Arthroscopie knie
Inleiding In overleg met u is besloten een kijkoperatie (arthroscopie) van de knie uit te voeren. Deze folder geeft u een overzicht van de gang van zaken rondom deze kijkoperatie. De anatomie De knie is het gewricht tussen het bovenbeen en het onderbeen. Aan de voorzijde van de knie zit de knieschijf. In het kniegewricht worden krachten en bewegingen van het onderbeen op het bovenbeen overgebracht en vice versa. Deze krachten en bewegingen worden opgevangen en geleid door de spieren, het kapsel en de banden in en om het gewricht (kruisbanden) en de meniscus en het kraakbeen. De (kruis)banden, het kapsel en de meniscus zorgen voor de passieve stabiliteit, de spieren zorgen voor de actieve stabiliteit. De meniscus functioneert ook als demping tussen de botten. Het kraakbeen zorgt dat de botten van onder- en bovenbeen soepel langs elkaar kunnen glijden. Het kniekapsel omsluit het hele gewricht en maakt de gewrichtsvloeistof aan die het kraakbeen smeert. Door deze vloeistof is er minder wrijving in de knie. Oorzaak en klachten Het doel van een arthroscopie is om de oorzaak van de knieklachten te vinden en zo mogelijk te behandelen. Verschillende aandoeningen zoals meniscusscheur, gewrichtsmuis (losse stukjes bot of kraakbeen), kruisbandscheuren, kraakbeenbeschadigingen en slijmvliesontsteking kunnen direct gezien worden zonder dat het nodig is de knie helemaal open te snijden. Soms kan zelfs meteen behandeling volgen. • De klachten van een gescheurde meniscus zijn pijn, een klikkend gevoel in de knie met vaak een zwelling (hydrops). Soms zit de knie ‘op slot’. Het lukt dan niet om de knie geheel te strekken. De klachten kunnen plotseling (bij sport, draaibewegingen of ongevallen) of geleidelijk ontstaan. In het laatste geval is er sprake van een vorm van slijtage: de zogenaamde degeneratie of veroudering van de meniscus. Aangezien een meniscus een beperkte eigen bloedvoorziening heeft, komt spontane genezing van een scheur in de meniscus nauwelijks voor. • Gewrichtsmuis (losse stukjes kraakbeen of bot) worden meestal veroorzaakt door een ongeval van de knie, slijmvliesaandoeningen of slijtage (artrose) van de knie. Typisch voor een los fragment is dat ze niet altijd symptomen geven. Ze bewegen soms vrij in de knie en kunnen op die manier klem komen te zitten. Dit noemen we slotklachten. Hierbij treedt een acute bewegingsstop op als gevolg van inklemming van het losse stukje bot/kraakbeen. De patiënt lukt het vaak door met het schudden van het been, het stukje te verplaatsen waardoor de knie weer normaal kan bewegen. • Een gescheurde voorste kruisband kan leiden tot een doorzakgevoel (giving way) van de knie bij draaibewegingen of sport. Het komt echter ook voor dat het voorste kruisbandletsel niet gepaard gaat met instabiliteitsklachten. De pijn en de zwelling na een achterste kruisbandscheur variëren, maar zijn meestal veel minder dan bij een voorste kruisbandletsel. De zwelling wordt vaak alleen ervaren als wat stijfheid in combinatie met een doorzakkingsgevoel bij het veranderen van staprichting. Soms wordt er een bloeduitstorting in de knieholte waargenomen. • Beschadiging van kraakbeen kan op een aantal manieren ontstaan. Meestal wordt het door een (sport)letsel veroorzaakt, bijvoorbeeld bij het verdraaien van de knie. Het begint vaak met een kleine beschadiging ten gevolge waarvan een flap ontstaat die klachten kan veroorzaken, soms lijkend op meniscus-slotklachten. Andere oorzaken van kraakbeenletsel kunnen zijn: een eerdere operatie aan de meniscus of een scheefstand (O of X) van het been. • Een slijmvliesontsteking in de knie treft vooral mensen die veel op hun knieën zitten of op een andere wijze hun knie onder langdurige druk zetten. Een slijmbeursontsteking in de knie zorgt voor een zwelling van de knie, pijn in de knie en het moeilijk bewegen van de knie. Een slijmvliesontsteking kan ook het gevolg zijn van een bacteriële infectie
Diagnose en onderzoek De arts krijgt een (sterk) vermoeden over de oorzaak van klachten (meniscusscheur, gewrichtsmuis, kruisbandscheuren, kraakbeenbeschadigingen of slijmvliesontsteking) aan de hand van de aard van de klachten, het lichamelijk onderzoek, röntgenfoto’s en eventueel een MRI-scan van de knie. Een arthroscopie van de knie kan vervolgens plaatsvinden om nog meer duidelijkheid te krijgen over de oorzaak van de klachten en zo mogelijk te behandelen. De behandelingsmogelijkheden • Bij aanhoudende pijn of slotklachten van een gescheurde meniscus is een kijkoperatie verstandig. Hierbij kan de meniscus dan meteen worden behandeld. • Om verdere beschadiging van het kraakbeen te voorkomen, kan de gewrichtsmuis het beste verwijderd worden tijdens een kijkoperatie. • De behandeling van het voorste kruisbandscheur wordt geïndividualiseerd! Een gescheurde voorste kruisband geneest meestal niet. Een spoedkijkoperatie is niet nodig omdat een gescheurde voorste kruisband niet kan worden gerepareerd. De eerste dagen na de blessure moet de knie gekoeld worden om de bloeding in de knie zoveel mogelijk te beperken. Hierna wordt fysiotherapie aanbevolen om de normale beweeglijkheid terug te krijgen en de instabiliteit te verminderen. Een kleine groep patiënten, die uitsluitend bij sport instabiliteitsklachten heeft, kan worden behandeld met een kniebrace. Dit biedt een uitwendige bescherming. Als de instabiliteit niet vermindert met een brace of na een goed trainingsprogramma, kan een operatie uitkomst bieden: een voorste kruisbandreconstructie. Hierbij wordt met behulp van een kijkoperatie, een nieuwe voorste kruisband ingebracht. Als de mate van speling in de knie beperkt is, hoeft er bij een achterste kruisbandscheur geen operatie plaats te vinden. Met een goed oefenprogramma bij de fysiotherapeut kunt u het gevoel van instabiliteit verminderen. In het begin kan ook het dragen van een brace zinvol zijn. Bij de meer uitgesproken instabiliteit, waarbij er meestal meerdere kniestructuren zijn aangetast kan een operatie uitkomst bieden: de achterste kruisbandreconstructie. • In het geval van kraakbeenbeschadigingen zijn operaties (kijkoperatie, standverandering van het been of het plaatsen van een kunstknie) pas noodzakelijk als er veel pijnklachten zijn, die niet verminderen met de volgende behandelmethoden: aanpassing van sportactiviteiten en gewichtsreductie bij overgewicht, fysiotherapie, medicijnen, hyaluronzuur injecties en kniebrace op maat. • De beste behandeling van een slijmvliesontsteking is rust. Het is dus verstandig om niet op de knieën te zitten of op een andere manier druk op de knieën uit te oefenen als iemand een slijmbeursontsteking heeft. Ook het buigen en strekken van de knie wordt afgeraden, zolang het nog niet genezen is. Pijn kan bestreden worden met pijnstillers. Pijnstillers met een ontstekingsremmende medicijnen worden niet perse aangeraden, omdat het onduidelijk is of die ook tegen een slijmbeursontsteking werken. Als er sprake is van een bacteriële infectie dan kan de arts antibiotica voorschrijven om de bacterie te bestrijden. Een operatie is meestal niet nodig. De arts kan bij aanhoudende klachten de slijmbeurs aanprikken en het vocht eruit zuigen. Ook kunnen corticosteroïden in de slijmbeurs worden ingespoten om de ontsteking en de zwelling tegen te gaan. Bij ernstige klachten kan de slijmbeurs operatief worden verwijderd.
Voorbereiding vóór de operatie Haal vóór uw ziekenhuisopname elleboogkrukken. Het is belangrijk, dat u de krukken bij opname in het ziekenhuis meebrengt. U kunt deze o.a. lenen bij Thuiszorgwinkels (neem hiervoor een legitimatiebewijs mee). Regel hulp bij thuiskomst van familie of vrienden. U bent direct na de operatie namelijk minder mobiel. Mocht u persoonlijke of huishoudelijke hulp willen hebben, is het verstandig dit van tevoren te regelen. U bent na de operatie niet in staat zelf auto te rijden. Regel dus vooraf vervoer naar huis. Om het herstel zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u, in overleg met de orthopeed, direct na thuiskomst te starten met fysiotherapie. Om er zeker van te zijn dat dit mogelijk is, maakt u voor de opname al een afspraak met een fysiotherapeut bij u in de buurt. U heeft tijdens uw preoperatief consult overlegd met de anesthesieassistent over de inname van medicijnen vóór de operatie. Wij verzoeken u het gedeelte van het lichaam waar u wordt geopereerd niet meer te scheren of anders te ontharen. Dit vermindert het risico op een infectie. Als de chirurg scheren noodzakelijk acht, gebeurt dit op de operatiekamer. Verhindering Als u ziek bent, koorts heeft of om andere redenen verhinderd bent om op het afgesproken tijdstip voor de ingreep te komen, neem dan zo spoedig mogelijk contact op met Medisch Centrum Amstelveen, tijdens kantooruren te bereiken op telefoonnummer 020 – 240 40 40. In uw plaats kan dan iemand anders geholpen worden. Met u maken we dan een nieuwe afspraak. De dag van de operatie U meldt zich op de dag van de operatie nuchter op het afgesproken tijdstip bij de receptie van Medisch Centrum Amstelveen. Eventuele medicatie kan, volgens de afspraken die zijn gemaakt tijdens de preoperatieve screening, worden ingenomen met een slokje water. Nadat u zich gemeld heeft bij de receptie kunt u plaatsnemen in ons Atrium. Een medewerker brengt u naar de operatiekamers, alwaar u voorbereid wordt op de operatie. De opnametijd is niet altijd de operatietijd. Voor de operatie wordt het te opereren gebied gemarkeerd met een pijl, die met viltstift op uw lichaam wordt gezet. Tijdens uw preoperatief consult en op de dag van de operatie heeft u overleg met de anesthesieassistent en anesthesist over welke anesthesietechniek bij u zal worden toegepast. Een arthroscopie (kijkoperatie) van de knie wordt meestal onder algehele narcose of met een ruggenprik uitgevoerd. De operatie: De arthroscopie van de knie Via een kleine insteekopening wordt de arthroscoop in het gewricht gebracht. Dit is een kleine glasfiber kijkbuis, waarmee hij alle onderdelen goed zichtbaar maakt. De kijkbuis is aangesloten op een scherm waardoor de ingreep goed gevolgd kan worden. Indien het onderzoek uitwijst dat er een afwijking aanwezig is, zoals een gescheurde meniscus, kan de orthopedisch chirurg deze meestal gelijktijdig behandelen. Tijdens de operatie wordt er een band om uw bovenbeen gelegd. Deze zorgt ervoor dat het bloed uit uw been weggehouden wordt, zodat er zo goed mogelijk in uw knie gekeken kan worden. Na het desinfecteren van de knie worden er twee tot drie kleine gaatjes gemaakt voor het inbrengen van de kijkbuis en de instrumenten. Tijdens de operatie wordt de binnenkant van uw knie in zijn geheel bekeken en indien nodig worden de beschadigde delen van de meniscus verwijderd. Randen van beschadigd kraakbeen worden gladgemaakt. Soms is de kwaliteit van het kraakbeen zodanig slecht dat dit gedeelte opgeruwd wordt, zodat de doorbloeding ter plaatse verbetert en hopelijk een nieuw laagje kraakbeen ontstaat. Op uw knie worden hechtstripjes geplakt, soms wordt er een hechting gebruikt.
Direct na de operatie Na de operatie verblijft u op de verkoever (uitslaapkamer). Direct na de operatie wordt er een drukverband aangelegd. Als het nodig is, krijgt u fysiotherapie. Maar het is vaak al genoeg om in de eerste week na de operatie vijf maal per dag de volgende oefening te doen: 1. Ga rechtop zitten. 2. Span uw bovenbeen tien tot vijftien keer stevig aan (per keer vijf seconden). Ontslag De operatie gebeurt in dagbehandeling. Als alles goed gaat kunt u de dag van operatie naar huis. Weer thuis Nazorg U mag de eerste week niet baden en zwemmen. Droog houden van de wond bevordert een goede wondgenezing, dus kunt u beter ook geen afsluitende pleister op de wondjes gebruiken. Na 4 dagen mag de wond kortdurend nat worden onder de douche. Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. De recepten voor de medicijnen krijgt u tijdens uw opname in het ziekenhuis. Als dit onvoldoende helpt, neemt u dan contact op met Medisch Centrum Amstelveen. Poliklinische controle Ongeveer 2 weken na de ingreep komt u voor het verwijderen van de hechtingen op de polikliniek van Medisch Centrum Amstelveen. Na 6 weken komt u voor controle bij de orthopeed. Adviezen en leefregels In overleg met de orthopeed kunt u uw knie na de operatie gelijk volledig belasten. Doordat uw knie pijnlijk en dik kan zijn na de ingreep, is dit echter niet altijd mogelijk. Het is daarom aan te raden ter ondersteuning krukken te gebruiken. U mag uw normale activiteiten hervatten zodra dit kan. Binnen welke termijn u weer volledig hersteld bent is per individu verschillend en is tevens afhankelijk van de schade die geconstateerd is in uw knie. U mag, indien mogelijk, twee weken na de operatie weer sporten. U mag weer starten met autorijden als de knie dit aankan. Is de knie heel pijnlijk en heeft u nog weinig kracht, dan is autorijden te gevaarlijk. Als u het lastig vindt om de hervatting van uw bezigheden zelf in te schatten, overleg dan met uw behandelend arts wanneer u uw werk en/of sport weer kunt hervatten. Een dikke knie ontstaat vaak na de operatie. Dit komt door vochtophoping. Als u weer kunt staan en lopen kunnen het onderbeen en de voet dik worden. Dit is niet ernstig, maar kan wel lastig zijn, doordat u bijvoorbeeld uw schoen moeilijker aan krijgt. Deze zwelling verdwijnt vanzelf. De steekgaatjes in de knie kunnen de eerste weken tot maanden in enige mate verdikt blijven.
Complicaties Bij een arthroscopie treden zelden complicaties op. Soms is er langdurige en forse zwelling, bloeding in de knie of gewrichtsontsteking. Bij grote uitzondering ontstaat een trombosebeen: een bloedstolsel verstopt dan een ader in het been. Mocht u een van bovenstaande complicaties opmerken na de operatie, bel dan met Medisch Centrum Amstelveen. Tussen 08.00 - 18.00 uur zijn wij te bereiken op: 020 – 240 40 40. Tussen 18.00 - 08.00 uur zijn wij te bereiken op: 06 – 832 456 13.
Medisch Centrum Amstelveen Burgemeester Haspelslaan 131 1181 NC Amstelveen 020 – 240 40 40
[email protected] www.mc-amstelveen.nl
