Patiënteninformatie
Totale knieprothese Informatie over voorbereiding, de operatie, en herstel
1234567890-terTER_
Inhoudsopgave One2home traject Vroeger en nu De voorbereiding Naarderheem en Dennenheuvel Een knieoperatie Oorzaken Klachten De consulent orthopedie De operatie Voordelen van de operatie Mogelijke complicaties Leven met een knieprothese Herstel en eigen inzet Patient Reported Outcome Measures (PROM’s) Tot slot
Pagina 5 5 5 5 6 6 6 7 8 8 9 9 9 10 12
3
Totale knieprothese Informatie over voorbereiding, de operatie, en herstel. U heeft een afspraak in Tergooi voor een behandeling. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw verblijf in het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Ter voorbereiding op uw behandeling, informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom een totale knieprothese. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterin vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag. Het plaatsen van een totale knieprothese (kunstknie) wordt vaak uitgevoerd. Mensen met een ‘versleten’ knie zullen voordeel hebben van een kunstknie. De operatie is ingrijpend. Door uitleg over deze operatie kunt u zich beter voorbereiden op uw opname en het ontslag. Een goede voorbereiding bevordert een beter en sneller herstel. Deze folder geeft u nuttige informatie over de periode waarin u een kunstknie krijgt. U leest hierin: • wat het traject inhoudt; • wat de voorbereiding op de operatie voor u betekent; • alles wat u moet weten over de knieoperatie; • alles over uw herstel. De informatiemap One2Home, totale knieprothese, die u tijdens uw bezoek bij de consulent orthopedie krijgt, geeft u nog meer informatie.
4
One2home traject U heeft samen met uw arts besloten om het One2home-traject te volgen. Dit traject omvat alles vanaf het eerste bezoek aan uw arts tot en met het allerlaatste bezoek aan uw arts. Het One2Home traject duurt twaalf weken. Hiervan bent u twee nachten in het ziekenhuis. Ervoor en erna traint u om aan te sterken. Vroeger en nu Vroeger lagen patiënten na de operatie veel op bed. Het lopen (revalideren) werd langzaam uitgebreid. Mensen werden hierdoor zwakker en hun spieren namen in kracht af. In plaats van beter, werden de mensen zieker en bleven hierdoor te lang in het ziekenhuis. Dit traject is anders. U heeft een veel grotere rol in uw eigen herstel. U traint in de weken vóór de operatie. Hierdoor zijn de resultaten van de operatie beter. Ook is het belangrijk dat u al snel na de operatie start met lopen. Het traject zorgt voor goede resultaten voor u als patiënt. U bent sneller weer op de been, kunt sneller naar huis en ook kunt u sneller uw normale leven weer oppakken.
De voorbereiding Om de operatie goed te doorstaan is het belangrijk dat u fit(ter) bent. Hier kan u voor zorgen door voor de operatie te trainen. U kan bijvoorbeeld extra lopen, een extra rondje fietsen en gezond eten. Soms lukt dit niet alleen. Als de consulent Orthopedie denkt dat u hierbij hulp nodig heeft, adviseert zij u voor prerevalidatie naar de revalidatiecentra Naarderheem of Dennenheuvel te gaan. Naarderheem en Dennenheuvel De revalidatiecentra Naarderheem en Dennenheuvel weten precies welke operatie u gaat krijgen. Hierdoor geven zij de beste zorg die u voor de operatie nodig heeft.
5
U krijgt de eerste uitleg over het trainen voor de operatie. U bedenkt samen met de fysiotherapeut wat u thuis kan doen. In sommige gevallen vraagt de fysiotherapeut u elke week terug te komen in het centrum. Soms komen ze zelfs een keer bij u. Als u wilt kunt u ook een ergotherapeut spreken. De ergotherapeut gaat samen met u bekijken welke hulpmiddelen u kunt aanschaffen. De arts van Naarderheem of Dennenheuvel geeft u zo nodig tips over uw medicijnen en zo nodig een verwijzing naar een diëtiste. De diëtiste kan u helpen om zo sterk mogelijk de operatie in te gaan. Ook kunt u vast een kijkje nemen op de afdeling waar u gaat revalideren.
Een knieoperatie Oorzaken De knie is een scharniergewricht en bestaat uit drie botdelen: het scheenbeen, het dijbeen en de knieschijf. De uiteinden zijn bedekt met een laagje kraakbeen. Met dat kraakbeen beweegt de knie soepel. Deze kraakbeenlaag is elastisch en kan schokken en stoten opvangen. Bij het ouder worden vermindert de kwaliteit van het kraakbeen. Meestal betreft het de gewone slijtage op oudere leeftijd, de zogenoemde ‘artrose’. Door slijtage kunnen de gewrichtsvlakken niet meer soepel langs elkaar heen glijden en wordt het bewegen steeds moeilijker en pijnlijker. Er zijn ook verschillende ziekten die slijtage van het kniegewricht kunnen veroorzaken, zoals kraakbeenziekten en stofwisselingsziekten, reuma, infecties of eerdere ongevallen aan de knie. Klachten Slijtage van de knie geeft pijnklachten. De pijn treedt meestal op bij (trap)lopen en lang staan. Ook startpijn komt voor (stijfheid bij het opstaan). Verder wordt het gewricht steeds stijver, waardoor strekking van de knie onmogelijk wordt. Er kan een X- of O-beenstand ontstaan. Hierbij voelt de knie steeds meer moe en instabiel aan. Het vervangen van de knie door een kunstknie is dan vaak de enige oplossing.
6
Knie met slijtage
Knieprothese
De consulent orthopedie Na het besluit om te opereren, verwijzen we u naar de opnamebalie. Hier krijgt u een afspraak voor de preoperatieve polikliniek. Informatie hierover vindt u in de folder Preoperatieve poliklinieken. Ook heeft u een gesprek met de consulent Orthopedie. Dit is een verpleegkundige die alles weet van dit traject. De consulent bespreekt met u, wat u thuis vóór uw opname al kan regelen. U krijgt tijdens uw bezoek bij de consulent een informatiemap mee. Hierin staan onder andere tips voor thuis en belangrijke telefoonnummers. Zij bespreekt ook wat wij van u en van uw partner en/of familie verwachten. De nazorgmogelijkheden zijn: • met thuiszorg naar huis; • zorghotel; • herstellingsoord; • revalideren. Soms zijn er redenen om verder te revalideren op een revalidatieafdeling. De consulent Orthopedie bespreekt met u of u voor revalidatie in aanmerking komt. U kunt revalideren in Naarderheem, Dennenheuvel, Theodotion, Gooizicht of de Beukenhof.
7
De operatie Bij de operatie maakt de arts de knie open. U krijgt hierbij een verticale snee van ongeveer twintig centimeter over de voorkant van de knie. De arts verwijdert de kniedelen en vervangt deze door metalen delen. De metalen delen worden met cement vastgezet. Tussen de delen zit een plastic schijf. Die zorgt ervoor dat de knie soepel buigt. Bij deze operatie verwijdert de chirurg meestal de kruisbanden, omdat de knie van zichzelf stabiel genoeg is en deze kruisbanden dus niet meer nodig zijn. Tijdens de operatie en de dag erna krijgt u antibiotica. Dit verkleint de kans op infectie. U krijgt ook bloedverdunners. Tot en met zes weken na de operatie is het nodig om het bloed te verdunnen. Dit gaat trombose tegen. Het medicijn dat het bloed verdunt geven we in de vorm van injecties net onder de huid. De verpleegkundige leert u hiermee zelfstandig om te gaan. Soms was de knie zo erg versleten dat de knie ook niet goed kan bewegen na de operatie. Sommige patiënten houden dan een tijd last van de knieschijf. Soms krijgen patiënten een dikke en warme knie. Deze klachten kunnen met koeling worden verminderd of verdwijnen vanzelf.
Voordelen van de operatie Na plaatsing van de kunstknie is de pijn meestal verdwenen en loopt u beter. Tijdens de ziekenhuisopname bekijken we hoe het bewegen van de knie zich herstelt. Meestal kunt u de knie iets verder dan een rechte hoek buigen. De kunstknie gaat gemiddeld zo’n twaalf jaar mee. We raden u af de ‘nieuwe knie’ in werk en sport zwaar te belasten, de kans op beschadiging is dan groter.
8
Mogelijke complicaties Meestal verlopen operatie en herstel zonder problemen. Toch is het voor u belangrijk om te weten welke complicaties er kunnen optreden: • infectie van de wond en soms ook de knieprothese zelf; • nabloeding; • trombose; • loslating van de prothese na langere tijd; • zenuwletsel (komt zeer zelden voor).
Leven met een knieprothese Met een kunstknie blijft er een kans op infectie. Ook in de toekomst. Infecties van bijvoorbeeld blaas, longen of wonden aan de benen moeten we met antibiotica behandelen. Bij de eerst volgende keer bij uw andere artsen (huisarts, tandarts of specialist) moet u laten weten dat u een kunstknie heeft. Bij behandelingen zoals tanden en/of kiezen trekken, operaties of andere inwendige ingrepen is bescherming met antibiotica nodig. Dit vermijdt het gevaar van infectie. Zo wordt voorkomen dat een infectie in bijvoorbeeld de mond via het bloed kan overslaan op de kunstknie.
Herstel en eigen inzet Vier uur na de operatie start u weer met trainen. Deze inspanning zorgt voor een sneller herstel. We zien u niet als ‘ziek’, maar gaan juist uit van wat u allemaal wel kan. Wij vragen u actief te zijn met inzet en doorzettingsvermogen. • U bent zo min mogelijk in bed. • U heeft overdag uw eigen kleding aan. • U oefent op de eerste en tweede dag na de operatie verder met verpleegkundigen en fysiotherapeut. Om dit snelle herstel mogelijk te maken, zijn de verdoving, pijnmedicatie en de fysiotherapie aangepast aan dit traject.
9
Als uw arts het goed vindt verlaat u op de tweede dag na de operatie het ziekenhuis. Het kan zijn dat u doordat u bijkomende ziekten of beperkingen heeft gaat revalideren. Uw revalidatie duurt dan ongeveer drie weken. In de revalidatie-instelling ziet u ook weer de fysiotherapeut. Zij/hij helpt u met opnieuw leren lopen. De verpleging en de ergotherapeut helpen u om weer de dagelijkse dingen, zoals wassen, aankleden, boodschappen te doen. De arts bekijkt goed uw medicatie en wond. Wanneer het nodig is, is er snel contact met uw behandelend arts in het ziekenhuis. Als u het revalidatiecentrum mag verlaten, wordt er gezorgd voor overdrachten naar uw eigen huisarts en fysiotherapeut. Daar gaat de revalidatie verder. Als u thuiszorg krijgt, krijgt de verpleegkundige ook een overdracht. Wij wensen u een goede voorbereiding en goede gezondheid met uw nieuwe knie.
Patient Reported Outcome Measures (PROM’s) Kwaliteit is erg belangrijk bij Tergooi. Om goede kwaliteit te kunnen bieden is het belangrijk om de resultaten van de geleverde zorg continu te registreren en te vergelijken. De uitkomsten van onze zorg worden gemeten door PROM’s. Dit is een manier om uw gezondheid, dagelijks functioneren, tevredenheid en kwaliteit van leven te beoordelen door middel van vragenlijsten, functiescores en metingen. Deze PROM’s worden afgenomen voor de ingreep, drie maanden na de ingreep en een jaar na de ingreep. Er zal contact met u worden opgenomen door OrthoXpert om bij één van de aangesloten fysiotherapiepraktijken deze PROM’s te laten uitvoeren. Met deze PROM’s kunnen we uw herstel ook volgen en bij eventuele afwijkende resultaten contact met u opnemen. De informatie die u geeft zal uiteraard strikt persoonlijk worden behandeld.
10
De PROM’s zijn een belangrijk onderdeel van uw behandeling. Met uw informatie zijn we in staat om de kwaliteit van de geleverde zorg te verbeteren. Het ziekenhuis is ook verplicht om deze informatie te registreren. De resultaten worden, geheel anoniem, landelijk verzameld om zodoende het effect van de operatie, de kwaliteit van de gebruikte prothese, de kwaliteit van de arts en de kwaliteit van het ziekenhuis te beoordelen. NB Uw operatiegegevens worden opgenomen in de Landelijke Registratie Orthopedische Implantaten. Als u hier bezwaar tegen heeft, kunt u dit kenbaar maken aan uw behandelend specialist.
11
Tot slot Wanneer u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u die stellen aan uw behandelend arts of de consulente Orthopedie. • Polikliniek Orthopedie, T 088 753 12 70. • Consulent Orthopedie (verpleegkundige), locatie Blaricum, T 088 753 30 39. • Consulent Orthopedie (verpleegkundige), locatie Hilversum, T 088 753 36 09. Voor meer informatie verwijzen wij naar internet: www.patiëntenbelangen.nl www.zorgvoorbeweging.nl www.orthopedie.nl www.orthopeden.nl Bezoek ook onze website: www.orthopedietergooi.nl U kunt ook het boek Een nieuwe heup of knie lezen Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum ISBN: 9789031387991 Het boek gaat verder dan de gebruikelijke patiëntenvoorlichting en is verkrijgbaar via internet en in de boekhandel.
12
Ruimte voor aantekeningen
13
Ruimte voor aantekeningen
TER-8186-nl--0516-2 © Tergooi 000432683 21092015
14
15
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp
