INFORMATIE Heemkundekring en Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte

1

INFORMATIE Heemkundekring en Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte Postadres: Postbus 275, 4870 AG Etten-Leur Lidmaatschap Heemkundekring: Persoonlijk lidmaatschap € 17,50 per jaar, Gezinslidmaatschap € 25,00 per jaar. Indien u niet in Etten-Leur woonachtig bent: + een bijdrage in de portokosten van € 5,00 Lidmaatschap voldoen: Uw lidmaatschapskosten kunt u overmaken op de bankrekening van de Heemkundekring onder vermelding ‘2015’: Rabobank - IBAN: NL95 RABO 0115 2766 37 Bezoekadres: Markt 53 – 61, 4875 CC Etten-Leur. Telefoon: 076 - 503 42 44 Openingstijden Heemkundig Streekmuseum:  Elke woensdag-, donderdag-, vrijdagmiddag, elke 1e en 2e zaterdagmiddag en elke laatste zondagmiddag van de maand, steeds van 13.30 uur tot 16.30 uur.  Combivoucher voor bezoek StreekMuseum Jan uten Houte en VanGoghKerk in samenwerking met VanGoghStichting Etten-Leur  Een afspraak maken voor een bezoek met een groep buiten de openingsuren is ook mogelijk. Hiervoor kunt u (uiterlijk) veertien dagen van tevoren telefonisch of per e-mail een afspraak maken. Tel. nr.: 076 - 503 42 44 (tussen 08.30 - 17.00 uur)  Indien u geïnteresseerd bent in het museum als trouwlocatie, kunt u hiervoor een afspraak maken via tel. nr.: 076 - 503 42 44 of per e-mail. Voor de voorwaarden, zie de website onder Museum – Nieuws. E-Mail [email protected] 2

Websites www.janutenhoute.nl www.hetgeheugenvanettenleur.nl

Kerstmis Voor elk mens op aarde heeft Kerstmis zijn waarde. Hoe men het ook beziet aan Kerstmis ontkomt men niet. Voor velen betekent Kerstmis bezinning en geloof in hoger macht. Door anderen wordt er commercieel gedacht met cadeaus, ballen, boom of stal. Kerstmis viert men overal. Geloof of ongeloof verandert daar niets aan. Kerstmis is een wederkerend fenomeen in ons bestaan. Verankerd tot in een ver verschiet bezongen in menig lied. VREDE OP AARDE voor alle leven ook voor hen, waarvoor wij vrezen. Rinus Oerlemans. Uit ‘Gedichten en liedjes over en uit Etten-Leur 2015’

Het Bestuur van de Heemkundekring en het Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte wenst iedereen

een Zalig Kerstfeest en een Voorspoedig Nieuwjaar 3

Bijzondere activiteiten in Streekmuseum Jan uten Houte Extra kinderspel-middagen in hét Museum Tijdens de komende Kerstvakantie is er voor kinderen en hun verzorgers gelegenheid om aan een spelmiddag deel te nemen in het Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte in het Paulushofje aan de Markt 59 in Etten-Leur. Tijdens deze spelmiddagen kunnen de kinderen zich een hele middag vermaken met de diverse oudhollandse spellen die door het gehele museum zijn neergezet. Tevens is er een speurtocht door het gehele museum. De entreekosten voor zo’n spelmiddag zijn inclusief een kinderdrankje: € 2,00 per persoon voor de kinderen tot en met 12 jaar en voor de begeleiders incl. thee of koffie € 4,00 per persoon. De extra spelmiddagen worden tijdens de Kerstvakantie gehouden op dinsdag 22 en woensdag 23 december en ook nog eens op dinsdag 29 en woensdag 30 december!

Kinderverjaardagsfeestje in hét Museum! Het is mogelijk om het verjaardagsfeestje voor een kind te vieren in het Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte. Tijdens zo’n kinderfeestje worden er spelletjes gedaan door het gehele museum, is er een speurtocht en is het mogelijk om te genieten van gebak met een drankje. Een frietje met is ook mogelijk in het museum. Wil je het kinderfeestje echt bijzonder afsluiten, koppel dan hieraan pannenkoek eten in Het Regiment aan het Grauwe Poldervoetpad. Op verzoek wordt ook nog eens het transport van museum naar het pannenkoekhuis geregeld in een heel bijzonder voertuig. Zorg wel dat je minimaal veertien dagen voor de kinderfeestmiddag reserveert.

Afspreken voor een bijzonder middagje Gelieve hiervoor te bellen met de beheerder van het museum Georg van Ginneken, tel, 0765034244 en 0648928773 of e-mailen aan [email protected] 4

Middagje uit in hét Museum Groepen die het unieke Streekmuseum Jan Uten Houte bezoeken kunnen dat aanvullen met een Lunch, High-tea dan wel een Buffet in de ontvangstruimte van het museum. Hiermee is men echt een dagje uit in een heel bijzondere omgeving met een heel bijzonder etentje in een meer dan driehonderdertigjaar oude ruimte! Uiteraard wordt het bezoek aan het museum door deskundige gidsen ondersteund. Zij kunnen tot in detail alles vertellen over de achttiende-eeuwse unieke altaarkast, waarvan er nog maar vier in geheel Nederland zijn, en over de Boerenkamer die zoveel relaties heeft met Vincent van Gogh. Op de zolder treft men meer dan honderdjarige voorwerpen aan van de smid, timmerman, de wasvrouw, de schoolmeester, het snoepwinkeltje, het Leurs café, kinderspeelgoed, de bakker, de brandweer, de landbouwer en de tuinder en nog veel meer. En binnenkort ook nog eens alles over de Eerste gemotoriseerde Vlucht boven Nederland. Dus kom naar ons museum en geniet van een middagje uit met etentje. Ook hiervoor geldt dat men minimaal twee weken voor het bezoek met Lunch, High-tea of Buffet dit vastlegt.

Nieuwste boekuitgave Heemkundekring Jan uten Houte gepresenteerd Het boek “Gedichten en Liedjes over en uit Etten-Leur” heeft 25 november in het museum van Heemkundekring Jan uten Houte het daglicht gezien. Onder grote belangstelling werd door voorzitter Jos Buijs van onze schrijversgroep en Cluster, het 1e exemplaar overhandigd aan Wethouder Jean Pierre Schouw. Indrukwekkend waren de soms emotioneel voorgedragen gedichten van enkele schrijvers die in het boek zijn opgenomen, zoals Annie Vergouwen, Rinus Oerlemans en Herbert Mouwen. Het boek is samengesteld en geschreven door onze nestor Jos Martens, iemand die altijd wel belangstelling voor gedichten gehad heeft. Na het Boek "Burgers, boeren en buitenlui" is hij in zijn mappen met krantenknipsels gedoken en dacht: Eens kijken wat ik allemaal heb verzameld aan gedichten. Nou dat was heel wat, er moesten keuzes gemaakt worden. 5

Voldoende stof voor een nieuw boek, want bij diverse gedichten wordt ook nog een stukje geschiedenis van Etten-Leur vermeld. Dat siert het gedicht op. Het moesten ook gedichten zijn, die ietwat van historische betekenis voor Etten-Leur zijn. Verder moesten het ook gedichten zijn, die vlot te begrijpen zijn. Dichten is niet iets voor bepaalde mensen. Iedereen kan het. Zo staan er gedichten van Prof. Mr. Dr. J. Leijten in, maar ook van onze volksfilosoof Sus Aarts. Dichten kan over alle thema’s gaan. Zo staan er gedichten in over de gemeente Etten-Leur, jubilea, de eerste vliegtuigopstijging, de Leur, de KSE en natuurlijk Etten-Leurse dichters zoals Claude Covemaeker, Pieter Mol, Toine Nooijens, Annie Vergouwen, Tiny Augustijn. Ook veel liederen hebben iets te zeggen. Vandaar dat er diverse liederen staan afgedrukt. Het oudste gedicht wat is opgenomen is: Eenzaam kerkhof uit 1875. De meeste zijn van na 1960, want Jos heeft 50 jaar krantenknipsels verzameld. Het jongste gedicht stamt uit 2013 bij de sloop van de H. Hartkerk. In het boek komen ongeveer 50 dichters aan bod. Diverse dichters hanteren het dialect om het plaatselijke effect meer te benadrukken. Dankzij de medewerking van de schrijvers van de opgenomen gedichten en liederen, de inspanningen van Jos Martens, de technisch coördinator en fotobewerker Peter van de Korput, vormgever Rob Schrauwen, de redactie en de overige leden van de schrijversgroep, ligt er een mooi boek. Zeker de moeite waard om aan te schaffen en cadeau te geven. Het boek is voor € 14,95 te koop in het museum in het Paulushofje, alsmede in de Read Shop in het winkelcentrum en de Bruna op de Leur. Leden van de Heemkundekring kunnen op vertoon van hun ledenpas 2015 of 2016, het boek afhalen in het museum, tijdens openingstijden van het museum. (woensdag- donderdag- vrijdagmiddag, of op de 1e en 2e zaterdagmiddag dan wel de koopzondag van de maand tussen 13.30 en 16.30 uur) Het boek bleek te dik voor de normale brievenbus. Dus kom even naar het museum en haal dit unieke boekwerk op. Uiteraard kan je er ook tegelijk een bezoek aan het museum aan koppelen. 6

Schenkingen 04-10-2015 tot en met 15-12-2015: Mevrouw Chr. Donkers, de heer R. Schrauwen, de heer C. van Dorst, de heer J. Bulkmans, mevrouw R. Meershoek, mevrouw A. Dirven, familie Feijen, mevrouw Suiker, mevrouw Van der Made-Donker, de heer P. van der Bliek, mevrouw C. Bastiaansen, mevrouw M. van Meer, mevrouw K. Hubeek, de heer T. Lambregts allen uit Etten-Leur. Mevrouw T. Huis medewerkster archief van de broeders van Liefde uit Eindhoven. schonken het volgende: Aardewerk kan "California", spaardoos (kleding, gas - brandstof - licht ) , peper en zoutstel, kammenbakje; soepkoppen met schoteltjes, standaardje met 6 fruitmesjes, warmhouder met 2 kaarsjes "Brabantia" + doos; gelukstelegram, fruitpers oranje, melkkan, fles whisky + glas; tegeltableau, groentemolen, zeepbakje, pan, voetbalspel; appelschiller, oranje Föhn, haar droogkap, foto rolletjes, aftershave, flesje lotion, scheerzeep, citruspers, gehaktmolen; bus vim, botervloot, broodsnijder, cacao bus, bussen koffie, thee en suiker, koffie filterzakhouder; drie nachthemden; originele vestbrief uit 1795 tussen twee glasplaten huis markt, vlag Boerinnenbond 1929, vlag KVO 1967 + vlaggenstokken, diverse devotieprentjes; starmix mixer; vier mappen met originelen aanzichtkaarten van Etten-Leur; aantal mappen met krantenknipsels; glasplaten van oude foto's afkomstig uit archief van de broeders van Liefde uit Etten-Leur. De aangeboden voorwerpen worden door de beoordeeld op toepasbaarheid in de collectie van het museum, of er wordt overeengekomen dat er een andere bestemming voor wordt gezocht. Daarvoor wordt een schenkingsakte getekend. De beoordeling wordt gedaan door de drie conservatoren. Het museum voegt de geschonken voorwerpen graag aan haar collectie toe om deze nog verder te verbeteren. Indien u ook iets wilt schenken, neem dan contact op met het museum 0765034244 of [email protected]

7

Activiteitenoverzicht 2016 Dag Datum woensdag 6 januari zondag 10 januari zondag 31 januari woensdag 3 februari zondag 28 februari woensdag maart woensdag 9 maart maandag 14 maart zaterdag/zondag 2 en 3 april woensdag 6 april zondag medio april zaterdag/zondag 16 / 24 april zaterdag eind april zondag 24 april woensdag 27 april zaterdag 1 mei of woensdag of 4 mei woensdag 11 mei weekend 13 en 14 mei zondag 29 mei zondag 29 mei

29 mei / 5 juni week woensdag 8 juni week 20/24 juni zondag 26 juni 8

Activiteit

Genealogie inloopavond Nieuwjaarbijeenkomst vrijwilligers Museum open Genealogie inloopavond Museum open Lezing Genealogie inloopavond Jaarvergadering Heemkundekring Museumweekend Genealogie inloopavond Informele vrijwilligersbijeenkomst Nationale museumweek Voorjaarsuitstapje Museum open Boekenkraam Vrijmarkt Concert Annelies Het Concertkoor (Lezing V1 op de Leur!) Genealogie inloopavond Boekenkraam Havenfeesten Leur Museum open Boekenkraam MeuleMart Etten Van Gogh Leeft 10-daagse: Museum geopend Genealogie inloopavond Open Monumentendagen scholen Museum open

zaterdag juni/sept woensdag 6 juli zondag 31 juli zondag 28 augustus woensdag september zondag 25 september zaterdag 10 september zondag 11 september zondag 25 september zondag september woensdag oktober

oktober zondag 30 oktober zaterdag oktober

half oktober oktober woensdag /november zondag 27 november woensdag november

2de helft maandag november vrijdag half november woensdag december

cursief 9

Fietstocht Genealogie inloopavond Museum open Museum open Genealogie inloopavond / werkavond Boekenkraam Jaarmarkt /MeuleMart Etten Open monumentendag 'Iconen en symbolen' Open monumentendag 'Iconen en symbolen' Museum open Heemreis Genealogie inloopavond Maand van de geschiedenis 2016 Museum open 16de Stamboomdag Najaarslezing Boekpresentatie MonumentEL Museum open Genealogie werkavond Algemene ledenvergadering Kring Heemquiz Genealogie inloopavond activiteit en datum nog niet definitief

De depotmedewerkers. De werkzaamheden van de depotmedewerkers zijn zeer gevarieerd. Ze hebben ze zich o.a. bezig gehouden met : - Het vervaardigen van ezels. Het moesten deze keer houten exemplaren zijn. In het kader van het Vincent van Goghjaar worden ze gebruikt voor het exposeren van Vincent van Gogh reproducties in het MolenMarkt. - Het “demonteren” van de bovenverdieping van huisje 53 wat de nodige “stof deed opwaaien” en herinrichten van deze multifunctionele ruimte. - Het herstellen van de authentieke gedenksteen van de eerste gemotoriseerde vlucht in Nederland. Frans Dikmans en Ton Jorna hebben de ontbrekende tekst van de vernoemde gedenksteen met zorg vervaardigd en aangebracht .(Zie foto pagina 10). Aan de verbouwing van de bovenverdieping van huisje 53 wordt momenteel door de mannen van het depot menig uurtje besteed. Met z’n allen is er een nieuwe houten vloer in ge”timmerd”. De vaktimmerlieden Coen Gobbens en Henk Teunissen wisten met behulp van allround man Cees van Dorst, Frans Dikmans, Ton Jorna en René Konings van losse planken , latten en gipsplaten een vakkundig vloertje te leggen. Als afwerking werden er enkele bruine verflagen op gesmeerd . Momenteel wordt er aan de verdere verfraaiing van de verdieping 53 gewerkt. Cees van Dorst heeft er voor gezorgd dat de temperatuur in de wintermaanden op een lekker niveau blijft. Op twee plaatsen is er, m.b.v. andere depotmedewerkers, een nieuwe radiator geplaatst. Voor de elektriciteitsaangelegenheden is zorggedragen door de elektriekers Piet Coremans en Huub van Haperen. Dus in het donker hoeft men strakjes echt niet te zitten! Helaas moeten we momenteel onze depotmedewerker Ries Jaspers missen. Regelmatig nemen we poolshoogte over z’n gezondheid. Uiteraard wordt Ries steeds bijgepraat over de werkzaamheden van zijn depotcollega’s. Onze Nestor Jan Meesters komt regelmatig een handje toesteken. Als we met z’n allen op het depot zijn, verzorgt Jan de koffie. Ben jij een handige doe-het-zelver of dat schaap met die vijf poten? Meld je dan nu aan als vrijwilliger van ons depot (zie pagina 10 ) Huub van Haperen, cluster coördinator . 10

Foto: Frans Dikmans (l) en Ton Jorna (r) aan het restaureren van de originele gedenkplaat Eerste Gemotoriseerde Vlucht in Nederland (1909)

Oproep voor Handige Doe-Het-Zelvers: Het cluster 2 waaronder de depotmedewerkers weer hun eigen groep vormen zijn op zoek naar handige doe-het-zelvers, met name mensen die handig zijn in timmerwerk enzo. De depotmedewerkers treffen elkaar elke dinsdagmorgen on donderdagmiddag in het depot aan de Wipakker. Zonodig verrichten zijn hun werkzaamheden in het museum of elders. Interesse neem dan contact op met Nora van den Broek, coördinator van onze vrijwilligers, via [email protected]. Wilt u gewoon eens even rondkijken bij onze klusactiviteiten neem dan contact op met Rene Konings, [email protected] 11

Wie kent de prijs ..... Bij fluisterende bwöme en trwòstende drwòme kom stl, zonder sterre, de donkere naacht. Gin licht is te vinne; alljeenig nog binne. 't Lekt of de weereld 'n wonder verwaacht. Wad erders beweere: "D'r is echt niks aon d'aand". Toch telle ze, bang, mar wir 's d'r schaope. Injees vliegt d'n eemel, gwòn zomar, in braand. Ze wóre meziek, mar de kudde blèf slaope en 'n stem lot ze weete: "Njeet, ge zè nie vergeete. IJ is gebore; zo lang al verwaacht" .... De naacht is vol kleure. Zo kan 't gebeure, da nog gèf wjjd weg 'nne ster aon kom gaon, die wijst aon de wijze de weg, oe te reize om nog bijtijds bij dieje kònieng te staon. Ze zen zellef kònieng, mar zen niks te goed om an da klein kiend 't schwónste te geeve. Ze zullen 'r komme; al waar 't te voet! Ze motten 't zien: 't doel van d'r leeve! Want ij is gekomme; 't kwaod zal verstomme. Om da te weete, emme ze 't ammel gedaon .....

12

We gaon stil nor binne. Wa zulle we vinne: 'n kònieng, as kiend, zonder goud of peleis? D'n aossem van bjeeste verwaarmd 't 't mjeeste. Zon schwòn taffreel breng doe gwòn van de wijs! 'n Vaoder en moeder zen de kònieng te rijk. Ze zien al da volk; gin kleure of staande. Die zetten ’t geweld en de macht ier te kijk. Ze komme vor 't kiend; soms niks in d'r aande en 't verlange blèf groeie; 't geluk zal wòit bloeie op weg nor vrede ..... Mar wie kent de prijs?.... 2008 Toine Nooijens Uit ‘Gedichten en liedjes over en uit Etten-Leur 2015’.

Ter informatie: Momenteel worden de op- en aanmerkingen, gedaan in de algemene ledenvergadering, verwerkt in het voorstel voor de statutenwijziging. Vanaf 15 januari kan men deze op de website www.janutenhoute.nl vinden onder ‘Heemkundekring- Statuten’ en ‘Museum- Statuten’. Uiteindelijk zal de wijziging van de statuten worden voorgelegd aan de Algemene Ledenvergadering die in maart 2016 zal worden gehouden.

Bijzondere linken: Over 60-jaar bevrijding Etten-Leur http://wjblankers.magix.net/public/video/bevrijding%20etten%20leur.htm

Over Kerstallen hier in de omgeving http://wjblankers.magix.net/public/kerststallen/index.htm

Drie themafietsroutes in de omgeving van Etten-Leur http://wjblankers.magix.net/public/fietsroutes/fietsroutes%20etten-leur.htm

Zie ook onze website www.janutenhoute.nl 13

Notulen van de 25e ledenvergadering Heemkundekring Jan uten Houte Gehouden 23 november 2015 in De Linde, Lambertusstraat te Etten-Leur.

-----------------------------------------------------------------------------------Aanwezig van het Bestuur: Karst Vaartjes, Voorzitter; Peter van de Korput, Vice-voorzitter; Johan Oomen, Penningmeester; Piet Paantjens, Bestuurslid PR; Ron Meershoek, Secretaris 1. Opening. De voorzitter opent om 19.45 uur de vergadering en heet alle aanwezigen van harte welkom. Deze ledenvergadering heeft volgens de agenda een officieel deel wat gepland staat tot 21.00 uur. Na de pauze omstreeks 21.15 uur neemt de Dialectgroep van Etten het stokje over. Op 13 november jl. heeft een delegatie van het bestuur een overleg gehad met Notaris Klaver. De reden van dit gesprek was, zoals al eerder aan de orde is geweest, het aanpassen van de Statuten en het huishoudelijk reglement van de vereniging Heemkunde Kring Jan uten Houte en de Stichting Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte. Door een aantal wijzigingen binnen zowel de Kring als het Museum is het noodzakelijk deze opnieuw “tegen het licht” te houden. Gebleken is dat er in de huidige statuten een aantal punten zijn opgenomen die, in de veranderende tijd, niet geheel juist meer zijn. Om nu alles in één keer goed t regelen, zeker gezien de notariskosten die deze aanpassingen met zich meebrengen, wordt aan u allen gevraagd mee te denken over een aantal voorstellen. De Heemkundekring heeft in het verleden een groot aantal spullen (objecten) verzameld. Hieruit is het huidige museum voortgekomen. Uitvloeisel hiervan is ook dat er voor beiden, Vereniging en Museum, maar één bestuur is. Daarnaast is ook vanuit de Vereniging een groot aantal vrijwilligers gerekruteerd om zich zowel voor de Kring als voor het Museum in te zetten. Dit hield automatisch in dat men eerst lid moest worden van de Kring. Van daaruit was er dan de mogelijkheid om zich aan te sluiten bij een van de werkgroepen. Omdat het voor het voortbestaan van het Museum van belang is dat het zich aanpast aan de moderne tijd, van kijkmuseum naar een museum waar men de vroegere tijd kan ervaren en beleven, 14

heeft het bestuur het plan om een en ander her in te richten. Hiervoor zijn de vrijwilligers zich al enige tijd, onder begeleiding van Erfgoed Brabant, aan het oriënteren. Met de op handen zijnde aanpassingen binnen het Museum is het niet langer gewenst om beide entiteiten te verenigen. De belangen van beiden zijn erg uiteenlopend. Dit levert steeds meer knelpunten op die moeilijk verenigbaar zijn. De voorkeur gaat dan ook uit naar een ontkoppeling van de Kring en het Museum bestuurlijk gezien. Dit betekent niet dat er een totale scheiding van beiden tot stand moet komen. Er zal te allen tijde een verbintenis blijven bestaan tussen hen. De Kring kan niet zonder het Museum en andersom. Het bestuur hoopt wel dat dit voorstel door vele van de leden zal worden gedragen. Zij zijn uiteindelijke de enige die dit kunnen fiatteren. Onder de vrijwilligers is recent een enquête gehouden. Hierin kon men aangeven in welke werkgroepen men momenteel werkzaamheden verricht, wat zij willen blijven doen cq waarmee men wil stoppen. Daarnaast was er een mogelijkheid om aan te geven in welke van de vijf werkgroepen men geplaatst zou willen worden. Dit geeft de vrijwilliger een uitgesproken kan om mee te denken en een inbreng te hebben in de herinrichting van het Museum. 2. Overleg met de notaris. Piet Paantjens krijgt hierna het woord en legt uit wat er bij de notaris aan de orde is gekomen. Met klem benadrukt hij dat er absoluut nog niets vaststaat. Alles wat er nu ter tafel komt is louter informatief en vragend. U wordt, als lid, verzocht hierover uw mening te geven en met op- en aanmerkingen te komen. Graag zien wij uw reacties, bij voorkeur niet later dan eind december, tegemoet. Momenteel staat er in de statuten dat het bestuur uit minimaal 5 leden en maximaal 9 moet bestaan. Voorgesteld wordt nu het aantal terug te brengen naar 3 personen met een maximum van 7. De functies van Voorzitter, Secretaris en Penningmeester zijn echter niet verenigbaar, dit zijn persoonlijke functies. De aanwezige leden kunnen zich hierin vinden. Wel, is het voorstel, om de penningmeester speciale bevoegdheden te geven. Als adviesgroep kunnen, bij 3 bestuursleden, de cluster coördinatoren als adviesgroep gaan dienen. Deze aanpassingen kunnen in het Huishoudelijke Reglement opgenomen worden. 15

Om de statuten zo neutraal mogelijk op te stellen wordt voorkomen dat er met regelmaat eventuele aanpassingen op de statuten gedaan moeten worden. Hieraan zijn altijd notariskosten verbonden. Het is mogelijk om dit soort zaken te regelen in het Huishoudelijk Reglement. De aanpassing hiervan kunnen door de leden zelf goedgekeurd worden. Dit is een besparing van kosten. Lous van de Weegen vraagt zich af hoe het in geval van ziekte afgedekt wordt als er maar 3 bestuursleden zijn. Voorzitter geeft aan dat 3 een statutair minimum aantal is maar dat het, de voorkeur heeft dat het bestuur uit meerdere bestuursleden gaat bestaan. Corry Bastiaansen geeft, persoonlijk, de voorkeur aan 5 bestuursleden aangevuld met de cluster coördinatoren. Door de vele ambities voor het museum is er behoefte aan meerdere bestuursleden. Voorzitter is dit met haar eens maar geeft wel gelijktijdig aan dat het, tegenwoordig niet eenvoudig is om bestuursleden te vinden. Dit is de reden dat het voorstel is om statutair het aantal op drie te brengen. Een bijkomstigheid is wel dat het bestuur door de leden is gekozen. Voor de cluster coördinatoren is dit niet het geval. Het plan is om een jaarprogramma, per cluster, op te stellen. Daarna wordt er een budget door het bestuur in overleg met de cluster coördinator vastgesteld voor dat jaar. Binnen het cluster ligt dan een vrijheid om hiermee om te gaan. Een ander vraagstuk is het lidmaatschap van de Kring. Moet een bestuurslid van de Kring automatisch ook bestuurslid van het museum zijn. Momenteel is dit nog steeds het geval, echter is dit in de huidige tijd nog wel wenselijk. Beide hebben verschillende belangen waardoor het bestuurlijk steeds moeilijker wordt om beide belangen goed te behartigen. De Kring is voor velen een hobby. Het museum moet steeds meer gaan professionaliseren. Wel is het belangrijk dat er te allen tijde een of meerdere leden van de Kring plaats hebben in het bestuur van het Museum. Ook al lopen beide belangen uiteen er zal altijd een verbinding tussen beide (moeten) blijven. Hoe dit ingevuld moet en zal gaan worden is nog niet duidelijk. Er bestaan hiervoor diverse mogelijkheden. Hierin moet door het bestuur, tezamen met de leden, een modus gevonden worden. Christ Baselier vraagt wat dit gaat betekenen voor de leden van de Kring. In principe hoeft voor hen niets te veranderen. De afspraken hoe dit verder gaat zullen, in overleg met de leden, opgenomen worden in het Huishoudelijk Reglement. Het verzoek van de voorzitter is om in de maand december 2015 alternatieve voorstellen, via de mail, aan te leveren. Wel zullen er goede afspraken gemaakt moeten worden hoe de verdeelsleutel binnen het bestuur plaats gaat vinden. 16

Voorkomen moet worden dat er tussen beide besturen knelpunten optreden die op voorhand te voorzien zijn. Hoe gaat de bestuurskeuze voor het Museum. Een Stichting heeft geen leden. Verdere vragen waarop een antwoordt gegeven moet worden zijn:  Moet bij een scheiding tussen beide entiteiten de nam van het Museum aangepast worden?  Moet een vrijwilliger van het Museum persé lid worden van de Kring en zo ja, waarom?  Moeten Kringleden het Stichtingsbestuur kiezen?  Moeten de Statuten van het Museum vastgesteld worden door de Kringleden of komt hiervoor een Raad van Toezicht.  Moeten de doelstellingen van het Museum afgestemd worden op de Kring?  Moet de samenwerking tussen Kring en Museum vastgelegd worden in het Huishoudelijk Reglement of in een convenant? De voorzitter doet een dringende oproep aan allen; denk hierover na en reageer a.u.b. in december 2015 nog zodat een en ander in begin 2016 voorgelegd kan worden. 3. Financiële perikelen. De penningmeester Johan Oomen krijgt nu het woord. Hij legt uit dat de Kring en het Museum twee aparte juridische eenheden zijn. De Kring heeft inkomsten vanuit de leden. Vanuit deze inkomsten is er een verdeelsleutel opgesteld om tot een verdeling van kosten te komen. Het Museum krijgt vanuit deze inkomsten gelden voor het gebruik van o.a. ruimtes, energie, ICT-apparatuur, koffie/thee. Deze kosten zijn al jaren op het zelfde peil gehouden. Gezien de aanpassingen van de PC-apparatuur, prijsverhogingen etc dienen deze kosten en de verdeelsleutel tegen het licht gehouden te worden. Dit gebeurt in samenspraak met de cluster coördinator van de Kring. Het plan is om t.z.t. voor het Museum donateurs/vrienden te verwerven. Hierdoor krijgt het Museum eigen inkomsten om deze te kunnen investeren. Om de veranderingen/aanpassingen binnen het Museum welke de afgelopen 2 jaar zijn gedaan te financieren is een bedrag van € 80.000,- nodig. Dit is betaald door diverse subsidies en donaties. 17

De lift moest echter dit jaar nog geplaatst worden. Hiervoor was al een deel subsidie verstrekt door Erfgoed Brabant. Het feit dat dit, als het niet dit jaar geïnvesteerd werd, terug gestort zou moeten worden is aanleiding geweest om de lift nu te laten plaatsen. Daarnaast was er een toezegging voor een substantieel bedrag van deze kosten door een stichting. Echter, door bestuurlijke wijzigingen binnen deze stichting is deze toezegging, vooralsnog, komen te vervallen. Er wordt nog wel gekeken hoe zij toch bij gaan dragen maar daar is nog geen definitieve afdoening ontvangen. Hierdoor is er op korte termijn geld nodig om de aannemer/lift te betalen. De vraag aan de leden van de Kring is of zij bezwaar hebben tegen een tijdelijke overboeking van een bedrag van € 20.000,-. Dit geld komt voor eind 2016 weer terug op de rekening van de Kring. Het wachten is nog op een aantal gelden die later dit jaar cq begin volgend jaar binnen komen. Het gaat hier o.a. over BTW teruggave en nog te ontvangen subsidies. Deze inkomsten en uitgaven zijn begroot. Daarnaast is gebleken dat de alarmering en brandbeveiliging verouderd zijn. Dit is iets wat niet voorzien was maar wel aandacht verdient op korte termijn. Als deze niet vervangen worden zijn we niet verzekerd. Hiervoor wordt een bedrag van € 5,000,- begroot. Omdat er op dit moment een bedrag van € 40.000,- op de rekening van de Kring staat is de vraag van het bestuur aan de leden of zij instemmen met een tijdelijke lening. Verdere aanpassingen in/van het Museum zullen in het vervolg door sponsoring moeten worden bekostigd. Lous van de Weegen vraagt hoe het bestuur dit bedrag terug wil gaan betalen. De penningmeester legt nogmaals uit dat er een groot deel van deze gelden “nog te verwachten” zijn. De BTW bijvoorbeeld, deze wordt altijd pas in april op de rekening gestort. Dit gaat dan onmiddellijk door naar de terugbetaling aan de Kring. Zo zijn er nog een aantal gelden te verwachten waarvan de uitbetalingen zijn uitgesteld maar niet afgezegd. Dolf d’Haens voelt zich als lid niet serieus genomen. Zijn commentaar tijdens de vorige ledenvergadering (de uitleg van Ron Dirven met betrekking tot het eventueel inrichten van het atelier van Vincent van Gogh in het museum) is niet genotuleerd. Dit is inderdaad niet het geval. Echter dit was een “na de pauze” gastspreker. De ledenvergadering wordt ook vandaag afgesloten met een “na de pauze” actie. Ook deze “dialectgroep” wordt niet in de notulen verwerkt. 18

Juist omdat het bestuur zijn leden serieus neemt is er een oproep gedaan aan de vrijwilligers en de leden om zich aan te sluiten bij een van de werkgroepen voor de herinrichting van het Museum. Dit is een uitgelezen kans voor allen om mee te denken en inspraak te hebben en te houden. Het is een vrije keuze om hier al dan niet gebruik van te maken. Peter Torenbos wil graag meer uitleg over het terugbetalen van de geleende gelden van de Kring en de herziening van de verdeelsleutel tussen Kring en Museum. De verdeelsleutel moet nog worden opgesteld. De voorzitter benadrukt nogmaals dat zij zorgdragen voor terugbetaling. Uiterlijk 31-12-2016 is de lening terugbetaald met een rente van 1,9%. De voorzitter vraagt een stemming met handopsteken. Van de 48 aanwezige leden stemmen er 30 voor. Hiermee is de lening, onder de in bovenstaande afgesproken condities, goedgekeurd. 4. Nieuwe bestuursleden. Het bestuur doet een dringende oproep aan allen om in hun omgeving navraag te doen er mensen zijn die zich aan willen sluiten bij de Kring en/of het Museum als bestuurslid. Uiteraard wordt ook aan de leden gevraagd of zij interesse hebben. Van Peter van de Korput wordt in de eerstvolgende ledenvergadering, begin 2016, afscheid genomen. Per 1 december 2015 leg hij zijn functie neer. 5. PAUZE. 6. Dialectgroep. Omstreeks 21.30 neemt de dialectgroep allen mee op komische wijze naar het dialect van het vroegere Etten. 7. Sluiting. Om 22.15 sluit de voorzitter de vergadering na complimenten uitgebracht te hebben aan de mensen van de dialectgroep. Zij hebben deze enerverende avond tot een vrolijk einde gebracht.

Ron Meershoek Notuliste, secretaris

19

Bovenstaande originele gedenksteen is beschikbaar gesteld door Ceciel Ruijgers en weer helemaal in de originele staat gebracht door onze depotmedewerkers. Momenteel wordt de zolder van huisje 53 in het Paulushofje heringericht en zal in het eerste kwartaal van 2016 aldaar een tentoonstelling worden ingericht over de Eerste Gemotoriseerde vlucht in Nederland met als vliegenier Graaf De Lambert uit Frankrijk.

20

OUDE KERSTGEBRUIKEN Er bestaan in Nederland nog verschillende oude gebruiken in verband met het Kerstfeest: hiervan zijn er veel zijn terug te voeren op heidense gebruiken van het Joèltijdperk, de tijd rond de winterwende met de feesten van het nieuwe licht. Na verloop van tijd werden deze gebruiken in de sfeer van Christus geboortefeest opgenomen, gekerstend. Zo herinneren de KERSTKRANSEN en KERSTBRODEN aan de heidense offerkoeken, die bij de zonnewende feesten werden gebruikt, Het KERSTBLOK of de KERSTTOBBE, meer bekend in de noordelijke provincies van ons land, zijn een overblijfsel van oude reinigingsvuren. De MISTLETOE of MARETAK, hoe langer hoe meer in gebruik, herinnert aan de Keltische druïden, die de plant als talisman gebruikten. We herinneren ons nog de boerenhofsteden met de wit gekalkte kruizen ter bezwering van de duivelse invloed. Zo hingen de oude Germanen een maretak tegen de muur, om de maren (boze geesten) uit huis te weren. Vooral in Engeland is geen kerstfeest denkbaar zonder de Misteltak, Maretak of Vogellijm (Mistletoe). Een oud gebruik staat de jongeman toe het meisje, dat onder de als kerstversiering opgehangen mistletoe staat, te kussen. In sommige plaatsen in Twente kennen we nog in de donkere dagen voor Kerstmis het zogenaamde MIDWINTERHOORNBLAZEN. Dit weergalmend geluid, die klagende klanken wekken een geheimzinnige, weemoedige stemming. Dit is een gekerstend gebruik van de oud-Germaanse eredienst. Enkele andere Germaanse gebruiken en opvattingen waren: - De waterbron was een gave van de goden; een hoefslag van Wodan's paard, Sleipnir, deed frisse bronnen opborrelen. - Boze machten joegen bij voorkeur in de duistere tijd voor de winterzonnewende door het luchtruim. Met het galmen van de hoorn joeg de oude Germaan deze kwade geesten weg. Later zullen de KERSTKLOKKEN de duivelse geesten verdrijven. Ook de KERSTBOOM komt van de oude heidense bomencultuur. De altijd groene DENNE- en SPARREBOMEN met hun donker naaldloof vervulden met de HULST een zinnebeeldige rol bij de Germaanse feesten. In de middeleeuwen kende men de zogenaamde KRUISBOOM door kaarsen omgeven. Waarschijnlijk dankt de KERSTBOOMVERLICHTING hieraan zijn oorsprong. 21

De KERSTROOS, die volgens de legende door de herders werd gevonden toen zij naar de kribbe gingen, ook bekend onder de naam van ROOS VAN JERICHO, opent zich op Jezus geboorteuur. Het plaatsen van een STALLETJE of KRIBBETJE in kerkelijke en huiselijke kring is nog betrekkelijk jong. Waarschijnlijk vindt dit gebruik zijn ontstaan in de kerk van Maria Magiore in Rome. Daar werd namelijk een relikwie bewaard van de kribbe, waarin Christus geboren werd. Vandaar kwam 't gebruik in zwang om tijdens het opdragen van de H. Mis op Kerstdag, naast het altaar een kribbe te plaatsen. Spoedig plaatste men hierbij de figuur van Maria en Jozef en later ook de herders en koningen. 1973 A.J. van Esch. Dec. 2015, De Schrijverswerkgroep

Rectificatie: In het mededelingenblad 88-2015 staat onder de tekst van het interview met Simon en Jaaske Raats-Caulil dat deze tekst afkomstig is uit het privéarchief van Peter van de Korput. Dit is niet juist! Het artikel is afkomstig van Heemkundekring Jan uten Houte en deze tekst is door Peter van de Korput gedigitaliseerd en doorgestuurd. Het interview is op 27 juni 2000 afgenomen door Arie de Bruin en Piet Coppens.

Reserve-Postbezorgers: De afdeling Interne Post is naarstig op zoek naar enkele vrijwilligers, die zich willen inzetten als reserve-postbezorger. Zij zullen alleen dan gevraagd worden als invaller, als één of meer postbezorgers niet in de gelegenheid zijn om hun post te bezorgen. Per jaar zijn er 5 à 6 postrondes. Liefhebbers voor deze functie kunnen zich melden bij postcoördinator Ad Kanters via [email protected]

22

Rabobank Clubkas Campagne 2016 Ook in 2016 wordt er weer een Rabobank Clubkas Campagne georganiseerd. In de maand april kan er weer gestemd worden op de deelnemende organisaties. Uiteraard zijn onze Heemkundekring en Heemkundig Streekmuseum Jan uten Houte weer van de partij. Heeft u een Rabobankrekening maar bent u nog geen lid van de Rabobank, meldt u dan nu hiervoor aan. U kunt dan straks uw stem uitbrengen op onze organisaties en ons doneren met ongeveer 2 Euro per uitgebracht stem. In 2015 mochten wij dank zij uw medewerking bijna 2200 euro in ontvangst nemen. Meer hierover later. Lid worden van de werkgroep dialect? Meldt u dan aan bij [email protected]

Vergeet niet het nieuwe boek ‘Gedichten en liedjes over en van Etten-Leur’ af te halen in het museum aan de Markt 59. Het museum is normaal geopend elke woensdag-, donderdag- en vrijdagmiddag, elke eerste en tweede zaterdag van de maand en op elke koopzondag. Echter niet op donderdag 24 en vrijdag 25 december, en op donderdag 31 december en vrijdag 1 januari. Daarentegen wel op zondag 27 december. Geïnteresseerd in het ondersteunen dan wel het invullen van de diverse werkzaamheden in het kader van Public Relations & Communicatie in en buiten onze organisaties? Neem dan contact op met Piet Paantjens, [email protected]

Dit mededelingenblad kwam tot stand dank zij de medewerking van de ‘Schrijversgroep’, Huub van Haperen, Rene Konings, Nora van den Broek, Ron Meershoek, Georg van Ginneken, Jos Buijs, Willy Coppens-Buijs. Allemaal bedankt, Piet Paantjens PR & Communicatie

23

MuseumMaatjes:

Het Markthuys ‘wonen anno nu’, Markt 41 Begrafenis- en Crematieverzorging Jan de Wit & Zn, Lambertusstraat 40 Keurslager Van Caulil, Stationsstraat 2 Hendrickx Drukkerij, Achter de Molen 8 Handelsonderneming Klep, Korte Brugstraat 100 Café De Klomp, Oude Bredaseweg 4 Luyten Advies B.V., Bredaseweg 65 Rabobank West-Brabant Noord, www.wbn.rabobank.nl Café Zaal Roeloffs, van Bergenplein 41 Autobedrijf Bram Tangeman, Kroonstraat 42 Activiteitencentrum Het Turfschip, Schipperstraat 2 Party Service Jan Vermunt, Pottenbakkerstraat 22 Hotel-Restaurant Het Witte Paard, Oude Bredaseweg 15 Café Restaurant Marktzicht, Markt 50 H&I Mode, Bisschopsmolenstraat 4 Kapsalon Dekkers, Bisschopsmolenstraat 87 Mireille Couture, Bisschopsmolenstraat 84 Mobiliteit en Comfort, Bisschopsmolenstraat 91 Natuurwinkel Etten-Leur, Bisschopsmolenstraat 10 Optiek Govaert, Bisschopsmolenstraat 75 Roda’s Copy & Office, Oude Bredaseweg 36b Lunchroom ’t Ogenblikske, Bisschopsmolenstraat 24a Kinderkleding ’t Pashuiske, Bisschopsmolenstraat 57 Fietsspecialist Van der Veeken, Bisschopsmolenstraat 104 Schildersbedrijf Eekwardo, Brandseweg 1

24