Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. Slokdarmkanker

Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen

Slokdarmkanker

Inhoud

Deze brochure is ontwikkeld door de Maag Lever Darm Stichting en de N ederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen.

Slokdarmkanker De Maag Lever Darm Stichting is een onafhankelijke organisatie die zich inzet om maag-, darm- en leverziekten te voorkomen en te bestrijden en patiënten een betere kwaliteit

Een verhaal uit de praktijk

4

zoals patiëntenorganisaties, vrijwilligers, verenigingen van specialisten en zorg-

Wat is slokdarmkanker?

5

professionals, overheden en het bedrijfsleven.

De spijsvertering

5

Hoe ontstaat kanker?

6


8

van leven te kunnen bieden. De stichting werkt intensief samen met organisaties en personen die een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van deze missie,

De Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen is de wetenschappelijke beroepsvereniging van maag-darm-leverartsen. De vereniging wil onder andere de kennis over ziekten van de spijsverteringsorganen bevorderen. Hieronder vallen slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm, alvleesklier, lever en galwegen, en het anale gebied.

mei 2009 Redactie • Maag Lever Darm Stichting Ontwerp en opmaak • Oranje Vormgevers Illustraties • Van der Zon – Visueel Drukwerk • Dunnebier Print Artikelcode 5029

Wat zijn de klachten?

9

Wat is de oorzaak?

10

Wat kan de arts doen?

11

11

Onderzoek

Wat is de behandeling?

15

Operatie

15

Bestraling of radiotherapie

17

Wat kunt u zelf doen?

19

Hoe verder?

19

Extra informatie of vragen?

20

Een verhaal uit de praktijk


‘Het gebeurde toen we op vakantie in Frankrijk waren. Ik kreeg steeds vaker

Om te begrijpen wat slokdarmkanker is, wordt eerst de werking van de

het gevoel dat mijn eten niet wilde zakken. Ik dacht eerst dat het door het

spijsvertering uitgelegd. Daarna wordt uitgelegd hoe kanker ontstaat.

stokbrood kwam. Maar toen we weer thuis waren, ging het niet over. Ik ben

Vervolgens krijgt u informatie over de diagnose en de verschillende

toen direct naar mijn huisarts gegaan. De huisarts stuurde me door naar

behandelingen.

het ziekenhuis. Daar was ik toen nogal verbaasd over. Nu weet ik beter. In het ziekenhuis kreeg ik allerlei onderzoeken. Ik bleek slokdarmkanker te hebben. Daar schrok ik natuurlijk vreselijk van. Gelukkig bleek de tumor

> De spijsvertering

niet door de wand van de slokdarm heen te zijn gegroeid. Ik ben vrij snel

Het verteren van voedsel wordt ook

geopereerd. Volgens de chirurg lijkt de ziekte nu onder controle. Voor zover

wel spijsvertering genoemd. Alle

je dat natuurlijk bij kanker kunt zeggen. Het is nu drie jaar geleden dat ik

organen die samen zorgen voor de

geopereerd ben. Ik voel me eigenlijk vrij goed. Wel een beetje moe zo nu en

spijsvertering noemen we het spijs-

dan, maar wie is dat niet...?’

verteringsstelsel.

In deze brochure krijgt u meer informatie over slokdarmkanker. U kunt lezen wat

De spijsvertering begint in de mond.

de mogelijke oorzaken zijn, wat de klachten zijn en wat er eventueel aan te doen is.

Het voedsel wordt hier fijngekauwd en

01

02

11 10

03 09

vermengd met speeksel. Het speeksel 04

zorgt ervoor dat u het voedsel makkelijk

05

door kunt slikken. In het speeksel zitten stoffen die het voedsel helpen verteren.

06

Als u het voedsel hebt doorgeslikt

07 08

komt het in de slokdarm. De slokdarm is in feite een soort transportkanaal. het voedsel naar de maag. Op de overgang van slokdarm naar maag zit een sluitspiertje. Het gaat open als er voedsel vanuit de slokdarm naar de Slokdarmkanker

4

5

Het spijsverteringskanaal 01 Mond 02 Slokdarm 03 Maag 04 Dunne darm 05 Dikke darm 06 Blinde darm 07 Endeldarm 08 Anus 09 Alvleesklier 10 Galblaas 11 Lever

Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen

© Van der Zon – Visueel

De spieren in de slokdarmwand duwen

maag gaat. Daarna gaat het weer dicht. Hierdoor stroomt voedsel en maagsap

tot in het omringende weefsel en veel schade veroorzaken. Kwaadaardige cellen

uit de maag niet voortdurend terug in de slokdarm. Zo zorgt het sluitspiertje voor

kunnen losraken van de tumor. Deze losgeraakte cellen kunnen in de bloedbaan

eenrichtingsverkeer.

of het lymfestelsel terechtkomen. Via het bloed of de lymfe kunnen ze zich verspreiden door het hele lichaam. Zo kunnen losgeraakte cellen van een tumor

In de maag wordt voedsel gekneed en vermengd met maagsap. Dit maagsap

uit de slokdarm zich nestelen in bijvoorbeeld de lever of de longen. In de lever of

wordt door de maag aangemaakt en het bevat onder andere zoutzuur. Het zure

longen kunnen vervolgens door celdeling weer nieuwe tumoren ontstaan. Deze

maagsap bevordert de verdere vertering van het voedsel in de maag. Daarnaast

tumoren, die ontstaan zijn door het verplaatsen van kwaadaardige cellen, noemen

vormt het zoutzuur een barrière tegen eventuele ziekmakende bacteriën die u

we uitzaaiingen of metastasen.

met het eten binnenkrijgt. Daarna gaat de voedselbrij via de maaguitgang in kleine porties door naar de dunne darm. In de dunne darm vindt het grootste deel van de voedselvertering plaats. Belangrijke voedingsstoffen worden via de wand van de dunne darm door het lichaam opgenomen. De dunne darm gaat over in de dikke darm. De dikke darm onttrekt water en zouten aan deze dunne brij. Wat daarna overblijft is de normale vaste ontlasting. De ontlasting wordt door de dikke darm naar de endeldarm geduwd. Als er ontlasting in de endeldarm komt voelt u aandrang. De spijsvertering is voltooid als de ontlasting via de anus het lichaam verlaat.

03

01

> Hoe ontstaat kanker? Ons lichaam bestaat uit miljarden cellen. Die cellen zijn niet allemaal hetzelfde. Een slokdarmcel ziet er bijvoorbeeld heel anders uit dan een huidcel of een bloedcel. Cellen verouderen of raken beschadigd. Ze moeten daarom constant vervangen worden. Nieuwe cellen ontstaan door celdeling: uit één cel ontstaan twee nieuwe cellen. Die twee nieuwe cellen gaan zich ook weer delen, waarna de vier nieuwe cellen zich weer gaan delen, enzovoort. Bij kanker is deze celdeling verstoord. Cellen blijven zich in snel tempo delen,

02

04

ook al is het niet nodig om verouderde of beschadigde cellen te vervangen. De spronkelijke cel. Ze zijn anders van structuur en hebben geen nuttige functie. Het zijn kwaadaardige cellen. Na verloop van tijd ontstaat een opeenhoping van

01 Kankercel tussen gezonde cellen 02 Verstoorde (ongecontroleerde) deling van kankercellen: een kwaadaardige tumor 03 Kankercellen groeien in een bloedvat of lymfevat en verspreiden

kwaadaardige cellen. Dit wordt een kwaadaardig gezwel of ook wel kanker

zich door het lichaam 04 Via een bloedvat of lymfevat komt een kankercel ergens anders in het

genoemd. Deze tumor kan steeds groter worden. De tumor kan zich uitbreiden Slokdarmkanker

Ontstaan van kanker

lichaam terecht. Hier ontstaat een uitzaaiing.

6

7



cellen die door deze verstoorde celdeling ontstaan, zijn niet hetzelfde als de oor-

> Wat is slokdarmkanker?

Slokdarmkanker is een ernstige ziekte die de laatste jaren steeds vaker voor-

Bij slokdarmkanker is er een kwaadaardige tumor in de slokdarm ontstaan.

komt. Slokdarmkanker gaat vaak gepaard met uitzaaiingen.

Er zijn verschillende typen slokdarmkanker. De meest voorkomende typen zijn:

Per jaar wordt de ziekte in Nederland bij ongeveer 1.500 mensen vastgesteld.

> het plaveiselcelcarcinoom

Slokdarmkanker komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De meeste

Deze tumor ontstaat meestal boven in de slokdarm, in het slijmvlies dat de

mensen zijn tussen 50 en 70 jaar oud.

binnenkant van de slokdarm bekleedt. > het adenocarcinoom Deze tumor ontstaat meestal in het slijmvlies onder in de slokdarm.

Wat zijn de klachten?

Een tumor in de slokdarm kan op verschillende manieren groeien: • langs de wand van de slokdarm van boven naar beneden of andersom; • dwars door de slokdarmwand heen in aangrenzende weefsels en organen.

Slokdarmkanker veroorzaakt in het begin meestal nog geen klachten. De klachten ontstaan vaak pas als de tumor zich ﬂink heeft uitgebreid. Hierdoor wordt slokdarmkanker meestal pas laat ontdekt.

De klachten die kunnen ontstaan zijn:

01

• het gevoel dat voedsel niet goed zakt in de slokdarm. Dit worden passageklachten genoemd; • verminderde eetlust; • onverklaarbaar gewichtsverlies; • een pijnlijk en/of vol gevoel in de buurt van het borstbeen;

01 De doorgang voor voedsel is vernauwd, vanwege de tumor in de slokdarm


Tumor in de slokdarm

• duizeligheid en vermoeidheid; dit zijn klachten die kunnen ontstaan door bloedarmoede. Bloedarmoede kan ontstaan door langdurig bloedverlies uit de beschadigde slokdarm; • een teerachtige, pikzwarte ontlasting door bloedverlies uit een beschadigde slokdarm;

Bij slokdarmkanker is er een grote kans op uitzaaiingen naar andere delen van

• het braken van bloed.

het lichaam. Uitzaaiingen van slokdarmkanker komen vooral voor in de lymfeklieren, de longen en de lever. Als u last heeft van één of meerdere van deze klachten, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. De huisarts zal u doorverwijzen voor verder onderzoek. Deze Slokdarmkanker

8

9


klachten hoeven lang niet altijd op slokdarmkanker te wijzen. Ze kunnen ook veroorzaakt worden door andere aandoeningen van de slokdarm of van de maag.

Wat is de oorzaak?

Wat kan de arts doen? Als u last hebt van één of meer van de genoemde klachten is het verstandig dat u meteen naar uw huisarts gaat. Uw huisarts kan beoordelen of verder onderzoek noodzakelijk is. Waarschijnlijk verwijst hij u direct door naar een

De precieze oorzaak van slokdarmkanker is onduidelijk. Wel zijn er een

internist of maag-darm-leverarts (MDL-arts). Deze arts bespreekt met u

aantal risicofactoren bekend, die de kans op slokdarmkanker vergroten.

welke klachten u precies hebt. Ook wordt u uitgebreid lichamelijk onderzocht.

Deze risicofactoren zijn:

Daarna is verder onderzoek nodig om de juiste diagnose te stellen.

> Roken en overmatig alcoholgebruik

Vooral de combinatie van deze twee factoren verhoogt het risico. Dit geldt

> Onderzoek

vooral voor het type slokdarmkanker dat plaveiselcelcarcinoom heet.

Om afwijkingen aan de slokdarm aan te tonen, zijn er verschillende onderzoeken

> Terugstromen van maagzuur in de slokdarm

mogelijk. Dit wil echter niet zeggen dat deze onderzoeken bij u allemaal nodig

zijn. Uw arts bepaalt welke onderzoeken in uw geval het meest geschikt zijn.

Als er regelmatig maagzuur vanuit de maag terugvloeit naar de slokdarm raakt het slijmvlies van de slokdarm beschadigd. Dit terugstromen van maagzuur in de slokdarm wordt ook wel reflux genoemd. Na verloop van tijd

Om de diagnose te stellen wordt er allereerst bloedonderzoek en een

raakt het slijmvlies van de slokdarm chronisch ontstoken. Door de chronische

endoscopie uitgevoerd.

ontsteking veranderen de cellen in het slijmvlies van de slokdarm. We noemen dit een Barrett-slokdarm, naar de arts die dit verschijnsel voor het eerst

> Bloedonderzoek

heeft beschreven. Patiënten met een Barrett-slokdarm hebben een verhoogde

Met bloedonderzoek kan onder andere bloedarmoede worden vastgesteld. De

kans op slokdarmkanker. Dit gaat dan met name om het adenocarcinoom.

uitslag van het bloedonderzoek geeft de arts belangrijke informatie over uw

Een adenocarcinoom ontstaat vrijwel altijd uit een Barrett-slokdarm.

lichamelijke conditie. Bloedonderzoek kan geen slokdarmkanker aantonen.

> Ongezonde en eenzijdige voeding

Het eten van weinig groente en fruit lijkt de kans op slokdarmkanker te

> Endoscopie

vergroten.

Een endoscopie is een kijkonderzoek. Bij een endoscopie van de slokdarm wordt

> Overgewicht

de binnenkant van de slokdarm bekeken met behulp van een endoscoop. De endoscoop is een dunne, flexibele slang die via de mond in de slokdarm wordt geschoven. Aan het uiteinde van de slang zit een lampje en een camera. Het lampje zorgt ervoor dat de arts de binnenkant van de slokdarm goed kan bekijken.

Slokdarmkanker

10

11


De camerabeelden van de slokdarm worden op een beeldscherm weergegeven.

> Echogeleide punctie

Deze beelden kunnen ook worden bewaard. Dit maakt het mogelijk om ook na de

Met behulp van een echografie kan afwijkend weefsel zichtbaar worden. Het is

endoscopie alles nog eens rustig te bekijken. Tijdens een endoscopie kan de arts

dan mogelijk om tijdens de echografie een stukje van dit afwijkende weefsel weg

een stukje weefsel uit de slokdarm wegnemen. Dit heet een biopsie. Bij een biop-

te halen. Dit is een zogenoemde echogeleide punctie. Het wegnemen van weefsel

sie schuift de arts een instrument door de holle buis naar beneden. Met dit instru-

wordt een punctie of biopsie genoemd.

ment wordt een stukje weefsel (biopt) uit de wand van de slokdarm weggehaald.

Bij een echogeleide punctie wordt eerst met behulp van de echo de exacte plaats

Dit weefsel wordt onder de microscoop bekeken.

van de afwijking bepaald. Daarna prikt de arts met een speciale naald van buitenaf door de huid in het afwijkende weefsel. Van dit afwijkende weefsel wordt

Als uit de endoscopie blijkt dat u slokdarmkanker hebt, wordt er extra

een stukje weggehaald en samen met de naald naar buiten gebracht. Dit stukje

onderzoek gedaan. Verder onderzoek is nodig om te bekijken hoe ver de t umor

weefsel (biopt) wordt onderzocht onder de microscoop.

zich in de slokdarm heeft uitgebreid. Ook moet worden onderzocht of de tumor

Een punctie kan heel even pijnlijk zijn.

zich al heeft uitgezaaid naar andere organen, zoals bijvoorbeeld de lymfeklieren, longen of lever. Mogelijke vervolgonderzoeken zijn: een echografie, een echo-

> CT-scan of computertomografie

geleide punctie, een CT-scan of een endo-echografie.

Dit is een onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van röntgenstralen. T ijdens

Op basis van de resultaten van deze onderzoeken kan de arts de beste

het onderzoek wordt u heel langzaam door een kokervormige scanner bewogen.

behandeling kiezen.

De scanner maakt een hele serie gedetailleerde foto’s van de slokdarm. Vaak krijgt u van tevoren een contrastvloeistof ingespoten. Hierdoor worden de afbeeldingen

> Echografie

duidelijker. Op de foto’s is te zien of er een tumor is en hoe groot de tumor is. Ook

Meestal wordt er een echografie gemaakt van het halsgebied en in sommige

is te zien of de tumor is doorgegroeid in borst- of buikholte en of er uitzaaiingen

gevallen ook van de bovenbuik.

zijn naar andere delen van het lichaam.

Bij een echografie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Tijdens het onder zoek ligt u op een onderzoekstafel. Uw huid wordt voor dit onderzoek ingesmeerd

> Endo-echografie

met een gel die geluidsgolven goed geleidt. De arts beweegt het echoapparaat

Met een endo-echo kan de grootte van de tumor worden bepaald. Dit onderzoek

over de huid van uw hals en/of buik. Het echoapparaat is een instrument dat

is een combinatie van een endoscopie met een echografie. Aan het eind van de

geluidsgolven uitzendt en de teruggekaatste geluidsgolven opvangt. De terug

flexibele slang (endoscoop) die via de mond in de slokdarm wordt g ebracht zit

gekaatste geluidsgolven worden weergegeven op een beeldscherm. Meestal kunt

een echo-apparaat. Met dit instrument wordt de slokdarm en de omgeving van

u tijdens het onderzoek zelf meekijken op het beeldscherm. Een echografie is

de slokdarm van binnenuit zichtbaar gemaakt. De echografie-beelden worden

een eenvoudig en pijnloos onderzoek.

getoond op een beeldscherm. Het is ook mogelijk om tijdens de endo-echo een punctie te doen. De arts neemt dan uit afwijkend weefsel een klein hapje weg. Dit weefsel wordt onder de microscoop verder onderzocht. Voor een endo-echografie moet u nuchter zijn. Het onderzoek gebeurt onder lichte narcose. U merkt er daarom heel weinig van. De punctie doet ook vrijwel geen pijn.

Slokdarmkanker

12

13


Soms is nog extra onderzoek nodig. Er kan dan een bronchoscopie of een kijkoperatie worden uitgevoerd. > Bronchoscopie Een bronchoscopie is een endoscopisch onderzoek. Het onderzoek wordt g edaan

Wat is de behandeling?

met een bronchoscoop. Dit is een flexibele slang die via de mond tot in de luchtwegen wordt geschoven. De arts kan zo de luchtwegen (bronchiën) goed bekijken.

Aan de hand van de uitslagen van alle onderzoeken bepaalt de arts welke

Dit onderzoek wordt gedaan om te bepalen of de tumor is doorgegroeid tot in de

behandeling mogelijk is.

luchtwegen. Tijdens een bronchoscopie kan de arts ook kleine stukjes weefsel

Afhankelijk van de ernst van de slokdarmkanker krijgt u een:

weghalen. (biopsie). Dit stukje weefsel (biopt) wordt onder de microscoop onder-

> een curatieve behandeling

zocht.

Een curatieve behandeling is een behandeling die gericht is op genezing. Bij slokdarmkanker is een curatieve behandeling alleen mogelijk als de ziekte

Om te zorgen dat u van een bronchoscopie weinig last hebt, krijgt u meestal een

in een vroeg stadium wordt ontdekt.

‘roesje’.

> een palliatieve behandeling > Kijkoperatie (Laparoscopie)

Slokdarmkanker geeft meestal pas klachten als de tumor zich al behoorlijk

Soms is het na allerlei onderzoeken toch nog niet zeker hoe groot de tumor is en

heeft uitgebreid. Genezen van slokdarmkanker is dan vaak niet meer mogelijk.

of de tumor in andere organen is doorgegroeid. In dat geval wordt een kijkoperatie

In dat geval krijgt u een palliatieve behandeling. Een palliatieve behandeling

uitgevoerd. Deze kijkoperatie gebeurt onder algehele narcose.

is bedoeld om de ziekte zoveel mogelijk af te remmen en de klachten te

Door middel van een paar kleine sneetjes brengt de chirurg kijkinstrumenten in

verminderen.

de bovenbuik. Op die manier kan hij de slokdarm en de omgeving van uw slokDe meest voorkomende behandelingen bij slokdarmkanker zijn: een operatie,

darm goed bekijken.

bestraling, chemotherapie of het plaatsen van een stent.

> Operatie Een operatie is alleen mogelijk als de tumor niet door de slokdarmwand tot in het omringende weefsel is doorgegroeid. Ook mogen er geen uitzaaiingen zijn naar andere delen van het lichaam. Helaas is dit niet altijd van te voren met zekerheid vast te stellen. Soms blijkt dit pas tijdens de operatie. De chirurg kan de tumor dan niet in zijn geheel verwijderen of hij ziet dat er toch uitzaaiingen zijn. Op dat moment moet hij soms besluiten om niet verder te opereren. Een operatie is een ingrijpende behandeling. Zorg daarom dat u in een zo goed Slokdarmkanker

14

15


mogelijke conditie verkeert. U kunt dan goed voorbereid de operatie ondergaan.

> Als de tumor tegen de maag aanzit, wordt vaak ook een stuk van de maag

Als u niet voldoende kunt eten, krijgt u sondevoeding. Deze vloeibare voeding komt

verwijderd. Voor het maken van een verbinding tussen slokdarm en maag

via een dun slangetje (sonde) rechtstreeks in de maag of darm terecht. Is sonde-

kan een stuk van de dikke darm worden gebruikt.

voeding niet mogelijk, dan krijgt u via een infuus in een ader de noodzakelijke > Als de tumor in het bovenste deel van de slokdarm zit, gebruikt de chirurg

voedingsstoffen toegediend.

soms een stuk dunne darm voor een nieuwe verbinding. Om bij de tumor te komen, maakt de chirurg een opening in uw buik en in de hals. Soms is ook nog een opening in uw borstkas nodig. Daarna wordt de tumor

Na de operatie ligt u een paar dagen op de afdeling Intensive Care. Daarna gaat u

verwijderd samen met een deel van het omringende weefsel. Ook worden de lym-

naar de verpleegafdeling om verder te herstellen. De eerste tijd na de operatie

feklieren in de omgeving van de tumor weggehaald. Nadat het stuk slokdarm sa-

krijgt u sondevoeding via een opening in uw buikwand (voedingsstoma). Dit is no-

men met de tumor is verwijderd, wordt het overgebleven deel van de slokdarm

dig om de littekens in de slokdarm goed te laten genezen. Als sondevoeding niet

weer aan de maag vastgehecht. Dit kan op verschillende manieren:

mogelijk is, krijgt u een voedingsinfuus. Dit is een speciaal infuus, waarbij de voeding direct in de bloedbaan wordt toegediend. Na verloop van tijd mag u vloei-

> Als het onderste deel van de slokdarm is verwijderd, wordt het bovenste deel

bare voeding. Daarna gaat u voorzichtig over op vaste voeding. Voor een deskun-

van de slokdarm weer met de maag verbonden. Om dit mogelijk te maken

dig voedingsadvies verwijst de specialist u door naar een diëtist.

wordt van de maag een soort buis gemaakt. Dit deel van de maag wordt

Meer informatie over sondevoeding vindt u in de brochure ‘Sondevoeding via een

daarna naar boven verplaatst en aan het overgebleven stuk slokdarm vast-

voedingsstoma’.

gemaakt. Dit heet een buismaag. Deze operatie wordt het meest toegepast.

> Bestraling of radiotherapie Kankercellen gaan kapot door bestraling met radioactieve stoffen. Bestraling is mogelijk op twee manieren:

04

> Uitwendige bestraling Hierbij wordt de tumor van buitenaf bestraald. De straling moet door de huid heen de tumor bereiken. Deze uitwendige bestraling duurt een paar minuten en

01

03

wordt vier à vijf keer per week herhaald. Hoe lang de totale periode is dat u bestraald wordt, hangt van uw persoonlijke situatie af.

02

> Inwendige bestraling © Van der Zon – Visueel

Hierbij wordt de tumor van binnenuit bestraald. Dit gebeurt via een slangetje dat

Buismaag

in de slokdarm wordt gebracht, tot dichtbij de tumor. De bestraling kan in totaal

01 Tumor in de slokdarm 02 Maag 03 Buismaag 04 Overgebleven stuk slokdarm

enkele minuten tot een uur duren. Het voordeel van inwendige bestraling is dat

Slokdarmkanker

16

17


er zo min mogelijk gezond weefsel wordt beschadigd. Inwendige bestraling wordt ook wel brachytherapie genoemd.

Wat kunt u zelf doen?

Bij de bestraling worden niet alleen de kankercellen, maar ook gezonde cellen beschadigd. Dit kan bijwerkingen veroorzaken, zoals vermoeidheid, misselijkheid, een zere keel en een pijnlijke slokdarm. Door irritatie van het slijmvlies van de

U kunt uw conditie zo goed mogelijk op peil houden door:

slokdarm worden de passageklachten soms tijdelijk iets erger.

• gezond en gevarieerd te eten. Eet vooral veel groente, fruit en volkoren producten;

> Chemotherapie

• te zorgen dat u goed en voldoende slaapt;

Bij chemotherapie worden via een infuus medicijnen toegediend. Deze medicijnen

• niet te roken;

worden ook wel cytostatica genoemd. Chemotherapie remt de celdeling, waar-

• weinig of geen alcohol te drinken;

door ook de groei van de tumor wordt afgeremd. Chemotherapie wordt meestal

• zo veel mogelijk te bewegen, bij voorkeur in de buitenlucht;

geadviseerd als er uitzaaiingen zijn. De arts stelt van te voren vast hoe lang en

• dingen te doen die u leuk vindt;

welke dosis cytostatica u krijgt. Chemotherapie wordt vaak in combinatie met

• niet te veel te piekeren.

een andere behandeling gegeven. Bijvoorbeeld vóór of na een operatie of in combinatie met bestraling. Chemotherapie veroorzaakt bij veel mensen bijwerkingen. De bijwerkingen zijn: vermoeidheid, misselijkheid, haaruitval en aften in de mond. Deze bijwerkingen zijn voor veel mensen erg belastend. Bespreek van tevoren met uw arts of verpleegkundige wat u kunt verwachten en wat u er het beste tegen kunt doen.

Hoe verder?

> Een stent of endoprothese Als slokdarmkanker niet geopereerd kan worden, kunt u steeds meer last krijgen

Na een slokdarmoperatie hebben veel mensen last van vermoeidheid en pijn. Na

van passageklachten. Eten is daardoor vaak een groot probleem. Om te zorgen

verloop van tijd worden de klachten in het algemeen wat minder. Soms ontstaan

dat u weer beter kunt eten, krijgt u een stent in de slokdarm geplaatst. Een stent

er opnieuw passageproblemen. Dit wordt veroorzaakt doordat de verbinding tussen

is een buisje dat met behulp van een endoscopie in de slokdarm wordt geschoven.

de buismaag en het restant van de slokdarm te nauw is geworden. Dit kan ook

Op de hoogte van de tumor wordt de ‘ingeklapte’ stent losgelaten. Daar ontplooit

optreden bij de verbinding tussen het stuk dikke darm en het restant van de slok-

de stent zich en zet zich vast in de slokdarmwand. Op deze manier zorgt een

darm. Deze vernauwing wordt behandeld door de slokdarm op te rekken. Door

stent ervoor dat de vernauwde slokdarm opgerekt wordt. Het voedsel kan dan

dit oprekken wordt de slokdarm weer wat wijder. Soms moet deze behandeling

beter door de slokdarm heen, waardoor u weer makkelijker kunt eten. Een stent

na enige tijd worden herhaald. Het oprekken van de slokdarm gebeurt tijdens

wordt geplaatst onder een ‘roesje’. Daardoor merkt u er nauwelijks iets van. Een

een endoscopie.

andere naam voor een stent is voedingsbuisje of endoprothese.

Slokdarmkanker

18

19


Voedingsproblemen komen na een slokdarmoperatie regelmatig voor. Het is dan

Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen over ander onderwerpen die

belangrijk om een diëtist om advies te vragen. Een diëtist kan goed beoordelen of

ter sprake zijn gekomen? Kijk dan in het brochureoverzicht op pagina 22 voor

uw voeding alle noodzakelijke voedingsstoffen bevat. De diëtist geeft een

extra informatie.

persoonlijk voedingsadvies dat is aangepast aan uw eigen situatie. > Stichting Doorgang Slokdarmkanker is een ernstige ziekte. De ziekte zorgt ervoor dat uw leven en

p/a Nederlandse Federatie Kankerpatiënten Verenigingen (NFK)

dat van uw naasten plotseling erg verandert. U krijgt te maken met angst,

Postbus 8152, 3503 RD Utrecht

onzekerheid en verdriet. Het is onzeker of u wel behandeld kunt worden, want

Telefoon: 088 – 00 29 775

slokdarmkanker wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt. Het is misschien

Internet: www.stichtingdoorgang.nl

ook nog onzeker of u wel behandeld wilt worden. Praat hierover met uw arts. Hij

E-mail: [email protected]

kan u veel informatie en advies geven.

Deze patiëntenvereniging behartigt de belangen van patiënten, geeft

Zorg goed voor uzelf en probeer de adviezen van uw arts en diëtist op te volgen.

informatie en biedt lotgenotencontact aan.

Zo zorgt u ervoor dat u zo lang mogelijk fit blijft en zo aangenaam mogelijk kunt leven.

Bent u op zoek naar een deskundige diëtist, neem dan contact op met: > de Nederlandse Vereniging van Diëtisten

Extra informatie of vragen?

Telefoon: 030 – 63 46 222

Internet: www.nvdietist.nl

Op deze website kunt u een lijst downloaden met adressen van diëtisten bij u in de buurt.

Wilt u meer informatie over kanker, neem dan contact op met: > KWF Kankerbestrijding (KWF)

Delflandlaan 17

Hebt u nog vragen over uw klachten, neem dan contact op met uw arts.

1602 EA Amsterdam

U kunt ook met de Infolijn van de Maag Lever Darm Stichting bellen of mailen.

Informatielijn 0800 - 022 66 22

De Infolijn 0900 - 20 25 625 (€ 0,15 pm) op werkdagen van 10.00 tot 14.00 uur

Internet www.kwfkankerbestrijding.nl

E-mail

[email protected]

Internet

www.mlds.nl

Kijk voor uitgebreide informatie en een forum over slokdarmkanker op www.slokdarmkanker.info

Slokdarmkanker

20

21


Overzicht brochures Slokdarm- en Maagbrochures

Lever- gal- en alvleesklierbrochures

Brandend maagzuur

Alvleesklier ontsteking

Maagkanker

Galstenen

Darmbrochures

Aambeien

Voeding en spijsvertering

Spijsvertering bij 50+ ers

Coeliakie Darmflora Maagklachten

Hepatitis

Maagzweer

Kanker in de lever

Slokdarmkanker

Leveraandoeningen door alcohol gebruik

Diarree

Deze brochures kunt u bestellen in de webshop op onze website www.mlds.nl, of via onze Infolijn, telefoon 0900 – 20 25 625 (€ 0,15 per minuut).

Onderzoek

Kinderen

Sondevoeding

Colonoscopie

Buikpijn bij kinderen

Sondevoeding bij u thuis

Diarree bij kinderen

Sondevoeding via een neussonde

Corporate brochure

ERCP Voeding bij leveraandoeningen

Gastroscopie

Voeding bij MDLaandoeningen

Sigmoïdoscopie

Dikkedarmkanker

Rottige buiken boekje Verstopping bij kinderen

Preventiebrochure

Sondevoeding via een voedings stoma

Dikke darmpoliep Divertikels

Preventie van spijsverterings aandoeningen

Levercirrose Levertransplantatie

Algemene brochures

Ontlastings incontinentie Pouch Prikkelbare Darm Syndroom Verstopping Ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Slokdarmkanker

22

23


Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. Slokdarmkanker

Recommend Documents