inhoud 3 Voorwoord Egbert ten Cate
redactie
Bart Groot mr. drs. Dennis J. Raithel Frank G.W.M. van den Bergh
4 Financiële markten Peter J. van der Hof
Marleen A. Creton mr. Peter J. van der Hof RBA ir. Yvo J.E. Dahmen
5 Financiële Planning
hoofdredactie
drs. Jacqueline B.M. van der Voort
6
beursvisie verschijnt 4x per jaar en is
Beleggingsbeleid Frank G.W.M. van den Bergh
een uitgave van Bank ten Cate & Cie N.V. Herengracht 130 1015 BV Amsterdam
7 Maak kennis met onze nieuwe medewerkers
Postbus 3960 1001 AT Amsterdam telefoon: 020 6264500 fax: 020 6251242
12 Prinsjesdag 2013 Yvo J.E. Dahmen
e-mail:
[email protected] internet: www.banktencate.nl opmaak en drukwerk
14 Art21: verzamelen van hedendaagse kunst A. Tonino
Auke Smits Publiciteit Jan van Nassaustraat 67 2596 BP Den Haag telefoon: 070 3248025 e-mail:
[email protected]
16 Fondsen in het kort Bart Groot
vrijwaring Niets uit deze uitgave mag
worden overgenomen zonder schriftelijke
18 Global list
toestemming vooraf van Bank ten Cate & Cie N.V. Deze publicatie is uitsluitend bedoeld ter informatie. Hoewel de in dit document
20 Ten Cate Actueel
gestelde feiten en verstrekte opinies als juist worden verondersteld, aanvaardt Bank ten Cate & Cie N.V. geen enkele aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van deze publicatie of de inhoud daarvan. Ontwikkelingen na sluitingsdatum zijn van invloed op de juistheid van de in deze publicatie gestelde feiten en de verstrekte opinies. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
BEURSVISIE | JAARGANG 27 NUMMER 3 2013
Foto voorpagina: Prinsjesdag 2013
voorwoord Geachte lezer, Mogelijk ontvangt u deze Beursvisie voor het eerst. Vanaf deze plaats heten wij onze nieuwe cliënten nogmaals welkom. Normaliter wordt het voorwoord altijd geschreven door mijn collega-directeur, Dennis Raithel, echter dit keer wil ik graag het woord tot u richten om een en ander toe te lichten rondom de integratie van SNS Private Banking in onze bank. Het weekend van 31 augustus jl. was een bijzonder moment voor Bank ten Cate & Cie. Toen werden miljoenen data van 2000 nieuwe rekeningen en hun beleggingsportefeuilles overgebracht. De operatie startte om 09.00 uur ’s morgens en om 21.15 uur ’s avonds draaide alles op onze servers. De maandag daarop, 2 september, verwelkomden wij 29 nieuwe collega’s op de Herengracht 130. Maandenlang is er gewerkt aan de voorbereidingen voor deze overgang van de private banking activiteiten van SNS Securities. Verbouwingen, schilderwerkzaamheden, grotere servers, 29 nieuwe werkplekken, nieuwe software pakketten, etc. en vooral de voorbereidingen voor de ‘download’ van de complete database op 31 augustus. De overgang is soepel verlopen. De nieuwe medewerkers voelen zich al geheel op hun plek. Uiteraard is er nog steeds veel onderling overleg over hoe de dingen lopen of werken, maar de sfeer is uitstekend. Verderop in deze Beursvisie treft u een overzicht van alle nieuwe medewerkers. Met de overgang is de directie van Bank ten Cate & Cie uitgebreid met Reinier Westeneng, die bij SNS Securities ook al de leiding had over de private banking activiteiten. Wij zijn heel blij met deze versterking. Nu de directie uit drie personen bestaat, hebben commissarissen en aandeelhouders besloten Dennis Raithel aan te stellen als voorzitter van de directie. Met deze overname zijn er nu in totaal circa 65 medewerkers werkzaam bij Bank ten Cate & Cie en zien wij de toekomst met vertrouwen tegemoet. Ik wens u veel leesplezier met deze extra dikke uitgave van Beursvisie. Egbert ten Cate v.l.n.r.: Dennis Raithel, Reinier Westeneng en Egbert ten Cate
3
Financiële markten
Door
mr.
Peter J.
van der
Hof RBA
De rente is ook dit kwartaal weer bepalend geweest voor de richting van de financiële markten. De gevolgen van de vorig kwartaal ingezette forse stijging van de kapitaalmarktrentes zijn in het derde kwartaal nog niet uitgewerkt.
W
aarschijnlijk is de president van de Amerikaanse
van 7,5% tot USD 1.328,20. Dit in tegenstelling tot de olieprijs, die
Fed, Ben Bernanke, ook geschrokken van het ef-
een daling aantekende van 5% tot USD 108,37.
fect dat zijn aankondiging van ‘tapering’ heeft gehad op de financiële markten. Gedurende het derde kwartaal kwamen
De aandelenbeurzen hebben het afgelopen kwartaal gemengd
er vanuit de Fed dan ook diverse sussende signalen, waaruit
gereageerd op alle politieke schommelingen en rentefluctuaties
bleek dat pas echt ingegrepen wordt als de gezondheid van
in de wereld.
de Amerikaanse economie dat toelaat.
In Europa vonden de beurzen hun weg omhoog met een stijging
Desondanks is de Amerikaanse 10-jaars rente toch verder geste-
van 8,7% voor de MSCI Europe Index en zelfs 8,8% voor de AEX
gen van 2,49% tot 2,61%, terwijl tussentijds een niveau van 3%
op 374,92, terwijl onze index tussentijds het hoogste punt in vijf
is gehaald! Dit houdt toch weer een kwartaalstijging in van 5%.
jaar heeft aangetikt van 382 punten.
Ook de Europese kapitaalmarktrente liet een stijging zien van
In de Verenigde Staten stonden de borden op verlies met uiteinde-
bijna 3% tot 1,78%. De korte rentes zijn echter niet aangepast en
lijk een daling van 2,5% voor de Dow Jones.
bleven onveranderd op 0% (FED) en 0,5% (ECB).
De Emerging Markets hielden het dit kwartaal wel weer eens droog met een beperkte stijging van 0,9%.
Ontwikkeling Kapitaalmarktrente 4,5 4,0
Dit kwartaal waren er geen bedrijfssectoren die uitschieters ver-
10 jaar US 10 jaar Europa
toonden. De enige sectoren die echter met verliezen te kampen hadden, waren de Consumer Staples (-1%) en Utilities (-0,5%).
3,5 3,0
Relatieve Performance (30 september 2010 = 100)
2,5
160
2,0 1,5
140
1,0 0,5 0,0 Sep-10
AEX S&P 500 MSCI World
120 Sep-11
Sep-12
Sep-13
100
Deze verschillen in de korte rente hebben er mede toe geleid dat
4
de Euro zijn opmars ten opzichte van de US Dollar heeft voortgezet met een stijging van bijna 4% naar 1,35. Hiermee is de stijging van de US Dollar aan het begin van 2013 weer tenietgedaan en staat de US Dollar ook dit jaar weer op verlies.
80 60 Sep-10
Sep-11
Sep-12
Sep-13
Gelet op de politieke tegenstellingen in de Verenigde Staten en een vorming van een kabinet in Duitsland kan het weer een enerverend
De goudprijs kon zich dit kwartaal revancheren en wist nu wel te profiteren van de onzekerheden op de markten met een stijging
BEURSVISIE | FINANCIËLE MARKTEN
laatste kwartaal worden!
Wijziging wetgeving Goede Doelen Stichtingen per 1 januari 2014 Algemeen nut beogende instellingen, ook wel ANBI of Goede Doelen Stichtingen genoemd, worden vanuit de overheid gestimuleerd met aantrekkelijke fiscale regelingen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om geld te schenken of na te laten zonder schenk- of erfbelasting te betalen. Om deze bijzondere fiscale status te krijgen, moet worden voldaan aan diverse vereisten. Deze eisen worden per 1 januari 2014 uitgebreid. De uitbreiding betreft onder andere een verplichting tot het openbaar maken van diverse gegevens via internet.
Reeds bestaande eisen ANBI
O
nder de huidige wetgeving kan een ANBI-status worden aangevraagd wanneer de ANBI zich voor minstens 90%
• Het beloningsbeleid voor personen die in dienst zijn van de ANBI. Hierbij kan worden volstaan met de verwijzing naar bijvoorbeeld de CAO of salarisregeling
inzet voor het algemene belang. De ANBI mag geen winstoogmerk
• Een (beknopt) verslag van de uitgeoefende activiteiten
hebben en moet een actueel beleidsplan hebben. Daarnaast
• Een financiële verantwoording
gelden nog diverse vereisten. Door niet aan deze vereisten te voldoen zal de fiscale status
Gegevens openbaar maken
van de ANBI verloren gaan. Dit heeft onder andere tot gevolg
Om de ANBI-status te behouden, zullen naast de bestaande
dat schenkingen of een gift vanuit een nalatenschap zal worden
eisen vanaf 1 januari 2014 diverse gegevens openbaar gemaakt
belast met schenk- of erfbelasting. Bij een gift aan de ANBI tot
moeten worden via internet. Daarnaast is het noodzakelijk dat
een bedrag van circa EUR 115.000 zal 30% belasting worden
deze gegevens actueel blijven.
geheven. Bij een hoger bedrag zal 40% belasting worden geheven.
Het betreft de volgende gegevens: • Naam van de ANBI
Wat kan uw adviseur voor u doen?
• Het RSIN/fiscaal nummer
Uw belastingadviseur kan samen met u de benodigde gegevens
• Contactgegevens, zoals e-mailadres of postbusnummer
verzamelen en waar nodig de gegevens samenstellen of
• Doelstelling van de ANBI
aanpassen. Tevens kan deze samen met u een website laten
• Een (beknopt) beleidsplan
inrichten om deze gegevens openbaar te maken.
• De bestuurssamenstelling van het statutair bestuur, met
Om de ANBI-status veilig te stellen is het noodzakelijk dat de
daarin opgenomen de functies
website vóór 1 januari 2014 online staat.
• Het beloningsbeleid van de leden die het beleid bepalen. Het beloningsbeleid van deze groep mag niet meer bedragen
Wanneer u de aanvullende gegevens niet openbaar wilt maken,
dan een vergoeding van de gemaakte kosten en een
kunt u overleggen met uw belastingadviseur over andere
vergoeding voor het bijwonen van de vergaderingen.
mogelijkheden voor uw ANBI.
BEURSVISIE | FINANCIËLE PLANNING
5
Terugkeer van de groei in Verenigde Staten en Europa Door Frank G.W.M.
van den Bergh
Positieve groeicijfers in Amerika en Europa zorgen niet alleen voor optimisme en stijgende koersen, maar ook voor een oplopende rente. Emerging Markets presteren zwak. De lopende QE programma’s zullen in het 4e kwartaal afgebouwd worden.
B
6
eleggers hebben de onverwachte terugkeer van de
Voor de portefeuilles in vermogensbeheer waren de econo-
economische groei in Amerika en Europa met stijgen-
mische ontwikkelingen aanleiding om het belang in Blue Chip
de koersen onthaald. Voor Amerika wordt inmiddels rekening
aandelen in Amerika en Europa te verhogen ten laste van de
gehouden met een geannualiseerde groei van 2,5%, terwijl
weging in de Emerging Markets, waarmee de reeds onder-
voor Europa rekening wordt gehouden met een groei van
wogen positie in de opkomende markten verder toenam. Met
0,6%. Een herstel van het consumentenvertrouwen, afne-
de vrijgekomen middelen werd het cyclische karakter van de
mende spanningen in het financieel systeem en de eerste
portefeuilles in geringe mate verhoogd door uitbreiding van
positieve effecten van reeds doorgevoerde hervormingen
de belangen in kapitaalgoederen en grondstoffen. Afnemen-
vormen de belangrijkste oorzaken voor deze positieve ont-
de spanningen in het financiële systeem, beter dan verwachte
wikkeling. Met de terugkeer van de groei besloten beleggers
cijfers in de sector en een verbetering van de financiële positie
hun posities in de Emerging Markets af te bouwen en terug
door toename van de buffers zorgden voor een stijging van
te keren naar de traditionele thuismarkten. Met deze repa-
het vertrouwen in de financiële sector waarvan de weging ver-
triëring van liquiditeiten kwam een aantal zwakheden in de
der werd verhoogd. Het realiseren van winsten in combinatie
Emerging Markets aan het licht, waaronder een hoge inflatie,
met hoge koers-winstverhoudingen lagen ten grondslag aan
afnemende economische groei, te hoge externe tekorten en
het besluit om de weging van de sectoren Technologie en de
een te hoge afhankelijkheid van goedkoop QE geld uit het
Consumer Staples licht te verlagen. De reductie van het be-
Westen. Daarnaast is er in een aantal landen te veel in de im-
lang in alternatieve beleggingen werd herbelegd in aandelen
productieve huizenmarkt geïnvesteerd. De gevolgen werden
en een obligatielening met een BBB-rating.
zichtbaar in de vorm van dalende koersen op de aandelen-
De obligatiemarkten reageerden op de terugkeer van
en valutamarkten. Turkije, Indonesië, Brazilië, India en Zuid-
de groei met snel stijgende renteniveaus. De markten
Afrika, die inmiddels te boek staan als de fragile five, werden
verwachten dat Centrale Banken, die in de afgelopen jaren
hard geraakt met dalingen van hun lokale valuta van 10% en
met hun QE programma’s de economie en de financiële
meer. De taxaties over de groei van het Chinese GDP worden
sector met goedkoop geld hebben ondersteund, deze steun
positiever en liggen weer op het eerder dit jaar genoemde
zullen reduceren. De gestegen rente gaf mogelijkheden
niveau van 7,5%.
om een aantal aantrekkelijke rendementsverbeteringen
De terugkeer van de groei in de Verenigde Staten en Europa
door te voeren, waarbij een lichte afname van de kwaliteit
leidde wel tot een scherpe stijging van de rente, daarbij
van de obligaties werd geaccepteerd. De duratie van de
speelt in de Verenigde Staten ook de afbouw van de QE
portefeuille blijft, na de doorgevoerde veranderingen, rond
programma’s een rol.
het marktgemiddelde.
BEURSVISIE | BELEGGINGSBELEID
Even voorstellen Zoals u in het voorwoord heeft kunnen lezen, willen wij de nieuwe medewerkers die zijn overgekomen van SNS Securities Private Banking aan u voorstellen.
Ashmien Hasrat (1962)
Jan-Paul van der Ent (1964)
Ashmien is reeds jaren back-office
Jan-Paul is zijn carrière in 1992 begonnen
medewerker bij verschillende kleinere
als beleggingsanalist bij Swiss Bank Cor-
banken en via allerlei overnames is zij
poration. Na vele jaren als belegger verant-
nu bij Bank ten Cate & Cie werkzaam.
woordelijk te zijn geweest voor beursgeno-
Ashmien is woonachtig te Amsterdam,
teerde beleggingsfondsen en institutionele
heeft twee dochters en geniet van de
relaties, is hij sinds 2006 in toenemende
leuke dingen in het leven.
mate actief als vermogensbeheerder particuliere relaties. Zijn hobby’s zijn het zoeken naar ondergewaardeerde wijnen en schaatsen.
Bart Bontekoning (1971)
Jan-Paul is getrouwd en heeft twee kinderen, een dochter van 15
Na zijn studie Bedrijfseconomie aan de
en een zoon van 13.
UvA startte Bart als aandelenanalist. In 2001 maakte hij de overstap naar het ver-
Kitty van de Nes (1952)
mogensbeheer. In de avonduren volgde hij
Kitty is in de jaren 70 begonnen als beurs-
aan de VU de postdoctorale VBA opleiding
bediende bij de Bank der Bondsspaar-
voor beleggingsprofessionals. Zijn carrière
banken, de voorloper van de SNS bank.
werd vervolgd bij SNS Securities waar hij de ontwikkeling en pro-
Dat was heel uitzonderlijk, want in die tijd
fessionalisering van de vermogensbeheerafdeling mede vorm heeft
werden vrouwen niet zomaar toegelaten
gegeven. Veel van zijn vrije tijd besteedt hij aan zijn gezin met drie
tot de beurs. Vrouwen moesten door de ballotage en vervolgens
jonge kinderen en hij vaart graag met zijn eigenhandig gerestau-
aantonen of zij hun mannetje wel konden staan door een dikke
reerde sloep uit de jaren 30.
sigaar op te roken op de beursvloer. Kitty is een echte allrounder en een specialist trading wereldwijd in aandelen en obligaties. In haar
George Terpstra (1968)
vakanties maakt ze prachtige rondreizen naar verre bestemmingen
Na zijn studie Financiële Economie is
of geniet ze van lange afdalingen in de sneeuw tijdens het skiën.
George in 1995 het effectenvak begonnen bij een dochter van Theodoor Gilissen
Maurice Stals (1978)
Bankiers. Van 2001 tot eind 2010 werkte
Maurice is ruim zeven jaar werkzaam als
hij als beleggingsadviseur voor Fortis Bank
beleggingsadviseur en haalt veel energie uit
Nederland en adviseerde hij vermogende
de dynamiek van de financiële markten en
particulieren. De afgelopen drie jaar was hij werkzaam op de af-
alle verschillende factoren die daarop van
deling Private Banking van SNS Securities. In zijn vrije tijd toert hij
invloed zijn. Het analyseren van bedrijfseco-
graag op zijn racefiets.
nomische, macro-economische en politieke aspecten en daaruit vervolgens een advies op te maken, geeft hem veel voldoening. Ter ontspanning geniet hij volop van sportieve activiteiten, zoals hardlopen, skiën en diverse watersporten. Maurice is getrouwd en trotse vader van een dochter van twee jaar.
BEURSVISIE | EVEN VOORSTELLEN
7
Margaret Neyndorff-Lontoh (1959)
Wouter Duval Slothouwer (1982)
Voordat zij naar Nederland emigreerde,
Wouter is drie jaar geleden begonnen met
heeft Margaret op de afdeling Research
werken bij SNS Securities en heeft zich be-
en vervolgens op de afdeling Mid-Office
zig gehouden met verschillende projecten
bij MeesPierson in Jakarta (Indonesië)
op de cliëntenadministratie. Wouter zal zich
gewerkt. In maart 2001 kwam zij bij SNS
binnen Bank ten Cate & Cie gaan bezig
Securities als Commercieel Assistent op de
houden met Compliance, een onderdeel
afdeling Private Banking werken. Zij verricht administratieve werk-
wat zich de komende jaren zal blijven ontwikkelen in de financiële
zaamheden ter ondersteuning van de vermogensbeheerders. In
wereld. Wouter heeft een dochter en houdt van koken, bezoekt
haar vrije tijd kijkt zij graag naar de tv serie CSI of sportprogramma’s.
graag een concert in het concertgebouw en zal niet snel een wedstrijd voetbal op televisie overslaan.
Marijn Penson (1968)
8
Sinds de afronding van zijn studie Eco-
Pieter Jan Korteweg (1958)
nomie in 1995 is Marijn werkzaam op het
Na zijn studie aan de Hogeschool in Gro-
gebied van beleggen. Aan het begin van
ningen is Pieter Jan aan de slag gegaan als
zijn loopbaan was Marijn institutioneel ver-
controller bij een effectenkantoor en al snel
mogensbeheerder en fondsmanager bij
bleek dat zijn hart lag bij de beurshandel.
GIM Algemeen Vermogensbeheer. Daarna
De laatste zes jaar was hij in dienst bij SNS
werkte hij als Senior Vermogensbeheerder
Securities als Senior Beleggingsadviseur.
bij Bank Insinger de Beaufort en SNS Securities. Marijn is getrouwd
In zijn vrije tijd staat hij graag met vrienden op de golfbaan of gaat
en heeft een dochter van zes. In zijn vrije tijd is hij een fervent wind-
hij op jacht. Dit laatste natuurlijk heel gedreven om zodoende de
surfer en skiër.
wildpopulaties in toom te houden. Penney van Leeuwen (1977)
Marianne Bruin (1967)
Na een jaar rondgereisd en gewerkt te
Na haar studie Economie aan de UVA is
hebben in Australië, nu ruim 15 jaar gele-
Marianne in 1998 in dienst getreden bij
den, kreeg Penney een baan aangeboden
Lombard Odier. In 2002 heeft zij de over-
op de back-office van de ING bank. Na
stap gemaakt naar SNS, waar zij het duur-
vier jaar op de afdeling Statements Binnen-
zaam vermogensbeheer heeft opgezet.
land, ging zij aan de slag bij FBS Bankiers
Op dit moment volgt ze een opleiding tot
en daarna bij SNS Securities, waar zij als allround medewerkster
Financieel Planner. Marianne hecht veel waarde aan een goed per-
Settlements werkte. In haar vrije tijd is zij druk met haar gezin (drie
soonlijk contact met haar cliënten, zodat ze zich het beste voor hen
dochters) en gaat zij graag skeeleren en hardlopen.
kan inzetten. In haar vrije tijd is ze actief bezig met haar drie kinderen van negen, zes en twee jaar. Ook is ze regelmatig te vinden in de Opera en het Concertgebouw.
BEURSVISIE | EVEN VOORSTELLEN
Even voorstellen
Reinier Westeneng (1971)
Jos Limmen (1965)
Reinier is in 1996 zijn loopbaan begon-
Jos is zijn carrière gestart bij NMB/ Post-
nen bij de Vereniging van Effectenbezitters
bank, waarna hij acht jaar geleden aan
(VEB). Vervolgens is hij als aandelenanalist
de slag is gegaan bij SNS Securities. Als
gaan werken bij de toenmalige Effecten-
beleggingsadviseur vindt hij vooral het met
bank Stroeve. In 1999 is hij overgestapt
optieconstructies actief inspelen op actuele
naar SNS Securities, waar hij in 2008 di-
ontwikkelingen erg interessant. Hij is vader
rectielid is geworden met als primaire verantwoordelijkheid de aan-
van twee kinderen, een dochter van 12 en een zoon van negen. In
sturing van de Private Banking activiteiten. Met de overname van
zijn vrije tijd speelt hij graag voetbal en tennis of doet aan fitness of
deze activiteiten door Bank ten Cate & Cie is hij per september
hardlopen.
toegetreden tot de directie van Bank ten Cate & Cie. Reinier is getrouwd, heeft twee kinderen, speelt squash en golf.
Oscar Elderink (1982) Oscar is na zijn studie Bedrijfskunde in
Paul Loos (1962)
2006 gestart op de institutionele obliga-
Paul heeft ruim 30 jaar relevante erva-
tieafdeling van SNS Securities. Met die er-
ring als Private Banker. Discretie en lange
varing stapte hij na enkele jaren over naar
termijn relaties zijn voor Paul altijd het uit-
de afdeling private banking. Sindsdien is hij
gangspunt. Dat dit gewaardeerd wordt
actief als private banker. In zijn vrije tijd is hij
blijkt wel uit de gezamenlijke historie die hij
regelmatig in zijn (moes)tuin te vinden.
inmiddels met zijn cliënten heeft. Relaties van meer dan 20 jaar behoren zeker niet tot de uitzonderingen.
Wilma Troenokromo (1965)
Naast zijn werkzaamheden is Paul betrokken bij een kookclub en
Wilma is haar carrière gestart als analist
verdiept hij zich in de regionale historie van de Betuwe.
bij ING, waar ze 15 jaar heeft gewerkt om vervolgens aan de slag te gaan op de cliën-
Jacqueline Groot (1970)
tenadministratie bij SNS Securities. In haar
Jacqueline is haar loopbaan begonnen in
vrije tijd luistert ze graag naar muziek en
1992 bij Banque de Suez Nederland N.V.
houdt van lezen, dansen en koken. Verder
in Amsterdam, waar ze startte als back-
geniet ze van de kleine dingen in het leven. Haar motto is: ‘Tijd slaat
office medewerkster valutahandel. Na vijf
de maat in het leven; de melodie componeer jezelf’. Ze is moeder
jaar werd ze gevraagd de back-office van
van twee kinderen: een dochter van 20 jaar en een zoon van 12
SNS Securities te komen versterken, waar
jaar.
ze jaren werkzaam is geweest. Jacqueline is twee dagen per week werkzaam op de back-office en is moeder van twee kinderen. Ze besteed haar vrije tijd aan paardrijden, lezen en tuinieren.
BEURSVISIE | EVEN VOORSTELLEN
9
Cédric van Harn (1984)
Jos Ruepert (1958)
Zijn studie Algemene Economie heeft Cédric
Sinds 1976 is zij werkzaam bij verschillende
aan de Universiteit van Tilburg afgerond. In
(buitenlandse) effectenbanken. Dit waren
die periode heeft hij in het zuiden van het
redelijk kleine vestigingen van grotere be-
land gewerkt op de afdelingen Private Ban-
drijven. Dat betekende dat er veel verschil-
king en Bijzonder Beheer, respectievelijk bij
lende werkzaamheden door een persoon
Rabobank en ABN Amro. Na een trainee-
gedaan werden, wat zij altijd als erg leuk
ship bij SNS Securities was hij er de laatste jaren werkzaam als beleg-
en interessant ervaren heeft. Jos is begonnen op de back-office en
gingsadviseur. Met zijn vriendin woont hij met plezier in het centrum
daarna altijd werkzaam geweest als Commercieel Assistent. Haar
van Utrecht en in zijn vrije tijd maakt hij graag mooie reizen. Verder
hobby’s zijn onder andere tennissen en creatief bezig zijn.
beleeft hij veel plezier aan het uitoefenen van verschillende sporten. Patrick Jäggi (1971) Henk Stenneberg (1957)
Patrick is zijn carrière gestart bij de optie-
Henk is zijn werkzame leven begonnen
beurs. Na acht jaar op de beursvloer te
in 1975 bij Manger Intermedia B.V., be-
hebben gestaan als Senior Order Book
ëdigde makelaars in agrarische producten.
Official, circa 40 mensen te hebben aange-
In 1985 heeft hij deze zaak tezamen met
stuurd, is hij overgestapt naar Rabobank
zijn broer overgenomen en in 1994 deels
en aan de slag gegaan als beleggingsad-
omgevormd tot Public Order Member op
viseur. Na 5,5 jaar is hij gaan werken bij SNS Securities. Patrick
het tegenwoordige Euronext. In 1999 is dit samengevoegd met
woont samen met mijn vrouw en dochter in Amsterdam op IJburg.
Kreeuwen Effecten BV. Eind 2005 is hij in dienst getreden bij SNS
In zijn vrije tijd is hij te vinden op de golfbaan waar hij geniet van
Securities. Henk is gehuwd en heeft twee zoons en één dochter
spel en natuur.
van respectievelijk 28, 23 en 26 jaar. Zijn vrije tijd vult hij graag met zeilen, golf, bridge en jagen.
Ascalon Maharaj (1963) Ascalon is zijn carrière begonnen als As-
10
Geurt Szabang (1947)
sistent Accountant bij KPMG in 1982.
Geurt is in 1969 zijn brede bancaire loop-
Zeven jaar later als Interne Accountant
baan gestart bij AMRO Bank, na 20 jaar
van de toenmalige Credit Lyonnais Bank
heeft hij de bank verlaten om zich verder
gaan werken voor vijf jaar. Daarna maakte
te specialiseren in beleggingsadvies en ver-
hij de overstap naar het effectenvak bij de
mogensbeheer, onder andere bij ACC, van
toenmalige Oyens & van Eeghen en sinds 2005 was hij werkzaam
der Hoop Bankiers en SNS Securities. De
voor SNS Securities. In zijn vrije tijd speelt Ascalon Hammondorgel
laatste stap is naar Bank ten Cate & Cie, waar hij op 1 maart 2014
en synthesizer in een amateurband. Verder is hij fan van classic
zijn carrière als vermogensbeheerder zal beëindigen. Hierna kan hij
cars en bezit hij onder meer een Porsche 928 en een Mercedes
nog meer aandacht schenken aan zijn sportieve activiteiten als ten-
350SLC uit 1972 waarmee hij deelneemt aan rally’s.
nis, golfen, skiën en uiteraard aan zijn kleinkinderen.
BEURSVISIE | EVEN VOORSTELLEN
Even voorstellen
Edwin Mijsen (1964)
Niels van den Broek (1980)
Edwin is zijn carrière gestart bij DW Brand,
Als student is Niels in 2002 zijn carrière
waarna hij hoekman werd bij Burger en
begonnen bij een zelfstandig vermogens-
Roodenburg. Vervolgens was hij werkzaam
beheerder. Na zijn afstuderen heeft hij een
bij onder meer AOT, Van Meer James Ca-
traineeship doorlopen bij SNS Securities,
pel, Bank Labouchere, FBS en uiteindelijk
alwaar hij, door mee te lopen op verschil-
SNS Securities. Zijn vrije tijd brengt hij door
lende afdelingen binnen dit bedrijf, alle fa-
met zijn kinderen en hij doet graag aan sport. Eind september deed
cetten van het effectenvak heeft geleerd. Niels heeft door de jaren
hij mee aan de Mudmasters.
heen zijn relaties op een pro-actieve manier geadviseerd. Mede door zijn lidmaatschap van de obligatiecommissie heeft hij veel
Ben Scheen (1956)
kennis van vastrentende waarden opgedaan. Niels houdt van mo-
Ben is in 1974 in het effecten vak begon-
derne kunst, in zijn vrije tijd bezoekt hij graag musea.
nen. Zijn eerste werkgever was van der Hoop Effectenbank. Daarna is hij aan de
Erik Geusebroek (1971)
slag gegaan als beleggingsadviseur bij
Erik is begonnen in het effectenvak als trai-
SNS Securities. Hij heeft naast private ban-
nee bij ABN AMRO in 2002. In 2008 maak-
king cliënten ook een aantal institutionele
te hij de overstap naar Deutsche Bank
relaties als cliënt. Persoonlijk contact is voor Ben de drijfveer van
en heeft hij hier enkele jaren gewerkt. De
zijn huidige succes. Hij heeft een voorliefde voor Frankrijk, alwaar hij
afgelopen jaren was Erik in dienst bij SNS
tijdens de vakantieperiodes dan ook vaak te vinden is.
Securities als beleggingsadviseur. Het persoonlijke contact met zijn relaties vindt hij het belangrijkste onder-
Stella Posthumus (1971)
deel van zijn werk. Erik is getrouwd en woonachtig in Amstelveen.
Na haar studie is Stella in 1997 begonnen
In zijn privé leven is Erik veel aan het sporten (zwemmen, hardlopen
bij ABN Amro en in 1998 overgestapt naar
en wielrennen) en houdt hij ook van dineren met vrienden onder het
SNS Bank Private Banking waar ze als
genot van een goed glas wijn.
beleggingsadviseur is gaan werken. Haar cliënten bevinden zich grotendeels in het oosten van het land. Een goed contact met haar cliënten vind Stella een belangrijke basis voor haar werk. Stella woont samen in Arnhem en heeft twee kinderen: een dochter van
11
negen en een zoon van zeven jaar. In haar vrije tijd is ze graag buiten en houdt ze van koken en gezellig tafelen met vrienden.
BEURSVISIE | EVEN VOORSTELLEN
Prinsjesdag 2013 Door Yvo J.E. Dahmen
Op de outfits van de heren binnen Team Rutte viel tijdens Prinsjesdag weinig aan te merken, het waren vooral de hoedjes van de vrouwelijke ministers, kamerleden en andere dames in de Ridderzaal die, zoals gebruikelijk, de aandacht trokken. De verschillende hoofdtooien werden door Eelco Meuleman van de Volkskrant kunstig beschreven als een vrolijke afwisseling tussen cadeaustrik, frisbee op herfstbladeren, Zorro, stukje kunstnijverheid en Village People. Minister Schultz van Haegen werd, met haar niet klein uitgevallen medium sombrero, overtroffen door de large versie van minister Schippers. Het waren, in de media althans, de vrolijke noten van een Prinsjesdag die in het teken stond van bezuinigingen, hervormingen, decentralisatie, achteruitgang in koopkracht en de oproep aan de burger om meer zelf te gaan regelen.
V
anwege het ontbreken van een meerderheid in de Eerste
nadien wél minder werd. Ten opzichte van 2013 (-3,2%) zal het
Kamer zal het voor het kabinet niet eenvoudig blijken de
tekort volgend jaar licht stijgen. Voor 2014 zal er EUR 20 miljard
voornemens uit de Miljoenennota om te zetten in wetgeving. Door
moeten worden geleend om de uitgaven te dekken, wat er op
de veelheid aan politieke partijen lopen de meningen zeer uiteen
neerkomt dat de overheid EUR 55 miljoen per dag teveel uitgeeft.
hoe Nederland te loodsen door een periode van economische
Solide overheidsfinanciën en een eerlijke inkomensverdeling zijn
stagnatie en dalende inkomsten bij de overheid. Het afzwakken
de speerpunten waar het kabinet op wil inzetten voor komend
van het tempo van bezuinigingen zal hopelijk samenvallen met een verbetering van de economische groei, nu in Europa en in
Procenten bbp 110
andere delen van de wereld een draai omhoog lijkt te zijn ingezet. De minderheidspositie in de Eerste Kamer kan ook positief worden opgevat: partijen die geen deel uitmaken van het kabinet krijgen alsnog, via de zijdeur, toegang tot het verwezenlijken van enkele van hun politieke doelstellingen. Rutte II als pragmatisch
108 106
Nederland Eurozone Frankrijk Verenigd Koninkrijk Duitsland
104
polderkabinet, niet van nationale, maar van versnipperde eenheid. 102
Uit de Miljoenennota 2014 komt naar voren dat de centrale overheidsuitgaven, die in 2014 uitkomen op EUR 267 miljard,
12
niet dalen. Er wordt op veel vlakken bezuinigd, maar het is minder meer. Volgens het ministerie van Financiën zijn de reële
100 98
2008
2009
2010
2011
2012
uitgaven met ruim 5% gestegen ten opzichte van de periode voor
jaar. Omdat de economie nog steeds in moeilijk vaarwater
de crisis, een trend waar alleen het Verenigd Koninkrijk zich aan
verkeert, er wordt voor 2014 uitgegaan van een beperkte groei
heeft weten te onttrekken. 2008 was het laatste jaar dat er sprake
van +0,5%, heeft de regering een pakket aan bezuinigingen
was van een overschot op de Nederlandse begroting. In het jaar
van EUR 6 miljard opgesteld om het begrotingstekort te laten
daarop werd een tekort opgetekend van 5,6% van het BBP, dat
uitkomen op 3,3% van BBP. Zonder deze maatregelen zou het
BEURSVISIE | PRINSJESDAG 2013
tekort oplopen naar 3,9%. Omdat de posten Sociale Zekerheid
worden gesloten. Met de bezuinigingen wordt het gelijktijdig
& Arbeidsmarkt alsmede Zorg samen goed zijn voor ruim 58%
deelnemen aan meerdere buitenlandse missies een stuk lastiger.
van de begroting, zullen de pijlen op deze sectoren worden gericht om de uitgaven op de lange termijn niet eenmalig, maar
Behalve dat er wordt bezuinigd gaat er ook geld uitgegeven
structureel te verlagen. Een voorbeeld van de paradox van een
worden voor directe en indirecte stimuleringen van de econo-
overheid die bezuinigt, maar nog steeds meer uitgeeft, betreft de
mie. Ontslagvergoedingen na
kosten voor ziekenhuiszorg. Zorgverzekeraars en ziekenhuizen
1 januari aanstaande mogen
zijn met minister Schippers overeengekomen dat er maar 1,5%
niet meer worden vrijgesteld
meer zal worden uitgegeven in vergelijking met dit jaar. Minder
van stamrecht. Wél kunnen
meer levert vanaf 2014 jaarlijks zowaar een besparing op van
vanaf die datum bestaande
EUR 250 miljoen die oploopt tot EUR 1 miljard in 2017. Een
stamrechten bij verzekerings-
primaire doelstelling van het kabinet is om de stijgende trend
maatschappijen, banken of
voor de kosten in de gezondheidszorg een halt toe te roepen.
stamrecht BV’s, in één keer fis-
De gedachte is om dit ook mede vorm te geven door de burger
caal vriendelijk worden opge-
meer verantwoordelijkheid te laten dragen. Het eigen risico voor
nomen. Met deze maatregel
een ziektekostenverzekering wordt daarom verhoogd naar EUR
wordt gehoopt dat het vrijko-
360. Dit zal wel weer worden gecompenseerd door een daling
mende geld de economie zal
van de kosten van de basisverzekering. Een meer ingrijpende
instromen. Om de werkloos-
maatregel die wordt beoogd is de hervorming van de AWBZ,
heid te bestrijden, zal er EUR 600 miljoen worden uitgetrok-
omdat de premie-inkomsten de uitgaven niet dekken. Alleen de
ken voor het financieren van plannen tot behoud van werk
allerzwaksten kunnen dan nog terecht in een tehuis. Er wordt
voor ouderen en jongeren. Het bedrag dat belastingvrij kan
verwacht dat ouderen zo lang mogelijk thuis blijven en thuiszorg
worden geschonken wordt verhoogd van EUR 50.000 naar
zelf inkopen via de zorgverzekering. Voor bepaalde aspecten van
EUR 100.000, mits dit wordt benut voor het aflossen van de
verzorging (wassen, aankleden, huishoudelijke taken) kan een
hypotheek, een verbouwing van de eigen woning, of het aflos-
beroep worden gedaan bij de gemeente, maar participatie zal
sen van een restschuld. Voor de bestrijding van de armoede
ook worden verlangd van familie en kennissen. Het betreft een
onder gezinnen wordt in 2014 EUR 80 miljoen uitgetrokken
complexe operatie en het is nog niet zeker of deze wel doorgaat.
en met het afsluiten van het Nationaal Onderwijsakkoord is EUR 700 miljoen gemoeid, waarvan EUR 250 miljoen zal vloeien
Naast bezuinigingen in de zorg en de sociale zekerheid, zal
naar het MBO en EUR 344 miljoen naar het primair en voortge-
ook bij Defensie flink worden gesneden. Minister Hennis
zet onderwijs. Minister Kamp van Economische Zaken heeft een
heeft aangegeven dat er geen complete onderdelen zullen
plan voortgebracht om pensioenfondsen meer te betrekken bij
verdwijnen, maar dat de krijgsmacht breed inzetbaar blijft. Een
Nederlandse activiteiten op het gebied van woningbouw, energie
bezuinigingsoperatie van in totaal EUR 1,3 miljard is in gang
en het stimuleren van het MKB. Een van de ideeën betreft de
gezet en eerder was al bekend dat er 12.000 banen verdwijnen.
oprichting van een Nederlandse Hypotheekinstelling om hypo-
Er worden 2.400 extra functies geschrapt met als gevolg dat er
theken van Nederlandse banken, inclusief een staatsgarantie,
700-900 gedwongen ontslagen zullen vallen. Bij de marine komt
door te verkopen aan grote beleggers zoals pensioenfondsen.
er een goedkoper bevoorradingsschip als alternatief voor de Karel
Hierdoor kan er bij banken meer ruimte ontstaan om krediet te
Doorman dat, hoewel nog niet afgebouwd, zal worden verkocht.
verstrekken aan andere sectoren. Het is niet zeker of dit plan
Bij de landmacht zal een pantserinfanterie bataljon worden
doorgang kan vinden, omdat Brussel een dergelijke construc-
opgeheven en het aantal te gebruiken F-16’s bij de luchtmacht
tie als een verkapte vorm van staatssteun zou kunnen opvatten.
wordt met zeven stuks gereduceerd tot 61. Daarnaast gaat er een
2014 belooft een uitdagend jaar te worden voor het kabinet. Wij
vliegbasis dicht. Tussen nu en 2015 zullen in totaal zestien locaties
wensen alle bewindslieden een behouden vaart.
BEURSVISIE | PRINSJESDAG 2013
13
Art21: verzamelen van hedendaagse kunst Door A. Tonino
In dit cliëntartikel besteden we dit keer aandacht aan de stichting Art21. Enkele jaren geleden startten Hans van Luijk en Alphons Tonino, na een ontmoeting op een van de kunstcolleges van Ko van Dun een collectief van acht leden met het doel om onder deskundige leiding meer inzicht in en meer ‘feeling’ met hedendaagse kunst te krijgen. Hedendaagse kunst heeft haar eigen taal en thema’s. Doel van de stichting is onder meer het bezoeken van kunstbeurzen in binnen- en buitenland, maar ook van galeries en atelierbezoek. Dit alles meestal onder de deskundige leiding van Ko van Dun, waarna de leden circa zes keer per jaar samen komen om deze bezoeken en de kunstwerken te evalueren en de keuzes tot aankoop te bepalen.
A
l snel bleek dat er aanzienlijk verschil van mening
Vooral het laatste jaar is men bezig geweest een podium te
bestond over de appreciatie van bepaalde kunst,
vinden om de collectie te tonen; niet alleen om alle werken
hetgeen er toe leidde dat men van twee leden afscheid nam.
eens bij elkaar te zien, maar vooral om bekendheid te krijgen
Art21 is een particulier collectief met een heel eigen aanpak.
teneinde een nieuw, groter collectief te kunnen starten. De
De leden zijn betrokken bij de wereld van nu en verzamelen
gedachte gaat daarbij uit naar zo’n 12 tot 16 deelnemers. Via
kunst die ertoe doet. Daarbij is de weg het doel. Het resultaat,
Ko van Dun is het contact gelegd met Stan Huijts, directeur van
de collectie, is de beloning. Vaak gaat het om werken van
het Bonnefantenmuseum te Maastricht en Het Bonnefanten
kunstenaars die aan het begin van hun carrière staan. De
Hedge House te Wijlre. Bij deze laatste is een plek gevonden
meerwaarde ontstaat doordat de kunst binnen de collectie
waar de Art21 collectie een podium heeft gekregen voor de
elkaar uitdaagt en versterkt.
periode van 29.08.2013 t/m 27.10.2013.
Vanuit deze visie kwam men vrij snel tot een consistente mening over de aan te kopen kunstwerken, hetgeen de onderlinge band aanzienlijk versterkte. Het werd duidelijk dat sommige galeries meer met deze keuzes spoorden dan andere. De verzamelde werken hangen bij toerbeurt bij de leden. Niettemin ervoer men de beperktheid van een (te) klein
14
collectief met daardoor een (te) klein budget. Veel andere kunstwerken moest men daardoor laten lopen, wat misschien wel de aandacht voor de kwaliteit van de aangekochte werken vergroot heeft.
BEURSVISIE | ART21: VERZAMELEN VAN HEDENDAAGSE KUNST
Van de site www.Art21.nl citeren wij als volgt: Alphons Tonino: “Verzamelen als collectief is een compleet andere ervaring dan als individu. Door de samenspraak krijg je een veel duidelijker beeld van waar het werk voor kan staan. Het wordt een bijna filosofische discussie, een vraagen antwoordspel waardoor je aspecten ontdekt die je zelf niet meteen ervaren hebt. Dit geeft veel positieve energie. Zelf houd ik veel van structuur in kunst, dat komt door mijn mathematische geest. Ik wil de werkelijkheid cerebraal benaderen. Hedendaagse kunst helpt mij alternatieven te zien. Het is vernieuwend, brengt andere aspecten naar voren. Hoe? In kunst spelen emoties en visies een rol.
Links “Rocked” van Navid Nuur en rechts
Het vertolkt de wereld op een andere manier en biedt mij
“Disposition” van David Jablonowski
nieuwe manieren om de wereld te begrijpen. Het lijkt wel of kunstenaars meer voelsprieten en lef hebben om die
Meer weten?
veranderende werkelijkheid in beeld te brengen. Soms
Wilt u meer weten over de kunst van het verzamelen?
weten ze het zelf niet te verwoorden en mogen we er naar
Of persoonlijk kennismaken? Laat het de leden van
raden, maar dat is juist het interessante in dit proces. Binnen
Art21 weten. Zij delen hun passie graag en staan open voor
onze collectie word ik door vele werken geïnspireerd. Neem
nieuwe leden om nieuwe groepen te starten.
bijvoorbeeld het werk 60W Magic van Zilvinas Landsbergas.
Zie ook:
Het is opgebouwd uit materialen die je bij elke bouwmarkt
www.Kovandun.nl
kunt kopen. In dit werk geeft hij op fantastische wijze kritiek
www.Bonnefantenmuseum.nl
op zijn eigen land en leefwereld, zonder dat je daar kwaad
www.hedgehouse.nl
op kan worden. Daar hou ik van.”
www.Art21.nl
15
Het werk “Ape” (kartonnen driewieler) en “60W Magic” (licht boxen) van Zilvinas Landzbergas
BEURSVISIE | ART21: VERZAMELEN VAN HEDENDAAGSE KUNST
Fondsen in het kort Door Bart Groot Koersen per 30 september 2013
AHOLD
€ 12,81
€ 25,38
In 1887 opende Albert Heijn zijn eerste kruidenierswinkel in Oostzaan.
Carrefour is in 1958 in Annecy, Frankrijk opgericht. Het bedrijf is de op
Heden ten dage heeft de onderneming, gevestigd in Amsterdam,
één na grootste supermarktketen ter wereld. Carrefour, niet aanwezig
meer dan 3000 winkels, een omzet van boven de EUR 32 miljard en
in de Verenigde Staten en Nederland, is actief in 33 landen wereldwijd
circa 225.000 medewerkers. In Nederland is Ahold, naast de Albert
en beschikt over bijna 10.000 winkels met circa 365.000 medewer-
Heijn supermarkten, ook eigenaar van Etos, Gall & Gall en Bol.com.
kers. In 2012 behaalde de onderneming een omzet van EUR 86,6
Met Bol.com profileert de onderneming zich uitdrukkelijk via het in-
miljard. Circa 45% van de omzet komt uit Frankrijk vandaan. De on-
ternet. Circa 60% van de omzet van Ahold komt vanuit de Verenigde
derneming is op de Franse thuismarkt bezig om middels alledaagse
Staten. Onder leiding van Dick Boer is in 2011 een nieuwe fase van
lage prijzen de prijsperceptie onder consumenten te verbeteren. De
groeistrategie ingegaan. Deze strategie bestaat uit zes pijlers: het ver-
herstructurering zorgt ervoor dat de focus op de klant is verbeterd en
hogen van klantloyaliteit, verbreding van het aanbod, de uitbreiding
daarmee de omzetgroei is toegenomen. Carrefour heeft zijn operati-
van het geografische bereik, eenvoud, verantwoordelijke detailhan-
onele marge in Frankrijk aanzienlijk verhoogd. Voldoende om de ver-
del en de mensen van Ahold zelf. Afgaande op de ontwikkeling van
minderde winstgevendheid in onder ander Italië, Argentinië en China
de beurskoers kun je constateren dat de ingeslagen weg succesvol
te pareren. Ondanks de ongunstige economische omstandigheden is
is. Eind 2011 noteerde Ahold nog een beurskoers van minder dan
Carrefour in staat middels de stroomlijning van het productenassor-
EUR 10. In het afgelopen tweede kwartaal groeide de omzet van de
timent en door kostenreductie de operationele marge te verbeteren.
onderneming maar met een matige 1%. In de belangrijke markten
Over de eerste helft van dit jaar wist de onderneming een winststijging
Nederland en de Verenigde Staten stonden de consumentenbe-
te rapporteren van bijna 5%. Door de afgelopen jaren onder andere in
stedingen onder druk. Ahold blijft zich conservatief opstellen in een
Griekenland, Colombia en Maleisië belangen van de hand te doen, wist
consoliderende retail omgeving. Agressieve winkelopeningen en dure
het bedrijf zijn financiële positie te verbeteren. Verdere desinvesteringen
overnames blijft de onderneming mijden. Ahold groeit het liefst auto-
zijn niet uitgesloten, zodoende heeft Carrefour voldoende financiële
noom en middels bescheiden acquisities. Vanwege de conservatieve
middelen voor verdere expansie in opkomende markten. De voordelen
aanpak van het bedrijf zijn de investeringsrisico’s van het aandeel re-
afkomstig uit de herstructurering zorgen ervoor dat de Franse thuis-
latief laag. De verwachting dat Ahold zijn aandelen-inkoopprogramma
markt de grootste bijdrage aan de bedrijfswinst levert. Een versterkte
verder zal uitbreiden, rechtvaardigt, ondanks een bescheiden groei en
focus op de klanten, verbetering van de kracht van de winkelmanagers
onder druk staande consumentenbestedingen, een belang voor de
en van belangrijke winkelprocessen geven ruimte om de winstmarges
lange termijn in de onderneming.
te verhogen. Een belegging in Carrefour is daarmee aan te bevelen.
Koersverloop Ahold (EUR)
16
CARREFOUR
Koersverloop Carrefour (EUR)
Bron: Bloomberg
14
27
13
25
12
23
11
21
10
19
9 jan-13
mrt-13
mei-13
BEURSVISIE | FONDSEN IN HET KORT
jul-13
sep-13
17 jan-13
mrt-13
mei-13
jul-13
Bron: Bloomberg
sep-13
De retailsector is volop in beweging, getuige de recente prijsverlagingen bij de supermarkten en de internetinitiatieven binnen de sector. Dit kwartaal bespreken wij een viertal internationaal opererende retail ondernemingen.
TESCO
GBp 359,00
WAL-MART STORES
$ 73,96
Vanuit een marktkraam in East End, Londen is Tesco in 1919 opge-
Op 2 juli 1962 opende Sam Walton de eerste Walmart Discount City
richt door Jack Cohen. Met 6.784 winkels wereldwijd is het bedrijf
Store in Rogers, Arkansas.
uitgegroeid tot de derde supermarktketen ter wereld. De onderneming
De onderneming is heden ten dage uitgegroeid tot ‘s werelds grootste
is actief in 12 landen en heeft ruim 530.000 medewerkers in dienst.
supermarktketen. In 2012 bedroeg de omzet ruim USD 469 miljard. De
In het afgelopen boekjaar behaalde Tesco een omzet van GBp 72,4
Walton familie bezit nog circa 48% van de aandelen. De onderneming
miljard. Tesco heeft vooral last van de concurrentie op haar thuismarkt,
telt in totaal 10.955 winkels, waarvan 4.092 gelegen in de Verenigde
welke circa tweederde van de omzet omvat. Het bedrijf verliest markt-
Staten. Walmart is actief in 27 landen en bedient wekelijks wereldwijd
aandeel aan retailers zoals M&S, Waitrose, Asda en Sainsbury en aan
ongeveer 245 miljoen klanten. Circa 60% van de omzet wordt in de
prijsvechters zoals Aldi. Om beter bestand te zijn tegen concurrentie
Verenigde Staten gegenereerd. Het bedrijf heeft 2,2 miljoen werknemers
en economische tegenwind heeft het bedrijf herstructureringsmaatre-
wereldwijd. De concurrentie op de retailmarkt komt voor Walmart van
gelen genomen, zoals modernisering van het uiterlijk van de winkels,
twee kanten: aan de ene kant zijn er de prijsvechters en aan de andere
verbetering van de klantservice en training van het personeel. Tevens
kant de kwaliteitskruideniers. De verkopen van niet-verbruiksgoederen
heeft Tesco de goedkopere producten onder eigen label uitgebreid,
hebben te lijden onder de opkomst van het internet winkelen. Met name
om weerstand te bieden tegen de prijsvechters. Ondanks deze maat-
in de Verenigde Staten heeft het bedrijf last van de zwakke koopkracht
regelen blijft de concurrentie op de thuismarkt hevig. Tegelijkertijd
van de traditionele Walmart-klant, veroorzaakt door een stijging van
wordt Tesco geconfronteerd met verminderde groeivooruitzichten
de loonbelasting. Tevens lijkt de markt voor super centers verzadigd.
voor de internationale divisie. De onderneming heeft hierdoor een deel
Walmart heeft de focus gericht op een nieuw format genaamd “Neigh-
moeten afschrijven op haar bezittingen in Oost-Europa. Recent zijn de
bourhood Markets”, de ontwikkeling van kleinere, meer op de buurt
Amerikaanse activiteiten, Fresh & Easy, verkocht. Hiermede komt er
gerichte winkels. Tevens investeert het bedrijf in e-commerce. Ondanks
een eind aan de verlieslatende activiteiten van Tesco in de Verenigde
de huidige economische omstandigheden en de concurrentie is, gehol-
Staten van Amerika. Tesco heeft hierdoor een afwaardering van meer
pen door een strenge controle op de kosten, het afgelopen kwartaal de
dan GBp 1 miljard moeten nemen. De genomen maatregelen, de
winst per aandeel met 5,1% gestegen. De onderneming probeert door
focus op de kernactiviteiten in de thuismarkt en een betere service
efficiency de kasstromen te verbeteren. De kasstromen zorgen ervoor
richting de klanten zijn noodzakelijke stappen in de goede richting. De
dat het bedrijf over voldoende middelen beschikt om eigen aandelen in
onderneming komt hier echter ten opzichte van soortgelijke bedrijven
te kopen, dividend (circa 2,5%) uit te keren en uit te breiden in gebieden
in de sector rijkelijk laat mee.
met betere groeimogelijkheden.
Koersverloop Tesco (GBp)
Bron: Bloomberg
400
Koersverloop Wal-Mart Stores (USD) 80
384
77
368
74
352
71
336
68
Bron: Bloomberg
17
320
jan-13
mrt-13
mei-13
jul-13
sep-13
65 jan-13
mrt-13
mei-13
jul-13
sep-13
BEURSVISIE | FONDSEN IN HET KORT
Global list
30 september 2013
Op deze pagina’s vindt u een overzicht van grote beursgenoteerde ondernemingen. Voor elk aandeel wordt een aantal voor beleggers relevante, kerncijfers gegeven. De in het rood afgedrukte fondsen maken deel uit van onze vermogensbeheerportefeuilles.
Valuta
Koers
Rend 3 mnd
Hoog 12 mnd
Laag 12 mnd
Div Rend
WPA-12
WPA-13T
KW-13T
GBp GBp USD USD EUR EUR EUR USD EUR
1174,50 437,15 120,83 86,08 45,00 23,98 15,06 89,85 42,65
6,2% -2,4% 1,5% -5,1% 6,9% -1,5% 15,0% 23,1% 15,2%
1357,00 485,00 127,83 95,49 53,30 27,32 15,83 89,90 43,79
991,00 416,35 100,66 84,70 34,71 23,71 7,59 66,85 35,18
1,7% 5,9% 3,1% 2,8% 4,4% 5,6% 1,3% 5,5%
1,33 0,61 13,42 9,70 3,63 4,25 -0,45 4,13 4,74
1,23 0,78 12,10 7,59 3,02 3,89 1,99 4,75 5,06
15,49 9,14 9,98 11,34 14,91 8,38 10,31 18,92 8,42
AIR LIQUIDE AKZO ARCELOR MITTAL
EUR EUR EUR
100,75 49,28 10,45
6,8% 14,8% 23,2%
105,65 53,82 13,76
88,55 39,95 8,35
2,5% 2,9% 5,8%
5,17 -9,14 -2,41
5,32 2,93 -0,35
18,93 16,85
BASF BAYER BHP BILLITON DSM LAFARGE LINDE RIO TINTO SYNGENTA
EUR EUR AUD EUR EUR EUR AUD CHF
71,41 86,75 35,60 56,02 52,06 147,40 60,78 362,60
5,2% 6,8% 14,7% 6,4% 14,4% 3,3% 18,0% -2,4%
76,39 91,03 39,34 58,69 56,48 154,80 72,30 416,00
62,05 64,65 30,43 37,81 42,25 125,00 49,81 341,00
3,6% 2,2% 4,9% 2,7% 1,9% 1,8% 4,3% 2,6%
5,25 2,96 2,04 1,68 1,50 7,03 -1,62 20,43
5,36 5,75 2,61 3,43 2,85 8,32 4,97 23,28
13,33 15,10 12,82 16,35 18,27 17,71 11,47 17,27
Capital Goods ABB GENERAL ELECTRIC SCHNEIDER ELECTRIC SIEMENS
CHF USD EUR EUR
21,24 24,33 61,20 91,01
4,1% 6,2% 10,1% 20,2%
22,10 24,95 66,99 92,78
16,11 19,87 46,75 73,08
3,2% 3,1% 3,1% 3,3%
1,18 1,29 3,39 5,09
1,45 1,65 4,08 5,47
16,23 14,73 15,00 16,63
Commercial Services ADECCO MANPOWER POSTNL RANDSTAD TNT EXPRESS UPS
CHF USD EUR EUR EUR USD
64,20 74,88 3,24 41,83 6,80 91,28
18,7% 37,0% 46,2% 31,3% 16,7% 5,9%
65,85 77,32 3,29 42,20 8,56 92,12
41,78 34,87 1,46 23,71 4,05 69,56
2,8% 1,2%
2,00 2,49 1,54 0,17 -0,15 0,84
2,85 3,93 0,35 2,18 0,22 4,75
18,33 19,03 9,16 19,21 31,04 19,21
Consumer Goods BMW LVMH MCDONALDS PHILIPS KERING PRICELINE.COM
EUR EUR USD EUR EUR USD
79,47 145,95 95,28 23,90 164,35 1067,38
19,8% 17,0% -5,1% 14,4% 4,3% 26,3%
82,44 150,05 103,70 25,48 185,15 1073,00
57,41 117,80 83,31 18,16 117,43 553,97
7,77 6,86 5,41 0,25 8,32 28,48
7,90 7,31 5,60 1,53 10,17 40,51
10,06 19,98 17,03 15,62 16,16 26,35
Retail AMAZON HENNES & MAURITZ HOME DEPOT INDITEX TESCO WAL-MART
USD SEK USD EUR GBp USD
320,51 274,40 76,32 112,50 361,70 73,72
12,8% 20,4% -1,8% 17,2% 9,1% -1,4%
321,73 285,00 81,56 116,10 388,05 79,96
218,18 209,70 58,75 90,13 306,40 67,37
3,5% 1,9% 1,8% 4,5% 2,5%
-0,09 10,19 3,03 3,79 0,02 5,04
2,56 10,53 3,69 4,15 0,32 5,21
125,44 26,07 20,69 27,13 11,23 14,16
Media ELSEVIER VIACOM THOMSON REUTERS WALT DISNEY WOLTERS KLUWER
EUR USD USD USD EUR
14,84 83,12 34,56 64,88 19,34
12,8% 20,3% 5,7% 2,0% 17,6%
15,15 85,44 36,04 67,89 19,53
10,15 48,12 26,71 46,53 13,92
3,2% 1,4% 3,8% 1,2% 3,6%
0,90 3,73 2,50 3,17 1,08
0,99 4,60 1,84 3,37 1,57
15,04 18,05 18,79 19,25 12,34
Food & Beverage KONINKLIJKE AHOLD ANHEUSER-BUSCH INBEV CARREFOUR DANONE DIAGEO NESTLE PEPSICO PERNOD RICARD UNILEVER
EUR EUR EUR EUR GBp CHF USD EUR EUR
12,97 72,58 25,80 55,20 1958,50 62,15 79,56 88,47 27,73
12,4% 8,5% 24,0% 0,4% 3,2% 0,6% -1,4% 3,0% -8,3%
13,10 79,60 26,11 60,45 2152,50 70,00 87,06 101,15 33,09
9,18 63,44 15,68 45,61 1741,00 58,30 67,39 82,31 27,34
3,4% 2,3% 2,2% 2,6% 2,7% 3,3% 2,8% 1,9% 3,7%
0,80 4,53 1,81 2,78 0,99 3,33 3,96 4,55 1,58
0,88 4,75 1,36 3,04 1,12 3,46 4,33 5,11 1,59
14,79 20,77 18,91 18,13 17,42 17,96 18,37 17,31 17,49
Household & Personal Care COLGATE L'OREAL PROCTER & GAMBLE RECKITT BENCKISER
USD EUR USD GBp
59,43 126,00 75,93 4435,00
2,8% 0,4% -3,4% -5,8%
62,70 137,85 82,54 4986,00
51,41 94,55 65,83 3564,00
2,2% 1,8% 3,1% 3,5%
2,60 4,79 4,04 2,53
2,83 5,13 4,29 2,67
21,00 24,58 17,69 16,64
Energy BG GROUP BP CHEVRON EXXON MOBIL FUGRO KONINKLIJKE OLIE SBM OFFSHORE SCHLUMBERGER TOTAL
Materials
Industrials
3,0% 0,6% 2,7%
Consumer Discretionary 3,1% 2,0% 3,2% 3,1% 2,3%
Consumer Staples
18
BEURSVISIE | GLOBAL LIST
Valuta
Koers
Rend 3 mnd
Hoog 12 mnd
Laag 12 mnd
Div Rend
WPA-12
WPA-13T
KW-13T
GBp USD GBp USD CHF USD CHF EUR
3212,00 50,54 1565,00 87,29 68,85 29,01 241,60 74,60
2,5% 0,8% -5,5% 0,6% 3,0% 4,9% 2,8% -4,0%
3544,50 58,41 1816,00 94,42 73,75 31,15 258,60 87,03
2786,00 44,88 1314,00 67,80 55,20 23,55 174,20 65,63
6,2% 3,9% 5,4% 2,9% 3,3% 3,2% 3,0% 3,7%
4,99 3,67 0,93 3,94 3,93 1,96 11,25 3,76
5,22 4,14 1,15 5,46 5,14 2,16 15,04 5,39
9,98 12,22 13,56 15,98 14,86 13,41 16,06 13,83
USD EUR
14,06 8,50
9,6% 32,0%
15,03 8,53
8,91 5,82
0,3% 4,9%
0,26 0,32
0,94 0,60
15,02 14,13
EUR EUR CHF EUR EUR GBp EUR CHF
6,18 50,78 28,35 34,59 23,84 667,20 38,67 18,61
24,9% 22,9% 13,2% 10,0% 23,3% -2,0% 49,5% 16,0%
6,68 51,56 29,32 38,73 26,85 772,50 39,18 19,60
4,79 37,25 19,90 29,41 17,01 578,70 22,24 11,46
9,7% 3,0% 0,3% 2,2% 1,7% 5,1% 1,2% 0,8%
0,23 5,16 0,80 0,25 0,87 0,74 0,64 -0,67
0,43 4,68 2,55 3,66 1,56 0,96 3,39 0,99
14,47 10,84 11,13 9,46 15,26 11,27 11,41 18,80
Diversified GOLDMAN SACHS ING JPMORGAN CHASE & CO
USD EUR USD
158,67 8,78 52,09
5,5% 25,8% -1,3%
170,00 9,20 56,93
113,84 5,52 38,83
1,3% 2,6%
14,63 0,86 5,22
15,15 1,01 5,76
10,48 8,73 9,05
Insurance AEGON ALLIANZ AXA
EUR EUR EUR
5,69 116,60 17,27
5,9% 6,5% 15,0%
6,03 122,10 18,30
4,05 90,36 11,36
3,9% 3,9% 4,2%
0,69 11,42 1,65
0,54 13,10 2,03
10,51 8,90 8,52
IT Software&Services ACCENTURE ADOBE GOOGLE MICROSOFT ORACLE
USD USD USD USD USD
73,51 51,52 887,99 33,92 33,68
1,1% 11,0% 0,2% -0,3% 9,7%
84,23 52,96 928,00 36,43 36,43
64,30 31,33 636,00 26,26 29,52
2,2%
5,08 1,68 32,81 2,61 2,29
4,48 1,35 43,49 2,69 2,90
16,40 38,16 20,42 12,62 11,60
Hardware & Equipment APPLE CISCO SYSTEMS HEWLETT PACKARD IBM INTEL NOKIA
USD USD USD USD USD EUR
489,56 23,32 21,40 184,96 22,89 4,94
16,3% -5,2% -15,0% -4,3% -3,7% 63,1%
674,25 26,49 27,78 215,90 25,98 5,10
385,10 16,68 11,35 181,10 19,23 1,92
2,3% 2,8% 2,6% 1,9% 3,9%
44,64 1,87 -6,41 14,53 2,20 -0,84
39,28 2,11 3,55 16,72 1,90 0,02
12,46 11,07 6,03 11,06 12,05 224,45
USD EUR EUR GBp
33,94 2,35 11,85 221,00
-4,7% 43,3% 21,9% 18,0%
39,00 3,76 11,89 222,00
32,71 1,38 9,47 154,20
5,3%
5,1%
1,25 0,30 0,87 0,01
2,48 0,19 1,03 0,15
13,71 12,12 11,50 14,64
EUR EUR EUR
13,14 18,83 25,14
8,6% 26,0% 12,5%
20,15 19,06 36,07
11,82 14,05 20,48
8,4% 8,0% 8,0%
1,16 0,68 2,13
1,24 1,38 3,91
10,61 13,64 6,44
EUR EUR EUR
32,15 183,05 53,95
6,2% 2,8% 7,4%
37,45 209,00 58,65
28,65 159,00 42,53
8,6% 4,6% 6,1%
0,17 15,79 -4,54
2,65 10,16 3,23
12,13 18,01 16,70
Health Care ASTRAZENECA ELI LILLY & CO GLAXOSMITHKLINE JOHNSON & JOHNSON NOVARTIS PFIZER ROCHE SANOFI-AVENTIS
Financials Banks BANK OF AMERICA BANCO BILBAO VIZCAYA ARGENTARIA BANCO SANTANDER BNP PARIBAS CREDIT SUISSE DEUTSCHE BANK ERSTE GROUP BANK HSBC SOCIETE GENERALE UBS
2,7% 0,9%
Telecom Services AT&T KPN TELEFONICA VODAFONE
Utilities EON GDF-SUEZ RWE
Vastgoed CORIO UNIBAIL-RODAMCO WERELDHAVE
19
Div Rend KW Hoog 12 mnd Laag 12 mnd Rend 3 mnd T
dividend van het afgelopen boekjaar gedeeld door de koers koers - winstverhouding de hoogste koers in de afgelopen 12 maanden de laagste koers in de afgelopen 12 maanden procentuele koersontwikkeling in het afgelopen kwartaal in de Valuta van notering taxatie
BEURSVISIE | GLOBAL LIST
Ten Cate Actueel
In Ten Cate Actueel schrijven wij over aangelegenheden binnen de bank. Dit kwartaal willen wij graag aandacht besteden aan medewerkers Rob Vernooijs en Henny Letschert. Rob Vernooijs (58) is per 1 oktober 40 jaar in dienst van Bank ten Cate & Cie. Hij is bij Bank ten Cate & Cie werkzaam als Senior Beleggingsadviseur. In 1972 is hij zijn loopbaan begonnen bij effectenbank De Wed. Tjeenk & Co. Een jaar later (1973) is hij overgestapt naar Commissionairshuis Ingwersen & Co. In 1994 is Ingwersen & Co opgegaan in Bank ten Cate & Cie. Rob is een van onze medewerkers die fysiek nog op de beursvloer van de toenmalige Effectenbeurs heeft gewerkt. Later is de effectenhandel overgegaan op een elektronisch platform. Daarmee verdween het zogenaamde “open outcry” systeem, waarbij effectenhandelaren door middel van handgebaren of kort jargon informatie doorgaven over het al dan niet verkopen of aankopen van orders. Wij danken Rob voor zijn jarenlange inzet en gaan er vanuit dat hij ook de komende jaren met veel plezier voor ons blijft werken. Henny Letschert is per 1 oktober jl., na ruim 27 jaar werkzaam te zijn geweest bij de bank, met pensioen gegaan. Henny is zijn hele leven werkzaam geweest in het effectenvak. In 1968 begon hij zijn loopbaan bij hoekmanbedrijf Hobijn en Van Vliet. Daarna heeft hij gewerkt bij Theodoor Gilissen en Effectenkantoor Rutgers en Teeken om vervolgens, op 1 januari 1986, in dienst te treden bij de rechtsvoorganger van Bank ten Cate & Cie, D.W. Brand. Henny is, net als Rob Vernooijs, een van de medewerkers die fysiek nog op de beursvloer van de toenmalige Effectenbeurs hebben gewerkt. Na die periode is Henny actief geweest als Senior Beleggingsadviseur, waarbij hij een hechte groep cliënten jarenlang heeft bediend. Wij willen Henny hartelijk danken voor zijn inzet in de afgelopen periode en wensen hem een fijne toekomst in goede gezondheid toe.
Nazomerborrel Elk jaar organiseert Bank ten Cate & Cie een nazomerborrel in de achtertuin. Deze borrel is speciaal bedoeld voor relaties van de bank die geen cliënt zijn. Denk hierbij aan accountants, fiscalisten, remisiers en dergelijke. Op deze wijze kunnen wij onder het genot van een drankje en hapje bijpraten en wordt er volop genetwerkt. Ook dit jaar was de borrel weer goed bezocht en met een prachtige nazomerdag een groot succes. Wilt u volgend jaar zelf ook deelnemen aan deze borrel, laat het dan weten aan uw contactpersoon bij Bank ten Cate & Cie.
