landschaften der Haager Schule aus dem

P.J.A. Roelofs

Rijksmuseum, Ostfildern/München 2008,

--‘D’een of d’ander Italiaanse Zeehaven’:

D. Sabharwal (red.), Changing Images:

pp. 39-68;

--‘The Parisian Quay in Rouen’, in: A farewell

Italianate harbour views in seventeenth-

‘Fotografie in Nederland in de negentiende

nr. 5, pp. 44-47;

eeuw: een nieuwe kunst, een nieuw beroep’,

2007, pp. 5-47, 153-170;

--[met Mattie Boom] ‘Dummy voor “Dagboek

--‘Dromen van kleur. Vier foto’s van Volendam’, in: Buitengaats. Vierentwintig

van een erotomaan”. Sanne Sannes


(Groningen 1937-1967 Bergen)’, Bulletin van

pp. 91-95;


for the Rijksmuseum, Amsterdam 2008,

sea through the eyes of Dutch and Flemish

de Vereniging Rembrandt 18 (2008), nr. 1,

pp. 106-107;

masters, 1550-1700, Greenwich (National

pp. 23-27;


Oost en West’, in: Sculptuur Studies 2008,

Amsterdam, pp. 81-86.

Zwolle 2009, pp. 12-17. Engelse vertaling:

Maritime Museum) 2008, pp. 43-53;

--Entry’s 9, 21, 40-43, 75, in: Jenny Gaschke

1913’, Bulletin van het Rijksmuseum 55 (2007), pp. 58-69;

--‘The Death of Verginia’, in: A farewell to

Cornelis Troost uit het Koninklijk

Ronald de Leeuw. His favourite acquisitions

Mw. B.M.A.M. du Mortier

Oudheidkundig Genootschap, Enschede


--‘Het naaikussen.“Deugdzaamheid” of

2008, pp. 26-46;

pp. 76-77;


--‘Landschappen door B.C. Koekkoek en W.J.J.

--Entry’s 8, 9 en 13, in: Friedrich Scheele

Nuyen in de prijskampen bij Felix Meritis in

& Annette Kanzenbach (red.), Ludolf

1829 en 1830’, Bulletin van het Rijksmuseum

Backhuysen. Emden 1630-Amsterdam 1708,

56 (2008), pp. 160-173;

Emden (Ostfriesischen Landesmuseum)

--‘Jacques de Gheyn II. Twee studies van een naakte vrouw’, Bulletin van de Vereniging

W.M.J. Pijbes

--‘Trots op de Collectie Nederland’, in:

Rembrandt 18 (2008), nr. 3, pp. 16-19;

--[met J. van Tatenhove] ‘Enkele tekeningen

pp. 116-119;

--‘Missing link. Een Russisch fotoalbum uit

Den Haag 2008;

Maritime Museum) 2008;


fotografie. Dutch Eyes, Zwolle 2007,

fotoarchief Rijkswaterstaat, 1865-1910 (1918),

masters, 1550-1700, Greenwich (National

--‘Zeemans en Burger Kleere te Koop’, in:

Nieuwe geschiedenis van de Nederlandse

history of art 32 (2006), nr. 4 [= 2008],

--‘Variaties en varianten bij Cornelis Troost’,

56 (2008), pp. 128-136;

Arbeidsinspectie, 1900-1950, Den Haag 2008;

--[met H.A.J. van Schie] Inventaris van het

Zwolle 2007, pp. 57-101;

--‘Autochroom’, in: Flip Bool e.a. (red.),

Simiolus. Netherlands quarterly for the

R.J.A. te Rijdt

“Rijkdom”?’, Bulletin van het Rijksmuseum

and painting in the nineteenth century’,

fotoarchief van de Centrale Dienst van de

van de Nederlandse fotografie. Dutch Eyes,

through the eyes of Dutch and Flemish

exhibition Rijksmuseum aan Zee: Heavenly

in: Paul Knolle en Robert-Jan te Rijdt,

--‘Myths and misconceptions: photography

--[met H.A.J. van Schie] Inventaris van het

in: Flip Bool e.a. (red.), Nieuwe geschiedenis

(red.), Turmoil and Tranquility. The sea

The Human form in Asian sculpture in the sculptures from east and west, pp. 104-109.

Magazine (2007), nr. 1, pp. 20-23;

--[met Saskia Asser en Mattie Boom]

van Wieldrecht’, Kunstschrift 52 (2008),

Gaschke (red.), Turmoil and Tranquility. The

--‘Havenloos Scheveningen’, in: Buitengaats.

pp. 98-105;

--‘Onze man in Afghanistan. De unieke erfenis

Sculpture, 1839-1925’, Sculptuur Studies

century Dutch painting’, pp. 43-53, in: Jenny

Rijksmuseum aan Zee: Hemelse Beelden uit

Historische Vereniging Oud-Dordrecht),

1839-1925 / Bygone Days. Photography and

to Ronald de Leeuw. His favourite acquisitions

beeldhouwkunst op de tentoonstelling

2008;

--‘De Prince en de Gouden Leeuw aangemeerd

pp. 291-313;

--‘Autochromes in Nederland, of: het begin

--[met Mattie Boom en Ger Luijten] Redactie

--‘Tumult in de hoofdstad. De Dam, 6 sep-

van Rakia Faber, Louis Heldring: Amateur

tember 1898’, in: Joke Pronk en Tineke de

van de kleurenfotografie (I)’, Bulletin van het

Photographer in the Middle East 1898

Ruiter (red.), Fotovoorkeuren. 50 auteurs

Rijksmuseum 55 (2007), pp. 352-383;

(Rijksmuseum Studies in Photography 3),

kiezen een foto uit de collectie van het Leidse

Amsterdam 2008;

prentenkabinet, Amsterdam 2007,

--‘Beelden van glorie en verval. Foto’s van Eddy Posthuma de Boer’, Beelden aan Zee (2008), nr. 1, pp. 10-11;

--‘Autochromes. De wereld voor het eerst

--[met Mattie Boom en Ger Luijten] Redactie van David Odo, Unknown Japan:

pp. 141-144;

--‘Panoramafotografie. Een brede blik

Reconsidering 19th-century Photographs

op de wereld’, op: http://www.

in kleur gefotografeerd’, op http://www.

(Rijksmuseum Studies in Photography 4),

nederlandsfotomuseum.nl/content/

nederlandsfotomuseum.nl/content/

Amsterdam 2008;

category/23/200/lang.nl/ ;

category/27/200/lang,nl/;

--[met Ileen Montijn] Stille beelden: Vroege

--‘Poëtische portretten van een

kleurenfotografie uit het Rijksmuseum,

in Trompenburg. Een olie-verfschilderij van

arbeidsinspecteur. Indrukwekkende

Willem van de Velde de Oude in langdurig

fotocollectie van de Arbeidsinspectie

Amsterdam 2008.

--‘De laatste der acrobaten’, in: Paul Kramer, Zeezucht. Wat drijft de mens naar zee?, Baarn 2007, pp. 9-11;

--‘Netherlands’, in: John Hannavy (red.),

Voor de eeuwigheid? Over collectiebeleid

door Jan van Mieris (1660-1690)’, Delineavit

bruikleen’, in: Buitengaats. Vierentwintig

tentoongesteld’, Nationaal Archief Magazine

De navolgende publicaties van H. Rooseboom

Encyclopedia of Nineteenth-Century

in Nederland, Mondriaan Stichting 2008,

et Sculpsit 31 (2007), pp. 43-55.


(2008), nr. 2, pp. 4-7;

zijn in het jaarverslag over 2007 ten onrechte

Photography, vol. 2, New York/Londen 2008

pp. 86-90;

pp. 254-263;

--‘Self-portrait as Saint John’, in: A farewell to Ronald de Leeuw. His favourite acquisitions for the Rijksmuseum, Amsterdam 2008, pp. 156-157.

Mw. M.E. Rikken

--[met Rob Dückers] Redactie

--‘Eenvoud als antidotum. Vier foto’s van A.J.M. Mulder’, Bulletin van het Rijksmuseum

niet opgenomen:

--‘Ter bestudering en ter onderscheiding.

--Melchior d’Hondecoeter – Vogelschilder,

symposiumbundel The Limbourg Brothers:

Amsterdam 2008. Engelse vertaling:

Reflections on the Origins and the Legacy of

Melchior d’Hondecoeter– Bird painter;

Three Illuminators from Nijmegen, Leiden

van een nieuw beroep, 1839-1889, Leiden

(december 2006), nr. 53 [= februari 2007],

--‘Het Utrechts Zang-Prieeltjen: een valse

2008. Ook verschenen als dubbelnummer

2008;

pp. 16-17;

noot tussen de liedboeken?’, De zeventiende

van Quaerendo. A quarterly journal from the

eeuw 24 (2008), nr. 1, pp. 66-88;

Low Countries devoted to manuscripts and printed books 38 (2008), nr. 2-3;

70

249-252;

--‘De nieuwe amateur. Foto’s van Henry Pauw

Lasting Visions. India and the Netherlands,

--‘De menselijke gestalte in de Aziatische

eeuw, Dordrecht 2007 (Jaarboek 2006

Georg Hameter), 74 (Arnaud Pistoor & Zn.)


and his Contemporaries’, in: Neelam

--Entry’s 69 (Rudolph Guicherit), 70 (Johann

Limbourg Brothers’, in: The Limbourg

pp. 64-69;

--‘Collecting Indian Miniatures by Rembrandt

--[met Rob Dückers] ‘Homecoming of the

onbekend zeventiende-eeuws plaatwerk van

56 (2008), pp. 150-159;

--De schaduw van de fotograaf. Positie en status

--Meisjes van de fabriek. Voor de lens van de inspecteur, Den Haag/Zwolle 2008;

[= 2007], pp. 987-990;

--‘Onvoltooid tegenwoordige tijd / Present

Interview met Friedrich Tietjen’,

tense’, in: Siebe Swart, Panorama Nederland,

Nieuwsbrief Nederlands Fotogenootschap

Zwolle/Amsterdam 2007, pp. 289-299;

--‘Dubbelopnamen van Leonard de Koningh’,

--[met Mattie Boom en Ger Luijten] Redactie van Christiane Kuhlmann, Richard Tepe: The Photography of Nature in the Netherlands,

in: Cees Esseboom (red.), Deze schoone kunst.

1900-1940 (Rijksmuseum Studies in

Dordrecht en de fotografie in de negentiende

Photography 1), Amsterdam 2007;

71

--[met Mattie Boom en Ger Luijten] R edactie van Laetitia Dujardin, Ethnics and Trade:

F.T. Scholten

Mw. E. Sint Nicolaas

A. Wallert

--‘Gothic ivories ‘etc.’, in: Anneke de Vries

--‘Vrijburg getekend en gesneden’, Bulletin

--[met o.a J. Dik en A. Coerdt] ‘Relics in

Photography and the Colonial Exhibitions

(red.), Voyages of discovery in the collections

in Amsterdam, Antwerp and Brussels

of Huis Bergh, ’s-Heerenberg 2008, pp. 38-51;

(Rijksmuseum Studies in Photography 2), Amsterdam 2007. M. Schapelhouman

--‘Judith met het hoofd van Holofernes, door Gerrit Pietersz. getekend’, Bulletin van het

--‘Man is but a worm. Bij een penning van

Tomographic, Laminographic and Phase-

de Waterkant door Gerrit Schouten’,

Contrast Imaging to Visualise Thin Organic

Jaarverslag 2007 Rijksmuseum, pp. 62-64,

Objects in Paintings’, Journal of Synchrotron

juni 2008, pp. 101-103;

Amsterdam 2008, tevens verschenen in het

Radiation 15 (2008),

Rijksmuseum Fonds Jaarverslag 2007;

pp. 55-61;

--‘On bronzes and horses’, in: European sculpture from the Abbott Guggenheim Collection, New York 2008, pp. 6-10;

Rijksmuseum 56 (2008), pp. 175-181;

--‘Charles Samuels Nele, model, fragment, cliché’, Bulletin van het Rijksmuseum 56

Meijer (red.), Fiamminghi e Olandesi a

Medieval Altarpieces? Combining X-ray

Judith Pfaeltzer (2008)’, De Beeldenaar mei/

--‘Hendrick Goltzius, Dorso d’un uomo atletico’, in: Wouter Kloek and Bert W.

van het Rijksmuseum 56 (2008), pp. 202-213;

--‘Paramaribo in 1820. Een diorama van

(2008), pp. 192-201;

--‘Het gebeeldhouwde portret in de Republiek,

--‘Mars’, in: A farewell to Ronald de Leeuw.

--[met Margreet Wolters en Michel van de Laar]

His favourite acquisitions for the

‘Anthonis Mor and the portrait of Thomas

Rijksmuseum, Amsterdam 2008, pp. 52-53;

Gresham’, in Making Art in Tudor Britain,

--Aanwinstenrubriek, Bulletin van het

Abstracts from Academic Workshops (2007-

Rijksmuseum 56 (2008), pp. 364-366 en

2008), internetpublicatie op: http://www.

pp. 366-376;

npg.org.uk/live/makingtudorartworkshop.

--[met Gijs van der Ham] Redactie Buitengaats.

Firenze. Disegni dalle collezioni degli Uffizi

1600-1700’ / ‘The sculpted portrait in the

(Gabinetto Disegni e Stampe degli Uffizi

Dutch Republic, 1600-1700’, pp. 41-53,

xcvi), Firenze 2008, pp. 61-62; Franse editie:

en entry’s 38, 69, 80, 89, 88, 87, 92, in:

Bruegel, Rubens et leurs contemporains.

Voorbeeldige Busten, het borstbeeld in

--‘Komen en gaan in de haven van Paramaribo’,

Dessins nordiques du Musée des Offices à

de Nederlanden 1600-1800 / Heads on


and Homo Bulla’, internetpublicatie

Florence, Paris 2008;

shoulders, portrait busts in the Low Countries


op: http://www.npg.org.uk/live/

--‘Tachtig jaar tekenen’, ‘Afmaken voor de winter invalt!’, ‘Oeuvrecatalogus Grafiek’, in: Frans Duister, Marijn Schapelhouman e.a.,

1600-1800, Antwerpen (Koninklijk Museum voor Schone Kunsten) 2008;

--‘Adriaen de Vries’s Resurrection group at

Vierentwintig verhalen over havens, Amsterdam 2008;

--‘Voor Nederland Bewaard. 150 jaar Koninklijk Oudheidkundig Genootschap’, Origine (2008), nr. 3, pp. 26-31;

--[met Egge Knol] ‘Een Groninger Hansje-in-

asp;

--[met Barbara Schoonhoven and Erika Metz] ‘Becoming a Virtuoso Painter: Cornelis Ketel’s Portrait of Adam Wachendorff

makingtudorartworkshop.asp;

--‘The Impact of Oil: 16th Century Netherlandish responses to Italian

Nicolaas Wijnberg 1918-2006, Bussum 2008,

Stadthagen. The iconography and meaning

pp. 82-103, 104-135, 263-281.

of the monumental freestanding risen

de-kelder’, Groninger Museum Magazine 21

(2008),

Christ’, in: Neue Beiträge zu Adriaen de Vries,

(2008), nr. 3, pp. 33-35;

pp. 51-61;

Mw. S.J.S. Scheltjens

--[met M. Nijhof en R. Koot] Redactie

Stadthagen 2008, pp. 71-87;

--‘The Larson workshop: reproducing

Kunstbibliotheken in Nederland : 10 korte

sculpture in seventeenth-century Holland’,

schetsen, Leiden 2007;

in: Nicolas Penny & Eike Schmidt (red.),

--[met Beatrice De Clippeleir] ‘“In close

--‘Jubileum Koninklijk Oudheidkundig

challenges’, Bulletin van het Rijksmuseum 56

--[met Taco Dibbits en Ige Verslype] ‘Paulus

Genootschap’, Volkscultuur Magazine 3


(2008), nr. 3, pp. 12-15;


--Bijdragen aan Clazien Medendorp, Kijkkasten

Rijksmuseum 56 (2008), pp. 44-50;

--[met M. van Bommle] ‘Sanguis draconis,

Collecting sculpture in early modern Europe

uit Suriname. De diorama’s van Gerrit

cooperation”: eight years of arlis/Flanders’,

(Studies in the History of Art deel 70),

Schouten, Amsterdam 2008, pp. 24-35, 60-

Dragon’s Blood: the Use and Analysis of a

Art Libraries Journal 33 (2008),

Washington 2008, pp. 291-300.

61.

Manuscript Illuminators’ Colorant’, in: Dyes in History and Archaeology 21, Londen 2008,

nr. 3, pp. 4-11;

--[met Beatrice De Clippeleir] ‘Viewpoint’, Art Libraries Journal 33 (2008), nr. 3, p. 3.

J.W. Sieburgh

Mw. I. Verslype

--‘Two dromedaries fighting’, in: A farewell to

--[met Taco Dibbits en Arie Wallert] ‘Paulus

Ronald de Leeuw. His favourite acquisitions


Mw. K.E.M.B. Schiermeier



--[met Ronald de Leeuw] ‘Hollandse

pp. 124-125.

Rijksmuseum 56 (2008), pp. 66-81.

herinneringen aan Piranesi’, Teylers Magazijn 27 (voorjaar 2008), pp. 16-22.

pp. 75-88;

--‘Sprezzatura in Schildertechniek’, kM (Kunstenaarsmateriaal) 66 (2008), pp. 9-13. T. Zeedijk

--‘Hilly landscape in France’, in: Buitengaats. Vierentwintig verhalen over havens, Amsterdam 2008, pp. 114-115.

72

73

Adrianus Canter Visscher

Shiva zittend op de schouders van zijn rijdier

Manuscript met Indiase miniaturen

Adrianus Canter Visscher was tussen 1731

lustreerden. Het zijn kopieën naar oudere

laat prachtig zien hoe Indiase miniaturen

De hindoegod Shiva in het oude Java (8ste-

en 1744 voc-dienaar aan de Coromandel-

hofminiaturen, bedoeld voor de export.

in Europa werden gebruikt en bekeken.

16de eeuw) heeft een stier als rijdier, die in

kust, de oostkust van India. Na terugkeer

De onderwerpen appelleerden aan de

liggende houding wordt uitgebeeld. Een

in Nederland schreef hij een geschiedenis

toenmalige westerse smaak: heerserspor-

enkele keer wordt de stier voorgesteld als

voc-vestigin-

tretten, haremtaferelen en jachtscènes met

een zittend mens met een stierenkop en zit

gen in Coromandel. Hieraan voegde hij 28

olifanten en tijgers. De oorspronkelijke

Shiva op zijn nek. Dit is het enige bronsje

Indiase miniaturen toe die zijn verhaal il-

samenhang maakt het album bijzonder en

waarin god en rijdier zo zijn weergegeven.

van de Mogolkeizers en de

74

75 Adrianus Canter Visscher, Manuscript met Indiase miniaturen, ca. 1675-1725 (miniaturen) en ca. 17501755 (manuscript). Handschrift en tekeningen in kleur op papier, gebonden, 33 x 21,5 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. NG-2008-60.

Shiva zittend op de schouders van zijn rijdier, Indonesië, Midden-Java, ca. 850-920. Brons, hoogte 7,5 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. ak-rak-2008-2. Geschenk van de heer ir. C. Oorthuys (Baak) ‘als hommage aan Pauline Lunsingh Scheurleer voor de rol die zij heeft gespeeld bij het tot stand brengen van de collectie Aziatische kunst’.

Théodore Géricaul

De litho’s die Théodore Géricault wijdde

genomen door een groep aanstormende

Caisson d’Artillerie (De munitiewagen)

aan de napoleontische veldtochten zijn

Russische cavaleristen. De voorstelling

even monumentaal als navrant. Dat geldt

roept associaties op met die andere 19de-

zeker voor deze voorstelling van een

eeuwse zelfmoordactie, het opblazen van

Franse soldaat die dreigt een brandende

zijn kanonneerboot door Van Speyk in

lont in een munitiewagen te gooien om

1830, maar tevens met recentere gruwe-

te voorkomen dat hij gevangen wordt

lijke nieuwsbeelden.

Ferdinand Bol

Gezien de grote omvang en het niveau van

anderen Lucas van Leyden, Esaias van de

De Heilige Familie in een vertrek

de collectie 16de- en 17de-eeuwse Hol-

Velde en Ferdinand Bol. Van sommige

landse prentkunst in het Rijksmuseum

prenten, zoals deze ets van Bol, was in de

komen substantiële aanvullingen hierop

verzameling al wel een exemplaar aanwe-

maar zelden voor. Dankzij een schenking

zig, maar de kwaliteit van deze contrast-

van de heer Van Hugten werd de verzame-

rijke afdruk is aanzienlijk beter.

76

ling echter verrijkt met werken van onder

77 Théodore Géricault, Caisson d’Artillerie (De munitiewagen), 1818. Litho, 438 x 546 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-P-2008-69. Aankoop uit het F.G. Waller Fonds.

Ferdinand Bol, De Heilige Familie in een vertrek, 1643. Ets, 185 x 215 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-P-2008-83. Uit de schenking van de heer H.M.M. van Hugten, Hilversum.

Giuseppe Maria Mitelli (naar Annibale Carracci)

De straatverkopers van Bologna

Uitbeeldingen van straatverkopers, zogenoemde ‘streetcries’, zijn sinds de 16de eeuw een geliefd thema in de prentkunst. Zelden is het onderwerp schilderachtiger en met meer humor behandeld als in deze reeks Bolognese etsen. Een eenbenige schoenverkoper, een marskramer die als Atlas de hele wereld op zijn rug torst en andere visuele grappen zijn met een trefzekere hand op de plaat gezet. De rauwe directheid van de voorstellingen komt geheel tot zijn recht in de uitzonderlijk krachtige en levendige afdrukken, gebonden in een eigentijdse perkamenten band.

78

79 Giuseppe Maria Mitelli (naar Annibale Carracci), De straatverkopers van Bologna, band met 40 prenten en titelblad, ca. 1660. Ets, 340 x 290 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-P-2008-70. Aankoop met steun van het F.G. Waller Fonds.

Katsushika Hokusai

De afgelopen jaren is in de verzameling

schap van een Japanse verzamelaar een ui-

Kitagawa Utamaro

Een vrouw met een jongetje

Japanse prentkunst een inhaalslag gaande

terst zeldzame complete reeks shunga (met

op het gebied van erotische voorstellin-

omslag) van Hokusai worden verworven.

gen, zogenaamde shunga. Vrijwel alle grote

Opmerkelijk en illustratief voor de origi-

prentmakers hebben zich vol overgave met

naliteit van deze kunstenaar is dat hij de

dit genre beziggehouden, maar niettemin

serie expliciete erotische voorstellingen

waren er in de Amsterdamse verzameling

vooraf liet gaan door deze verbeelding van

Twee geisha’s met poppen van sumoworstelaars

tot voor kort nauwelijks voorbeelden van

de liefde tussen moeder en kind.

te vinden. Dit jaar kon uit een nalaten-

Het Rijksmuseum ontving dit jaar uit de

werken van Kunisada, Hiroshige en Uta-

nalatenschap van de Rotterdamse hoog-

maro. Hoewel genres als het landschap

leraar economie H.C. Bos een collectie van

niet ontbreken, ging de voorkeur van de

135 Japanse houtsneden. De groep, die met

verzamelaar duidelijk uit naar figuurstuk-

groot gevoel voor kwaliteit is samenge-

ken, zoals dit meesterwerk van Utamaro

steld, bevat tal van hoogtepunten uit de

met twee geisha’s die pronken met minia-

klassieke Japanse prentkunst, waaronder

turen van favoriete sumoworstelaars.

80

81 Katsushika Hokusai, Een vrouw met een jongetje, uit de reeks van twaalf shunga ‘De Adonisplant’, ca. 1820. Kleurenhoutsnede, 257 x 385 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nrs. RP-P-2008-2 t/m 14. Aankoop uit het Goslings NieuwBeerta Fonds en het F.G. Waller Fonds.

Kitagawa Utamaro, Twee geisha’s met poppen van sumoworstelaars, ca. 1790. Kleurenhoutsnede, 384 x 252 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-P-2008-237. Uit het legaat van de heer H.C. Bos, Rotterdam.

Externe activiteiten Mw. M.T.W. Albers

--Bestuurslid Stichting Textielcommissie Nederland;

--Coördinator jaarboek 2007 van de Stichting

--Lid organisatiecomité Masterclass Painted Furniture -Analysis and conservation, Ateliergebouw, Rijksmuseum, 10-13 november.

najaarstextieldag.

M. Fitski

Mw. C. Jager

--Lid projectteam restauratie empire meubilair

--Voorzitter Vereniging voor Japanse Kunst;

--Voorzitter sessie ‘Museums and

Koninklijk Paleis op de Dam;

--Adviseur Panel Paintings Initiative, The

--Bestuurslid Hulsewé-Wazniewski Stichting;

Foundation, The J. Paul Getty Museum;

--Redactielid Aziatische Kunst;

--Lid keuringscommissies zilver van de tefaf,

deelname aan PPI-bijeenkomst in de Opificio

--Bestuurslid Stedenband Leiden-Oxford.

Maastricht, en de Kunst en Antiek Beurs, Den Bosch, en woordvoerder op de pan,

--Bestuurslid icom-Nederland.

Amsterdam. P.P. Eckhardt J. Bikker

--Redacteur nos Projecten;

--Redactielid Simiolus, Netherlands Quarterly

--Secretaris Vereniging Geschiedenis, Beeld en Geluid.

Mw. M.M. Boom

J.P. Filedt Kok

--Bestuurslid Stichting Huis Doorn;

--Lid adviescommissie Nederlands Fotoarchief,

--Hoogleraar Atelierpraktijken en materieel-

--Bestuurslid Stichting tot bevordering van de bestudering van de kunstnijverheid (tevens jury Mr J.W. Frederiksprijs);

--Bestuurslid Stichting Hollands Porselein;

--Voorzitter Stichting Lexicon Geschiedenis van de Nederlandse Fotografie, Universiteit Leiden;

--Redactielid Lexicon Geschiedenis van de Nederlandse Fotografie, Universiteit Leiden.

--Bestuurslid Daniel Marot Fonds; --Lid Raad van Advies Stichting het Nederlandse Interieur;

--Lid adviesraad Stichting Nederlands

Furniture History Society.

Ill., USA;

--Assistant-coördinator icom-cc Wood, Furniture & Lacquer Working Group (tot september).

82

Onvergetelijk; Historisch Onderzoek Vrouwenlevens;

--Commissielid Munt- en Penningkabinet

--Bestuurslid Stichting Charema, fonds voor geschiedenis en kunst;

--Voorzitter Stichting Mompou; --Commissielid Canon van Amsterdam. Mw. E. Hartkamp-Jonxis

--Bestuurslid Stichting Duivenvoorde, Voorschoten;

New York Historical Society en The Bard

--Bestuurslid Stichting Rembrandt Research Project;

--Lid adviescommissie Rembrandt onderzoek, Musée du Louvre, Parijs;

--Lid International Council for Curators of

Mw. F.E.M. Diekstra

--Organisatie reizende tentoonstelling

International Symposium on Wood and

Van wie is ’t woud? (2008-2010) in drie

Furniture Conservation’, Felix Meritis, 14-15

dierentuinen in Nederland, in opdracht van

november;

Milieudefensie.

Bijzondere Collecties uba, Amsterdam,

--Lid vakgroep fotografie van

30 augustus;

RestauratoreNederland. G.J.M. Koot

--Bestuurslid Artlibraries.net; --Voorzitter bibliotheekcommissie van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap;

tentoonstelling De ontdekking van Nederland. Vier eeuwen landschap verbeeld

net, Florence, 11-12 april;

--Deelname pre-conference ‘American Library Association, Rare Books and Manuscripts Division’, Los Angeles, 24-29 juni.

--0% aanstelling tu Delft voor

--Lid onderzoekscommisie van de Onderzoeksschool Kunstgeschiedenis,

promotieonderzoek aan faculteit 3Me;

coördinator sectie atelierpraktijken;

--Lid promotiecommissies Annelies van Loon (15 januari) en Piet Bakker (29 januari), UvA;

Groep);

--Voorzitter Werkgroep Nieuwbouw Depots van de nrg;

--Lid examencommissies Reinwardt Academie.

--Begeleiding osk-onderzoekbeurs (drs. M.

--Expert meeting Artax XRF, 31 januari1 februari;

--Gastdocent workshop conserveringsopleiding verbonden aan Winterthur Museums, University of Delaware (USA),

--Lid benoemingscommissie hoogleraar Conservation Science, UvA;

A.J. Hoving

--Assistent-coördinator icom cc;

promoties;

--Adviseur Bataviawerf;

--Adviseur Singer Museum Laren inzake

Bok over Atelierpraktijken in de Nederlanden 1400-1700, UvA, februari-mei 2008.

--Adviseur Erfgoedcentrum Uitgeest.

Apeldoorn, 11 juni-28 september;

--Lid tentoonstellingscommissie ‘Romeyn de Hooghe’, samenwerking Afdeling

Mw. I.M. van Leeuwen

--Deelname aan tweede bijeenkomst pH-7-club (overleg hoofden restauratieateliers van de grote prenten- en tekeningenverzamelingen in Europa), Parijs, 5 en 6 juni;

--Lid papierwerkgroep Calamiteiten Opvolging van de Erfgoedinspectie.

10-14 maart;

Prins over dr. A. van Schendel), en diverse

--Master onderzoekswerkgroep met dr. M. J.

door Hollandse meesters, coda Museum,

Bijzondere Collecties uba en Rijksmuseum.

Arts, New York.

--Bestuurslid nrg (Nederlandse Registrars

1-2, ‘Nine offerings for Jan Piet Filedt Kok’;

--Wetenschappelijk adviseur bij

--Deelname bestuursvergadering Artlibraries.


W.A.P. Hoeben

28 maart;

--Gastredacteur Simiolus 33 (2007/2008), nr.

--Bestuurslid Adamnet;

R.J.C.H.M. van Langh

--Redactielid publicatie over onderzoek en

--Organisatie afscheidssymposium Jan Piet Filedt Kok, Felix Meritis, Amsterdam,

Graduate Centre for Studies in Decorative

restauratie van de Oranjezaal; T.D.W. Dibbits

Mw. H. Koning

--Lid Print Quaterly Publications; Dutch and Flemish Art: codart;

Eeuw ‘Woord en beeld als wapen. Nieuws en propaganda in de Gouden Eeuw’, Afdeling

Genootschap;

1550’, Universiteit van Utrecht en UvA;

--Bestuurslid Stichting Fries Aardewerk;

Valkhof, Nijmegen.

--Secretaris/penningmeester Stichting

Margarita Van Varick’s East India Goods,

Dutch and Flemish Art.

Ebenist voor ‘Vernacular Furniture – 9th

--Organisatie congres Werkgroep Zeventiende

--Lid Scientific Committee tentoonstelling

Mw. A.M.F. Barth

--Lid organisatiecomité van Stichting

--Mede-projectleider van nwo-gehonoreerd

--Coördinator ma Museumconservator in --Lid programmacommissie codart;

and its consquences for the visual arts, 1350-

J.D. van Dam

Nederland.

H. Leeflang

--Bestuurslid Werkgroep Zeventiende Eeuw;

--Lid aankoopcommissie Museum Het

history of oil painting in the Low Countries

--Redactielid Vormen uit Vuur.

23 juni;

--Lid programmaraad ict en Musea van Erfgoed

W.T. Kloek

--Voorzitter begeleidingscommissie restauratie cartons voor de Goudse glazen, Gouda;

--Lid Scientific Committee icom-cc Metals.

‘Users expect the interoperable’, Den Haag,

--Secretaris/penningmeester Stichting

J. van Campen

--Bestuurslid Stichting De Vuurslag.

Historic Preservation Studies, Mount Carroll,

restauratie, UvA;

Rutherford Appleton Laboratory, Chilton;

G. van der Ham

--Redactielid Aziatische Kunst;

H. Baija

--Workshopdocent Campbell Center for

--Lid stuurgroep Opleiding Conservatie en

onderzoeksproject ‘The impact of oil – a

Centrum voor Dendrochronologie;

--Reviews editor van de Newsletter van de

technisch kunsthistorisch onderzoek, UvA;

--Lid Peer Review Committee ines beamline,

opleiding, vu en UvA;

van het Koninklijk Oudheidkundig

--Lid Arts Panel, the National Trust, Engeland;

Rotterdam;

interoperability’, Europese conferentie

delle Pietre Dure, Florence, van 12-14 juli;

R.J. Baarsen

--Voorzitter Stichting Van Pallandt van Eerde;

Japanse Studiën;

Getty Conservation Institute, The Getty

for the History of Art.

--Bestuurslid Stichting Museum van Loon;

--Secretaris Nederlands Genootschap voor

D.P.J. Biemond

Textielcommissie Nederland;

--Lid werkgroep ter voorbereiding van de

P.H.J.C. van Duin

J.R. de Lorm

--Bestuurslid Museum Jacobs van den Hof, Amersfoort;

--Bestuurslid Honig Breethuis, Zaandijk.

problematiek restauratie De denker van Rodin;

--Lid Peer Review Committee Soleil Synchroton, Saint-Aubain, Frankrijk;

G.C.M. Luijten

--Redactielid Simiolus. Netherlands Quarterly for the History of Art;

--Lid redactieraad Print Quarterly;

83

--Lid redactieraad Master Drawings;


--Redactielid Rijksmuseum Studies in

--Vice-voorzitter ICOM Costume Committee;

Photography;

--Vaste medewerker ‘Verre Verwanten’, Teleac.

--Redactielid reeks Studies in Prints and Printmaking;

--Redactielid Hollstein’s Dutch and Flemish Etchings, Engravings and Woodcuts 14501700;

--Redactielid Delineavit et Sculpsit. Tijdschrift voor Nederlandse prenten tekenkunst tot omstreeks 1850;

W.M.J. Pijbes

--Lid Raad van Commissarissen Broadview Holding;

Koekkoek-Haus’, Kleef;

--Bestuurslid Stichting Cornelis Bakker Collectie, Amsterdam.

--Voorzitter Raad van Toezicht Droog Design; --Bestuurslid Vereniging Rembrandt;

Mw. M.E. Rikken

--Lid onderzoeksproject ‘In de vier

--Vice-voorzitter bestuur Vereniging

--Interview met Oliver Peyton voor bbc-serie

Een Antwerpse prentenuitgeverij op

Rijksgesubsidieerde Musea;

--Bestuurslid Holland Art Cities;

wereldschaal’, Koninklijke Bibliotheek,

--Voorzitter jury shell Young Technical Award;

Brussel;

--Voorzitter jury Sacha Tanja Penning;

--Referent promotie Jaco Rutgers, Rembrandt

Eating Art over het fruit in het Festoen van vruchten en bloemen van Jan Davidsz de Heem, 24 oktober;

--Weblog over ervaringen als junior

-- Lid Maatschappij der Nederlandse Letterkunde’.

--Voorzitter Stichting Museumn8;

--Lid begeleidingscommissie restauratie

--Redactielid website Overleg Kunsthistorische

--Lid Raad van Toezicht Digitalisering Erfgoed

Bibliotheken Nederland (okbn

arlis/nl);

*

--Lid stuurgroep Topstukken archivalisch en documentair erfgoed Vlaanderen – deel II;

--Lid subsidiecommissie archieven, bewaarVlaamse Gemeenschap.

--Lid Commissie Cultuur Zuidas.

www.kunsthistorici.nl

--Voorzitter Heinz Kaempfer Fund;

van Utrecht, 7 maart;

--Voorzitter werkgroep XXIth convention International Advisory Committee of

University Press; Bernhard Cultuurfonds;

Dutch Art;

--Jurylid Jan van Gelderprijs; --Gastredacteur symposiumbundel ‘The

Keepers of Public Collections of Graphic

--Bestuurslid Werkgroep 19de eeuw;

Limbourg Brothers’, Quaerendo 38 (2008),

Art, Kupferstichkabinett Staatliche

--Bestuurslid Stichting Schone Kunsten rond

nr. 2-3.

Kunstsammlungen, Dresden, 15-19 juni;

--Vice-president International Advisory Committee of Keepers of Public Collections of Graphic Art;

--Adviseur bestandscatalogus Nederlandse tekeningen in Weimar. Mw. R. Meijer

1900 en Lambertus Zijlfonds;

--Lid adviescommissie Manifestatie 200 jaar Prix-de-Rome, Rijksacademie Amsterdam;

--Wetenschappelijk adviseur bij

--Lid Nederland-Japan Vereniging;

--Bestuurslid Stichting Historische stadsplattegronden;

L.S.G. Sozzani

-- Lid wetenschappelijke begeleidingscommissie van de Atlas of Dutch Brazil;

K. Schoemaker

Museum, Los Angeles, USA, van 1 februari

--Lid begeleidingscommissie tentoonstelling

--Penningmeester Stichting Publicaties

t/m 3 mei; aldaar met Mark Leonard, hoofd

Margarita Van Varick’s East India Goods,

Arts, New York.

--Lid gebruikerscommissie interuniversitaire --Secretaris Onderzoeksfonds voor de geschiedenis van het Rijksmuseum.

Nationaal Archief, Den Haag; glorie en verval. Foto’s van Eddy Posthuma de Boer, Museum Beelden aan Zee, Scheveningen;

--Medesamenstelling tentoonstelling Meisjes

F.T. Scholten

--Redactielid Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek;

--Redactielid Wallraf-Richartz-Jahrbuch;

Mw. S.L. Meijer

restauratie en onderzoek van Jordaens’

van de fabriek. Foto’s uit de collectie van het

--Redactielid Kunstschrift;

--Hoofddocent , afdeling Opleidingen,

The Ferry Boat to Antwerp, en studie-

Nationaal Archief, Kunsthal, Rotterdam.

--Redactielid Studies in Netherlandish Art and Cultural History;

bijeenkomst, Statens Museum For Kunst,

Koninklijk Oudheidkundig Genootschap;

--Secretaris Justus Lipsius Prijs.

--Gastconservator/onderzoeker, J.P. Getty

onderzoeksprogramma ToKen;

--Lid internationale en interdisciplinaire

--Conservator Atlas van Amsterdam van het

--Bestuurslid Stichting Museum Cruquius;

portretten van Lucas de Clercq en zijn

Pensioenfonds (sfp).

--Samenstelling tentoonstelling Beelden van

R.J.A. te Rijdt

Muiderslot;

--Lid Schutterijcommissie van het kog;

Graduate Centre for Studies in Decorative

W. de Ridder

het bed van Paviljoen Welgelegen.

Genootschap’;

Letterkunde;

--Lid Raad van Toezicht Rijksmuseum

New York Historical Society en The Bard

--Freelance onderzoeker in opdracht van het

Kopenhagen, Denemarken, 14 en 15 februari.

‘150 jaar Koninklijk Oudheidkundig

van twee schilderijen van Frans Hals, de

H.T. Rooseboom

authenticiteit van de textiele onderdelen van

--Voorzitter tentoonstellingscommissie

C.J. Zandvliet

--Lid Nederlandse Maatschappij voor

schilderijenrestauratie, volledige restauratie

Londen, oktober-december.

--Adviseur m.b.t. conservering en vaststellen

Genootschap (kog);

van het interdisciplinair vakblad Cr;

Learning Department van Tate Modern,

Textielrestauratie (1 dag per week);

Studies in Art. Mw. E. Sint Nicolaas

--Lid Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst.

--Redacteur Art Matters, Netherlands Technical

Conservering en Restauratie (spcr), uitgever


adviescommissie over conservering,

Studiën;

A. Wallert

--Bestuurslid Stichting Federatief

Nederland. Vier eeuwen landschap verbeeld Apeldoorn, 11 juni-28 september.

--Lid Nederlands Genootschap voor Japanse

Haarlem.

E.J.M. van Rooij

tentoonstelling De ontdekking van

--Stage bij het Interpretation Team van het

Amsterdam Area);

--Publieksprijs Reclameman van het jaar.

--Bestuurslid Koninklijk Oudheidkundig

--Bestuurslid Society for Japanse Arts;

--Lid adviescommissie Beeldende Kunst, Prins

Nederland;

Regentenkamer van het Pest- en Dolhuys te

--Lid Creative Board ccaa (Creative Cities

bibliotheken en documentatiecentra van de

Universiteit van Utrecht, 17 januari;


Retouching/ Aesthetics’.

--Gastdocente Bibliotheekschool Gent;


P.J.A. Roelofs

--Gastdocent UvA, ‘Brealey Seminar on

Mw. I.E. Verslype

Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici,

--Lid redactieraad Kunst, Amsterdam

RestauratoreNederland;

J.W. Sieburgh

conservator in het Rijksmuseum op site van


--Voorzitter Stichting Nederlandse

--Lid Commissie Educatie,

--Redactielid Bibliotheek- en Archiefgids;

--Lid Raad van Advies Chabotmuseum;

collezione di stampe degli Uffizi, Universiteit

Laren (tot november 2008);


--Lid Raad van Advies Nieuwe Kerk;

Vannucci, I Medici e l’incisione. Le origini della

--Lid museumcommissie Singer Museum,

Kunsthistorische Publikatiën.

in Italië. Receptie en verzamelgeschiedenis,

--Lid promotiecommissie Alessandra Baroni

84

2006 (verschenen 25 oktober 2008);

--Lid Kuratorium van de Stiftung ‘B.C.

--Redactielid German Hollstein; winden/Aux Quatre Vents (1551-1599).

--Redactielid boek Nicolaas Wijnberg 1918-

M. Schapelhouman

--Lid ‘advisory board’ The Sculpture Journal;

--Bestuurslid Stichting Behoud Rijper Glazen,

--Lid French Bronze Study Group;

De Rijp;

--Bestuurslid Museum In ’t Houten Huis,

--Bestuurslid (ex officio) Museum voor Religieuze kunst, Uden;

echtgenote Feyna van Steenkiste;

--Lid begeleidingscommissie Onderzoek en Restauratie Wapenborden van de

Mw. M. Zeldenrust

--Lid begeleidingscommissie restauratie

Vliesridders uit de Grote of Sint Jacobskerk

schilderingen Burgerzaal Koninklijk

Den Haag;

Paleis Amsterdam, uitgevoerd door sral,

--Lid commissie Toelating van RestauratoreNederland;

--Gastdocent UvA, ‘Brealey Seminar on Retouching/ Aesthetics’.

Maastricht;

--Lid begeleidingscommissie restauratie schilderingen van Georg Sturm t.b.v. Het Nieuwe Rijksmuseum, uitgevoerd door sral, Maastricht.

Mw. G.M. Tauber

--Voorzitter Raad van Advies Opleiding Conservatie en Restauratie UvA;

--Bestuurslid RestauratoreNederland, met portefeuille educatie;

Museum voor het Schermereiland, De Rijp;

85

Voordrachten en lezingen

--‘Doopgebruiken in de 19de en 20ste eeuw’, Hooglandse Kerk, Leiden, 6 juni;

--‘Calvinistische soberheid? Rijke 18de-eeuwse ensembles voor de protestante eredienst’, Rijksmuseum, 19 oktober;

--‘Troffel en voorschoot voor de eerste

--Toelichting op presentatie Titiaans portret van Jacopo Strada uit Wenen met Tintoretto’s portret van Ottavio Strada, voor pers en anderen, Rijksmuseum, 24 juni;

--Voorzitter en introducent bij lezing ‘Titian and Tintoretto: two portraits and

9 oktober;

--‘Museums of the 21st Century’, Hermitage, St.-Petersburg, 21 oktober;

--‘Rembrandt van Rijn (1606-69), La Main

R.J. Baarsen

steenlegging van het Amsterdamse stadhuis’,

their subjects’ van Dirk Jacob Jansen,

Chaude, c. 1628’, National Gallery of Ireland,

--‘Les acquisitions parisiennes de Charles

ontvangst kog, 24 oktober.

georganiseerd door Istituto Italiano di

Dublin, 30 oktober.

Cultura, UvA, 11 september;

de Lorraine, gouverneur des Pays-Bas et du comte Cobenzl’, Institut d’Études

J. Bikker

Supérieures des Arts, Parijs, 2 februari;

--‘Karel du Jardin’s patrons and the lies

--‘A fever for porcelain: Porcelain rooms of

Houbraken told us’, Rijksmuseum, 14 maart.

Europe’, Christie’s, New York, 12 maart; Winterthur Museum & Country Estate,

Mw. M.M. Boom

Delaware, 25 maart (beide voor de Royal Oak

--‘De geschiedenis van het Fotoboek’, lezing

Foundation);

--‘Furniture and its buyers in seventeenthcentury Holland’, Bard Graduate Center, New York, 18 maart;

--‘Masterpieces of European furniture at the Rijksmuseum’, Temple Newsam House, Leeds, 24 april;

--‘Rococo in Holland: the assimilation of a foreign style; A style and its derivations: invention, originality and provincialism’; ‘Criticisms and reaction: the birth of neoclassicism’, onderdeel masters’ program ‘Rococo: The Continuing Curve, 1730-2008’,

--‘The first portrait of a professional musician’, uitzending over Piero di Cosimo’s portretten

middag rkd-onderzoek; Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, Den Haag,

--‘Het Nieuwe Rijksmuseum: vooruit

Keramiekmuseum Princessehof,

Mw. E. Hartkamp-Jonxis

Leeuwarden, 1 november;

--‘Changing Flowers. South Indian chintzes

icom/Icomos Vlaanderen-Brussel, Museum

blauwe boekjes van Mr. H.K. Westendorp’,

in gebruik’, workshop Fotocollectie,

presentatie ‘Het Nederlandsch Palazzo’,

voor Schone Kunsten, Gent, 12 december.

afscheidssymposium Pauline Lunsingh

Universiteitsbibliotheek, Leiden, 29 mei;

Bonnefantenmuseum, Maastricht,

Teylers Museum, Haarlem, 3 oktober; Paul Huf Gala, Rijksmuseum, 15 oktober;

--‘Fotografen, dilettanten en een freule’, Teylers Museum, Haarlem, 26 oktober;

--‘The National Photocollection in the

Scheveningen, 3 november.

for the Dutch market c. 1670 - c. 1740’, symposium ‘Sri Lankan cultural heritage’, Colombo, 29 augustus;

--‘Indiase sitsen in Amsterdam’, Museum van Loon, Amsterdam, 1 december.

--‘Paul Huf in het Rijksmuseum’, boekhandel

tentoonstelling Fotopioniers op wereldreis,

--‘Het Rijksmuseum verzamelt fotografie’,

--‘Parels in een baaierd van lacunes’ en ‘De

Scheurleer, Museum Beelden aan Zee, P.P. Eckhardt

1 februari.

Vrienden der Aziatische Kunst’,

Erfgoedwaarde: behoud door ontwikkeling’,

J. van Campen

--‘De porseleincollectie van W.F. van

Selexyz Dominicanen, Maastricht, 8 maart;

--[met Kees Zandvliet] ‘Portretten vroeger

E.P.J.M. de Groot

J.F. Heijbroek

--‘Dutch Art History’, collegereeksen

--‘Kunsthandel Kleykamp’, t.g.v. aanbieding

Heukelom’, bijeenkomst vvak ter gelegenheid

en nu’, vrijdagavondopenstelling,

Universiteit van Maastricht, Centre for

boek over die firma aan burgemeester Van

van het 90-jarig bestaan, Museum

Rijksmuseum, 28 maart;

European Studies, voor- en najaar.

Aartsen van Den Haag, Museum Beelden aan

Princessehof, Leeuwarden, 1 november;

--‘De Vereniging van Vrienden der Aziatische

--Toelichting/interviews n.a.v. aanwinst foto’s

Zee, Scheveningen, 31 oktober.

van Paul Huf (rtv Noord-Holland, nos Radio

L.E. van Halem

1, Het Parool, Brabants Dagblad).

--Panellid debatavond ‘For the Love of God in het Rijksmuseum’, Studium Generale

W.A.P. Hoeben

--‘De aanslag op de Van der Helst’, studiedag

J.P. Filedt Kok

Erasmus Universiteit, De Kwestie Live:

NMV-secties Veiligheidszorg & Facility

--‘Achtergronden van de tentoonstelling

--‘Druckers Londense aankopen’, afscheids-

--‘De (her)ontdekking van de Hollandse

Damien Hirst flikt een kunstje, Rotterdam,

Management en Collecties, Nederlands

Fotopioniers op wereldreis’, lezing voor

symposium Pauline Lunsingh Scheurleer,

primitieven’, symposium ‘Rondom de

26 november;

Openluchtmuseum, Arnhem, 24 april.

vrienden Teylers Museum, Haarlem,

Museum Beelden aan Zee, Scheveningen,

Vroege Hollanders’, Museum Boijmans Van

8 november.

3 november.

Fotomuseum, Rotterdam, 7 november;

Leeuwarden, 2 november;

Beuningen, 21 februari;

--‘Het Rijksmuseum op zoek naar de ware D. Bull

J.D. van Dam

Lucas’, afscheidssymposium, Felix Meritis,

in musea’, icn, Amsterdam, 22 mei;

--‘Francesco Trevisani’s Martelaarschap

--‘Verzamelen, een feest’, Stichting Vrienden

Amsterdam, 28 maart.

van de Heilige Felicitas’, verhaal op zaal,

Nederlands Tegelmuseum, Arnhem,

Rijksmuseum, 18 januari;

27 september.

--Toelichting op restauratie en presentatie van

J.G.A. de Hond

4 november en 11 december.

--‘Achterlijk of onbedorven. Het Nederlandse beeld van het Oosten in de 19de

G. van der Ham

eeuw’, Departementsdag

--‘Clara als schets’, over Venetiaans schetsboek

Religiewetenschappen en theologie ‘Het beeld van de Ander. West en Oost in

-- ‘Japanse schilderkunst’, ‘Japans lakwerk’,

de ‘Nederlandse’ neushoorn Clara 250

Nederland’, Katholieke Universiteit Brabant,

jaar geleden, Natuurhistorisch Museum

14 november;

‘Japans keramiek’, ‘Japanse sculptuur’, college-

D.P.J. Biemond

da Sangallo en Francesco Giamberti, voor de

--[met Ige Verslype] ‘Paulus Potters Herders

reeks Universiteit Leiden, 26 februari-13 mei;

--‘Het Leidse avondmaalszilver’, Stichting

pers en sponsors, Rijksmuseum, 22 april;

Abbey’, afscheidssymposium Jan Piet Filedt

Vriendenavonden, Rijksmuseum,

t.g.v. herdenking van het overlijden van

T.D.W. Dibbits met vee: Rijksmuseum versus Woburn

--Voordracht over Damien Hirst voor de

M. Fitski

Piero di Cosimo’s portretten van Giuliano

Vrienden van de Pieterskerk, 13 april;

--‘Schenkingen aan de Vereniging van

Kunstgeschiedenis ter gelegenheid van de

tot elkaar?’, themadag ‘Historische interieurs

20 november.

--‘Bedrukte papieren als alternatief voor

georganiseerd door de Onderzoekschool

interieurs in musea; hoe verhouden ze zich

Nifterlaken, Slot Zuylen, Oud-Zuilen,

--‘The Pavilion for Asian Art of the New

15 april;

A Divine Gift, Museum Princessehof,

--‘Het kastje van Amalia’, genootschap

R. Harmanni

met Cuypers’, Studiedag ‘Musea met

21 november.

Exhibition Direction, 27 oktober.

et Amicitiae, Leiden, 15 oktober;

van vroeg-Italiaanse kunst in Nederland’,

--‘Fotopioniers op wereldreis’, opening

Reinwardt Academie Amsterdam, Minor

--‘Sumi-e’, Koetshuis, Roden, 26 oktober;

Studium Generale Universiteit Leiden,

--‘Open middag. Bijzondere collecties

in cultural and commercial exhibitions’,

Albert Museum, Rijksmuseum, 29 oktober;

23 september;

Kunst’, bij de opening van de tentoonstelling

kastelen en landhuizen, huis-musea, en

Rijksmuseum, 9 augustus;

--‘De collectie van Isaac Alfred Ailion’, Arti

--Deelname minisymposium ‘Storytelling

history, Royal College of Art/Victoria and

meeting 2008, Concertgebouw Amsterdam,

Fotohistorici ‘Oracle’, Nederlands

Cooper-Hewitt Museum, New York, 29 april;

Museum, 24 mei;

--‘Twee Japanse tempelwachters’,

--‘The renovation of the Rijksmuseum’,

Giamberti, bbc Radio 3 Early Music Show,

Rijksmuseum’, Internationaal congres

--‘Op zoek naar een samenhang. Opengestelde

gebouw Universiteit Utrecht, 20 april;

decoratieve schilderkunst’, lezingen-

8 november;

29 april-1 mei; Boundaries: The Transmission of Rococo’,

Studium Generale Utrecht, Academie-

Jachthuis St. Hubertus, Kröller-Müller

Rijksmuseum’, voor studenten Asian design

Integrated Risk Management, icms Annual

--Medevoorzitter symposium ‘Het verzamelen

--‘Chinese voorwerpen in het Jachthuis’,

P.H.J.C. van Duin

van Giuliano da Sangallo en Francesco

Cooper-Hewitt Museum, New York,

--‘Rococo in Holland’, seminar ‘Crossing

86

Kok, Felix Meritis, Amsterdam, 28 maart;

--‘Europeana’, Stadsarchief, Amsterdam,

Rotterdam, 19 april;

--Inleiding bij en deelname aan publieksdebat ‘Bestaat de onbaatzuchtige held?’,

--‘Het museum als tekstproducent’, college mastercursus wetenschapsjournalistiek, Radboud Universiteit Nijmegen, 9 december.

87

A.J. Hoving

--‘Anthonis Mor and the Portrait of Thomas

--‘Dutch Shipbuilding in the 17th century’,

Gresham’, symposium ‘Workshop (3)

International Research Seminar on the

Making Art in Tudor Britain’, National

warship Wasa of 1628, Wasa Museum,

Portrait Gallery, Londen, 7 februari;

Stockholm, 6 november.

--‘Restaureren van schilderijen’, Kunstkring Oosterbeek, Oosterbeek, 9 oktober.

Mw. E. Kalis

--‘Het Rijksmuseum als goed doel’, Fortis MeesPierson Private Banking NL, 3 april;

--Bijeenkomst ambassadeurs notariaat en gasten met relatie tot erfrecht, nalatenschappen en het Rijksmuseum Fonds, 17 april;

--Mogelijkheden van schenken aan het

--‘Science and Art’, gastcollege Universiteit Gent, afdeling Chemie, 29 februari;

Opmerkingen bij prenten van Frans Hogenberg

congres ‘Ein privilegiertes Medium und die

en anderen’, symposium ‘Prentkunst in de

Bildkultur Europas’, Bibliotheca Hertziana,

renaissance’, Koninklijk Instituut voor het

--‘Haarlem en het ontstaan van het Hollandse

Schone Kunsten, Antwerpen, 25 september; dezelfde taal?’, nen normeringscommissie,

--‘Post uit Praag. Over een teruggevonden tekening van Bartholomeus Spranger’, afscheidssymposium Jan Piet Filedt Kok,

flamencos’, Fundación Amigos del Museo

Felix Meritis, Amsterdam, 28 maart;

steun van de Vereniging Rembrandt’, Van Gogh Museum, Amsterdam, 14 december.

Bibliotheekplaza 2008, De Meervaart,

28 februari; voor leden van de Vereniging

Amsterdam, 27 maart;

van Vrienden der Aziatische Kunst, 5 april;

A.J.H. van Mourik

voor Raad van Commissarissen en Raad

--‘De conservering van immateriële aspecten

--‘Concept en inrichting van Het Nieuwe Rijksmuseum’, Vrienden van het 1 juli;

--‘De Meesterwerken’, Congres International Council of Museum SEcurity, Rijksmuseum, 23 september;

--‘De vaste presentatie van Het Nieuwe Rijksmuseum’, Rotary Amsterdam-West,

G.C.M. Luijten

--Openingstoespraak tentoonstelling Jozef van

Library’, arlis/na and arlis Netherlands

studenten vu, Rijksprentenkabinet,

Dutch Library Study Tour, Amsterdam,

15 september;

28 oktober.

--Referent specialistenbijeenkomst ‘De bewonderde Stad’, Mauritshuis, Den Haag,

M.A.A.M. van de Laar

--‘Restaureren van schilderijen’, Museum Jan Cunen, Oss, 4 januari;

88

8 oktober;

--Gastcollege ‘Romeyn de Hooghe’, seminar studenten New York University,


--Hard Hat Tour voor deelnemers conferentie Public Sphere’, georganiseerd door de UvA,

Maastricht, 27 juni;

Apeldoorn, 26 juni;

--Opening ‘Bodique’, pilot store Hunkemöller,

‘Free Access To History: The Past In The

Universiteit Utrecht, Bonnefantenmuseum,

--Gastcollege ‘Prentverzamelingen’, werkgroep

Zuidoost, Amsterdam, 19 december.

International Fashionweek, 6 juli;

3 november.

--‘Books in the Age of Rembrandt’, interview

the relocation of the Rijksmuseum Research

Concertgebouw, Amsterdam, 27 november;

--‘Het Nieuwe Rijksmuseum’, Rotary

1880-1930 uit het archief van Hunkemöller),

G.J.M. Koot

--‘The renovation of the Rijksmuseum and

Anatomische Les van Albert van Westing,

voor de rondleiders en vrijwilligers, 25 en

21 november.


--Inleiding bij presentatie prent De

Museum Beelden aan Zee, Scheveningen:

Maastricht, juni-september;

Nederland. Vier eeuwen landschap verbeeld

Amsterdam, 24 november;

11 februari;

--‘Op weg naar Het Nieuwe Rijksmuseum’,

--Gastcollege werkgroep studenten

uitgezonden in augustus;

--‘Het Nieuwe Rijksmuseum’, Rotary Zuid,

Amsterdam (causerie a.h.v. korsetten/bh’s

Industrieele Groote Club, Amsterdam,

at5 voor Schiphol TV, 23 juli, herhaaldelijk

Club, Amsterdam, 19 november;

aan Zee. Hemelse Beelden uit oost en west in

Kunst op papier, Bonnefantenmuseum,

tentoonstelling De ontdekking van

--‘Het Nieuwe Rijksmuseum’, wtc Business

Age of Dutch Art’, Vancouver Art Gallery,

--Diverse toelichtingen bij tentoonstelling

--Interview voor Klara Radio over

8 maart;

--Opening overzichtstentoonstelling Ellen Schippers, in het kader van Amsterdam

december voor de Fundación Francisco

Amsterdam FM Radio, 17 juli;

Luna’ (24.00-0.45, Radio 1), 8 februari;

12 december.

del Prado, Madrid 16 december en op 17

--‘Books in the Age of Rembrandt’, interview

Amsterdam, 23 november;

--‘Het schoonheidsideaal’, interview ‘Casa --Kostuumrondleiding, tefaf, Maastricht,

landschap’, Frans Hals Museum, Haarlem,

Rijksmuseum, Felix Meritis, Amsterdam, H. Leeflang

Amstelkring, Ons Lieve Heer op Solder,

Kunstpatrimonium, Brussel, 24 oktober;

--Inleiding op tentoonstelling Rijksmuseum

--‘Spreekt men binnen het cultureel erfgoed

--‘De garderobe van Sinterklaas’, Museum

--‘Het verzamelen van kunst op papier met

--‘Vermeer, Rembrandt and the Golden

de serie La senda española de los pintores

Godia, Barcelona.

-- ‘Ook vrouwen kunnen dwaas zijn.

Goltzius and Jacob Matham: a Comparison’,

Jeruzalem 25-30 mei;

--‘De invloed van de natuurwetenschap bij

W.T. Kloek Codart Elf Congress, Gent, 12 maart;

and Travel Industry, Beijing, 5 november;

Mw. P.C.M. Lunsingh Scheurleer

Nationaal Archief, Den Haag, 27 november.

--‘Pieter Aertsen, the artist and his impact in

--‘The New Rijksmuseum’, Chinese Tourist

gastcollege amfi, Amsterdam, 10 oktober;

J.R. de Lorm

gastcollege Koninklijke Academie voor

--‘Dutch and Flemish drawings in the Uffizi’,

--‘The corset, a story about the female body’,

bedankt, Rijksmuseum Schiphol, 16 oktober;

and scientist’, openingslezing Art 2008,

de bestudering van kunstvoorwerpen’,

mecenaat’, Universiteit Leiden, 21 november.

--‘The Roman Experiences of Hendrick

-- Openingstoespraak tentoonstelling Rembrandt

--‘The language between a conservator, curator

Van Lanschot Bankiers en ABN AMRO Private Banking, 26 mei en 28 november;

28 oktober;

Rome, 10 november; R.J.C.H.M. van Langh

Rijksmuseum Fonds, cliëntenbijeenkomsten

--Spreker op symposium ‘Fiscaal Cultuur-

Metropolitan Museum, New York,

Rijksmuseum, 19 januari;

--Hard Hat Tour voor studenten programma ‘International Seminar in Arts

van Bestuur van Aegon, 23 april; voor de

bij hedendaagse kunst’, symposium Stichting

Administration in Europe’, New York

Vrienden van het Rijksmuseum, 21 augustus;

Behoud Moderne Kunst, Van Abbemuseum,

University en Hogeschool voor de Kunsten

Eindhoven, 19 juni.

Utrecht, Rijksmuseum, 4 juni;

--‘Images of Javanese Local Deities’, twaalfde

--‘The Urban View. The landscape of the

Euraseaa conferentie, Universiteit van Leiden, 2 september;

--‘Beelden van Shiwa in het oude Java’, afscheidssymposium, Museum Beelden aan Zee, Scheveningen, 3 november.

Mw. I.R. Parthesius-Garachon en mw. M.C.M. van Schinkel

--‘De restauratie van twee bloempiramides van

in European Context, UvA, 2 oktober;

--Dagvoorzitter Kunsthistorische Dag ‘De

Het Rijksmuseum Amsterdam’, symposium

kunsthistoricus als freelancer’ van de

over recente restauratieprojecten op het

Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici,

Mw. S.L. Meijer

gebied van keramiek, glas en aanverwante

--‘Chinoiserie’, voorjaarstextieldag,

materialen, Rijksmuseum van Oudheden,

Gemeentemuseum, Den Haag, 10 april.

Hague School’, hoorcollege MA Dutch Art

Leiden, 23 mei.

Museum GoudA, 7 november;

--Voorzitter van en spreker op ‘Haagse School meets Haagse regio’, manifestatie ‘Haagse School Outdoors’ door Stadsgewest

Ruyssevelt: In de ban van het licht, Galerie De


W.M.J. Pijbes

Haaglanden en Universiteit Wageningen,

Rietlanden, Amsterdam, 23 februari;

--‘Patronen’, Patronendiner, Philipsvleugel,

--Welkomsttoespraak voor medewerkers

Den Haag, Panorama Mesdag, 1 december.

-- Voorzitter afscheidssymposium Jan Piet Filedt Kok, Felix Meritis, Amsterdam, 28 maart;

29 januari;

--‘Het schoonheidsideaal’, symposium ‘Anno

--Toespraak bij publicatie van Erik Hinterding,

Geschiedenis Live’, Breda, 8 februari;

Rembrandt Etchings from the Frits Lugt Collec-

--‘The ideal of beauty’, gastcollege amfi,

tion, Rembrandthuis, Amsterdam, 7 juni;

Amsterdam, 12 februari;

Rijksmuseum, 1 juli;

--Openingstoespraak Julidans, Stadsschouwburg, Amsterdam, 1 juli;

--‘Het Nieuwe Rijksmuseum’, Rotary, Amsterdam, 15 juli;

--‘Karel du Jardin in Italian atmosphere’, Italiaans Cultureel Instituut, Amsterdam, 31 januari;

--Openingstoespraak tentoonstelling Kunst op

--‘Fashion in the Netherlands, 1600-1700’,

papier, Bonnefantenmuseum, Maastricht,

symposium Abegg Stiftung, Riggisberg,

congres Nederlandse Museumvereniging,

zondagmiddaglezing, Rijksmuseum,

22 juni;

Zwitserland, 18 september;

Groningen, 2 oktober;

Amsterdam, 10 februari;

--Interview De Avonden (vpro), over de tentoonstelling Kunst op papier, 22 juli;

--‘De ideale man’, symposium Gemeentemuseum, Den Haag t.g.v. tentoonstelling ‘De ideale man’, 1 oktober;

--‘Er gaat niets boven het Rijksmuseum’,

Mw. M.E. Rikken

--‘Het Nieuwe Rijksmuseum’, Industrieele Groote Club, Amsterdam, 14 oktober;

--‘Karel du Jardin (1626-1678)’,

--‘Vroege kleurendruk in Amsterdam: een onbekend zeventiende-eeuws plaatwerk van Carel Allard’, presentatie aanwinst

89

Bijzondere Collecties aan de Oude Turfmarkt, 6 juni.

--‘Het praalgraf van Paus Adrianus VI’, werkcollege UvA, 19 maart;

--‘Adriaen de Vries’s Resurrection group at

‘Practical Applications of Backing Protection’; [met Giovanna di Pietro] praktijkworkshop over stofdoorlatendheid van achterkantbe-

H.T. Rooseboom

Stadthagen. The iconography and meaning of

scherming, seminar ‘Back Protection for

--Presentatie boek De schaduw van de

the monumental freestanding risen Christ’,

Easel Paintings’, Hogeschool voor Restauratie,

Stadthagen, 16-18 april;

Bern, Zwitserland, 7 t/m 10 januari;

fotograaf. Positie en status van een nieuw beroep, 1839-1889, Leiden, 22 september;

--Lezing over de fotocollecties van het Nationaal Archief, Week van het Archief, Nationaal Archief, Den Haag, 29 september.

voor schone Kunsten, Antwerpen, 5 oktober;

--‘Jij, Idiote Budhist met je Boero Boedor!’

met vee: Rijksmuseum versus Woburn Abbey’ afscheidssymposium Jan Piet Filedt Kok, Felix Meritis, Amsterdam, 28 maart.

--Bijdrage aan congres over de

Zee, Scheveningen, 3 november.

en Zuid-Nederlandse tekeningen, Kupfer-

J.W. Sieburgh

stichkabinett, Hamburg, 21-22 februari;

--‘Het Nieuwe Rijksmuseum als inspiratiebron

--Openingstoespraak tentoonstelling Pieter

voor de creatieve industrie’, in het kader van Creative Cities, Rijksmuseum, 30 mei;

--Forumlid openbaar debat over het Nieuwe Mecenaat, georganiseerd door

‘Thoughts on Serendipity and the Study

kader van serie over Dutch Excellence, Dia-

of Art Technological Sources: Concluding

een netwerksamenleving’, Vrije Universiteit,

logues House abn amro, Amsterdam, 5 juni;

Remarks’, ATSR 3rd Seminar: ‘Study and

--Toespraak bij opening 9de Museumnacht en tentoonstelling For the Love of God;

--Toespraken bij avondontvangsten van

Serendipity: Testimonies of Artists Practice’, Glasgow University, 12-13 juni;

--‘Examination of Painted Furniture with

vormen’ van het Overleg Kunstbibliotheken

Christie’s en ing bij tentoonstelling For the

X-radiography, Infrared Reflectography,

Vlaanderen (okbv) en Erfgoedbibliotheken

Love of God, Rijksmuseum, 2 en 6 november.

X-ray Fluorescence, Light Microscopy, and Micro-Chemical Analyses’, Masterclass

Vlaanderen, Koninklijk Museum voor

--‘Hollandse herinneringen aan Piranesi’,

Mw. E. Sint Nicolaas

--Toespraak bij afscheid Peter Sigmond, Rijksmuseum, 20 mei;

Manuscript Illumination: Maerlants’ ‘Rime Bible’, Museum Meermanno

--‘Suriname in het Rijksmuseum’, Surinaamse avond in het Rijksmuseum, 22 oktober;

--‘Diorama’s uit Suriname’, Vereniging Ons Suriname, Rijksmuseum, 30 november.

Westreenianum, Den Haag, 12 december;

--[met Gwen Tauber] ‘The Adoration of the Magi: black chalk under paint layers’; ‘Differences and Similarities in brocade, fur and textile: the “Geertgenmasters”; [met Willem de Ridder]

Gogh Museum, 17 oktober.

’s-Heerenberg, 28 februari;

Amsterdam, 2-13 november;

--‘Technical Examination of Mediaeval

KOG, Arti et Amicitiae, 20 september;

rondleiding in Teylers Museum, 2 april;

--‘Over een ivoren Visitatie’, Huis Bergh,

Vernacular Furniture, Rijksmuseum,

--‘Voor Nederland Bewaard’, bijeenkomst

--‘Indiase miniaturen’, rondleiding in Van

F.T. Scholten

hedendaagse straatcultuur.

de positie van allochtonen. Het geeft zo

--‘A Dutch Manuscript on Eighteenth-Century

-- Lezing over Het Nieuwe Rijksmuseum, in het


op discussies over nationale identiteit en

14 maart;

Rijksmuseum’, ibbt/smit-congres ‘Cultuur in

bibliografie’, Bibliotheekschool Gent.

speelt met traditionele uitingen én met

‘Karel Dujardin 1626-1678’, Rijksmuseum,

Painting Technique: Willem van Leen’;

internationale context’ en ‘Kunsthistorische

ten van de hoge als van de lage cultuur, en

multiculturele samenleving en een reactie

conventional and exceptional’, symposium

Het Financieele Dagblad en bnr Radio,

--Gastcolleges ‘Kunstbibliotheken in

gaat. Zijn kunstwerk is een ode aan de

--‘Karel Dujardins materials and techniques:

Restaurant Dauphine, Amsterdam, 2 juni;

Schone Kunsten Antwerpen, 26 februari;

manier. De beeldtaal bevat zowel elemen-

zondagmiddaglezing Rijksmuseum, 9 maart;

--‘Van Rijksmuseum naar Rijksmuseum

(kunst)bibliotheken’, studiedag ‘Acquisitie-

een provocerende, maar toch innemende

om discipline en wederzijds respect

--‘Karel Dujardin: enkele technische aspecten’,


--‘De erfenis van Vattemare: ruilverkeer in

sport waarbij het, aldus de kunstenaar,

A. Wallert

toeschrijvingsproblematiek van oude Noord-

Brussel, 15 februari;

Oud West, Thuis Best

het begin van de 21ste eeuw en doet dit op

--[met Taco Dibbits] ‘Paulus Potters Herders

Over Oosterse invloeden in het werk van Lunsingh Scheurleer, Museum Beelden aan

Research Library: digitaal beleid

inzicht in het maatschappelijke debat in

zijn grote tegeltableau kickboksen, een

Mw. I.E. Verslype

Frits van Hall’, afscheidssymposium Pauline

Huis, De Rijp, 27 september.

Arno Coenen nam als inspiratiebron voor

-- ‘Quellijns burgemeesters’, Koninklijk Museum

M. Schapelhouman

Borstlap, Retrospectief, Museum In ’t Houten

Arno Coenen

L.S.G. Sozzani

‘The Tree of Isai: some technical aspects’; [met

--‘Historic Overview of Backing Protection’;

Manja Zeldenrust] ‘Mostaerts Adoration of the

‘Modern Applications of Backing Protection’;

Magi: good painting, strange paint’, symposium

‘The Microclimate Vitrine for Panel Paintings’;

‘Vroege Hollanders’, Rotterdam, 26 mei.

90

91 Arno Coenen, Oud West, Thuis Best, 2007. Tegeltableau, 3 x 6 meter. Rijksmuseum, Amsterdam, inv. nr. NG-2008-51. © Arno Coenen / Rijksmuseum Amsterdam. Schenking van de Stichting Paradiso en de Stichting Kunst en Openbare Ruimte, Amsterdam.

Fotoalbum en losse foto’s uit Moengo, Suriname Een jong echtpaar met kind en hun Surinaamse bediende staan voor een plaatijzeren wand van de Suralco Bauxietonderneming in Moengo. De foto is afkomstig uit een album dat waarschijnlijk is samengesteld door het Nederlandse echtpaar Guilonard. J.D.S. Guilonard zou na de oorlog bedrijfsleider worden van de bauxietfabriek, maar was er voordien ook werkzaam. Het album geeft een goed beeld van het dagelijkse leven in Moengo in de jaren 20. Zowel de toen net begonnen bauxietwinning als het koloniale leven in het vooroorlogse Suriname is vastgelegd.

Jikke van Loon

Activist, schrijver, vrijheidsstrijder en

maakte, staat in Amsterdam-Zuidoost.

Anton de Kom (1898-1945)

verzetsheld Anton de Kom is van grote

Het Rijksmuseum heeft het werkmodel

betekenis voor Suriname en de Surinaamse

kunnen verwerven, vervaardigd uit het

gemeenschap. Hij zette zich in voor de

hout van een Surinaamse gele-kabbes-

onafhankelijkheid van Suriname en werd

boom. De Kom is weergegeven als iemand

beroemd door zijn boek Wij slaven van

die zich letterlijk bevrijdt. Dat hij hierom

Suriname (1934). Het bronzen beeld dat

naakt is afgebeeld, stuit bij een deel van de

kunstenares Jikke van Loon van hem

Surinaamse gemeenschap op weerstand.

92

93 Fotoalbum en losse foto’s uit Moengo, Suriname, 19271931. Fotoalbum, 36,5 x 26 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. NG-2008-48 en -37. Aankoop met steun van het Maria Adriana Aalders Fonds.

Jikke van Loon, Anton de Kom (1898-1945), 2004-2006. Hout, hoogte 3 meter. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. NG-2008-4. Aankoop met steun van het Johan Huizinga Fonds.

Michiel van Musscher

Isaac Pontanus (1625-1710) en zijn kleinzoon Henricus van Beek

Gouden penning (met penningdoos) door Isaac Pontanus (1625-1710) aan zijn kleinzoon Henricus van Beek gegeven ter gelegenheid van zijn achtste verjaardag

Dit schilderijtje en deze penning vormen vanouds een ensemble: op het schilderijtje is te zien dat een man de penning aan een jongen geeft, en uit de penning zelf blijkt het om een geschenk te gaan dat de jonge Hendrik van Beek (1680-?) voor zijn achtste verjaardag van zijn grootvader Isaac Pontanus (ca. 1625-1710) kreeg. Pontanus was remonstrants dominee in Amsterdam. In een Latijns gedicht roept hij zijn kleinzoon op een deugdzaam en voorbeeldig leven te leiden. De twee objecten geven een interessant inkijkje in de mentaliteit van de intellectuele elite aan het eind van de 17de eeuw.

94

95 Michiel van Musscher, Isaac Pontanus (1625-1710) en zijn kleinzoon Henricus van Beek, 1689. Olieverf op tin, diameter 9 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. NG-2008-40. Schenking van Vereniging Rembrandt, mede dankzij een bijdrage van de tefaf.

Gouden penning (met penningdoos) door Isaac Pontanus (1625-1710) aan zijn kleinzoon Henricus van Beek gegeventer gelegenheid van zijn achtste verjaardag, 1688. Goud, diameter 9 cm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. NG-2008-41 en -41-A (doos). Schenking van Vereniging Rembrandt, mede dankzij een bijdrage van de tefaf.

Overdracht ICN In 2008 vond een overdracht van be-

is een belangrijke basis gelegd voor

M.C. Escher, Alphons Freijmuth, Leo

heer plaats tussen twee rijkscollectie

de uitbreiding van de collectie en het

Gestel, Dolf Henkes, Anton Heyboer,

beherende instellingen, het Instituut

verzamelgebied van het Rijksprenten-

J.C.J. van der Heyden, Pieter Holstein,

Collectie Nederland (icn) en het Rijks-

kabinet tot ver in de 20ste eeuw. In de

Jan Lavies, Jan Montijn, Henk Visch,

museum. De overdracht behelst ruim

selectie zijn kunstenaars vertegenwoor-

Carel Visser en Co Westerik.

6000 prenten en tekeningen van zo’n

digd als Armando, Herman Berserik,

200 Nederlandse kunstenaars. Hierdoor

Dick Cassée, Constant, Rein Dool,

Jaap Mooy

Overwoekerd landschap is een van de

‘een zoon van de Cobra-tijd’. De enigszins

Lucebert

Het associatieve karakter van deze teke-

Overwoekerd landschap

twaalf werken op papier van de Bergense

weerbarstige maar tegelijkertijd poëtische

icn nu 69 werken op papier in de collectie

icn

textuur van Overwoekerd landschap roept

Veilig verkeer

ning van Lucebert sluit nauw aan bij de

kunstenaar Jaap Mooy die door het

beeldtaal die de Cobra-schilders voor-

van het Rijksmuseum opgenomen.

aan het Rijksmuseum zijn overgedragen.

tevens associaties op met Mooys assem-

stonden. Fietsende mensachtige figuren

Deze serie vertoont verwantschap met

blages, reliëfs en schrootplastieken. Vanaf

en verkeersborden bevolken een won-

werken van de experimentele schilders uit

1956 manifesteerde hij zich vooral als

derlijke wereld die uit ritmische lijnen en

de jaren 50. Mooy noemde zichzelf eens

beeldhouwer.

vlakken is opgebouwd. Van Lucebert zijn

96

door de overdracht van beheer van het

97 Jaap Mooy, Overwoekerd landschap, 1955. Gouache op papier, 324 x 496 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-T-2008-51. Overdracht Instituut Collectie Nederland 2008.

Lucebert, Veilig verkeer, 1956. Potlood, aquarel en gouache op papier, 307 x 395 mm. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. RP-T-2008-50. Overdracht Instituut Collectie Nederland 2008.

Jannes Linders

Personeelsgegevens

Aurora tunnelboormachine Tussen 2001 en 2007 verstrekte Atelier

M. Blokpoel accountmanager evenementen en

B. Nederveen documentalist

ontvangsten

Mw. C.H. Wittop Koning documentalist

Mw. D. Schreurs programmeur evenementen

Mw. N. Bloemberg registratiemedewerker Mw. P.F.F. Leeuwis registratiemedewerker

Projectbureau Huisvesting

Mw. F.H. Nagengast registratiemedewerker

D. Mooij hoofd projectbureau

Mw. M.E. Valeton registratiemedewerker

Directie en stafafdelingen

Mw. H.S. Schrawangen projectcoördinator

W.M.J. Pijbes hoofddirecteur

P.H.J.C. van Duin projectleider bouw

Registrar’s Office

T.D.W. Dibbits directeur collecties

I. Santhagens projectleider museale inrichting

Mw. W. Brouwer hoofd subafdeling registrar’s

J.W. Sieburgh zakelijk directeur

office

Sector Collecties

Mw. J.A.A.M. Asselbergs registrar

buitenland opdrachten met als doel zo

Directiesecretariaat

Bibliotheek

Mw. C.E.J. Duits registrar

breed mogelijk de aanleg en het gebruik

Mw. M.P. van de Wiel directiesecretaris

G.J.M. Koot hoofd bibliotheek

Mw. C.J. Meffert-van Weele registrar

Mw. H.S.C. Crebolder projectleider /

Mw. C.M. ten Brug coördinator bibliotheek

Mw. A.S. Swart registrar

en Parijs vast te leggen. De onderwerpen

juridisch adviseur

M. de Rooy applicatiebeheerder

W.A.P. Hoeben hoofd fysiek collectiebeheer

variëren van het veranderende landschap

Mw. C.L. Goedhart directiesecretaresse

Mw. L.M. Blokhuizen-van der Werff

Mw. G. de Beer behoudsmedewerker

en de toegepaste technieken tot Euro-

zakelijk directeur

medewerker bibliotheek

J.J. Couprie behoudsmedewerker

pese stations en de treinreizigers. Jannes

Mw. A. Ettekoven medewerker oud-archief en

Mw. M.P.M. Falke medewerker bibliotheek

M.J. van Heerden behoudsmedewerker

Linders concentreerde zich op de indus-

archief-collecties

A.C.A. Knots medewerker bibliotheek

E. Kriger behoudsmedewerker

triële activiteiten bij de aanleg van het

H.W.M. van der Lelie medewerker dynamisch

W.M. Ouwerkerk medewerker bibliotheek

A.J.H. van Mourik behoudsmedewerker

traject en legde onder meer de tunnelboor-

archief

G.E. Peters medewerker bibliotheek

Mw. J. Pugh behoudsmedewerker

machine vast, een complete fabriek die

Mw. I. Peterse medewerker dynamisch archief

hsl

aan acht fotografen uit binnen- en

van het

hsl-traject

tussen Amsterdam

werd gebruikt om de zeven kilometer

B. da Silva Curiel behoudsmedewerker Studiezaal

D. Kemper depotbeheerder

lange tunnel onder het Groene Hart aan te

Communicatie & Marketing

Mw. M. Stijkel coördinator studiezaal

I.P. Rijkers depotbeheerder

leggen, een operatie die drie jaar duurde.

Mw. M.S. Meynen hoofd communicatie &

L.P.J.C. Vosters assistent coördinator studiezaal

J.A. Cok gedetacheerd projectleider inrichting,

marketing

J.H.M. Bersee medewerker studiezaal

verhuizing en logistiek bij Programmadirectie

Mw. J.J. Schneider afdelingsassistent

bibliotheek


Mw. M.H.A. van Oranje-Nassau adviseur

Mw. J.P. Breidel medewerker studiezaal

Vrienden van het Rijksmuseum

bibliotheek

Beeld

Mw. S. Dirksmeier assistent Vrienden van het

J. Durrfeld medewerker studiezaal bibliotheek

Mw. C.V.M. van der Harten hoofd subafdeling

Rijksmuseum

M.J. Rozestraten medewerker studiezaal

beeld

Mw. E.C. Martens medewerker fondsen

bibliotheek

Mw. E.F. de Boer accountmanager

D.R. Meis assistent Rijksmuseum Fonds

J.R. Schindler medewerker studiezaal

Mw. T.C. Greven accountmanager

Mw. E. Kalis medewerker particuliere

bibliotheek

Mw. I. Labeur accountmanager Mw. A.L. van Lingen accountmanager

schenkingen Mw. E. Kamphuis senior medewerker pers en

Bureau Collecties

M.J. den Engelsman fotograaf

publiciteit

Mw. C. Jager hoofd bureau collecties

H.J. Klein Gotink fotograaf

A.H.B. de Munnick senior medewerker pers

K. Schoemaker collectiesecretaris

F.P.H. Pegt fotograaf Mw. C.M. van Wijk fotograaf

en publiciteit

98

Mw. M.M.A. van Voorst Vader-van Deth

Registratie & Documentatie

Mw. S. Rebers scanoperator/

accountmanager sales

Mw. X.I. Henny databeheerder

reproductiefotograaf

Mw. V.A.R. Wanrooij assistent marketing en

Mw. A. Schrier applicatiebeheerder

D.S. Janse beeldbewerker

sales

R.E. Blekman documentalist

Mw. A.V. van Dorssen senior medewerker

Mw. S. van Gelderen documentalist

Project Prentenkabinet Online

evenementen en ontvangsten

Mw. E.L. van Kaam documentalist

Mw. G.W. Jacobs projectleider

99 Jannes Linders, Aurora tunnelboormachine, 2001/ 2002. Kleurenfotografie, 1200 x 950 mm, inv.nr. NG-2008-27-16. Foto uit reeks De aanleg van de Hogesnelheidslijn van Amsterdam naar Parijs, 20022007, 24 foto’s van Wout Berger, Elger Esser, Jannes

Linders, Bertien van Manen, Bas Princen, Frank van der Salm, Jem Southam en Hannah Starkey. Rijksmuseum, Amsterdam, inv.nr. NG-2008-27-1 t/m 24. Aankoop met steun van het Paul Huf Fonds en het Rijksmuseum Fonds.

Mw. A.L.H. van den Eerenbeemd

Geschiedenis

M.A.A.M. van de Laar senior restaurator

Inrichtingsprojecten

financiële administratie

P.J.C. Veerhuis plaatsvervangend chef

projectmedewerker catalogisering

G. van der Ham conservator

schilderijen

Mw. N.F. Eltink hoofd museuminrichting a.i.

Mw. J.H. van Frederikslust senior

museumwinkel a.i.

Mw. H.M.K. Hovelmann projectmedewerker

J.G.A. de Hond conservator

W. de Ridder senior restaurator schilderijen

B.O. Huininga medewerker groenvoorziening

medewerker financiële administratie

Mw. S. Bakker medewerker verkoop

catalogisering

Mw. E. Sint Nicolaas conservator

L.S.G. Sozzani senior restaurator schilderijen

C. Kriger medewerker inrichtingsprojecten

J.V. Groot senior medewerker financiële

R.K. de Boer medewerker verkoop

Mw. M.B. Jansen projectmedewerker

P.P. Eckhardt junior conservator

Mw. G.M. Tauber senior restaurator

J.T.M. Muller assistent inrichtingsprojecten

administratie

Mw. B.L. de Haas medewerker verkoop

catalogisering

Mw. H.J. Baruch assistent-conservator

schilderijen

Mw. W.R.M. Peters medewerker vaste collectie

P.A. Zeidenhulst senior medewerker

Mw. M. Kohler medewerker verkoop


Mw. C. Martens-de Jong medewerker verkoop

Mw. T.M.G. Komar projectmedewerker

Rijksprentenkabinet

Mw. I.E. Verslype restaurator schilderijen

Publicaties

Mw. Y.V. Courtar medewerker financiële

Mw. H.H. Peereboom medewerker verkoop

registratie

G.C.M. Luijten hoofd Rijksprentenkabinet

F.P.L.J. Benders restaurator schilderijen

P.H.M. Pronk uitgever

administratie

J.S. Schaeffers medewerker verkoop

H.M.A. van Beek scanoperator/

M. Schapelhouman senior conservator

Mw. A.A. Krekeler junior restaurator

Mw. E. Slob eerste secretariaatsmedewerker

Mw. C.C. Gorden medewerker financiële

Mw. N.J. Slingerland medewerker verkoop

reproductiefotograaf

tekeningen

schilderijen

Mw. X. van Gelder hoofdredacteur oog

administratie

Mw. R.P.J.M. Verpalen medewerker verkoop

D. Hogers scanoperator/reproductiefotograaf

R.J.A. te Rijdt conservator tekeningen

Mw. I.M. van Leeuwen hoofd

Mw. W. ’t Hoen redacteur

R.J. Muntslag medewerker financiële

P.J. de Vries medewerker verkoop

J. de Boer beeldbewerker

J.F. Heijbroek conservator prenten

restauratieatelier tekeningen, prenten en foto’s

Mw. M.M. Soethout redacteur

administratie

Mw. A. van Zandwijk-Cascio medewerker

R. Schouten beeldbewerker

H. Leeflang conservator prenten

Mw. H. Koning restaurator fotografie

P.J.G.M. Gorgels webeditor

S. Soudagar medewerker financiële

verkoop

G. Smit behoudsmedewerker

Mw. M.M. Boom conservator fotocollectie

Mw. D. Christoforou restaurator papier

Mw. I.E. Willemsen assistent-webeditor

administratie

H.T. Rooseboom conservator fotocollectie

Mw. C.D.G.M. Gombaud restaurator pastels

Beeldende kunst

Mw. J.D. de Raad conservator 20ste eeuw

H.J. Dolmans medewerker restauratie

Educatie

D.R. Bull hoofd beeldende kunst a.i.

Mw. P.L.M. Verhaak assistent-conservator

tekeningen en prenten

Mw. H.J. Broekgaarden hoofd educatie

Mw. F.A. Koens secretaresse

D.R. Horst wetenschappelijk medewerker

Mw. S.L. Meijer hoofd restauratieatelier textiel

Mw. P.A.M. Kintz medewerker educatie

Inkoop en aanbesteding

kantinedienst

Mw. M.T.W. Albers senior restaurator textiel

T. van der Meer medewerker educatie

Mw. E.M.L. Faucon inkoper

Mw. H.M.W. de Haas roosterfunctionaris

Mw. M.M. Mariee assistent inkoop

Mw. J.F.W. van Mill roosterfunctionaris

Mw. M.F. Chavannes restaurator schilderijen

Mw. M. Knops projectmedewerker catalogisering

P.J.A. Roelofs conservator schilderijen 17de

Facilitair Bedrijf


Mw. C.R.M.C. Keeman facilitair manager Mw. R. van Leth-Elemia medewerker

eeuw

Conservering & Restauratie

en wandtapijten

Mw. R. Meijer medewerker educatie

Mw. J.A.H. Reynaerts conservator

R.J.C.H.M. van Langh hoofd conservering en

Mw. C. Holz restaurator textiel

Mw. K.E.J. Ravers projectmedewerker

schilderijen 19de & 20ste eeuw

restauratie

L.E. van Halem conservator schilderijen 20ste

Mw. M. Krabshuis secretaresse

Sector Presentatie

Zakelijke Sector

R. Hendriks hoofd automatisering

Frontoffice

eeuw

A. Wallert natuurwetenschappelijk

Tentoonstellingen

Personeel & Organisatie

D.G.L. Janson netwerkbeheerder

Mw. A. van der Leest manager frontoffice

J. van Campen conservator Aziatische kunst

onderzoeker

J.R. de Lorm hoofd tentoonstellingen

G. Hoek hoofd afdeling Personeel &

P. van Kooten netwerkbeheerder

Mw. A.A.N. van der Chijs uitvoerder

M. Fitski conservator Aziatische kunst

A. Ames senior restaurator boeken

Mw. M.E. Janknegt eerste

Organisatie

F.A.M. van ’t Hoff systeembeheerder/

evenementen en ontvangsten

R.J. Baarsen senior conservator meubelen

Mw. I.R. Parthesius-Garachon hoofd

secretariaatsmedewerker tentoonstellingen

Mw. I.M. Horvath ambtelijk secretaris

applicatieprogrammeur

Mw. C.J. van Meggelen medewerker

J.D. van Dam senior conservator glas en

restauratieatelier ceramiek en sculptuur

W.T. Kloek hoofdconservator inhoudelijk

ondernemingsraad

Mw. H.W. Geerdink applicatiebeheerder

reserveringen

ceramiek

Mw. M.C.M. van Schinkel senior restaurator

team

Mw. J.H. Jansen personeelsadviseur

J. van Kempen medewerker helpdesk

M.J. Omtzigt medewerker reserveringen

F.T. Scholten senior conservator

ceramiek en glas

T. Zeedijk projectmedewerker inhoudelijk

Mw. J.A. van Veen personeelsadviseur

M.J. Sinester medewerker helpdesk

Mw. M. Mendez Guedez floormanager

beeldhouwkunst

Mw. B. Lamain restaurator ceramiek en glas

team

Mw. J.D.M. Wellink personeelsadviseur

D.P.J. Biemond conservator edele metalen

Mw. J.W. van Bennekom senior restaurator

H.P. Boot adviseur personeels- en

Commerciële Zaken

Mw. M. Starreveld floormanager

Mw. B.M.A.M. du Mortier conservator

metaal

Tentoonstellingsprojecten

salarisadministratie

Mw. P.C. Hofman hoofd commerciële zaken

Mw. M.H.M. van der Venne floormanager

kostuums

Mw. S.J. Creange restaurator metaal

K.J.R. Callens conservator tentoonstellingen

H. Oomkens salarisadministrateur

M.A.G. Bakker coördinator inkoop & logistiek

--Medewerkers informatiebalie

Mw. E. Hartkamp-Jonxis conservator textiel

Mw. E.K. van Bork junior restaurator metaal

Mw. K.E.M.B. Schiermeier conservator

Mw. S.A. van Kernebeek coördinator

Mw. P.H. Ipenburg administratief

Mw. W.P.C. Bellaar Spruyt,

J. Bikker conservator onderzoek

P.H.J.C. van Duin hoofd restauratieatelier

tentoonstellingen

personeelsadministratie

medewerker inkoop

Mw. M.C. Broekema, Mw. G.M.E.

E.P.J.M. de Groot wetenschappelijk

meubelen

Mw. F.E.M. Diekstra projectcoördinator

Mw. A.A. Dekker medewerker

Mw. A.T. Garritsen stafmedewerker

Franceschini, Mw. S.A. Glerum,

medewerker schilderijen

I.L. Breebaart senior restaurator meubelen

Mw. S. van Elst projectcoördinator

personeelsadministratie

Mw. I. Lichtenwagner stafmedewerker

Mw. N. Kraaikamp, Mw. N.G. Kuik,

R. Harmanni wetenschappelijk medewerker

Mw. A.H. Coerdt restaurator meubelen

Mw. D.V. Riabokon-Muller

Mw. V.A.R. Wanrooij operationsmanager

Mw. H. Kupperman, Mw. M. Lam-

schilderijen

A.J. Hoving hoofd restauratieatelier

projectcoördinator

Financiële Zaken

H.U.M. Stiller medewerker

mertse-Cats, Mw. J.M. Pattiselanno,

G.R. Korevaar wetenschappelijk medewerker

scheepsmodellen

Mw. R.W. Ubink projectcoördinator

E.J.M. van Rooij controller

schilderijen

Mw. M. Zeldenrust hoofd restauratieatelier

Mw. M.E. Rikken projectmedewerker

R.P. van Roessel hoofd financiële

Winkel Schiphol

schilderijen

Mw. R. Suijver projectmedewerker

administratie a.i.

Mw. D. Occelli-Hulscher chef museumwinkel

Mw. J.J.A. Plomp‑Agterberg coördinator

a.i.

H. Baija senior restaurator schilderijen

100

J.W.R. van der Linden junior medewerker

W. Visser roosterfunctionaris Automatisering

Mw. K. Popovic floormanager

Mw. C. Silveira De Sousa Oliveira, Mw. G. van der Woude

--Kassiers S. Balbahadoer, Mw. E.T. Bruin, Mw. H.H.

101

Cosar‑Swart, Mw. S. Daher, Mw. H. Milde,

Techniek

Ierssel, Mw. D. Pantelic, Mw. P. Plomp-Besse,

Rondleiders

Vrijwilligers

Mw. W. Oosterbroek, A.E.G.F. Romero,

R.L. Meerman hoofd techniek

Mw. E.M. Schadee-Plaggenburg, J.W.R.

Mw. A.E. Aegeter, Mw. F. Alonso de

G. van der Hoek bibliotheek

Mw. M.T.F. van Someren, S.R. Tirbeni,

B.R. Beekman technisch adviseur

Visser, R.B. van der Voorn, T.E. Wildner,

Florida Rivero, Mw. A.J. Breebaart, Mw. K.

Mw. M.L. van der Jagt Rijksprentenkabinet

J. Veerling, W. Visser, O.D.J.D.J. Willig,

R. Förster begeleider nieuwbouw

R. Yilmaz

Christof, Mw. M. Ciuraj, Mw. C.I.M. Giel-

Mw. J. Korthagens conservering en restauratie

Mw. N. van Wolferen

J. van Nierop coördinator onderhoud en

Cossais, Mw. G.M.E. Francesschini, Mw.

Mw. K.A.L. Schukink-Kool

Mw. M. von Aesch-Baas, Mw.

L.B.M. van Grieken, R.F.M. Kassenaar, Mw.

Rijksprentenkabinet

Eerste medewerkers verkoop:

E.J. Hermelink elektromonteur

T. Alakhramsing-Chinnoe,

M.C.J. Kleinen, Mw. N.G. Kuik, Y.D.E. van der

Mw. M.G.M. Smit, P.J.J. Wessels

P.H. Lammers installatiemonteur

Mw. R.B. Balbahadoer-Sewtahal, Mw.

Linden, B.E. Michels-Viergever,

Personeelsvereniging

Verkoopmedewerkers: Mw. L. Ayal, Mw.

B.P. Swemle installatiemonteur

M.F. Banen, Mw. M. Baranic-Deda,

M.V. Quint, Mw. M.C.H. Snijders,

J. van Kempen penningmeester

C. Bersabal, Mw. W.B. Day, Mw. R. Hählen,

A.F. Tomasouw installatiemonteur

Mw. A. Beeksma, R. van den Berg, F.

Mw. M.L. van Soest, Mw. V. Steijn-Lorin,

Mw. H.L. van Hemert-Smit secretaris

van den Braak, Mw. A.M. Curvers, T.A.

R. Uterwijk,

Mw. G. de Beer

Mw. C.E. van Nispen, Mw. C.J. Oudewaal, I.S. Schutz, C.J.A.M. Sigmans, Mw. D. Sijnke,

Bewaking, Beveiliging en Veiligheid

Dahmen, Mw. A.M. Dosljak-Steblaj,

S.F. Tjan, Mw. D.M.M. van der Veen, Mw. J.C.

E.M. Broersma hoofd bewaking, beveiliging

V.J. Feith, Mw. C. Gotschin-Birambie,

Stagiairs

Mw. E.M. Schadee-Plaggenburg

Wolters-van Rooijen

en veiligheid

H. Heimens, Mw. W.J. Holkamp, Mw.

(1 januari tot en met 31 december 2008)

D. Usenki F.G. Wessels

--Vestiairemedewerkers

Mw. D. Djuric

P.D. de Vries adjunct hoofd bewaking,

N.E. Jankie, Mw. D. Joosten, P.I. Keizer,


Mw. M.E. Baeten-Romero, Mw. D.D.

beveiliging & veiligheid

M.H.G. van ’t Klooster, D.M. van Kooten,

Mw. E. Buturlina, Mw. D. Fabriek

Brandenburg, Mw. S. Daher, P. Durrfeld,

Mw. H.A. Tomasouw administratief

Mw. M.H. Koster-Lankheet, Mw. W.T.

Bibliotheek

Ondernemingsraad

Mw. N.E. Fonk, Mw. M.J.J. Franssen, Mw. J.S.

medewerker

Kroes, K.B. Kuijpers, Mw. N. Mehrer,

Mw. J.K. Hoog Antink, T.M. Koorn

Mw. I.M. van Leeuwen, voorzitter

Gomes-Monteiro, Mw. R.R. Hoogerwaard,

P.J.M. Donker coördinator brandwacht

M. Naaijkens, Mw. A.C.M. Nellen, Mw.

Bureau Collecties

Mw. M. Stijkel, secretaris

S. Peters, J.A. Quintero, K. Ramlal, Mw.

Mw. N.S. de Blauw, Mw. I. Korthagen,

Mw. C.M. van Luit-Heijne

C. Ploeger, Mw. N.J. Spanjer Centrale meldkamer

S.C. Schut, Mw. R. Silleman‑Broos, S.J.

Mw. P.F.F. Leeuwis, Mw. M.C. Pittie,

J.H. Oomen

Backoffice

H.A. Panhuijsen chef meldkamer

Sintjago, P.J. van der Slot, Mw. M. Steijn,

Mw. M.C.R. van Vugt

A.M. Plomp

C.G.M. Langemeijer manager backoffice

--Wachtcommandaten

W.B.J. Taal magazijnbeheerder H.J. Hilhorst 1e magazijnmedewerker R.J. Gasper servicedesk medewerker

R.T. Strijder, E. Swaving Dijkstra, K. Tirbeni,

Beeldende Kunst

Mw. D. Schreurs

D.P. Dekker, M. Pantelic, A.M. Plomp,

Mw. B.M. Tirbeni-Gajadhar, F. Topal,

Mw. M.D. Boomkamp, V. Carbo, Mw. S.E.

Mw. A.S. Swart

B. Suringbroek

Mw. I.C.G. Youssef-Katerberg, Mw. R.

Deijen, Mw. J.E.E. Gloudemans, J.J. Hillegers,

D. Usenki

Youssef-Silleman

Mw. C. Horster, R.M. Pelser, Mw. M.C. von

Mw. I.M. Horvath, ambtelijk secretaris

--Operators meldkamer

--Portiers

Mw. D. Roosendaal servicedesk medewerker

C.A. Bekkenutte, L. El Asri, B.H. Felix,

P.L.A. Buffing bode/medewerker postkamer

R.R. Giesen, Mw. L. Liche, A. el Messaoudi,

Mw. D. Djuric, T. Kuijpers, H. van

W.A. Wagemakers, Mw. A.H.P. van Zanten

F.A.L. Reijnders bode/medewerker

N.J. van der Meulen, S. Poeran, C.P. Toby,

Lierop, J.H. Oomen, P.T. Roelvink,

Rijksprentenkabinet

postkamer

D. Usenki

Mw. C.W. Sopamena, Mw. M. Stankovic-

Mw. P.M. Albers, Mw. M. Munne

Aperlic, Mw. R.J. Visser

Conservering en Restauratie

F.G. Wessels bode/medewerker postkamer

102

--Surveillancemedewerkers

beheer

--Winkel Philipsvleugel

--Buitendepot Lelystad

Schmidt Auf Altenstadt, Mw. R. Suijver,

Mw. C.M. van Luit-Heijne telefonist/

Surveillancedienst

receptionist

M.A.A. Giesen chef surveillancegroep

K. Dekker portier / beveiligingsmedewerker

D. van Gompel, N. Intorf, Mw. M.T.D.

Mw. P. Plomp-Besse telefonist/receptionist

Mw. H.M. Kruse chef surveillancegroep

A. de Graaff portier /

Kortenhorst, Mw. D. Paff, A.R.J. Pappot,

Mw. H.L. Smit-van Hemert telefonist/

R.C.P. de Leeuw chef surveillancegroep

beveiligingsmedewerker

Mw. E.W. van Ravels, Mw. I. Schnittker,

receptionist

Mw. R. Rens-Stenekes chef surveillancegroep

J.G. Vontenie portier /

Mw. E.L.F. van de Ven, Mw. V. van Vliet,

D. Bakker huismeester

J.J. Stuifbergen chef surveillancegroep

beveiligingsmedewerker

Mw. E. Wolfs

H. Boot huismeester

-- Senior surveillancemedewerkers

Mw. E.K. van Bork, G.W. van Gerven,

Publicaties

Mw. C. Bersabal medewerker telcentrum

L. Al Gam, A.C. van Axel Dongen,

Overige

Mw. F.L. Truijens

M. Holkamp medewerker telcentrum

Mw. P. Balak, M. Bolat, A.H. Bouanani,

Museumdocenten

Educatie

Mw. Y.J.M. Limburg-van Vliet medewerker

J.C. Calderon Garcia, Mw. M. Cupac-Sopic,

Mw. I.A. de Bruijne, Mw. E. Cnossen, Mw. A.I.

Mw. C. Zeeman

telcentrum

M. Davids, Mw. C.H. Eggink, P.M. Falet,

Gay Liemburg, Mw. D.A.E. de Groot, Mw. T.

Automatisering

Mw. T. Meser-van Geemen medewerker

A. Goedhart, Mw. A. Kartopawiro, H.J.

Koldewij, J.S. van Schie, Mw. H.J.M. Schueler

I. El Asri

telcentrum

Knukkel, N.M. Lankhaar, Mw. A. Melgers,

S. Soudagar medewerker telcentrum

M. Nauta, Mw. D.M.C. den Ouden-van

103

Bezoekcijfers

Bezoekers per maand Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal

Bezoekers per maand 2008

2007

2006

53.621 61.449 80.200 105.631 98.275 72.372 100.108 111.110 70.038 73.825 80.141 69.207 975.977

54.719 61.278 72.413 106.822 98.706 77.954 100.600 110.228 81.623 77.011 65.973 62.234 969.561

56.570 74.061 97.859 143.006 12.555 96.839 103.283 118.234 87.455 96.918 74.901 67.501 1.142.183

120.000 Nationaal Internationaal

100.000

80.000

60.000

40.000

20.000

Bezoekersoverzicht 2008

2007

2006

Betalende bezoekers Volwassenen Volwassenen in groepsverband Houders MK Gereduceerd individueel subtotaal

581.786 92.596 82.266 19.177 775.825

594.269 95.314 71.338 13.637 774.558

600.529 113.091 84.093 152.749 950.462

Gratis bezoekers Kinderen Kinderen in groepsverband Schoolverband en museumles Avondontvangsten Relaties Bezoekers studiezaal Sponsoren overigen subtotaal Totaal

78.977 8.713 38.237 2.181 8.700 3.681 28.609 31.054 200.152 975.977

76.204 4.045 37.033 6.449 8.785 3.742 24.711 34.034 195.003 969.561

96.282 2.675 43.071 6.421 24.003 4.031 7.832 7.405 191.720 1.142182

0 jan

feb

mrt

apr

Verdeling volwassenen en kinderen 2008

mei

jun

jul

aug

sept

okt

nov

dec

Overzicht verschillende tarieven 2008

Volledig tarief

Volwassen

Gereduceerd tarief

Volwassen MK

Kinderen

Kinderen MK

Overig

Kinderen Scholen 8%

9%

4%

2%

13%

6%

Bezoekcijfers Rijksmuseum-website

Pageviews Bezoeken Unieke bezoekers

2008 8.996.181 1.920.469 1.463.760

2007 8.348.046 1.703.376 1.269.841

2006 10.435.959 2.041.313 1.445.837

59% 20%

79%

Pageviews: pagina’s van de website www.rijksmuseum.nl die bekeken zijn. Een unieke bezoeker kan de site meermalen bezocht hebben (Bezoeken).

104

105

Financieel verslag 106 Bericht van de Raad van Toezicht 107 Verslag van de Directie 107 Toelichting op de verschillende resultaten 111 112 112 113 113 115

Het Nieuwe Rijksmuseum Geconsolideerde balans Geconsolideerde categoriale exploitatierekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Waarderingsgrondslagen Toelichting op de geconsolideerde balans

120 Toelichting op de geconsolideerde categoriale exploitatierekening

122

Overige gegevens

123

Raad van Toezicht

Bericht van de Raad van Toezicht

Toezicht

door de hoge bezoekersaantallen was het resultaat op de gewone

Jaarrekening en bestemming van het exploitatieresultaat

De Raad heeft in het verslagjaar regelmatig overleg gevoerd met de

bedrijfsuitoefening beter dan begroot: € 661.000 negatief ten op-

De door de directie opgestelde jaarrekening over het boekjaar 2008

directie. De Raad heeft viermaal met de directie vergaderd en vijf-

zichte van een begroot negatief resultaat van € 2.768.000. Daarnaast

is gecontroleerd door Deloitte Accountants B.V. (conform artikel

maal zonder de directie. Daarnaast was sprake van tussentijds over-

bleven de overige onderdelen van het resultaat binnen de begroting.

13.3 van de statuten). De verklaring van de accountants is opgeno-

leg tussen individuele leden van de Raad en de directie.

Hierdoor hoefde in 2008 slechts een bedrag van € 894.000 van de

men bij de overige gegevens. De directie heeft de jaarrekening ter

Een vast agendapunt tijdens de vergaderingen met de directie was

posten opbrengst reizende tentoonstellingen en exploitatiebijdrage

goedkeuring voorgelegd aan de Raad van Toezicht. De Raad heeft

ook in het afgelopen jaar Het Nieuwe Rijksmuseum. Eenmaal werd

Het Nieuwe Rijksmuseum te worden aangewend in plaats van de

mede op grond van de accountantsverklaring en het bijbehorende

tijdens een vergadering over het project gesproken met mevrouw

begrote € 3.150.000. Het positieve verschil kan in reserve worden

verslag de jaarrekening goedgekeurd waarna deze door de algemeen

drs. J.A. van Kranendonk, directeur-generaal Cultuur en Media van

gehouden voor de nog komende jaren van het renovatietraject. Het

directeur van de Stichting is vastgesteld (conform artikel 13.4 van

het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Voorts is

hierna resterend negatief resultaat van € 202.000 wordt gedekt

de statuten). In overleg met de directie is besloten het exploitatie-

overlegd over de financiële gang van zaken, de begroting 2009 en de

door de in de boekjaren 2005 tot en met 2007 per saldo behaalde po-

saldo verminderd met de volgens het Handboek Verantwoording

documenten die ten behoeve van de nieuwe subsidieperiode 2009-

sitieve resultaten van in totaal € 202.000. Het cumulatief exploita-

Cultuursubsidies Musea verplichte toevoeging aan het bestem-

2012 bij het Ministerie werden ingediend. De jaarrekening over

tiesaldo over de cultuurnotaperiode 2005-2008 bedraagt hierdoor

mingsfonds ocw toe te voegen aan de algemene reserve. Tevens is

2007 werd besproken in aanwezigheid van de externe accountant.

nihil. De omvang en de samenstelling van het resultaat over 2008

conform de hierover in 2006 met de directie gemaakte afspraken

Het sociale beleid en het personeelsbeleid kwamen regelmatig aan

ten opzichte van de begroting kunnen als volgt worden samengevat:

30% van het op publieksgebied behaalde positieve resultaat toege-

de orde.

voegd aan de reserve kunstaankopen.

In de vergaderingen van de Raad zonder de directie waren de be-

Samenvatting exploitatiesaldo

langrijkste gespreksonderwerpen Het Nieuwe Rijksmuseum, de

(bedragen x € 1.000)

Mutaties en benoemingen

benoeming van de nieuwe hoofddirecteur en de nieuwe directeur

Er waren geen (her)benoemingen in de Raad in 2008. Begin 2009

Collecties, en de invulling van de vacatures in de Raad. Voorts is

is mevrouw Deveci-Kesmer door de Minister van Onderwijs, Cul-

gesproken over het eigen functioneren en de relatie tot de directie,

tuur en Wetenschap herbenoemd in de Raad. Tegelijkertijd werd de

over de remuneratie van de directie en Cultural Governance.

heer dr. Paul Huvenne, directeur van het Koninklijk Museum voor

De Financiële Commissie, waarin de Raad wordt vertegenwoor-

Schone Kunsten Antwerpen, als lid van de Raad benoemd. Hij ver-

digd door mevrouw Scheltema, heeft tweemaal vergaderd, waarbij

vult de vacature die was ontstaan door het terugtreden van de heer

de belangrijkste gespreksonderwerpen werden gevormd door de

drs. W.M.J. Pijbes begin 2008 en hij neemt daarmee de plaats in van

financiële resultaten, de begroting 2009 en het financiële kader van

een lid met specifieke kennis en deskundigheid op het gebied van

Het Nieuwe Rijksmuseum. Een van de vergaderingen van de Finan-

musea en publiekseducatie. Per 1 januari 2009 trad de heer W. Kok

ciële Commissie werd bijgewoond door de externe accountants.

terug uit de Raad wegens het bereiken van de maximale statutaire

124 Meerjarenoverzicht 126 Cultural Governance

Totaal exploitatiesaldo

2008 begroting

verschil

-661 -483

-2.768 -450

2.107 -33

48

68

-20

-

-

-

894

3.150

-2.256

-202

-

-202

Om een beter inzicht te geven in de omvang en samenstelling van

leeftijd van zeventig jaar.

De Raad van Toezicht is directie en medewerkers dankbaar voor

het resultaat wordt in de resultatenanalyse het resultaat uitgesplitst

De Raad is verheugd dat hij de heer Huvenne als nieuw lid kan

hun bijdragen in het afgelopen jaar.

naar de verschillende onderdelen van het resultaat. Het resultaat op

verwelkomen en dat mevrouw Deveci-Kesmer bereid is tot een

gewone bedrijfsuitoefening (1) betreft het resultaat behaald met de

volgende zittingstermijn. De Raad dankt de heer Kok voor zijn be-

Amsterdam, 15 april 2009

reguliere museale activiteiten. De resultaten (2) tot en met (5) be-

langrijke en waardevolle bijdragen in de afgelopen zes jaar.

De Raad van Toezicht

treffen de (soms) minder beïnvloedbare (projectmatige) onderdelen

De Raad benoemde per 1 juli 2008 de heer Pijbes, sinds 2000 direc-

van het resultaat waarbij soms grote afwijkingen aan de kosten- en

teur van de Kunsthal Rotterdam, als hoofddirecteur, in welke func-

Dhr. mr. A. Ruys, voorzitter

batenkant optreden tussen begroting en realisatie maar die uitein-

tie hij de heer prof. dr. R. de Leeuw opvolgde die eind juni 2008 het

Mw. mr. A. Deveci-Kesmer

delijk wel een budgettair neutraal resultaat opleveren.

Rijksmuseum verliet. In overleg met de Raad is per 1 juni 2008 de

Dhr. dr. P.L.C. Huvenne

heer drs. T.D.W. Dibbits benoemd als directeur Collecties. De heer

Dhr. mr. M.L.B. van der Lande

Een nadere cijfermatige toelichting op de diverse onderdelen van het

Dibbits volgde de heer dr. J.P. Sigmond op die sinds 1995 aan het

Dhr. prof. dr. F.P. van Oostrom

resultaat en de samenstelling hiervan is onderstaand opgenomen:

Rijksmuseum verbonden was, eerst als hoofd van de afdeling Ge-

Mw. drs. M.A. Scheltema

Toelichting op de verschillende resultaten

schiedenis en sinds 2001 als directeur Collecties. De Raad is de he-

106

1. Resultaat op gewone bedrijfsuitoefening 2. Resultaat op aankopen 3. Resultaat op huur en kosten Het Nieuwe Rijksmuseum (hnr) 4. Resultaat op project Samenwerkende Meldkamers 5. Resultaat op reizende tentoonstellingen en exploitatiebijdrage hnr

2008 uitkomst

ren De Leeuw en Sigmond veel dank verschuldigd voor alles wat zij

Verslag van de Directie

1. Resultaat op gewone bedrijfsuitoefening

in de afgelopen periode hebben betekend voor het Rijksmuseum.

Het boekjaar 2008 was evenals de voorgaande jaren van de cultuur-

Het boekjaar 2008 was het vijfde jaar waarin alleen de Philipsvleu-

notaperiode 2005-2008 een succesvol financieel jaar. Met name

gel toegankelijk is voor publiek. In 2008 werd de Philipsvleugel

107

975.977 (2007: 969.561) keer bezocht tegenover een begroot bezoekersaantal van 900.000. De verhouding van het nationale en internationale bezoek was 34%/66% (begroot 2008: 35%/65%, werkelijk 2007: 34%/66%). De Museumnacht op 3 november 2008 trok ca.

1.200.000 Internationaal Nationaal

1.000.000

800.000

2008 uitkwam op 3,6%. De hogere overige opbrengsten en bijdragen

400.000

2008

2007

2006

2005


in 2008 naar 25% tegenover 21% in 2007. Rijksmuseum Amster-


Schiphol in 2008 minder passagiers waardoor ook het bezoek van het museum op deze locatie afnam. Door de hogere dan begrote bezoekersaantallen zijn de inkomsten uit entree € 831.000 hoger dan begroot. De gemiddelde entreeopbrengst per bezoeker bedroeg in 2008 € 7,05 (begroot 2008: € 6,73, 2007: € 6,98). De gemiddelde opbrengst per bezoeker is gestegen omdat een groter deel van het nationale bezoek volbetalende bezoekers waren. De omvang en de samenstelling (nationaal/internationaal) van het bezoek over de periode 2004-2008 zijn als volgt: Internationaal Nationaal 100% 90% 80%

2004

riële koopsommen. Een groot gedeelte van de onderschrijding van

2008 uitkomst

2008 begroting

verschil

6.886 2.425 978 516 2.762 17.141 929 31.637

6.055 2.403 977 1.065 2.633 16.787 759 30.679

831 22 1 -549 129 354 170 958

Baten Entreegelden Rijksmuseumwinkel Overige winkels Sponsoring Overige opbrengsten Exploitatiesubsidie ocw Overige bijdragen Totaal baten

Salarislasten en inhuur derden Afschrijvingen Tentoonstellingen Algemeen onvoorzien Overige huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Operationeel resultaat uit bedrijfsuitoefening Totaal saldo rentebaten en -lasten

20.154 1.607 1.158 67 1.872 8.938 33.796

19.875 1.643 1.212 225 2.157 9.305 34.417

279 -36 -54 -158 -285 -367 -621

-2.159

-3.738

1.579

1.498

970

528

40%

2.892 100 2.992

4.903 -36 4.867

8.640 -298 8.342

3.442 3.442

5.198 -298 4.900

2. Resultaat op aankopen

-483

-450

-33

2008 uitkomst

2008 begroting

verschil

10.170

10.125

45

16.288 929 27.387

18.241 1.237 29.603

-1.953 -308 -2.216

7.800

7.605

195

4.191

4.362

-171

14.826

16.949

-2.123

218

310

-92

304 27.339

309 29.535

-5 -2.196

48

68

-20

3. Huur en kosten Het Nieuwe Rijksmuseum

den functies. De belangrijkste reden voor deze onderschrijding is


de vacaturestop die in het kader van de reorganisatie van afdeling

Baten

Bewaking, Beveiliging & Veiligheid was ingevoerd. Deze reorgani-

Subsidie ocw huur Subsidie ocw Het Nieuwe Rijksmuseum ICN/UvA inzake Ateliergebouw Som der baten

satie heeft meer tijd gevergd dan bij aanvang werd verwacht en de vacaturestop duurde daarom langer dan bij aanvang was verwacht. Daarnaast was tijdelijk extra beveiligingspersoneel noodzakelijk vanwege de presentatie For the Love of God. Tevens werd vanwege de directiewisselingen in 2008 een aantal vacatures niet of later ingevuld. Door deze omstandigheden is er meer beroep gedaan op geresulteerd in een overbesteding van € 279.000 op de personeelskosten in 2008. De afschrijvingslasten zijn € 36.000 lager dan begroot. Hierin is begrepen een eenmalige afschrijving op de investeringskosten van het crm-pakket (customer relations management). Het implementatietraject hiervan is mislukt en de betreffende leverancier is hiervoor aansprakelijk gesteld. De onderschrijding op de post gebouwen en terreinen betreft voor-

Lasten Huren rgd structureel Overmaking saldo subsidie huur en structurele huren rgd aan project hnr Declarabele kosten Het Nieuwe Rijksmuseum Afschrijving en servicekosten inrichting Ateliergebouw Exploitatiekosten Ateliergebouw deel icn/UvA Som der lasten 3. Resultaat op huur en kosten Het Nieuwe Rijksmuseum

al de niet gepleegde toevoeging aan de voorziening huisvesting. 2. Aankopen

lijke schema van toevoegingen dat uitging van toevoegingen tot en

De verschillende posten met betrekking tot kunstaankopen (aan-

met medio 2007 (oorspronkelijk verwachte datum van de inrich-

kopen, bijdragen en mutatie bestemmingsfonds) zijn per saldo

De inkomsten uit de verkopen van de museumwinkel zijn hoger dan

ting van Het Nieuwe Rijksmuseum) terwijl bij de begroting 2008

€ 33.000 lager dan begroot. De omvang van deze uitgaven en bij-

begroot (€ 22.000). Relatief gezien bleven deze inkomsten echter

vanwege de vertraging nog was uitgegaan van een langere periode

dragen voor aankopen kunnen per jaar zeer verschillend zijn. In

-661

-2.768

2.107

achter ten opzichte van de hogere bezoekersaantallen omdat de ge-

van dotaties. Het uitgavenniveau met betrekking tot tentoonstel-

2008 konden meer aankopen plaatsvinden dan begroot omdat de

30%

middelde besteding per bezoeker in 2008 (€ 2,48) lager was dan de

lingen was vrijwel gelijk aan de begroting.

gelden van de BankGiro Loterij die in 2007 ontvangen waren toen

20%

begroting (€ 2,67) en 2007 (€ 2,57). Mogelijke verklaring is dat bij het

De overige kosten van de exploitatie bleven per saldo onder de be-

gereserveerd bleven voor een mogelijke grote aankoop. In 2008

10%

volbetalende nationale bezoek een substitutie-effect optreedt tussen

groting en de post algemeen onvoorzien werd in 2008 slechts be-

werd deze reservering vrijgegeven vanwege het niet doorgaan van

entreeprijs en winkelbesteding. In 2009 zal gestart worden met het

perkt aangesproken. Door een zorgvuldig liquiditeitsbeheer en een

de beoogde aankoop. Tevens werd in 2008 een aantal niet begrote

ontwikkelen van een aantal nieuwe productlijnen met mede als doel

gunstig rentearrangement met hoofdsponsor

werd € 528.000

bijdragen voor aankopen gerealiseerd waaronder een grote bijdrage

de gemiddelde besteding in de museumwinkel te verhogen.

meer aan rentebaten gerealiseerd dan begroot.

0% 2008

108

7.795 64 7.859

Eind 2007 is hierover besloten vast te houden aan het oorspronke-

60% 50%

verschil

de loonkosten ten opzichte van de begroting zit in de roostergebon-

inhuur derden en uitzendkrachten (€ 1.106.000). Per saldo heeft dit

Lasten


70%

2008 begroting

de lage rentestand ultimo 2008 en de toepassing van nieuwe actua-

uitgedrukt in een percentage van het totale nationale bezoek stegen

in 2008 (2007: 192.844). Als gevolg van de kredietcrisis ontving

Aangewend voor aankopen Mutatie bestemmingsfonds aankopen Totaal lasten

vut en overgangsregeling prepensioen van € 563.000 als gevolg van 0

stegen ook de Museumkaartbezoeken. De Museumkaartbezoeken

dam Schiphol op luchthaven Schiphol ontving 164.970 bezoekers

Lasten

hogere opbrengsten uit verkoop audiotour en publicaties. is begrepen een hoger dan begrote toevoeging aan de voorziening

2008 uitkomst

Baten Bijdragen voor aankopen Sponsoring voor aankopen Totaal baten

betreffen hogere bijdragen dan begroot van het Rijksmuseum Fonds, De loonkosten over 2008 zijn € 827.000 lager dan begroot. Hierin 200.000

onder meer een gevolg van de eind 2008 met groot succes georganiseerde presentatie For the love of God. Mede door deze presentatie


gaan van een bijstelling van 1,5% terwijl de werkelijke bijstelling over 600.000

verband (2007: 37.033). Al met al was 15% van het totale bezoek jeugd (2007: 14%). De toename van het jeugdig bezoek in 2008 is

betreft met name de niet gerealiseerde sponsoring van business partwas hoger dan begroot (€ 354.000). Bij de begroting 2008 was uitge-

18 jaar) gecontinueerd. Dit heeft geresulteerd in 107.183 individuele jeugdige bezoekers (2007: 97.606 ) en 38.237 bezoeken in klassikaal

2. Aankopen

ners. De prijs- en looncompensatie over 2008 inzake de subsidie ocw

3.200 bezoekers (2007: circa 5.400). Ook in 2008 werd in het kader van het doelgroepenbeleid gratis toegang voor jongeren (t/m

De inkomsten uit sponsoring zijn € 549.000 lager dan begroot. Dit

2007

2006

2005

2004

ing

van Shell via het Nationaal Fonds Kunstbezit.

109

3. Huur en kosten Het Nieuwe Rijksmuseum Het resultaat met betrekking tot de huur, de dienstverleningsovereenkomst met Universiteit van Amsterdam (UvA) en Instituut Collectie Nederland (icn) voor het Ateliergebouw en de kosten van Het Nieuwe Rijksmuseum zijn per saldo € 20.000 lager dan begroot. Dit lagere resultaat ten opzichte van de begroting is het gevolg van de definitieve financiële afwikkeling van het Ateliergebouw in 2008 en de dienstverleningsovereenkomsten met UvA en

icn.

Ultimo

4. Project Samenwerkende Meldkamers (bedragen x € 1.000)

Subsidie ocw Samenwerkende Meldkamers Doorberekende kosten Samenwerkende Meldkamers Som der baten

Lasten

van de definitieve bedragen.

Huur Paulus Potterstraat 10 (PP10) Advies en overige exploitatiekosten Samenwerkende Meldkamers Rente en afschrijving PP10 Som der lasten

betreffen vooral afwijkingen van inschattingen van de declarabele projectkosten die een even grote afwijking tussen begrote en werkelijke subsidiebaten van

ocw

ten gevolg hebben. Dit betreft

met name de door de Rijksgebouwendienst (rgd) in rekening te brengen klantbijdrage voor het Hoofdgebouw en Ateliergebouw

2008 begroting

verschil

Baten

2007 waren hiervoor nog ramingen opgenomen die licht afweken De verschillen tussen de begrote kosten en de werkelijke kosten

2008 uitkomst

4. Resultaat op project Samenwerkende Meldkamers

295

252

43

295 590

252 504

43 86

189

184

5

222 179 590

87 233 504

135 - 54 86

-

-

-

€ 12.609.000 is gefactureerd. De overige verschillen zijn een gevolg van de latere inhuizing van icn in het Ateliergebouw. Per saldo pakken deze verschillen budgettair neutraal uit. 4. Project Samenwerkende Meldkamers Het project Samenwerkende Meldkamers betreft een samenwerking tussen het Rijksmuseum en het Van Gogh Museum. Doelstelling van deze samenwerking is om middels de gezamenlijke huisvesting

5. Reizende tentoonstellingen en exploitatiebijdrage HNR (bedragen x € 1.000)

2008 uitkomst

2008 begroting

verschil

Baten Subsidie ocw: exploitatiebijdrage hnr Opbrengst reizende tentoonstellingen

begonnen.

pese aanbesteding niet kon worden afgerond met een opdrachtver-

Tijdens de

lening, omdat het verschil tussen de aanbieding van de aannemer

Een film over dromen en ambities in première. De documentaire van

en de begroting dermate groot was dat besloten werd de aanbie-

Oeke Hoogendijk waarin een beeld wordt gegeven van de eerste

ding onaanvaardbaar te verklaren. In februari werd besloten tot

jaren van het renovatieproject, werd goed ontvangen. Het is de be-

een nieuwe aanbesteding, waarbij het werk gesplitst in onderdelen

doeling dat de film het eerste deel is van een tweeluik waarvan het

werd aanbesteed. In oktober konden de eerste vier percelen binnen

tweede deel in de komende jaren worden gemaakt.

het beschikbare budget worden aanbesteed. Het gaat om de civiele

Etienne Schoenmaeckers, projectmanager van de Rijksgebouwen-

werken ondergronds tot en met het maaiveld, de werktuigkun-

dienst, is per 1 januari 2009 als Programmadirecteur Het Nieuwe

dige, regeltechnische en sanitaire installaties, de elektrotechnische

Rijksmuseum opgevolgd door Peter Derks.

idfa

ging op 22 november Het Nieuwe Rijksmuseum.

installaties (inclusief data-infrastructuur) en de lift- en transporttechnische installaties. Nadat in de laatste maanden van het jaar het

De Directie

bouwterrein werd ingericht, zijn de werkzaamheden begin 2009

drs. W.M.J. Pijbes, Hoofddirecteur

gestart. Uitgaande van een geslaagde aanbesteding van de overige

drs. T.D.W. Dibbits, Directeur Collecties

percelen in de loop van 2009 wordt de openingsdatum van Het

J.W. Sieburgh, Zakelijk Directeur

5. Resultaat op reizende tentoonstellingen en exploitatiebijdrage HNR

zien voor eind 2012 met een mogelijke uitloop naar 2013. Door de vertraagde aanbesteding bleef het werk in het hoofdgebouw in het afgelopen jaar beperkt tot het terugbrengen van de decoraties van Cuypers in onder meer de Voorhal, Eregalerij en Nachtwacht-

396

1.465

-1.069

498

1.685

-1.187

zaal. In de zomer werd het hoofdgebouw gedurende een aantal weekends opengesteld om het publiek de gelegenheid te geven de gereconstrueerde decoraties te bekijken. Ook de Cuypersbibliotheek was in het kader van Amsterdam Wereldboekenstad in de

894

3.150

-2.256

zomer een aantal dagen opengesteld voor publiek. De zogenoemde

van beide meldkamers en een opleidingsprogramma te komen tot

‘Hard Hat Tours’ waarbij men onder begeleiding en voorzien van

een kwaliteitsverbetering van deze activiteiten. Voor dit traject is

helm en veiligheidsschoenen een rondgang maakt door het hoofd-

een subsidie van ocw verkregen ter dekking van de aanloopkosten,

(voor het Rijksmuseum: de afdeling bb&v) wordt gezocht. Over het

gebouw, bleven onverminderd populair.

de opleidingen en de eenmalige investeringskosten van dit project.

voorgenomen besluit tot integratie is advies gevraagd aan de On-

Aan de plannen en Programma’s van Eisen voor de nieuwe in-

De financiële uitkomsten van dit project zijn vanwege de verkregen

dernemingsraden van Rijksmuseum c.q. Van Gogh Museum en de

richting is het afgelopen jaar gestaag verder gewerkt. Nadat in het

subsidie budgettair neutraal.

betrokken medewerkers zijn geïnformeerd.

midden van het jaar een grotendeels vernieuwde directie was aange-

Bij de begroting 2008 werd nog uitgegaan van een oplevering

110

Inmiddels zijn ook in dit gebouw voorbereidende werkzaamheden

In de eerste maanden van het jaar bleek dat de in 2007 gestarte Euro-

Nieuwe Rijksmuseum, mits nieuwe tegenslagen uitblijven, voor-

die bij het project worden gedeclareerd. Hiervoor was een bedrag van € 14.800.000 begroot terwijl in 2008 slechts een bedrag van


treden, is besloten om de plannen voor de vaste opstelling opnieuw

van de gezamenlijke huisvesting van de meldkamers in mei 2008

5. Reizende tentoonstellingen en exploitatiebijdrage HNR

te bekijken. De uitgangspunten voor het nieuwe hoofdcircuit blij-

maar het project is een beveiligingstechnisch, systeem- en bouw-

Door de ten opzichte van de begroting 2008 gunstige ontwikkeling

ven daarbij ongewijzigd: een chronologische opstelling waarin met

technisch complex traject gebleken. De locatie is hierdoor pas eind

van de diverse onderdelen van het resultaat was in 2008 slechts een

objecten van kunst en geschiedenis de periode van Middeleeuwen

oktober 2008 in gebruik genomen waarna een periode van samen-

bedrag van € 894.000 inzake de (incidentele) inkomsten uit hoofde

tot en met 20ste eeuw wordt belicht.

werking van beide meldkamers aanving. Inmiddels bestaat het

van de opbrengst reizende tentoonstellingen en de exploitatiebij-

Nadat in 2007 de restauratieateliers van het Rijksmuseum en de

voornemen om de meldkamers van beide musea te integreren. In-

drage van Het Nieuwe Rijksmuseum noodzakelijk in plaats van de

restauratoropleiding van de Universiteit van Amsterdam naar het

tegratie houdt in dat de meldkameractiviteiten overgaan naar een

begrote € 3.150.000. Het resterend saldo blijft beschikbaar voor de

door de Spaanse architecten Cruz y Ortiz ontworpen nieuwe Ate-

nieuw op te richten entiteit: PP10 B.V. Rijksmuseum en Van Gogh

vervolgperiode van de renovatie en zal worden ingezet als de ont-

liergebouw waren verhuisd, heeft in 2008 de derde bewoner, de on-

Museum worden beide voor 50% aandeelhouder in deze vennoot-

wikkeling van de exploitatie in de toekomst dit noodzakelijk maakt.

derzoeksafdeling van het Instituut Collectie Nederland, zijn intrek

schap. De meldkamermedewerkers krijgen de keuze of zij willen

Vanwege de opgelopen vertraging in 2008 als gevolg van de mis-

genomen.

overgaan naar PP10 of dat zij bij het eigen museum willen blijven,

lukte aanbesteding van het Hoofdgebouw zal in de komende jaren

In april werd tijdens het Internationale Kraakweekend de Tee-

waar voor hen alsdan een passende functie binnen de beveiliging

een extra inspanning worden.

kenschool op het terrein van het Rijksmuseum korte tijd gekraakt.

111

Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming)

Geconsolideerde categoriale exploitatierekening

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

Waarderingsgrondslagen 1. Algemeen

Geconsolideerde balans (na resultaatbestemming) (bedragen x € 1.000)

Geconsolideerde categoriale exploitatierekening

31-12-2008

31-12-2007

9.912

1 9.076

Vaste activa I. Immateriële vaste activa II. Materiële vaste activa


2008

2008

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2007

uitkomst

begroting

uitkomst

13.868 1.485 15.353

14.725 1.682 16.407

13.392 977 14.369

40.099

42.508

37.549

A. Opbrengsten Directe opbrengsten (A.1. t/m A.5.) Indirecte opbrengsten (A.6. t/m A.8.) totaal opbrengsten

744 10.759 29.626 51.041

729 8.046 33.830 51.682

Passiva VII. Groepsvermogen - VII.1. Algemene reserve - VII.2. Bestemmingsfonds ocw - VII.3. Reserve bedrijfsinstallaties - VII.4. Reserve kunstaankopen VIII. Bestemmingsfonds kunstaankopen IX. Voorzieningen X. Langlopende schulden XI. Kortlopende schulden

6.938 5.083 599 1.256 10 7.045 23.296 13.752 51.041

7.140 5.240 112 654 1.134 308 6.645 20.442 17.147 51.682

B. Bijdragen Subsidie Ministerie ocw (B.1. t/m B.3.) - B.1. Subsidie Ministerie ocw: huren en services - B.2. Subsidie Ministerie ocw: exploitatiebijdrage - B.3. Subsidie Ministerie ocw: incidenteel Overige subsidies en bijdragen (B.4. t/m B.10.)

totaal bijdragen som der baten

10.454

10.393

10.258

16.857

16.519

16.314

12.788

15.596

10.977

8.724 48.823 64.176

3.651 46.159 62.566

3.134 40.683 55.052

Lasten C. Personeelslasten D. Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa E. Huur F. Kunstaankopen G. Overige lasten som der lasten H. Saldo rentebaten en -lasten saldo uit gewone bedrijfsuitoefening I. Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen Exploitatiesaldo

2008

De geformuleerde grondslagen hebben betrekking op de jaarrekening 2008

2007

uitkomst

begroting

uitkomst

-202

-

-42

Kasstroom uit operationele activiteiten

Vlottende activa IV. Voorraden V. Vorderingen VI. Liquide middelen


20.154

19.875

18.003

1.825 8.040 8.640 27.515 66.174

1.953 7.839 3.442 30.427 63.536

2.213 7.272 2.678 25.938 56.104

1.498 -500

970 -

1.051 -1

Exploitatieresultaat Aanpassingen voor: - Afschrijvingen immateriële en materiële vaste activa - Vrijval egalisatiereserve investeringsbijdragen - Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen - Mutatie voorzieningen bruto kasstroom uit operationele activiteiten

-

-41 -42

daarvan een onderdeel vormt. De waardering en bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Voorzover niet anders is vermeld zijn de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben, ongeacht of ze tot ontvangsten of uitgaven heb-

1.826

1.953

2.213

-254

-150

-164

-298 400

-308 100

41 98

1.472

1.595

2.146

-15 -2.713 -3.395

-4.483

-77 8.797 -2.215

-4.651

-2.888

8.651

Investeringen in vaste activa Desinvesteringen in vaste activa Ontvangen egalisatiereserve investeringsbijdragen kasstroom uit investeringsactiviteiten

-2.661 -

-2.701 -

-6.660 38

en het financiële beleid. De activa, passiva, resultaten en kasstromen

3.108 447

3.069 368

3.780 -2.842

onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties.

Mutatie liquide middelen Liquide middelen begin boekjaar Liquide middelen einde boekjaar

-4.204 33.830 29.626

-2.520 33.830 31.310

5.809 28.021 33.830

Mutatie in voorraden Mutatie in vorderingen Mutatie in kortlopende schulden netto kasstroom uit operationele activiteiten

ben geleid. Baten worden slechts opgenomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Lasten en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het maken van de jaarrekening bekend zijn geworden. 2. Criteria voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens opgenomen van Stichting Het Rijksmuseum en van de groepsmaatschappijen waarin Stichting Het Rijksmuseum direct of indirect meer dan de helft van het stemgerechtigde kapitaal houdt of waarin Stichting Het Rijksmuseum op grond van aanvullende regelingen beschikt over de beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

298 -202

als geheel en daarmee tevens op de geconsolideerde jaarrekening die

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

van deze groepsmaatschappijen zijn in de consolidatie betrokken

De opgenomen groepsmaatschappijen, gevestigd te Amsterdam, zijn: - Rijksmuseum Holding B.V.

(deelname 100%)

- Rijksmuseum Merchandising B.V.

(deelname 100%)

- Rijksmuseum E-Commerce B.V.

(deelname 100%)

- Rijksmuseum Schiphol B.V.

(deelname 100%)

- Rijksmuseum Publishing B.V.

(deelname 100%)

- Rijksmuseum Tijdschrift B.V.

(deelname 100%)

3. Omrekening van vreemde valuta Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de exploitatierekening. 4. Kunstcollectie De kunstcollectie is eigendom van de Staat der Nederlanden en andere bruikleengevers (waaronder de Gemeente Amsterdam) en is daarom niet in de balans opgenomen. De collectie is niet verzekerd.

112

113

5. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

6. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

Commerciële zaken onder de overige lasten. In de jaarrekening 2008

Toelichting op de geconsolideerde balans

5.1. Immateriële vaste activa

6.1. Buitengewone resultaten

zijn de vergelijkende cijfers 2007 aan de gehanteerde methode van

I. Immateriële vaste activa

De kosten van programmeren, vormgeven en overige bijkomende

Buitengewone baten en lasten vloeien voort uit handelingen en ge-

presenteren aangepast. Ten opzichte van de jaarrekening 2007 heeft

kosten inzake de website van het Rijksmuseum, worden geactiveerd

beurtenissen die zich onderscheiden van de normale bedrijfsactivi-

dit geleid tot een reclassificering van de betreffende cijfers waardoor

I. Immateriële vaste activa

als ‘website’ tot ten hoogste de aan derden gedane uitgaven vermin-

teiten en zijn derhalve van incidentele aard.

de directe opbrengsten 2007 en de overige lasten 2007 in de jaarreke-


derd met de afschrijvingen. De afschrijvingen vinden lineair plaats

6.2. Kunstaankopen en bijdragen ten behoeve van kunstaankopen

ning 2007 beide met een bedrag van € 1.367.000 zijn opgehoogd. Het

en zijn gebaseerd op een economische levensduur van 3 jaar.

De onderdelen van de subsidie, de schenkingen en overige bijdragen

effect van deze aanpassing op het resultaat 2007 bedraagt nihil.

5.2. Materiële vaste activa

die bestemd zijn voor het doen van kunstaankopen worden evenals

6.5. Omzet en kosten depot Lelystad

De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs,

de kunstaankopen zelf, in de exploitatierekening verantwoord. De

Het Rijksmuseum treedt op als hoofdhuurder van het depot in Lely-

verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De afschrijvingen

bedragen verkregen van derden ten behoeve van kunstaankopen die

stad waar nog een tweetal andere huurders zijn gehuisvest. In deze

zijn gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden

ultimo boekjaar nog niet zijn besteed aan de verwerving van kunst-

rol ontvangt het Rijksmuseum de nota’s voor diverse exploitatiekos-

berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs. Er

aankopen, worden ultimo boekjaar toegevoegd aan het bestem-

ten voor het gehele gebouw die vervolgens naar rato worden door-

wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming.

mingsfonds kunstaankopen. Bij aankoop van kunstvoorwerpen in

belast aan de twee medehuurders. Tot en met 2007 werd het deel

De in 2005 overgedragen bedrijfsinstallaties van de Rijksgebouwen-

latere jaren, vallen deze bedragen vrij ten gunste van de exploitatie.

van deze kosten dat per saldo alleen voor rekening kwam van het

dienst worden gewaardeerd op de geraamde aanschaf- en boekwaar-

Deze mutatie in het bestemmingsfonds kunstaankopen wordt sepa-

Rijksmuseum verantwoord onder de overige lasten. Om dezelfde

den herleid aan de hand van de lijsten van het geplande planmatig

raat verantwoord in de exploitatierekening. Het bestemmingsfonds

redenen als genoemd onder 5.5.4. (Omzet en kosten merchandising-

onderhoud. Deze lijsten zijn ook de basis geweest voor de (her)ver-

aankopen maakt geen deel uit van het eigen vermogen.

activiteiten) wordt met ingang van 2008 de opbrengst van de aan de

deling van de servicebedragen en worden door het Ministerie van

6.3. Opbrengst reizende tentoonstellingen

medehuurders doorberekende kosten verantwoord onder de overige

De Rijksmuseum-website is in 2004 in zijn geheel vernieuwd. De

Financiën geaccepteerd ter bepaling van de door het Ministerie van

De opbrengsten van deze tentoonstellingen dienen ter dekking van

directe opbrengsten en de betreffende exploitatiekosten onder de

hierop betrekking hebbende kosten zijn geactiveerd. Het afschrij-

ocw verschuldigde overdrachtsbelasting.

teruglopende exploitatieopbrengsten in de periode van de renova-

betreffende posten onder de overige lasten. In de jaarrekening 2008

vingspercentage van de website is gebaseerd op de economische le-

5.3. Voorraden

tie en zijn bedoeld als aanvulling op de in deze periode in te zetten

zijn de vergelijkende cijfers 2007 aan de gehanteerde methode van

vensduur en bedraagt 33,3 %.

De voorraden worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of la-

exploitatiebijdrage van Het Nieuwe Rijksmuseum. De reizende ten-

presenteren aangepast. Ten opzichte van de jaarrekening 2007 heeft

gere netto-opbrengstwaarde.

toonstellingen zijn niet bedoeld als reguliere, algemene bron van op-

dit geleid tot een reclassificering van de betreffende cijfers waardoor

II. Materiële vaste activa

5.4. Vorderingen

brengsten voor het Rijksmuseum. De baten die voortvloeien uit de

de directe opbrengsten 2007 en de overige lasten 2007 in de jaarreke-

De afschrijvingspercentages van de materiële vaste activa zijn geba-

De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, onder

inzet van het instrument van de reizende tentoonstellingen worden

ning 2007 beide met een bedrag van € 257.000 zijn opgehoogd. Het

seerd op de economische levensduur. Bij aanschaffingen in de loop

aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid.

gematcht met de gevolgen die de renovatie kent voor de exploitatie

effect van deze aanpassing op het resultaat 2007 bedraagt nihil.

van het jaar worden de afschrijvingspercentages pro rata toegepast.

Deze voorzieningen zijn bepaald op basis van een beoordeling van de

van het Rijksmuseum (afnemende bezoekersaantallen). Dit betekent

individuele vorderingen.

dat op het moment waarop de ontwikkeling van het exploitatiesaldo

5.5. Voorzieningen

dit noodzakelijk maakt de gepassiveerde bedragen inzake de inzet en overgangsmaatregel prepensioen, en de

van reizende tentoonstellingen ten gunste van het resultaat worden

voorziening inzake jubilea-uitkeringen, zijn conform RJ 271 volgens

gebracht. Een eventueel resterend saldo na renovatie zal worden aan-

de actuariële ‘Projected Unit Credit Method’ berekend. De overige

gewend voor de inrichting van Het Nieuwe Rijksmuseum.

voorzieningen worden op nominale waarde gewaardeerd.

6.4. Omzet en kosten merchandisingactiviteiten

5.6. Investeringsbijdragen

Tot en met 2007 werd de bruto-marge (omzet minus kostprijs) be-

Ontvangen investeringssubsidies en bijdragen ten behoeve van de

haald met de merchandisingactiviteiten per saldo verantwoord

aanschaf van materiële vaste activa worden verantwoord onder de

onder de directe opbrengsten. Hiermee werd afgeweken van het

langlopende schulden onder de post investeringsbijdragen. Deze

algemeen gehanteerd principe in de jaarrekening waarbij kosten

post valt vrij ten gunste van de exploitatierekening overeenkom-

en opbrengsten zoveel mogelijk separaat en niet gesaldeerd worden

stig de afschrijving op de met deze subsidies en bijdragen verkregen

verantwoord. Door dit principe van separate verantwoording wordt

materiële vaste activa.

inzicht verkregen in de totale omvang van de activiteiten en de daar-

De voorziening

vut

mee gerelateerde kosten en opbrengsten. Ook in het Museum Analyse Systeem (mas), het benchmarksysteem van stichting MusEAna voor de museumbranche, wordt dit principe gehanteerd.Om die reden wordt met ingang van 2008 de omzet verantwoord onder de directe opbrengsten en de kostprijs als onderdeel van de kosten van

114

website

stand 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen boekwaarde 1 januari

194 -193 1

mutaties boekjaar: Investeringen Afschrijvingen

-1 -1

stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen boekwaarde 31 december

194 -194 -

De verbouwing en de inrichting van het tijdelijk museum worden

II. Materiële vaste activa (bedragen x € 1.000)

Vooruitbetaald op materiële vaste activa

Verbouwingen

Inventaris, apparatuur en inrichting

Museale inventaris

Overige vaste bedrijfsmiddelen

Totaal

3.725 3.725

8.360 -5.932 2.428

4.946 -3.087 1.859

2.090 -1.072 1.018

53 -7 46

19.174 -10.098 9.076

-3.280 -3.280

1.258 -680 578

-242 242 3.726 -705 3.021

957 -394 563

-53 53 -46 -46

-295 295 2.661 -1.825 836

445 445

9.618 -6.612 3.006

8.430 -3.550 4.880

3.047 -1.466 1.581

-

21.540 -11.628 9.912

stand 1 januari Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen boekwaarde 1 januari mutaties boekjaar: Aanschafwaarde desinvesteringen Cumulatieve afschrijvingen desinvesteringen Investeringen Afschrijvingen

stand per 31 december Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen boekwaarde 31 december

115

afgeschreven over een periode van 52 maanden hetgeen overeenkomt met de huidige geplande duur van de tijdelijke presentatie De Meesterwerken in de Philipsvleugel.

tenzij zulks in andere zin met schenkers is overeengekomen; - het verlenen van steun in de meest uitgebreide zin des woords aan het Rijksmuseum.

kan de minister besluiten in te stemmen met de aanwending van het

begroting positief resultaat behaald op de publieksgerelateerde on-

saldo in een volgende periode, alleen en voorzover deze middelen

derdelen van de begroting, bij de resultaatbestemming wordt toege-

besteed worden voor het doel waarvoor deze zijn verstrekt.

voegd aan de Reserve kunstaankopen. Dit geldt voor de onderdelen

In verband met de tegenvallende exploitatieresultaten van de ves-

Het Rijksmuseum verleent huisvesting aan Stichting Het Rijksmu-

tiging op Schiphol heeft ultimo 2004 een afwaardering naar lagere

seum Fonds. Ook de administratie wordt gevoerd door het Rijks-

Reserve bedrijfsinstallaties

gen), de brutomarge op museumwinkelverkopen en de kosten van

bedrijfswaarde plaatsgevonden. In 2008 hebben hierop geen cor-

museum. Het Rijksmuseum berekent geen kosten door voor de

De Reserve bedrijfsinstallaties is ontstaan door de overdracht van de

tentoonstellingen. Hierbij is als randvoorwaarde opgenomen dat het

recties plaatsgevonden.

administratieve dienstverlening en huisvesting. Het Rijksmuseum

bedrijfsinstallaties door de Rijksgebouwendienst in 2005. De over-

positieve resultaat uit deze berekening de in reserve gehouden post

In 2005 zijn de bedrijfsinstallaties van de Rijksgebouwendienst

heeft een medewerker particuliere schenkingen in dienst van wie

dracht van de bedrijfsinstallaties is een gevolg van de in 1999 doorge-

opbrengst reizende tentoonstellingen niet overschrijdt. Aanwen-

overgedragen aan het Rijksmuseum. De geraamde aanschaf- en

de werkzaamheden geheel ten behoeve van Stichting Het Rijks-

voerde stelselwijziging bij de Rijksgebouwendienst. De waarde van

ding van deze reserve zal pas kunnen geschieden na afronding van

boekwaarden zijn bepaald aan de hand van de lijsten van het ge-

museum Fonds zijn. De kosten hiervan worden door Stichting

de in 2005 overgedragen bedrijfsinstallaties is samen met het bedrag

het project Het Nieuwe Rijksmuseum.

plande planmatig onderhoud. Deze lijsten zijn ook de basis geweest

Het Rijksmuseum Fonds vergoed. Het Rijksmuseum Fonds is per

uit hoofde van niet gepleegde vervangingsinvesteringen in het kader

voor de (her)verdeling van de servicebedragen en worden door het

1 oktober 2005 gecertificeerd door het Centraal Bureau Fondsenwer-

van het serviceprogramma van de Rijksgebouwendienst aan deze

Ministerie van Financiën geaccepteerd ter bepaling van de door het

ving (cbf). De jaarrekening van Stichting Het Rijksmuseum Fonds

reserve toegevoegd. De reserve valt in 15 jaar vrij ten gunste van de

De functie van het groepsvermogen (exclusief Bestemmingsfonds

verschuldigde overdrachtsbelasting. Investe-

wordt opgesteld conform richtlijn 650 Fondsenwervende instellin-

algemene reserve en vervult een deel van de financieringsfunctie van

ocw) bestaat uit:

gen en kan worden opgevraagd bij Stichting Het Rijksmuseum.

vaste activa van de algemene reserve.

- A. Bufferfunctie voor toekomstige risico’s aan de uitgaven- en/of

Ministerie van

ocw

ringen op tijdelijke locaties worden afgeschreven over de geraamde

inkomsten uit entree (inclusief toeslagen bijzondere tentoonstellin-

periode van de tijdelijke huisvesting.

inkomstenkant van de exploitatie.

V. Vorderingen (bedragen x € 1.000)

V.1. Debiteuren V.2. Stichting Het Rijksmuseum Fonds V.3. Vooruitbetaalde pensioenpremie V.4. Te declareren projectgelden Het Nieuwe Rijksmuseum V.5. Belastingen en sociale premies V.6. Overige vorderingen V.7. Overlopende activa

31-12-2008

31-12-2007

993 2.043 3.267

596 552 2.575

798 1.961 1.207 490 10.759

1.546 1.937 840 8.046

V.2. Stichting Het Rijksmuseum Fonds

VI. Liquide middelen

Reserve Kunstaankopen

De banktegoeden zijn direct opeisbaar. De stichting beschikt over

Met ingang van 2006 is besloten dat 30% van een ten opzichte van de

is gelijk aan de ing Basisrente verhoogd met een opslag van 1%. VII. Groepsvermogen

31-12-2008

31-12-2007

308

267

stand 1 januari

Algemene reserve De algemene reserve is het gedeelte van het eigen vermogen waarover zonder belemmering door wettelijke of statutaire bepalingen kan worden beschikt voor het doel waarvoor het Rijksmuseum is opgericht.

Bij: Ontvangen bijdragen - BankGiro Loterij - Shell - Sponsoring Baker & McKenzie - Overige bijdragen en schenkingen

4.627 1.611 64 1.557

Subsidie

subsidie is verstrekt (zie artikel 26 van het Bekostigingsbesluit) dient

- het aantrekken, het beheren en het beleggen van gelden welke

opgenomen te worden in het Bestemmingsfonds ocw. Over de be-

door schenkers ten bate van het Rijksmuseum te Amsterdam aan

stemming van de resterende middelen in het Bestemmingsfonds ocw

de stichting zijn geschonken;

zal aan het eind van de betreffende cultuurnotaperiode een beslissing

ocw

372 102 1.795 7.859

Bestemmingsfonds ocw die nog niet is besteed aan doeleinden waarvoor de

- het uitkeren van gelden aan het Rijksmuseum, waarbij in begin-

worden genomen. Wanneer de met de minister overeengekomen

sel de ter beschikking gestelde gelden niet worden aangesproken,

prestaties in die vier jaar kwalitatief en kwantitatief zijn gerealiseerd,


ReservebedrijfsInstallaties

Bestemmingsfonds

Algemene reserve

Totaal

ocw

1.134 122 1.256

654 -55 599

112 -107 -5 -

5.430 55 -122 -95 5 5.083

7.140 -202 6.938

2.269

Af: Kunstaankopen - Aankoop kunstvoorwerpen - Eigen middelen

-8.640 483

-2.678 450 -8.157

-2.228

Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen stand per 31 december

-298 10

41 308

IX. Voorzieningen (bedragen x € 1.000)

VII. Groepsvermogen

116

VIII. Bestemmingsfonds kunstaankopen (bedragen x € 1.000)

en heeft tot doel:

stand 1 januari - Overboeking - Uit bestemming van het resultaat - Uit bestemming van het resultaat - Uit bestemming van het resultaat stand per 31 december

- B. Financieringsfunctie voor vaste activa.

een kredietfaciliteit van € 2.000.000 waarbij een rente verschuldigd

Stichting Het Rijksmuseum Fonds is opgericht op 8 december 1994


Functies van het groepsvermogen (exclusief Bestemmingsfonds ocw)

stand 1 januari Dotatie boekjaar Toevoeging uit servicekosten en huisvestingsubsidie Aangewend in boekjaar Vrijval ten gunste van resultaat stand per 31 december

vut en overgangsregeling prepensioen

Huisvesting

Wachtgelden

Suppletieen afkoopregelingen

Jubileauitkeringen

Totaal

4.304 963

1.541 18

348 -

229 -

223 77

6.645 1.058

-523 4.744

28 1.587

-49 -63 236

-44 -7 178

300

28 -616 -70 7.045

117

A. Bufferfunctie - Voor toekomstige risico’s in de exploitatie han-

Huisvesting

teert het Rijksmuseum een horizon van een jaar; het benodigd

De dotaties aan de voorziening huisvesting vinden plaats conform

vermogen dient een omvang te hebben om maximaal een jaar dis-

een hiervoor vastgesteld schema. Tevens zullen in de periode van de

continuïteit in de exploitatie op te kunnen vangen. Als praktische

renovatie aan de voorziening worden toegevoegd de niet voor ver-

vertaling van dit uitgangspunt kan de dan benodigde omvang van

vangingsinvesteringen benodigde servicebedragen. Tevens wordt

het groepsvermogen (exclusief Bestemmingsfonds ocw) berekend

aan deze voorziening toegevoegd het verschil tussen de ontvangen

hiervan zijn sociale partners met elkaar in overleg getreden en hebben

XI. Kortlopende schulden (bedragen x € 1.000)

XI.1. Belastingen en sociale premies XI.2. Pensioenpremies XI.3. Te betalen projectgelden Het Nieuwe Rijksmuseum XI.4. Crediteuren XI.5. Overige schulden XI.6. Overlopende passiva

2008

2007

698 212

578 78

2.846 485 9.511 13.752

703 4.415 429 10.944 17.147

deze voor 2009 besloten ook af te zien van de (onvoorwaardelijke) indexatie voor de actieve deelnemers. Naar verwachting zal de premie van 2009 hierdoor nu met circa 10% toenemen ten opzichte van 2008. Niet in de balans opgenomen activa Subsidie

worden op de in een jaar te derven inkomsten van entree- en win-

subsidie ocw voor huisvesting en de aan de Rijksgebouwendienst

kelinkomsten. Gedurende de periode van de renovatie bedraagt dit

betaalde huren. Verschillen tussen de huisvestingssubsidie en de te

circa € 7 miljoen.

betalen huur ontstaan door een verschillende manier van indexeren

B. Financieringsfunctie - Het Rijksmuseum is voor de financiering

van de huur en de huisvestingssubsidie.

van de vaste activa aangewezen op het eigen vermogen omdat door

Het saldo van de voorziening huisvesting zal worden aangewend

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

het ontbreken van langjarige subsidietoezeggingen geen beroep ge-

ter dekking van de bijdrage van het Rijksmuseum van € 27,2 mil-

Huurverplichtingen

CBF-keur Stichting Het Rijksmuseum Fonds

daan kan worden op de kapitaalmarkt. Het benodigd vermogen voor

joen voor de inrichtingskosten van Het Nieuwe Rijksmuseum.

Stichting Het Rijksmuseum is met ingang van 1 januari 2001 ge-

In oktober 2005 heeft Stichting Het Rijksmuseum Fonds het keur-

bruikersovereenkomsten aangegaan met de Rijksgebouwendienst

merk van Stichting Centraal Bureau Fondsenwerving (cbf) verkre-

Voor de periode 2009 tot en met 2012 is door het Ministerie van ocw aan Stichting Het Rijksmuseum een totaal bedrag aan subsidie

verleend van € 26 miljoen per jaar.

financiering van de vaste activa komt overeen met de gemiddelde boekwaarde van de vaste activa gedurende een zekere periode. Ge-

Personeelsverplichtingen: wachtgelden en suppletieen afkooprege-

voor de huur van de gebouwen. De jaarlijkse huur hiervan bedraagt

gen. Als gevolg hiervan is afgesproken dat met ingang van 2006 alle

durende de periode van de renovatie bedraagt dit circa € 7 miljoen.

lingen

€ 10,1 miljoen. De looptijd van de contracten bedraagt 15 jaar. In het

charitatieve geldstromen zullen verlopen middels tussenkomst van Stichting Het Rijksmuseum Fonds.

Deze voorzieningen betreffen de geschatte verplichtingen voor wacht-

kader van het project Het Nieuwe Rijksmuseum zijn voor tijdelijke

Voor genoemde functies kan het groepsvermogen in zijn geheel

gelden en suppletieen afkoopregelingen personeel. Deze voorzienin-

huisvesting aanvullend enkele panden gehuurd. De huur van deze

worden ingezet met uitzondering van het bestemmingsfonds ocw.

gen hebben een langlopend karakter.

panden bedraagt in totaal € 4,0 miljoen per jaar.

Concessieovereenkomst NV Luchthaven Schiphol en Rijksmuseum Schiphol B.V. zijn een

vut en overgangsregeling prepensioen

Jubilea-uitkeringen

Asbest

concessieovereenkomst aangegaan tot de exploitatie van een museum

Naar aanleiding van de wijzigingen in de RJ271, het amendement-

De verplichting inzake jubilea-uitkeringen is evenals de voorzie-

In de gebouwen gehuurd door het Rijksmuseum is in april 2003 as-

en een museumwinkel op de luchthaven. De concessie werd verleend

en overgangsregeling prepensioen berekend volgens de

bestverontreiniging geconstateerd. Tot op heden zijn geen claims op

voor een periode van 5 jaar met ingang van december 2002. Uiterlijk

levensloop is de berekening van de voorziening vut en overgangsre-

actuariële methode ‘Projected Unit Credit Method’. Voor de hierbij

grond van gezondheidsproblemen van (ex-)medewerkers ingediend.

16 maanden voor expiratie van de overeenkomst hebben partijen –

geling prepensioen in 2006 bijgesteld. Met ingang van 2006 worden

gehanteerde uitgangspunten wordt verwezen naar de toelichting

in de berekening van de voorziening zowel de voorwaardelijke als

op de voorziening vut en overgangsregeling prepensioen.

Vendrik en de

cao-afspraken

ten aanzien van

vut,

prepensioen en

onvoorwaardelijke aanspraken meegenomen. De voorziening

ning

vut

over eventuele verlenging. Dit overleg heeft allereerst geleid tot een

Stichting Het Rijksmuseum is voor de pensioenregeling aangesloten

verlenging van de overeenkomst tot 1 januari 2008 op basis van de

en overgangsregeling prepensioen is in 2006 berekend volgens de

X. Langlopende schulden

bij Stichting Federatief Pensioenfonds (sfp). sfp wordt gekwalificeerd

oude afspraken. Inmiddels zijn er op hoofdlijnen nieuwe afspraken

actuariële methode ‘Projected Unit Credit Method’. Bij de actuariële

Tot het moment van aanvang van de inrichting van Het Nieuwe Rijks-

als een bedrijfstakpensioenfonds in de zin van ias 19 en rj 271. Voor

gemaakt over het vervolg van de samenwerking die thans formeel in

berekening wordt rekening gehouden met geaggregeerde blijfkansen

museum medio 2007 zullen de ontvangen bijdragen van de founder

de aangesloten ondernemingen geldt dat er geen andere verplichting

een samenwerkingsovereenkomst dienen te worden vervat.

waarin onder meer zijn begrepen de sterfte-, arbeidsongeschiktheid-

Philips en de twee hoofdsponsoren BankGiroLoterij en ing worden uit-

bestaat bij een tekort dan het accepteren van een hogere bijdrage.

en vertrekkansen. Deze kansen zijn afhankelijk van leeftijd en ge-

gezet op een depositorekening. De op deze depositorekening ontvan-

Door de lage rendementen als gevolg van het slechte beursklimaat en de

Aansprakelijkstelling leverancier

slacht. Voor de indexering van de verplichting is uitgegaan van 3,0%

gen rente werd tot 1 juli 2007 toegevoegd aan de ontvangen bijdragen.

lage rentestand stond de dekkingsgraad van sfp evenals bij vele andere

Sinds 2006 zijn kosten gemaakt in het kader van de aanschaf en imple-

pensioenfondsen het afgelopen jaar onder druk. Door reeds vanaf medio

mentatie van een crm-pakket (customer relations management). Bij de

2007 in vier stappen het renterisico volledig af te dekken heeft het fonds

aanbesteding hiervan zijn de inkoopvoorwaarden van het Rijksmu-

de schade echter relatief beperkt kunnen houden. De dekkingsgraad ul-

seum van toepassing verklaard die onder meer het van kracht zijn van

timo 2008 komt naar verwachting uit op 92,2% (ultimo 2007 116,4%).

de wettelijke aansprakelijkheid regelen. In 2008 is een acceptatietest

Het fonds bevindt zich hiermee in een situatie van onderdekking en

uitgevoerd door een externe onafhankelijke partij. De conclusie van

dient voor 1 april 2009 een herstelplan in te dienen bij De Nederland-

het acceptatierapport is dat het implementatietraject is mislukt. Het

sche Bank. Het bestuur van sfp heeft in verband met de financiële situatie

Rijksmuseum heeft de betreffende leverancier vervolgens aansprake-

van het fonds eind 2008 besloten om volgens de eerder voor het fonds

lijk gesteld voor alle directe en indirecte schade. Inmiddels heeft het

vastgestelde premie en indexatiematrix een maximale premieopslag toe

Rijksmuseum bij de voorzieningrechter een verzoekschrift tot het

te passen op de pensioenpremie 2009. Als gevolg van dit besluit zou de

leggen van conservatoir derdenbeslag ingediend voor een bedrag van

premie 2009 ten opzichte van 2008 een stijging laten zien van circa 45%

€ 595.000. De datum van de uitspraak van de voorzieningrechter is

en zou de indexering voor de inactieven nihil bedragen. Naar aanleiding

nog onbekend evenals de verwachte uitkomst van de uitspraak.

vut

bestaande uit een algemene loonontwikkeling van 2,5% en een carrièreontwikkeling van 0,5%. De verplichtingen zijn contant gemaakt

X. Langlopende schulden

op basis van de rentetermijnstructuur ultimo boekjaar.


31-12-2008

31-12-2007

23.296 23.296

20.442 20.442

X.1. Investeringsbijdragen

X.1. Investeringsbijdragen (bedragen x € 1.000)

stand 1 januari Ontvangen investeringsbijdragen Vrijval ten gunste van de exploitatierekening stand per 31 december

118

conform het bepaalde in de overeenkomst hierover – overleg gevoerd Stichting Federatief Pensioenfonds

Inrichting Het Nieuwe Rijksmuseum

Inventaris, apparatuur en inrichting

Museale Inventaris

Totaal

19.538 3.069 22.607

409 39 -171 277

495 -83 412

20.442 3.108 -254 23.296

119

Toelichting op de geconsolideerde categoriale exploitatierekening Baten

Lasten 2008

2008

2007

Uitkomst

Begroot

Uitkomst

A. Opbrengsten Directe opbrengsten (A.1. t/m A.5.) A.1. Inkomsten uit entreegelden en Museumkaart A.2. Directe sponsoring A.3. Inkomsten horeca exploitatie A.4.1. Inkomsten uit verkopen Rijksmuseumwinkel A.4.2. Inkomsten uit verkopen Museumpleinwinkel A.4.3. Inkomsten uit verkopen via Webwinkel A.4.4. Inkomsten uit verkopen via Schipholwinkel A.5.1. Opbrengst fotodienst A.5.2. Overige directe opbrengsten Indirecte opbrengsten (A.6. t/m A.8.) A.8. Overige indirecte opbrengsten Totaal opbrengsten

13.868 6.886 580 257 2.425 357 45 576 212 2.530 1.485 1.485 15.353

14.725 6.055 1.165 278 2.403 341 36 600 150 3.697 1.682 1.682 16.407

13.392 6.900 552 217 2.495 297 42 586 152 2.151 977 977 14.369

B. Bijdragen Subsidie Ministerie ocw (B.1. t/m B.3.) B.1. Subsidie Ministerie ocw: huren en services B.2. Subsidie Ministerie ocw: exploitatiebijdrage B.3. Subsidie Ministerie ocw: incidenteel Overige subsidies en bijdragen (B.4. t/m B.10.) B.9.1. Bijdragen inzake kunstaankopen B.9.2. Overige subsidies en bijdragen B.10. Vrijval egalisatiereserve investeringsbijdragen Totaal bijdragen Som der baten

40.099 10.454 16.857 12.788 8.724 7.795 675 254 48.823 64.176

42.508 10.393 16.519 15.596 3.651 2.892 609 150 46.159 62.566

37.549 10.258 16.314 10.977 3.134 2.167 803 164 40.683 55.052


2008

2008

2007

Uitkomst

Begroot

Uitkomst

20.154 14.241 1.761 2.671 1.481

19.875 15.353 2.044 2.103 375

18.003 13.473 1.770 1.903 857

1.825

1.953

2.213

E. Huur

8.040

7.839

7.272

F. Kunstaankopen

8.640

3.442

2.678

G. Overige lasten G.1. Directie en secretariaat G.2. Communicatie en Marketing G.3. Tentoonstellingen G.4. Vaste presentatie G.5. Publicaties G.6. Educatie en Publieksinformatie G.7. Collectiebeheer G.8. Onderzoek en documentatie G.9. Conservering en restauraties G.10. Financiële Zaken G.11. Personeel en Organisatie G.12. Automatisering G.13. Commerciële zaken G.13.2.1. Kostprijs verkopen Rijksmuseumwinkel G.13.2.2. Kostprijs verkopen Museumpleinwinkel G.13.2.3. Kostprijs verkopen Webwinkel G.13.2.4. Kostprijs verkopen Schipholwinkel G.14. Kantoorkosten G.15. Bewaking en beveiliging G.16. Overige huisvestingslasten G.17. Het Nieuwe Rijksmuseum Som der lasten

27.515 808 978 1.158 75 1.669 547 297 503 641 242 691 573 372 839 150 20 281 636 191 1.997 14.847 66.174

30.427 1.052 1.463 1.212 45 1.222 502 280 517 577 235 733 618 484 916 145 18 300 485 185 2.157 17.281 63.536

25.938 479 1.183 1.683 110 1.141 675 328 427 367 237 561 351 305 933 132 19 283 543 163 2.326 13.692 56.104


C. Personeelslasten C.1. Lonen en salarissen C.2. Sociale lasten C.3. Pensioenlasten C.4. Inhuur derden/uitzendkrachten D. Afschrijvingen op (im)materiële vaste activa

Overige gegevens met betrekking tot de personele lasten

gefinancierde topinkomens in werking getreden. Deze wet ver-

Het gemiddelde aantal personeelsleden in 2008 op fulltime basis

plicht organisaties in de (semi)publieke sector in hun jaarrekening

bedroeg 335 (2007: 327). De totale bezoldiging, inclusief pensioen-

of jaarverslag informatie te verstrekken over de bezoldiging van

lasten, van de drie directieleden in 2008 bedroeg € 734.910 (2007:

personen van wie het belastbaar loon uitstijgt boven het vastge-

€ 496.970). De bezoldiging aan de leden van de Raad van Toezicht

stelde gemiddelde belastbaar loon van een minister (voor 2008 is

in 2007 bedroeg nihil (2006: eveneens nihil).

dit vastgesteld op € 181.000). Voor het verslagjaar 2008 betreft dit

Per 1 maart 2006 is de Wet openbaarmaking uit publieke middelen

de volgende functionarissen:

Overige gegevens met betrekking tot de personele lasten Functie

120

Belastbaar Loon Vast

Belastbaar Loon Variabel

Betalingen t.b.v. Ontslagvergoeding voorziening voor beloning op termijn

Directeur Collecties - 2008 - 2007

45.518 92.870

14.043 28.023

286.248 28.843

Chef Meldkamer - 2008 - 2007

42.736 42.312

2.103 1.060

10.739 10.503

Totaal

Duur van het dienstverband

-

345.809 149.736

voltijdbasis voltijdbasis

188.525 -

244.103 53.875

voltijdbasis voltijdbasis

121

Overige gegevens

Bestemming van het exploitatiesaldo


Aan de Raad van Toezicht van Stichting Het Rijksmuseum te Am-

Bestemmingsfonds ocw

Met ingang van 2006 is besloten dat 30% van een ten opzichte van

sterdam

Het deel van de subsidie ocw dat nog niet is besteed aan de doelein-

de begroting positief resultaat behaald op de publieksgerelateerde

den waarvoor de subsidie is verstrekt (zie artikel 26 van het Bekosti-

onderdelen van de begroting, bij de resultaatbestemming wordt

Accountantsverklaring

gingsbesluit) dient opgenomen te worden in het bestemmingsfonds

toegevoegd aan de Reserve kunstaankopen. Dit geldt voor de on-

Opdracht

ocw.

Voor deze toerekening van het exploitatiesaldo moet worden

derdelen inkomsten uit entree (inclusief toeslagen bijzondere ten-

Wij hebben gecontroleerd of het in dit jaarverslag op de pagina’s

uitgegaan van de verhouding subsidie

ten opzichte van het

toonstellingen), de brutomarge op museumwinkelverkopen en de

106 tot en met 121 opgenomen financieel verslag van Stichting Het

totaal van de baten. De incidentele subsidies kunnen bij deze toe-

kosten van tentoonstellingen. Hierbij is als randvoorwaarde opge-

Rijksmuseum te Amsterdam over 2008 op de juiste wijze is ont-

rekening buiten beschouwing worden gelaten. Deze voorschriften

nomen dat het positieve resultaat uit deze berekening de in reserve

leend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2008 van Stich-

leiden tot de volgende bestemming van het exploitatiesaldo:

gehouden post opbrengst reizende tentoonstelling niet overschrijdt.

ocw

ting Het Rijksmuseum. Bij die jaarrekening hebben wij op 15 april 2009 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. De directie van de stichting is verantwoordelijk voor het opstellen van het financieel verslag in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2008 van Stichting Het Rijksmuseum. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake het financieel verslag te verstrekken. Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat het financieel verslag op de juiste wijze

Aanwending van deze reserve zal pas kunnen geschieden na afron-

Exploitatiesaldo

ding van het project Het Nieuwe Rijksmuseum.

Totale baten af: Incidentele subsidie ocw Het Nieuwe Rijksmuseum Totale baten exclusief incidentele subsidie ocw Subsidie ocw Exploitatiesaldo 2006 Toegevoegd aan bestemmingsfonds ocw Toegevoegd aan algemene reserve

64.176 -12.788 51.388

100,00%

27.311

53,15%

-202 -107

53,15%

-95 -202

46,85% 100,00%

is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door

Raad van Toezicht Mr. A. Ruys (1947)

Prof. dr. F.P. van Oostrom (1953)

Voormalig voorzitter Raad van Bestuur Heineken N.V.

Universiteitshoogleraar Universiteit Utrecht

Nevenfuncties

Nevenfuncties

Vice-voorzitter Raad van Commissarissen Schiphol Group; lid

Voorzitter commissie Canon van Nederland/ Stichting entoen.nu;

Raad van Commissarissen Lottomatica SpA, abn amro nv, British

voorzitter Landelijk Regieorgaan Geesteswetenschappen; lid Raad

ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als ba-

Dit voorstel is reeds verwerkt in de balans ultimo 2008.

sis voor ons oordeel.

Na de onttrekking 2008 aan het Bestemmingsfonds

van

American Tobacco plc en Janivo Holding BV; voorzitter Raad van

van Toezicht Museum Meermanno, Muiderslot en Nationaal His-

Oordeel

€ 107.000 resteert in het Bestemmingsfonds ocw een positief saldo

Toezicht Aidsfonds en Stop Aids Now; voorzitter Raad van Toe-

torisch Museum

Naar ons oordeel is het financieel verslag in alle van materieel belang

van € 5.000. Omdat over de cultuurnotaperiode 2005-2008 per

zicht Stichting Madurodam

zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.

saldo een cumulatief resultaat van nihil is gerealiseerd is dit reste-

Toelichting

rende saldo toegevoegd aan de Algemene reserve.

Dr. P. L.C. Huvenne (1949)

Voormalig financieel directeur Shell Nederland

Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is

De berekening is als volgt:

Algemeen directeur en voorzitter Koninklijk Museum van Schone

Nevenfuncties

Kunsten Antwerpen

Lid Raad van Commissarissen asr Nederland; lid Raad van Com-

voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële

ocw

Begroting

Realisatie

Uitkomst

6.055

6.886

831

Mevrouw drs. M.A. Scheltema (1954)

missarissen en voorzitter Auditcommissie Triodos Bank NV; lid

positie en de resultaten van de stichting en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle het financieel verslag dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 15 april 2009 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel. Den Haag, 18 mei 2009 Deloitte Accountants B.V. Was getekend drs. V.W.J.A. van Stijn RA MGA

Inkomsten uit entree (inclusief toeslagen uit bijzondere tentoonstellingen)

Brutomarge museumwinkel Sponsoring tentoonstellingen Kosten tentoonstellingen Resultaat publieksgerelateerde onderdelen begroting Toegevoegd aan reserve kunstaankopen 30% Saldo reserve kunstaankopen 1 januari Toevoeging boekjaar Saldo reserve kunstaankopen 31 december

1.564 500 -1.212 6.907

1.586 -1.158 7.314

22 -500 54 407

122 1.134 122 1.256

Mr. M.L.B. van der Lande (1950)

Commissie Externe Verslaggeving

partner Baker & McKenzie

Postdoctorale Controllersopleiding Vrije Universiteit; lid Raad van

afm;

voorzitter Curatorium

Advies Plan Nederland

Rooster van aftreden Dhr. Huvenne Dhr. Van der Lande Dhr. Van Oostrom Dhr. Ruys Mw. Scheltema

Geboortejaar 1949 1950 1953 1947 1954

Benoemd 2009 2007 2007 2004 2007

Herbenoemd 2007 -

Herbenoeming 2012 2010 2010 2010 2010

Max. zittingsduur tot: 2017 2015 2015 2012 2015

Dit voorstel is reeds verwerkt in de balans ultimo 2008.

122

123

Meerjarenoverzicht Meerjarenoverzicht

Bezoekers (aantal) Rijksmuseum 2008

2007

2006

2005

2004

2003

Entreegelden Winkels Fotodienst Sponsoring Bijdragen inzake kunstaankopen Subsidie ocw Vrijval investeringsbijdragen Overige opbrengsten Totaal opbrengsten

6.886 3.403 212 580 7.795 40.099 254 4.947 64.176

6.900 3.420 152 552 2.167 37.549 164 4.148 55.052

10.041 4.511 194 1.210 3.559 37.236 138 2.511 59.400

5.443 3.498 145 288 2.168 30.459 91 2.162 44.254

5.278 3.287 122 155 13.211 48.285 100 1.698 72.136

4.575 2.850 163 372 4.431 26.230 3.861 1.295 43.777

Personeelslasten Inkoop winkels Afschrijvingen vaste activa Kunstaankopen Huisvestingslasten Kosten Het Nieuwe Rijksmuseum Overige lasten Totaal lasten

20.154 1.290 1.825 8.640 10.037 14.847 9.381 66.174

18.003 1.367 2.213 2.678 9.598 13.692 8.553 56.104

19.314 1.886 2.019 3.821 7.939 15.367 8.950 59.296

16.975 1.394 2.050 2.578 7.961 8.273 5.203 44.434

19.068 1.331 2.732 14.259 8.732 22.778 3.797 72.697

16.400 1.182 6.325 4.547 7.774 1.426 5.411 43.065

1.498 -500 298 -202

1.051 -1 -41 -42

329 432 -188 244

220 40 -40 0

157 -404 598 194

-2 710 -334 376


Resultaten

Financiële baten en lasten Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening Mutatie bestemmingsfonds kunstaankopen Exploitatiesaldo

Vermogen Vaste activa Vlottende activa Kortlopende schulden Eigen vermogen Bestemmingsfonds kunstaankopen Voorzieningen Langlopende schulden Totaal vermogen

9.912 41.129 13.752 6.938 10 7.045 23.296 51.041

9.077 42.605 17.147 7.140 308 6.645 20.442 51.682

4.668 45.516 19.362 7.182 267 6.313 17.060 50.184

5.937 34.614 16.306 6.938 79 3.027 14.201 40.551

7.024 43.598 30.298 6.122 39 3.008 11.155 50.622

8.194 24.989 15.959 5.928 637 2.656 8.003 33.183

Medewerkers (aantal) Gemiddeld aantal medewerkers (FTE’s) Gemiddelde loonsom

124

335 52.429

327 51.604

304 50.941

312 50.670

330 50.807

345 46.345

Totaal aantal bezoekers Nationaal Internationaal Betalende bezoekers Gratis bezoek Schoolverband Bezoekers Museumkaart Jeugd tot en met 18 jaar

2008

2007

2006

2005

2004

2003

975.977 329.828 646.149 799.466 176.511 38.237 82.266 145.420

969.561 332.836 636.725 790.614 178.947 37.033 71.338 134.639

1.142.182 431.858 710.324 950.462 191.720 43.071 84.093 159.180

842.586 293.116 549.470 698.205 144.381 26.573 62.503 105.442

812.102 220.150 591.952 674.523 137.579 30.649 65.295 102.922

833.450 322.624 510.826 672.107 161.343 27.556 95.955 129.857

222.350 400.783 67.054

174.279

182.007

131.952

1.832.369

1.016.865

994.109

965.402

Rijksmuseum Amsterdam Schiphol, Rembrandt-Caravaggio, Fashion DNA en HELD Totaal aantal bezoekers Schiphol 164.970 192.844 Totaal aantal bezoekers Rembrandt-Caravaggio Totaal aantal bezoekers Fashion DNA Totaal aantal bezoekers HELD 39.095 Totaal bezoek Rijksmuseum 1.140.947 1.201.500

Reizende tentoonstellingen Kobe (Japan) Melbourne (Australië) The Dayton Institute of Art (USA) Phoenix (USA) Portland (USA) Tokyo (Japan) Shanghai (China)

100.000 208.000

100.765

135.000 95.923 493.886 178.249

Totaal reizende tentoonstellingen

100.765

903.058

52.000

308.000

62,5% 37,5%

68,2% 31,8%

62,7% 37,3%

68,8% 31,2%

66,9% 33,1%

59,9% 40,1%

58,8% 50,3% 30,5% 299,1% 13,6% 62,1% 33,8% 66,2%

51,8% 47,9% 32,1% 248,5% 13,8% 60,0% 34,3% 65,7%

58,1% 51,9% 32,7% 235,1% 14,3% 58,2% 37,8% 62,2%

46,5% 55,7% 38,2% 212,3% 17,1% 60,2% 34,8% 65,2%

59,8% 39,5% 26,2% 143,9% 12,1% 59,5% 27,1% 72,9%

51,4% 62,5% 38,1% 156,6% 17,9% 58,5% 38,7% 61,3%

52.000

Kengetallen (in %) Subsidie ocw/totale baten Eigen inkomsten/totale baten Eigen inkomsten/totale baten exclusief subsidie ocw huur en ocw incidenteel Personeelslasten/subsidie ocw Personeelslasten/totale lasten Vlottende activa/kortlopende schulden Eigen vermogen/totaal vermogen Brutomarge winkels Nationaal bezoek/totaal bezoek Internationaal bezoek/totaal bezoek

125

Cultural Governance

• Toezicht houden op directie en algemene gang van zaken

- Bezoldiging sluit aan bij karakter instelling, wettelijke voor-

- Benoem voorzitter Raad van Toezicht in functie – Statuten en

Stichting Het Rijksmuseum wordt sinds de verzelfstandiging per

• Adviseren directie

schriften en subsidievoorwaarden – Directiereglement – Bij de

Reglement Raad van Toezicht – De Raad benoemt uit zijn mid-

1 juli 1995 bestuurd volgens het Raad-van-Toezicht-model.

• Vaststellen directiereglement

vaststelling van de arbeidsvoorwaarden richt de Raad van Toe-

Stichting Het Rijksmuseum onderschrijft de Principles en Best-

• Wijzigen statuten – Een statutenwijziging is onderworpen

zicht zich op de hier genoemde voorschriften en kaders.

Practice-bepalingen van dit model, zoals beschreven in de Code

aan voorafgaande goedkeuring van de Raad van Toezicht en

Cultural Governance, pas toe of leg uit en past deze toe, tenzij onder-

de Minister c.q. Staatssecretaris van ocw

den een voorzitter. - Leden van Raad van Toezicht melden relevante nevenfunctie(s)

- Raad van Toezicht stelt Directiereglement vast – Directieregle-

aan Raad van Toezicht – Reglement Raad van Toezicht – Een

ment – Op 10 december 2007 heeft de Raad van Toezicht het Di-

overzicht van relevante nevenfunctie(s) wordt opgenomen in het

staand anders is aangegeven. De onderstaande Principles en Best-

• Vertegenwoordigen van de instelling bij belet directie – Bij

Practice-bepalingen zijn vastgelegd bij de verzelfstandiging en/of

belet of ontstentenis van zowel de hoofddirecteur als diens

- Directieleden melden relevante nevenfunctie(s) aan Raad van

- Raad van Toezicht draagt jaarlijks zorg voor zelfevaluatie en legt

in de statuten van de Stichting, het Reglement Raad van Toezicht,

plaatsvervanger(s) gedurende een periode van meer dan vier

Toezicht – Directiereglement – Naast de melding wordt een over-

deze vast – Reglement Raad van Toezicht – Minimaal eenmaal

het Directiereglement en de Profielschets Raad van Toezicht.

weken kan de Raad van Toezicht een tijdelijke voorziening treffen

zicht van relevante neven(functies) opgenomen in het jaarverslag.

per jaar vergadert de Raad over het eigen functioneren. Hiervan

In onderstaand overzicht wordt per principle en best practice aangegeven waar deze is vastgelegd en – voorzover nodig – hoe deze in de praktijk wordt toegepast.

door de benoeming van een waarnemend algemeen directeur.

rectiereglement vastgesteld.

- Gebruik profielschetsen bij werving en selectie leden Raad van

• Benoeming externe accountant - De benoeming van de regis-

Toezicht – Reglement Raad van Toezicht – Bij benoeming van

teraccountant is onderworpen aan de voorafgaande goedkeu-

nieuwe leden en herbenoemingen wordt de (her)benoeming ge-

ring van de Raad van Toezicht.

toetst aan de profielschets en de daarin vervatte (deskundigheids) eisen die aan de individuele leden worden gesteld.

jaarverslag.

wordt een verslag gemaakt. - Directie voorziet Raad van Toezicht van alle relevante informatie – Directiereglement - Directie en Raad van Toezicht voeren periodiek overleg over gang van zaken binnen instelling – Statuten, Reglement Raad

Checklist Principles

• Inzage in boeken

- Verantwoord naleving Code in jaarverslag – Reglement Raad

- Veranker principes code in statuten en meld en verklaar af-

- Evalueer profielschetsen periodiek – Reglement Raad van Toe-

van Toezicht en Directiereglement – De Raad vergadert mini-

wijkingen in jaarverslag – Dit principe wordt onderschreven en

zicht – Bij (her)benoemingen wordt bekeken of de in de Raad de

maal eenmaal per kwartaal met de Directie volgens een tevoren

nagevolgd.

gewenste deskundigheid nog voldoende is vertegenwoordigd en

vastgesteld rooster.

van Toezicht - paragraaf in jaarverslag - Alle bevoegdheden bij directie tenzij anders vastgelegd – Statuten en Directiereglement - Directie bestuurt instelling en legt daarover verantwoording af – Statuten en Directiereglement - Raad van toezicht houdt toezicht op en adviseert directie – Statuten en Reglement Raad van Toezicht - De volgende onderwerpen vereisen goedkeuring raad van toezicht – Statuten en Reglement Raad van Toezicht: • Strategie • Financiering • Voorzieningen voor een risicobeheersings- en controlesysteem • Jaarplan en begroting • Jaarverslag en jaarrekening

of de profielschets aanpassing behoeft. Checklist Best-Practice-bepalingen - Maak analyse van gewenste besturingsmodel – Dit is gebeurd

ten en Reglement Raad van Toezicht – In de statuten zijn enkele

ten tijde van de verzelfstandiging (zie Verzelfstandiging Rijks-

categorieën met (mogelijke) tegenstrijdige belangen uitgesloten

musea c.a. Achtergronden en documenten, een uitgave van het Ministerie van wvc, juli 1994). - Overleg met belanghebbenden bij wijzigen besturingsmodel – Dit zal worden gedaan wanneer er aanleiding is om het besturingsmodel te wijzigen. - Maak implementatieplan bij wijzigen besturingsmodel – Dit zal in voorkomende gevallen worden gedaan. - Licht wijziging/keuze besturingsmodel toe in jaarverslag – De

• Belangrijke samenwerkingsverbanden

keuze voor het Raad-van-Toezichtmodel is toegelicht in bovenge-

• Rechtshandelingen zoals aangaan leningen, aan- en verkoop

noemde uitgave.

registergoederen • Arbeidsvoorwaarden- en vrijwilligersbeleid • Aanvaarden nevenfuncties door directie - Raad van Toezicht heeft volgende bevoegdheden – Statuten en Reglement Raad van Toezicht: • Benoeming, ontslag en schorsing directieleden - De Raad van Toezicht benoemt de hoofddirecteur, de Minister c.q. Staatssecretaris van ocw gehoord hebbend. De hoofddirecteur benoemt

- Leden Raad van Toezicht functioneren onafhankelijk – Statu-

- Gebruik profielschetsen bij werving en selectie directieleden – Di-

van het lidmaatschap van de Raad. - Maximaal één voormalig directielid in Raad van Toezicht en niet als voorzitter – Reglement Raad van Toezicht – Er zijn geen voormalige directieleden lid van de Raad van Toezicht. - Werf nieuwe toezichthouders ook buiten eigen netwerk – Reglement Raad van Toezicht – Bij het zoeken van nieuwe leden van de Raad van Toezicht wordt ook gebruik gemaakt van externe expertise op het gebied van werving van toezichthouders. - Stel Raad evenwichtig samen passend bij doelstelling instelling – Reglement Raad van Toezicht – De Raad richt zich bij (her)benoemingen ook naar deze richtlijn.

rectiereglement – Bij de werving van de in 2008 nieuw benoemde

- Raad van Toezicht stelt gefaseerd rooster van aftreden vast –

hoofddirecteur en directeur Collecties zijn profielschetsen gebruikt.

Reglement Raad van Toezicht – Er is een gefaseerd rooster van

- Overweeg inschakelen deskundigen bij vervulling directie-

aftreden.

functie – Directiereglement – Bij de werving van de in 2008

- Raad van Toezicht beraadt zich op wenselijkheid herbenoe-

nieuw benoemde hoofddirecteur is gebruik gemaakt van een ex-

ming – Reglement Raad van Toezicht – Dit gebeurt bij iedere

tern bureau.

herbenoeming.

- Voer, versla en archiveer jaarlijks functioneringsgesprekken met

- Hanteer benoemingsperiode van drie of vier jaar met respectie-

directieleden – Directiereglement – Een vertegenwoordiging van

velijk twee- of eenmalige herbenoeming – Statuten – De maxi-

• Vaststelling arbeidsvoorwaarden directieleden – De Raad

de Raad van Toezicht voert jaarlijks een functioneringsgesprek

male zittingsduur is acht jaar.

van Toezicht stelt de arbeidsvoorwaarden van de hoofddirec-

met de hoofddirecteur. Hiervan wordt verslag gedaan in een ver-

teur vast. De hoofddirecteur stelt na overleg met de Raad de

gadering van de Raad van Toezicht.

na overleg met de Raad de overige directeuren.

- Indien geboden treden leden Raad van Toezicht tussentijds af – Reglement Raad van Toezicht

arbeidsvoorwaarden van de overige directeuren vast.

126

127 * Voor deze paragraaf in het jaarverslag 2008 is als leidraad genomen het ‘Hulpmiddel verantwoording afleggen over Code Cultural Governance in jaarverslag’, gepubliceerd op de website www.culturalgovernance.nl.

Organogram

Hoofddirecteur

Directieteam Directeur Collecties

Zakelijk Directeur

Projectbureau Huisvesting Directiesecretariaat


Evenementen & Ontvangsten

Pers & Publiciteit

Marketing & Sales

Development

Sector Collecties

Bibliotheek

Sector Presentatie

Bureau Collecties

Tentoonstellingen

Inrichtingsprojecten

Conservering & Restauratie

Beeldende Kunst

Geschiedenis

Rijksprentenkabinet

Publicaties

Zakelijke Sector

Educatie

Tentoonstellingsprojecten

BB&V

Financiële Zaken

Automatisering

Frontoffice

128

Roosterplanning

Facilitair Bedrijf

Commerciële Zaken

Backoffice

Personeel & Organisatie

Techniek

www.rijksmuseum.nl

Inhoud. Colofon. Schenkers en legatoren. Begunstigers. Patronen. Verslag van de directie. Aanwinsten. Conservering en restauratie

Recommend Documents