Colofon Inhoud Colofon en inhoud Woordje van de voorzitter Discussie

Colofon INzicht is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Neurolinguïstisch Programmeren (NVNLP) en verschijnt vier keer per jaar. Leden ontvangen INzicht gratis. De kosten voor een los abonnement bedragen € 39,00 p.j. incl. verzendkosten ([email protected]). De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen berust bij de auteurs. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden brieven, advertenties, mededelingen of kopij te weigeren, aan te passen of in te korten. Overname van redactionele artikelen (niet ondertekend of ondertekend met naam of initialen van een redactielid) is toegestaan met bronvermelding. Voor overname van gesigneerde artikelen en/of illustraties is voorafgaand toestemming van de rechthebbende(n) vereist.

Inhoud Colofon en inhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Woordje van de voorzitter . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Ledencolumn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Boekenrubriek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Adreslijst NVNLP instituten . . . . . . . . . . . . . . . 46 Seminars & Workshop, Focusjes . . . . . . . . . . . 48

Algemene artikelen -

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Thema: Jeugd en Gezien - To . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

NVNLP Redactieteam: • Gerda Aberson (hoofdredactie) • Ellis Buis • Angelique de Graaff • Rob Kamps • Bianca Minkman • Annemarie Tjerkstra • Helen te Vaanholt (redactie themakatern) • Petra Vink e-mail redactie: [email protected] Vormgeving: • Dubbeljoe - Oss / Linda van de Werf Drukwerk en verzending: • Geers Offset - Gent Sluitingsdatum inzending kopij: Artikelen en ingezonden brieven voor het Lentenummer 2007 van INzicht: 20 februari 2007 NVNLP Bestuur (a.i): • Dick Kleijne • Ger van Marion • Gerda Aberson e-mail Bestuur: [email protected] Informatie over het lidmaatschap van de NVNLP en haar statuten is op te vragen bij het secretariaat.

NVNLP Secretariaat / Ledenadministratie [email protected] www.nvnlp.nl

De redactie wenst u allen fijne feestdagen en een voorspoedig en inzichtelijk

2007! 1

Discussie

Afscheidswoordje van de voorzitter

In deze rubriek wil de redactie een platform bieden voor een discussie over de kwaliteit van NLP, Op de ALV van november heb ik

en grote resultaten laten zien.

een onderwerp dat de gemoederen bezig blijkt te houden.

mijn ontslag ingediend. Ik ben

INzicht blijkt echter voor het

Reacties Discussierubriek: [email protected]

geen voorzitter meer. In plaats van

bestuur en voor de leden (volgens

mijn drie jaar vol te maken, ben ik

de enquête) belangrijker. Ander

er na twee jaar mee gestopt.

voorbeeld. Ik ben voorstander om

Vanuit respect voor de leden en de

een NLP coach certificatie officieel

verantwoordelijkheid van die func-

te maken, parallel met NLP trainer.

tie, geef ik graag een woordje uit-

De discussies laten duidelijk zien

leg.

Effectiviteitsstatistiek essentieel voor volwassen NLP

zoek worden gepubliceerd in wetenschappelijke tijd-

dat we daar nog niet klaar voor

Op dit moment bestaat NLP in ons land eigenlijk

Laboratioria versus handboeken

zijn. Ik was ook voorstander om de

alleen als hobby. Geen enkele beroepsgroep

Slechts één specialisme werkt tot op heden vrijwel niet

De reden van mijn vroegtijdig ont-

naam Nederlandse vereniging te

heeft de methodiek geaccepteerd als te gebrui-

met effectiviteitstatistieken. In de gewone geneeskun-

slag als voorzitter is niet persoon-

vervangen in 'Nederlandstalige'

ken werktuig. De reden is dat in ons land geen

de zijn met behulp van het laboratorium allerlei zaken

lijk, familiaal of 'teveel werk'. De

vereniging. Zodoende zouden

gegevens beschikbaar zijn omtrent de effectivi-

objectief vast te stellen. In de psychiatrie bestaan

reden ligt in de aard van de rol van

Vlamingen zich meer thuis voelen.

teit van het gebruik van NLP. In andere woorden:

laboratoria echter niet, eenvoudigweg omdat een psy-

voorzitter. Ik vind mezelf namelijk

Om een of andere reden krijg ik

er zijn geen statistieken.

chiatrische aandoening niet in het laboratorium is vast

niet terug in die rol. Diegenen die

daar geen gehoor voor. Klap op de

mijn activiteiten volgen, weten dat

vuurpijl is de recente kans die we

In de geneeskunde wordt in alle specialismen de effec-

dat een patiënt die zo en zo doet, lijdt aan die en die

ik een ondernemer ben. Het

gekregen hebben om samen met

tiviteit van behandelmethoden gemeten. Daardoor

aandoening. Als de patiënt anders gaat doen, is het

patroon van een ondernemer blijkt

uitgeverij Kloosterhof (de uitgever

weet een arts hoe hij zijn patiënt het beste kan behan-

eigenlijk niet vast te stellen, of de behandeling voor

niet compatibel te zijn met de rol

van het Tijdschrift voor Coaching)

delen om de kans op genezing zo groot mogelijk te

dat 'anders-gaan-doen' verantwoordelijk is geweest.

van voorzitter. Nochtans dacht ik

van INzicht een landelijk publiek

maken. Dankzij die effectiviteitsonderzoeken is men

In de psychiatrie wordt ook niet van genezing van een

twee jaren geleden het tegendeel.

magazine te maken. Ik ben nog

erin geslaagd, om bijvoorbeeld bij de kankerbestrijding

aandoening gesproken, omdat zulks niet in het denk-

Egbert Kinds had vastgesteld dat er

altijd aangedaan dat deze kans

ruim 30 procent van alle patiënten lijdend aan een

systeem van de psychiaters past. Sinds kort is er spra-

in het NVNLP meer ondernemer-

voor NLP niet doorgaat. Wat een

echte kwaadaardige vorm van kanker voorgoed van

ke van een beperkte statistiek inzake behandelingen op

schap nodig was. De algemene ver-

gigantische promotie zou dat

hun kanker af te helpen. Het maken van effectiviteits-

basis van gedragstherapie.

gadering had beslist om een

geweest zijn: een NLP tijdschrift op

tatistieken bij nieuwe methodieken van onderzoek en

Bij de behandeling van borderline patiënten (wat een

'inhaalslag' te maken.

de markt.

behandeling gaat nog dagelijks door om dat percenta-

vreselijke uitdrukking) schijnt men nu ook met een

ge te verbeteren. De uitkomsten van dat soort onder-

effectiviteitsstatistiek bezig te zijn. Maar het is te vroeg

schriften. Behandelende artsen en zorgverzekeraars lezen die publicaties en passen hun beleid aan.

te stellen. Wel zijn er zijn dikke boeken waarin staat

Rudy Vandamme

Onder de noemer van professionali-

En zo ben ik dan: als er geen

om hiervan echt iets te kunnen

sering, is er heel wat gerealiseerd.

draagvlak is voor een of ander

zeggen.

Met de beperkte middelen die het

voorstel, dan laat ik mijn voorstel

NVNLP heeft, is er nu een

los. Ik ben flexibel genoeg om niet

Nominalisaties

gestroomlijnd secretariaat, admini-

persé mijn ideetjes door te druk-

Waarom neemt NLP in dit ver-

stratie en database. Er is een deftig

ken. Dat kan ik zo wel een tijdje

band zo'n aparte positie in? Alle

financieel management. En er is

volhouden. Toch twee jaar.

medische diagnoses zijn nomina-

een mooi tijdschrift INzicht en het

Er zijn goede dingen gebeurd. Ik

lisaties. Een lever, een nier, het

ledenaantal is in die 2 jaar met

kan met liefde kijken wat er is. Het

zijn organen waarvan de werking

ruim 50 % gegroeid. Dit alles is in

is goed zo. De koers die nu geva-

zonder het gebruik van nominali-

praktische zin gerealiseerd door

ren wordt, is oké. Er is vordering.

saties is duidelijk te maken. Het

Gerda, Dick en Ger.

Er is een proces van leren, vallen

denominaliseren is vrij gemakke-

Ik wou echter veel meer. Een voor-

en opstaan. Er is voortschrijdend

lijk, omdat het gaat om de wer-

beeld. Voor mij was het twee jaar

inzicht. De taak van een voorzitter

king van die organen.

geleden zo klaar als een klontje dat

is om dat proces te zien en te dra-

Het brein is echter geen orgaan.

de continu update van de website

gen. Ik daarentegen, ik wil sneller

Het is op zichzelf al een nomina-

absolute prioriteit moet hebben. De

gaan, meer ondernemen. Ik ben te

lisatie, een abstract begrip. Er is

website en nieuwsbrieven zouden

ongeduldig. Moraal van het ver-

geen laboratorium waarin de

aan de leden veel sneller laten

haal: een voorzitter mag niet te

werking van een abstract begrip

weten dat er heel wat leeft in de

ondernemend zijn, tenzij er een

kan worden vastgesteld.

club. Zo zou er een versnelling

draagvlak is. En dat draagvlak zou

Er is nog een verschil. In de

komen in de groei van de vereni-

de algemene ledenvergadering

gehele geneeskunde werkt men

ging: je moet een golf van kleine

moeten zijn.

met kennis en toepassing van de

2

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

3

vervolg Discussie Mijn NLP; jouw NLP

systeemtheorie, behalve in alweer dat abstracte deel

en toepassing, kan de medische stand met vertrouwen

van de mens, zijn geest of ziel, wat dat dan ook moge

gaan verwijzen naar NLP- (en TA-) therapeuten.

zijn. Dat is nu het kenmerkende verschil van de psy-

Dit betreft verdere systeembehandeling van aandoe-

Het punt dat ik in de discussie over de kwaliteit van

noemde hij toch

chiatrie enerzijds en Transactionele Analyse (TA) en

ningen die vroeger werden aangeduid met de term

NLP in Nederland zou willen toevoegen is dat de NVNLP

echt alle vijf de zin-

Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) anderzijds.

'psychosomatisch'.

zich in hoge mate moet hoeden om zich te baseren op

tuigen. En volgens

één voorstelling van zaken over wat NLP zou zijn. Ik

mij zijn er niet

de laatste keer dat ik les van hem had

Het denken in termen van een geheel sociale systeem en van een deel daarvan, het individu, als apart sys-

Structuur van magie

doel hier met name op het discussiestuk in het vorige

meer dan vijf. Er

teem, (beide gebieden waarop de systeemtheorie ten

Iedere aandoening van de mens (aantoonbaar psycho-

nummer van INzicht van Hans Dalhuijsen. Uiteraard

zou interactie mis-

volle van toepassing te maken is), geeft een zelfde

somatisch of alleen als klacht bestaand, dus conversie)

geldt datzelfde ook voor mijn mening, vandaar dat ik

sen. Vreemd toch

denkwijze weer als die van de geneeskunde moderne

is mede het gevolg van een ontregeld centraal bestu-

het bestuur en haar adviescollege vraag om eerst een

dat Bandler mij

stijl. Met meetmethoden die in de geneeskunde gebrui-

rend systeem, in veruit de meeste gevallen samenhan-

zorgvuldige studie te doen naar de vraag “Wat is NLP?”

geleerd heeft hoe je

kelijk zijn, moet ook een effectiviteitsbepaling van TA

gend met een ontregeld sociaal systeem.

voordat zij zich definitief vastleggen op een bepaalde

groepen moet

en NLP mogelijk zijn, met statistieken als gevolg.

Een dergelijke holistische behandeling, die in wezen

visie. In zo'n studie kan zij diverse partijen om hun

coachen in bijvoor-

net als het beoefenen van wiskunde compleet abstract

mening vragen en onderzoeken in hoeverre zo'n visie

beeld zakelijke set-

Evidence based

is, zal vrijwel geheel buiten het waarnemingsvermogen

ook overeenkomt met de werkelijkheid.

tings.

Daarbij moeten twee feiten niet uit het oog verloren

van de patiënt vallen. Niet voor niets hebben Bandler

worden. Bandler en Grinder hebben hun hoofdonder-

en Grinder hun voornaamste boek de titel gegeven:

De aanleiding is het stuk van Hans dat met zo'n stellig-

onwerkelijke opmerking als je: niet alleen dagenlang

zoek gedaan door systematisch onderzoek van video-

the structure of magic.

heid geschreven is dat het overtuigend zou kunnen zijn

training gevolgd hebt bij Bandler over doelen, maar

en audio opnamen van therapeuten en hun verslagleg-

Magie heeft een structuur en een techniek. Dat heeft

voor mensen die het metamodel niet kennen. Op basis

zelf ook met grote regelmaat mensen met doelen leert

ging van deze analyse. Zowel de geobserveerde thera-

van één anekdotisch verhaal vervolgens een hele groep

omgaan aan de hand van de officiële manual van

peuten (Milton Erickson, Virgina Satir, Dave Dobson en

beoefening van NLP en TA mij geleerd. Watzlavick 1 heeft in zijn werk Pragmatics of Human

weg te zetten als minderwaardig, klinkt mij iets te veel

Bandler zelf. Het verhaal over hersenhelften is allang

nog twee anderen) als hun cliënten vertoonden waar-

Communication al gewerkt met dit gehele gebied, met

als een generalisering in de oren. En dat terwijl wat

neurologisch achterhaald. Dat Bandler met Neuro-

neembare (meta)patronen van handelen, volgende op

de therapeutische paradox als werktuig.

door Hans als Amerikaanse NLP beschouwd wordt niet

Hypnotic Repattering gekomen is, komt omdat hij het

eens de homogene groep is die hij doet voorkomen.

zeer belangrijk acht dat NLP in lijn loopt met heden-

de eveneens waarneembare patronen van handelen

Joost van der Leij

De Amerikaanse cultuur zou geen doelen kennen. Een

van hun cliënten, terwijl de gedragspatronen van hun

Het moet mogelijk zijn, met dit soort uitgangspunten

cliënten waarneembaar veranderden na het in werking

betrouwbare effectiviteitsmetingen te doen, statistieken

Een van de grootste bedreigingen van NLP zijn NLP'ers

daagse ontwikkelingen op neurologisch vlak. Toegegeven, bij veel trainers mist de samenhang tus-

treden van de meta-programma's.

te maken en te publiceren in vakbladen.

die alleen maar in jargon kunnen praten. Als NLP één

sen diverse technieken, maar dit komt meer doordat

Daarnaast dient uit de TA vermeld te worden dat daar

Pas als dit gebeurd zal zijn, zullen zorgverzekeraars

ding duidelijk maakt, is het toch wel dat je je commu-

men juist niet bij Bandler getraind heeft. Bandler

gewerkt wordt met contracten tussen therapeuten en

behandelingen van patiënten door NLP- en TA- thera-

nicatie moet afstemmen op de mensen voor wie het

maakt de verbinding tussen de diverse technieken juist

hun cliënten: de cliënt verklaart wat hij wil veranderen,

peuten vergoeden en zullen artsen leren naar hen te

bestemd is. Om dan toch te klagen dat NLP-ers niet

wel duidelijk. Ik kan dan ook niet anders dan tot de

de therapeut verklaart dat hij dit gedragspatroon zal

verwijzen.

genoeg in jargon praten en dat omdat zij niet in jargon

conclusie komen dat dit stuk gebaseerd is op persoon-

helpen te veranderen (behandelt dus). De voornaamste

De NVNLP kan bij dit alles stimulerend en pacificerend

praten zij daarom NLP niet professioneel zouden kun-

lijke vooroordelen zonder kennis van zaken of persoon-

eis die aan dit contract wordt gesteld, is dat de veran-

werken, ook bij het werven van fondsen die voor dit

nen gebruiken, dat is de wereld op zijn kop. Juist de

lijke ervaring.

dering waarneembaar (en dus meetbaar) moet zijn

alles nodig zullen zijn.

mate waarin je in jargon praat wanneer je NLP

voor de therapeut en anderen. Beide zijn dus evidence

gebruikt, is de mate waarmee je de plank misslaat.

In plaats van te ruziën over “wiens NLP nu het verst

based.

Om vervolgens te denken dat wat jij onder NLP ver-

plast”, zou de NVNLP zich druk moeten maken over de

1 Watzlawick, Paul en anderen Pragmatics of human com-

staat, de enige juiste en volledige NLP is, nee, sterker

vraag: “Wat kunnen we nu doen om ervoor te zorgen

munication,1967, W.W.Norton@company Inc, New York

nog: een superieure NLP die zijn eigen hogere certifi-

dat NLP Practitioners en NLP Master Practitioners meer

cering verdient, dan heb je het land van flexibiliteit en

uit NLP halen?” Hoe kunnen we ervoor zorgen dat

werken vanuit het perspectief van de ander allang ver-

mensen die de NLP Practitioner halen een diepe inner-

laten.

lijke zekerheid hebben dat zij niet alleen zichzelf in

Draagvlak Jaap Hollander van het IEP deelde mij mee dat hij reeds een meetmethode heeft ontwikkeld om te komen

F.E.J. Bouricius

tot beoordeling van resultaten van therapeutisch werk. Ongetwijfeld zullen ook anderen bezig zijn met het

grote mate ontplooid hebben, maar dat zij ook met

Contact auteur:

ontwikkelen van meetmethodieken en daarmee met

Als je eigen opleidingsprogramma tenslotte meer dan

vertrouwen andere mensen verder gaan helpen. Dat zij

het zetten van schreden op de weg die naar statistie-

de helft van wat dr. Richard Bandler, een van de

dat als zelfstandige kunnen doen voor die mensen die

ken kan leiden.

bedenkers van NLP, zelf als eisen stelt voor NLP-ers

dat zelf willen, en dat ze ook weten hoe ze dat moeten

Echter, een paar personen die meetmethodieken heb-

mist, dan kan ik toch niet anders dan tot de conclusie

aanpakken.

ben ontwikkeld, zijn naar mijn mening nog niet vol-

komen dat het enige belang wat hier gediend wordt

doende. Het is ook noodzakelijk dat een organisatie

het eigenbelang is.

Dat de mensen die de NLP Master Practitioner afma-

van beroepsbeoefenaren dat alles steunt.

Dan de feitelijke onjuistheden die zich als een grote

ken, zo'n zelfde innerlijke zekerheid hebben dat zij nu

Pas als dergelijke statistieken binnen dat kader gepu-

hoop nonsens in dit stuk opstapelen. Bandler die enke-

meer kunnen dan alleen een techniek toepassen, maar

bliceerd zijn en daarmee beschikbaar zijn voor kritiek

le representatiesystemen “gewoon” niet herkent. Hmm,

dat zij ook het vermogen hebben ontwikkeld om NLP

4

[email protected]

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

5

vervolg Discussie uit te breiden met hun eigen toepassingen. Ik hoop

als je wilt en dan mag je de hoogste normen die je

alleen dat zij dan wel tegelijkertijd de bescheidenheid

maar kunt bedenken opleggen aan je eigen ABC.

hebben ontwikkeld om niet meteen te denken dat zij een hogere en superieure versie van NLP hebben uitge-

Nogmaals: het gaat er niet om om me op mijn woord

vonden, maar zich realiseren dat zij slechts op een

te geloven, maar om een gedegen manier te vinden

goede manier NLP toegepast hebben op een nieuw toe-

om verantwoord de vraag “Wat is NLP?” te beantwoor-

passingsgebied. En aangezien er uit ons alfabet 17575

den. Juist niet je oor naar één iemand te laten hangen

andere drie lettercombinaties te maken zijn dan “NLP”;

dat is het punt dat ik wil inbrengen. Ik hoop dan ook

is er ongetwijfeld voor iedere trainer zijn eigen drie let-

dat de nieuw aangestelde Taskforce besluit om deze

ter combinatie. Anthony Robbins is je voorgegaan met

zaak eerst goed uit te zoeken alvorens conclusies te

Neuro-Associatieve Conditionering (NAC), dus je

trekken en de ALV inzake kwaliteitseisen voor NLP in

bevindt je in goed gezelschap.

het algemeen en “criteria voor instituutsaansluiting” in

Echter: per sé willen aanhaken bij de term NLP terwijl

het bijzonder te adviseren.

de belangrijkste bedenker van NLP mordicus tegen jouw voorstelling van zaken is, is op zijn zachts gezegd onnozel en doet vermoeden dat je onzeker bent over

Joost van der Leij is NLP-therapeut,-coach en internationaal gecertificeerd NLP trainer.

de waarde van je eigen ideeën. Dus kom voor jezelf op en bedenk je eigen veld. Dan mag je doen en laten

Persoonlijke reacties auteur:

wat je wilt, dan mag je de markt afschermen zo veel

[email protected]

Bestuursberichten Reorganisatie NVNLP

Europese Associatie voor NLP

De ALV van 26 november is akkoord gegaan met het

De laatste jaren vindt regelmatig overleg plaats

voorstel om een Stuurgroep onder leiding van

tussen de Europese NLP-verenigingen om te komen

Ånske de Boer de opdracht te verstrekken om de

tot nauwere samenwerking op Europees niveau.

huidige NVNLP als organisatie (missie, visie, identi-

Het laatste overleg vond plaats tijdens een congres

teit en werkwijze) tegen het licht te houden.

van de Duitse vereniging (DVNLP) in Keulen op 28

Voorwaarde van de ALV was om de kandidatuur van

en 29 oktober jl. Aanwezig waren behalve Duitsland:

de leden van deze Taskforce voor te leggen aan een

Frankrijk, Roemenië, Oostenrijk en Nederland.

Installatiecommissie.

De DVNLP heeft het initiatief genomen in de finan-

Deze commissie, bestaande uit Joop van Duuren,

cieel organisatorische en juridische uitwerking die

Nico de Vos en Arie de Korte zijn als zodanig door

nodig is om een Europees samenwerkingsverband

de ALV aangesteld. Deze commissie is op 4 decem-

van de grond te krijgen.

ber bijeen geweest en heeft positief geadviseerd.

Overeengekomen is om een Europese Associatie

De Taskforce heeft de opdracht om de organisatie-

voor NLP op te richten, waarvoor de formele han-

diagnose binnen een half jaar af te ronden en haar

delingen zullen worden verricht op 20 oktober 2007

bevindingen in de vorm van een concreet organisa-

tijdens het 1e Europese NLP Congres, te organi-

tievoorstel met plan van aanpak bij de volgende ALV

seren door de DVNLP. Hiertoe hebben de aanwezige

(mei 2007) aan de Ledenvergadering voor te leggen.

verenigingen een intentieverklaring ondertekend.

De ALV heeft er tevens mee ingestemd dat de 3 hui-

De doelen van de EANLP zijn geheel in lijn met de

dige bestuursleden als Interim Bestuur voor deze

statuten van de NVNLP: het is een associatie van

periode de lopende zaken zullen afhandelen.

personenverenigingen met soortgelijke doelen.

Afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek

Formele verplichtingen naar de Associatie zullen pas

van de Tasforce zullen de profielen voor nieuwe

door de NVNLP-ALV moeten worden aangegaan

NVNLP-bestuursleden worden geformuleerd waarna

nadat de statuten van de EANLP en andere formele

de werving en selectie gestart kan worden.

aspecten geconcretiseerd zijn, dus bij de ALV van november 2007.

6

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

Ledencolumn

In de ledencolumn geven INzicht lezers blijk van het hebben van inzicht, wijsheid, humor, NLP-begaafdheid, parate kennis, de gave des woords of affiniteit met een bepaald NLP-specialisme. Deze keer geven wij het woord aan Robert Tettelaar.

Echt varen

Anker op

Vertrouwen was voelbaar. Het vroeg om meer. Hoe

De NLP vaargeulen zijn niet altijd even begrijpelijk.

zou het zijn om echt te varen? Zouden jullie dat wil-

Als je weer hebt ervaren dat jouw NLP vaargeul jouw

Als trainer bij een opleider in de maritieme sector

len? Uh, ja, doe maar, maar wel rustig aan graag. Een

schip veilig heeft laten aankomen, hoef je ook niet zo

ben je bevoorrecht. Immers: een schip is

tochtje in de beschutte baai. Eerst maar eens een

nodig te begrijpen. NLP is mooi. De NLP vaargeul is

gemaakt om te varen en zo neemt het schip jou

puntje grootzeil (het hoofdzeil) gezet. Hoe is het nu?

jouw anker. U voelt het al aankomen: het NLP anker

als bemanningslid mee op mooie reizen en naar

Waar staan we nu? Wat gaat goed? Wat kan beter?

is gehesen, veilig in het kluisgat. Ons schip zet koers

verre bestemmingen. Want: een nautische oplei-

Vervolgens de kluiver (een voorzeil) gezet. Waar zou-

naar volgende havens. En, voor een vloot heb je min-

der gedraagt zich als een schip; het gooit de tros-

den jullie willen staan in zeg 2010? Tegen het slinge-

stens twee schepen nodig.

sen los en gaat varen!En natuurlijk, naast de aan-

ren en voor de balans ook de bezaan (het achterzeil)

wezige nautische vaardigheden, navigatorische

gezet. Wat kunnen we leren van het verleden? Waar

Mag ik u vragen:

kennis en wereldwijde veilige vaargeulen heeft

komen we vandaan ?

Hoe staat het met uw vaargeul ? Diep genoeg of is

“Liever geen NLP… “

het schip een sterke ziel. Deze ziel is dikke maat-

baggeren noodzakelijk ?

jes met de wind en samen bepalen zij de koers en de snelheid. De kaart is niet het gebied.

Vertrouwen bleef voelbaar. Enthousiasme werd zicht-

Kunt u echt anker op? Is uw schip al onder zeil en op

Proefvaart

baar. Onze gasten kregen langzamerhand oog voor

koers en… wat is uw reisdoel?

Ok! Prachtig, heel goed, niets is goed of fout.

het water naast het schip. Het werd tijd voor de trek-

Onbeperkte overtuigingen. Met rapport kan alles. En,

ker onder de zeilen: de genua kon worden gezet.

Ingesloten

het menselijke brein en de ontkenning, een lastige

Maak de toekomst S.M.A.R.T.! Ja, het werd tijd om

Onze meest recente tocht bracht ons naar Zuid Afrika.

combinatie. Ok! Een test dus. Overtuigd van NLP, het

van onze gasten een echte bemanning te maken. De

Een land dat is ingesloten tussen twee oceanen. Een

eigen schip, elkaar en jezelf, en toch ook gespannen en

taken werden verdeeld en de verantwoordelijkheid

mooi symbool. Immers: dit prachtige land is op meer

zenuwachtig. Hoe pakken we dit aan? Zullen we

overgedragen. Oorzaak en gevolg werden ineens

manieren ingesloten; zoals bijvoorbeeld tussen verle-

gewoon eens onszelf blijven; ons zelf laten zien? Ja

zichtbaar. Een geliefde functie was “watchleader”: Hoe

den en toekomst; tussen 1e en 3e wereld, tussen

dus! Daarom: een uitnodiging afgegeven voor een

doen ze het? Hoe zien ze mij? Populair was ook de

zwart en blank, tussen zwart en wit (en dat is

proefvaart. En, anders dan Nederlanders zijn Afrikaners

uitkijk in de mast. Wat een uitzicht! Ja, de waarneem-

anders!). Daar waar iets wordt ingesloten, wil iets

niet opgegroeid met de zee. Zo'n proefvaart is dan ook

posities bleken weer verhelderend. De bemanning

anders eruit. In Zuid- Afrika hoor je, voel je, zie je,

een hele stap. De uiterlijke schoonheid van de zee en

voer het zeegat uit! Van landrot tot zeerob…

proef je, ervaar je passie, verdriet, liefde, boosheid,

het schip was voor onze gasten nog niet zo zichtbaar.

Robert Tettelaar is naast (NLP-)opleider: kleinzoon, zoon, echtgenoot, vader, man van de zee en, niet in de laatste plaats, minnaar van Zuid Afrika

Nieuwe horizon

nieuwsgierigheid, vooruitgang, verleden, heden en nog heel veel meer. Het spuit eruit; het grijpt je! En dan

Naar binnen dan maar!

besef je waarom het opleidingsschip deze koers heeft

Eerst maar eens naar binnen voor de ontmoeting. Het

gezet.

mechanische hart van het schip - de machinekamer -

South Africa: where the impossible becomes possible!

showde ondermeer de krachtige motor. Deze krachtige

Euforie:

zescilinder met z'n zes logische schakelniveaus bleek

het zeegat uit en een nieuwe horizon in zicht !

Columbus moet zich gevoeld hebben als deze “Afrikaners” na het horen van de “antwoorden”.

Brandende vragen

imposant. Aansluitend aandacht geven aan de inwen-

Op het Education Department wilde men van ons graag

dige mens. In de kombuis werd gewerkt aan de niet te

Zoiets simpels, zoiets herkenbaars, zoiets toepasbaars

een antwoord op brandende vragen zoals “wat is

versmaden vier gangen maaltijd. The life learning circle

en wel per gisteren; ja, dit waren pas antwoorden.

leren?” en “hoe legt u onze mensen in townships uit

( “u weet wel: het vierstaps leerproces” ). Met zware

Inmiddels heeft ons schip uitnodigingen om aan te

waarom ze moeten leren?”. Men stelde harde eisen aan

voorbeelden zoals leren autorijden, zwemmen, zeilen

leggen in andere havens van Zuid-Afrika zodat men

de antwoorden. Antwoorden moesten helder zijn, con-

en varen. Leren als natuurlijk levensproces!

daar ook de nieuwe horizon kan zien. En, hoe mooi

creet en per direct toepasbaar. “Wat is nog meer

Onvermijdelijk toegankelijk en bereikbaar voor ieder-

zou het zijn om een tweede schip te bouwen ?

belangrijk voor u?”, was onze tegenvraag.

een. Vanuit deze cirkel is iedereen dus altijd en overal

“Uh, nou, we hebben gehoord dat jullie ook iets doen

aan het leren. Hoe mooi zou het zijn om dit proces,

met NLP” En dan stilte, toen …(kort samengevat): “

deze cirkel te ondersteunen met wat extra technieken,

Liever geen NLP, zoiets hebben we hier niet nodig”. Het

kennis en vaardigheden. Je blijft tenslotte wel opleider!

hoge woord was eruit.

8

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

9

Bianca Minkman

Robert Dilts introduceert 'het Veld' binnen NLP Workshop Field Based NLP In een wereld waar het steeds meer lijkt te draaien om 'ik', wordt tegelijkertijd de roep om meer aandacht voor onze wereld als geheel steeds luider. Niet alleen op het gebied van milieu, klimaat en sociale samenhang, maar ook spiritueel. Die invloed doet zich nu zelfs ook gelden in het toch vrij rationeel ingestelde vakgebied NLP. Een van de sleutelfiguren binnen NLP, Robert Dilts, brengt NLP op een hoger plan door een 'vierde waarnemingspositie' toe te voegen, gebaseerd op 'het veld'.

Tijdens het schrijven van de ledenco-

ker zonder er een show van te

lumn voor het vorige nummer van

maken. Hij stond open voor vra-

Inzicht verkeerde ik in de aangename staat van flow. Ik beschreef de film

“Flow” is de

'What te bleep do we know?!' die mij tot het verrassende inzicht had geleid dat er een link is tussen NLP en kwantum-

mogelijkheden en dat je gedachten-

optimale staat

ming bepaalt de werkelijkheid. Maar wat

sief. Uiteraard zette Dilts de theoretische kaders, maar we werden ook aan het werk gezet.

als al je velden

(patronen) de realiteit beïnvloeden. De structuur van je subjectieve waarne-

de pauzes aan toe bestookt werd. De driedaagse was inten-

fysica. Het voelde alsof het kwartje was gevallen: beiden gaan uit van denken in

gen, waarmee hij dan ook tot in

'Het veld' is immers vooral iets om te ervaren. Het begrip 'veld' staat voor ruimte of energie die

congruent zijn

ontstaat door relaties en interacties, patronen in een systeem

is die werkelijkheid dan? Als je die zelf

(groep, organisatie, verband

inkleurt via je eigen model of the world,

enzovoort). De eerste dag stelde

is het er dan eigenlijk wel? En waar komt dan die flow vandaan?

hij het 'personal field' centraal, op de tweede dag draaide het om het 'interpersonal field' en op de derde dag tenslotte kwam het 'larger

Deze vragen intrigeerden mij zo, dat het geen toeval

field' aan bod.

kan zijn geweest dat juist op dat moment een mailing van het IEP in mijn mailbox belandde, met daarin de

Personal field

Robert Dilts

aankondiging van een workshop door Robert Dilts over

Het personal field is het energieveld waarmee je

Foto beschikbaar gesteld door het IEP

'field based NLP'! Dilts, de man die ik uit mijn NLP-

lichaam omgeven is. In de verfilming van het boek 'De

opleiding ken als het brein achter de (neuro)logische

celestijnse belofte' van James Redfield werden deze

niveaus (omgeving-gedrag-capaciteiten-waarden en

persoonlijke energievelden letterlijk weergegeven door

Interpersonal field

soms onbekende) persoon uit. Deze persoon stelt hen

overtuigingen-identiteit en missie), zou mij zelf het

een soort wolk van licht en kleuren om iemand heen.

Het interpersonal field is het veld dat ontstaat tussen

(op zijn gevoel) letterlijk zodanig in de ruimte op dat

antwoord kunnen geven op mijn prangende vragen. Dit

Dat kwam de filmmakers op veel kritiek te staan van

personen bij interactie. Het maken van rapport is de

de onderlinge verhoudingen worden gevisualiseerd. De

mocht ik niet missen. Ik ben dan ook erg blij dat ik,

nuchtere recensenten die het verschijnsel afdeden als

voorwaarde, het hebben van een intentie de basis. Dit

representanten spelen geen rol, want zij kennen de

namens de Redecatie INzicht en dank zij de gastvrij-

'onzin net als aurafoto's'. Het mag dan in deze film tru-

kan positief uitwerken als een 'wij-gevoel', een gevoel

achterliggende problematiek immers niet, maar hande-

heid van het IEP, de kans kreeg om deze workshop

cage zijn, voor een godsdienst als het Sjamanisme bij-

van betrokkenheid bij een groep. De andere kant van

len op basis van 'wat zij aanvoelen'. Dit levert vaak

eind oktober bij het IEP te volgen.

voorbeeld is het een zeer reëel uitgangspunt. In onze

de medaille is groepsdruk, zoals bijvoorbeeld bij een

verrassende inzichten op omdat het veelal blijkt te

alledaagse werkelijkheid ervaren wij dit personal field

bende. Hellinger maakt in zijn familieopstellingen ook

kloppen met de werkelijkheid terwijl de representanten

Velden

vaak als 'een goed of slecht gevoel' bij iemand of bij

gebruik van het interpersonal field, in de context van

geen informatie hierover hadden. Het kan dan ook niet

Dilts had maar liefst drie dagen uitgetrokken voor zijn

een plaats. In ons taalgebruik hebben we het over

een familie. In zo'n opstelling beelden de deelnemers,

anders dat zij dit 'door krijgen' van een hoger niveau:

verhaal. Hij toonde zich daarbij een enthousiast spre-

'iemand die al mijn energie opslokt' bijvoorbeeld.

representanten, de familiaire relaties van een (hen

het larger field.

10

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

11

Larger field

is dat de wijsheid die nodig is voor verandering al in

Daarvoor is het nodig om 'uit ons hoofd' te blijven.

Met een gevoel van voldoening en iets bijzonders mee-

Dit larger field, of generative field, is het spirituele

het veld aanwezig is en dat deze ontdekt en vrijge-

Niet nadenken over onze gevoelens of gedachten gaan

gemaakt te hebben, ging ik naar huis. Mijn vragen zijn

veld, het allesomvattende energieveld. Sommige men-

maakt kan worden door de juiste context te creëren

analyseren, maar gewoon zíjn in het hier en nu. Dat

beantwoord. Flow is de optimale staat als al je velden

sen noemen het God, je zou het ook 'ons collectieve

('creating a resource state'). Dat betekent bijvoorbeeld

klinkt heel simpel, maar is het absoluut niet. Dilts hielp

congruent zijn. Dat is helaas niet altijd de realiteit, het

geheugen' kunnen noemen. Dit is het niveau dat

dat de rol van een coach faciliterend moet zijn. De

ons hierbij door een geleide meditatie te doen.

ligt er maar aan hoe je je eigen werkelijkheid inkleurt.

Sheldrake, wetenschapper van de synchroniciteitsleer,

coach brengt niet de oplossing, die ligt immers als

Concentreren op je ademhaling, alle zintuigen wijd

Gelukkig biedt NLP tools om je te helpen congruent te

definieerde als 'morfogenetisch veld': een collectieve

besloten in het veld (de ruimte, energie tussen present

open zetten en gedachten loslaten.

worden. En te weten dat de oplossing al besloten ligt in

bron van informatie waar elk organisme op afstemt en

of problem state - het hier en nu - en de desired state

waaruit het zijn ontwikkelingsinformatie ophaalt .

- waar je naar toe wil). De coach moet zijn cliënt hel-

Oefeningen

Mozart duidde dit niveau als volgt aan: 'mijn muziek

pen ontvankelijk hiervoor te worden. Om dat te kun-

De materie over de velden is abstract dus daarom

komt niet van mij, maar via mij.'

nen, moet de coach 'self centered' zijn, oftewel in con-

waren de oefeningen een belangrijk onderdeel in de

Er is sprake van flow als deze drie velden met elkaar in

tact met zijn eigen personal field, congruent zijn. Als

workshop. Dilts bouwde daarbij op van personal naar

overeenstemming zijn. Dit is alleen te ervaren met

hij zich daarvan bewust is, wordt het mogelijk het

uiteindelijk large field. Je moet je immers eerst bewust

meerdere zintuigen tegelijk. Flow is zowel visueel,

interpersonal en larger field te ervaren.

worden van je eigen veld, je eigen energie en jouw

kinestetisch als auditief. Flow op zich is - helaas - niet

het veld, is een geruststellende gedachte.

plaats in het geheel (in dit geval was het interpersonal

Bianca Minkman heeft haar eigen bedrijf, Minkman Journalistieke Producties en is NLP-Master student bij Frank Bruining Personal Training & Coaching.

te modelleren maar wel de toestand waarin je er het

Omgekeerde piramide van Dilts

field de workshopgroep) alvorens je contact kunt

meest ontvankelijk voor bent ('creating a resource

Derde generatie NLP gaat over het exploreren van de

maken met het large field. Dat voelen van het large

Contact auteur:

state').

wereld van de relationele logica en hoe die te integre-

field was overigens niet altijd makkelijk. Een van de

[email protected]

ren met de logica van de bewuste geest . Dilts geeft

oefeningen om elkaars energie te voelen (interpersonal

Eerste en tweede generatie NLP

uitdrukking aan derde generatie NLP door een omge-

field), was bijvoorbeeld het spiegelen van elkaars

Deze opbouw van velden vertoont een analogie met de

keerde piramide op zijn eigen Piramide van Dilts (de

bewegingen waarbij je telkens een nieuw element

1 'Ik zie, ik zie wat jij niet ziet… NLP and beyond', door

ontwikkeling van NLP in de loop der jaren. De eerste

(neuro)logische niveaus) te plaatsen: de top waar de

moest toevoegen. Op een gegeven moment 'voel je

en tweede generatie NLP zijn gericht op het personal

missie zit, wordt het brandpunt naar de nieuwe pirami-

elkaar aan' en gaat dat 'als vanzelf'. Soms resulteerde

Cathelijne Wildervanck in: INzicht nr. 3-2006 2 Workshopbundel IEP bij workshop Field based NLP door

en interpersonal field, de derde generatie op het larger

de-op-zijn-kop van trans-missie. De spirituele niveaus

dat voor toeschouwers in een mooi esthetisch bewe-

Robert Dilts, 2006.

field.

zijn familie, professie, gemeenschap en planeet2.

gend geheel.

Oorspronkelijk was NLP als gedachtegoed het resultaat

Een oefening die mij wel aansprak, was het brengen

van de bestudering door Bandler en Grinder van thera-

Zingeving

van hulpbronnen uit het interpersonal field naar je per-

peuten die goede resultaten wisten te behalen. De

Als we het over een spiritueel niveau hebben, is de

sonal field. In een opstelling representeerden groepsle-

effectieve technieken en methoden werden in kaart

stap snel gemaakt naar zingeving. Derde generatie NLP

den (het interpersonal field in dit geval) een bepaald

gebracht en gemodelleerd. De therapeutische relatie

speelt zich immers af op identiteitsniveau in plaats van

gevoel dat je hebt (problem state). Vervolgens stelde

vormde de context om veranderingen te realiseren op

het niveau van gedrag of overtuigingen. Hoe past dat

een ander groepslid zich op als het gevoel óver dat

het niveau van gedrag en capaciteiten. Deze fase, die

in het plaatje van de velden? Dilts zegt hierover: “It's

gevoel (daar zit vaak het probleem!). In dezelfde

globaal de jaren zeventig en medio tachtig beslaat,

your job to keep the channel open to let your energy,

opstelling namen representanten plaats die symbool

staat bekend als 'Eerste generatie NLP' .

your field flow into the world. That's your contribution.”

stonden voor de staat die je wilde bereiken (desired

Geleidelijk verlegde NLP zijn focus buiten de therapeu-

Hij legt dit uit aan de hand van de niveaus van leren

state) en het gevoel dat je hebt als je deze toestand

tische wereld, naar het onderwijs, de gezondheidszorg

en veranderen van Bateson.

bereikt zou hebben. Degene die het gevoel voor de

en sales bijvoorbeeld. Uitgangspunt was nog steeds de

Level 0 is de huidige situatie, een patroon of gewoon-

opstelling inbracht, moest vervolgens de plaats inne-

één-op-één relatie, maar nu lag de nadruk op de rela-

te. Level 1 is een correctieve verandering in dit

men van de representanten. Opvallend was dat de

Gilligan, een grote naam in Ericksoniaanse hypno-

tie tussen de ander en jezelf, je kern. In deze fase,

patroon, je probeert iets anders te doen. In organisa-

representanten 'als vanzelf' hun houding, plaats of

therapie, een workshop met als thema de helden-

zogenoemde 'tweede generatie NLP', verdiepte NLP

ties hebben we het dan over een reorganisatie. Bij

intensiteit van beweging of uitdrukking gingen aanpas-

reis, een eeuwenoude blauwdruk voor persoonlijke

zich met inzichten over waarden, overtuigingen, meta-

level 2 switch je naar een ander patroon, van jezelf.

sen (net als bij familieopstellingen geldt hier de invloed

transformatie.

programma's, tijdlijnen, submodaliteiten en waarneem-

Tot nu toe zitten we in het personal field. De hulpbron-

van het larger field). Door één voor één de plaats van

posities. Er kwam als het ware een niveau bij.

nen van een ander breng je in je eigen veld in op level

de representanten over te nemen, leek het wel alsof je

3-niveau. Dat is wat we in feite doen als we iemand

blik werd verruimd.

IEP Workshop: 'The Hero's Journey' door Robert Dilts en Stephen Gilligan januari 2007 in Groesbeek Wie ook een workshop met Robert Dilts wil meemaken, krijgt op 25, 26 en 27 januari 2007 de kans. Bij het IEP geeft Robert Dilts samen met Stephen

Twee van de meest creatieve en ervaren ontwikkelaars van veranderingsmodellen laten hun licht schijnen over de archetypische reisroute voor

Derde generatie NLP

modelleren. Nu is sprake van actie in het interpersonal

In de jaren negentig zijn daar aandacht voor identiteit,

field. Bij level 4-learning, ook wel field learning, denk

Dilts besloot de driedaagse workshop met een oefening

menselijke verandering.

visie en missie bijgekomen. In deze 'derde generatie

of doe je iets wat geen ander eerder heeft gedaan.

waarbij diverse muziekstijlen de vijf ritmes van

Kernbegrippen zijn transformatie, roeping, zelf-

NLP' ligt de nadruk op verandering in een heel sys-

Denk aan het voorbeeld van Mozart die zei dat zijn

Gabrielle Roth representeerden. De ritmes, die duide-

bewustzijn, het verlaten van je 'comfort zone',

teem: de 'vierde waarnemingspositie'. Deze positie

muziek niet vanuit hem kwam, maar dat het hem 'toe-

lijk in de muziekfragmenten naar voren kwamen,

omvat en ontstijgt tegelijkertijd de andere drie posities

viel'. In het bedrijfsleven hebben we het over innova-

waren flow, staccato, chaos, lyrical en stillness. Vanuit

(ik-de ander-de waarnemer). De vierde positie is je

ties. Om toegang te hebben tot level 4 moet je vanuit

contact met het personal field ging iedereen bewegen

identificatie met het veld, de energie tussen de drie

verbondenheid met jezelf, je kern (personal field) in

op de muziek, zodat er een aparte 'groepssfeer' (inter-

overige posities. De aanname van derde generatie NLP

een staat komen van 'stillness' of 'flow' aldus Dilts.

personal field) ontstond.

12

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

energie en creativiteit, flexibiliteit, reframing, field based NLP en het reorganiseren van je levenspad. Meer informatie: www.iepdoc.nl

13

Onno Uringa

‘Loswerken met Paarden’ als ultieme vorm van feedback Vroeger, toen ik een jochie was van een jaar of

Een paard is van nature een vluchtdier. In de kudde

in welke mate je in staat bent om echt rapport te

Unieke feed back kans

tien, was ik niet weg te slaan op de manege waar

bestaat er een natuurlijke hiërarchie. Er bestaan 2

maken en daar direct een loepzuivere feedback op te

In samenwerking met Marijke de Jong als vaste gast-

ik zo ongeveer woonde. Op de een of andere

belangrijke functies die verworven zijn door 1 merrie

krijgen.

trainster en paardenexpert binnen onze opleidingen,

manier werd ik zo aangetrokken door paarden,

en 1 hengst. De merrie heeft haar status gekregen van

•

Ben je in staat om de techniek pace en lead toe te

organiseren we op 20 januari 2007 van 14.00 tot

dat ik al mijn vrije woensdagmiddagen en week-

de groep omdat zij ultiem in staat is de kudde te leiden

passen?

17.00 uur in Arnhem een middagworkshop

enden bij deze supersensitieve wezens wilde zijn.

(richten). Ten aanzien van de kudde loopt zij voorop en

•

Wat doe jij of laat jij in jouw gedrag?

“Loswerken met Paarden” voor leden van de NVNLP.

Wat was en is er dan zo fascinerend aan paar-

bepaalt dus de richting waar de kudde heengaat. De

•

Houd jij rapport of laat jij je afleiden door de

U krijgt de ultieme kans om uw eigen gedrag beter te

den?

hengst heeft zijn status gekregen omdat hij de meeste

gebeurtenissen om jou heen?

leren begrijpen op een diepere laag waar ons ego

Weet je al wat jij wilt, voordat je naar het paard

(even) uitgeschakeld wordt. De kosten voor de work-

macht heeft om de kudde te beschermen, maar ook

•

Internal state

om voor vermeerdering te mogen zorgen. De hengst

toe gaat? Paarden reageren daar onmiddellijk op en

shop bedragen voor leden van de NVNLP € 50,=.

Paarden kennen geen rancune, geen jaloezie, geen

loopt achter de kudde en bepaald enkel hoe hard de

laten dat terug zien in hun gedrag.

(Niet-leden kunnen ook deelnemen. Zij betalen echter

oordeel, geen spijt. Een paard denkt niet:”Gister was

kudde vooruit moet wanneer er gevaar dreigt (drijven).

Veel deelnemers geven na hun ervaring aan dat ze

€ 100,= voor deze workshop)

je niet zo aardig tegen me, dus vandaag kijk ik je niet

Dit gevaar kan bestaan uit droogte, te weinig eten of

onthutst zijn, diep onder de indruk van wat er gebeurd

Wanneer u deze kans wilt aangrijpen, kunt u zich

aan!” Nee, paarden hebben een herseninhoud ter

gevaar om aangevallen te worden door een prooidier.

is en een enorm respect krijgen voor deze elegante

onder vermelding van uw NVNLP-lidmaatschap-num-

grootte van een tennisbal en deze inhoud hebben ze

De hengst zal dus nooit op eigen houtje bepalen waar

dieren die hen op een zeer subtiele en sensitieve

mer, opgeven bij het secretariaat van Unique Quality

hard nodig om te kunnen eten, drinken, paren zo af en

de kudde heengaat. Het samenspel tussen merrie en

manier duidelijk te maken welke gedragspatronen aan-

Coaching.

toe en te kunnen vluchten. Er is geen ruimte om een

hengst is daarbij uitermate belangrijk.

dacht behoeven. Wij gebruiken als trainers deze unieke

Wij beloven u een waanzinning indrukwekkende en

subjectieve ervaring, zoals we dat zo mooi zeggen bin-

ervaring dan ook dankbaar als metafoor in tal van

leerzame middag!

nen NLP, te herkaderen waardoor zij anders over die

oefeningen van onze communicatieopleidingen. Het

ervaring kunnen denken, voelen en handelen. In die

Feedback

spreekt voor zich dat het 'loswerken' met paarden ook

zin kunnen paarden maar één ding doen om te

In het kunstmatige bestaan van vandaag de dag waar-

zeer geschikt is binnen leiderschapstrainingen.

(over)leven en dat is uptime zijn. Wanneer ze niet in

bij de meeste paarden geconditioneerd zijn voor een

het 'hier en nu' leven, dan zal een paard als vluchtdier

bepaalde functie zoals bijvoorbeeld paardrijden, is er

niet lang leven in de vrije natuur.

een oude methode herontdekt om mensen op een

Dit overlevingsinstinct zit zo diep in deze mooie dieren,

natuurlijke, ongeconditioneerde manier in contact te

dat ze hun innerlijk weten, hun internal state, uiterma-

laten komen met paarden. Deze methode heet 'loswer-

te effectief gebruiken om te bepalen hoe het contact

ken'. Wanneer mens en paard in een bepaalde ruimte

met hun buitenwereld is.

elkaar 'vrij' kunnen ontmoeten, is het mogelijk voor de

En daarmee is direct de link gelegd met NLP.

mens om het paard te leiden. Het leiden bestaat dan

Onno Uringa is trainer/ coach/consultant en mede partner van Unique Quality Coaching. Meer info en contact auteur: www.uqc.nl [email protected]

uit een natuurlijke manier van contact maken en ver-

Leiden

breken door de 2 belangrijkste functies van de kudde

Het oordeelloos en zintuiglijk kunnen waarnemen zijn

na te bootsen, respectievelijk 'het richten' (waarheen?)

DE ingrediënten voor een effectieve feedback. Hiermee

en het drijven (welke snelheid?). Door de non-verbale

bedoel ik dat de feedback specifiek aangeeft hoe de

communicatie en dan met name de lichaamshouding

ander jou ervaart in het effect van je eigen communi-

en -beweging bepaal je hoe de verhouding is in

catie. Wanneer paarden het contact met hun buitenwe-

bepaalde fysieke ruimte tussen jou en het paard. Jouw

reld niet vertrouwen, zullen ze direct hun internal state

congruentie in beweging en houding in relatie tot het

volgen en van daaruit reageren. Dit is wat veel mensen

paard, maken of het paard jou durft te volgen.

verleerd zijn! Het gevoel als kompas te gebruiken.

Het verbazingwekkende is dat wanneer het paard jou

Hoe kan je paarden nu gebruiken als middel om feed-

vertrouwt als de leider, deze je blindelings zal volgen.

back te krijgen over je eigen rapport skills?

De doodeenvoudige reden hiervoor is dat jij de meeste

Met paarden kun je grofweg op 2 manieren omgaan,

veiligheid biedt en dat is wat binnen de kudde het min-

je kunt paarden onder controle houden en er functio-

ste energie kost en dus een maximale kans op overle-

neel mee omgaan en je kunt op een natuurlijke manier

ven.

Telefoon secretariaat Unique Quality Coaching: 0570 - 52 48 80

contact maken met paarden om ze daarmee hun oorspronkelijke gedrag terug te geven. De laatste manier

Binnen onze opleidingen bieden wij onze deelnemers

zal ik toelichten.

de mogelijkheid om op deze manier erachter te komen

14

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

15

Margrete Stoute-Boots

Kinderen leren spelende rwijs over (zelf )respect

De Kracht van 8

een kind dat buitengesloten wordt bij een spel, is zijn opmerking: 'Maar iedereen hoort er toch bij?' (=thema 8). Met als effect dat het kind toch mee mag spelen. Een leerkracht verwoordt het als volgt: 'Goed omgaan

Stel, je kind wordt gepest. Dan kun je twee dingen doen: je er helemaal door in beslag laten nemen

met jezelf en de ander is bij veel kinderen nog niet

met alle emoties van dien óf het pesten herkaderen, de woede en onmacht erkennen en omzetten in

vanzelfsprekend en toch is het de basis voor het zich

actie. Ik koos als ouder van een kind dat gepest werd, voor dat laatste. Geïnspireerd door NLP heb ik

thuis voelen op school en in de klas. Zonder dit 'gevoel

mijn energie gericht op het positieve met als resultaat het concept 'De Kracht van 8'. Het is een educa-

van thuis' kan er naar mijn mening niet optimaal wor-

tieve 'kapstok' voor kinderen en de volwassenen om hen heen met als doel hen bewust te maken van

den geleerd'.

respect voor zichzelf en voor anderen. Het concept werd bekroond met de Onderwijsprijs Noord-

De betekenis van een 8 op zijn kant, een lemniscaat,

Holland 2004.

staat symbool voor de duurzaamheid van dit gebeuren. Elk schooljaar komen de thema's aan bod, van september tot en met mei, met voor elke groep weer nieuwe zeg je wat jij graag wilt (kracht 6). Mocht er sprake

Uitnodiging voor deelname aan De Kracht van 8

suggesties om iets mee te doen bij elk thema.

1. Het maakt me niet uit, welke leeftijd je hebt of hoe je eruit ziet. Ik wil weten of je leeft naar wat voor jou belangrijk is en dat laat merken in wie je bent en wat je doet. En dat je jezelf durft te zijn, met al je kwaliteiten en alles wat je nog wilt leren in dit leven. 2. Het maakt me niet uit of het verhaal dat je me vertelt waar is of niet. Ik wil weten of je eerlijk tegen jezelf kan blijven. Of je eerlijk kunt voelen wat er, echte pijn of vreugde.

zijn van botsen, kun je jezelf en de ander een nieuwe kans geven (kracht 7), zodat de wereld een plaats is

Invloed op vaardigheidsniveau

van vrede en voor iedereen! (kracht 8)

De overtuiging alles is te leren is zeker binnen een setting als een school op zijn plek! Volwassenen heb-

8-bladige windmolen als symbool

ben een voorbeeldfunctie maar bij de Kracht van 8

Een kleurrijke 8-bladige windmolen, waarbij het kind in

staat het uniek zijn van een kind centraal. Iedereen

het middelpunt staat en alles en iedereen daarom heen

leert op zijn eigen manier en heeft specifieke talenten.

draait en zijn of haar invloed uitoefent, staat symbool

Door middel van een 'talentenjacht' laat De Kracht van

voor De Kracht van 8. Het is bedoeld als anker voor de

8 kinderen hun eigen slimheid en talent ontdekken.

kinderen, maar ook als metafoor voor het leven zelf.

Howard Gardner (VS) heeft een model over leren

De bladen staan dan voor de waarden en het hart is

gemaakt, waarin hij 8 (!) menselijke intelligenties

een spiraal die van binnen naar buiten draait. Je wordt

beschrijft. Daarom zijn er in het projectboek voor

je tijdens je leven bewust van je waarden en hoe ze

leerkrachten (en ook bij die voor ouders) werkvormen

tot uiting komen in je gedrag. Is er sterke tegenwind,

opgenomen zoals leren via verhalen, zingen, individu-

dan heb je beide handen nodig om je leven (de wind-

ele activiteiten met schrijven, tekenen, knutselen,

molen) in de hand te houden. De kleuren van elk blad

drama en spel. Ook worden de acht thema's uitgediept

Wat mij opviel aan het zogenaamde 'pestprotocol' (een

vervagen maar als je de windmolen weer naar je toe

in het coöperatieve Kracht van 8 kaartspel (voor kinde-

vreselijke benaming trouwens) van de basisschool van

keert (zelfreflectie), worden alle kleuren (waarden)

ren én volwassenen), dat is ontwikkeld in samenwer-

mijn kinderen, was dat alle regels in negatieve zin

weer zichtbaar.

king met Anne Mijke van Harten van Earthgames en

waren geformuleerd: 'niet schelden', 'niet slaan', 'geen

De volgende waarden vormen de basis van De Kracht

Steven Michiel Rijsdijk van Zonnespel. Onze wens voor

spullen afpakken van elkaar' enzovoort. Inmiddels had

van 8: liefde, eerlijkheid, respect, vriendschap, samen-

meer aandacht van kinderen voor samenwerken en

ik dankzij NLP geleerd en ervaren, welke uitwerking

werking, vrede, vergeving, veiligheid en vrijheid. Ook

elkaar helpen (thema 4) is de aanleiding geweest om

negatieve formuleringen kunnen hebben. Daarom pleit-

van belang zijn: bewustzijn, aandacht, communicatie,

te zoeken naar een spelvorm die dit aspect in zich

te ik voor een vertaling van het pestprotocol naar iets

begrip, plezier, creativiteit, groei en steun. Kinderen

heeft. Dit in tegenstelling tot de meeste gangbare

positiefs. Ik koos daarbij voor verschillende werkvor-

maken zich deze waarden aan de hand van De Kracht

spellen die vooral competitief van aard zijn.

men om de 'acht krachten' aan te bieden. Het team

van 8 vooral eigen door eenvoud, herhaling en positie-

van leerkrachten reageerde enthousiast.

ve aandacht.

Kinderen leren respectvol om te gaan met zichzelf en

Invloed op gedragsniveau

die hierbij hoort, is bruin; de kleur van zelfbewustzijn.

de ander via acht thema's (krachten):

Alle 8 thema's (krachten) kunnen leiden tot gedrags-

Wie ben ik werkelijk? Je mag jezelf accepteren en

Als je weet wie je bent (kracht 1) en jezelf en eerlijk

verandering en daarmee een ander school/leefklimaat.

waarderen, met al je kwaliteiten en alles wat je nog

kunt zijn (kracht 2), in respect (kracht 3) met jezelf en

Bewustwording van deze 8 thema's en zeker de herha-

wilt leren. Dit gevoel van eigenwaarde en liefde voor

anderen kunt leven, delen en samenwerken (kracht 4),

ling ervan elk jaar weer, laten een effect zien op soci-

jezelf ontstaat, als je als kind diep van binnen weet,

dan luister je naar jezelf en een ander (kracht 5) en

aal en emotioneel gebied. Een concreet voorbeeld van

dat er van je gehouden wordt en dat je van jezelf mag

Invloed op identiteitsniveau Thema 1 start met de kreet 'ik ben mezelf'. De kleur

16

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

3. Ik wil weten of je de ander kunt accepteren en verdragen, precies zoals diegene is en of je bevriend kunt zijn met jezelf. 4. Ik wil weten of je bereid bent samen met mij en anderen je schouders ergens onder te zetten, zodat de wereld daadwerkelijk ten goede zal veranderen. En of je ondanks eigen twijfels en tekortkomingen de ander wilt helpen. 5. Het maakt me niet uit hoe druk je bent. Ik wil weten of je kunt stilstaan en de schoonheid kunt zien in het alledaagse, zelfs als je denkt daar geen tijd voor te hebben. En te luisteren naar het ritme van je adem en je hart en kunt genieten van het lied van een vogel. 6. Het maakt me niet uit hoeveel talen je spreekt. Ik wil weten of je de taal van je hart spreekt en dat je woorden kunt geven aan wat er van binnen leeft en wat je nu echt graag wilt, zonder bang te zijn dat een ander je misschien afwijst. 7. Ik wil weten of je kunt leven met mislukkingen, die van jou en die van mij. En dat je ervan kunt leren en daarna jezelf en de ander een nieuwe kans kunt geven. 8. Het maakt me niet uit welke godsdienst of filosofie je aanhangt. Ik wil weten wat jou van binnen KRACHT geeft om te zijn wie je bent, te doen waarvoor je hier bent en te beseffen dat je deel uitmaakt van een groter geheel.

17

inleiding thema Jeugd en Gezin

A.G. de Boer houden precies zoals je bent! Door het kind in contact

Jeugdhulpverlening is een thema dat om belangrijke redenen

te brengen met zichzelf (door een spiegel te zijn) en

momenteel volop in de belangstelling staat.

aan te spreken op al zijn vermogens en talenten,

De inleider Ånske de Boer; een “insider” in het vakgebied, geeft

groeit het gevoel het gevoel van zelfvertrouwen en

zijn persoonlijke visie weer op de vraag hoe wij -en de

daarmee het besef van identiteit.

Jeugdhulpverlening in het bijzonder- kinderen (weer) kunnen laten voelen dat ze echt welkom zijn als een baken voor hun verdere ontwikkeling en toekomst. Hun toekomst… onze toe-

Margrete Stoute-Boots is moeder van twee opgroeiende zonen en coach in haar eigen praktijk voor zelfontwikkeling & heling Al-licht-5. Zij introduceerde De Kracht van 8 in 2003 op basisschool Sint Maarten in Oudkarspel (NH). Sinds kort werkt zij samen met 4 vrouwen in de stichting De Kracht van 8 om het concept verder vorm te geven en uit te dragen. Meer informatie en contact auteur: www.dekrachtvan8.nl [email protected]

komst…. De rol van NLP binnen deze kaders staat in dit themakatern “Jeugd & Gezin” centraal.

Contact vóór contract

Ånske de Boer

Verantwoordelijkheid voor kinderen brengt verantwoor-

baar blijkt. Groepsopvoeders ervaren het inmiddels als

delijkheid voor onszelf, als volwassenen in beeld. De

zeer bevredigend om te zien hoe kinderen/jongeren

vragen die dit bij mij oproept, zijn bijvoorbeeld: bete-

reageren op die nieuwe inzichten vanuit NLP-attitudes,

kent het 'je bezig houden met kinderen' dat je eerst

-kennis en -vaardigheden. Ze blijken te werken.

een bijdrage aan de kwaliteit van je eigen leven moet

Eenvoudige dingen zoals het actief luisteren, het con-

leveren? Hoe kunnen we kinderen laten voelen dat ze

tact (rapport) maken, zelf helder zijn in directe com-

werkelijk welkom zijn? En hoe ruimen we overtuigingen

municatie en pas daarna afspraken maken. Het is

uit de weg die dit hinderen?

prachtig om te merken dat kinderen bereid zijn om dan

In gesprek met jezelf, voordat je in gesprek gaat of

ook jouw 'lessen' te accepteren ('luisteren om gehoord

bent met jouw (een) kind, betekent contact maken

te worden'). Geduld hebben in het volgen en leiden

met jezelf: in je eigen kracht gaan (dat is dus geen

(pacing / leading) en kinderen laten voelen hoe het is

macht) en besluiten wat je voor dit kind wilt beteke-

om overtuigd te zijn van hun eigen hulpbronnen. Hun

nen. Daarna komt dit kind in het open centrum van

fantasie stimuleren en mogelijkheden bieden om die

jouw aandacht: 'wees welkom'. 'Contact vóór contract'

ook daadwerkelijk in te zetten. Geleide fantasie (GIP)

daarna met het kind (oftewel rapport vóór commit-

voor het slapen gaan, maar ook de simpele metamo-

ment) bleek in mijn ervaring met kinderen, ver voordat

del-overtredingen in het alledaagse taalgebruik voorko-

ik ook nog maar ooit iets van NLP vernomen had, een

men blijken bij kinderen zeer effectief te werken.

basale conditie. Daarna voegde NLP nog heel veel meer toe.

De onderwerpen in de volgende artikelen geven een duidelijk beeld van het wezenlijke belang van het (ver-

Helaas komt de 'wees welkom'-boodschap in het huidi-

der) inzetten van NLP in de Jeugd- en Gezinszorg.

ge systeem van de Jeugdzorg en Jeugdhulpverlening

Waar het in alle artikelen om draait, is de vraag: hoe

(met alle goede bedoelingen van dien) in de beleving

stellen we het kind wérkelijk centraal? De auteurs van

van kinderen / jongeren vaak niet over. Zij moeten

dit katern belichten dit vanuit diverse invalshoeken.

samenwonen in te grote groepen. Vaak worden jongeren met uiteenlopende - soms ernstige - problemen bij elkaar gezet zonder dat de zorg hierop wordt afgestemd. Instituten zijn in zo'n omstandigheid nauwelijks

In 6 avonden wordt de betekenis van spiritualiteit binnen NLP in het licht gehouden.

tot meer in staat dan een menswaardige verzorging; kinderen worden niet aan hun lot overgelaten maar worden ook niet individueel geholpen. Daar is simpelweg nog geen geld voor.

Oefeningen, theorieën, inzichten, discussie. Wanneer: 8, 25,33,29 maart, 5 en 12 april van 19:30 tot 21:30 Waar: De Roos, P.C. Hooftstraat 183 in Amsterdam Meer weten: www.amavu.nl of 020 6369092

Gelukkig is inmiddels in de MBO- en HBO-opleidingen

Ånske George de Boer is master practitioner en 30 jaar lang werkzaam geweest in diverse sectoren van de Jeugdhulpverlening en gedurende de laatste 26 jaar respectievelijk als directeur en lid van het Managementteam van een Rotterdams residentieel Jeugdhulpverleninginstituut. Met de VUT sinds 2002, voert hij (sinds 1979) een eigen praktijk voor coaching, counseling en consult.

voor Jeugdhulpverlening in hoog tempo het besef aan het doordringen, dat er ook in groeps- en gezinsverband veel van de NLP-werkwijzen zeer effectief bruik-

J e u g d

e n

G e z i n

Contact auteur: [email protected]

19

thema: Jeugd en Gezin

Frederik van Meeteren

Groot, groter, grootst

doet, dat kan je helemaal niet in de DBC registratie vastleggen. Hoogstens bewijs je tegen wantrouwende lieden dat je een bepaalde verrichting van zoveel euro uit de AWBZ gemeenschapspot zou mogen claimen.

De essentie Wat is de kracht van de NLP in de hulpverlening? Met

Toen de klap kwam - een gigantische ingeslagen meteoriet in Siberië - was er een piepklein oermuisje,

ten? Als je zo'n logge organisatie zou moeten geloven,

jezelf en met je omgeving in evenwicht blijven, ecolo-

en die overleefde de catastrofe. Waarschijnlijk omdat dit een warmbloedig dier was met een bescher-

dan dient iedereen zich aan hun vastgelegde regeltjes

gisch leren leven. In de maat blijven met jezelf, niet

mend vachtje van warmte isolerende haren. Al die reusachtig groot gegroeide dino's en andere amfi-

te houden en dan moet je óók heel veel formulieren

teveel boven je maat en ook niet teveel onder je maat.

bieën en reptielen gingen kansloos dood. Alleen de piepkleine wezentjes konden zich aanpassen aan

invullen op heel veel PC's , want anders wordt je ver-

Dan kan jij je klant inspireren om ook meer in even-

een tientallen jaren grijs - door stof in de lucht geen zon meer op de aarde - en koud klimaat. De rep-

pletterd onder de gigantische druk van het grote gelijk

wicht te komen met hem/haarzelf. Zelfs als er een

tielen en amfibieën zijn daarna nooit meer zo groot geworden, de zoogdieren daarentegen wel, denk

van die hele grote organisatie.

erkende psychiatrische ziekte of gebrek aanwezig is.

maar aan het grootste zoogdier: de blauwe vinvis (30 meter of zo).

Zelfs als alle hoop vervlogen lijkt omdat het allemaal

De arena

zo moeilijk en moeizaam gaat.

Eerst was er de geneeskunst en toen de geneeskunde.

Kinderen, dat is helaas nog andere koek. Kinderen

In de oertijd had zo'n reuze reptiel wel één groot

Zelfs als je niet al die miljarden te besteden hebt voor

Via de psychoanalyse en andere vormen van psycho-

kunnen nog niet zoveel en hen wordt vooral geleerd

gebrek: namelijk hersens. Zo'n super groot lichaam

een nog grotere fusie of de bouw van een gigantische

therapie (Gestallt-, Gedrag-, Systeem-, en ga maar

om naar de volwassenen te luisteren (en dan bedoelen

moest bestuurd worden vanuit een heel klein koppetje

supermarkt voor welzijn & geluk. In dat geval lijkt het

door) kwamen Bandler en Grinder in de jaren 80 van

we meestal: gehoorzamen aan hun bevelen). En wij

en daar pasten maar een beperkt aantal hersencelle-

me wel essentieel om te durven geloven in jezelf. Dat

de vorige eeuw met NLP. Neuro Linguïstisch

volwassenen gunnen onze kinderen een blije jeugd,

tjes in. Tenminste in verhouding tot zo'n super groot

je in rapport bent met jezelf en ook dat je in rapport

Programmeren. Nu zijn er in Nederland inmiddels zo'n

een stralende toekomst en juist heel veel niet van wat

lijf van 15 meter. Nou heeft de natuur in die tijd ervoor

kunt zijn met je klant. Dan lukt het allemaal veel beter.

beetje in iedere stad wel één of meer NLP instituten,

wij eerder in onze jeugd ervoeren: frustraties. Daarom

gezorgd dat er bij-hersens kwamen in het ruggenmerg,

die trainingen, coaching en adviezen aanbieden. Iedere

zijn de meeste jeugdhulpverleners vol goede bedoelin-

maar het bleef behelpen. Vandaar dat ze toen heel snel

De uitdaging

volwassene die dat wil, kan zich daar aanmelden.

gen over hoe we deze jeugd een boel ellende kunnen

uitstierven toen het klimaat teveel ongunstig verander-

En jij, als hulpverlener met ware Siegfried ambities, ga

besparen: ze richten zich op wat ze niet willen.

de.

je kiezen om de draak te bestrijden? Be my guest.

Zo is het ook met de moloch van de uit z'n voegen

Ga je gang, als je daar de puf voor hebt en oefen

Kinderen en hun gezinnen vragen geregeld om hulp.

gegroeide hulpverlening. Als we hen moeten geloven

daarvoor alvast met het slepen van een dood paard.

Ze melden zich aan bij kinderartsen en de reguliere

moeten wij, hulpverleners, wachten op de goedkeuring

't Schijnt reuze vermoeiend te zijn en weinig bevredi-

GGZ (Geestelijke Gezondheid Zorg instituten, vroeger

van boven, voordat je iets mag uitvoeren. Ze suggere-

gend met erg weinig kans op succes. Bovendien, waar

RIAGG) en bij BJZ's (Bureaus Jeugd Zorg).

ren als het ware dat je een product bent van je omge-

gaat het er bij jou om: wie geef je de voorrang, de

Er zijn daar lange wachtlijsten en de Inspectie voor de

ving en dat, als je iets wilt veranderen, dat je dat via

klant of de draak?

Volksgezondheid heeft er recent nog eens “schande”

hun regels, vaak genoemd de democratische weg, zou

Een NLP training als uitdaging kan ook een echt feestje

van gesproken, dat die jeugdhulpverlening het zo

moeten doen. En dan weten zij wel raad met jou!

zijn voor jou, als (jeugd-) hulpverlener. Ga eerst maar

slecht doet: behalve lange wachtlijsten, het langs

Helaas, pindakaas, jouw idee past toevallig net niet in

eens naar een (gratis!) kennismakingsavond van zo'n

elkaar heen werken, misschien ook nog: weinig goede

de tijdgeest, of in het politiek correcte denken of nog

NLP instituut en kijk, hoor en voel dàn, wat je vindt

resultaten.

een ander smoesje om eigen initiatieven en verant-

van die mensen, die trainers en hun fantastische aan-

De reuzen

woordelijkheid zo snel mogelijk weer te elimineren.

bod om jou te gaan trainen in de NLP! Ik sta ook open

In deze tijd zijn de reuze reptielen van weleer, de

voor vragen en of adviesgesprekken, wanneer je, als

tyranosaurus rex, als vleesetende draak en verwoester,

Wil je iets veranderen dan werkt dat het beste van

hulpverlener, eerst nog eens van een ervaringsdeskun-

opnieuw aan de macht gekomen dankzij het geloof:

boven naar beneden, zo stelde Robert Dilts vanuit het

dige meer wilt weten. Afspraak is dan wel: eerst op

“big is beautiful!”. Van kleine, misschien vroeger best

frame: “neurologische niveaus”. Dus vanuit de missie

zo'n kennismakingsavond gaan voelen hoe het daar is

gezellige hulpverleningsbureautjes zijn er nu giganti-

(wat heeft de hulpverlening aan de mensen te bie-

en dàn pas ondergetekende raadplegen!

sche provinciale GGZ instituten in grote gebouwen met

den?), naar het identiteitsniveau (wie of wat is de

heel veel managers, orderegels en administratieve pro-

hulpverlening, waar staan wij voor?) naar beneden

cedures. En de groei gaat maar door: binnenkort gaan

naar waarden en overtuigingen (wat drijft ons?) de

deze instituten weer verder fuseren met “thuishulp” en

vereiste vaardigheden en dan naar gedrag en ten slot-

schoonmaakbedrijven, zo lezen we in de krant. Want

te naar de omgevingsfactoren.

ze kunnen niet achterblijven bij de zorgverzekeraars, die óók doorgaan met fuseren om zo half Nederland als

En wellicht is de missie van jouw hulpverlening voor

klant te kunnen hebben!

die ene klant wel heel bijzonder en speciaal en erg persoonlijk en past deze helemaal niet in de blauwdruk

20

Hoe ga je als NLP getrainde om met zulke DBC-GGZ-

(richtlijnen, protocollen) van de centrale directie van al

ZN-AWBZ (en nog een aantal afkortingen!)-mastodon-

die gefuseerde GGZ instituten. Want hoe jij je werk

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

Frederik van Meeteren is psychiater, kinder- en jeugdpsychiater en opgeleid in NLP. Contact auteur: [email protected]

21

thema: Jeugd en Gezin

Sue Hillier-Smith

Contact maken met kinderen in een professionele situatie In mijn werk als dyslexie counselor heb ik veel met kinderen te maken. Voor het slagen van de therapie is het noodzakelijk dat het kind gemotiveerd is. Om een kind te motiveren moet je optimaal rapport hebben en het begin daarvan is contact maken. Tijdens het volgen van mijn NLP-opleiding had ik

pelweg dat hij van tevoren wist dat het goed zou gaan. b) Het kind heeft alles in zich wat hij nodig heeft.

als een van mijn doelstellingen dat ik in dit specifieke contact maken nog beter wilde worden. Ik kon

Weer was er een klein verschil; de professionele

wel redelijk opschieten met kinderen maar het zou zeker beter kunnen: ik leek soms een beetje op

mensen gingen bewust van de NLP vooronderstel-

een nijlpaard dat heel gewetensvol en voorzichtig met een vlinder speelde… Modelleren bood uitkomst! Hieronder kunt u lezen hoe dat in zijn werk ging en tot welke succesvolle verandering dat geleid heeft.

ling uit en René deed het onbewust. c) Het kind heeft een goede reden voor alles wat hij doet. Dit werd in de interviews op hele verschillende manie-

Leren modelleren

Hanneke, mijn tweede model, is een collega-dyslexie

ren verwoord maar de boodschap bleef voor allemaal

In een modelleringsopdracht tijdens de Masters' oplei-

counselor, die ook moeiteloos contact met kinderen

dezelfde. Heel belangrijk vonden ze alle drie om een

ding heb ik meegemaakt hoe Hans, medestudent en

maakt.

goede sfeer en een veilig plekje voor het kind te

kinderpsycholoog, gemodelleerd werd over 'rapport

René, mijn derde model, werkt niet met kinderen en

scheppen. Ze vonden het kind zelf heel belangrijk.

maken met kinderen'. Wat mij vooral opviel is dat hij

toch is hij een soort 'kindermagneet'. Kinderen vinden

Deze twee criteria waren zo cruciaal en vanzelfspre-

het eerste contact maken met het kind als iets vanzelf-

hem meteen aardig en hij maakt heel makkelijk con-

kend voor ze, dat ze het in de eerste instantie niet

sprekends beschouwt - dat doe je 'gewoon'! Dit wilde

tact met ze. Ik was benieuwd of er verschil was tussen

eens onder woorden konden brengen.

ik ook kunnen. Vandaar dat ik Hans vroeg of ik dat van

het 'professioneel' contact maken met kinderen en de

hem mocht modelleren.

alledaagse 'kindervriend' zijn.

Het recept voor contact Hoewel het drie hele verschillende mensen zijn, scoor-

Wat de één kan, kan de ander leren!

den ze in hun metaprofiel allen maximaal op 'pro-

Als je zo'n modelleringsproject doet, word je geacht

actief', 'interne referentie', 'opties', controle van bin-

niet alleen mensen te modelleren maar ook een tech-

nen', 'heden' en 'zelfregulerend'. Ze neigden ook allen

niek te verzinnen om zelf te leren doen wat je model-

sterk naar 'voldoet wel', 'towards' en 'kinesthetisch'.

len zo goed kunnen. Immers: als één het kan, kan een

Alle experts voelden zich beweeglijk en speels met

ander het ook leren!

daarbij een warm gevoel in de hartstreek, waarvan één

Wat ik nodig had was een techniek om te leren hoe je,

stil bleef, één 'vloeide' en één 'straalde naar het kind

in een één op één situatie, het kind en jezelf meteen

toe'. Als ze aan het kind dachten zagen ze allemaal het

comfortabel kunt laten voelen om rapport en communi-

kind recht voor zich en merkten continue de details op.

catie op gang te laten komen.

22

Zo'n techniek is voor mij pas geslaagd wanneer ik me

Ik vroeg ze allemaal een metafoor te bedenken voor

congruent helemaal lekker voel bij het vooruitzicht om

hoe ze zich voelden op het moment dat ze contact

De praktijk

met een kind te werken en van het werk geniet.

maakten met een kind. Hans kwam meteen met 'ik lijk

Ik heb het natuurlijk meteen zelf in praktijk gebracht

Tevens wil ik merken dat het kind spontaan op me

op een bordercollie pup die wil spelen'. René voelde

wat ik door deze modelling geleerd heb. Mijn voorbe-

reageert en zich snel op zijn gemak voelt.

zich net 'een jonge Labrador' en Hanneke zag een vuur

reiding op het contact maken ging bijvoorbeeld zo:

Voor het modelleren heb ik de 3 collega-cursisten uit-

tussen haar en het kind in, dat warmte gaf en waar 'je

“Ik heb een hele opleiding voor dyslexie counselor en

gebreid gevraagd over hoe zij het contact met kinderen

allebei wat op kan gooien of uit kan trappen'. Hanneke

weet dat ik het kan. Ik voel me zelfverzekerd en zie

beleefden, een metaprofiel van ze gemaakt en daarna

zei ook dat ze zich net een kind voelde maar dan met

mijzelf in het verleden de technieken uitvoeren. Een

die dingen eruit gehaald die zij gemeen hebben.

het overzicht van een volwassene. Alle drie vertelden

interne dialoog vertelt me dat, indien nodig, het van-

zij beweeglijk, speels, warm en gefocust op het kind te

zelf komt. Ik doe een denkbeeldige rugzak, vol met

Vooronderstellingen

zijn. Dat was wat ik meteen wilde leren dus daar

mijn kennis af, en zet het naast me op de vloer.

Drie heel verschillende mensen met een op het eerste

moest ik de NLP-receptuur voor ontrafelen en toepas-

Vanmorgen komt een kind dat heel creatief is en houdt

gezicht heel verschillende aanpak maar gemeenschap-

baar maken; voor mijzelf en ook voor iedereen die

van tekenen en schilderen. Tijdens een visualisatie

pelijke uitgangspunten.

daar ook behoefte aan heeft.

groeit hij op tot een succesvolle kunstenaar. Hij heeft

Ze geloven allemaal in het volgende:

Voor mijzelf hoefde ik niets meer te doen aan het uit-

geen moeite meer met lezen en zie hoe hij ontspannen

a) Dit gesprek gaat goede dingen opleveren.

gangspunt: de NLP-vooronderstellingen die zaten wel

en gelukkig wordt.

Voor Hans en Hanneke hing dat samen met een

goed. In een ander geval zou je eerst met het aanpas-

Mijn favoriete melodie uit mijn kindertijd komt naar

(bijna onbewust) vertrouwen in hun eigen kunde

sen van de vooronderstellingen voor stap 1 van het

boven. Net als toen, beweeg ik met de muziek. Ik zie

om een verschil te maken; voor René was het sim-

Modelleringsproces kunnen beginnen.

mezelf met een hondje spelen en in de vlammen van

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

23

thema: Jeugd en Gezin

Theo Legters de open haard staren. Met de ervaring licht en beweeglijk te zijn, anker ik dit gevoel door mijn rechter duim en wijsvinger tegen elkaar te drukken. Het verjaardagscadeau dat mijn neef maanden voorbereiding gekost heeft, verschijnt in mijn herinnering. Die gedachte doet warmte, bewondering en liefde in me opkomen. Mijn linkerhand houdt mijn rechterpols vast om dat gevoel te ankeren” De eerste kindercliënt kwam binnen… zou de proef slagen? Ik drukte mijn rechter duim en wijsvinger tegen elkaar en hield mijn rechter pols vast. De vreugde van de muziek kwam naar boven en tevens een warm gevoel in mijn hartstreek. Ik voelde me weer licht, beweeglijk en liefdevol. Het gevoel was er al, ik liet het verder groeien, sterker worden en uitgaan naar hem: Ik houd van hem en ga ervoor zorgen dat zijn leven beter wordt! Hij had een groene slobbertrui en sportschoenen aan. Zijn haar was in de war en hij keek verwachtingsvol maar toch een beetje wantrouwend rond. Zijn handen staken nonchalant in zijn zakken maar zijn lichaam was gespannen. Ik voelde zijn verlangen om het goed te doen en zijn twijfel of hij dat zou kunnen. Ik zei; “Hé jongen, wat leuk dat je er bent. Zullen we eerst maar iets lekkers nemen?” Me op m'n gemak en “verbonden” voelend met dit kind, keek hij naar mij en begon te glimlachen… De (zo bleek al snel: succesvolle) sessie kon van start gaan! Wat mij opviel sinds deze eerste en de vele hierop volgende geslaagde sessies met kinderen, is: dat er eigenlijk heel weinig verschil is tussen contact maken met kinderen en met volwassenen, zoals ik in mijn eerdere Model of the World dacht. Kinderen zijn geen aparte wezentjes die een 'speciale' behandeling nodig hebben… Ze zijn alleen fantastische volwassenen in de dop.

Sue is Davis® Dyslexie counselor en gecertificeerd NLP Master. Meer info en contact auteur: www.raisetheceiling.com [email protected]

24

Techniek voor contact leren maken met een kind:

In Gesprek met Kinderen

Voorbereiding op het consult: Stap 1: (Zelfvertrouwen) Word bewust van wat je het kind te bieden hebt (vaardigheden, kennis, wijsheid). Zie het allemaal voor je en doe het ergens in (een mandje, een gereedschapskist, een rugzak…). Zet het naast je neer. Het staat paraat maar je hoeft er niet steeds in te kijken. Stap 2: (Vertrouwen in het kind) Stel je voor dat je het kind in de ruimte recht voor je ziet. Zie hem opgroeien in een succesvolle volwassene. Stap 3: (Beweeglijkheid) Denk aan een stuk muziek dat jou het gevoel geeft dat je moet dansen. Hoor het in je hoofd (of zet het in het echt op) en beweeg; voel je lichaam licht en beweeglijk. Zie jezelf als iets beweeglijks: een kind, een vlam of een jonge hond. Verzin je eigen metafoor. Word bewust van je lichaam en haar bewegingen in dit moment. Anker dit gevoel. Stap 4: (Warmte) Denk aan iets dat je aangenaam diep raakt of geraakt heeft (bijv. een geliefd gezicht, een voorval, een stuk muziek…). Ervaar waar je de warmte en liefde daarbij voelt en anker dat gevoel.

Soms heb je als ouder/opvoeder de behoefte om met je kind te praten over een vervelende situatie of een probleem met de bedoeling een (positieve) gedragsverandering te bewerkstelligen. Het gebeurt wel eens dat jouw woorden in een dergelijk gesprek een andere uitwerking hebben dan je bedoelde: intentie en effect liggen ver uit elkaar. Je kunt als gedachte vasthouden: het effect van de boodschap wordt voor 10% bepaald door de communicatieve kwaliteiten van de zender en voor 90% van de respons die je krijgt - een open deur voor NLP'ers. In dit artikel een aanzet tot een hoger rendement in de communicatie met kinderen!

Taalpatronen

gangspunt kan zijn voor het vragen van verduidelij-

Het is door middel van de gesproken taal dat we ons en elkaars onderbewustzijn voeden. Dat on-derbewust-

kingen. •

zijn is voor een groot deel verantwoordelijk voor onze waarden en overtuigingen. Willen we bij kinderen een

Niets moet, alles mag. Het onderbewustzijn kent geen 'moeten', alleen doen of laten.

•

Veranderen kan vanaf nu. Leg geen druk vanuit

positieve gedragsverandering bewerkstelligen, dan is

het onveranderlijke verleden op het kind door din-

het belangrijk om uitslui-tend gebruik te maken van

gen te zeggen als 'Ik heb het je toch gezegd!' Of

positieve taalpatronen. Dit vergt, naast grote oplet-

'Als je maar geluisterd had ..' en meer van dit soort

tendheid voor de woorden die we kiezen, een onmiskenbaar positieve, op het kind gerichte, open lichaam-

communicatieve killers. •

staal. Om dat voor elkaar te krijgen kunnen de volgen-

Jouw beeld van de werkelijkheid is een andere dan die van een ander.

Het daadwerkelijke consult: (als het kind tegenover je zit)

de tips van pas komen.

•

Overtuigingen

•

Stap 5: (Warmte en beweeglijkheid) Activeer beide ankers tegelijk. Stap 6: (Warmte voor het kind) Verbind het warme gevoel dat je van binnen voelt aan het kind (Check hoe de verbinding het beste tot stand komt - bijv. laat het gevoel groter worden om het kind te omvatten, een straal naar het kind toe, of anders…) Kijk naar het kind terwijl je het gevoel heel sterk laat worden. Kijk naar alles; het uiterlijk, de houding, de lichaamstaal. Merk hoeveel meer je ziet nu dat je beweeglijk, speels en liefdevol bent. (Als dit moeilijk wordt, of je vindt dat het een moeilijk of onaangenaam kind is, zeg tegen jezelf dat het kind nog afhankelijk is van volwassenen. Hij kan alleen maar doen wat hem is geleerd en jij kan een groot verschil maken. Terwijl je dit denkt, activeer nogmaals het anker voor het warme gevoel) Stap 7: (Contact!) Zeg wat je spontaan, vanuit je gevoel, te binnen schiet.

Bereid het gesprek voor jezelf voor op het niveau van

van de ander. Hoe anders je ook over dingen

je overtuigingen. Wat zorgt ervoor dat ik het gedrag

denkt als het kind, het beeld van de werkelijkheid

van het kind afkeur? Welke houding heb ik tegenover

van het kind leidde tot het ge-drag; spreek dan ook

het kind? Bestraffend? Begrijpend? Ben ik uit op een

doelgericht vanuit dát wereldbeeld. Letwel: 'respec-

Jouw beeld van de werkelijkheid is iets anders dan de werkelijkheid.

door mij gewenst resultaat van het gesprek? Houd ik een donderpreek? Al deze en meer overwegingen doen

Respecteer het beeld van de werkelijkheid

teren' is iets anders dan 'ermee eens zijn' ! •

Ieder mens heeft de mogelijkheden (vermo-

een beroep op je eigen bewuste overtuigingen en

gens en vaardigheden) in zich om zijn/haar

meta-programma's. Maar je merkt aan deze vraagstel-

leven in te richten en uitdagingen aan te gaan

lingen al, dat het allemaal overtuigingen zijn die over

(problemen op te lossen). Help het kind éigen

mij gaan, in plaats van over het kind. Misschien is het

oplossingen te zoeken; die van jou zijn misschien

goed om een tijdelijke verschuiving toe te passen in je

goed voor jou, het kind is een ander, die met jou

waarden- en overtuigingenreeks om zo het succes van

oplossingen misschien maar weinig of niets kan.

je communicatie te vergroten. De volgende aspecten kunnen daarbij helpen:

Meer concreet: •

Maak rapport! Het afstemmen zorgt voor onbe-

Wees je bewust van de volgende overtuigingen vanuit

wuste acceptatie als volwaardige gespreks-partner;

het NLP arsenaal (al is het maar voor de duur van het

ga zoveel mogelijk op ooghoogte te werk en ver-

gesprek!) en neem die als uitgangspunten voor het

mijd een fysieke hiërarchie door boven het kind uit

gesprek: •

te torenen.

Alles mag er zijn. Dat betekent dat alles wat het kind zegt, waarde heeft voor het gesprek en uit-

J e u g d

e n

G e z i n

•

Vermijd woorden als: Waarom, hoezo, niet, fout, verkeerd, maar, nooit, altijd, moeten, weten, … ,

25

thema: Jeugd en Gezin

omdat ze een negatieve connotatie hebben en daardoor voor het onderbewust-zijn van het kind •

te lijf te gaan. •

onbruikbaar zijn.

goed gaat, de rest van de tijd over wat beter kan

Gebruik woorden als: waarvoor, soms, wel,

en gebruik daarin taalpatronen, die een beroep

goed, uitstekend, vaak, misschien, mogen, kunnen,

doen op het vermogen van het kind ook voor posi-

voelen, … Deze woorden hebben een optionele connotatie en helpen het kind om in het eigen onder-

•

• • •

dat wat mij tegenhoudt, uit de weg te ruimen? Welke vermogens en vaardigheden heb ik nodig om mijn gewenste situatie te bereiken?

Blijf in up time; dat wil zeggen - in het hier en nu, zonder het verleden of de toekomst van je eigen context je relatie met het kind of de kwaliteit

vindt, zich openstelt voor het verloop van het gesprek.

8

gewenste gedrag.

van het gesprek te laten beïnvloeden

Gebruik hiervoor de tips, zoals aangegeven in het

Evalueer het gesprek ook persoonlijk (zelfreflec-

Stimuleer het vinden van eigen oplossingen

begin (positief woord- en taalgebruik!).

tie):

Spreek vanuit mogelijkheden en opties ('En als

•

je….','Wat zou er gebeuren als..', 'Je zou ook

en bied daarnaast opties ('Goed bedacht; en wat

…,'Stel, dat je …'), zodat het kind ontdekt, dat er

zou je nog meer kunnen bedenken?')

4

positief gericht? Heb ik zoveel mogelijk de genoemde

Vermijd Mind reading; vul (in gedachten) geen

Ga over naar een - korte - informatieve ronde: wat is

suggesties gebruikt? Waar lagen in dit gesprek mijn

door zichzelf als door jou voor een blok wordt

antwoorden in ('Je denkt natuurlijk dat ik...', );

het probleem en hoe is het ontstaan? Vermijd te allen

communicatieve vaardigheden? Hoe weet ik dat? Welke

gezet.

verifieer ieder (voor)oordeel, dat je zou kunnen

tijde 'waarom?'- vragen; blijf gericht op het instand-

kan ik nog verder ontwikkelen?

Je kind hoeft zich nergens voor of tegen te

hebben! Dit metaprogramma komt veelvuldig voor

houden van de vermogende stemming en houd deze

verdedigen, aangezien het gedrag dat aan de

en levert naast veel ruis in de communicatie ook

fase vooral bijzonder kort!

orde is in dit gesprek, het best mogelijke is dat het

veel onbewust verzet op.

•

Zijn de doelstellingen gehaald? Was mijn taalgebruik

9 Een verslag van dit gesprek en de resultaten ervan

Wat de ander denkt, wil en voelt is belangrijk,

5

kan helpen de kwaliteiten en leerpunten in je

Laat in je manier van denken, willen, voelen

vermijd om dat voor de ander in te vullen of te

Formuleer samen met uw kind de gewenste situatie

gesprekstechniek goed in het oog te houden!

en doen merken, dat je een partner van je kind

bepalen ('Maar je 'moet' toch...'); iedereen heeft

door het stellen van de vraag: Hoe wil ik (het kind

bent in het zoeken naar doelgerichte oplossingen

het recht zelf 'ja' of 'nee' te zeggen!

dus!) dat het wordt? Ga eens in gedachten ervan uit

•

dat het probleem is opgelost; Hoe voelt dat? Wat is er

voor het probleem. •

Welke vermogens en vaardigheden heb ik (nodig) om

tief gedrag te kiezen. •

Gewenste Situatie

- waaronder bijvoor-beeld de aanzet tot het

kind op dat moment kon kiezen. •

Wat houdt mij tegen?

bewuste op zoek te gaan naar bijpassende reacties

meerdere keuzemogelijkheden zijn en het zowel

•

Huidige Situatie

Laat het gesprek voor 90% gaan over wat

anders? Wees zo concreet mogelijk in de omschrijving!

schappen.

Strategische opzet van een gesprek met kinderen

Neem in je lichaamstaal een open en respect-

Op de volgende pagina's vind je een strategische opzet

den van de volgende aspecten:

volle houding aan.

van een gesprek; speel ermee - blijf vooral jezelf. Heb

•

De huidige situatie wordt kort beschreven

Vermijd eigen of verborgen agenda's; wees

oog voor waar het in het gesprek uiteindelijk omgaat:

•

De gewenste situatie wordt 'bedacht' en beschre-

congruent!

een kind dat na dat gesprek positiever over zichzelf, de

Stimuleer je kind in het gebruiken van eigen

ander en de wereld denkt; dat zich een stuk autono-

vermogens en vaardigheden om het probleem

mer voelt; een groter geloof heeft gekregen in eigen

Wees kort, helder en eenduidig in je bood-

kunnen, maar vooral weet dat het gerespecteerd en

U kunt bovenstaand (bekende NLP-) schema aanhou-

Theo Legters is NLP Master practitioner en heeft, naast zijn onderwijsbaan, een eigen praktijk in Nieuwerkerk aan den IJssel. Meer info en contact auteur:

ven (hoe wil ik graag dat het wordt?)

www.metaforia.nl

•

De belemmeringen worden benoemd (wat houdt

[email protected]

•

De eigen mogelijkheden en vaardigheden

mij tegen om de gewenste situatie te creëren?)

gewaardeerd wordt om wie het is!

worden benoemd (wat kan ik al om de gewenste situatie te bereiken, welke vaardigheden kan ik

1

ontwikkelen om dat te doen?)

Zorg voor een omgeving die een vermogende stemming oproept; een omgeving waarin het kind zich

6

gewenst en welkom voelt.

Tenslotte wordt op basis hiervan een strategie ontwikkeld om de uitdaging/het probleem aan te pakken: Wat

2

gaat het kind doen? Wat gaat de ouder/leerkracht doen

Formuleer vooraf zorgvuldig de doelstelling van het

om het kind te stimuleren eigen oplossingen te vinden?

gesprek: Als we samen gepraat hebben weten we

Spreek met elkaar af, wanneer een vervolggesprek

straks hoe we samen dit probleem/deze uitdaging te

wordt gehouden om te zien of de gewenste situatie

lijf gaan. Het woord 'samen' wordt in dit voorbeeld

bereikt is.

tweemaal genoemd om te zorgen dat zowel ouder als kind zich nu al partner voelen - en zich als zodanig

7

opstellen - in dit gesprek.

Na het gesprek kunnen de volgende punten kort aan de orde komen:

3

Hoe voelt het kind zich nu? Hebben we ons doel

Begin het gesprek met het kind in een vermogende

bereikt? Hoe voelt de ouder/leerkracht zich? Denk aan

stemming te brengen. Dat betekent dat het door het

positieve feedback!

praten over iets wat het leuk, geweldig, fijn of gezellig

26

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

27

thema: Jeugd en Gezin

Inge Jessica Dijks

Hij doet het expres! Communicatie tussen mensen met en zonder Autisme Spectrum Stoornis Hij stond rechts van het bord, ik stond links. We hadden zojuist ontdekt dat we beiden in de afgelopen

Het risico bestaat dat de niet-autistische persoon in

Dichter bij de waarheid is dat dit meisje, zoals zoveel

periode bezig waren geweest met de ontwikkelingsstadia van de mens: hij op de middelbare school,

zijn eentje verklaringen bedenkt voor het ongepaste

kinderen met een ASS, een “antenne voor gevaar”

en ik op de mijne; een opleiding tot transpersoonlijke coach en counselor. Ik schreef de stadia in de

gedrag, en daarop zijn eigen gedrag baseert, zoals ik

heeft. (Deze term hoorde ik van Martine F. Delfos;

ontwikkeling van de mens bezien vanuit een bepaalde psychologische stroming aan mijn kant op het

zelf deed met mijn cliënt uit het voorbeeld: hij doet

psycholoog/therapeut/ wetenschapper, tijdens een door

bord. Hij luisterde beleefd naar mijn verhaal.

het expres…dus ik gun hem de lol niet…

haar gehouden lezing voor de Nederlandse Vereniging voor Autisme.)

Zoals ik van hem gewend was stond hij erbij met afhangende schouders en een gebogen en zijdelings weggedraaid hoofd. Toen ik bij het vierde ontwikkelingsstadium was, pakte hij een sleutel die op de

Speelbal

Iedereen die met deze kinderen te maken heeft kan

richel onder het bord lag, en begon er mee op de achterkant van het bord te tikken. Om daar goed bij

Een ander voorbeeld, een cursist met een gewichtspro-

bevestigen dat wanneer de spanningen groter worden,

te kunnen draaide hij zijn linkerschouder naar mij toe en boog zijn lichaam helemaal om de rand van

bleem was er van overtuigd dat haar dochtertje met

de gedragsproblemen van deze kinderen toenemen.

het bord heen; intussen verveeld tikkend met de sleutel.

PDD NOS opzettelijk opmerkingen daarover maakt tijdens familiebezoekjes. Normaal reageert het kind nau-

Dit meisje kan met haar andere manier van waarne-

Ik voelde een korte steek van boos-

verhouding tussen de verbale en de

welijks op moeders klaagzangen over de kilo's, maar

men en denken, de sociale situaties niet juist inschat-

heid omdat hij op deze manier zijn

non-verbale communicatie tussen

juist wanneer moeder dit het minst kan hanteren,

ten en interpreteren. Wat ze wel kan, is spanning en

mensen (7% respectievelijk 93%)

begint het dochtertje over; “Ja hoor mam, neem nog

emoties in haar omgeving aanvoelen.

Eigenlijk gedroeg ik me normaal

maar een grote hap, dan wordt je nog dikker”

Als dus haar moeder ambivalente gevoelens over haar

door zo op zijn houding te reage-

Pijnlijk om te constateren dat zo'n wereldvreemd kind

overgewicht probeert te verbergen in zo'n situatie, dan

ren….

ineens zo “gemeen” uit de hoek kan komen?

blijven die ontkende emoties toch aanwezig en voel-

desinteresse kenbaar maakte. En ik schaamde me voor mijn eigen inschattingsfout; ik dacht juist dat ik wat meer rapport met hem had opgebouwd. Ik besloot om “het hem niet te gunnen” dat ik me gekwetst voelde; en ik “breide een eind” aan mijn verhaal door een ontwikkelingsfase over te slaan en zo een

een ándere manier van waarnemen en denken

uitweg voor mezelf te creëren uit

baar voor het kind.

Houding bijstellen

En dan zit het kind, op dat sowieso al moeilijke feestje,

Gelukkig was mijn cliënt verbaal

er ineens alleen mee. De moeder distantieert zich

sterk genoeg om er op te staan dat

immers innerlijk van haar eigen ware gevoelens.

ik het rijtje afmaakte.

Die spanning moet afgevoerd worden, die onrustige

Gelukkig waren er geen andere

angstige energie moet op de een of andere manier

deze situatie. Hij lette immers toch niet op…en dan

pubers, zoals in een klas.

worden omgezet, in beweging, in gedrag, in geluid,

konden we overstappen op wat afsluitende rituelen en

Gelukkig hadden wij een eenvoudige relatie; ik coach

wat dan ook. En dus zegt ze net dát, waar de moeder

de sessie beëindigen. Maar terwijl hij met zijn rug naar

en hij cliënt. Geen complicaties zoals teleurstelling van

zo bang voor is. (Op een hoger niveau helpt ze de

mij toe om het bord heen gedrapeerd bleef staan zei

jaren of gestapelde onmacht; onze relatie was functio-

moeder door ontkende gevoelens terug te zetten in het

hij onverwachts: “Hé, je slaat er eentje over…”

neel.

licht van het bewustzijn). Het kind is speelbal van

De jongen uit dit verhaal was een van mijn eerste PGB

Daardoor kon ik mijn houding ten opzichte van hem

op haar manier een uitweg uit te vinden, ze weet geen

cliënten; hij was bij mij in coaching vanwege proble-

bijstellen; zodat onze gezamenlijke activiteit toch goed

betere manier.

men die samenhingen met zijn “sociale onhandigheid”.

afliep. Als dat niet was gebeurd had ik de overtuiging

Hij had de diagnose PDD-NOS, een aan Autisme

kunnen ontwikkelen dat hij een onsympathiek jong

Begeleiden, coachen is hier: de moeder helpen een

Spectrum Stoornis (ASS) verwante stoornis.

was, of een provocerende klier…

andere kijk te vinden op het gedrag van haar kind.

De lezer kan zien op welk punt ik vastliep door de

Maar ja; wat als deze puber één van de leerlingen in je

Geloven dat het kind het expres doet is als een mag-

lichaamstaal van deze jongen te interpreteren volgens

klas is? Hij niet in staat is je te confronteren met je

neet voor meer negatieve gedachten over de bedoelin-

mijn eigen Model of the World (puber+ hangen+ tik-

verkeerde interpretatie van zijn gedrag? Hij niet weet

gen van het kind. Als haar dochter dit expres doet, dan

ken+ achterstevoren = verveling en provocatie).

hoe hij jou moet bijsturen ten behoeve van jullie rela-

zal ze ook wel expres haar broertje bijten, op school

Dus hij doet het expres, om mij te pesten!

tie? Hij jou niet kan uitleggen wat hij bedoelt?

lief doen en thuis driftig… Doen alsof een aai over haar

Dit verhaal illustreert wat er vaak misgaat in het

In mijn werk met ouders, partners en leraren van

In de NLP noemen wij het invullen van gedrag en

contact, en in het opbouwen van een relatie met een

mensen met een Autisme Spectrum Stoornis word ik

denkwijzen van de ander Mind Reading en “beperkende

persoon die leidt aan een Autisme Spectrum Stoornis,

vaak geconfronteerd met het pijnlijke antwoord op der-

zoals PDD-NOS. Je weet immers hoe het zit met de

gelijke vragen.

onbewuste spanningen en angsten en ze probeert er

bol haar pijn doet… dan krijgt ze tenminste aandacht!

28

overtuigingen”. Ze beperken de ander in het gebruik van zijn/haar volledige en hele potentieel. Als de moe-

Foto: Ina Frik

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

29

thema: Jeugd en Gezin

Helen te Vaanholt der blijft geloven dat ze “het” expres doet, zal ze

Wellicht is daar een aanknopingspunt om als coach de

steeds minder toegang hebben tot haar positieve steu-

genoemde moeder te helpen zich niet meer zo ambiva-

nende kwaliteiten in de omgang met haar kind.

lent te voelen over haar gewicht. Dan steun je het kind door te zorgen dat de spanningen in haar omgeving

Ontwikkelingsruimte

afnemen, zodat haar gedrag niet meer zo grillig hoeft

Het vinden van een nieuwe, ondersteunende overtui-

te zijn. Je doorbreekt de vicieuze cirkel.

ging over het kind is soms essentieel voor het creëren

Kids NLP -

'Vies is bijna dood'

van ontwikkelingsruimte voor (de relatie met) het kind.

In het omgaan met mensen met een ASS is een

In bovenstaand voorbeeld heb ik gebruik gemaakt van

belangrijk aspect ter verbetering van de communicatie

de techniek: Uitlijnen van waarnemingsposities, ook

er in gelegen dat je leert om je waarneming te schei-

Gedrag dat het hele leven van een gezin kan beheersen, is smetvrees. Heel veel wassen, schoonmaken

wel Drie Staps Dissociatie genoemd. Deze techniek

den van je interpretatie (jouw Model of World) en dit in

en douchen is een frequent en langdurig ritueel geworden, het toiletbezoek wordt afgesloten met

stelt je in staat aan de hand van een concreet voor-

taal om te zetten ten behoeve van het begrip van de

handen wassen tot rauwe handen toe, zeep is heilig en anderen aanraken wordt zoveel mogelijk

beeld (de door de moeder ingebrachte) situatie te ont-

persoon met een ASS.

vermeden. Eenmaal opnieuw “besmet', begint het hele ritueel van reinigen weer van voren af aan.

rafelen waar onder andere mind

Smetvrees is niet het exclusieve domein van volwassenen. Ook kinderen kunnen er aan lijden.

reads zitten. Je begeleidt de cliënt

Waarneming: “Ik zie dat jij met je

Een kind kan de hele dag bezig zijn met zijn of haar eigen “vies zijn” én de anderen die in zijn ogen

om de situatie vanuit drie posities te

linkerschouder draait zodat die tus-

vies zijn. Deze case maakt duidelijk dat NLP een effectieve methode is om het leven van kinderen met

sen ons inkomt. En je hangt achter

smetvrees te verlichten.

bekijken/beleven: vanuit de eigen posities, vanuit het kind en vanuit

Je waarneming scheiden van je interpretatie

het bord met je gezicht. Ik hoor je tikken met de sleutel, terwijl ik iets

Kinderen als Reinout* (11) die tegen een complex

schoonmaakgedrag dat ze geen tijd hebben om te spe-

vertel”

probleem aanlopen, zoals smetvrees, laten vaak per-

len en gelukkig te zijn. Daarnaast hebben ze, onbe-

Betekenis: Voor mij betekent dit

fectionistisch gedrag zien, zijn alleengangers en heb-

wust, geleerd om op deze manier de aandacht van hun

dat jij het onderwerp niet langer

ben levens- en doodsvragen. Ze weten heel goed dat

ouders en omgeving op zich gericht te houden, want

boeiend vindt.

zij in hun gedrag 'anders' zijn dan andere kinderen en

eigenlijk willen ze met dit gedrag iets vertellen. Het

gingen die helpen bij het contact

Controle: Klopt dat?

willen graag net als andere kinderen kunnen spelen en

gezin is langzaam in dit patroon mee gegroeid omdat

met het kind (bijvoorbeeld: het

Geloof het kind; hij/ zij liegt - zeer

gelukkig zijn. Tegelijkertijd zijn ze zo bezig met hun

de gezinsleden het kind zo goed mogelijk willen hel-

de neutrale ander. De cliënt ontdekt zelf waar ze haar kijk op haar kind heeft vertroebeld met haar persoonlijke ervaringen en emoties. Daarna ontstaat een nieuwe serie overtui-

arme kind is doodzenuwachtig en heeft een beetje

waarschijnlijk - niet en pas je gedrag aan de nieuwe

pen. Eerdere hulpverlening aan Reinout heeft geen

steun nodig).

informatie aan.

resultaat gehad. Uit de afgenomen gezinsanamnese

Het is belangrijk om als coach alert te blijven op de

Zo breng je met woorden verband aan tussen jouw

zou zijn met compulsieve dwangsymptomen. In de

interpretaties over het gedrag van het kind.

gedrag en zijn gedrag; iets wat zij van nature niet

gesprekken met Reinout en moeder richt ik mij dan

NLP stelt je in staat denkpatronen te ontdekken en te

goed aanvoelen. Daarmee geef je het kind de informa-

ook op de gevolgen van het gedrag van Reinout op het

veranderen die het contact met een ander in de weg

tie dat hij lichaamstaal heeft, dat jij dit ziet en het voor

gezin. De wens van allen is, dat Reinout weer gelukkig

kunnen staan. De communicatiestijl die voortvloeit uit

jou een betekenis heeft.

wordt.

jouw specifieke manier van denken sluit nou eenmaal

Het is een enorme bevrijding om te ontdekken dat wat

Dit oude patroon met alle positieve intenties, kan met

wel aan bij de een, en minder bij de ander. Dat geldt

jij waarneemt en de betekenis die je daaraan geeft,

inzet van alle gezinsleden en de betrokkene zelf heel

extra sterk voor communicatie met mensen met een

volstrekt willekeurig is, een herhaling van je oude

goed veranderd worden. En het leven kan weer geleefd

ASS, want zij kunnen zich niet makkelijk inleven in een

inprentingen, die zichzelf daardoor reproduceren.

worden zoals men voor ogen had. Of zoals de moeder,

ander.

Mensen met autisme kunnen daarin bijzondere leraren

die bij de gesprekken aanwezig is, van Reinout het

zijn.

zegt: “Dan is er weer rust in ons gezin en kan Reinout

komt niet naar voren dat er in de familie nog iemand

ook bij anderen spelen.”

Sommige van die denkpatronen zitten in het “innerlijke informatie verwerkingsprogramma” van je cliënten;

Positieve intentie

grote lijnen overzien is bijvoorbeeld de kracht van de moeder, maar haar kind richt de aandacht op kleine details en ziet geen totaalbeeld. Het gevolg is dat dit ongemerkt in haar taal naar buiten komt: de cliënt spreekt het kind aan in grote lijnen; “ruim je kamer op”… Het zou al helpen als ze zou leren haar taal naar zijn denken te voegen en zeggen: “Zet je lego doos in de kast en doe je vuile T-shirt in

Bij deze hulpvraag komt direct de oefening spatial

Inge Jessica Dijks is internationaal gecertificeerd trainer en coach NLP, Reikimaster, Kindertolk en Kindercounselor. Ze heeft zich gespecialiseerd in de communicatie tussen mensen met en mensen zonder een Autisme Spectrum Stoornis. Ze is als NLP- trainer verbonden aan het Sophia instituut in Assen en BGL & partners in Hoofddorp.

reframing in mijn hoofd op, het werken met delen. Twee innerlijke delen zijn in conflict met elkaar. Reinout noemt ze in de oefening vies en schoon zijn. (Opmerkelijk is dat Reinout hier spreekt over vies en niet over vies zijn -identiteitsniveau -, terwijl hij wel spreekt over schoon zijn.) Beiden hebben een positieve intentie voor het kind. Tijdens de oefening komen de

de wasmand” . Ook reflexmatige onbewuste reacties op iets wat moeder ziet in het gedrag van haar kind,

www.vanuitjezelf.nl

heeft elk deel? Wat wil het niet? Is het deel vies bereid

www.ingejessicadijks.nl

om met het deel schoon zijn te praten? Wil het samen-

maar wat niets te maken heeft met de huidige situatie (een “trigger”), kunnen de communicatie verstoren.

30

antwoorden op de vragen: Welke positieve intentie

Meer info en contact auteur:

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

31

thema: Jeugd en Gezin

werken met het andere deel en wat willen ze samen

De houding wordt alert: hij gaat rechtop zitten, ogen

wat voorkom je dan? “Dan wordt de rest niet vies”. Up-

het deel schoon zijn samen te werken. Op de vraag of

voor het kind bereiken? Als je wel doet wat je altijd

focussen zich en hij richt zich naar mij. Ja, schoon zijn

chunk: en wat levert jou dat op? “Dan ben ik goed”.

vies een andere naam wenst, geeft vies aan de voor-

doet, wat voorkom je dan? En zijn beide delen bereid

wil wel met ons praten.

Up-chunk: en als jij goed bent, wie ben jij dan? “Dan

keur te geven aan de naam aardig schoon. Vanaf dat

te werken aan een gezondere verhouding tussen hen in

Op mijn vraag wat schoon zijn voor Reinout wil, ant-

ben ik mijzelf”. Hoger up-chunken levert geen ant-

moment gebruiken we deze naam.

het belang van het kind als geheel? Tijdens de oefe-

woordt het deel dat Reinout vrolijk en blij is. Dat

woord op en ik doe de suggestie of vies 'Ik ben Ik'

Aan aardig schoon vraag ik of het oké is dat wij met

ning scheidt je deze twee delen van de persoon en

Reinout alles kan doen wat hij maar wil.

misschien vindt passen. Vies neemt even de tijd om dit

schoon zijn gaan overleggen over het percentage dat

praat apart met hen.

Ik benoem de dingen die Reinout heeft opgesomd en

tot zich door te laten dringen en zegt met een zucht:

hij voorstelt. Aardig schoon geeft aan dit prima te vin-

Ik gebruik deze oefening vaker en het is prachtig om

check of dat voor schoon zijn ook geldt. Ja, daar is

“Ja, dat past.” De trekken op zijn gezicht verzachten en

den en ik vraag Reinout om naast mij te komen zitten.

te zien wat er met kinderen gebeurt tijdens de oefe-

schoon zijn het helemaal mee eens. Daar heeft schoon

hij heeft een naar binnen gerichte blik in zijn ogen. Ik

Reinout heeft alles meegekregen en is heel tevreden

ning. Het is een goede manier om bij kinderen meer

zijn wel meer ruimte voor nodig, nu is zijn ruimte nog

vraag vies zichzelf een kleur te geven. Het is de kleur

met het feit dat de naam van vies is veranderd in aar-

inzicht te krijgen in wat er in hun onderbewustzijn

te klein. De stem klinkt vlot, de toon waarop hij de

zwart.

dig schoon.

speelt. Iets wat bij kinderen moeilijker naar boven is te

woorden uitspreekt is stevig en beslist.

Na deze antwoorden bedank ik vies voor zijn bijdrage

Uit de onderhandelingen met de delen resulteert uit-

halen in een 'gewoon' gesprek, want kinderen nemen

Ik leg schoon zijn uit dat Reinout en ik nog gaan pra-

en vraag of hij op de hoogte is van het deel schoon

eindelijk de verdeling 90-10. Beide delen zijn bereid

de vragen letterlijk en geven letterlijke antwoorden.

ten met het deel vies en dat wij daar later op terug

zijn. Dat weet vies. Ik zeg dat wij nog wat vragen heb-

om samen te werken in het belang van Reinout en ze

komen. Schoon zijn weet dat het deel vies er ook is.

ben en of wij dan weer terug mogen komen. Vies vindt

erkennen elkaars aanwezigheid. Beiden bedank ik voor

Nadat Reinout zelf zijn verhaal heeft uitgelegd en ik

Weer bedank ik het deel schoon zijn en vraag of het

dit goed.

hun hulp en inzet en sluit het gesprek met hen af. Met

heb verteld over de werkwijze van de oefening, stel ik

later nog eens met ons wil praten. Ja, dat wil schoon

Met Reinout spreek ik door wat uit het gesprek met

Reinout loop ik nogmaals het lijstje langs wat hij vanaf

voor dat wij de oefening gaan doen. In de spreekka-

zijn wel.

vies is gekomen en vraag of hij zich kan vinden in wat

nu allemaal kan. Hoe verder ik op het lijstje kom, hoe

mer liggen twee grote kussens: een blauwe en een

Reinout schudt zich uit om los te komen van het deel

gezegd is. Reinout geeft aan alles gehoord te hebben

harder Reinout bij elk onderdeel ja zegt. Op het eind

rode. Reinout mag kiezen waar die voor staan. Hij

schoon zijn en komt als zichzelf weer naast mij zitten.

en het eens te zijn met vies.

roept hij: “Ja, ja, ja! Tien keer ja!”

beslist dat het blauwe kussen staat voor vies en het

Op de vraag of hij weet wat er gezegd is, antwoordt hij

Ik vraag of hij het er mee eens is om nog een paar

Hij neemt in gedachten beide delen weer terug.

rode kussen voor schoon zijn. Hij legt beiden tegen-

bevestigend. Hij weet nog precies te vertellen wat

vragen te stellen aan schoon zijn. Dat wil Reinout wel.

Voordat hij weggaat, knuffelt hij Koekje nog even en

over elkaar neer. De rode voor het raam, in het licht en

schoon zijn heeft gezegd. Hij is het er mee eens dat dit

Hij is benieuwd naar de antwoorden.

beneden aait hij Miles, de hond.

de blauwe met ruime afstand van de rode, verderop in

deel wel meer ruimte nodig heeft. Of hij op het andere

Ook schoon zijn geeft in de up-chunk verhelderende

de kamer. We zitten op twee stoelen die naast elkaar

kussen wil gaan zitten om te horen wat dat deel te

antwoorden die overeenkomsten hebben met vies. Hij

Dit gesprek met Reinout is een onderdeel van de

staan en waar we goed zicht hebben op de kussens.

zeggen heeft? Ja, dat wil hij wel.

is dan goed en 'Ik ben Ik'. De kleur is groen en wan-

gesprekken die wij de afgelopen tijd hebben gehad. Hij

Ook hier zien moeder en ik weer hetzelfde gebeuren,

neer hij zichzelf ziet op een groot papier dan staat hij

heeft een terugval gehad, maar is weer overeind geko-

Elk deel een ander gedrag

een totaal ander gedrag dan Reinout zelf laat zien. Vies

op het schoolplein tussen de andere kinderen. Hij is

men. Reinout is nu al een heel stuk verder. Hij raakt

Met Reinout neem ik eerst door wat hij allemaal kan

is onrustig, wiebelt en wrijft met zijn handen over het

dan even groot als de andere kinderen en het geeft

anderen, die hij eerder vies vond, nu aan. Doucht zich

als vies veranderd gaat worden. En of hij dat ook echt

kussen. Knijpt zijn ogen samen en trekt met de mond-

hem een kriebelend gevoel van top tot teen.

om de dag en wast zich dan maar één keer. Hij helpt

zou willen. Reinout is er helder en duidelijk in: hij wil

hoeken. De stem is zachter en hoger.

Om dit alles te bereiken voor Reinout, hoeveel ruimte

mee in de tuin. Op het schoolplein doet hij vaker mee

heeft schoon zijn dan nodig? “Vies heeft nu 90 procent

met kettingtikkertje, een tikkerspelletje waarbij de

vaak leuke dingen doen zoals spelletjes spelen, vliegeren, met andere kinderen spelen, mensen aanraken,

Up-chunk

en ik heb maar tien procent, dat moet andersom zijn.”

getikte kinderen zich aansluiten in de rij en samen

zijn vader helpen en zich daarbij schoon blijven voelen,

Ik verwelkom vies en vraag of hij met ons wil praten.

Zou je willen samenwerken, in het belang van Reinout,

andere kinderen proberen te tikken. De ouders van

om de dag één keer douchen, afmesten van de kippen-

Ja, ook vies wil wel praten. Op mijn vraag wat het voor

(ik noem hier de dingen op van het lijstje van

Reinout hebben een lijst met tips gekregen om mee te

stront en pups aanraken. Dan zal hij vrolijk en blij zijn.

Reinout wil, geeft hij aan dat Reinout zich fijn voelt.

Reinout), met vies? Ja, natuurlijk wil schoon zijn dat.

helpen het oude patroon in huis te doorbreken. Samen

Of hij dat echt zou willen? Nou en of! Zijn gezicht glun-

Dan kan hij alles doen wat hij maar wil.

Ik vat alles nog eens samen, bedank schoon zijn en

komen zij er wel, juist omdat ieder zo'n geweldige

dert ervan, zijn ogen stralen, hij heeft een grote lach

Met vies loop ik het lijstje door van Reinout en vraag of

vraag of wij later nog eens terug mogen komen. Dat is

inzet laat zien en dit omzet in daden. Het mooiste

om zijn mond en zijn bewegingen worden groter.

vies het daarmee eens is.

goed.

bewijs is hoe Reinout een van de laatste gesprekken

Aan Reinout vraag ik op welke plek en met welk deel

Daarna stel ik vies de vraag wat hij niet voor Reinout

Weer terug bij Reinout spreken we alles nog een keer

beëindigde: “Weet je Helen, …Vies is bijna dood.”

hij wil beginnen. Hij kiest voor het rode kussen, schoon

wil. Het antwoord is helder en duidelijk. Vies wil dat

door en ik vraag of hij nog eens met vies wil praten

zijn. Op het moment dat hij daar gaat zitten, verandert

Reinout zich niet vies voelt.

over hoeveel procent deze denkt nodig te hebben. Dat

zijn hele houding direct. Hij oogt als een verlegen, in

Hierna gebruik ik de up-chunk en vraag wat vies over

wil Reinout wel. Zijn lichaamshouding is wat naar

elkaar gedoken jongetje. Hij draait met zijn bovenli-

zichzelf gelooft wanneer hij vies is. Hij is dan Niemand

voren gebogen en er ligt een grote concentratie op zijn

chaam een beetje van mij weg en begint te giebelen.

(weer up-chunken) en als hij Niemand is kan hij beter

gezicht. Wanneer ik wijs naar schoon zijn of vies gaat

Moeder kijkt mij enigszins verwonderd aan. Ik knik

dood zijn. “Dan ben ik overal vanaf.”

hij met zijn hoofd mee in dezelfde richting.

naar haar en zij gaat er eens goed voor zitten. Ik had

Ik laat bewust een stilte vallen en na een poosje stel ik

Koekje, de jonge kat die door de kamer loopt, lijkt hem

haar al uitgelegd dat de delen een ander gedrag en

de vragen om te horen hoe deel vies daar nu tegen-

volledig te ontgaan.

stemgeluid kunnen laten zien en horen, dan dat zij van

over staat. Het is voor hem goed zoals het nu is. De

haar eigen kind kent. Daarnaast is het mogelijk dat dit

doodswens is weg. Moeder was van deze gedachten en

Vies is aardig schoon

deel lang onderkend is en nu het aangesproken wordt,

wensen al op de hoogte en is opgelucht dat het verhaal

Het deel vies werkt weer volledig mee en is bereid om

daar verlegen van raakt. Ik verwelkom het deel schoon

eruit komt.

een deel in te leveren. Hij stelt voor om de verdeling te

Meer info en contact auteur:

zijn en vraag of het met ons wil praten.

Ik ga terug naar zijn gedrag: Als jij je handen wast

maken van 80 - 20 procent. Vies is ook bereid om met

www.hoogsensitief-balance.nl

32

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

* Om reden van privacy is de naam gefingeerd

Helen te Vaanholt is maatschappelijk werker en NLP Master Practioner. Ze heeft een praktijk waarbij ze zich speciaal richt op Hoog Sensitieve Kinderen en ouders.

33

thema: Jeugd en Gezin

Hanneke van Tienhoven

Allemaal Helden

Verslag van een NLP4 kids week

Begin dit jaar opperden deelnemers aan de NLP Master Practitioner opleiding van GO Centrum hoe

“De positieve intenties waarop kinderen en volwasse-

fantastisch het zou zijn om NLP te delen met kinderen. Deze gedachte is door GO opgepakt.

nen worden aangesproken, is van grote invloed

Eind februari 2006 hebben we met een aantal zeer gemotiveerde mensen een visie ontwikkeld en

geweest en dat werkt door hoe je als ouder omgaat

vervolgens een programma gemaakt. Het resultaat mocht er zijn: afgelopen zomer een fantastische

met je kind.”

week op een prachtige locatie in het Noord-Hollandse duinlandschap: NLP4kids.

Volwassenen die zelf geen kinderen bij zich hadden,

Hoe deze week tot stand is gekomen en welk resultaat dit heeft opgeleverd, leest u in dit artikel.

hebben die kracht ook gevoeld. “Confrontatie met mezelf, het respect, het enthousiasme, de uitleg van NLP, belangstelling voor elkaar. Ik heb volop genoten',

Visie

De kinderen hebben we van te voren gevraagd erover

schrijft weer een andere deelnemer in het evaluatie-

De visie van NLP4kids in het kort: kinderen in een

na te denken aan welke thema's ze aandacht wilden

verslag.

vakantieachtige sfeer de kracht van NLP laten ervaren

besteden. De kinderen bedachten o.a. thema's als:

en hen kennis laten maken met positief denken. Die

zelfvertrouwen, omgaan met lastige situaties, ik zie er

Ons doel was te ontdekken hoe NLP4kids uitpakt en

visie komt tot uiting in de benadering van de kinderen:

erg tegen op om naar de middelbare school te gaan,

wat dat deed met kinderen. We hebben de NLP4kids-

vriendelijk, vanuit een positieve grondhouding, opbou-

gepest worden en opkomen voor jezelf.

week voor de eerste keer gehouden. De deelnemende

wend, met respect voor hun eigenheid en hen de gele-

kinderen en wij als team hebben veel geleerd. Het pro-

genheid geven zichzelf te ontdekken.

4kids én ouders

Een mooi voorbeeld is het op creatieve wijze zichtbaar

gramma is op enkele punten verbeterd. Met veel

Vanuit deze visie zijn we op het thema 'Je bent je

Op de locatie (in Camperduin, Noord-Holland) hadden

maken van innerlijke hulpbronnen op het strand. Na

enthousiasme zullen we in 2007 een volgende groep

eigen held' gekomen. Daaruit voortvloeiend hebben wij

we twee strandhuizen tot onze beschikking. In het ene

afloop lieten de kinderen de gemaakte kunstwerken

aankomende helden verwelkomen.

verschillende activiteiten bedacht. Met het team is

werd het kinderprogramma gehouden en in het andere

aan hun ouders zien en vertelden ze erover aan de

vooraf besproken hoe we met kinderen wilden omgaan.

huis werd NLP voor volwassenen gerealiseerd. 'NLP aan

groep. De authentieke verhalen van de kinderen naar

We hebben aannames benoemd in het omgaan met de

zee', noemden we het programma voor die laatste

aanleiding van hun kunstwerk leverde ontroerende

kinderen. Bijvoorbeeld: ieder gedrag van de kinderen

groep, waaronder een aantal ouders van de kinderen.

momenten op bij de ondergaande zon.

heeft een positieve intentie.

Hanneke van Tienhoven werkt met Peter Haan en Georgette Pels- Oudheusden voor Go Centrum voor Groei en Ontwikkeling.

Kinderen hebben er duidelijk voordeel uit gehaald. De volwassenen wilden graag bij het kinderprogramma

Zoals Marieke van 12 zegt: “Ik kan nu zelf bepalen of

aanwezig zijn. We creëerden speciale momenten om

ik me iets aantrek van vervelende opmerkingen”.

dat mogelijk te maken. De hele week begonnen we 's

De oudere kinderen hebben een duidelijker toekomst-

morgens met een gezamenlijk ontbijt. Iedere ochtend,

perspectief gekregen: wie ben ik en waar wil ik naar-

middag en vroege avond waren er kinderbijeenkom-

toe?

Contact auteur: www.go-centrum.nl

sten. Er werd gewerkt aan ieders heldendom door middel van allerlei korte spelopdrachten, communicatieoe-

Voor alle kinderen

feningen, het inschatten van situaties en het gedrag

Tijdens deze week waren er ook NLP-belangstellenden

van anderen daarin, vertrouwen in jezelf en de ander,

mee. Ook voor deze groep is er volop gelegenheid

positief en doelgericht denken en ook het gebruikma-

geweest om tijdens een heerlijke, ontspannende week

ken van hulpbronnen.

NLP te ervaren. Het kind in alle volwassenen is aangesproken; het was spontaan, openhartig en vertrou-

Een van de moeders van NLP4kids:

Volwassenen en kinderen hebben samen oefeningen

wensvol. Mensen waren over het algemeen genomen

gedaan met onder andere zintuigen (VAKOG), hulp-

zichzelf. En wat is het mooi als volwassenen ook het

bronnen en rapport. Daarbij deden de kinderen beslist

kind in zich weer eens laten spreken.

“Als je als gezin deelneemt aan NLP4kids is dat een opsteker. Van de positieve manier waarop mensen elkaar benaderen gaat zo'n krachtige uitstraling uit dat het lange tijd bij je blijft. Die sfeer - zo bijzonder!

niet onder voor de volwassenen. Deze gezamenlijke

34

oefeningen bevorderde de onderlinge sfeer enorm.

Reacties

De ouders stelden het erg op prijs om openhartig met

Enkele reacties van deelnemers zijn: 'Een fijne erva-

de trainers over hun kinderen te praten. Hun kinderen

ring. Kinderen worden krachtiger in het omgaan met

stonden die week centraal. De ouders hebben dagelijks

anderen, hebben minder sociale stress, hebben meer

ervaren wat het werken met NLP zichtbaar voor hun

door hoe het werkt in communicatie. Ze gedragen zich

kinderen opleverde: vooral de bewustwording van hun

zelfbewuster dan voor die week, daadkrachtiger, en

eigen mogelijkheden. Dat is ook wat de ouders hebben

komen meer op voor zichzelf.”

meegekregen.

Een van de moeders onderkent dat bij haar kinderen.

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

Het idee dat je zelf invloed kan uitoefenen op je leven, dat is belangrijke bagage die je meekrijgt. Het gevoel dat je sterk bent. Sindsdien heb ik zo'n gevoel van: wij zijn oké. Wij kunnen het samen... Wij kunnen de wereld aan!”

35

thema: Jeugd en Gezin

Nelly ter Voert

De NLP-Nanny

Ze hebben geprobeerd om de kinderen van tafel te sturen en af te laten koelen op de gang als ze niet luisterden. Er werd daarna minder geknoeid, maar de sfeer werd er niet beter op. De ouders merkten dat de situatie

Een citaat uit een willekeurige tv-gids:

van geen kanten spoorde met

“De Britse nanny Jo Frost helpt ouders met hun

het ideaalbeeld dat zij koester-

onmogelijke kinderen. Jo probeert de ouders en

den ten aan zien van het opvoe-

kinderen consequente regels en discipline bij te

den van hun kinderen.

brengen, waarmee ze weer op het rechte pad

warm gezin opgroeien.

Mensen spiegelen elkaar, maar er zijn geen grotere spiegels dan (je eigen) kinderen

Vader vindt harmonie in een gezin belangrijk. Hij ziet dat de kinderen vaak over de grens heen gaan die hun moeder hen gesteld heeft. Hij vindt dat kinderen beter zelf hun grens kunnen ontdekken. Uit bovenstaande is al snel duidelijk dat er achter het gedrag van beide ouders een positieve intentie zit.

worden gezet.”

Bovenstaande schetst een veel voor-

Een citaat dat pijnlijk conflicteert met mijn over-

komende situatie in mijn praktijk als

Ouders weten vaak niet dat ieder

tuiging dat er geen 'onmogelijke kinderen zijn' en

orthopedagoog. Ouders geven vaak

dat extern opgelegde 'consequente regels en dis-

aan dat ze geprobeerd hebben hun

ciplines' nooit zo zinvol en duurzaam kunnen zijn

problemen met hun kinderen gren-

als veranderingen die van binnenuit op een hoger

zen te stellen. En dat, als de kinderen deze grenzen

ingang om ook de positieve intentie van de andere

logisch niveau (liefst op het niveau van overtui-

overschrijden, ze hen op een aparte plaats rustig te

gezinsleden te achterhalen.

gingen en identiteit) bewerkstelligd zijn. Vanuit

laten worden (“de naughty-spot” zoals nanny Jo Frost

Het helder krijgen van de positieve intentie geeft

die overtuiging beleef ik het nanny-programma

dit noemt).

opnieuw verbinding tussen de ouders. Vanuit deze

gedrag een positieve intentie in zich draagt. Van hun eigen gedrag weten ze wel de positieve intentie te achterhalen. Dit is de meestal de

positieve intenties komt er meer begrip voor elkaars

zelf als “tenen krommend”. Toch zijn er veel mensen die naar dit soort programma's kijken.

In een interview zegt Esther ten Brink (de Nederlandse

manier van reageren. En vanuit begrip kunnen er nieu-

Het voldoet blijkbaar aan een behoefte aan

nanny van het programma Eerste Hulp bij opvoeden)

we afspraken gemaakt worden waar beide ouders zich

opvoedondersteuning en lijkt handvatten te bie-

dat het verschil tussen haar en de Engelse nanny's is

in kunnen vinden.

den ten aanzien van het omgaan met 'lastige'

dat zij uitgaat van wat er wel goed gaat. Zij niet altijd

De volgende stap is het achterhalen van de positieve

kinderen.

automatisch een strafbankje introduceert in de gezin-

intenties van de kinderen, deze erkennen en op een

nen die ze begeleidt. Dit is, in mijn opvatting, een uit-

andere manier met hun positieve intenties omgaan.

In dit artikel wil ik, aan de hand van een voorbeeld,

gangspunt dat meer recht doet aan ouders en kinde-

een beeld schetsen van een andere manier van

ren. Er zijn tenslotte altijd situaties die wel goed gaan.

Deze bewustwording en nieuwe afspraken zal de situ-

opvoedondersteuning. Een manier die meer recht doet

Als ik de moeder uit het voorbeeld vraag waar ze

atie thuis in positieve zin beïnvloeden. Toch kan het

aan de ouders en hun kinderen. Een manier die

tevreden over is vertelt ze het volgende:

zijn dat ouders hun doel - hun kinderen een warm en

gebruik maakt van NLP-interventies en het systemisch

Het naar bed brengen van de kinderen gaat vaak

harmonieus thuis te geven - nog niet helemaal beha-

werk (zoals ontwikkeld door Bert Hellinger).

goed. Een van de ouders brengt de jongste naar

len. De moeder uit ons voorbeeld vertelt in een van de

bed. De andere ouder doet dan ondertussen meest-

vervolggesprekken het volgende:

Nog nooit is de groep ouders die bewust en gemoti-

al iets leuks met de oudste. Beide kinderen hebben

Regelmatig hoort en ziet ze zichzelf reageren zoals

veerd aan hun ouderschap beginnen zo groot geweest

zo hun eigen bedritueel met het voorlezen van een

haar moeder reageerde. Ze had zich altijd voorge-

als tegenwoordig. Zelfs de meest bewuste ouders heb-

verhaaltje of het zingen van een liedje.

nomen om het zeker niet op deze manier te doen. Als ze dit van zichzelf merkt, heeft ze het gevoel

ben echter te maken met dagelijkse valkuilen die de opvoeding met zich meebrengt. Wat maakt opvoeden zo ingewikkeld?

Een voorbeeld uit de praktijk:

Dit is het moment om ouders te laten zien dat ze

dat ze geen goede moeder is en trekt zich terug en

beschikken over hulpbronnen. Er zijn dus niet alleen

reageert nukkig als haar man of kinderen haar iets vragen of vertellen.

Ouders zijn zelf kinderen geweest en hebben vanuit die

Ouders van een jong gezin (twee kinderen, een van

situaties waarin het mis gaat maar er zijn ook situaties

tijd ideeën over wat ze prettig vonden aan hun eigen

4 en een van 7) vragen hulp omdat er thuis vaak

waarin ze als ouders op een manier samenwerken waar

opvoeding, dat wat ze door willen geven aan hun kin-

ruzie is. Dit is vooral het geval tijdens het eten.

ze alle twee tevreden over zijn. Situaties waarin beiden

Onze maatschappij is kritisch naar ouders toe. Via

deren. Ideeën over wat ze niet prettig vonden en wat

Vader vindt dat moeder wel heel strak de regels

een positief contact ervaren met hun kinderen en

allerlei media krijgen ouders nogal eens te horen dat

ze zeker anders gaan doen bij hun kinderen. Daarnaast

hanteert. Hij vindt dit ten koste gaan van de sfeer.

elkaar. In het gesprek met ouders onderzoek ik wat

zij de schuld zijn van de problemen van hun kinderen.

zijn er allerlei oude gevoelens die te pas en te onpas

Moeder vindt dat vader alles aan haar over laat en

deze hulpbronnen zijn en hoe ze deze in andere situ-

Hadden zij hun kinderen beter opgevoed, dan zouden

naar boven komen. Mensen spiegelen elkaar, maar er

geen grenzen stelt. Ze heeft het gevoel er alleen

aties in kunnen zetten. Vaak gecombineerd met het

er minder problemen zijn in de maatschappij. Dit is

zijn geen grotere spiegels dan (je eigen) kinderen. Dit

voor te staan.

ankeren van positieve ervaringen als ouder:

een zware last voor ouders. Het is dan ook niet gek dat

stelt ouders voor een grote uitdaging: hun kinderen

Beide ouders geven aan dat de kinderen tijdens het

Moeder vertelt dat, toen ze zwanger was, ze

ouders zichzelf bekritiseren. Het kan ouders helpen om

begeleiden in het proces van groeien naar volwassen-

eten veel aandacht vragen. Ze doen dit vaak op

fantaseerde over gezellige familietaferelen aan de

met delenwerk of logische niveaus aan de slag te gaan.

heid en daarnaast het omgaan met hun eigen oude

een negatieve manier, bijvoorbeeld door met hun

eettafel. Zo anders als ze zelf vroeger heeft mee-

In het hele verhaal is het belangrijk om iedereen in het

gevoelens die dit proces naar boven brengt.

eten te knoeien of elkaar onderling uit te dagen.

gemaakt. Ze wil graag dat haar kinderen in een

gezin als individu te zien maar ook om hen zich bewust

36

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

37

thema: Jeugd en Gezin

Angelique de Graaff te maken van hun onlosmakelijke band en loyaliteiten ten aanzien van elkaar. Het simpele feit dat wij hier als hulpverleners rekening mee houden, stelt ons in de gelegenheid gezinnen en hun individuele leden echt te helpen. Het oerbeeld van helpen is het beeld van een ouder die zijn kind helpt met die dingen die het nog niet zelf kan. Zo gauw een kind ouder wordt en steeds

Felix Felices Harry Potters toverdrank

Toverdrankjes, hulpbronnen en ankers Jonas is een jongen van net negen jaar oud. Rode krullenbos als een vurige halo om een sproetengezichtje. 'Een plaatje,' denk ik meteen; 'zo weggelopen uit een film!”. Precies

meer zelf kan is het van belang dat het grenzen krijgt

Ron van Harry Potter, maar dan

waardoor het zich verder kan ontwikkelen. Alleen zo

mooier.' En die associatie bracht me

kunnen kinderen zich los maken en stap voor stap

bij bovenstaande scene, waardoor ik

leren zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun han-

op het idee kwam om Harry's tover-

delen. Vaak werken we als hulpverlener naar dit oer-

Glorieuze Inspiratie

beeld: we nemen taken over en laten zien hoe het wel

Harry Potter heeft een toverdrank gewonnen, Felix

moet. Vaak wordt dit ingegeven door het feit dat we

Felices. Als je daar een druppel van inneemt, lukt 24

Wat hem bij mij bracht was zijn

het zelf zo pijnlijk vinden om een kind in een niet opti-

uur lang alles wat je doet.

faalangst. Kinderen op school plaag-

drankje in te zetten…

male gezinssituatie te zien.

den hem met zijn rode haar en het Harry Potter is een puber van inmiddels een jaar of 17

leek wel of een aantal zaken op

De NLP-Nanny gaat oplossingsgericht te werk. Dat wil

die tot zijn 11e jaar niet in de gaten had dat hij een

school niet meer lukten. Hij was er

zeggen: je helpt ouders bij het vinden van en komen

tovenaar is. Inmiddels zit hij in zijn 6e jaar van de

ontmoedigd door aan het raken. We

tot eigen oplossingen. NLP-Nanny’s zijn loyale onder-

tovenaarsopleiding Zweinstein en zijn beste kameraden

steuners van ouders, waardoor kinderen zich zo veilig

zijn Ron en Hermelien. Dit jaar is Harry de captain van

Amper is de wedstrijd gespeeld (en

mogelijk weten. De grote kijkdichtheid van deze

het Zwerkbal-team (vliegende-bezembalspel) en zijn

gewonnen) of Hermelien meldt zich

opvoedprogramma’s op de tv laat zien dat er veel

vriend Ron, een tot dan toe succesvol speler, zit in een

om hen een veeg uit de pan te

behoefte is aan opvoedondersteuning. Het NLP-

totale faalangst-dip. Hij is zijn bal- en bezemgevoel

geven. Het is allemaal oneerlijk en

Nannytraject dat nu ontwikkeld wordt, leidt mensen op

geheel kwijt en leverde in de afgelopen zwerkbal-wed-

bovendien verboden om geluksdrank

tot een andere ‘Nanny’: die niet is gericht op belonen

strijden abominabel werk af. Zijn zelfvertrouwen én het

in Rons drinken te doen. 'Je hebt

en bestraffen van het gedrag van kinderen. De NLP-

vertrouwen van het team in hem zijn tot een absoluut

Felix Felices in Rons sap gedaan,

nanny werkt vanuit de overtuiging dat het steunen en

nulpunt gedaald. Ron staat op het punt zijn bezem aan

daarom speelde hij zo goed van-

het coachen van de ouders ertoe leidt dat elk kind zich

de wilgen te hangen.

daag!' Aan Rons gezicht is af te lezen dat hij precies weet waar ze

optimaal kan ontplooien. Er wordt gehandeld vanuit

'nodig' had om de plagerijtjes (of

...en het antwoord kwam bij hem op in een plotselinge, glorieuze aanval van inspiratie…

regelrechte pesterijen) te pareren en ook iets om zich van zijn schoolse taken te 'durven' kwijten. Hij kwam zelf met 'leeuwenmoed'. Een aardige hulpbron, nietwaar? Hij kwam erop omdat hij bij de voetbalwedstrijd (hij blonk uit in sporten, dat dan weer wel) door zijn coach tot 'leeuw' gedoopt was, vanwege zijn haren en

'Harry lag lange tijd wakker in de duisternis: 'Was er

het over heeft. Hij kijkt wat schuld-

maar iets dat hij doen kon doen waardoor Ron zich zou

bewust en het lijkt tot hem door te

vermannen, waardoor hij weer op de toppen van zijn

dringen dat dit succes uiteindelijk

kunnen speelde. Iets waardoor Ron een superdag zou

maar eenmalig was. Dan komt de

hebben'... en het antwoord kwam bij hem op in een

onverwachte wending: Harry haalt

plotselinge, glorieuze aanval van inspiratie…'

het flesje tevoorschijn. Het zit nog

In de scene die volgt, biedt Harry Ron bij het ontbijt

helemaal vol met gouden toverdrank

een pompoensapje aan. Hermelien, hun beider vriend-

en de kurk is nog verzegeld met

in, waarschuwt Ron dit niet te drinken. Ze heeft gezien

was. Rons geeft een briesende reactie op Hermelien:

mijn ongelovige toon meteen te kenteren: 'ik ben één

dat Harry iets in zijn sap gedaan heeft. Harry ontkent

'Je hebt Felix Felices in Rons sap gedaan, daarom

van de kleinste, maar ik ga voor niemand opzij. Ook

in alle toonaarden, terwijl Ron - boos om zoveel

speelde hij zo goed vandaag,' wouwelt hij haar na. 'Zie

niet voor de groters van de tegenpartij. Ik spring om

Meer info en contact auteur:

bemoeizucht van de immer moraliserende Hermelien -

je wel, Hermelien, ik kan uitstekend zwerkballen zón-

ze heen, of ik duik onder ze door. Ik ben veel sneller.'

www.bgl.nl

zijn sap opdrinkt. Nadat Hermelien beledigd is wegge-

der hulp!'

Ik mompelde 'tuttut, dat is nogal wat. Kun je me ver-

gaan, dringt het langzaam tot Ron door, dat er mis-

Hermelien geeft toe: 'Ik heb nooit beweerd dat je dat

tellen wat je dan voelt, als je zo onder ze doorduikt en

schien toch iets in zijn pompoensap gedruppeld is.

niet kon, maar…Ron, jij dacht ook dat je toverdrank

om ze heen springt?' 'Dan voel ik me helemaal…' hij

Harry's ontwijkende gedrag sterkt hem in die veronder-

gekregen had!?'…

zoekt naar woorden, '…een leeuw! Ik voel me dan net

stelling. Harry heeft pas geleden een succesdrankje

Het was precies deze episode uit 'Harry Potter en de

een leeuw die brult en springt en duikt.' Zijn ogen

gewonnen; zou het kunnen dat…?

Halfbloed Prins' (Harry Potter and the Half-Blood

schitteren en hij kijkt me aan. Geloof ik dat wel alle-

Prince), die mij inspireerde tot een anti-faalangst NLP-

maal? 'En als je je dan zo helemaal 'leeuw' voelt,'zeg

In de belangrijke zwerkbal-wedstrijd die dag speelt Ron

'compositie'. Ik zeg met opzet 'compositie', omdat ik

ik 'wat zie je dan?' 'Ik zie dan allemaal armen en

de sterren van de hemel. Hij verdedigt en valt aan,

gewoon gebruik maak van bestaande interventies. Het

benen en zand. Nat gras. Ik ruik het gras.' 'Hoor je ook

wint elk duel en wordt door de aanhang toegezongen

aanbod ervan is echter omgeven met een Harry-

iets?' Hij kijkt me aan, zijn gezicht een vraagteken.

met 'Ron is onze held'.

Pottergevoel; een toverblik, een tovenaarsgeluid….

Dan klaart zijn gezicht op: 'Ja, ik hoor de coach! 'Hup

het basisrecht van ieder kind: ‘ik mag er zijn’.

Nelly ter Voert is orthopedagoog en opgeleid in NLP. Zij is projectleider van de opleiding Opvoedcoach/NLP nanny van BGL en Partners.

[email protected]

38

kwamen er al gauw uit dat hij iets

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

vanwege zijn durf(!?). Het opsporen van de hulpbron was dus snel gebeurd. 'Vind je zelf ook dat je leeuwenmoed hebt, in een voetbalwedstrijd?' informeerde ik met wat vraagtekens in mijn stem. 'Já,' riep hij uit, en om

39

thema: Jeugd en Gezin

leeuw' roept-ie!' 'Oké,'

Het flesje heeft hij meegenomen. Instructie: elke och-

klap ik blij in mijn

tend met schoon kraanwater vullen. Dan blijft de 'leeu-

handen, 'ga eens

wenmoed schoon en op peil'. Gebruik: een klein slokje

terug naar die keer

indien nodig of gewoon om je lekker te voelen (ankers

dat je je zo 'leeuw'

hebben immers onderhoud (lees: gebruik) nodig).

voelde,' En ik begeleid

Extra suggestie: als je flesje zoekraakt, dan heb je het

hem in het geasso-

blijkbaar niet meer nodig en kun je 'leeuwenmoed' ver-

cieerd raken met zijn

krijgen door alleen het woord 'leeuwenmoed' of 'leeuw'

hulpbron en laat hem

in jezelf te denken…

de hulpbron 'groot'

Het is wel raar, maar de keer erna wist hij me te ver-

ademen, laat hem er

tellen dat niemand hem meer 'rooie' noemde. En, o ja,

een kleur bij vinden en

hij had goed werk afgeleverd in de taalles…

hem de hulpbron zo intens en grootst mogelijk maken. Het lukt hem zonder moeite. Als ik hem 'terug roep' naar het 'nu' is hij even teleurgesteld. Het voelde zo fijn.

De Magie Ik leg hem uit dat hij zo dadelijk weer moeiteloos in dat 'fijne gevoel' van 'leeuwenmoed' kan stappen én dat ik hem de hulpbron tastbaar mee wil geven. Ik

Angélique de Graaff is coördinator/kerndocent van de NLP-opleidingen en kerndocent bij de opleiding Kindercounsellor bij BGL & Partners te Hoofddorp. Ze is bij BGL & Partners projectmanager van een traject in ontwikkeling: 'NLP op School'. Ze heeft een eigen trainings- en coachingsbedrijf 'Cherub'.

haal een van mijn drogisterij-flesjes tevoorschijn uit een keukenkastje. Klein, bruin en met een pipetje erin.

Meer info en contact auteur:

Ik leg hem uit dat we in dit flesje toverdrank zullen

www.bgl.nl www.cherub.nl

stoppen. Ik neem hem mee naar de keuken om het

[email protected]

flesje vol te laten lopen met kraanwater. Hij kijkt me beteuterd aan. 'Water?' zegt hij. 'Toverdrank', houd ik

*) Felix Felices heet in de Nederlandse editie inderdaad

vol. 'Felix Felices'. 'Dat klinkt net als Harry Potters

'Felix Fortunatis'

'Felix Fortunatis',' roept hij opgewonden *). 'Als je daarvan drinkt, dan…' Ik raak in levendig gesprek verwikkeld toverkrachten, succesformules en ons beider held Harry Potter. Weer in mijn coach-ruimte aangekomen leg ik uit dat in dit flesje 'Leeuwenmoed' komt te zitten. Dat wil zeggen, dat telkens als je leeuwenmoed tekort komt, je een klein slokje moet nemen om weer geheel vervuld te raken van leeuwenmoed. Oké, nú is het nog gewoon kraanwater, maar wacht maar af. Ik leg hem uit dat het flesje 'leeuwenmoed' zal bevatten als hij dat er naar overbrengt. Zodra hij zich dadelijk weer in 'leeuwenmoed' inleeft, 'leeuwenmoed' op zijn grootst, dan zal ik hem het flesje in de hand stoppen en dan kan hij de 'leeuwenmoed' erin laten lopen. Hij zal zelf wel een manier vinden om dat voor elkaar te krijgen… Ik laat hem zich opnieuw inleven in 'leeuwenmoed' en geef hem het flesje in handen. Aan zijn gezicht zie ik (kalibreer ik) dat hij al snel een manier gevonden heeft om zijn 'leeuwenmoed' naar het flesje over te brengen. 'Ik hoefde alleen mijn hand wat te knijpen,' liet hij even later weten, 'en toen stroomde het zo uit mijn vingers door het glas het water in.'

40

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

Gaby van Eck

“Pappies Power”: de onverbrekelijke eenhe id van lichaam en geest

hij was er dan continu mee bezig in zijn hoofd. Hij

De 7 modules zijn:

hield ervan om andere mensen waar te nemen, zowel

•

Visie: Wat is jouw visie: hoe visualiseer jij die?

•

Leiderschap: Welke doelen heb je, wat is je missie?

•

Zelfmanagement: Hoe manage jij je doelen, je tijd

op een terrasje als op het werk. Hij had er later altijd wel zijn mening (9) over.Al met al kon hij de targets

Welke acties ga je nemen?

niet vertalen naar operationeel niveau, naar mensniveau. Hij was niet meer congruent in zijn communica-

Welke rol neem je hierin?

tie, ging steeds vaker een interne dialoog met zichzelf

en wat is je plan? Wat is werkelijk belangrijk voor

aan.

je?

Wat mij tot op de dag van vandaag bezighoudt is de

•

Win/win: de balans van geest en hart, de balans in

vraag, of eigenlijk meer 'het weten', dat hij een burn-

samenwerken, in partnerships. De balans in doe-

out heeft gehad. Is dat niet gezien door ons, en door

len; de vertaalslag kunnen maken van strategisch

zijn artsen? Hij bleef over zijn grenzen gaan, waardoor

naar operationeel niveau.

zijn lichaam wel moest protesteren.

•

Ken je partner in business: Maak 'rapport'. Toon

Schakelen

•

Synergie: werk samen naar het grote geheel.

74 jaar. Zijn aders waren dichtgeslibd; hij was

Nu weet ik dat we onze 'eigen (kern)waarden' ontwik-

•

Energiemanagement: zorg goed voor je zelf op alle

een binnenvetter!

kelen tijdens de imprintfase, de modelleerfase en tij-

Ik heb veel van en door hem geleerd. Toen hij

dens de socialisatiefase. Mijn opvoeder, in dit geval

Na afloop van deze modules is de deelnemer zich

was gestorven, wist ik: wat hij had ervaren, heeft

mijn pappa, gaf me de 'power' om krachtig te zijn. Ik

bewust waar hij/zij voor staat. Weten wat het is om in

hij mij als geschenk nagelaten. Wat mij te doen

heb geleerd om in 'rapport' te zijn met anderen; ik

'je kracht' te staan en dit kunnen oproepen wanneer

stond: het coachen van managers, zodat zij stra-

kan ook gemakkelijk 'rapport maken'. Maar ook heb ik

dat nodig is. Congruent zijn in communicatie en voelen

tegische doelen kunnen omzetten in acties, op

van hem geleerd om met alle aandacht bij de ander te

dat je in balans bent. Grenzen kennen en erkennen.

zo'n manier dat zij in hun kracht staan én

zijn.

Eind januari 2007 start een nieuw programma.

gezond blijven. Ik leerde om dat te helpen

En daar ging ik ook de mist mee in. Zijn overlijden

bewerkstelligen. In dit artikel geef ik je mijn

leerde mij schakelen met mijn aandacht bij de ander,

recept.

maar ook bij mezelf. Ik leerde mijn grenzen bewaken.

Mijn vader is vorig jaar overleden na een lange

Gaby van Eck

periode van ziek zijn aan hart en vaten. Hij werd

empathie en weet wat er leeft.

Ook heb ik juist door hem geleerd dat ik anderen kan vragen om hulp, en dat ik mijn mening gerust kan

Missie

vier niveaus.

Gaby van Eck is actief als trainer en personal coach. In 1997 startte zij Van Eck & Ligt Trainingen BV.

toetsen aan die van anderen.

Mijn missie was de laatste 20 jaar al duidelijk: het

Contact auteur:

ondersteunen van mensen in het bedrijfsleven door

Ik heb geleerd om te leren van fouten. Toch moet je

training en coaching. Doel: mensen krachtiger te laten

sterk in je schoenen staan en congruent zijn om dit te

zijn en spiritualiteit in het bedrijfsleven brengen. Mijn

kunnen. Als ik me niet zo krachtig voel, vraag ik in stil-

vaders overlijden voegde daar nog een dimensie aan

te om kracht aan mijn pappie. En dan voel ik zijn

toe.

'power' achter me als een blok! Een erg sterke man-

Mijn vader werkte voor een Amerikaanse firma, we

nenenergie. Want hij wil dat ik de kracht heb om uit te

zouden het nu een ICT-bedrijf noemen. 40 jaar gele-

dragen dat zijn lijden niet voor niets is geweest. dopte. Anderen mochten fouten maken; hijzelf niet (6)!

kreeg hij targets. Vandaag de dag hoor je niet anders,

Het was nooit goed genoeg het kon altijd beter voor

Inspiratie

maar toen was dat ongewoon en typisch Amerikaans.

zichzelf. Hij maakte snel contact (rapport) en kon met

Vanuit de ervaring met de technieken van NLP,

Mijn vader zag het als een enorme last.

iedereen overweg. Maar praten over zijn eigen emoties

Focussing en het werken met games en

deed hij niet; hij hield zijn emoties binnen (binnenvet-

geïnspireerd door managementgoeroes zoals o.a.

Metaprogramma's

ten). Ik ken mijn vader niet anders dan dat hij altijd

Stephen Covey, Max Landsberg, Peter Senge, Sun Tzu

Laten we eens kijken naar zijn metaprogramma's.

enorme hoofdpijn had 's avonds na het werk.

en door de ervaring met mijn vader, ontwierp ik een faciliterend programma: het Personal Power Program.

omdat hij een echt 'mensenmanager (1)' was lukte het

Regels en procedures waren ook echt belangrijk voor

Ik deel het graag met anderen. Het is een programma

hem niet om de targets te halen met zijn team (2). Hij

hem (7); dan had hij een houvast, dan moest het zo,

op vier niveaus: spiritueel, sociaal/emotioneel, mentaal

kon zijn medewerkers niet pushen; hij had het gevoel

en dat kon echt niet anders. Daar hield hij zich dan

en fysiek.

(3) dat dát niet goed was. Dat hij zijn aandacht richtte

ook aan vast, dat was duidelijk en veilig. .

Het programma is opgedeeld in 7 modules en neemt

op anderen (4), maakte dat hij zichzelf nog al eens

Als er thuis of op het werk iets kapot was, of moest er

een half jaar in beslag. In de periode tussen de modu-

vergat en zijn grenzen voorbij ging. Hij was niet de

iets vervangen worden, dan werd dat gedaan. Hij dacht

les is er begeleiding zijn door middel van personal

man die om hulp of feedback (5) vroeg, hij dacht dat

er eerst over na en vervolgens werd het gerepareerd.

coaching.

men van hem verwachtte dat hij zijn eigen boontjes

Dat nadenken kon soms wel een paar dagen duren (8);

42

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

Metaprogramma's 1. Procesordening: mens 2. Doelrichting: vermijding

den, toen hij manager werd en een team moest leiden,

'Eerst de ander dan ikzelf', dat was zijn motto, en

www.eck-ligt.nl

3. Overtuigingsfilter: kinesthetisch 4. Focus: aandacht bij de ander 5. Referentie: Interne referentie 6. Overtuigingsfilter: voortdurend 7. Motivatiereden: proceduregericht 8. Actiefilter: reactief

e n

G e z i n

9. Overtuigingsfilter: waarnemen én beoordelen.

43

Dolf J.H. van der Haven

Attitude in NLP Counseling

Concreet Operationeel is de fase waarin externe regels

Ken Wilber

en rollen binnen de gemeenschap belangrijk zijn. Vanuit deze fase kan de mens zich ontwikkelen naar Formeel Operationeel, waarin het wereldbeeld zich baseert op abstracties en het individu zich losmaakt van de gemeenschap en zijn eigen weg zoekt.

Attitude is in mijn visie zowel het meest centrale

de manier waarop iemand zijn belevingswereld

Het is tot deze fase dat Piaget zijn model heeft

als het meest lastige element dat een counseler

uitdrukt, maar riskeert dat het daarbij meer op

gemaakt, wat begrijpelijk is, omdat hij hiervoor een

of therapeut nodig heeft om tot goede resultaten

die patronen en het veranderen ervan wordt

(klein) aantal kinderen heeft bestudeerd. Wilber voegt

met zijn of haar cliënten te komen. Attitude is

ingegaan dan op de feitelijke inhoud van de bele-

hier nog een aantal fasen aan toe, waarmee het model

immers niet zomaar een vaardigheid, maar een

ving van de cliënt. NLP Counseling wil hieraan

uitgebreid wordt om ook ontwikkeling van volwassenen

basishouding op of zelfs boven Identiteitsniveau

tegemoet komen door wel expliciet de inhoud van

erbij te betrekken.

in de Logical Levels van Bateson en Dilts. Zoals

de ervaring van de cliënt in te gaan, waarbij, uit-

wellicht bekend is een groot deel van de technie-

gaande van een NLP basis, een duidelijke stap

Maslow, Robert Kegan, Sri Aurobindo, etc.) op verschil-

Postformeel waar pluralisme, of het onderkennen van

ken en structuren van NLP voortgekomen uit het

richting psychotherapie wordt genomen. De kern

lende wijzen beschreven, maar komen grotendeels

meerdere gelijkwaardige wereldbeelden, de boventoon

modelleren van succesrijke therapeuten (bijvoor-

van NLP Counseling draait om de attitude of

overeen in een hiërarchische opbouw waarbij latere

voert.

beeld Virginia Satir, Milton Erickson en andere),

basishouding van de therapeut. Het belang van

stadia eerdere stadia omvatten: latere stadia zijn ver-

De daarop volgende Transpersoonlijke stadia zijn die

maar daaruit zijn vooral taalpatronen, zoals het

die attitude ligt in het kort erin om als voedings-

der ontwikkeld dan eerdere stadia, en laten eerdere

stadia waarin de mens een integrale visie ontwikkeld

Metamodel, en procedures, zoals Change

bodem te dienen voor een soort rapport dat ver-

niet achter zich, maar nemen die juist in zich mee. Dat

en daarmee het geheel van persoonlijke stadia kan

Personal History voortgekomen, zonder dat er op

der gaat dan de “klik” tussen therapeut en cliënt,

wil zeggen dat de stadia behalve hiërarchisch ook

overzien. Bovendien kan iemand die zich ontwikkeld

de inhoud wordt ingegaan. Dat geldt weliswaar

zoals rapport vaak wordt geïnterpreteerd.

holistisch zijn.

heeft tot in de transpersoonlijke stadia elk van de

niet voor elke toepassing van NLP of voor ieder-

Attitude is dan ook niet gelijk te stellen met rap-

Deze opbouw kan in termen van Jean Piaget en Ken

voorgaande stadia gebruiken in situaties waarin dat

een die NLP in therapie gebruikt. NLP is een

port, maar ondersteunt het juist om het daarmee

Wilber als volgt beschreven worden.

zinvol is: verschillende situaties kunnen vragen om ele-

krachtig hulpmiddel om patronen te herkennen in

te kunnen verdiepen.

De ontwikkeling van de mens begint in de fase die

menten te gebruiken uit een van de vijf persoonlijke

Sensorimotor wordt genoemd, waarin de ervaring

stadia.

Voorbij de Formeel Operationele fase ligt die van

gebaseerd is op fysieke aspecten van de omgeving: de Dolf van der Haven

In dit artikel wil ik vanuit drie invalshoeken duidelijk

mens die naar basisbehoeften als voedsel en veiligheid

In het overgrote deel van de gevallen reikt de huidige

maken waar het om draait in de attitude van de thera-

op zoek is.

psychologische ontwikkeling van de mens tot ergens in

peut. Allereerst leg ik uit hoe de attitude past in diver-

Het volgende stadium heet Preoperationeel en hierin is

een van de eerste vijf stadia, die gezamenlijk ook wel

se psychologische ontwikkelingsmodellen. Vervolgens

de menselijke ervaring gebaseerd op emotionele en

de Persoonlijke stadia worden genoemd. De hulpvraag

diep ik de verschillende elementen, waaruit attitude

symbolische aspecten: gevoelens worden ontwikkeld

van de cliënt heeft echter vaak zijn oorsprong in een

bestaat, uit en tenslotte benader ik attitude vanuit

en de wereld wordt gezien als onderworpen aan een

van de vroege stadia: bijvoorbeeld, een traumatische

transpersoonlijk perspectief. Hiermee wil ik duidelijk

rijk van geesten en goden.

gebeurtenis op jonge leeftijd zal mogelijk in een

maken dat attitude weliswaar opgebouwd kan worden

Preoperationele fase hebben plaatsgevonden, terwijl de

uit een aantal gedragselementen, maar dat de feitelijke

cliënt daar op dit moment de gevolgen van ondervindt

kern van attitude verder gaat dan gedrag alleen. Het is

en zich bijvoorbeeld al tot een postformeel stadium

een uiting van de Essentie van de mens waaruit de

Transpersoonlijk

creativiteit ontstaat om cliënten effectief te kunnen begeleiden.

om terug te gaan naar het moment of de periode waarin dat trauma zich heeft ontwikkeld en de gebeur-

ontwikkelingsrichting

Postformeel I. Psychologische ontwikkeling Volgens vele modellen die de persoonlijke ontwikkeling van de mens beschrijven maakt iedere mens een ontwikkeling door, waarbij verschillende ontwikkelingslijnen door een aantal fasen of stadia gaan. Hierin zijn ontwikkelingslijnen te beschouwen als elementen van iemands persoonlijkheid die in zekere mate onafhankelijk van elkaar groei doormaken. Voorbeelden van ont-

tenissen die daar plaatsvonden opnieuw te evalueren, maar dan vanuit het huidige (volwassen) ontwikke-

Formeel Operationeel

lingsstadium. De eerste taak van de therapeut in dit verband is het

Concreet Operationeel

duiden van het psychologische ontwikkelingsstadium van de cliënt en het zich vervolgens daaraan aanpassen. Dit duiden van het ontwikkelingsstadium dient

Pre-operationeel

twee doelen: het scheppen van rapport en het scheiden van de wereldbeelden van cliënt en therapeut. Het

wikkelingslijnen zijn moraliteit, cognitie, waardepatro-

Sensorimotor

nen, relatie-capaciteit, spiritualiteit, etc. De fasen waar

aanpassen aan het ontwikkelingsstadium is een cruciale stap hierbij. Immers, het benaderen van de cliënt

deze lijnen doorheen gaan zijn door een groot aantal

44

heeft doorontwikkeld. Heling kan er dan uit bestaan

vanuit een stadium waar die zich niet bevindt zou bij

psychologen, filosofen en spirituele leraren (zoals

Figuur 1. De Ontwikkelingsstadia van de mens

de cliënt kunnen leiden tot onbegrip, misvattingen,

Piaget, Beck en Cowan (Spiral Dynamics), Ken Wilber,

(volgens Piaget en Wilber).

gebrek aan rapport of sociaal wenselijk gedrag, waar-

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

45

door de therapie zijn doel voorbijschiet. De therapeut

zelfonderzoek en persoonlijke groei waarbij iemand

III. De Getuige

alles wat er is, kortom van het aanwezig zijn van de

zal zich dan ook moeten begeven naar een niveau

stilstaat bij zijn ervaringen in een bepaalde situatie -

Wat hiervoor beschreven is als de attitude van de the-

therapeut. Hiermee wil ik aangeven dat de Attitude van

waarop de cliënt hem begrijpt: hetzelfde niveau als

gedachten, emoties, gedrag, reacties - en vervolgens

rapeut heeft veel overeenkomsten met wat in de

de therapeut direct verband houdt met de Getuige en

waar de cliënt zich bevindt of, om ontwikkeling bij de

een proces van vragen stellen gebruikt om die uit te

Gestalt Therapie de Fair Witness (Oprechte Getuige)

met de causale ontwikkelingslijn van de therapeut. Het

cliënt te stimuleren, daar iets boven.

diepen. Dit proces leidt tot persoonlijke groei. Merk op

wordt genoemd. Deze Getuige kan omschreven worden

is gebleken dat deze causale lijn pas goed tot bloei

Voor de therapeut betekent dit in de praktijk dat die

dat Almaas deze aanpak gebruikt als methode voor

als datgene in ons wat de ervaring en de wereld om

komt in de transpersoonlijke stadia van de menselijke

zich bij voorkeur tot een niveau heeft ontwikkeld dat

zelfonderzoek (Inquiry) en ik dezelfde elementen

ons heen observeert: zowel datgene wat de eigen

ontwikkeling. Het feit dat dit in de hoogste regionen

transpersoonlijk of integraal is, waar vandaan de

gebruik voor de attitude van een therapeut tegenover

ervaring (fysiek, emotioneel, rationeel, spiritueel) van

van menselijke ontwikkeling ligt geeft opnieuw aan dat

onderliggende niveaus te overzien en bereikbaar zijn.

diens cliënt. Immers, het stilstaan bij de eigen ervarin-

de therapeut observeert, als datgene wat diezelfde

de persoonlijke ontwikkeling van de therapeut bij voor-

gen is in feite hetzelfde als het aanwezig zijn van de

ervaring van de cliënt observeert en alles wat er op

keur zeer ver gevorderd is en het verklaart bovendien

therapeut daarbij. Belangrijke elementen in deze hou-

een bepaald moment in het nu gebeurt. Door te gaan

waarom de juiste attitude zo lastig te bevatten is.

ding zijn de volgende:

zitten en uitsluitend te letten op wat er in het heden

De Getuige is het waard ontwikkeld te worden, niet

gebeurt, wat je waarneemt, wat je gedachten zijn, wat

alleen in therapeutische context, maar ook in de alle-

Openheid - het openstaan en gevoelig zijn voor

je (fysieke en emotionele) gevoelens zijn, zonder af te

daagse communicatie met anderen. Een goed ontwik-

de Velde (die zich daarvoor onder andere baseert op

verandering, voor nieuwe dingen, voor de waarheid

dwalen kan deze Getuige al praktisch ervaren worden.

kelde Getuige en daarmee een goed ontwikkelde attitu-

Carl Rogers' Person-Centered Approach) en geeft de

die naar voren komt in het proces met de cliënt.

Dit is een behoorlijk lastige taak, zoals gemerkt kan

de zullen dan kunnen leiden tot effectievere, zuiverder

Observatie - het direct en onbe-

worden als je het voorgaande een minuut of tien pro-

communicatie en een betere verstandhouding tussen

therapeut. Door deze uitdrukking te

vooroordeeld waarnemen van de

beert vol te houden. De Getuige is overigens al vanaf

mensen.

analyseren wil ik proberen duidelijk

eigen beleving en die van de

de geboorte aanwezig, immers, ook een baby obser-

II. Affectief bevestigend aanwezig zijn De uitdrukking “Affectief bevestigend aanwezig zijn” is afkomstig van mijn docent NLP Counseling Chris van

•

essentie aan van de attitude van de

te maken wat deze essentie inhoudt. “Affectief” houdt in dat de cliënt voor een belangrijk deel op basis van diens emoties benaderd wordt. Immers, uit het voorgaande is duidelijk geworden dat de emoties in een van de eerste ontwikkelingsfasen van de mens liggen. Daarom juist zijn emoties bij uitstek het punt van vertrek bij de heling van de cliënt: in situaties waar emoties er

•

attitude als basis voor rapport dat verder gaat dan de “klik”

•

ander in en bepaalde situatie.

veert al, maar de toegang ertoe is een aparte ontwik-

Literatuur:

Intelligentie - scherpte en

kelingslijn die de Causale ontwikkeling wordt genoemd.

1. Ken Wilber - Integral Psychology, Shambhala, 2000.

opmerkzaamheid voor wat de

“Causaal” houdt hier in dat deze Getuige de oorzaak

2. A.H. Almaas - Spacecruiser Inquiry, Shambhala, 2002.

cliënt naar voren brengt,

(Latijn: causa) is van oplettendheid, opmerkzaamheid,

3. Chris van de Velde - Syllabus NLP Counseling, 2005.

gepaard gaand met een analy-

van de Essentiële Leegte als de creatieve bron van

tisch vermogen om de essentie hieruit te halen. •

Concentratie - het zich richten op de observatie van de cliënt en diens ervaring zonder zich door

bijvoorbeeld niet mochten zijn, maar

afleiden.

verdrongen moesten worden omdat

•

Interesse - het vertrekken van-

het sociaal niet wenselijk was om die te tonen, is een

uit een punt van niet-weten, dus onbevooroordeeld

leegte in de ontwikkeling achtergebleven. Hier kan de

zijn, om met de cliënt samen de waarheid over

therapeut helpen om die leegte weer op te laten vullen door de cliënt, bijvoorbeeld via Inner Child Work.

Dolf van der Haven is NLP Master Practioner en afgestudeerd NLP Counseler. Hij is werkzaam als Manager Engineering in een telecombedrijf en werkt daarnaast als Counseler in zijn eigen praktijk.

niet-relevante zaken te laten

diens ervaring te vinden. •

Meer info en contact auteur:

Liefde voor de waarheid - een staat van verwon-

“Affectieve Bevestiging” is het middel dat de basis

dering over waar een bepaalde houding, problem

vormt voor het opvullen van die leegte. Hierbij geeft

state of emotie bij de cliënt of bij de therapeut

de therapeut de cliënt de ruimte om de emoties bij een

vandaan komt, zonder noodzakelijkerwijs naar een

bepaalde gebeurtenis uit het verleden te uiten, zodanig

oplossing te willen gaan. De waarheid is hier de

dat de cliënt er met die emoties mag zijn. De enige

realiteit van het moment, dat wat er echt gebeurt,

taak van de therapeut op dat moment is dan het

zonder versluierd te worden door lagen van over-

bevestigen van de cliënt in diens emoties: uitdrukken

tuigingen, angsten, blokkades van emoties, etc.

www.icc-vanderhaven.nl

dat die emoties een gewone, natuurlijke reactie zijn op wat er gebeurd is en dat het goed is om die te uiten.

Op basis van bovenstaande elementen van attitude

Deze fase kan al een grote stap op weg naar heling

kunnen dan de juiste vragen worden gesteld die de

van de cliënt zijn.

cliënt kunnen helpen om verder door te dringen tot de

“Aanwezig zijn” is tenslotte het meest ongrijpbare ele-

kern van diens problematiek. Door deze basishouding

ment van deze attitude, maar kan uitgelegd worden als

van de therapeut wordt de cliënt uitgenodigd of gesti-

het samenspel van een aantal elementen. Die elemen-

muleerd om een zelfde basishouding aan te nemen. Zo

ten baseer ik op het meer spiritueel gerichte, maar ook

nodigt de therapeut met zijn attitude de cliënt uit om

praktische werk dat Ali Hameed Almaas de “Diamond

samen het zelfonderzoek van de cliënt te doorlopen en

Approach” heeft genoemd. Dit is een methode voor

daarmee een proces van heling door te maken.

46

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

Jean Piaget

J e u g d

e n

G e z i n

47

Boekenrubriek De Maskermaker Auteurs: Wibe Veenbaas Joke Goudswaard Henne Arnolt Verschuren ISBN: 90-78395-01-x Uitgave: Phoenix Opleidingen TA/NLP, Utrecht Recensie: Onno Uringa

geeft toegang om hierover bewust-

de terugtrekkende beweging. De

lichaam en geest wordt eerder ver-

zijn te ontwikkelen, wat je vervol-

verantwoordelijkheid voor haar per-

groot dan verkleind door te eenzij-

gens kunt inzetten als bron in de

soonlijke te verrichten taak kan

dig te werken vanuit de geest.

ontmoeting met betekenisvolle

weer worden opgenomen.

Daarmee kan een structurele disso-

anderen.

ciatie optreden.

In hoofdstukken 4 tot en met 9

NLP krijgt in dit proces m.i. haar

Veel gecertificeerde 'NLP'ers geven

wordt vervolgens zeer nauwkeurig

kracht wanneer zij zich dienstbaar

dan ook aan dat hun flexibiliteit wel

elke karakterstructuur beschreven.

opstelt naar haar omgeving.

is toegenomen in het gewenste

Wat vooral opvalt, is de welomlijn-

Wanneer de verbinding met andere

effect van hun (mentale) communi-

de samenhang met het grotere

systemen, methoden of therapieën

catie, maar belangrijke regressieve

Er is een nieuw boek van Phoenix

geheel, waardoor je eigen typerin-

niet wordt gelegd, raakt NLP uitge-

gedragspatronen zijn 'in wezen'

Opleidingen: “De Maskermaker”.

gen direct herkenbaar zijn om op

hold; dan wordt het werken met

niet veranderd. De kans bestaat

Vanuit mijn perspectief geef ik in

een uitnodigende manier het

NLP zielig in plaats van bezielend.

daarmee dat er een beeld ontstaat

dit artikel plek aan de betekenis én

levensproces aan te gaan.

De waardevrijheid die NLP hierbij

dat NLP enkel een mentale metho-

toegevoegde waarde van het boek

De laatste 6 hoofdstukken geven

pretendeert, kan waargemaakt

de is. Terwijl het aansluiten op de

tal van handvatten voor de begelei-

worden wanneer zij haar uiterst

non-verbale patronen een binnen

der, hoe de karakterstructuren op

krachtige communicatietechnieken

NLP zo ontwikkelde kwaliteit is.

in relatie tot NLP.

Wibe Veenbaas

De weerspiegeling daarvan in mijn werk, maar zeker ook daarbuiten,

tieven voor het realiseren van per-

tisch lichaamswerk. Belangrijke

een integrale manier hun specifieke

aanwendt naar de omgeving: niet

wil ik graag delen.

soonlijke taak en groei. Daarbij is

onderwerpen zijn de levensop-

plek kunnen krijgen in een groter

om de omgeving te controleren

Met behulp van de karakterstructu-

er een bedding, een vertrekpunt

dracht van de cliënt, de verbinding

(werk)veld. Het individueel werken

maar te dienen.

ren is het mogelijk ontkende en

Tijdens het lezen van De

voor ieders unieke levensopdracht

met het familiesysteem en de wijze

met cliënten en dat verbinden in

Maskermaker valt direct op dat het

om zich te verbinden met zijn of

waarop de cliënt het lichaam

het grotere perspectief, zo je wilt

Door de integrale aanpak kan er

'het onbewuste' binnen NLP) toe-

vooral gaat om 'het roepen van de

haar essentie.

bewoont. De verbindende vraag

op identiteitsniveau.

beter onderzocht worden waar

gankelijk te maken. Daarmee kom

ziel'. Mensen willen graag gevon-

In de kern gaat het in de

vanuit deze context is: Hoe kan de

sabotage ligt, hoe ze ontstaan is en

je letterlijk terug in je lichaam, en

den worden. We zijn ons masker

Maskermaker over de dans tussen

ziel geroepen worden, zodat zij zich

Verband met NLP

hoe ze aangepakt kan worden.

van daaruit kun je gaan leven! De

niet, evenmin als onze karakter-

vorm en essentie. Het geeft inzicht

weer kan verbinden met haar

De eerste insteek die ik kies om de

Daarmee is de kans om werkelijk

Maskermaker is een inspirerend

structuur. Wanneer we op de laag

en nodigt uit om ruimte te maken

essentie?

toegevoegde waarde te verduidelij-

verbonden te worden met jouw

boek.

van de ziel geroepen worden, krij-

tussen wie jij ten diepste bent,

ken richting NLP, is het verbinden-

essentie groter dan met een aan-

gen we weer contact met onze oor-

jouw essentie én je ego.

Leeswijzer

de karakter van het beschreven

pak vanuit een van de genoemde

spronkelijke verlangens en komen

Om de auteurs te

Het boek telt 436 bladzijden, is

werk. Ik schrijf bewust 'werk',

gebieden. Ik zou vanuit mijn eigen

weer thuis.

citeren:'Maskerbesef roept oor-

opgebouwd uit 15 hoofdstukken.

omdat het boek vooral aanzet tot

ervaring willen zeggen: ”Mijn

Dit is wat de auteurs willen aanrei-

spronkelijkheid'. 'Wij mensen zijn

De eerste 3 hoofdstukken zijn een

'aan het werk' gaan met jezelf op

grootste pijn was om niet te kiezen

ken in dit boek, een synthese van

maskermakers. Onze maskers zit-

inleiding, zij scheppen het kader.

een multidisciplinaire manier.

voor mijn eigen essentie, mijn

verschillende invalshoeken waarbij

ten in ons hele lijf, zij zijn tastbaar

Vanuit de inbedding van het syste-

Een wijze die leidt tot meer diep-

eigen lot en taak”. Daarmee krijgt

de individuele psychologische laag

aanwezig'.

misch werk wordt de relatie gelegd

gang, meer overzicht en meer

lijden en pijn de juiste betekenis in

met levensthema's die uitgelegd

inzicht. Zoals het zo mooi verwoord

het licht van je eigen weg.

gekoppeld wordt aan de lichamelij-

weggedrukte delen (betiteld als

ke component.

Het boek is bestemd voor thera-

kunnen worden als karakterstructu-

wordt in het boek:”Het is de vraag

Levenslust is voor mij het resul-

Wat dit boek uniek maakt is de

peuten, begeleiders, trainers en

ren met hun bijbehorende maskers.

hoe de essentie van mensen, het

taat!

hiermee verbonden systemische

mensen in een ontwikkelingsproces

Achtereenvolgens worden de schi-

innerlijke goud, weer tevoorschijn

achtergrond: de onbewuste binding

die inzicht willen krijgen in de

zoïde, de orale, de symbiotische,

geroepen kan worden”.

Lichaam en geest

van de cliënt aan zijn familiesys-

karakterstructuren en hun maskers

de psychopathische, de masochisti-

Op een constructieve en transpa-

Op een andere manier is het werk

teem en de doorgegeven patronen.

en de bijbehorende overdrachtspro-

sche en de rigide structuur onder-

rante wijze worden verbindingen

'De Maskermaker' van toegevoegde

Daarnaast beschrijft het stagnaties

cessen.

scheiden.

gelegd tussen de psychologische

waarde omdat zij vanuit haar per-

in het incarnatieproces en de

Hoewel mensen uniek zijn in het

Alle structuren hebben hun eigen

ingang, waaronder NLP, de licha-

spectief de integratie op gang

afdruk hiervan in het lichaam.

antwoord op hun levensgeschiede-

kwetsing, behoefte, kwaliteit, per-

melijke component: karakterstruc-

brengt tussen lichaam en geest.

nis, is er een aantal basisreacties

soonlijke vraag en taak.

turen en de systemische achter-

NLP heeft als belangrijke vooron-

Dans tussen vorm en essentie

te onderkennen. De nadruk in dit

Elke structuur heeft zowel een

grond van het individu. Op die

derstelling:”Lichaam en geest zijn

De Maskermaker geeft begeleiders

boek ligt op therapeutische begelei-

afdruk in ons lichaam als in onze

wijze krijgt de cliënt veel aankno-

een cybernetische eenheid”. Het

en cliënten vanuit haar invalshoek

ding met als ingang systemisch

ziel.

pingspunten aangereikt om weer in

'weten', dit besef alléén, is echter

opnieuw richting, creëert kansen en

werk, het werken met familieop-

te stappen in de levensstroom en

niet genoeg! Het dualistische of

biedt ruimte aan nieuwe perspec-

stellingen, gekoppeld aan energe-

daarmee een einde te maken aan

afscheidende karakter tussen

48

De Maskermaker nodigt je uit én

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

J e u g d

e n

G e z i n

Onno Uringa is NLP-opleider bij Unique Quality Coaching en excursist van Phoenix Opleidingen. Contact: [email protected]

49

Adreslijst NVNLP aangesloten instituten Onderstaande opleidingsinstituten zijn aangesloten bij de NVNLP en hanteren de NVNLP kwaliteitsnormen voor NLP opleidingen en -trainers.

Mindfactory training & personal coaching Hartweg 40, 3762 SE Soest, tel: 035 – 5415542, e-mail: www.mindfactory.nl , [email protected] Nederlandse Academie voor Psychotherapie

Academie voor NLP Dolderseweg 150a, 3738 BM

Den Dolder Tel: 030-22 99 022, e-mail: [email protected], www.academievoornlp.nl

A. Schelfhoutstraat 48, 1058 HV Amsterdam tel: 020- 6150494, fax: 020-6173578 e-mail: [email protected], www.academie-psychotherapie.nl

Alter Vision

NLP Punt NL Dr. A. Kuijperstraat 22, 2211 BE Noordwijkerhout, tel: 0252 – 340689, e-mail: [email protected], www.nlppunt.nl

Arcturus NV

NLP Seminars Nederland Postbus 5028, 2000 GA Haarlem, tel: 0251 – 310669, e-mail: [email protected], www.nlpseminars.nl

Melbournestraat 24, 3047 BJ Rotterdam, tel: 010-2470686, fax: 010-2470682, e-mail: [email protected], www.altervision.nl trainer: Christiene M. de Vries internationaal training instituut voor communicatie en NLP Lierse Steenweg 105, B-2560 Kessel, tel: +32 (0)3 488 40 54 fax: + 32 (0)3 488 40 53 e-mail: [email protected], www.arcturus.be

NTI-NLP - Nederlands Trainingsinstituut voor NLP BGL & partners

Oosterzijweg 8, 1906 AX Limmen tel: 072-5053501, fax: 072-5052294, e-mail: [email protected], www.ntinlp.nl

Bureau Personal Development

On Speaking Terms Sibeliushof 27, 3438 XH Nieuwegein, tel: 030-2733991 e-mail: [email protected], www.ost.nl

Crealon

Phoenix Opleidingen Raiffeisenlaan 26A, 3571 TE Utrecht tel.: 030-2711383, e-mail: [email protected], www.phoenixopleidingen.nl

Hoofdweg 726, 2132 BV Hoofddorp tel: 023-5556755, e-mail: [email protected], www.bgl.nl Topaas 8, 2719 VD Zoetermeer, tel: 079-3630685, fax: 079-3630687, e-mail: [email protected], www.bpdtraining.nl

Pallisander 449 3515 MZ Dordrecht, tel: 078 – 6163597, e-mail: [email protected], www.crealon.nl

School voor NLP St. Reneldisplein 3, B-3001 Leuven, tel: 0032/475/61.45.23, e-mail: [email protected], www.nlp.be

EduCare Postbus 192, 5110 AD Baarle Nassau tel: 013-5078411, e-mail : [email protected], www.educare.biz Frank Bruining Personal Coaching & Training

SenSolid Postbus 58, 9980 AB Uithuizen (Groningen) tel: 0595-432534, fax: 0595-434477, e-mail:[email protected], www.sensolid.nl

Gantelweg 2 4286 EH Almkerk (bij Gorinchem) tel: 0183-40 45 83, fax: 0183-40 47 86, e-mail: [email protected], www.frankbruining.com

SETH Academie voor Eclectische Psychotherapie Postbus 95909, 2509 CX Den Haag tel: 070-3881105, 079-3317331, e-mail: [email protected], www.seth.nl

GO Centrum voor Groei en Ontwikkeling T.U.Masmanstraat 7, 3813 ZE Amersfoort tel: 033 - 4802993, e-mail: [email protected], www.go-centrum.nl

Smara Siddhi Instituut van Helmontstraat 21, 3029 AA Rotterdam, tel: 010-4781158, e-mail: [email protected], www.smarasiddhi.nl

Hanssen advies & training

Ernst Casimirlaan 42 9717 AX Groningen, tel: 050 - 3136563, e-mail: [email protected], www.blissconsulting.nl

Sophia, Centrum voor Integraal Welzijn

Borgstee 48, 9403 TV Assen tel. 0592-399790, e-mail: [email protected] , www.sophiainstituut.nl / www.sophia-ciw.nl

Heart Systems Nederland

Julianaplein 9, 6049 BS Herten (bij Roermond) e-mail: [email protected] (of .nl), www.heartsystems.com (of .nl)

Tarázát Instituut Ungerplein 2 - flat 6, 3033 BR Rotterdam tel: 010-4183599, fax: 010-2850038, e-mail: [email protected], www.tarazat.nl

De HOMME tcc

Postbus 4, 7630 AA Ootmarsum, tel: 0541-680501, fax: 0541-680337, e-mail: [email protected], www.dehomme.nl

Trainingsinstituut Rappard

Bregeleane 72, 9051 PN Stiens (Friesland) tel. 058-2574091 mob. 06-51995626, e-mail: [email protected], www.rappardnlp.nl

IEP - Instituut voor Eclectische Psychologie

Staringstraat 1, 6511 PC Nijmegen, tel: 024 -3230837, fax: 024- 3226512, e-mail: [email protected], www.iepdoc.nl

Unique Quality Coaching Krijtenberg 16, 8131 HB Wijhe tel. 0570 – 524880, e-mail: [email protected], www.uqc.nl

I.S.E. – Institute of Social Engineering Onder de Bos 114, 8077 TD Hulshorst, Tel: 0341-453088, fax: 0341-453542, e-mail: [email protected], www.ise-training.nl

Vidarte Jan Mosmanslaan 83, 5237 BB ‘s-Hertogenbosch tel: 073-6440936, fax: 073-6440938, e-mail [email protected], www.vidarte.nl

IVCN – Instituut Voor Communicatieve Vaardigheden Nederland Jacob Catslaan 19, 3705 BN Zeist, tel: 030-6990635, fax: 030-6991075, e-mail: [email protected], www.ivcn.nl

50

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6

ZUMAYA Brouwerstraat 6, 1814 HZ Alkmaar tel: 072-5127113, e-mail: [email protected], www.zumaya.nl

J e u g d

e n

G e z i n

51

Agenda NVNLP seminars en workshops Met ingang van 2007 organiseert de NVNLP regionale seminars en workshops. Aan deze seminars kunnen ook niet-leden deelnemen. NVNLP-leden betalen slechts 50% van de seminarprijs. Kijk op www.nvnlp.nl voor het actuele aanbod, de details en hoe je kunt aanmelden. Voorbeelden van het aanbod:

Datum Do 18 januari

Locatie

Trainer

Seminar

Dagdeel

Vlaanderen:

Eric Schneider

NLP vanuit de mens

avond

Kessel

Paul Liekens

Magie van Tonaliteit

hele dag

Hoe krijgt en geeft Eigenheid

hele dag

Jan Ardui Rudy Vandamme Vrij 23 februari

Omgeving

Adriana Adriaanse

Zutphen Zat 2 juni

Utrecht

Wibe Veenbaas

zijn vorm? Een verhalendag over de mens, NLP, oorsprong en bestemming

Diverse interessante seminars zijn in voorbereiding.

Focusjes In deze rubriek kun je een gratis oproep plaatsen aan je collegaNLP-ers: [email protected] De organisatie van regionale workshop en seminars voor

volgend nummer INzicht:

leden in 2007 is van start gegaan.

Thema:

Ben je trainer en beschik je over

Mediation & Conflichtbeheersing

kennis en kunde die voor onze NLP-ers interessant is? Voor info: [email protected]

Verschijningsdatum: 20 maart 2007

De redactie van INzicht is op zoek naar oude nummers van INzicht. Voor info: [email protected]

52

Sluiting Kopij: 20 februari 2007

I N z i c h t

W i n t e r

2 0 0 6