in doarp mei takomst foar eltsenien!

Aldemardum, in doarp mei takomst foar eltsenien! Toekomstvisie 2005-2015

Colofon: Uitgave: Stuurgroep Toekomstvisie Oudemirdum Opdrachtgever: Vereniging voor Plaatselijk Belang Oudemirdum Teksten: Stuurgroep en Werkgroepen A, B, C en D Foto’s: Piet Pietersma Eindrapport en opmaak:Edith Janssens-Veer Oudemirdum, oktober 2005. Contact: Voorzitter: Adres: Tel. E-mail:

Vereniging voor Plaatselijk Belang Oudemirdum Drs. J. Twijnstra Jan Schotanuswei 11 8567 LA Oudemirdum 0514-571252 [email protected]

Toekomstvisie Oudemirdum 2005-2015

1

Voorwoord We wisten niet precies wat er op ons af zou komen, toen we eind vorig jaar gehoor gaven aan een oproep van het bestuur van de “Vereniging Plaatselijk Belang Oudemirdum” om na te denken over een toekomstvisie voor Oudemirdum. Het bestuur wilde namelijk graag weten hoe de inwoners de gewenste ontwikkelingen zien voor de leefbaarheid van hun dorp en de naaste omgeving voor de komende tien tot vijftien jaar. Tijdens een informatieve avond op 15 november 2004, verzorgd door de “Feriening Lytse Doarpen”, is er uit de aanwezige inwoners een “Stuurgroep Toekomstvisie Oudemirdum” gevormd en hebben anderen zich beschikbaar gesteld deel te nemen aan eventuele werkgroepen. Onze eerste vergaderingen droegen een hectisch en soms verwarrend karakter. De vragen duikelden over elkaar: hoe doen we dat, hoe bereiken we de inwoners, wie doet wat en het was voor ons zoeken naar de juiste weg. Niet iedereen was direct enthousiast. In 2001/2002 was er door Plaatselijk Belang een enquête gehouden, die heel veel informatie en voorstellen had opgeleverd, maar waarbij het gevoel was blijven hangen: wat is er mee gedaan? Dat wilden we ten koste van alles vermijden. Gelukkig werd het ons al snel duidelijk welke kant we op wilden en zagen we het helemaal zitten. Er werd allereerst een stappenplan geformuleerd en we spraken af, dat de resultaten van de enquête van 2002 mede leidraad zouden worden voor het eindrapport. Tevens besloten we in het eindrapport een voorstel te doen om te voorkomen dat het rapport in de bekende bureaula zou verdwijnen. De eerste maanden van dit jaar zijn we druk bezig geweest zo goed mogelijk zicht te krijgen op wat er leeft aan wensen en ideeën onder de inwoners van Oudemirdum zelf. Wij zijn er heel blij mee dat middels rondetafelgesprekken zo’n 125 inwoners hebben deelgenomen aan de discussie. Eind juni 2005 hadden de werkgroepen de verkregen informatie verwerkt en lagen er vier werkdocumenten op tafel, die als basis gediend hebben voor het eindrapport. In de zomermaanden is het conceptrapport geschreven. Dit concept is besproken binnen de stuur- en werkgroepen. Ook de inwoners zelf hebben hun mening gegeven op een algemene ledenvergadering van Plaatselijk Belang in oktober. Na verwerking van open aanmerkingen heeft het rapport haar definitieve vorm gekregen. Als leden van stuur- en werkgroepen hebben we samen veel werk verzet; inzet en betrokkenheid waren groot. We hebben het graag en met veel plezier gedaan. De vergaderingen zijn in een goede sfeer verlopen en wanklanken zijn niet gehoord. Onze samenstelling was een aardige afspiegeling van het dorp: geboren Oudemirdumers, mensen die nog niet zo lang in het dorp wonen, jong en oud. Heel fijn was ook, dat drie jongeren, ondanks studie met toetsen en examens, mee hebben gedaan. Met veel genoegen bieden we nu het eindresultaat aan het bestuur van Plaatselijk Belang aan. We verwachten dat dit rapport goede diensten zal bewijzen bij het vormgeven van toekomstige plannen voor Oudemirdum en in het bijzonder een handvat zal zijn in het overleg met de Gemeente Gaasterlân-Sleat voor de realisering daarvan. We hopen met dit rapport een steentje bij te dragen aan een leefbare toekomst van ons prachtige dorp Oudemirdum. Piet Jan Schotanus Voorzitter Stuurgroep Toekomstvisie Oudemirdum.


2

Inhoudsopgave 1. Inleiding .................................................................................................................... 4 1.1 Verantwoording ............................................................................................................................ 4 1.2. De opzet ....................................................................................................................................... 5 1.3. Activiteitenoverzicht ..................................................................................................................... 5 2. Leeswijzer ................................................................................................................. 5 3. Samenvatting............................................................................................................. 6 3.1 Einddoelen ................................................................................................................................... 7 4. Historie van Oudemirdum in vogelvlucht ....................................................................... 8 5. Oudemirdum anno 2015 .............................................................................................. 9 5.1 Visie.............................................................................................................................................. 9 6. Oudemirdum anno 2005 ............................................................................................ 10 6.1 Bevolkingsgegevens .................................................................................................................. 10 7. Wonen en leefomgeving ............................................................................................ 11 7.1 Wonen ........................................................................................................................................ 11 7.2 Leefomgeving............................................................................................................................. 11 8. Werken en bedrijvigheid ............................................................................................ 13 9. Infrastructuur, verkeer en bereikbaarheid .................................................................... 15 9.1 Verkeer....................................................................................................................................... 15 9.2 Parkeren..................................................................................................................................... 16 9.3 Openbaar vervoer ...................................................................................................................... 16 10. Voorzieningen ........................................................................................................ 17 10.1 Algemeen ................................................................................................................................. 17 10.2 Opgroeien in Oudemirdum....................................................................................................... 17 10.3 Sport en ontspanning ............................................................................................................... 19 10.4 Cultuur...................................................................................................................................... 20 10.5 Welzijn en zorg......................................................................................................................... 21 10.6 Het Multifunctioneel Centrum (MFC) ....................................................................................... 22 10.7 Toerisme en recreatie ............................................................................................................... 24 11. De prioriteiten van Oudemirdum ............................................................................... 25 12. Hoe nu verder? ....................................................................................................... 25 12.1 Communicatie: ......................................................................................................................... 26 Bijlage 1 ..................................................................................................................... 27 Bijlage 2 ..................................................................................................................... 28 Bijlage 3 ..................................................................................................................... 29 Bijlage 4 ..................................................................................................................... 30


3

1. Inleiding De Provincie Fryslân heeft in haar beleid uitgesproken dat het wenselijk is voor ieder dorp in 2007 een toekomstvisie te hebben. De achtergrond daarvan is dat gemeenten hun beleid steeds meer moeten afstemmen op dorpsvisies. Zo kunnen dorpen met een toekomstvisie invloed uitoefenen op de eigen toekomst. Uitgangspunt is steeds geweest dat het een visie moet worden die is gebaseerd op wat er leeft in het dorp en kan rekenen op een breed draagvlak bij de bevolking. Een dorpsvisie waar de bewoners zich in kunnen vinden. Het gaat immers om hun toekomst en die van toekomstige generaties. De FLD (Feriening Lytse Doarpen) ondersteunt de dorpen bij de ontwikkeling daarvan. Ook met Oudemirdum is contact gelegd. De FLD heeft geadviseerd een toekomstvisie te ontwikkelen voor de langere termijn met daarin de zaken die Oudemirdum belangrijk acht voor het wel en wee van haar ontwikkeling en de leefbaarheid. Naar aanleiding daarvan heeft het Plaatselijk Belang besloten in nauw overleg met de bewoners en ondernemers de toekomstvisie van Oudemirdum te gaan ontwikkelen. Plaatselijk Belang gaat de toekomstvisie gebruiken als een leidraad voor de gesprekken met gemeente én burgers om zoveel mogelijk actiepunten te kunnen realiseren de komende jaren. 1.1 Verantwoording In de Algemene Ledenvergadering van Plaatselijk Belang op 29 maart 2004 is (na een toelichting door het FLD) het startsein gegeven voor het ontwikkelen van de toekomstvisie. Voor het ontwikkelen en opstellen daarvan heeft Plaatselijk Belang ervoor gekozen deze taak niet zelf uit te gaan voeren maar de opdracht uit te besteden aan een stuurgroep. In november 2004 is de stuurgroep door Plaatselijk Belang geïnstalleerd. De opdracht luidde: formuleer een toekomstvisie waarin de gewenste ontwikkelingen zijn verwoord voor de leefbaarheid van Oudemirdum en de buitengebieden. Randvoorwaarde was het betrekken van een zo groot mogelijk deel van de bevolking bij de ontwikkeling van de toekomstvisie. In de stuurgroep waren twee bestuursleden van Plaatselijk Belang vertegenwoordigd en de coördinatoren van de vier werkgroepen (zie 1.2.1). Met het voorliggende rapport legt de stuurgroep verantwoording af aan Plaatselijk Belang met betrekking tot de uitvoering van de opdracht. Hierin presenteert zij de uitkomsten van haar activiteiten in het kader van het ontwikkelen van de toekomstvisie. Dan is Plaatselijk Belang weer aan zet. Zij zal zich op de uitkomsten van het rapport bezinnen en besluiten of zij de uitkomsten ervan overneemt en presenteert aan de gemeente Gaasterlân-Sleat.


4

1.2 De opzet De Toekomstvisie 2005-2015 is in samenspraak met verschillende betrokkenen ontwikkeld. Bewoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers konden allemaal in zogenaamde rondetafelgesprekken aan de discussie meedoen. Er is gekozen voor het opstellen van de toekomstvisie aan de hand van zestien onderwerpen. Leidraad bij het vaststellen daarvan waren ten eerste de uitkomsten van de enquête die in 2001 onder de bevolking van Oudemirdum is gehouden. Ten tweede was er materiaal beschikbaar via de FLD. De onderwerpen werden verdeeld over vier werkgroepen die bestonden uit Oudemirdumers van verschillende leeftijden en met verschillende achtergronden (zie voor de samenstelling stuurgroep en werkgroepen bijlage 1 en voor het organisatieschema bijlage 2). De indeling van de werkgroepen was als volgt: Werkgroep A; welzijn, zorg, wonen, saamhorigheid; Werkgroep B: ruimtelijke ordening, verkeer, parkeren, openbaar vervoer, openbaar groen; Werkgroep C: sport en ontspanning, recreatie, toerisme, cultuur; Werkgroep D: bedrijven, werkgelegenheid, voorzieningen. Door werkgroep A is een apart onderzoek met behulp van een vragenlijst uitgevoerd onder 18 belangengroepen (voor uitwerking zie bijlage 3). Iedere werkgroep afzonderlijk heeft in een werkdocument haar bevindingen gepresenteerd. Op basis daarvan is de uiteindelijke toekomstvisie geformuleerd. De concepttoekomstvisie is in een aantal bijeenkomsten besproken en zal uiteindelijk, na bespreking met alle betrokkenen, in de algemene ledenvergadering van het Plaatselijk Belang in oktober 2005 worden vastgesteld. Wanneer de uitkomsten van het rapport worden overgenomen, wordt in november 2005 de toekomstvisie door Plaatselijk Belang aangeboden aan het gemeentebestuur van Gaasterlân-Sleat. 1.3 Activiteitenoverzicht De stuurgroep en werkgroepen hebben diverse keren in verschillende samenstelling vergaderd. Er zijn in totaal 8 rondetafelgesprekken geweest in de periode februari-april 2005. Daar hebben zo’n 125 mensen aan deelgenomen. Afzonderlijke gesprekken hebben plaatsgevonden met vertegenwoordigers van de agrarische sector, de recreatieondernemers, de middenstand en de ZZP-ers (zelfstandigen zonder personeel). In vier nieuwsbrieven is de bevolking van Oudemirdum op de hoogte gehouden van de voortgang en uitgenodigd actief mee te gaan doen. De Balkster Courant heeft in drie artikelen aandacht besteed aan het ontwikkelen van de toekomstvisie.

2. Leeswijzer Het rapport is in een aantal stappen verdeeld. Eerst wordt in hoofdstuk 3 een samenvatting gegeven van de onderwerpen die in dit rapport aan de orde komen. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met de einddoelen die Oudemirdum in 2015 gerealiseerd wil hebben. In hoofdstuk 4 komt kort de historie van Oudemirdum aan bod. Het rapport is zo opgebouwd dat we in hoofdstuk 5 aangeven waar we in 2015 willen uitkomen, uitmondend in de visie op die toekomst. De huidige situatie staat in hoofdstuk 6 beschreven. De hoofdstukken 7 t/m 10 beschrijven per werkgroepthema wat ervoor nodig is om de einddoelen te realiseren. Dit onderdeel wordt door hoofdstuk 11afgesloten met een keuze uit de acties die in ieder geval gerealiseerd moeten worden. In hoofdstuk 12 staat de voortgang na het vaststellen van de toekomstvisie en in hoofdstuk 13 staat de communicatie met alle betrokkenen centraal.


5

3. Samenvatting In Oudemirdum is het goed wonen en werken. Daar zijn de bewoners het over eens. Maar er zijn ook aandachtspunten. Om nu de goede, positieve zaken te behouden en zicht te krijgen op wat de bewoners graag willen voor de komende jaren, is de toekomstvisie 2005-2015 ontwikkeld. Naar aanleiding van overleg met de Feriening Lytse Doarpen, waarin het provinciale beleid wat betreft dorpsvisies werd toegelicht, heeft de Vereniging Plaatselijk Belang Oudemirdum besloten een toekomstvisie voor Oudemirdum te ontwikkelen. Daarvoor is een stuurgroep in het leven geroepen en vier werkgroepen die met elkaar zestien verschillende onderwerpen hebben uitgewerkt. In zogenaamde rondetafelgesprekken hebben zo’n 125 inwoners en vertegenwoordigers van verschillende sectoren van het bedrijfsleven mee gediscussieerd. Het in dit rapport verwoorde toekomstbeeld is afgeleid uit de enquêtes van 2001 en 2005 en uit de rondetafelgesprekken. De beide enquêtes geven hetzelfde beeld van wat de bewoners positief of negatief beoordelen en welke suggesties en wensen ze hebben. In de uiteindelijke toekomstvisie staan zowel het waarborgen van bestaande kwaliteiten zoals het groene buitengebied, het kleinschalige dorpse karakter en het huidige voorzieningenniveau als het verbeteren van zaken centraal. Kijkend naar de toekomst dan wordt Oudemirdum gezien als een aantrekkelijk dorp voor bewoners, ondernemers en bezoekers. Er is een balans gevonden tussen wonen, werken, welzijn en zorg hetgeen leidt tot een hoogwaardige woon- en leefomgeving. Door het toekomstbeeld te vergelijken met de situatie in 2005 wordt zichtbaar wat er allemaal moet worden ondernomen op verschillende terreinen. Op het gebied van wonen worden twee knelpunten gezien: starterswoningen voor jongeren en jonge gezinnen en seniorenwoningen die kunnen worden gecombineerd met zorg. Het bouwprogramma dient dus te worden afgestemd op de bevolkingssamenstelling en de woningbehoefte van de mensen in Oudemirdum. Over het algemeen wordt de leefomgeving als hoogwaardig ervaren al is er wel sprake van kleine ergernissen. Door daar aandacht voor te vragen wordt een beroep gedaan op de redelijkheid van de mensen om zo overlast te beperken. Aan de andere kant zullen bewoners zich moeten realiseren dat ze op het platteland wonen en dat daar bepaalde zaken, die nu als overlast worden beschouwd, bijhoren. Onderdeel van de hoogwaardige leefomgeving zijn de prachtige natuurgebieden in de omgeving van Oudemirdum. De toegankelijkheid daarvan voor bewoners en toeristen moet gewaarborgd worden. Daarover worden afspraken gemaakt met de desbetreffende instanties. De werkgelegenheid kan wel een impuls gebruiken zowel wat betreft uitbreiding van huidige voorzieningen als het starten van nieuwe initiatieven binnen en buiten het dorp. Agrarische panden die leegstaan of leeg gaan staan bieden vele mogelijkheden. Tevens is een bedrijventerrein voor kleinschalige bedrijvigheid gewenst. Voor alle initiatieven is kleinschaligheid een randvoorwaarde. Hoewel er formeel veel mogelijkheden zijn initiatieven te nemen op het gebied van de werkgelegenheid, blijkt dat in de praktijk nogal eens tegen te vallen door zeer langdurige en lastige regels en procedures. Met de gemeente wordt naar een oplossing hiervan gezocht. De recreatiesector heeft vele mogelijkheden in zich (zeker nu het gebied door de Stichting Natuur en Milieu als viersterrengebied is aangemerkt) maar er is meer samenhang en afstemming nodig wat betreft de activiteiten in deze sector. Het instellen van een recreatieplatform is een stap in de goede richting. De verkeerssituatie in het dorp laat nogal te wensen over. De dorpskern is overbelast door het doorgaande verkeer van zowel personenauto’s, vrachtwagens en landbouwverkeer. Dit leidt tot vermindering van de verkeersveiligheid. De situatie bij school is ronduit gevaarlijk. Gezien de omvang van de verkeersproblematiek en de mogelijke oplossingen is een deskundige aanpak noodzakelijk. Ook de overlast van langparkeerders moet worden aangepakt om de dorpskern, de winkels aan de Jan Schotanuswei en de huizen in de Lege Leane te ontzien. Met de vervoersmaatschappij NoordNed zal overleg worden gevoerd over uitbreiding van de mogelijkheden van het openbaar vervoer. Over het algemeen is men in Oudemirdum tevreden over het voorzieningenniveau al zijn er natuurlijk ook wel punten van zorg. De peuterspeelzaal heeft een eigen accommodatie nodig en de jeugd heeft behoefte aan een jeugdhonk. Er zouden wel wat meer speelmogelijkheden mogen zijn. De problematiek rond een kleine groep jongeren vraagt serieuze aandacht van alle betrokkenen. Gezocht moet worden naar een manier om jongeren en hun ouders de benodigde zorg en begeleiding te kunnen bieden.


6

Op sportgebied heeft Oudemirdum veel mogelijkheden maar wat betreft de binnensport zijn er veel wensen. Die kunnen worden gehonoreerd door het realiseren van een sporthal die voldoet aan de eisen van deze tijd. Tevens is er behoefte aan meer sportmogelijkheden voor 55-plussers en voor mensen met een beperking. Op cultureel gebied heeft Oudemirdum veel te bieden maar dat is niet algemeen bekend. Een culturele commissie wordt in het leven geroepen om hier verandering in aan te brengen en veel aandacht te gaan besteden aan historische en culturele waarden. Het behoud van Mar en Klif (en daarmee van het VVV kantoor) voor het dorp is voor veel inwoners van groot belang. Tevens zien zij graag een vaste muziektent op de Brink. Op het gebied van welzijn en zorg wordt een werkgroep ingesteld die zich bezig gaat houden met toekomstige ontwikkelingen op die gebieden. Uitgangspunt is dat de zorg voor ouderen en mensen met een beperking van hoogwaardig niveau moet zijn. Om alle wensen te realiseren is het Multi Functioneel Centrum (MFC) It Nije Klif van groot belang. Hierin worden veel voorzieningen ondergebracht voor jong en oud. De financiën en een sluitende exploitatie vragen nog veel aandacht maar iedereen is overtuigd van de noodzaak van het MFC en hoopt van ganser harte dat het MFC er binnen afzienbare tijd gaat komen. Op gebied van toerisme en recreatie zijn er veel ideeën. Van het plaatsen van bankjes en het aanleggen van wandel-, fiets- en ruiterpaden tot het bevaarbaar maken van de Sminkevaart. Deze initiatieven zijn belangrijk voor het versterken van de recreatieve en toeristische uitstraling van het gebied. Met het opstellen van de toekomstvisie is Oudemirdum er nog niet. Nagegaan moet worden in hoeverre de plannen aansluiten op het gemeentelijk beleid. Burgers, instellingen en overheid zullen er in gezamenlijke verantwoordelijkheid voor moeten zorgen dat Oudemirdum een dorp blijft waar men graag woont en werkt. 3.1 Einddoelen Samengevat zijn de doelen voor Oudemirdum in 2015:

Oudemirdum is een leefbare, vitale en veilige samenleving; Er is wel sprake van groei maar het kleinschalige, dorpse karakter blijft grotendeels bestaan; Op de huizenmarkt is betaalbare woonruimte voor starters; De woongelegenheid voor ouderen is uitgebreid; Oudemirdum is een zorgzame samenleving; De gezondheidszorg en individuele hulpverlening zijn toegankelijk voor iedereen, met name voor kwetsbare personen (ouderen, mensen met een beperking, enz); De verkeersveiligheid is verbeterd; Er heerst een aantrekkelijk ondernemersklimaat voor kleinschalige bedrijven; Er is een bedrijventerrein voor kleinschalige bedrijvigheid gerealiseerd; De middenstand is voor het dorp behouden en waar nodig uitgebreid; De kwaliteit van bestaande voorzieningen is gewaarborgd en waar nodig zijn de voorzieningen uitgebreid en versterkt, aansluitend bij de veranderingen in de bevolkingsopbouw; Oudemirdum heeft een positieve uitstraling als toeristisch en recreatief dorp; Het verenigingsleven bloeit als nooit tevoren dankzij vele vrijwilligers; Vrijwilligerswerk wordt waar mogelijk ondersteund; Het MFC is gerealiseerd.


7

4. Historie van Oudemirdum in vogelvlucht Oudemirdum kent een lange en interessante ontstaansgeschiedenis. De naam ‘Oudemirdum’ komen we voor het eerst tegen in 1329, maar de eerste nederzettingen bestonden al vóór 850. Archeologisch gezien is de oude dorpskern dan ook zeer interessant. Het dorp was in die tijd bekend onder de naam ‘Meretha’, wat later een verandering onderging van ‘Merthen’, ‘Maerdum’, ‘Merthum’ en ‘Mirdum’ naar ‘Oudemirdum’. Het lichtglooiende landschap, ooit onstaan door de stuwende bewegingen van het landijs tijdens de voorlaatste ijstijd, wordt gekenmerkt door de vele weilanden en akkers, afgewisseld met bosrijke gebieden. Deze bossen fungeren als broedgebieden voor vele vogelsoorten. Bovendien vinden we er eekhoorns, hazen en reeën. Ook vossen, bunzingen, hermelijnen en wezels worden zo af en toe aan de bosranden gesignaleerd. De Gaasterlandse bossen staan vooral bekend om de aanwezigheid van de das. Er zijn inmiddels zo’n twintig dassenburchten gesitueerd in deze bossen. Om het natuurlijk leefgebied van de das te vergroten zijn er op diverse plekken zogenaamde ‘dassentunneltjes’ om het dier te beschermen tegen het verkeersgeweld. De das vinden we overigens ook terug als mascotte van bezoekerscentrum ‘Mar en Klif’. Ongeveer anderhalve kilometer ten zuiden van het dorp Oudemirdum ligt het IJsselmeer. Door afslag van de stuwwal door de voormalige Zuiderzee hebben zich aan de zuidkust van Friesland voor Nederland unieke kliffen gevormd, zoals het Oudemirdumer Klif, een belangrijk natuurgebied. De oude dorpskern van Oudemirdum stamt uit de Late Middeleeuwen. Deze kern wordt gevormd door De Brink, de Kerk (tegenwoordig een Rijksmonument *) en de Alde Buorren. In de 19e eeuw werd de dorpskern uitgebreid via de Jan Schotanuswei en de Kerkstraat, beiden verrijkt met klassieke boerderijen en woonhuizen aan weerskanten. De overige bebouwing dateert uit een veel recentere periode in onze geschiedenis en is veelal na de Tweede Wereldoorlog ontstaan. We kunnen ons een goed beeld vormen van het leven in de 19e eeuw in Oudemirdum. Dit is grotendeels te danken aan de notities van het toenmalig hoofd van de Openbare School, de heer J.R. Baukema. Als schoolmeester, voorzanger, administrateur voor kerk en gemeente enzovoort, vervulde hij een centrale rol binnen het dorp. Niet alleen het landschap en de ligging van Oudemirdum wordt in zijn stukken uitvoerig beschreven, ook de opbouw van de (beroeps)bevolking, de economische activiteiten, het kerkse leven en het onderwijs komen ruim aan bod. Oudemirdum is van oudsher een agrarisch dorp met een gekoppelde woon- en werkfunctie. Door de jaren heen zijn de economische activiteiten binnen het dorp op de achtergrond geraakt en resteert nu hoofdzakelijk de woonfunctie. Van het verleden maken we in de volgende hoofdstukken de stap naar het heden en de toekomst van Oudemirdum. * Bestemmingsplan Oudemirdum 2004.


8

5. Oudemirdum anno 2015 Het ontwikkelen van een toekomstvisie is een hele uitdaging. Iedereen heeft zo zijn wensenlijstjes maar dat betekent nog niet dat we ook een visie op die toekomst hebben. Hoe kan dat wel? Door een grote stap te zetten en ons voor te stellen dat we 10 jaar verder zijn. Een stap naar de toekomst in 2015. Daarmee wil Oudemirdum haar ambitie laten zien voor de komende jaren in duidelijke einddoelen die zij zoveel mogelijk wil behalen, daarbij niet gehinderd door vragen over haalbaarheid en financiële afwegingen. Wie in 2015 in Oudemirdum woont heeft het goed getroffen. Het mooie, natuurrijke dorp heeft een balans gevonden tussen gezonde groei en het behoud van het kleinschalige karakter, tussen een rustige woonomgeving voor de oude dag en de levendigheid van jonge gezinnen, tussen werkgelegenheid binnen en buiten de bebouwde kom.De huizenmarkt is hoogwaardig en toegankelijk geworden voor jongeren en startende gezinnen. Ouderen kunnen zo lang mogelijk op zichzelf blijven wonen vanwege de adequate zorgvoorzieningen en speciale ouderenwoningen. De woonomgeving is verbeterd door veilige verkeerssituaties en voldoende parkeergelegenheid. Oudemirdum is verrijkt met een MultiFunctioneel Centrum (MFC) waarin verschillende voorzieningen zijn ondergebracht die voor het hele dorp van belang zijn. Dit centrum is dé plaats voor jong en oud, voor bewoner en bezoeker. Hier vinden de Oudemirdumers alle mogelijkheden voor ontmoeting, ontspanning, sport, culturele activiteiten, zorgen dienstverlening en niet te vergeten in deze moderne tijden: de snelweg van de computer. De toeristische en recreatieve uitstraling en daarbij behorende werkgelegenheid zijn versterkt, het aanbod is gevarieerd. Dat is niet alleen belangrijk voor de toeristen maar ook voor de eigen bewoners. Het dorp heeft een kwalitatief hoogwaardig winkelaanbod en op de Brink zijn verschillende mogelijkheden aanwezig voor ontspanning, cultuur en evenementen. Mede door de vier-sterren-status van het gebied (toegekend door de Stichting Natuur en Milieu en gepresenteerd in de gids “Mooi Land”) maakt Oudemirdum haar status van “Parel van Gaasterland” helemaal waar! 5.1 Visie Afgeleid uit de informatie die is verkregen uit de verschillende bronnen, is de volgende visie op de toekomst geformuleerd: Oudemirdum wil een aantrekkelijk dorp zijn voor bewoners, ondernemers en bezoekers. Het woon- en leefklimaat wordt versterkt vanuit een levensloopbestendige aanpak en een juiste balans van wonen, werken, welzijn en zorg.


9

6. Oudemirdum anno 2005 Het dorp Oudemirdum, één van de grootste dorpen van de gemeente Gaasterlân-Sleat, is een mooi brinkdorp. Rust, ruimte en prachtige natuur kenmerken de omgeving. De uitkomsten van de enquêtes en rondetafelgesprekken spreken voor zich: Oudemirdum is een dorp waar men graag woont vanwege het hoogwaardige woon- en leefklimaat. Hier heeft men nog aandacht voor elkaar, het verenigingsleven bloeit, er zijn uitgebreide zorgvoorzieningen en er zijn gelukkig nog steeds winkels in het dorp. Kortom, het dorp beschikt over goede voorzieningen om de inwoners in hun dagelijkse behoeften te kunnen voorzien. Maar er zijn ook punten van zorg. Voorzieningen staan onder druk of dreigen te verdwijnen. De jeugd vraagt de nodige aandacht. Er zijn weinig mogelijkheden voor jongeren om zich in Oudemirdum te vestigen en ouderen zijn aangewezen op omliggende plaatsen als ze niet meer op zichzelf kunnen wonen. Veel voorzieningen op zich zijn naar tevredenheid van de bewoners aanwezig maar op de accommodaties waar die voorzieningen in zijn gevestigd, valt nogal wat aan te merken. Het bedrijfsleven wordt geconfronteerd met moeizame ambtelijke procedures die over het algemeen een hele lange adem vragen. Juist de (kleinschalige) werkgelegenheid zou een impuls kunnen gebruiken. Plaatselijk Belang zet zich al vele jaren in om de voorzieningen in het dorp op peil te houden, of het daarbij nu gaat om middenstand, recreatie, zorgvoorzieningen, een veilige woonomgeving of overlastsituaties. Plaatselijk Belang kan dat niet alleen. Zij wil zich gesteund weten door de dorpsbewoners. Daarom doet zij er alles aan erachter te komen wat er leeft in het dorp zodat zij op basis daarvan actie kan ondernemen. Via het Pompeblêd en nieuwsbrieven doet zij haar oproepen aan de bewoners en houden ze hen op de hoogte van ontwikkelingen. Deze toekomstvisie is één van de prioriteiten van Plaatselijk Belang. De verschillende activiteiten in dat kader én de uitkomsten van de enquête in 2001 hebben veel informatie opgeleverd. Daarmee gaat Oudemirdum zich op haar toekomst voorbereiden! Onderstaand worden eerst wat bevolkingsgegevens gepresenteerd en vervolgens worden de verschillende thema’s uitgewerkt. 6.1 Bevolkingsgegevens Oudemirdum is over het algemeen ruim van opzet en bestaat uit een oorspronkelijke dorpskern en later ontstane, planmatige uitbreidingen. In de dorpskern zijn hoofdzakelijk woningen maar er is ook sprake van het combineren van wonen en werken. Bevolkingsopbouw Leeftijd 0-19 jaar 20-39 jaar 40-59 jaar > 60 jaar Totaal

Man 171 144 171 190 676

Vrouw 170 134 177 225 706

Totaal 341 278 348 415 1382

Er is sprake van een groot aantal kinderen in de leeftijd tot negentien jaar. Dat vraagt de komende jaren veel aandacht voor het thema “Opgroeien” ( zie hoofdstuk 9.2). De volgende leeftijdsgroep loopt iets terug wat kan worden toegeschreven aan het buiten Oudemirdum gaan studeren of werken. Een aantal keert toch weer terug naar het dorp of is om andere redenen in Oudemirdum gaan wonen gezien het stijgende aantal inwoners in de volgende leeftijdsgroep. Evenals in de hele gemeente Gaasterlân-Sleat is er duidelijk sprake van vergrijzing van de bevolking. Het aantal is mede zo groot omdat veel mensen op latere leeftijd in het dorp komen wonen vanwege de rust en ruimte. De vergrijzing vraagt eveneens veel aandacht ( zie hoofdstuk 7.1 Wonen en 10.5 Welzijn en zorg).


10

7. Wonen en leefomgeving 7.1 Wonen Uit zowel de enquêtes als de rondetafelgesprekken blijkt dat de bewoners van Oudemirdum zeer te spreken zijn over de kwaliteit van het wonen. Wat algemene gegevens: het grootste deel van de bebouwing in Oudemirdum heeft een woonfunctie en soms wordt het wonen gecombineerd met bedrijfsmatige activiteiten. Er is alleen laagbouw, bestaande uit huur- en koopwoningen. Er zijn zowel halfvrijstaande en vrijstaande woningen als woningen in een rij. Verder heeft een aantal boerderijen een woonfunctie gekregen. De verdeling van de beschikbare woningcontingenten1 is vastgelegd in het Gemeentelijk Woonplan dat doorloopt tot 2010. Bij vaststelling van het bestemmingsplan zijn er voor Oudemirdum geen nieuwbouwlocaties meer ingekleurd. Wel heeft de raad besloten twee woningen aan de Grotbuorren mogelijk te maken waarmee het woningcontingent tot 2010 volledig is belegd. De provincie heeft inmiddels extra contingenten beschikbaar gesteld voor specifiek benoemde doelgroepen. Om daar aanspraak op te kunnen maken moeten concrete verzoeken met bouwplannen worden ingediend. Medio 2008 zal op basis van provinciale woninggegevens het contingent voor de komende jaren bekend worden. De raad beslist vervolgens over de verdeling over de kernen. Rust en ruimte zijn belangrijke kwaliteiten van Oudemirdum. Dat betreft ook de directe woonomgeving. Voldoende ruimte tussen woningen en ruimte voor bijvoorbeeld een plantsoen of vijver horen daarbij. Een dorp als Oudemirdum heeft ook een jonge generatie nodig. Jeugd en jonge gezinnen houden het dorp levendig, het verenigingsleven en de kerk bloeien en de school blijft bestaan. Werken en wonen in het dorp of in de directe omgeving is belangrijk. Voor mensen die elders werken moeten er mogelijkheden zijn om in Oudemirdum te blijven wonen. Door toenemende vergrijzing van het bewonersbestand en het wegtrekken van jongeren wordt duidelijk zichtbaar dat er voor twee doelgroepen krapte is op de woningmarkt, namelijk in de eerste plaats voor jongeren en startende gezinnen en in de tweede plaats voor senioren die zo lang mogelijk, met de nodige zorg, zelfstandig in het eigen dorp willen blijven wonen. Wanneer de plannen rond het verplaatsen van het dorpshuis doorgaan dan is die locatie uitermate geschikt voor een nieuwbouwproject voor senioren. Andere suggestie is niet meer in gebruik zijnde boerderijen om te bouwen tot seniorenappartementen. Als locatie voor starterswoningen zou het gebied achter de Lege Leane geschikt kunnen zijn. Conclusies wonen Conclusie 1: er zijn te weinig woningen voor jongeren en startende gezinnen; Conclusie 2: er zijn te weinig seniorenwoningen. Actiepunten wonen Actiepunt 1: overleg met gemeente en corporaties over de toekomstige woningbouw; Actiepunt 2: het realiseren van starterswoningen, zowel huur als koop; Actiepunt 3: het ontwikkelen en realiseren van een woonplan met (luxe) appartementen voor senioren. Tijdsindicatie:

Overleg met gemeente en corporaties in 2006. Realisatie nieuwbouwprojecten 2010 – 2015.

7.2 Leefomgeving Ook de leefomgeving wordt als hoogwaardig ervaren. De dorpskern versterkt door haar inrichting het dorpse karakter van Oudemirdum. Het levendige dorpscentrum levert een belangrijke bijdrage aan de natuurlijke en sociale samenhang. Verspreid over het dorp is veel groen en op veel plaatsen staat karakteristieke boombeplanting. Er zijn prachtige natuurgebieden die men graag toegankelijk wil houden voor bewoners en bezoekers. Die natuur moet blijven en niet worden geschaad door bebouwing of wegenaanleg. Dat betekent ook dat de terreinen die grenzen aan het bos, niet worden bebouwd. Maar er zijn ook ergernissen die variëren van geluidsoverlast in de zomer tot gladheid op de binnenwegen in de winter. Verder slechte verlichting op veel plaatsen, paarden- en hondenpoep en parkeeroverlast.Het kan veel schoner en veiliger maar daarvoor wordt ook een beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van de bewoners.

1

woningcontingent: de hoeveelheid woningen waarvoor goedkeuring is gegeven om te worden gebouwd.


11

Het aanzien van Oudemirdum vanuit de Boegen laat te wensen over. Aan de noordzijde van de Kerkstraat ontbreken bomen. Al fietsend en wandelend in Oudemirdum en omgeving wil men graag genieten van de mooie uitzichten of de gezellige dorpskern. Langs de fietspaden en in het dorp zouden veel meer bankjes kunnen staan. Conclusies leefomgeving Conclusie 1: er is sprake van een aantal kleine en grotere ergernissen die het woonplezier negatief beïnvloeden; Conclusie 2: het aanzien van het dorp vanuit de Boegen verdient verbetering; Conclusie 3: natuurgebieden moeten toegankelijk blijven voor bewoners en bezoekers. Actiepunten leefomgeving Actiepunt 1: er wordt een inventarisatie gemaakt van alle problemen die er zijn op het gebied van verlichting, trottoirs, wegen en gladheidbestrijding; Actiepunt 2: er wordt een dorpsschouw georganiseerd voor vertegenwoordigers van het gemeentebestuur waarbij bewoners de probleemplaatsen laten zien; Actiepunt 3: Plaatselijk Belang maakt met de gemeente een plan van aanpak voor het oplossen van die problemen; Actiepunt 4: Plaatselijk Belang vraagt via een campagne, gericht op alle burgers, aandacht voor de kleine ergernissen zoals hondenpoep en geluidsoverlast en doet een beroep op de redelijkheid van hondenbezitters en overlastbezorgers om zo in de toekomst overlast voor medebewoners te voorkomen; Actiepunt 5: mogelijkheden nagaan voor het planten van een bomenrij aan de noordzijde van Kerkstraat en voor het veranderen van de straatnaam in Kerklaan of Tsjerkeleane; Actiepunt 6: met de Vereniging Natuurmonumenten, het Fryske Gea en Staatsbosbeheer worden afspraken gemaakt over het toegankelijk houden van natuurgebieden voor bewoners en toeristen. Tijdsindicatie:

eerste helft 2006


12

8. Werken en bedrijvigheid Zonder werk geen toekomst! Om daar een goede invulling aan te geven mag Oudemirdum wel wat meer ambitie hebben en wat meer uitdaging bieden aan toekomstige generaties. Er zijn verschillende voorzieningen en bedrijven, verspreid over het dorp. Er is een concentratie in de oude dorpskern. Dat levert een belangrijke bijdrage aan de levendigheid van het dorp. Volgens het bestemmingsplan is er geen sprake van milieuhinder door de aanwezigheid van bedrijven en zijn specifieke knelpunten geregeld via de milieuwetgeving. Wanneer die bedrijven stoppen dan kan er alleen eenzelfde soort bedrijf in worden ondergebracht of een bedrijf dat minder milieuhinder veroorzaakt. Uitbreiding van bedrijvigheid is mogelijk mits dit geen verslechtering van de woonsituatie met zich meebrengt. De bedrijvigheid in het dorp wordt nu gekenmerkt door boerenbedrijven, de middenstand, de horeca, recreatieondernemers en zelfstandigen zonder personeel. De middenstand is er alles aan gelegen te voorkomen dat de mensen elders gaan winkelen maar de concurrentie met supermarkten in andere plaatsen is groot. De agrarische sector ondervindt problemen van nieuwe bewoners die zich niet realiseren wat leven op het platteland betekent. Geluid, stof en stank worden als overlast ervaren terwijl die nieuwe bewoners niet weten dat er in het kader van de Milieuwetgeving duidelijke afspraken met de bedrijven zijn gemaakt. Mits die afspraken niet worden geschonden, valt er dus niets te klagen. Die onwetendheid geldt ook voor het laten loslopen van honden en verwilderde katten. De bewoners zijn zich er niet van bewust welke grote gevaren dat met zich mee kan brengen voor drachtige koeien en voor de wildstand wat betreft besmetting met ziekten. De recreatieondernemers hebben weinig tot geen overleg maar zij zien de noodzaak daarvan wel in. Zij worden in toenemende mate geconfronteerd met situaties die een directe invloed hebben op de recreatiesector zoals de sterke stijging van de toeristenbelasting waardoor de verblijfsrecreatie terug dreigt te lopen, de dreigende verdwijning van Mar en Klif (zie hoofdstuk 10.4) en de verstarde relatie met natuurbeheer. Zij hebben behoefte aan een recreatieplatform voor gezamenlijk overleg en belangenbehartiging. Zo’n platform is dan ook de gesprekspartner van Plaatselijk Belang zodat zij in haar rol als gesprekspartner van de gemeente de belangen van de recreatiesector kan behartigen. In het buitengebied zijn agrarische panden vrijgekomen waar verschillende kleinschalige bedrijfsactiviteiten in zouden kunnen worden ondergebracht. De verwachting is dat er nog meer panden vrij zullen komen. Dat biedt perspectief voor (jonge) ondernemers die een eigen bedrijf willen starten met gecombineerde woon- en werkgelegenheid. Binnen de bebouwde kom is geen uitbreiding mogelijk. De voorschriften met betrekking tot het maximaal te bebouwen oppervlak bij de middenstandsbedrijven leveren knelpunten op. Dat geldt ook voor het bouwen van een kantoorruimte aan huis of in de garage. Door deze belemmeringen is de relatie tussen ondernemers en gemeente niet optimaal. Om de werkgelegenheid voor Oudemirdum te waarborgen en waar mogelijk te vergroten is een bedrijventerrein voor kleinschalige bedrijvigheid gewenst. Bedrijven die uit hun jasje zijn gegroeid en startende ondernemers die aan huis geen mogelijkheden hebben, zouden hier een plek kunnen vinden. Werken en bedrijvigheid zijn geen afzonderlijke aspecten van de toekomst van Oudemirdum. Zij moeten in samenhang met andere terreinen zoals wonen en voorzieningen worden ontwikkeld waarbij van de gemeente een stimulerende rol wordt verwacht. Conclusies werken en bedrijvigheid Conclusie 1: het werken op het platteland kan niet worden beperkt ten gunste van wonen; Conclusie 2: nieuwkomers hebben te weinig kennis van het platteland en het werken in de agrarische sector; Conclusie 3: bewoners hebben te weinig kennis van de gevaren van loslopende honden en verwilderde katten voor drachtige koeien en de wildstand; Conclusie 4: het star omgaan met regels leidt tot beperking van bedrijfsactiviteiten; Conclusie 5: er is behoefte aan vestigingsmogelijkheden in het buitengebied; Conclusie 6: er is behoefte aan verruiming van bouwvoorschriften waardoor bedrijfsuitbreidingen in het dorp mogelijk worden; Conclusie 7: door het ontbreken van nieuwbouwmogelijkheden is er behoefte aan het hergroeperen van bedrijfsactiviteiten in een bedrijventerrein voor kleinschalige bedrijvigheid; Conclusie 8: het voortbestaan van de middenstand is afhankelijk van klandizie van de bewoners; Toekomstvisie Oudemirdum 2005-2015

13

Conclusie 9: de recreatieondernemers hebben behoefte aan gezamenlijk overleg en afstemming; Conclusie 10: de toeristenbelasting stijgt te snel. Actiepunten werken en bedrijvigheid Actie 1: voorlichtingsmateriaal ontwikkelen over wonen op het platteland (t.b.v. makelaars, woningcorporaties en in het informatiepakket van de gemeente voor nieuwe bewoners) om zo voor het verhuizen al begrip te kweken, inclusief het wijzen op risico’s door loslopende honden en verwilderde katten; Actie 2: de behoefte aan bedrijfsmatige ontwikkelingen toetsen aan de mogelijkheden die het Bestemmingsplan Oudemirdum en het Bestemmingsplan Buitengebied bieden. Indien nodig aanpassing van het bestemmingsplan met de gemeente bespreken; Actie 3: met de gemeente overleggen wat de mogelijkheden zijn om de werkgelegenheid te versterken door de combinatie wonen/werken in bedrijfswoningen te stimuleren; Actie 4: duidelijkheid vragen van de gemeente over het vergunningenbeleid en de criteria die daarvoor worden gehanteerd; Actie 5: waar nodig de voorschriften verruimen en procedures versnellen; Actie 6: een haalbaarheidsonderzoek laten uitvoeren naar de mogelijkheden van een bedrijventerrein voor kleinschalige bedrijvigheid op een locatie die niet storend is in de omgeving; Actie 7: bij een positieve conclusie en aanbeveling het bedrijventerrein stichten; Actie 8: het belang van boodschappen doen in het eigen dorp in het belang van het behouden van middenstandsvoorzieningen steeds onder de aandacht van de bewoners brengen; Actie 9: de recreatieondernemers stimuleren een recreatieplatform op te richten; Actie 10: overleg met de gemeente over de tarieven van de toeristenbelasting. Bij stijging van de tarieven moet inzichtelijk worden gemaakt waarom die stijging nodig is en op welke manier het ten goede komt aan de toeristische sector. Tijdsindicatie: 2006-2007


14

9. Infrastructuur, verkeer en bereikbaarheid 9.1 Verkeer Oudemirdum ligt in de Zuid-West Hoek van Friesland. Grotere steden als Sneek en Heerenveen liggen op zo’n 30 kilometer afstand, Balk op 8 en Lemmer op 15 kilometer afstand. De Jan Schotanuswei, Star Numanwei en de Boegen zijn de belangrijkste ontsluitingswegen. Het wekt verbazing dat Oudemirdum zo laat op de bewegwijzering staat. Met name bij de rotonde in Sondel zou Oudemirdum al moeten worden aangegeven. Uit de enquête en rondetafelgesprekken blijkt dat de verkeerssituatie nogal wat knelpunten oplevert. Met name de Brink is niet geschikt voor al het doorgaande verkeer, variërend van auto’s tot zwaar landbouwverkeer. De verkeerssituatie bij school is ronduit gevaarlijk en op het Huningspaed wordt veel te hard gereden.Een aantal kruispunten wordt als onoverzichtelijk en gevaarlijk ervaren. Veel fietspaden hebben een slecht wegdek. Vrachtwagens zullen door het dorp moeten i.v.m. de bevoorrading van de winkels. Zij hebben moeite hun bestemming te bereiken. Wanneer de plannen rond de toename van werkgelegenheid en bedrijvigheid worden gerealiseerd zullen de verkeersproblemen alleen maar groter worden wat uiteindelijk ten koste gaat van de verkeersveiligheid. Eigenlijk zou de dorpskern alleen toegankelijk moeten zijn voor bestemmingsverkeer. In de rondetafelgesprekken zijn allerlei wensen en oplossingen aangedragen: van optische maatregelen tot het omleggen van een weg. Een aantal van de oplossingen lijkt eenvoudig te realiseren. Andere oplossingen, zoals het doortrekken van de Sminkewei naar de Star Numanwei waardoor het (landbouw)verkeer niet langer door de dorpskern hoeft, vragen om aanpassingen waar meer bij komt kijken. Conclusie verkeer Conclusie 1: de verkeerssituatie in de dorpskern is zorgelijk. Dit heeft grote gevolgen voor de bereikbaarheid van en de verkeersveiligheid in Oudemirdum. Actiepunt verkeer Actie 1: gezien de uiteenlopende acties die nodig zijn om Oudemirdum verkeersveiliger en beter bereikbaar te maken, wordt een speciale Werkgroep Verkeer in het leven geroepen bestaande uit een vertegenwoordiging van burgers en ondernemers in Oudemirdum en de gemeente Gaasterlân-Sleat. Zij ontwikkelen een plan van aanpak en een tijdpad voor de komende jaren waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen eenvoudige oplossingen en ingrijpender aanpassingen. Uitgangspunt: wat snel kan moet snel worden opgelost! Oplossingenlijst verkeer Visueel versmallen van de weg van de oude pastorie tot aan het eind van het Jolderenbos. (Star Numanwei en Jan Schotanuswei) door een deel van de weg rood te verven; Fietspad aansluiten op dat rode fietspad: Versmallen van de inrit van de Alde Buorren, aan de kant van de Jan Schotanuswei, eventueel met drempel; Fietspad langs de Boegen verbreden; Sminkewei doortrekken naar de Hoitebuorren . Doel : de kom van het dorp vrij van doorgaand verkeer; Een doorbraak maken in de Lege Leane om de achterkant van de school te bereiken en de onveilige situatie vóór de school te vermijden; Oudemirdum aangeven bij rotonde Sondel; Smalle wegen verbreden b.v. met grasklinkers . Bermen worden stukgereden en zijn gevaarlijk voor fietsers; Snelheidsbeperking : 50 km op Huningspaed en Beukenlaan; Fietspaden met een slecht wegdek repareren dan wel renoveren. Tijdsindicatie:

begin 2006


15

9.2 Parkeren Op de Brink is sprake van parkeeroverlast door langparkerende dagtoeristen. Ook de winkels aan de Jan Schotanuswei en het Bloemencafé hebben er last van omdat het lossen van vrachtwagens erdoor wordt bemoeilijkt. Tenslotte treft de overlast de bewoners van de Lege Leane. Mogelijkheden voor langparkeren op het parkeerterrein achter de kerk, bij het NOK terrein en de manege worden onduidelijk aangegeven waardoor te weinig gebruik wordt gemaakt van die parkeermogelijkheid. Zou daar wel optimaal gebruik van worden gemaakt dan is er nog steeds sprake van een tekort aan parkeerplaatsen. Bij de Beukenlaan zijn geen parkeerplaatsen voor mensen die een boswandeling willen maken.

Conclusies parkeren Conclusie 1: er is sprake van ernstige overlast door langparkeerders op verschillende plaatsen in het dorp; Conclusie 2: de mogelijkheden voor langparkeren zijn te onduidelijk aangegeven; Conclusie 3: er zijn te weinig mogelijkheden voor langparkeren. Actiepunten parkeren Actie 1: in overleg met de gemeente parkeerbeleid voor de dorpskern van Oudemirdum vaststellen. Op de Brink alleen kort parkeren door het instellen van een blauwe zone of een andere verkeersbeperkende maatregel; Actie 2: Bij de drie toegangswegen van Oudemirdum duidelijk aangeven dat slechts op een beperkt aantal plaatsen langparkeren is toegestaan. Op plattegronden, waar met duidelijke pictogrammen (bijv. horeca, museum,) alle informatie over Oudemirdum staat vermeld, worden ook de locaties voor langparkeren aangegeven. Actie 3: Bij nieuwe ontwikkelingen (bijv. het MFC) rekening houden met het aanleggen van voldoende parkeerruimte; Actie 4: eventueel voor de korte termijn extra parkeerplaatsen realiseren bij de Kwikkebei en de parkeerruimte tegenover het dorpshuis uitbreiden richting Fonteinwei. Op lange termijn zou een parkeerplaats kunnen worden gerealiseerd naast Verf en/of Foeke de Jong. Actie 5: beperkte parkeervoorzieningen realiseren bij de Beukenlaan. Tijdsindicatie: 2006-2007 9.3 Openbaar vervoer Voor het openbaar vervoer is Oudemirdum afhankelijk van de lijndiensten van NoordNed. Op doordeweekse dagen zijn er redelijk goede verbindingen. Het is heel belangrijk dat die bestaande verbindingen in ieder geval in stand blijven. ’s Avonds en in het weekend rijden er minder tot helemaal geen bussen. Er zijn wel mogelijkheden om op momenten dat er geen bussen rijden, toch openbaar vervoer te regelen. Een uur voor vertrek kan de busmaatschappij worden gebeld en dan wordt in overleg het vervoer geregeld. Uit de verschillende gesprekken is gebleken dat men toch niet tevreden is over de mogelijkheden van het openbaar vervoer met name voor ouderen omdat zij daar vaak van afhankelijk zijn. De bushaltes aan de Jan Schotanuswei staan nogal uit elkaar. Met name voor toeristen kan dat verwarrend werken.


16

Conclusie openbaar vervoer Conclusie 1: de mogelijkheden van het openbaar vervoer zijn te beperkt. Actiepunten openbaar vervoer Actie 1: met de vervoersmaatschappij NoordNed bespreken hoe de service voor de inwoners van Oudemirdum en de toeristen die met openbaar vervoer reizen kan worden verbeterd; Actie 2: de bushaltes aan de Jan Schotanuswei tegenover elkaar plaatsen. Tijdsindicatie: 2006

10. Voorzieningen 10.1 Algemeen Uit de gesprekken blijkt dat men in Oudemirdum tevreden is over het voorzieningenniveau. Het vraagt wel voortdurende zorg de voorzieningen die voor het algemeen belang zijn en de sociale verbanden versterken, in stand te houden. Dat lukt nog steeds dankzij de inzet van vele vrijwilligers. Op kerkelijk gebied bezit Oudemirdum de Protestante Kerk Nederland (PKN) en de kerk van de Gereformeerde Gemeente. Om de PKN-kerk ligt de begraafplaats en sinds enige tijd is daarop ook een urnenmuur geplaatst. Herhaaldelijk wordt door bewoners gemeld dat er behoefte is aan een aula in het dorp. Op de verschillende voorzieningen per thema wordt in de volgende hoofdstukken ingegaan. Hier worden een paar punten genoemd die meer van algemene aard zijn. De voorzieningen op het gebied van bank- en girodiensten vragen de nodige aandacht. Helaas zijn het postkantoor en de Rabobank al verdwenen. Vanuit het servicepunt in de drogisterij kunnen wel eenvoudige posthandelingen worden verricht. De pinautomaat blijft de komende jaren gehandhaafd. Er is echter ook behoefte aan een punt voor het storten van geld en het afgeven van bankafschriften. In deze tijd zijn de (mobiele) telefoon en computer niet meer weg te denken. Als algemene voorziening (ook in het belang van toeristen) zouden er mogelijkheden moeten zijn voor openbare telefonie en openbaar internet in Oudemirdum. Conclusies voorzieningen algemeen Conclusie 1: het voorzieningenniveau is redelijk; Conclusie 2: er is geen aula in het dorp; Conclusie 3: de bank-girovoorzieningen zijn te gering; Conclusie 4: het ontbreekt aan openbare telefoon- en internetfaciliteiten. Actiepunten voorzieningen algemeen Actie 1: vaststellen wat tot de basisvoorzieningen hoort in het dorp, niet alleen nu maar ook in de toekomst; Actie 2: haalbaarheidsonderzoek naar een aula uitvoeren. Bij een positieve uitkomst de mogelijkheden nagaan van het opnemen van een aula in de plannen rond het MFC; Actie 3: de bankvoorzieningen worden uitgebreid; Actie 4: het realiseren van een telefoon- en internetpunt op een daarvoor geschikte locatie. Tijdsindicatie:

2006

10.2 Opgroeien in Oudemirdum De jeugd heeft de toekomst! Mooi gezegd maar de weg ernaar toe is lang en er kan onderweg van alles gebeuren. Hoe kunnen kinderen en jongeren worden gestimuleerd en ondersteund in hun ontwikkeling op weg naar die toekomst? Welke activiteiten zijn goed en dus nodig voor hun groei naar een zelfstandig, zelfredzaam bestaan? Allemaal vragen die niet alleen aangeven dat opgroeien op zich al een ingewikkelde zaak is of kan zijn maar dat er ook nog eens veel partijen bij zijn betrokken. Naar tevredenheid van ouders met baby’s en jonge kinderen is het consultatiebureau ondergebracht in Dorpshuis het Klif. Het is dus belangrijk die voorziening voor het dorp te behouden. Het belang van het bezoeken van een peuterspeelzaal door kleine kinderen in de voorschoolse periode wordt breed onderkend. Zo ook in Oudemirdum. De peuterspeelzaal is ook ondergebracht in het dorpshuis. Grootste nadeel daarvan is dat dit geen speciaal voor de peuters beschikbare ruimte is.


17

Dat vraagt iedere keer een heleboel gesjouw en opruimwerk voor en na de peuterspeelzaalactiviteiten. Grote wens is dan ook een volwaardige peuterspeelzaal die voldoet aan alle kwaliteitseisen die daar in deze tijd aan worden gesteld. Het grootste deel van de schoolkinderen gaat naar de protestant Christelijke Basisschool, de Wâlikker. Enkele schoolkinderen bezoeken basisscholen buiten Oudemirdum. Voor het voortgezet onderwijs is de schooljeugd hoofdzakelijk aangewezen op Balk, Koudum en Sneek. Om de combinatie van werk en zorg voor ouders mogelijk te maken als wel ter bevordering van de ontwikkeling van het kind is een gevarieerd aanbod aan kinderopvangmogelijkheden van belang. Tussenschoolse opvang is al gerealiseerd maar voor naschoolse opvang is er nog geen accommodatie. De ontwikkeling hiervan kan wellicht worden geplaatst in de Brede Schoolontwikkeling. Wanneer de gemeente Gaasterlân-Sleat daar niet voor kiest, zal de naschoolse opvang apart moeten worden georganiseerd. Er zijn wel buitenspeelmogelijkheden voor kinderen maar die er zijn te weinig. Het aanbieden van speelmogelijkheden aan kinderen van verschillende leeftijden is van belang, zeker als de voorstellen voor het bevorderen van het wonen van jonge gezinnen in Oudemirdum vorm gaat krijgen. Het thema jeugd en jongeren wordt op zich breed gedeeld maar het is helaas niet gelukt (ondanks vele pogingen van alle betrokkenen) een apart rondetafelgesprek te organiseren met jongeren en hun ouders. Daar zal wel reden voor zijn geweest want er is wel degelijk overlast van jongeren al beperken de grote problemen zich tot een kleine groep. Overlastveroorzakende onderwerpen zijn overmatig alcoholgebruik, het veroorzaken van verkeerslawaai, luide autoradio’s en te hoge snelheid. Het blijkt dat jongeren behoefte hebben aan een jeugdhonk. Dat was al gerealiseerd maar tot ieders verbazing heeft een groep jeugdige bezoekers het bestaande jeugdhonk in korte tijd onbruikbaar gemaakt.Toch worden er steeds weer pogingen gedaan om de jeugd voorzieningen te bieden die aansluiten bij de behoefte van deze doelgroep want een gebrek aan voorzieningen voor deze doelgroep leidt zeker tot overlastsituaties. Zorg en begeleiding van jongeren in brede zin verdienen de aandacht. Goed contact met de ouders en weten waar zij behoefte aan hebben op het gebied van zorg en begeleiding van de jongeren is een belangrijke voorwaarde. Dan kan de benodigde ondersteuning op maat en dichtbij de mensen worden georganiseerd. Daarom zal het bestuur van Plaatselijk Belang in een later stadium alsnog een poging doen om te proberen ouders met hun kinderen om tafel te krijgen en met hen in gesprek te komen en hen te betrekken bij het toekomstige beleid. Conclusies opgroeien Conclusie 1: het consultatiebureau moet worden behouden in het dorp; Conclusie 2: de peuterspeelzaalruimte in het dorpshuis voldoet niet; Conclusie 3: er zijn geen mogelijkheden voor naschoolse opvang; Conclusie 4: er zijn te weinig speelmogelijkheden voor de verschillende leeftijdsgroepen; Conclusie 5: er is sprake van overlast door een kleine groep jongeren; Conclusie 6: er is behoefte aan een jeugdhonk; Conclusie 7: thema jeugd en jongeren is onderbelicht gebleven. Actiepunten opgroeien Actie 1: het realiseren van een volwaardige peuterspeelzaalaccommodatie in het nieuwe MFC; Actie 2: de naschoolse opvang wordt gerealiseerd, al dan niet binnen de Brede Schoolontwikkeling; Actie 3: inventariseren van de huidige speelmogelijkheden en aangeven aan welke uitbreiding voor welke leeftijdsgroep van belang is; Actie 4: met de gemeente wordt een aanpak afgesproken wat betreft overlast bezorgende jongeren; Actie 5: de mogelijkheden van een nieuw jeugdhonk worden onderzocht. Realisatie vindt alleen plaats binnen strikte voorschriften en binnen duidelijke afspraken over verantwoordelijkheden en bevoegdheden volgens de strikte voorwaarden die staan beschreven in het Beleid Jeugdhonken van de gemeente; Actie 6: er wordt wederom een poging gedaan met de jongeren en hun ouders in gesprek te komen; Actie 7: zorg en begeleiding van jongeren en hun ouders moet op een toegankelijke manier worden georganiseerd. Tijdsinvestering:

verdeeld over het tijdsbestek van deze toekomstvisie gezien de afhankelijkheid van en samenhang met andere onderwerpen.


18

10.3 Sport en ontspanning Op sportgebied is Oudemirdum goed voorzien. Aan de Fonteinwei liggen de sportvelden van de Nijemirdum Oudemirdum Kombinatie (NOK) en aan de Sminkewei ligt de fraaie 9-holes baan van de Golfclub Gaasterland voor zowel de beginnende als de geoefende golfer. De golfliefhebbers kunnen op deze prachtige baan sportiviteit combineren met rust en natuur. De accommodatie van NOK bestaat uit voetbalvelden, tennisbanen, kleedruimtes, opslag en een kantine. Het organiseren van de sport ligt helemaal bij het particulier initiatief. Oudemirdum mag zich rijk rekenen met een prima georganiseerde, zeer actieve sportvereniging als NOK. Een sportvereniging die een bindende factor is, ook op sociaal vlak. Het huidige aanbod (dat als positief wordt ervaren) bestaat uit voetbal, volleybal, tennis en gymnastiek. Minimaal behoud van het huidige aanbod is een voorwaarde voor de langere termijn. Al is de kwaliteit van de buitensportaccommodaties goed, er zijn toch wensen om uit te breiden en de buitensportvoorzieningen verder te ontwikkelen. Er is ’s winters behoefte aan het binnen organiseren van tennistrainingen en een ruimte voor zaalvoetbal. Overleg en samenwerking tussen de sportverenigingen en de gemeente binnen het WCS-overleg (Welzijn, Cultuur, Sport) worden door NOK positief ervaren. Maar ook op sportgebied zijn er de nodige wensen en aandachtspunten. De huidige sportzaal bij het dorpshuis is te klein. Met name de (school)gymnastiek en volleybal ondervinden hinder van de beperkingen van de huidige sportzaal. Grootste knelpunt is dat de volleyballers geen thuiswedstrijden in Oudemirdum kunnen spelen. Dit is jammer voor het thuispubliek, dat altijd zal moeten reizen om een wedstrijd te bezoeken. Dit gaat zeker ten koste van de betrokkenheid van het thuispubliek. Deze situatie van reizen geldt ook voor het trainen. Dit is zeker een belemmering van de groei, de ontwikkeling en de binding met zaalsporten. Er moet op de middellange termijn aandacht komen voor (uitbreiding van) de sportmogelijkheden en voorzieningen voor de groeiende groep 50-plussers. Integratie op het sportcomplex (bijv.een Jeu de Boulesbaan) is een uitstekende mogelijkheid. Daarnaast is er behoefte aan sportmogelijkheden voor mensen met een beperking. Een laatste aandachtspunt is de skeeler- en ijsbaanlocatie. De skeeler- en ijsbaanlocatie zou een centrale, multifunctionele bestemming moeten krijgen, gericht op sport, evenementen en festiviteiten. Er is een geschikte locatie voor, namelijk de locatie naast het voetbalveld en dichtbij de plaats waar het MFC komt te staan. Conclusies sport en ontspanning Conclusie 1: de huidige sportzaal voldoet niet aan de eisen die daar wat betreft binnensporten aan worden gesteld; Conclusie 2: er zijn te weinig sportmogelijkheden voor 55-plussers; Conclusie 3: er zijn geen sportmogelijkheden voor mensen met een beperking; Conclusie 4: er is behoefte aan meer sportmogelijkheden zoals badminton, zaalvoetbal, danssporten enz. Conclusie 5: het ontbreekt Oudemirdum aan een skeeler- en ijsbaan. Actiepunten sport en ontspanning Actie 1: de huidige sportzaal vervangen door een nieuwe sporthal die toereikend is voor meerdere zaalsporten en voldoet aan de eisen die moderne sportbeoefening daaraan stelt. Voorkeur voor de locatie: bij de huidige sportvelden; Actie 2: de sportmogelijkheden worden uitgebreid met meerdere sporten; Actie 3: inventariseren van de behoefte aan sportvoorzieningen voor 55-plussers; Actie 4: op basis van de uitkomsten van actie 2 de gewenste voorzieningen realiseren; Actie 5: realiseren van sportmogelijkheden voor mensen met bepaalde beperkingen; Actie 6: aanleg van een skeeler/ijsbaan naast het voetbalveld. Tijdsindicatie:

2006-2009


19

10.4 Cultuur Op cultureel gebied heeft Oudemirdum heel wat te bieden. Er zijn twee kerken waarvan de de kerk in de dorpskern een monument is dat wordt beschermd op basis van de Monumentenwet. De in NeoRomaanse stijl gebouwde kerk is in 1790 voltooid. In 2000 heeft de kerk een belangrijke renovatie ondergaan. Belangrijke elementen zijn daarbij bewaard gebleven zoals de eiken preekstoel uit de zeventiende eeuw, het doophek, een zerk van rode Bremersteen uit de twaalfde eeuw, een venster met gebrandschilderd glas uit 1790, het (in 2000 gerestaureerde) één-klaviersorgel uit 1900 en de torenklok uit 1458. Het woonhuis aan de Jan Schotanuswei 40 is geen monument in de officiële zin van het woord maar wordt wel aangemerkt als “karakteristiek”en verdient het predikaat “behoudenswaardig”. Een deel van de oude dorpskern wordt volgens de Friese Archeologische Monumentenkaart Extra (Famke) aangemerkt als een terrein van hoge oudheidkundige waarde omdat die stamt uit de Late Middeleeuwen/Nieuwe Tijd. De verwachting is dat zich restanten uit de Steentijd c.q. vroege Bronstijd in de bodem bevinden. Worden er ontwikkelingen in de dorpskern verwacht dan zal daar eventueel eerst een archeologisch onderzoek worden uitgevoerd. Kippenburg is een landhuis dat in 1834 door de familie van Swinderen is gekocht. Het moest dienen als pluimveebedrijf, wat de naam al doet vermoeden. Het bedrijf was niet rendabel en werd in 1850 omgebouwd tot logement annex café. Tegenwoordig wordt het alleen nog als vakantiehuis verhuurd.

Rinia State is een voornaam neoclassicistisch landhuis. Het bouwwerk stamt uit 1843 en is ontworpen door de Leeuwarder stadsarchitect Thomas Romein. Het hele landgoed beslaat 4 hectare eigen grond, bos en weiland. Het landhuis wordt privé bewoond en is niet toegankelijk voor bezoekers.

De luchtwachttoren aan het Huningspaed werd in de vijftiger jaren gebruikt door de luchtbeschermingsdienst als uitkijktoren voor het waarnemen van eventuele vijandelijke vliegtuigen. Door allerlei technologische ontwikkelingen werd de toren niet meer gebruikt en raakte in verval. Door de gebroeders Jaarsma uit Oudemirdum is de toren opgekocht en opgeknapt en is tegenwoordig af en toe opengesteld voor de bezoekers zoals tijdens de open monumentendag. Voor de bewoners van Oudemirdum zijn er diverse culturele mogelijkheden: de bibliobus, het Interkerkelijk Streekkoor, de Toneelvereniging “De Snypscharen”. Aan een geschikte ruimte voor optredens ontbreekt het momenteel. In de zomer worden door de Stichting Recreatie en Middenstand diverse activiteiten georganiseerd tijdens de zomerperiode voor bewoners en toeristen. Op muziekgebied zijn dat het Toerissimofestival en de concerten in de kerk. Mar en Klif, het bezoekerscentrum van Zuidwest Friesland, beschikt over een permanente tentoonstelling over natuur en landschap in Zuidwest Friesland. Het spoor van de das volgend vind je alle informatie over natuur, cultuur, geschiedenis en landschap. Er zijn zowel individuele- als groepsactiviteiten. Kinderen kunnen het Kabouterpad, het Spechtenpad of de rugzakjeroute volgen. Scholen kunnen voor alle leeftijdsgroepen bij Mar en Klif terecht voor educatieve programma’s buiten in het bos en langs het water. Tevens zijn er voor de scholen leskisten, lesbrieven en opgezette dieren beschikbaar voor projecten. Over de toekomstige locatie van Mar en Klif lopen de meningen zeer uiteen. Eind jaren ‘90 heeft het bestuur van Mar en Klif al besloten dat het wenselijk is het bezoekerscentrum en alle daarbij horende activiteiten te verplaatsen naar Rijs. Tot op vandaag is nog niet bekend of dat ook doorgaat. Er zijn geluiden Mar en Klif onder te brengen bij het MFC. Een ander alternatief is dat Mar en Klif naar de buurt van de manege wordt verplaatst. Voor het bestuur van Mar en Klif zijn dit geen opties. Het is wel duidelijk dat het merendeel van de bewoners van Oudemirdum Mar en Klif voor het dorp wil behouden, ook al omdat het VVV erin is ondergebracht.


20

Op historisch gebied zou meer aandacht moeten worden besteed aan het behoud van onder andere de Gaaikemabank, de Kliffen, de zwerfkei, het Jolderenbos, het Meadenspead/Belgenpad, de gedenksteen, Elfbergen en de bosvijver. Een voorbeeld van dat onderhoud is de adoptie van de graven van de familie Star Numan door Plaatselijk Belang. Tenslotte horen we steeds geluiden over hoe leuk het zou zijn als Oudemirdum weer een vaste muziektent zou krijgen. Wel moet worden voorkomen dat het een hangplek voor jongeren wordt.

Conclusie 5: Conclusie 6:

Conclusies cultuur Conclusie 1: Oudemirdum heeft veel te bieden op cultureel gebied maar die mogelijkheden zijn onvoldoende bekend; Conclusie 2: de historie van Oudemirdum en omgeving wordt onvoldoende voor het voetlicht gebracht; Conclusie 3: de staat van diverse objecten zoals de Gaaikemabank is slecht door achterstallig onderhoud; Conclusie 4: er is geen geschikte ruimte voor toneeluitvoeringen en andere optredens; de toekomst van Mar en Klif is nog steeds onduidelijk. De bewoners willen het bezoekerscentrum voor het dorp behouden; een vaste muziektent versterkt de functie van het dorpscentrum.

Actiepunten cultuur Actie 1: het realiseren van een grote zaal met podium voor toneel- en overige voorstellingen en disco in het nieuwe MFC; Actie 2: bij plaatsen met cultuurhistorische waarde bordjes plaatsen met uitleg en excursies organiseren langs die plaatsen; Actie 3: van objecten van cultuurhistorische waarde de staat van onderhoud inventariseren en waar nodig repareren/restaureren; Actie 4: het plaatsen van een vaste muziektent op de Brink; Actie 5: Plaatselijk Belang brengt het bestuur van Mar en Klif nogmaals op de hoogte van het grote belang dat de bewoners eraan hechten dat Mar en Klif in het dorp blijft; Actie 6: het voortbestaan van de VVV in Oudemirdum moet worden gewaarborgd. 10.5 Welzijn en zorg Oudemirdum kent in zijn algemeenheid een breed pakket aan zorgen welzijnsvoorzieningen. Een aantal huisartsen heeft zitting in het dorp, het aanbod van de Thuiszorg is zeer gevarieerd en Tafeltje Dekje wordt alom geroemd. Kortom, er is sprake van zorg in de brede zin van het woord met voldoende vrijwilligers om alle taken uit te voeren. Ook in de nieuwe wijken van Oudemirdum wordt een groeiende saamhorigheid gesignaleerd en zorgen jongeren voor ouderen. Knelpunt bij alle voorzieningen in het dorpshuis is de huidige accommodatie. Zoals in het hoofdstuk “Wonen” al is besproken is er behoefte aan seniorenappartementen met zorgvoorzieningen. Omdat mensen langer zelfstandig wonen zal de nadruk steeds meer op voorzieningen komen te liggen en op onderwerpen als dagopvang. Het is in de toekomst niet meer vanzelfsprekend dat zorgen welzijnsactiviteiten door de overheid worden geregeld. Midden 2006 staat er een grote verandering op stapel met het inwerkingtreden van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De huidige Welzijnswet, de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) en delen van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) komen te vervallen en worden ondergebracht in de WMO. Die wordt uitgevoerd door gemeenten. Uitgangspunt is dat mensen eerst zoveel mogelijk zelf regelen voordat een beroep wordt gedaan op de professionele zorg. Dat zal de druk op mantelzorgers en vrijwilligers doen toenemen.


21

Het is voor Plaatselijk Belang en geïnteresseerden belangrijk deel te nemen aan de overleggen die met de gemeente plaats gaan vinden. De gemeente is namelijk wettelijk verplicht iedere vier jaar het beleid op verschillende terreinen van zorg in overleg met burgers en cliënten te ontwikkelen. Na die vier jaar wordt gezamenlijk gekeken wat ervan terecht is gekomen. De gemeente is al begonnen met overleggen door het organiseren van gespreksbijeenkomsten voor ouderen over het onderwerp “Ouderenproof maken van de gemeente”. Uit de gesprekken rond de toekomstvisie is ook de behoefte aan één loket gebleken waar men met alle vragen over servicevoorzieningen op het gebied van zorg en welzijn terecht kan. De functie van dit loket is informatief, dienstverlenend en verwijzend. Ook het opzetten van zo’n loket op een laagdrempelige, toegankelijke locatie is één van de verplichtingen van de WMO. Met name de zorg voor ouderen en mensen met een beperking hoort een hoog kwaliteitsniveau te hebben. De verwachting is dat uitbreiding van (woningen met) zorgvoorzieningen de werkgelegenheid in de zorg zal bevorderen. Conclusies Welzijn en Zorg Conclusie 1: men is tevreden over het huidige voorzieningenniveau; Conclusie 2: de huisvesting van zorg- hulp- en dienstverleners laat te wensen over; Conclusie 3: de ontwikkeling van de WMO is van grote invloed op de toekomst; Conclusie 4: er is behoefte aan één loket voor welzijn en zorg; Conclusie 5: de zorg voor ouderen en mensen met een beperking moet kwalitatief hoogwaardig zijn. Actiepunten Welzijn en Zorg Actie 1: Er wordt een werkgroep Welzijn en Zorg opgericht die verder onderzoek doet naar het huidige voorzieningenniveau en in hoeverre dat is afgestemd op de toekomstige vraag gezien de verwachte toename van zorgvraag; Actie 2: zorg- hulp- en dienstverleners krijgen een nieuwe accommodatie in het MFC; Wanneer dit te lang op zich laat wachten moet de huidige huisvesting worden opgeknapt; Actie 3: deelnemen aan de overleggen van de gemeente over het vormgeven van het WMObeleid; Actie 4: het loket voor zorg en welzijn ontwikkelen en onderbrengen in het MFC. 10.6 Het Multifunctioneel Centrum (MFC) Het realiseren van het MFC is de wens van velen in Oudemirdum. Het is de oplossing voor vele knelpunten die zich in Oudemirdum voordoen. Voor de peuterspeelzaal, voor de dokter en vooral op het gebied van binnensportactiviteiten (zie bijlage 4). Het MFC gaat onderdak bieden aan allerlei voorzieningen op het gebied van sport, ontspanning en zorg.Het gaat het sociaal-culturele dorpshart worden voor alle leeftijdsgroepen. Een plek waar alle diensten bij elkaar gaan komen op een professionele manier en volgens de eisen en wetten van deze tijd. Een plek waar hoge kwaliteitseisen worden gesteld aan de accommodaties. Voor de Stuurgroep MFC is er nog een lange weg te gaan. Het wachten is op de eerste ontwerpen van de architect en het werven van voldoende financiën heeft de hoogste prioriteit. Voor het MFC is een verantwoorde, solide bedrijfsvoering nodig, zonodig ondersteund met de juiste subsidies. Tevens is een professionele besturing van groot belang. Conclusies MFC Conclusie 1: het dorpshuis It Klif voldoet niet meer aan de eisen die worden gesteld aan voorzieningen op het gebied van sport, ontspanning en zorg; Conclusie 2: het realiseren van het MFC heeft grote voorrang; Conclusie 3: het realiseren van het MFC is nog van veel factoren afhankelijk waaronder de financiën en een sluitende bedrijfsvoering.


22

Actiepunten MFC: Actie 1: naar het bestuur van de Stichting It Nije Klif wordt de noodzaak van het realiseren van het MFC, als wens van de inwoners en andere betrokkenen, sterk benadrukt; Actie 2: de volgende voorzieningen worden ondergebracht in het MFC: Een grote sporthal met voldoende ruimte voor schoolsport en wedstrijdsport Een keuken volgens de eisen die daar vanuit horeca en ARBO aan worden gesteld voor Tafeltje Dek je en het MFC Een grote zaal met podium voor toneelvoorstellingen en andere culturele activiteiten Vaste locatie voor de peuterspeelzaal Jeugdhonk Vergaderruimte voor verenigingsactiviteiten Centrale ruimte/bar voor ontmoeting en ontspanning, bijv. biljarten Centrale garderobe en toiletten Gezondheidscentrum met behandelkamers, wachtkamer en boxenkamer Internetcafé Opties: loket voor zorg en welzijn, een aula, een bibliotheek, een pinautomaat, een basisschool en winkels.


23

10.7 Toerisme en recreatie Oudemirdum is het toeristische hart van de gemeente Gaasterlân Sleat en ligt tussen het IJsselmeer en de Gaasterlandse bossen. Een positieve uitstraling als toeristisch en recreatief dorp mag wel meer worden ontwikkeld. Daarbij wordt niet gedacht aan uitbreidingen maar (met behoud van het kleinschalige karakter) realiseren van een hoogwaardige kwaliteit van de huidige voorzieningen. De bossen, het recreatieterrein De Hege Gerzen aan het IJsselmeer, het Oudemirdumer Klif, het Mirnser Klif, de vele mogelijkheden om te kamperen of een huisje te huren, het attractiepark Sybrandy, de vele sportmogelijkheden en de bezienswaardigheden bieden een breed scala aan activiteiten. Maar de toeristen moeten op een duidelijke manier worden gewezen op alle mogelijkheden die er zijn. Het dorp is immers voor een deel afhankelijk van de inkomsten uit de recreatiesector. Toename van het aantal toeristen vergroot het draagvlak voor voorzieningen die ook ten goede komen aan de bewoners. Meer bezoekers besteden ook meer in het dorp. De staat van de wandelpaden is in een aantal gevallen slecht en er is behoefte aan het aanleggen van nieuwe wandelpaden. Ook mountainbikers zijn op zoek naar meer mogelijkheden om hun sport te beoefenen in de omgeving van Oudemirdum. Tenslotte is er behoefte aan meer rustplaatsen in en buiten het dorp. Conclusies toerisme en recreatie Conclusie 1: Oudemirdum staat als toeristisch en recreatief dorp niet nadrukkelijk genoeg op de kaart; Conclusie 2: er wordt te weinig aandacht besteed aan de diverse activiteiten waardoor zowel de eigen bewoners als de toeristen niet op de hoogte zijn van alle mogelijkheden; Conclusie 3: op het gebied van kano’s en kleine boten zijn er te weinig mogelijkheden; Conclusie 4: er zijn onvoldoende wandelpaden en de wel aanwezige paden hebben een slechte staat van onderhoud. Dit is met name een probleem voor ouderen en mensen met een beperking die afhankelijk zijn van een rolstoel of rollator; Conclusie 5: er zijn geen mogelijkheden voor mountainbikers; Conclusie 6: er zijn te weinig rustplaatsen in de vorm van bankjes in Oudemirdum en omgeving. Actiepunten toerisme en recreatie Actie 1: Oudemirdum moet werken aan een sterke, breed uitgedragen uitstraling als toeristisch en recreatief dorp. Dat ondersteunt het dorpsbelang en bevordert de werkgelegenheid in de recreatiesector; Actie 2: er moet een actievere voorlichtingscampagne worden gevoerd wat betreft het activiteitenprogramma om zo meer publiek en deelnemers te trekken; Actie 3: op korte termijn mogelijkheden onderzoeken om de Sminkevaart bevaarbaar te maken en een aanlegsteiger te realiseren zo dicht mogelijk bij het dorp; Actie 4: bestaande wandelpaden verbeteren en nieuwe aanleggen (zie volgende acties) met als doel het verbeteren van de toegankelijkheid voor mindervaliden; Actie 4: herstellen van bestaande wandelpaden zoals het Belgenpad en het verbindingspad tussen de Star Numanwei en de Liemerige Wei; Actie 5: aanleggen van een geasfalteerd wandelpad om de Golfbaan heen; Actie 6: aanleggen van een wandelpad langs de kliffen van de Hege Gerzen naar Mirns; Actie 7: aanleggen van een ruiterpad langs de Fonteinwei; Actie 8: er worden speciale mountainbikeroutes aangewezen die duidelijk worden aangegeven op de bewegwijzering; Actie 9: bewegwijzering van het hele gebied verbeteren; Actie 10: in en om Oudemirdum worden bankjes geplaatst. Tijdsindicatie: 2006-2009 met als aandachtspunt dat simpele oplossingen zoals de bankjes snel worden gerealiseerd.


24

11. De prioriteiten van Oudemirdum Aangezien er heel wat onderwerpen, knelpunten en wensen de revue zijn gepasseerd en niet alles tegelijk kan worden aangepakt, hebben wij de volgende prioriteiten gesteld: 1. verder ontwikkelen en realiseren van het MFC op een verantwoorde basis (bedrijfsvoering); 2. het ontwikkelen van een totaalplan voor de ruimte achter de school: een achteruitgang school, woningbouw en het MFC; 3. bouwen woongelegenheid ouderen; 4. planmatige aanpak van de huizenmarkt voor starters zowel voor huur- als koopwoningen; 5. inventarisatie van knelpunten en mogelijke oplossingen betreffende het ondernemersklimaat en werkgelegenheid; 6. de recreatieondernemers stemmen hun activiteiten onderling af en ontwikkelen een gezamenlijk beleid voor Oudemirdum en omgeving. Zo geven zij (eventueel in regionaal verband) een impuls aan de recreatiesector; 7. directe verkeersproblematiek, die knelpunten oplevert, oplossen; 8. oplossen van kleine ergernissen waar weinig tijd en kosten mee zijn gemoeid.

12. Hoe nu verder Er is van verschillende kanten belangstelling voor de gang van zaken in de kleine dorpen. De provincie Fryslân neemt in haar beleid op dat de dorpen een toekomstvisie zouden moeten hebben. De burgemeester van de gemeente Gaasterlân-Sleat is oprecht geïnteresseerd in het wel en wee van de dorpen en vraagt ook een en ander eens op papier te zetten. Dat hebben we graag gedaan. Alleen hebben we één grote zorg. Bij een proces als het ontwikkelen van een toekomstvisie worden veel dorpsbewoners en ondernemers betrokken. Door de onderwerpen die aan bod komen, worden wel verwachtingen gewekt dat er daadwerkelijk zaken gaan veranderen en vooral verbeteren. In hoeverre kunnen die verwachtingen nu worden waargemaakt? Hoe krijgen wij de toekomstvisie vertaald naar het gemeentelijk beleid? Wij zijn realistisch genoeg om te beseffen dat niet alles tegelijkertijd kan worden aangepakt of evenveel aandacht krijgt. Wij zouden graag willen dat de toekomstvisie van Oudemirdum een vertaling krijgt naar het gemeentelijk beleid. Dat vraagt een actieve rol van Plaatselijk belang en eventuele werkgroepen maar ook van de gemeente. We willen er met de gemeente naar streven het goede voor de toekomst veilig te stellen en waar mogelijk nieuwe ontwikkelingen te steunen waarbij Plaatselijk Belang optreedt als gesprekspartner van de gemeente. Gemeentebrede samenwerking zal onontbeerlijk zijn in de toekomst. De ideeën van de gemeente voor de komende jaren en die van de dorpen zullen elkaar moeten vinden wil er een vertaalslag gemaakt kunnen worden van de toekomstvisie naar de praktijk. Meerdere dorpen in de gemeente hebben al een toekomstvisie of zijn ermee bezig die te ontwikkelen. Afstemming met andere dorpen en de gemeente over bovendorpse voorzieningen is dan ook noodzakelijk. Door te kijken naar wat door schaalvergroting kan worden gerealiseerd kunnen zaken gezamenlijk worden opgepakt. Oudemirdum wil daar graag een rol in spelen mits er aandacht blijft voor de lokale invulling. Zo zorgen burgers, ondernemers en gemeente in gezamenlijke verantwoordelijkheid dat de einddoelen worden gehaald en het toekomstbeeld van Oudemirdum in 2015 geen droom maar werkelijkheid wordt. Actiepunten voortgang Actie 1: in overleg met de gemeente wordt de Toekomstvisie Oudemirdum getoetst aan de beleidsplannen van de gemeente: in hoeverre sluiten voorgestelde acties aan op het gemeentelijk beleid; Actie 2: met de uitvoering van activiteiten die aansluiten bij het gemeentelijk beleid kan op korte termijn worden begonnen; Actie 3: de gemeente wordt verzocht de overige activiteiten te plaatsen binnen het toekomstige gemeentelijk beleid; Actie 4: in overleg met de gemeente wordt een tijdpad gemaakt voor de uitvoering van de activiteiten binnen de looptijd van de toekomstvisie; Actie 5: het activiteitenplan en tijdpad vormen een soort raamwerk dat aan de gemeenteraad kan worden voorgelegd. Na goedkeuring kan het raamwerk worden uitgewerkt en ingevuld.


25

12.1 Communicatie Het voorliggende rapport is tot stand gekomen in nauwe samenspraak met vele betrokkenen in Oudemirdum. De voorlopige versie is in verschillende overleggen besproken en in de eindversie is al het commentaar van betrokkenen verwerkt. Wij dringen erop aan de communicatie over de voortgang van het rapport net zo voortvarend op te pakken als bij de voorbereiding ervan. Na het aanbieden van het rapport door het Plaatselijk Belang aan het gemeentebestuur van Gaasterlân-Sleat, ontvangen ook de politieke partijen een exemplaar. Plaatselijk Belang verzoekt het College en de Raad op korte termijn een eerste reactie te geven. In overleg met de betrokkenen bij de gemeente worden vervolgens de actiepunten uit hoofdstuk 12 (hoe nu verder) uitgewerkt. De beoogde resultaten van het overleg met de gemeente: zicht op de aansluiting van de toekomstvisie op het gemeentelijk beleid; afspraken over het uitvoeren van de actiepunten die aansluiten bij het gemeentelijk beleid; overige activiteiten worden meegenomen in de ontwikkeling van het toekomstige beleid; een tijdpad voor uitvoering van de activiteiten binnen de looptijd van de toekomstvisie; afspraak over wat Oudemirdum zelf gaat doen; een totaalplaatje dat wordt voorgelegd aan de raad. Met het aanbieden van het rapport aan Plaatselijk Belang is de Stuurgroep Toekomstvisie opgeheven. Wij adviseren Plaatselijk Belang een werkstructuur te bedenken waarmee zij zich slagvaardig en deskundig bij kan laten staan bij de uitwerking van de toekomstvisie. Voor een actieve voortgangsbewaking zou er tweemaal per jaar overleg tussen het dagelijks bestuur van Plaatselijk Belang en een adviesgroep plaats moeten vinden.Daarbij kan worden gedacht aan een aantal leden van de huidige stuurgroep. Die voortgang wordt steeds getoetst aan de uitgangspunten van de toekomstvisie. Met een dergelijke werkstructuur kan Plaatselijk Belang zich laten adviseren en ondersteunen in haar rol als gesprekspartner van de gemeente. Deze werkgroepen hebben een adviserende rol en “voeden” het Plaatselijk Belang dat gesprekspartner is van de gemeente. Om het draagvlak voor de toekomstvisie bij de bewoners vast te houden worden ze via een nieuwsbrief regelmatig op de hoogte gehouden van de voortgang. Bronnen: De enquête van Plaatselijk Belang in 2001 Rondetafelgesprekken Uitkomsten vragenlijsten van Werkgroep A De werkdocumenten van de werkgroepen A. B, C en D Informatie FLD Toekomstvisie van Jirnsum Toekomstvisie van Oudega-Kolderwolde Beleidsplan Gaasterlân-Sleat 2002-2006 Bestemmingsplan Oudemirdum Bestemmingsplan buitengebieden Door de eeuwen heen: H.J. Doeleman De Gaasterlandse bossen: Bauke Boersma Informatie van Henk Dijkstra www.oudemirdum.nl www.marenklif.nl www.hegegerzen.nl www.golfclub-gaasterland.nl


26

Bijlage 1 Stuurgroep en werkgroepleden Toekomstvisie Oudemirdum Stuurgroep Piet Jan Schotanus, Rinke Koopmans, Richtsje Visser, Pietsje Stellingwerff, Wim en Rietje Smit, John Baukema, Yde Kuipers, Jelle Twijnstra, Johannes Ruiter,

Voorzitter Coördinator Coördinator Coördinator Coördinator Notulist Lid Plaatselijk Belang Plaatselijk Belang

Werkgroep A: welzijn, zorg, wonen, saamhorigheid Richtsje Visser, Yde Kuipers Esther Schilstra Henk Landsheer Ruurd Hans de Boer

Coördinator

Werkgroep B: ruimtelijke ordening, verkeer, parkeren, openbaar vervoer Wim en Rietje Smit, Jelte de Jong Piet Pietersma Jappie Stegenga

Coördinator

Werkgroep C: sport en ontspanning, recreatie, toerisme, cultuur Pietsje Stellingwerff, Irmgard Baars Theunis Stegenga Geert Wiekel Johannes Haga Ep Jansen

Coördinator

Werkgroep D: bedrijven, werkgelegenheid, voorzieningen Rinke Koopmans, Dick Sprong Jan Westra Joop de Vries

Coördinator


27

Bijlage 2

Organisatieschema

Bestuur Plaatselijk belang

Stuurgroep Toekomstvisie

Werkgroep A

Werkgroep B

Werkgroep C

Werkgroep D

Welzijn Zorg Wonen Saamhorigheid

Ruimtelijke ordening Verkeer Parkeren Openbaar vervoer

Sport Ontspanning Recreatie Toerisme Cultuur

bedrijven werkgelegenheid voorzieningen


28

Bijlage 3 Beknopte uitwerking enquête Werkgroep A Werkgroep A heeft een vragenlijst voorgelegd aan 18 (belangen)groepen op het gebied van welzijn, wonen en zorg. Hen werd gevraagd twee sterke punten en twee punten die verbeterd zouden moeten worden, te benoemen. Onderstaande “turflijst” geeft in het kort de uitkomsten daarvan aan. positief onderwerp

betrokkenheid, leefbaarheid huisartsenzittingen middenstand verenigingsleven tafeltje dekje natuur consultatiebureau tussenschoolse opvang thuiszorg knus centrum peuterspeelzaal recreatieve mogelijkheden speelmogelijkheden kinderen rabobank basisschool veiligheid gevarieerd woningaanbod ouderengymnastiek NOK dorpshuis activiteiten zorginstanties plaatselijk belang zomeractiviteiten hulplijn medicijnuitdeelpost nieuwbouwwijken schoon geen bebouwing IJsselmeerkust kerk vrijwilligerswerk


negatief aantal x

onderwerp

12 9 8 7 6 6 5 5 5 4 4 4 4 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1

peuterspeelzaal (accommodatie) aantal starterswoningen overlast jeugd/alcohol betaalbare seniorenwoningen integratie oorspr. + nieuwe bewoners busverbinding gangbaarheid paden voor mindervaliden naschoolse opvang (accommodatie) Recreatiemogelijkheden ouderen/gehandicapten zorg voor ouderen bij sneeuwval verkeersituatie school sportfaciliteiten gymzaal ruimte voor activiteiten meer contact tussen verenigingen naschoolse opvang (professionalisering) aanbod huurwoningen communicatie naar jongeren geen kroeg terugkeer uitleendepot hulpmiddelen mogelijkheden dagbesteding meer zorgmogelijkheden woningaanbod gezinnen parkeeraccommodatie school autogebruik korte ritjes ouderenactiviteiten saamhorigheid hoge schuttingen dorpshuis besluitvorming (niet krachtig) vervoersdienst ouderen/gehandicapten keuken dorpshuis volgens ARBO wetgeving slechte verlichting seniorenwoningen Ikebosker slechte waterafvoer Ikerbosker kermis in de buurt van de begraafplaats bereikbaarheid recreatie-woningen Beukenlaan voor ambulance

aantal x

8 6 5 4 4 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

29

Bijlage 4 Samenvatting van de Algemene Uitgangspunten van het Multi Functioneel Centrum (MFC) It Nije Klif Participanten: De Stichting Mienskipshûs Aldemardum, SV NOK, Peuterspeelzaal, PKN-kerk, Chr. Basisschool, Vereniging voor Plaatselijk Belang Oudemirdum, Jeugdhonk, Thuiszorg en artsenpraktijk, commerciële initiatieven (supermarkt). Daarnaast zal het gebouw worden gehuurd en gebruikt door een groot aantal groeperingen. Opdrachtgever nieuwe gebouw: Stichting It Nije Klif Beleidsuitgangspunten: o MFC als sociaal-cultureel dorpshart o Uitnodigend voor alle doelgroepen (jong en oud) o Toegankelijk voor alle doelgroepen (jong en oud) o Integratie verschillende leeftijdsgroepen (jong ontmoet oud) o Organisatorische en ruimtelijke samenwerking Uitgangspunten gebouw: o Licht, sfeervol, uitnodigend o Kindvriendelijk, -veilig o Samenvoegbare ruimten(afsluitbaarheid) o Aanpasbaar/flexibel o Passend in de omgeving: rustig en landelijk (natuur) Opzet nieuwe gebouw: Multifunctioneel gebouw, entree en hal zijn voor het gehele gebouwencomplex. Hal, entree en garderobe t.b.v. huurders en bezoekers, ruime ingang, rolstoeltoegankelijk. Foyer is een soort centraal plein. Centrale ruimte en bruin café moeten zowel gezamenlijk als afzonderlijk kunnen worden gebruikt. Keukenbediening moet dan ook gescheiden mogelijk zijn. Grote zaal voor 200-230 personen met hoogte voor muziek. Grote toneelzaal met een afzonderlijk podium dat door een schuifwand kan worden afgesloten. Tevens verrijdbare tribune. Drie verhuurbare ruimten van + 40 m² met voldoende bergruimte i.v.m. verschillende huurders. Spreek- werken vergaderruimten algemeen karakter, met een computer-aansluiting. Berging bij de keuken bereikbaar voorkleine vrachtwagen. Peuterspeelzaal bestaat uit een (deelbare) groepsruimte t.b.v. 2 groepen op 4 dagdelen. Eigen entree met garderobe. Dient te zijn voorzien van warm- en koudwatervoorziening, eenvoudige keuken, verschoningsruimte en twee peutertoiletten. Buitenspeelplaats bereikbaar vanuit de groepsruimte. Bergruimte bestaand uit een bergkast en een afzonderlijke berging voor groot spelmateriaal. Kantoor met telefoon- en computerfaciliteiten. Gezondheidsruimten bereikbaar vanuit de centrale hal. Ruimte voor een arts, ruimte voor een verpleegkundige, een boxenkamer en toiletten. Gezamenlijk gebruik met anderen uit de gezondheidszorg wordt nader overlegd. Jeugdhonk met een eigen ingang. Ontsluiting van binnen het gebouw is aanwezig. Voorzieningen tegen geluidsoverlast. Sportaccommodatie: Een sporthal van 24 x 44 m². Biedt ruimte aan drie volleybalvelden. Rekening houden met een tribune voor toeschouwers. Vier kleedkamers voor de binnensport en twee voor de scheidsrechters. Een eigen verwarmings- en ventilatiesysteem. Het MFC biedt verder een commerciële ruimte die kan worden verkocht aan een bedrijf, winkel, toeristische activiteit, een internetcafé en eventueel een jeugdbibliotheek. Het parkeerterrein bestaat uit 100 parkeerplaatsen.


30

De prioriteiten van Oudemirdum 1.

verder ontwikkelen en realiseren van het MFC op een verantwoorde basis (bedrijfsvoering);

2.

het ontwikkelen van een totaalplan voor de ruimte achter de school: een achteruitgang school, woningbouw en het MFC;

3.

bouwen woongelegenheid ouderen;

4.

planmatige aanpak van de huizenmarkt voor starters zowel voor huur- als koopwoningen;

5.

inventarisatie van knelpunten en mogelijke oplossingen betreffende het ondernemersklimaat en werkgelegenheid;

6.

de recreatieondernemers stemmen hun activiteiten onderling af en ontwikkelen een gezamenlijk beleid voor Oudemirdum en omgeving. Zo geven zij (eventueel in regionaal verband) een impuls aan de recreatiesector;

7.

directe verkeersproblematiek, die knelpunten oplevert, oplossen;

8.

oplossen van kleine ergernissen waar weinig tijd en kosten mee zijn gemoeid.


31

in doarp mei takomst foar eltsenien!

Recommend Documents