Inleiding. Inhoud. Colofon

J A A R V E R S L A G

2 0 1 0

K i j k w i j z e r

P E G I

B U R O 2 4 0 a

M e d i a s m a r t i e s

Inleiding In 2010 stond het NICAM aan de vooravond van het tienjarig bestaan van Kijkwijzer. Het Nederlandse classificatie- en informatiesysteem voor televisie, film en dvd werd op 20 februari 2001 gelanceerd. Twee jaar later ging PEGI, afgeleid van en gemodelleerd naar Kijkwijzer, van start als Europees systeem voor de classificatie van games. ‘Nieuw’ kunnen beide systemen dus niet meer genoemd worden. Maar dat wil zeker niet zeggen dat er geen ontwikkelingen zijn. Kijkwijzer en PEGI, respectievelijk gebaseerd op coregulering en zelfregulering, zijn niet in beton gegoten en blijven dynamisch. Ook in 2010 waren er de nodige vernieuwingen en ontwikkelingen. In de filmwereld blijft 3D de aandacht vragen. De vraag of 3D, in vergelijking met 2D, tot een andere classificatie moet leiden stond centraal tijdens een internationale conferentie welke door het NICAM in mei in Den Haag georganiseerd werd. Een duidelijk antwoord is nog niet voor handen. Dit uitdagende onderwerp staat voorlopig nog op de internationale agenda.

Inhoud Inleiding.. . . . . . . . . . . . . . . . ................................. 3 Kijkwijzer.. . . . . . . . . . . . . . .................................. 4 PEGI..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................... 11 BURO240a . . . . . . . . . . . . . . ............................... 14

Interessant en ook verrassend is de serieuze belangstelling uit Duitsland voor het Kijkwijzer systeem. Vooral omdat dit land op het punt van film- en ook gamekeuring, mede om historische redenen, doorgaans een eigen koers vaart. De FSK, het Duitse instituut voor filmkeuring, is vorig jaar een onderzoek begonnen naar de mogelijkheid om het Kijkwijzer online systeem over te nemen voor het classificeren van online beelden. In 2011 zal blijken waar dit toe gaat leiden. Last but not least, Buro 240a en Mediasmarties. Het Buro 240a projectteam heeft met succes een e-learning programma voor het instrueren van kassa- en baliepersoneel op het punt van naleving van de wet uitgezet. En in november werd het geschiktheidinformatiesysteem Mediamarties feestelijk gelanceerd. Tineke Lodders-Elfferich, voorzitter Wim Bekkers, directeur

De Wetenschapscommissie heeft ook in 2010 gewerkt aan het verder verfijnen van het classificatiesysteem. In samenwerking met de codeurs hebben de wetenschappers onder meer het onderdeel geweld in de vragenlijst verbeterd, door toevoeging van een vraag over zogenoemd extreem meedogenloos geweld.

Mediasmarties.. . . . . . . ................................ 16 Organisatie.. . . . . . . . . . . . ................................ 17 Financieel overzicht.. ............................... 20 Verwachtingen voor 2011......................... 21 Bijlagen Europese vgl. class. bioscoopfilms . ................. 22 Uitspraken Klachtencommissie....................... 24 Uitspraken Commissie van Beroep. ................. 28

Colofon

Het NICAM Kijkwijzer team organiseerde het afgelopen jaar voor het eerst een gezamenlijke classificatiesessie voor de codeurs. Tijdens deze plenaire bijeenkomst werd de film De gelukkige huisvrouw geclassificeerd, bedoeld als reflectie op het classificeren en ter bevordering van de kwaliteit van de classificaties. De opkomst van codeurs was groot en de sessie werd als nuttig ervaren. Het NICAM zal daarom jaarlijks een gezamenlijke classificatiesessie organiseren.

Uitgave Stichting NICAM, april 2011 Redactie Wim Bekkers, Jopke Veenman, Paul Verstraeten Met bijdragen van de staf van het NICAM Productie en eindredactie Paul Verstraeten, Jopke Veenman Vormgeving Jan Pieter Ekker NICAM Postbus 322 1200 AH Hilversum [email protected] www.kijkwijzer.nl www.bekijkhetmaar.nu www.PEGI.info www.PEGIonline.eu www.BURO240a.nl www.mediasmarties.nl


2 0 1 0

3

Kijkwijzer

Aandeel inhoudsclassificaties 2009-2010 (%) _ met de klok mee: n g n a n s n d n h n t

Statistieken classificaties 2010 In 2010 werden 4.418 producties met het Kijkwijzer-systeem geclassificeerd. Daarmee komt het totaal aantal producties dat in tien jaar is geclassificeerd op 34.255. Omroepen waren in 2010 verantwoordelijk voor 65% van de classificaties. De commerciële en publieke omroepen classificeren programma’s, tv-series, films en videoclips. Bioscoopfilmdistributeurs hebben in 2010 19% van het totaal aantal producties geclassificeerd en dvd-distributeurs namen 16% van de classificaties voor hun rekening. Distributeurs classificeerden vooral films, trailers en commercials voor de films. Aantal classificaties 2001–2010 _ v.l.n.r: n Televisie n Bioscoop n Dvd n Totaal

27%

33% 2% 3% 4%

25%

33%

3% 2% 5%

31%

2009

32%

2010

Veel klachten over Sint In 2010 zijn er 435 klachten bij het NICAM ingediend. Dit zijn er 20 meer dan in 2009. Hier vallen niet de 2.625 klachten onder die het NICAM heeft ontvangen over de filmposter van de bioscoopfilm Sint. Deze klachten hadden betrekking op een reclame-uiting en zijn daarom doorverwezen naar de Reclame Code Commissie. Evenals in voorgaande jaren is televisie het medium waarover het meest wordt geklaagd.

5000 4500 4000

Aantal klachten per maand per branche _ v.l.n.r: n Bioscoop n Televisie n Dvd n Overig n Totaal

3500 3000 2500

50

2000

45

1500

40

1000

35

500

30

0

25 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Het grootste deel van de classificaties (48%) heeft ‘Alle Leeftijden’ gekregen, 10% kreeg een ‘6 jaar’ classificatie, 12% een leeftijdsclassificatie van ‘9 jaar’, 21% een ’12 jaar’ classificatie en 9% is het aandeel voor de hoogste leeftijdscategorie van ‘16 jaar’. Aandeel leeftijdsclassificaties 2009-2010 (%) _ met de klok mee: n 1 n 2 n 2 n 3 n 4

20 15 10 5 0 jan.

feb.

maart

april

mei

juni

juli

aug.

sept.

okt.

nov.

dec.

2

7%

De meeste klachten bij televisie (136) gingen over producties van de commerciële omroepen, tegenover 71 klachten over de publieke omroepen. Daarnaast zijn er 19 klachten over televisie ingediend die meer algemeen van aard zijn zoals klachten over promo’s.

9%

20%

21%

48%

54%

Over de bioscoopbranche zijn in totaal 122 klachten ingediend, waarvan 72 klachten over de classificatie van een film. 39 Klachten hadden betrekking op het toelatingsbeleid van bioscopen en negen klachten gingen over de plaatsing van een trailer voor een hoofdfilm of de classificatie van een trailer. Daarnaast ging één klacht over een alcoholreclame en één klacht betrof een bioscoop die een verkeerde classificatie van een film hanteerde.

10% 12%

9%

2009

10%

2010

Aandeel leeftijdsclassificaties per medium 2010 (%) _ met de klok mee: n 1 n 2 n 2 n 3 n 4

2

6%

13%

16% 11%

59%

8%

33%

18%

25%

15%

26%

27%

14%

17%

Televisie

Bioscoopfilms

Dvd’s

(incl. muziekclips)

(incl. trailers en commercials)

(incl. trailers en commercials)


Tenslotte waren er in 2010 21 ‘overige’ klachten, die geen betrekking hadden op een van de branches. Dit waren onder meer klachten over de Kijkwijzerwebsite, over YouTube, internet, radio en klachten over de media in het algemeen.

12%

Evenals in voorgaande jaren zijn ‘grof taalgebruik’, ‘angst’ en ‘geweld’ de meest voorkomende inhoudelijke redenen voor een leeftijdsclassificatie. ‘Seks’, ‘discriminatie’ en ‘drugsmisbruik’ zijn voor een klein deel de reden voor een leeftijdsclassificatie en komen het minst vaak voor.

4

Over de dvd-branche zijn in 2010 66 klachten ingediend. Het merendeel van de klachten betrof de classificatie van een film.

2 0 1 0

Klachtencommissie verklaart 24 klachten gegrond In 2010 heeft de Klachtencommissie over 33 klachten uitspraak gedaan. Dat is bijna 8% van het totale aantal ontvangen klachten. Dit percentage ligt iets hoger dan in 2009, toen werd 6% van de klachten voorgelegd aan de Klachtencommissie. De Klachtencommissie heeft in 2010 in totaal 24 klachten gegrond verklaard en acht klachten ongegrond. Eenmaal is een klacht niet ontvankelijk verklaard. Een uitgebreid overzicht van de uitspraken is terug te vinden in de bijlage.


2 0 1 0

5

Overzicht behandelde zaken door de Klachtencommissie Behandelde zaken Klacht gegrond Klacht ongegrond Niet-ontvankelijk

Televisie 15 11 3 1

Bioscoop 10 5 5 0

Dvd 8 8 0 0

Totaal 33 24 8 1

Televisie Van de 226 klachten over televisie zijn er vijftien behandeld door de Klachtencommissie. In vier gevallen betrof het een klacht over een aflevering van een serie. In twee gevallen ging het om een promo. Verder zijn drie klachten over films op televisie behandeld. Ook zijn er twee klachten over videoclips voorgelegd en drie klachten betroffen live programma’s. De Klachtencommissie heeft één klacht niet-ontvankelijk, drie klachten ongegrond en elf klachten gegrond verklaard. Een klacht is niet ontvankelijk verklaard omdat het een vraag betrof die betrekking had op de inhoud van een televisieprogramma. Bij de gegronde klachten was sprake van televisieprogramma’s die niet geclassificeerd waren, een onjuiste classificatie van een film op televisie, een videoclip die niet goed geclassificeerd was en een videoclip die niet op het juiste tijdstip werd uitgezonden.

Bioscoop

Daarnaast heeft de Wetenschapscommissie op verzoek van codeurs de toelichting op de vraag over harddrugsgebruik en overmatig softdrugs- of alcoholgebruik in de classificatiesystematiek aangepast en andere voorbeelden toegevoegd. Naar aanleiding van de film De gelukkige huisvrouw heeft de Wetenschapscommissie de definitie van ‘discriminatie’ nader bekeken. Het Kijkwijzer-systeem definieert discriminatie als ‘elke uiting waarin bepaalde bevolkingsgroepen als inferieur worden afgeschilderd op grond van bijvoorbeeld ras, religie, huidskleur, sekse, nationaliteit of etnische afstamming’. Discriminatie kan tot uiting komen door een ‘wij-zij’-denken en grove moppen over buitenlanders, vrouwen, mannen, etnische groepen. De discussie hierover heeft de Wetenschapscommissie nog niet afgerond, zodat het onderwerp in 2011 op de agenda blijft staan. In de bioscopen is 3D-film een oprukkend fenomeen. Hoewel het principe van 3D-film niet nieuw is, is de technologie zodanig verbeterd dat de beleving van 3D anders is. Dit is ook de leden van de Wetenschapscommissie niet ontgaan. In 2010 is de impact van 3D op kinderen herhaaldelijk in de commissie aan de orde geweest. Er moet echter worden geconstateerd dat er weinig onderzoek is gedaan naar het verschil tussen 2D- en 3D-films. Het NICAM heeft daarom in 2010 in haar terugkerende monitoronderzoeken naar de opvattingen van ouders over Kijkwijzer enkele vragen opgenomen over de ervaringen met 3D. Naar alle waarschijnlijkheid is 3D geen voorbijgaand fenomeen. Daarom zal de Wetenschapscommissie de ontwikkelingen blijven volgen en het classificatiesysteem aanpassen als daar voldoende argumenten voor zijn.

De Klachtencommissie heeft in 2010 uitspraak gedaan over tien klachten die betrekking hadden op de classificatie van een bioscoopfilm. Van deze tien klachten werden er vijf gegrond verklaard. Het betrof in alle vijf de gevallen een onjuiste classificatie van een film. De overige vijf klachten werden ongegrond verklaard. De Klachtencommissie heeft eveneens een uitspraak gedaan over de trailer van een film. Deze klacht is ongegrond verklaard.

Tenslotte boog de Wetenschapscommissie zich in 2010 over de classificatie van specifieke audiovisuele producties naar aanleiding van klachten, vergelijkingen met classificaties in het buitenland en de uitkomsten van de codeurtest; de jaarlijkse intercodeurbetrouwbaarheidstest onder gebruikers van het systeem.

Dvd

De voorlichtingsactiviteiten van het NICAM in 2010 waren zowel gericht op het publiek als op professionals, voornamelijk op het gebied van educatie en opvoeding. De presentaties van de medewerkers van het NICAM zijn vast onderdeel van de Nationale Opleiding MediaCoach, waar professionals met uiteenlopende achtergronden worden getraind met als doel de mediawijsheid van kinderen en opvoeders te verbeteren. Ook zijn de voorlichters van het NICAM te gast op ouderavonden van onderwijsinstellingen om ouders en opvoeders te informeren over het Kijkwijzer-systeem. Ook onder scholieren en studenten leeft Kijkwijzer. Zij zijn geïnteresseerd in de mogelijke schadelijkheid van audiovisuele media voor kinderen en nemen Kijkwijzer en de effecten van media graag als thema voor opdrachten, spreekbeurten of scriptie. Ook worden er colleges gegeven over Kijkwijzer op hogeschool en universiteit. Als partner van Mediawijzer.net ondersteunt het NICAM de doelstelling van deze netwerkorganisatie. Met als doel meer samenhang te brengen in het beleid en de activiteiten rond mediawijsheid. Het NICAM richt zich in dit kader vooral op krachtenbundeling op het gebied van media-educatie en veiligheid, en wil daarin ook een actieve rol vervullen.

Over dvd’s zijn acht klachten voorgelegd aan de Klachtencommissie. De commissie heeft alle acht klachten gegrond verklaard. Bij deze gegronde klachten was sprake van dvd’s die niet geclassificeerd waren en dvd’s met een onjuiste classificatie.

Zaken voor de Commissie van Beroep In 2010 heeft de Commissie van Beroep in acht zaken uitspraak gedaan. Vijf minder dan in het jaar daarvoor. In zes gevallen betrof het televisie; in twee gevallen ging het om een dvd. Bioscoop was dit jaar binnen de beroepsprocedure niet aan de orde. In alle gevallen is het beroep ingesteld door de benadeelde omroepinstelling of dvd-distributeur. Overzicht behandelde zaken door de Commissie van Beroep Televisie Behandelde zaken 6 Uitspraak bekrachtigd 4 Uitspraak deels bekrachtigd 1 Uitspraak vernietigd - Terugverwezen 1

Bioscoop - - - - -

Dvd 2 - 1 1 -

Totaal 8 4 2 1 1

Wetenschapscommissie evalueert definitie ‘discriminatie’ In 2010 is het Kijkwijzersysteem op verschillende punten aangepast. Een belangrijke toevoeging is extreem meedogenloos geweld. Extreem meedogenloos geweld wordt gekenmerkt door zowel een extreem meedogenloze dader als door zichtbaar/ hoorbaar lijden van het slachtoffer. In de praktijk bleek dat dit soort geweld vaker voorkomt in producties, daarom is er een vraag geformuleerd waarmee het systeem op een classificatie van 16 jaar uitkomt.

6


2 0 1 0

Presentaties en voorlichtingsactiviteiten

Veilig internet De afgelopen jaren heeft het NICAM deelgenomen aan internationale platforms waarin regelmatig wordt overlegd over veiliger internet en best practices worden uitgewisseld. Hierin participeren meerdere partijen die betrokken zijn bij de bescherming van jeugdigen tegen schadelijke invloeden van internet. Dit heeft onder meer geresulteerd in een richtlijn voor de bescherming van kinderen op het internet. Deze richtlijn is in 2010 in het Nederlands gepubliceerd in de vorm van een uitgave van het NICAM Dossier. Op verzoek van het ministerie van Justitie heeft het NICAM in 2009 een project afgerond waardoor de Kijkwijzerclassificaties en -pictogrammen geautomatiseerd beschikbaar zijn voor de aangesloten partijen en andere aanbieders die hiervoor belangstelling hebben. In 2010 is dit project voorgezet onder de noemer ‘Jong Geleerd, Kinderen op internet’. Begin 2010 wisselden een dertigtal deskundigen expertise en opvattingen uit over kinderen op internet en de rol die de overheid op dit gebied kan spelen. Het deskundigenplatform adviseerde de overheid onder meer om bewustwording en opvoeding rond digitale veiligheid beleidsmatig te ondersteunen, en om beschermingsmaatregelen door internetaanbieders te bevorderen.


2 0 1 0

7

Kwaliteitsbewaking: alle programma’s op het juiste tijdstip

Codeurcommissie buigt zich over ‘extreem meedogenloos geweld’

Sinds 2005 voert het NICAM elk jaar een steekproefsgewijze controle uit op de Kijkwijzer-classificaties. Aan de hand van criteria – die zijn opgesteld met de toezichthouder, het Commissariaat voor de Media – bepaalt het NICAM of de feitelijke classificaties valide, consistent en nauwkeurig zijn. De resultaten van deze controles worden elk jaar gerapporteerd aan het Commissariaat voor de Media.

De Codeurcommissie bestaat uit een poule van zes ervaren codeurs die werkzaam zijn in de verschillende audiovisuele branches. De commissie kan voor advies geraadpleegd worden op verzoek van een collega-codeur, wanneer er bijvoorbeeld twijfel is over een classificatie. Ook het bureau van het NICAM vraagt de codeurcommissie om adviezen, vaak hebben die betrekking op de vraagstelling en de classificatiesystematiek. Het afgelopen jaar is de Codeurcommissie eenmaal bij elkaar gekomen om het NICAM van advies te voorzien. De commissie heeft zich onder andere gebogen over de opzet van een nieuwe vraag in de classificatiesystematiek naar ‘meedogenloos geweld’, en zij heeft geholpen bij het zoeken naar bijpassende voorbeelden voor de vragenlijst.

In 2010 omvat de kwaliteitsbewaking de volgende activiteiten: Controle van de classificaties van 50 televisieprogramma’s, 40 bioscoopfilms en 10 dvd’s, en een groot aantal promo’s en trailers. Controle van de weergave van de Kijkwijzer-classificaties in filmagenda’s (zowel online als gedrukt), televisiegidsen en op teletekstpagina 282. Uit de controles in 2010 blijkt dat de kwaliteit goed is. De omroepen en tv-zenders hebben bijna alle onderzochte programma’s op het juiste tijdstip uitgezonden. De classificaties van televisieprogramma’s waren in 88% van de gevallen geheel correct. Bij de bioscoopfilms ligt dat percentage nog hoger, namelijk 97%. (Zie voor de uitkomsten het overzicht op deze pagina.) Als bij de controles onregelmatigheden worden gesignaleerd, wordt contact opgenomen met de betreffende organisatie, met het verzoek de onregelmatigheid te herstellen of die in de toekomst te voorkomen. Ook worden de resultaten van de controles gebruikt ter verbetering en verfijning van het classificatiesysteem. Resultaten controles kwaliteitsbewaking

8

Classificaties televisieprogramma’s Classificatie geheel juist Twijfel over classificatie Classificatie deels onjuist

2010 88% 0% 12%

2009 84% 0% 16%

2008 86% 0% 14%

2007 100% 0% 0%

Uitzendtijdstip televisieprogramma’s Uitzendtijdstip juist Twijfel over uitzendtijdstip Uitzendtijdstip onjuist

2010 100% 0% 0%

2009 98% 0% 2%

2008 98% 0% 2%

2007 100% 0% 0%

Promo’s op televisie Beoordeling en uitzendtijdstip juist Twijfel over uitzendtijdstip Beoordeling en uitzendtijdstip onjuist

2010 100% 0% 0%

2009 100% 0% 0%

2008 99% 0% 1%

2007 100% 0% 0%

Leeftijdsclassificatie bioscoopfilms Leeftijdsclassificatie juist Leeftijdsclassificatie onjuist/twijfel Overig

2010 97% 3% 0%

2009 90% 10% 0%

2008 73% 27% 0%

2007 93% 3% 3%

Plaatsing trailers bioscoopfilms (inhoud trailer in relatie tot hoofdfilm) Juist geplaatst Twijfel over plaatsing Onjuist geplaatst

2010 95% 0% 5%

2009 97% 0% 3%

2008 94% 0% 6%

2007 97% 0% 3%


2 0 1 0

Onderzoek Parental Control door de Adviescommissie De Adviescommissie staat het NICAM bij in haar taken. De leden van de Adviescommissie zijn deskundigen op het gebied van media, jeugd, onderwijs en welzijn en vertegenwoordigers van ouderorganisaties. De commissie vergadert drie keer per jaar. Tijdens de bijeenkomsten wordt de commissie geïnformeerd over de ontwikkelingen binnen het NICAM en kan zij adviezen uitbrengen. In 2010 stonden bijvoorbeeld de vorderingen van projecten als Mediasmarties en Buro 240a op de agenda. Ook wordt de commissie op de hoogte gehouden van relevante ontwikkelingen op mediagebied. Zo gaf Ed Tan, hoogleraar Communicatiewetenschappen en lid van de Adviescommissie, een presentatie over de mogelijke schadelijke effecten van 3D-films, met medewerking van Jelte Bos (TNO Human Factors). Wilco Wolfers, directeur van A-film en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Filmverhuurders (NVF), besprak als gastspreker de ontwikkelingen in de bioscoopbranche en de toenemende populariteit van de Nederlandse film. De Adviescommissie heeft zich in 2010 verdiept in de effectiviteit van parental control functies die bij veel mediahardware en -software worden aangeboden. Parental control – in Nederland ook wel ‘ouderlijk toezicht’ genoemd – stelt ouders in staat om toegang tot bepaalde audiovisuele inhoud en diensten uit te schakelen of te beperken. Bij de commissie bestond twijfel over de effectiviteit van parental control functies. Bovendien bestond bij de commissie de vraag of ouders bekend zijn met deze functies en of zij er gebruik van maken. In samenwerking met een aantal leden uit de commissie heeft het NICAM een kleinschalig, verkennend onderzoek laten uitvoeren. Het onderzoek bevestigde dat ouders weinig gebruik maken van parental control functies. Met name moeders bleken hiermee nog erg onbekend te zijn. Een van de oorzaken hiervoor is dat de functies vaak niet gebruiksvriendelijk zijn en er ook geen uniformiteit bestaat in het aanbod. Daarnaast kon uit het onderzoek worden geconcludeerd dat producenten zelf weinig ruchtbaarheid geven aan het bestaan van de functies. De parental control functies zouden sterker geprofileerd moeten worden, waardoor ouders beter worden geïnformeerd over de aanwezigheid en het nut er van. De commissie heeft vervolgens het NICAM geadviseerd dit punt onder de aandacht te brengen bij betrokken partijen, waaronder de industrie en de overheid.


2 0 1 0

9

Codeurbijeenkomst In 2010 is evenals in voorgaande jaren een zogenoemde codeurtest uitgevoerd onder de Kijkwijzer-codeurs. Deze jaarlijkse betrouwbaarheidstest vormt een onderdeel van het trainingen ondersteuningspakket dat het NICAM biedt aan alle codeurs. Naast de test bestaat het pakket uit: een training in een klein groepsverband, een uitgebreid codeurhandboek, een helpdesk, een jaarlijkse informatieve bijeenkomst en nieuwsbrieven. In 2010 is gekozen voor het classificeren van een korte film. Aan de codeurs is gevraagd de film te bekijken en individueel te classificeren. Het bureau van het NICAM heeft in samenwerking met de Wetenschapscommissie de normcodering opgesteld waaraan de classificaties van de codeurs gespiegeld zijn. Elke codeur kreeg vervolgens een uitgebreide, persoonlijke analyse van zijn/haar classificatieresultaat teruggestuurd. Van de 272 codeurs hebben 226 codeurs meegedaan aan de test. De overige codeurs zijn niet langer werkzaam als codeur. Elk jaar wordt er door het NICAM een informatieve bijeenkomst voor codeurs georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst worden veranderingen aan het systeem, regelgeving, praktische onderwerpen aangaande het classificeren en door codeurs ingebrachte punten behandeld. Dit jaar werd de bijeenkomst opgesplitst in twee sessies: een voor codeurs van film en dvd en een voor televisiecodeurs. Tijdens deze bijeenkomsten is ook uitvoerig aandacht besteed aan de codeurtest. Voor het eerst dit jaar is er ook een aparte filmbijeenkomst georganiseerd. Alle codeurs werden uitgenodigd de film De gelukkige huisvrouw te komen bekijken in Het Ketelhuis in Amsterdam. Na afloop werd de film gezamenlijk geclassificeerd en besproken. De film scoorde op vele inhoudscategorieën binnen Kijkwijzer en dat leidde tot een interessante, inhoudelijke discussie tussen de codeurs onderling. De aanwezige codeurs vonden deze bijeenkomst erg boeiend en leerzaam. Om die reden is besloten een dergelijke filmbijeenkomst elk jaar te herhalen.

PEGI Afname classificaties Voor het eerst sinds de start van PEGI in 2003 is een afname te zien in het aantal games dat een PEGI-classificatie heeft gekregen. In 2009 kregen nog 2.774 games een PEGI-classificatie, terwijl 2.538 titels werden geclassificeerd in 2010. In totaal zijn er sinds de start van PEGI 16.385 games geclassificeerd. Aantal PEGI-classificaties 2003–2010 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

Bijna de helft van de games kreeg in 2010 een classificatie van ‘3 jaar’, het equivalent van ‘Alle Leeftijden’ bij Kijkwijzer. Verdeling leeftijdsclassificaties in 2010

156 248 (6%) (10%) 1114 (44%)

550 (22%) 459 (18%)

In vergelijking met voorgaande jaren is het aandeel in de leeftijdsclassificatie ‘3 jaar’ afgenomen. Voorheen lag het percentage spellen in de laagste leeftijdscategorie vrij stabiel rond 53%. Daarentegen is vooral het aantal games met een ‘7 jaar’- en ‘12 jaar’-classificatie gestegen. Deze verschuiving kan worden verklaard door het feit dat PEGI sinds de tweede helft van 2009 ook alle games met een 3- of 7-jaar classificatie test en controleert, voordat de classificatie wordt goedgekeurd. Sommige spellen die voorheen een 3-classificatie zouden hebben kregen, zijn daardoor uiteindelijk uitgekomen op een hogere classificatie.

10


2 0 1 0


2 0 1 0

11

Verdeling inhoudscategorieën in 2010

Voorlichting codeurs Jaarlijkse bijeenkomst in Londen Als een van de voorlichtingsactiviteiten voor PEGI-codeurs organiseert het NICAM jaarlijks een bijeenkomst voor alle gamecodeurs die internationaal actief zijn. De bijeenkomst vond dit jaar plaats in hartje Londen en kon rekenen op een grote opkomst. Het PEGI-team gaf de codeurs met behulp van clips een gedetailleerde uitleg van de vragenlijst. Daarnaast presenteerde zij de nieuwe workflow van de codeursite die dit jaar werd gelanceerd. Zoals gebruikelijk tijdens deze bijeenkomsten kregen de codeurs de mogelijkheid vragen te stellen aan de leden van het PEGI-team. Deze mogelijkheid werd door veel codeurs benut.

595 (23%) 50

1115

(2%)

(46%) 410

Gamebeurs

(16%)

Naast de jaarlijkse codeurbijeenkomst bood het NICAM de codeurs tijdens GamesCom in Keulen - de grootste gamebeurs van Europa - nog een extra mogelijkheid om direct met het PEGI-team in contact te treden. Alle bij PEGI aangesloten bedrijven ontvingen voorafgaand aan de beurs een nieuwsbrief met de uitnodiging een ontmoeting in te plannen met het PEGI-team. Van dit aanbod werd veel gebruik gemaakt. Het NICAM had dan ook een volle agenda met overleg over uiteenlopende onderwerpen.

183 (7%)

83 (3%) 22

Publieksvoorlichting en nieuwe campagnes

(1%)

Vooral het aantal spellen waarvoor de leeftijdsgrens wordt bepaald door de mate van geweld is toegenomen in vergelijking met voorgaande jaren. Deze verschuiving hangt nauw samen met de stijging van de ‘7 jaar’classificaties. Spellen met een ‘3 jaar’ classificatie krijgen geen inhoudspictogram voor geweld, spellen met een ‘7 jaar’ classificatie wel. Hetzelfde, maar in mindere mate, speelt ook een rol bij games met een inhoudspictogram voor grof taalgebruik.

Uitbreiding afdeling De PEGI-afdeling binnen het NICAM is in 2010 aanzienlijk uitgebreid met de komst van twee nieuwe medewerkers. Deze uitbreiding was noodzakelijk om de door het NICAM gewenste kwaliteit van de testwerkzaamheden voor de toekomst te kunnen waarborgen. Eén van de nieuwe medewerkers is volledig belast met het testen van games met een leeftijdsclassificatie van ‘3 jaar’ en ‘7 jaar’ op de juistheid van deze classificatie. De andere nieuwe medewerker combineert dezelfde werkzaamheden met het beantwoorden van alle vragen en klachten van consumenten die bij het NICAM binnenkomen met betrekking tot PEGI.

Archief Sinds de start van PEGI in 2003 ontvangt het NICAM van elke met PEGI geclassificeerde game een (retail) exemplaar, zowel ter controle van de correcte vermelding van de classificaties als voor archiefdoeleinden. In 2010 kreeg het NICAM 1.170 games opgestuurd. Inmiddels bezit het NICAM een unieke collectie van meer dan 11.000 games.

Uitwisseling

Wees wijs met games Naast uitvoerder van het PEGI-systeem voor heel Europa, is het NICAM ook verantwoordelijk voor de consumentenvoorlichting over PEGI binnen Nederland. In dat kader heeft het NICAM met de brancheorganisatie voor de entertainmentindustrie NVPI en met ISFE , de Europese eigenaar van het PEGI-systeem, een clipcampagne ontwikkeld voor de Nederlandse retailbedrijven die games verkopen. De campagne, getiteld ‘WEES WIJS MET GAMES’, heeft als doelstelling ouders bij de aankoop van games te attenderen op de leeftijdsadviezen van PEGI. Voor de campagne zijn vijf korte clipjes ontwikkeld die elk aandacht besteden aan mogelijk risicovolle inhoud van games, zoals geweld, angst, seks en grof taalgebruik en aan de risico’s van online gamen. Daarnaast is ook een langere clip gemaakt waarin deze thema’s zijn samengebracht. De campagne wordt in de eerste plaats ingezet bij de verkooppunten van games. Dat gebeurt via narrowcasting in de vestigingen en op de websites van winkelketens met een groot marktaandeel wat betreft gameverkopen. De clips worden daarnaast ook verspreid via andere online media die voorlichting geven aan ouders en gameconsumenten.

PEGI app Consumentenvoorlichting is ook het doel van een gratis PEGI app voor iPhone, iPod Touch, iPad en Android die door het NICAM in 2010 is uitgebracht. De PEGI app maakt het voor consumenten mogelijk een database te doorzoeken met alle games (meer dan 16.000) die ooit een PEGI-classificatie hebben ontvangen. Daardoor kan men gedetailleerde informatie ontvangen over de inhoud van een game. Want de PEGI app geeft niet alleen toegang tot het PEGI-leeftijdsadvies en informatie over de reden voor dat advies. Het biedt ook de mogelijkheid recensies en screenshots van de game te bekijken, aangeleverd door de onafhankelijke website Eurogamer.net. De app is beschikbaar in elf Europese talen, waaronder Nederlands, en gebruikt automatisch de taal van het apparaat waarop het gedownload wordt.

In 2010 is voor het eerst een uitwisseling georganiseerd tussen de testmedewerkers van het NICAM en die van de Video Standards Council, het bureau in Groot-Brittannië waarmee het NICAM samenwerkt voor de uitvoering van PEGI. De uitwisseling beoogde een verbetering van de kwaliteit van de PEGI-testafdeling en het opdoen van nieuwe ideeën over de wijze waarop het werk wordt georganiseerd. Dit experiment was een groot succes. Voortaan wordt het jaarlijks herhaald. Het leidde tot nieuwe inzichten en inspiratie om de eigen interne processen onder de loep te nemen. Het gaf testers van beide organisaties ook de gelegenheid vast te stellen of de PEGI-vragenlijst door hen op dezelfde wijze wordt geïnterpreteerd.

12


2 0 1 0


2 0 1 0

13

Publieksinformatie

BURO240a BURO240a ondersteunt bioscopen, retailbedrijven en bibliotheken bij de verbetering van de naleving van de leeftijdsgrenzen bij de verkoop, verhuur en uitleen van audiovisuele producten. Op 1 april 2009 ging BURO240a van start, nadat door de minister van Justitie, het NICAM en de brancheorganisaties NVB (bioscopen), NVDO (videotheken), NVER (retail) en VOB (bibliotheken) het convenant ‘Naar een betere bescherming van minderjarigen tegen schadelijk beeldmateriaal’ werd gesloten. Later sloot ook GEBRA (speelgoedzaken) zich aan bij het convenant. De activiteiten van BURO240a zijn ondergebracht bij het NICAM en worden gefinancierd door het ministerie van Justitie

BURO240a heeft voorlichtingsmateriaal ontwikkeld waarmee zowel het personeel als het publiek wordt geïnformeerd over de naleving van de leeftijdsgrenzen. Het artwork van dit materiaal wordt via de website aan de bedrijven beschikbaar gesteld. Daarnaast is er door de overheid een banner ontwikkeld die door de ondernemingen gevoerd kan worden. Voorbeelden van voorlichtingsmateriaal

E-learning Het belangrijkste middel dat BURO240a hanteert om de naleving van de leeftijdsgrenzen te bevorderen is een e-learning programma. Het programma bestaat uit drie aparte trainingen voor respectievelijk de detailhandel, de bioscopen en de bibliotheken. De training is bedoeld voor al het personeel dat, bij de kassa of elders in de outlets, met de leeftijdsgrenzen te maken heeft. De training wordt in korte, eenvoudige modules aangeboden. Nadat de medewerker zich heeft ingeschreven kunnen de modules worden doorgenomen. De cursist kan de training afronden met een eindtoets. Het resultaat van de toets is direct bekend en als de medewerker is geslaagd, ontvangt hij een certificaat. In de loop van 2010 is het aantal deelnemers sterk gestegen: op 31 december 2010 hadden 17.000 deelnemers de training gevolgd. BURO 240a ondersteunt bedrijven die hun personeel willen laten certificeren. Voor enkele bedrijven is het systeem aangepast, zodat het bijvoorbeeld geïntegreerd kan worden in de eigen trainingssystemen. Bedrijven krijgen, indien gewenst, wekelijks of maandelijks overzichten toegestuurd van medewerkers die de training hebben gevolgd. BURO240a heeft een helpdeskfunctie voor personeel dat problemen heeft met het volgen van de training.

Monitoren met mystery shoppers Voor het monitoren van de resultaten van de inspanningen van BURO240a is gekozen voor de methode van mystery shopping. De mystery shoppers worden ingezet om te onderzoeken of een medewerker al dan niet een audiovisueel product verkoopt aan een persoon die jonger is dan de leeftijdsgrens, dus of de leeftijdsgrenzen worden nageleefd. In 2010 zijn in maart en september mystery shopping-onderzoeken uitgevoerd door bureau TNS NIPO. In maart werden 449 vestigingen bezocht en in september 441. Het resultaat van deze twee onderzoeken is vergeleken met een onderzoek dat in 2008 door de Universiteit van Twente is uitgevoerd en dat als nulmeting wordt gehanteerd. In het onderzoek van de Universiteit van Twente was het gemiddelde nalevingspercentage 14%. In maart 2010 was dat gestegen tot 35% en in september kon een gemiddelde naleving van 44% worden gemeten. De afspraak in het convenant is een gemiddelde naleving van 70% van de 16-jaarleeftijdscategorie die eind 2011 moet worden bereikt. Naleving naar outletvorm – n Onderzoek Twente 2008 n Monitoring maart 2010 n Monitoring september 2010 70 60

In 2010 zijn de volgende voorlichtingsactiviteiten ondernomen: Ondernemingen is gevraagd om informatie over Kijkwijzer, PEGI en de overheidscampagne te plaatsen in de outlets. In veel gevallen is dit gerealiseerd. Door bioscopen, bibliotheken en speelgoedwinkels wordt dit redelijk tot goed uitgevoerd. Gameshops en muziekwinkels blijven echter achter. Bedrijven die advertenties plaatsen, flyers verspreiden of brochures uitdelen zijn verzocht om daarin informatie over Kijkwijzer, PEGI of de overheidscampagne op te nemen. In december 2009 is gedurende zes weken in alle McDonalds vestigingen een narrowcasting filmpje vertoond dat gemaakt is in opdracht van het ministerie van Justitie. Een aantal internetwinkels toont online de banner van de publiekscampagne van de overheid. Met internetwinkels zijn afspraken gemaakt over het tonen van de pictogrammen. In november 2010 heeft BURO240a een informatiepakket aan MKB-ondernemingen gestuurd met daarin informatie over de campagne, de regels en de stickers.

Online winkels De naleving van regels bij de verkoop van leeftijdsgebonden producten via internet betreft niet alleen films en games. Het heeft ook betrekking op alcohol, tabak, medicijnen, wapens en gokactiviteiten. In juni 2010 is een expertmeeting met belanghebbenden uit de verschillende productsegmenten georganiseerd. Deze meeting leidde tot de oprichting van een werkgroep die in de loop van 2011 met een advies komt over het authenticeren van online consumenten. De maatregelen moeten ertoe leiden dat het voor jongeren zeer moeilijk wordt om bij internetwinkels producten en diensten aan te schaffen waaraan een leeftijdsgrens is verbonden die hoger ligt dan de eigen leeftijd. De werkgroep brengt ook een advies uit over de wijze waarop de maatregelen bij internetwinkels moeten worden ingevoerd.

50 40 30 20 10 0 Bioscopen

Gameshops

Videotheken

Speelgoedzaken

Warenhuizen

Muziekwinkels

Bibliotheken met balie

Bibliotheken zonder balie

De grafiek laat zien dat vooral bioscopen, speelgoedzaken en bibliotheken vooruitgang hebben geboekt.

14


2 0 1 0


2 0 1 0

15

Mediasmarties

Organisatie

Het programma Mediasmarties richtte zich in 2010 op het ontwikkelen en vullen van dé online mediagids voor ouders en professionele opvoeders. Zij kunnen daar informatie vinden over de inhoud en geschiktheid van kindermedia.

Bestuur

Staf NICAM, Kijkwijzer en PEGI

mr. P.C. Lodders-Elfferich voorzitter dhr. M.C. Lambrechtsen vice-voorzitter dhr. W.J. Rutten secretaris dhr E. Eljon penningmeester dhr. R. Bartlema * mr. S.J. Blom mw. J.R. Bouwsema ** mr. F.J.V. Falke dhr. H. Hoogendoorn mw. S. Kunzeler dhr. R. Sterk dhr. M. de Wilde

Wim Bekkers directeur Caroline Abbing Orit Ben Michael Ellen Blomberg ** Sandra de Boer Stefan Droog Nancy van Harten Martijn Huigsloot Hanneke Jansen Willeke ter Kuile-Meulman Ivar Posthumus * Marjolein Pronk Rianne Ruiten Tim Schellings * Lodewijk Schuring Jonne Speelman ** Maud Stevens Tiffany van Stormbroek Jopke Veenman Anne-Claire Veerman Kim van der Wegen

Virtuele academie De eerste maanden van 2010 heeft Mediasmarties veel tijd gespendeerd aan de uitbouw van de in 2009 gestarte virtuele academie. Deze virtuele ‘recensenten academie’ leidt PABO studenten op om mediaproducten op transparante en uniforme wijze te recenseren. Ze doen dit aan de hand van virtuele colleges en het daarbij horende kenniscentrum. De academie heeft op 16 september 2010 haar portal geopend onder leiding van de voorzitter van de HBO-raad, Doekle Terpstra, die het programma ondersteunt. De studenten hebben zich in het eerste pilotjaar gericht op het recenseren van mediaproducten die geschikt zijn voor kinderen tot 6 jaar. Mediasmarties heeft hiervoor gekozen omdat ouders met kinderen in deze leeftijdsgroep het meest zoekende zijn en advies nodig hebben op het gebied van de geschiktheid. Vanaf 2011 wordt het leeftijdsadvies uitgebreid tot 12 jaar.

Mediasmarties scholen De eerste week van november was erg belangrijk voor Mediasmarties. De week begon met een bijeenkomst op het ministerie van OCW, waar programmamanager Cathy Spierenburg een gesprek voerde met minister Marja van Bijsterveldt over het belang van het gebruik van geschikte media voor kinderen. De minister is positief over dé online mediagids en over de unieke integrale aanpak van Mediasmarties waarbij onderwijs en media worden gecombineerd. De website van Mediasmarties is op 3 november gelanceerd op 12 basisscholen, verspreid over alle provincies. Onder begeleiding van kindervriend Jochem van Gelder kregen ouders op deze scholen de primeur om een profiel aan te maken voor hun kind. Er zijn momenteel 12 scholen in Nederland die het officiële Mediasmartiesschoolcertificaat mogen dragen.

* Nieuw lid in 2010 ** In 2010 afgetreden

Buro240a Willem van Teeseling Loes Dekker

Mediasmarties

Kindvak Tijdens de Week van de Mediawijsheid in november is in 80 bibliotheken de Mediasmarties Corner geïntroduceerd, waar ouders geïnformeerd worden over het gebruik van Mediasmarties. Mediasmarties is daarnaast ook geïntroduceerd bij 7.557 bezoekers van Kindvak 2010, de jaarlijkse vakbeurs voor professionals in de kinderopvang.

Cathy Spierenburg Wieteke Jongbloed * Minke Meijboom Eline Nederstigt * * In dienst in 2010 ** Uit dienst in 2010

Verwachting 2011 2011 zal in het teken staan van groei en doorontwikkeling van het systeem Mediasmarties, met de leeftijdsuitbreiding naar 12 jaar als de belangrijkste uitdaging.

16


2 0 1 0


2 0 1 0

17

Klachtencommissie

Adviescommissie

Aangesloten organisaties en bedrijven

mr. E.H. Swaab voorzitter drs. F.D. Assink prof.dr. J.H. Goldstein prof. dr. P. Nikken * mr. R.P. Ribbert mr. I.C. Roelands dr.drs. T.A. Schiphof prof.dr. P.M. Valkenburg **

Drh. R.H.R. Petow voorzitter mw. H. Afilal mw. S.B. de Backer-Leuwol mw. drs. L.A.M.T. Barbosa-Biesbroeck * mw. A. Beems mw. Y.J. de Best-Meyer dhr. B. Carlak * mw. L. Doorneweerd mr. H.B.M. van Dorst dhr. J.P. Ekker * mw. M. Hoek * dhr. H. Hol mr. T.M. Jadnanansing ** mw. I. Leenders dhr. G.G.J.M. Maassen ** dhr. M. Ouatiq * mw. J.A. Pardoen mw. drs. L.S. Schreuder ** mw. G. Sterk dhr. W.M.L. Stolwerk prof.dr. E.S. Tan mw. N. Verheijen

Het NICAM telde eind 2010 1633 aangesloten organisaties en bedrijven. Het overgrote deel van de organisaties en bedrijven is aangesloten via hun brancheorganisaties; 54 bedrijven zijn rechtstreeks bij het NICAM aangesloten. Daarmee is vrijwel de gehele audiovisuele branche aangesloten bij het NICAM.

Commissie van Beroep mr. J.J.C. Kabel voorzitter drs. R. van Wouwe prof.dr. J.Jansz mr. D. Moussafiris

Wetenschapscommissie prof.dr. Beentjes prof.dr. P. Nikken prof.dr. P.M. Valkenburg drs. M.J.C. de Waal

Codeurcommissie dhr. K. Helmer (SBS Broadcasting BV) mw. A. de Jong (A-Film Distribution BV) mw. A. Posthumus (VARA) dhr. G. Querido van Frank (Cinemien Film en Video Distribution) mw. M. Visser (KRO) dhr. M. Willemse (CLT-UFA S.A./RTL Nederland BV) * Nieuw lid in 2010 ** In 2010 afgetreden

Omroep Via de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) zijn de 20 publieke zendgemachtigden en de zender BVN aangesloten. De grote landelijke commerciële omroepen – RTL Nederland, SBS Broadcasting, MTV Networks en Disney Channel Benelux – zijn aangesloten via hun koepelorganisatie, de Vereniging voor Commerciële Omroepen (VESTRA). 20 Commerciële omroepen zijn rechtstreeks bij het NICAM aangesloten, waaronder GoedTV, GameNetwork BV, Sapphire Media International BV, Chello Media Direct Programming en STV International BV. De Organisatie van Lokale Omroepen Nederland (OLON ) met 134 omroepen en de Stichting Regionaal Omroep Overleg Samenwerking (ROOS) met 13 omroepen vertegenwoordigen respectievelijk de lokale en regionale publieke zenders.

Filmdistributeurs en bioscopen De 248 bioscopen en filmtheaters in Nederland zijn aangesloten via hun brancheorganisatie de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten (NVB). Het overgrote deel van de Nederlandse filmdistributeurs is aangesloten via de Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs (NVF) met 18 leden. Daarnaast zijn er 7 niet-georganiseerde filmdistributeurs aangesloten, waaronder Bridge Entertainment Group, Maxximum Film und Kunst GmbH en het Internationaal Film Festival Rotterdam.

Dvd- en Interactief distributeurs De Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beelden geluidsdragers (NVPI) vertegenwoordigt bij het NICAM 20 Dvd-distributeurs en 27 Interactief distributeurs. Daarnaast zijn 24 niet-georganiseerde dvd-distributeurs bij het NICAM aangesloten, waaronder Entertainment One Benelux BV, Moefieklub en Indies Film Distribution.

Retail en videotheken De Nederlandse Vereniging van Entertainment Retailers (NVER) vertegenwoordigt bij het NICAM 828 entertainmentwinkels en 266 videotheken. Daarnaast is de Vereniging Gebra, een belangenorganisatie voor detaillisten in onder meer de speelgoedbranche, bij het NICAM aangesloten.

Kabelmaatschappijen Momenteel zijn 2 kabelmaatschappijen bij het NICAM aangesloten: UPC en Ziggo.

18


2 0 1 0


2 0 1 0

19

Financieel overzicht

Verwachtingen voor 2011

Balans per 31-12-2010

Kijkwijzer werd op dinsdag 20 februari 2001 in het science center NEMO in Amsterdam gelanceerd. De allereerste film die met Kijkwijzer geclassificeerd werd was Hannibal. Dit betekent dat 2011 het tienjarig bestaan van Kijkwijzer markeert. Een periode waarin het systeem werd ontwikkeld en geïntroduceerd en ingeburgerd raakte. Het NICAM zal in 2011 uiteraard aandacht besteden aan deze mijlpaal. Zo komt er een volledig vernieuwde website en wordt in samenwerking met het Jeugdjournaal een onderzoek onder kinderen over beeldbeleving en Kijkwijzer uitgevoerd. Tijdens een jubileum bijeenkomst, na tien jaar opnieuw in het NEMO, wordt in aanwezigheid van de minister van OCW de oogst van 10 jaar NICAM geïnventariseerd.

31-12-2010 x € 1.000

31-12-2009 x € 1.000

31-12-2010 x € 1.000

31-12-2009 x € 1.000

Activa Passiva en eigen vermogen Vaste activa 103 131 Eigen vermogen 926 Vlottende activa 1.456 1.298 Voorzieningen 78 Kortlopende schulden 555 1.559 1.429 1.559

848 80 501 1.429

Staat van baten en lasten over 2010 Baten Bijdragen Vergoedingen Boetes PEGI Lasten Bestuur en commissies Personeelskosten Uitbesteed werk Huisvestingskosten Algemene kosten Activiteiten Afschrijvingen op Materiële vaste activa Saldo Financieel resultaat Resultaat vóór belastingen Belastingen Resultaat ná belastingen

20

Maar 2011 is ook om andere redenen een bijzonder jaar. Het kabinet zal besluiten over toekomstige betrokkenheid vanaf 2012 bij Kijkwijzer. En het NICAM streeft naar het sluiten van een nieuw meerjarig contract voor de uitvoering van het Europese PEGI systeem. En tenslotte komen de projecten Buro 240a en Mediasmarties in een beslissende fase. Er staat dus nogal wat op het spel in 2011!

2010 x € 1.000

2009 x € 1.000

1.495 9 73 1.050 2.627

1.121 4 43 957 2.125

110 888 334 61 283 833

88 817 296 63 193 452

35 2.544

23 1.932

83 14 97 19 78

193 17 210 41 169


2 0 1 0


2 0 1 0

21

BIJLAGE

Europese vergelijking classificaties bioscoopfilms Het Duitse mediatijdschrift TV Diskurs publiceert elk kwartaal een vergelijking van de classificaties van nieuwe bioscoopfilms in zeven Europese landen. Naast Nederland zijn dat Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Oostenrijk, Denemarken en Zweden. Hieronder volgen de classificaties van 47 bioscoopfilms die in 2010 zijn uitgebracht.

Legenda – Nog onbekend A Accompanied / Onder begeleiding van een volwassene AL Alle Leeftijden GV Gesneden Versie KJ Keine Jugendfreigabe / Niet voor personen onder 18 jaar PG Parental Guidance / Onder begeleiding van de ouders ! Bioscoop dient te waarschuwen voor heftige gewelds- en/of seksscènes

Nederland: Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM)

Duitsland: Freiwillige Selbstkontrolle der Filmwirtschaft (FSK)

Groot-Brittanië: British Board of Film Classification (BBFC)

Frankrijk: Centre National de la Cinématographie (CNC)

Oostenrijk: Austrian Board of Media Classification (ABMC)

Denemarken: Medieraadet for Børn og Unge

Zweden: Statens Biografbyrå (SBB)

(Bron: TV Diskurs, Verantwortung in audiovisuellen Medien; editie 1, 2, 3 en 4 2010)

22


2 0 1 0

Titel NL D GB F A DK S 1 Predators 16 KJ 15 12 14 15 11 2 Get Him to the Greek 12 12 PG AL 6 - 11 3 The Karate Kid 12 6 PG AL 6 11 11 4 The Twilight Saga: Eclipse 12 12 12A AL 12 11 11 5 Inception 12 12 12A AL 12 15 15 6 Salt 12 16 12A AL 14 15 11 7 The Last Airbender 9 6 PG AL 10 11 15 8 The Expendables 16 KJ 15GV 12 16 15 15 9 Enter the Void 16 KJ 18 16 - - - 10 The American 12 12 15 AL 14 15 15 11 Resident Evil: Afterlife 16 16 15 AL! - - 15 12 The Sorcerer’s Apprentice 9 12 PG AL 10 11 11 13 Law Abiding Citizen 16 16 18 - 16 15 - 14 The Bounty Hunter 12 12 12A AL 12 7 11 15 Nanny McPhee and the Big Bang 6 AL AL AL 6 AL 7 16 Clash Of The Titans 12 12 12A AL 12 11 11 17 Chloe 12 12 15 AL - AL - 18 Kick-Ass 16 16 15 AL! - 15 15 19 Iron Man 2 12 12 12A AL 10 11 11 20 Survival of the Dead 16 KJ 18 - 16 - - 21 Robin Hood 12 12 12A AL 12 11 11 22 Prince of Persia – The Sands of Time 12 12 12A AL 10 11 11 23 Sex and the City 2 12 12 12A AL 12 11 AL 24 The Crazies 16 KJ 15 AL 16 11 - 25 Avatar 12 12 12A AL 12 11 11 26 Where the Wild Things Are 9 6 PG AL 6 - 7 27 Gamer 16 KJ 18 12 16 15 15 28 The Lovely Bones 12 12 12A AL! 14 15 15 29 Sherlock Holmes 12 12 12A - 12 15 11 30 The Wolfman 16 16 15 12 14 15 15 31 An Education AL AL 15 AL AL 7 AL 32 Shutter Island 16 16 15 12 16 15 15 33 Men Who Stare at Goats 12 12 15 AL - 11 11 34 Un Prophète 16 16 18 12 10 - 15 35 Green Zone 12 16 15 - 14 15 15 36 Alice in Wonderland 9 12 PG AL 6 11 11 37 Millennium: mannen die vrouwen haten 16 16 18 12 - 15 15 38 Desert Flower 12 12 15 - 12 - - 39 The Informant AL 12 15 AL 6 AL AL 40 Capitalism – A Love Story 9 6 12A AL - AL AL 41 Das weisse Band 12 12 15 AL! 12 11 11 42 The Cove 12 6 12A AL 12 - 11 43 2012 12 12 12A AL 12 11 11 44 Paranormal Activity 16 16 15 AL! 14 15 15 45 Saw VI 16 KJ 18 16 - 15 15 46 Ninja Assassin 16 KJ 18 AL! 16 15 15 47 Zombieland 16 16 15 AL 16 15 15


2 0 1 0

23

=

BIJLAGE

Uitspraken Klachtencommissie Televisie Slot Marsepeinstein (serie) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond: Alle Leeftijden. Sanctie: € 6.000 boete, de serie is niet geclassificeerd, heeft AL zodat pictogrammen niet vertoond hoefden te worden. Correctiefactor 0,5.

RTL Boulevard (programma) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, het tonen van een enkele seksuele handeling brengt ten aanzien van de inhoudscategorie seks geen leeftijdsclassificatie met zich mee. Het programma mocht voor 20.00 uur worden uitgezonden. Sanctie: geen sanctie. Ghost Whisperer (serie) Oorspronkelijke classificatie: 9 angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 12 angst. Sanctie: € 3.000,- boete, de steekproef is correct uitgevoerd en de aflevering zat niet in de steekproef. De omroep heeft derhalve onzorgvuldig gehandeld.

GTST (serie) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht niet ontvankelijk. Sanctie: geen sanctie. Fobiac (promo) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, de promo is op het juiste tijdstip uitgezonden. Sanctie: geen sanctie. Pirates of the Caribbean (film) Oorspronkelijke classificatie: 9 angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, er zijn verkeerde pictogrammen vertoond. Ambtshalve geeft de Klachtencommissie beklaagde in overweging het oordeel van de Klachtencommissie te volgen met betrekking tot de classificatie van de film waardoor de classificatie uitkomt op 12 geweld. Sanctie: Maatregel van waarschuwing aangezien het de eerste keer is dat een klacht tegen beklaagde gegrond verklaard is.

Shake that Ass (videoclip) Oorspronkelijke classificatie: 12 seks, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 12 seks, grof taalgebruik. De videoclip mocht alleen na 20.00 uur uitgezonden worden. Sanctie: € 2.000,- boete, wegens het op een verkeerd tijdstip uitzenden van de videoclip. The Faculty (promo) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, de promo had niet voor 22.00 uur uitgezonden mogen worden. Sanctie: € 12.000,- boete, de promo bevat elementen die tot de leeftijdsclassificatie 16 leiden en de promo is uitgezonden op een tijdstip dat AL, 6 of 9 jaar veronderstelt.

Sexy Sat (programma) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, de programma’s mochten niet voor 20.00 uur uitgezonden worden. Sanctie: Maatregel van waarschuwing aangezien het de eerste keer is dat een klacht tegen beklaagde gegrond verklaard is.

Frozen Land (film) Oorspronkelijke classificatie: 16 geweld, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 seks, grof taalgebruik. Sanctie: Maatregel van waarschuwing aangezien het de eerste keer is dat een klacht tegen beklaagde gegrond verklaard is.

I Know You Want Me (videoclip) Oorspronkelijke classificatie: 12 discriminatie. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond: Alle Leeftijden. Beklaagde heeft nadat de klacht ingediend is, de classificatie gewijzigd van 12 naar AL. Sanctie: € 1.000,- boete, de classificatie van de muziekclip is verlaagd van 12 naar AL. Correctiefactor 0,5.

De wereld draait door (programma) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, de aflevering mocht voor 20.00 uur worden uitgezonden.

The Foreigner (film) Oorspronkelijke classificatie: 12 geweld, angst, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 geweld, grof taalgebruik. Sanctie: € 2.000,- boete. Beklaagde heeft de film met de classificatie 16 aangepast door te knippen in bepaalde scènes met de intentie de film vanaf 20.00 uur uit te zenden. Het was naar het oordeel van de Klachtencommissie redelijkerwijs voorzienbaar dat de betreffende scènes in de film tot 16 zouden leiden. Beklaagde heeft derhalve onzorgvuldig gehandeld zodat geen aanleiding bestaat de correctiefactor naar beneden bij te stellen.

Criminal Minds (programma) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 geweld. Sanctie: € 12.000,- boete, de aflevering maakte geen deel uit van de aangepaste serie en had afzonderlijk geclassificeerd moeten worden.

The Gay Dating Show (programma) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 seks, grof taalgebruik. Sanctie: € 6.000,- boete, het programma is niet geclassificeerd.

24


2 0 1 0


2 0 1 0

25

Bioscoop

Dvd

Paranormal Activity (trailer) Oorspronkelijke classificatie: 12 angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, 12 angst. Sanctie: geen sanctie.

The Princess Bride Oorspronkelijke classificatie: 6 angst. Uitspraak Klachtencommissie: T.a.v. beklaagde sub 1: Klacht gegrond, 12 geweld. T.a.v. beklaagde sub 1: € 2000,boete, de classificatie is verhoogd van 6 naar 12. T.a.v. beklaagde sub 2: Klacht ongegrond, beklaagde sub 2 heeft een geslaagd beroep op overname gedaan. Sanctie: De Klachtencommissie verzoekt beklaagde sub 2 ambtshalve de classificatie aan te passen.

Terug naar de Kust Oorspronkelijke classificatie: 12 angst, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, 12 angst, grof taalgebruik. Sanctie: geen sanctie. A Christmas Carol Oorspronkelijke classificatie: 9 angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, 9 angst. Sanctie: geen sanctie. Het huis Anubis en de wraak van Arghus Oorspronkelijke classificatie: 6 angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 9 angst. Sanctie: Maatregel van waarschuwing aangezien het de eerste keer is dat een klacht tegen beklaagde gegrond verklaard is. The Lovely Bones Oorspronkelijke classificatie: 12 geweld, angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, 12 geweld, angst. De Klachtencommissie is van oordeel dat er geen hevige griezeleffecten in de film voorkomen. Sanctie: geen sanctie. The Road Oorspronkelijke classificatie: 12 angst, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht ongegrond, 12 angst, grof taalgebruik. Ambtshalve geeft de Klachtencommissie beklaagde in overweging om het oordeel van de Klachtencommissie te volgen voor de inhoudscategorie geweld waardoor de classificatie uitkomt op 16 op basis van geweld met als toevoeging grof taalgebruik. Sanctie: geen sanctie. Kick-Ass Oorspronkelijke classificatie: 12 geweld, angst, drugs- en alcoholgebruik, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 geweld. Sanctie: € 2.000,- boete, de leeftijdscategorie wordt verhoogd van 12 naar 16.

Het huis Anubis en het pad der zeven zonden Oorspronkelijke classificatie: 6 geweld, angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, er zijn verkeerde pictogrammen vertoond. De Klachtencommissie verzoekt Beklaagde om bij de eerstvolgende release van de DVD ervoor te zorgen dat de inlay de classificatie 9 angst vertoont. Sanctie: Maatregel van waarschuwing aangezien het de eerste keer is dat een klacht tegen beklaagde gegrond verklaard is. This is it Oorspronkelijke classificatie: AL. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 6 angst. Ambtshalve geeft de Klachtencommissie beklaagde in overweging om geweld ook te scoren waardoor de classificatie van de Film uitkomt op 6 geweld angst. Sanctie: Geen sanctie ten aanzien van beklaagde sub 1 door beroep op overname. Geen sanctie ten aanzien van beklaagde sub 2, door een technisch probleem heeft beklaagde sub 2 niet tot de classificatie 6 op basis van angst kunnen komen. Major Payne Oorspronkelijke classificatie: 6 geweld, angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 12 geweld, discriminatie, grof taalgebruik. Sanctie: € 3.000,- boete, wegens het verhogen van de leeftijdsclassificatie van de inhoudscategorie geweld van 6 naar 12 jaar en het niet classificeren van de inhoudscategorie grof taalgebruik. Met betrekking tot de inhoudscategorie discriminatie, is er verschil tussen de huidige vragenlijst en de vragenlijst die Beklaagde sub 1 in 2001 heeft ingevuld. De Klachtencommissie legt daarom ten aanzien van deze inhoudscategorie geen boete op. Geen sanctie ten aanzien van Beklaagde sub 2 door beroep op overname. Harold & Kumar; Escape from Guantanamo Bay Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 geweld, alcohol-en drugsgebruik, grof taalgebruik. Sanctie: € 12.000,- boete, de dvd is niet geclassificeerd en vermeldt geen correcte classificatie op het moment dat de dvd is uitgebracht.

Planet 51 Oorspronkelijke classificatie: AL. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 6 geweld, angst. Sanctie: € 4.000,- boete, een leeftijdscategorie en twee inhoudscategorieën verschil met de oorspronkelijke classificatie.

Lethal Tender Oorspronkelijke classificatie: 6 geweld, angst, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 12 geweld, angst. Sanctie: € 4.000,- boete ten aanzien van Beklaagde sub 1, wegens het verhogen van de leeftijdsclassificatie van de inhoudscategorieën geweld en angst van 6 naar 12 jaar. Geen sanctie ten aanzien van Beklaagde sub 2 door beroep op overname.

The Karate Kid Oorspronkelijke classificatie: 6 geweld, angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 12 geweld. Sanctie: € 2.000,- boete, wegens het verhogen van de leeftijdsclassificatie van de inhoudscategorie geweld van 6 naar 12 jaar.

Desperation Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 geweld, angst, grof taalgebruik. Sanctie: € 12.000,- boete, de dvd is niet geclassificeerd en vermeldt geen correcte classificatie op het moment dat de dvd is uitgebracht.

Going the Distance Oorspronkelijke classificatie: AL, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 12 seks, grof taalgebruik. De Klachtencommissie geeft beklaagde in overweging om ook de inhoudscategorie alcohol-en drugsgebruik de classificatie 12 mee te geven. Sanctie: Maatregel van waarschuwing aangezien het de eerste keer is dat een klacht tegen beklaagde gegrond verklaard is.

Tarzan Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 6 geweld, angst. Sanctie: € 12.000,- boete, de dvd is niet geclassificeerd.

26


2 0 1 0


2 0 1 0

27

Uitspraken Commissie van Beroep Televisie Tequila (serie) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 9 angst, grof taalgebruik: € 12.000 boete. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie voor zover het betreft de classificatie van de film doch brengt de boete van € 12.000,- terug naar € 3.000,-. Oppossant heeft aangetoond dat zij gezien de spoedeisende omstandigheden evenwel voldoende moeite heeft gedaan om de consument over de classificatie te informeren. Grenzeloos Verliefd (serie) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 9 angst, grof taalgebruik: € 12.000 boete. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie. Cold Case (serie) Oorspronkelijke classificatie: 9 angst, grof taalgebruik. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 geweld: € 12.000 boete. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie. Slot Marsepeinstein (serie) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, AL: € 6.000 boete, met correctiefactor 0,5. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie. The Gay Dating Show (programma) Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 16 seks, grof taalgebruik: € 6.000,- boete. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommmisie. Indien de omroep aangesloten is bij het NICAM en aangeeft geen of in mindere mate gevolg te kunnen geven aan vooraf classificeren, valt die beslissing onder de eigen verantwoordelijkheid van de omroep. De Commissie van Beroep is niet bevoegd om van de Sanctierichtlijn af te wijken en naar eigen inzicht boetes op te leggen. De Klachtencommissie was bevoegd om een boete op te leggen.

Missie Het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) is opgericht door de Nederlandse audiovisuele branches met medewerking van de rijksoverheid uit zorg voor een verantwoorde beleving van audiovisuele producten door kinderen en jongeren. Met de classificatiesystemen Kijkwijzer en PEGI informeert het NICAM ouders en opvoeders over de mogelijke schadelijkheid voor kinderen en jongeren tot 16 jaar van audiovisuele producties en games die via uiteenlopende media en platforms worden verspreid.

Ghost Whisperer (serie) Oorspronkelijke classificatie: 9 angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, 12 angst: € 3.000,- boete. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep vindt dat er sprake is van een gebrek aan duidelijkheid over de feiten. Om die reden verwijst de Commissie van Beroep de zaak terug naar de Klachtencommissie en verzoekt haar duidelijkheid te scheppen en zo mogelijk daarop haar beslissing te funderen.

Kijkwijzer en PEGI laten zien voor welke leeftijdsgroep een productie schadelijk kan zijn en wat de belangrijkste redenen daarvoor zijn, zoals geweld, angst, seks, grof taalgebruik, alcohol- en drugsmisbruik of discriminatie.

Dvd

Het NICAM stelt zich uitdrukkelijk tot doel informatie te bieden over mogelijke schadelijke aspecten van beeldmateriaal. Kijkwijzer en PEGI geven geen aanbevelingen in de zin van geschiktheid, kwaliteit of goede smaak.

Employee of the Month Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, de trailers op de dvd zijn niet geclassificeerd. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep vernietigt de beslissing van de Klachtencommissie. Klager had geen intentie om een klacht in te dienen. Anubis en het pad der zeven zonden Oorspronkelijke classificatie: 6 geweld, angst. Uitspraak Klachtencommissie: Klacht gegrond, de trailers op de dvd zijn niet geclassificeerd. Uitspraak CvB: De Commissie van Beroep bekrachtigt de beslissing van de Klachtencommissie voor zover het de classificatie 9 betreft op basis van angst doch vernietigt de toevoeging van de categorie grof taalgebruik. De door de Klachtencommissie aangehaalde scenes waarin griezeleffecten voorkomen zijn correct weergegeven. De Klachtencommissie heeft ten onrechte aangegeven dat er grof taalgebruik in de film voorkomt.

28


2 0 1 0

Het Pan European Game Information (PEGI), opgezet door de belangrijkste internationale gameproducenten en -distributeurs, is gemodelleerd naar Kijkwijzer. Het NICAM beheert en geeft uitvoering aan dit Europese classificatiesysteem voor computer- en videogames. De PEGI classificaties worden aangevraagd door codeurs in dienst van de aanbieders en toegekend door het NICAM. Het NICAM bevordert ook de naleving van de leeftijdsgrenzen bij de verkoop, verhuur en uitleen van audiovisuele producten.

Het classificeren van audiovisuele producties voor Kijkwijzer gebeurt door bij het NICAM getrainde codeurs, die werkzaam zijn bij de aanbieders. Zij maken daarbij gebruik van een door onafhankelijke wetenschappers ontwikkeld classificatiesysteem.


2 0 1 0

NICAM Postbus 322 1200 AH Hilversum [email protected]


2 0 1 0

Inleiding. Inhoud. Colofon

Recommend Documents