Uitvoeringsagenda Mei elkenien foar elkenien

Uitvoeringsagenda 2015-2019

Mei elkenien foar elkenien

2





3

Inhoudsopgave

1 Inleiding

4

6

2

Voor krachtige gemeenschappen 2.1 Het sociale domein 2.2 Betrekken van iedereen 2.3 Verlaging opcenten

9 10 10 11

3

Voor een toekomstbestendige economie 3.1 Innovatieplatform 3.2 Investeren in organiserend vermogen 3.3 Investeren in het Friese bedrijfsleven 3.4 Investeren in gezamenlijkheid 3.5 Investeren in onderwijs 3.6 Investeren in toerisme

12 13 14 15 16 16 17

4

Voor vanzelfsprekende duurzaamheid 4.1 Een duurzaamheidsoffensief voor 2025 4.2 Duurzaam vervoer 4.3 Windmolens en duurzame dorpen

19 19 20 21

5

Voor een vitaal Frysk eigene 5.1 Cultuurdeelname 5.2 Kulturele Haadstêd Ljouwert-Fryslân 2018 5.3 Het Fries 5.4 Omrop Fryslân

23 24 24 25 26

6

Voor een dynamische omgeving in de mooiste provincie 6.1 Inzet voor platteland 6.2 Voorzieningen 6.3 Zeggenschap zorgvoorzieningen

27 28 29 29


6.4 Digitalisering 6.5 Woningbestand 6.6 Een omgeving met landbouw en natuur in balans 6.7 Kennis en innovatie in de agrarische sector 6.8 Regeldruk landbouw 6.9 Overlast door ganzen 6.10 Water 6.11 Omgevingswet 6.12 Veenweide 6.13 Een bereikbare omgeving 6.14 Skarster Rien 6.15 Openbaar vervoer 6.16 Waterwegen 6.17 Een gezonde bodem

30 30 31 32 33 33 33 34 35 35 36 36 37 38

7

Voor een modern provinciaal bestuur 7.1 Beperken regeldruk 7.2 Van onderop 7.3 Bestuurskracht gemeenten 7.4 Samen met anderen 7.5 Een andere omgang met de Staten 7.6 Onze organisatie 7.7 Slagvaardigheid

39 39 40 41 41 42 42 43

Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3

44 46 50


5

Hoofdstuk

1

Inleiding

De komende vier jaar investeert de provincie € 342 miljoen in de Friese samenleving. Met dit omvangrijke pakket voeren wij het coalitieakkoord ‘Mei elkenien foar elkenien’ uit, dat op 20 mei 2015 is vastgesteld. Hoe we dat gaan doen, en hoeveel we daarin investeren, vormt het onderwerp van deze uitvoeringsagenda 2015-2019. De agenda vormt daarmee een verdieping van het coalitieakkoord. We maken hierin concreet wat we gaan doen om de resultaten uit het coalitieakkoord te bereiken, en wanneer we dat gaan doen. Per resultaat is ook benoemd welke financiële middelen wij hiervoor (extra) inzetten. Economisch herstel als achtergrond De uitvoering van het coalitieakkoord vindt de komende vier jaar plaats tegen een achtergrond waarin gelukkig weer enig economisch licht aan de horizon gloort. De Nederlandse economie groeit weer licht, en de rijksoverheid probeert deze groei aan te moedigen met lastenverlichtingen. In Fryslân zorgen wij ook voor een economische impuls met onder meer het verlagen van de opcenten met maar liefst 30% per jaar, oftewel € 80 miljoen euro in de komende vier jaar. Onze focus ligt naast de lastenverlichting op het ondersteunen van de Friese economie, vooral via het MKB. Het MKB zorgt voor het grootste deel van de werkgelegenheid in Fryslân. Vrijwel al onze investeringen zullen bijdragen tot die Friese economie, veelal via het MKB. Voor een zo krachtig mogelijke impuls aan de Friese economie brengen we zowel onze economische kaders en plannen, als programma’s en fondsen bij elkaar. We maken één nieuw economisch programma waar Wurkje foar Fryslân onderdeel van wordt. We passen het programma Wurkje foar Fryslân voor een derde deel aan. Daarom passen we de naam ook deels aan naar Wurkje mei Fryslân. Want wij willen samen werken met de Friezen. De afgelopen twee jaar is via het programma Wurkje foar Fryslân al rond de

6


€ 80 miljoen geïnvesteerd in de Friese economie. Van de € 300 miljoen in dit programma hebben we besloten om € 102 miljoen anders in te zetten. We hebben dit programma bijgesteld en integreren het in één programma voor de Friese economie. Dit stellen we samen op en voeren we samen uit met de Friese gemeenten. Onze nieuwe Friese Ontwikkelingsmaatschappij, waar we € 16 miljoen in willen investeren, moet de kern gaan vormen van een bundeling van bestaande fondsen en investeringen van (MKB-)bedrijven ondersteunen. Samenwerking als werkhouding Wij willen en kunnen onze plannen niet alleen realiseren. Onze inzet om ze ‘Mei elkenien, foar elkenien’ te realiseren zit ingebed in de werkhouding van dit college en ziet u daarom op veel plaatsen in deze uitvoeringsagenda terug. In de eerste plaats zoeken we de samenwerking met Provinciale Staten. Natuurlijk hebben we andere verantwoordelijkheden en rollen. Maar waar we elkaar kunnen versterken willen we dat doen. Niet alleen in de contacten tussen PS en GS, maar ook door Statenleden nadrukkelijk uit te nodigen aanwezig te zijn daar waar we met de buitenwereld over beleid en uitvoering in gesprek gaan. Meer dan nu gebruikelijk is willen we gezamenlijk met uw Staten komen tot startnotities en vormen van interactieve samenwerking, een ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid. Onze ambitie om samen te werken, houdt uiteraard niet op bij de deur van het provinciehuis. Integendeel. Waar mogelijk sluiten we aan bij initiatieven van mensen, dorpen en regio’s, bijvoorbeeld in de streekagenda’s. We willen de constructieve verbinder zijn die niet in de weg loopt. Op die manier benutten we de kwaliteiten die in Fryslân aanwezig zijn. Dat betekent ook dat we doelen en ambities zo nodig bijstellen als de samenleving daarom vraagt. Als we merken dat een aanpak niet werkt, dan zoeken we een andere aanpak. En als we onze doelen op een andere manier sneller, beter of goedkoper kunnen bereiken dan doen we dat. Niet bij geld alleen De komende jaren lopen onze inkomsten nog verder terug. De vorige colleges hebben stevig geïnvesteerd. Ook wij investeren de komende jaren, mede om de herstellende economie op weg te helpen, in deze uitvoeringsagenda maar liefst € 342 miljoen. Dat doen we door uit onze NUON-middelen € 161 miljoen in te zetten en € 54 miljoen uit onze vrije reserves. We herbestemmen vanuit het programma Wurkje Foar Fryslân € 52 miljoen uit het subsidiedeel uit onze huidige begroting herbestemmen we € 52 miljoen. De mogelijkheden om daarna nog een keer te investeren nemen de komende jaren af. Onze inkomsten gaan de komende periode flink dalen. Veel van wat we nu doen is dan niet meer mogelijk. Niet alleen zullen we daardoor scherpere keuzes moeten maken, maar ook worden we zakelijker en meer resultaatgericht. Dat betekent dat als er van regelingen geen gebruik wordt gemaakt we ermee stoppen. Ook gaan we tijdslimieten koppelen aan verstrekte middelen. Als binnen die tijd de middelen niet zijn besteed vallen ze vrij. Daarnaast zijn tegenvallers voor rekening van de partij die dit het beste had kunnen voorzien. We willen, ook tegen de achtergrond van teruglopende inkomsten, zorgen voor een solide financiële huishouding. Om in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen houden we € 20 miljoen vrije ruimte voor deze periode, naast de minimale reserve van


7

€ 10 miljoen. Ook zorgen we dat er structureel minimaal € 5 miljoen jaarlijks overblijft. Om de structurele ruimte op € 5 miljoen te krijgen en als tegenwicht tegen de teruglopende tijdelijke middelen brengen we vanaf 2017 onze inflatiecorrectie terug. Onze organisatie maar ook onze budgetinstellingen krijgen dan jaarlijks maximaal 1% inflatiecorrectie. In de huidige begroting is rekening gehouden met 2%. Op deze manier creëren we meer structurele financiële ruimte voor komende colleges. Om risico´s op te vangen houden we € 200 miljoen in reserve. Op deze manier bieden we ook in de toekomst financiële ruimte en veiligheid. Zowel noodgedwongen, maar ook uit overtuiging, willen we de komende jaren de omslag maken van een overheid die in sterke mate als geldschieter opereert, naar een overheid die een rol vervult die past bij zowel de nieuwe financiële als maatschappelijke realiteit. Dat heeft, zoals boven uiteengezet, met samenwerking te maken. Maar ook met minder beleid, regelingen, fondsen, criteria en verordeningen. Met meer advies geven, verbinden, doorverwijzen, meedenken dan geld geven (alleen). Deze algemene lijnen zult u op veel punten in deze uitvoeringsagenda terug zien komen. Uitgelicht Al onze voornemens uit het coalitieakkoord voeren we met volle overtuiging uit. Maar een aantal willen we nog extra benadrukken. In het Fries investeren we ruim € 21 miljoen via het Deltaplan Frysk. Om veiligheid te bevorderen en de economie te versterken investeren we bijna € 100 miljoen in (vaar)wegen fietsverbindingen. We gaan door met het werk van het vorige college door € 7,5 miljoen extra te investeren in Culturele Hoofdstad Leeuwarden/Fryslân 2018. We kijken verder dan 2019 en zetten € 7,5 miljoen in voor de versnelling van duurzaamheid, met als doelstelling in 2025 25% duurzame energie in onze provincie op te wekken. Voor de versterking van het (academisch) onderwijs reserveren we € 27 miljoen. Het toerisme stimuleren we door er € 12 miljoen voor vrij te maken. Om goed uitvoering te geven aan maatregelen ter bescherming van veenweide stellen we € 12 miljoen beschikbaar. Het uitgangspunt van ons coalitieakkoord vertalen we in zoveel mogelijk perspectief bieden voor iedereen. Om die reden investeren we € 27 miljoen in (diverse budgetten) het Iepen Mienskip Funs (IMF) die gericht zijn op goede ideeën uit de samenleving en die goede kansen bieden om mee te doen in die samenleving. Hoe verder De financiële vertaling van de uitvoeringsagenda is verwerkt in het financieel kader dat we meesturen met deze agenda. In de begroting 2016 zijn alle voorstellen verwerkt. Plannen en vooral activiteiten op de afzonderlijke terreinen bereiken u via startnotities, voorstellen en op nieuwe wijze geformuleerd beleid. Om transparant te zijn over het succes van onze inspanningen gaan we actief de gevolgen van ons handelen voor Fryslân volgen, en doen daar (onder andere) jaarlijks verslag van in onze planning & control-producten. Ook willen we de jaarlijkse kadernota aangrijpen om breder en opener dan voorheen te debatteren over de noodzaak bestaand beleid of uitvoering voort te zetten, aan te passen of ermee te stoppen.

8


Hoofdstuk

2

Voor krachtige gemeenschappen

Onze inzet voor krachtige gemeenschappen kent een doelen een middelkant. Aan de ene kant willen we de al krachtige gemeenschappen in Fryslân zoveel mogelijk versterken, anderzijds bij die gemeenschappen laten of neerleggen wat ze aankunnen en willen, en gebruik maken van die kracht bij onze overige ambities. Het versterken van die gemeenschappen doen we onder andere door in al ons beleid en uitvoering rekening te houden met sociale aspecten, onze voormalige taken op het sociale domein goed over te dragen aan gemeenten, initiatieven te ondersteunen via ons Kansenfonds, de Vrijwilligersacademie tot bloei te helpen komen en extra aandacht te hebben voor ouderen. Ruimte geven aan en gebruik maken van de kracht van gemeenschappen doen we door hun armslag te vergroten door verlaging van de motorrijtuigenbelasting, maar vooral door bij onze andere ambities waar mogelijk het initiatief bij de Friese gemeenschappen te laten waar dat kan, en een beroep op die gemeenschappen te doen waar we zelf iets willen.


9

2.1 n Het sociale domein Resultaat 1: bij al ons beleid houden we rekening met sociale aspecten en we geven speciaal aandacht aan ouderen. Wat gaan we doen? We zorgen dat we tot (verdere) inclusieve beleidsontwikkeling en uitvoering komen. Dat wil zeggen dat we in alle beleid en uitvoering oog hebben voor zorgen sociale aspecten. Soms zorgen we voor draagvlak en betrokkenheid bij de bevolking. Soms vergroten we maatschappelijke deelname (via werkervaring/social return en goede bereikbaarheid via fietspaden en vervoersvoorzieningen). Maar het kan ook de vorm aannemen van het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving door beschikbaarheid van voorzieningen, zoals een (digitale) ontmoetingsplek, zorg, welzijn en dienstverlenende functies. We organiseren dat er een goede verbinding is tussen de provincie en relevante externe netwerken waarbij we ook onze streekagenda’s zullen gebruiken. We benutten het Fries Sociaal Planbureau, ook ten behoeve van die inclusieve beleidsontwikkeling, als barometer van hoe het gesteld is met de Friese samenleving en de komende periode ook nog expliciet om de voortgang van de aandachtsgebieden in de Stellingwerven te monitoren. Nieuw is expliciete aandacht voor ouderen. Bijvoorbeeld bij verzorging in relatie tot wonen en bereikbaarheid. Maar ook houden we er rekening mee dat ouderen wel mobiel/bereikbaar blijven in onze keuzes voor het openbaar vervoer. Wat investeren we hierin? • Fonds ondersteuning decentralisatie zorgtaken € 4 miljoen. • Aandachtsgebieden € 0,8 miljoen.

2.2 n Betrekken van iedereen Resultaat 2: via een kansenfonds komen tientallen projecten tot stand die Friezen nieuwe kansen geven op deelname en we ondersteunen de Vrijwilligersacademie. Wat gaan we doen? In overleg met het veld, specifiek met gemeenten, kijken we naar de speerpunten en criteria voor het kansenfonds. Gedacht kan worden aan thema’s zoals onderwijs- en arbeidsmarktkansen, leefbaarheid, sociale duurzaamheid in wijken en dorpen, sociaal ondernemerschap en duurzaam en gezond leven. Vanaf 1 januari 2016 start het kansenfonds. Waarbij een deel van de middelen via de werkwijze van het IMF zal gaan. Daarnaast wordt een deel gereserveerd om bovenlokale wensen op provinciaal niveau uit te voeren. Op dit moment werkt ‘Partoer Op Maat’ samen met partners aan een plan voor een vrijwilligersacademie. Die vrijwilligersacademie is niet (alleen) aanbod gestuurd, maar

10 Mei elkenien foar elkenien

ook de verbinding tussen bestaande opleidingsactiviteiten in vrijwilligersorganisaties. Die start in 2016. In opmaat naar Culturele Hoofdstad 2018 stimuleren we de training van vrijwilligers die dat jaar nodig zijn (naar schatting voor 30.000 vrijwilligersklussen). Op deze manier willen we de participatiegraad van Friezen verhogen. Hun kansen nemen daardoor toe in de aanloop tot en zeker ook na 2018. Het gaat om gastvrijheid en vaardigheden als sociale vaardigheden, Engels en Duits etc. Wat betreft maatschappelijke participatie via sport : we blijven de breedtesport stimuleren via kennis- en expertisecentrum Sport Fryslân. Er is extra aandacht voor de Friese cultuursporten. Als tweederde eigenaar van Thialf zijn we betrokken bij de verbouw van Thialf en de aanbesteding van de exploitatie. In samenhang hiermee stimuleren we talentontwikkeling en ondersteunen we het centrum voor topsportonderwijs in Heerenveen. Wat investeren we hierin? • We investeren de komende jaren € 5 miljoen in het Kansenfonds. • We investeren de komende jaren € 150.000 in de Vrijwilligersacademie.

2.3 n Verlaging opcenten Resultaat 3: de lasten voor Friezen gaan omlaag met € 20 miljoen per jaar Wat gaan we doen? We verlagen de opcenten vanaf 1 januari 2016 vier jaar lang met ca. 30%, oftewel € 20 miljoen per jaar. Op deze manier zorgen we voor directe lastenverlichting voor de Friezen. We geven een impuls aan de koopkracht en verwachten dat het een bijdrage levert aan de maatschappelijke participatie van de Friezen. Ook gaan wij uit van een positief effect op de economie. Wij zorgen voor een communicatietraject waarin aan de burgers duidelijk wordt gemaakt dat deze maatregel van de provincie komt. Wat investeren we hierin? We voeren een lastenverlichting door van € 80 miljoen.

Uitvoeringsagenda 2015-2019 11

Hoofdstuk

3

Voor een toekomstbestendige economie

Wij werken aan een toekomstbestendige economie waarin het Friese MKB kan innoveren en groeien, om zo snel in te kunnen spelen op de dynamische mondiale economie. Hiervoor is de beschikbaarheid en ontwikkeling van steeds nieuwe kennis van essentieel belang. Ook goed toegankelijk kapitaal om (risicovol) te kunnen investeren in kansen of om door te groeien, is een kritische succesfactor. Naast deze twee randvoorwaarden vinden we het ook belangrijk dat bedrijven elkaar versterken, zodat de Friese economie als totaal groeit. Het is bekend dat regio’s waar bedrijven veel samenwerken het beter doen dan andere regio’s. Daarom stimuleren wij kruisbestuiving tussen verschillende soorten bedrijven. Wij zijn ons bewust van het belang van internationaal ondernemen voor (stuwende) groei van bedrijvigheid en willen dit stimuleren. Tenslotte vereist dit een structurele verbinding tussen overheid (waaronder de F4), bedrijfsleven en kennisinstellingen. Uiteindelijk gaat het enerzijds om de werkgelegenheid in Fryslân; het ondersteunen van het bestaande Friese bedrijfsleven en het aantrekken en opstarten van nieuwe ondernemingen. Anderzijds gaat het om een duurzame economie die in harmonie is met natuur en omgeving. We stimuleren zaken die zich rechtstreeks daarop richten (bijvoorbeeld circulaire economie) en houden er rekening mee in onze overige ondersteuningskeuzes. We leveren de komende periode een bijdrage aan de realisatie van deze zaken, langs vijf sporen: • faciliteren en begeleiden van MKB; • beschikbaar stellen van kapitaal; • versterken van menselijk kapitaal;


• acquisitie en faciliteren start-up’s; • branding / internationaal ondernemen. Op basis van deze vijf sporen stellen we in samenspraak met het veld een nieuw economisch programma op waarin het bestaande economisch beleid en het investeringsprogramma ‘Wurkje foar Fryslân’ geïntegreerd zijn, namelijk ‘Wurkje mei Fryslân’. De focus ligt daarbij op het ondersteunen van het Friese MKB in de brede zin. Daarnaast richten we ons op enkele specifieke sectoren met toekomst: watertechnologie, agrofood, High Tech Systems en Materials en recreatie en toerisme. Een economie die sociaal, ecologisch, economisch en technologisch bijdraagt aan een gezonde maatschappij vinden we belangrijk. Daarom houden we aandacht voor biobased economy / circulaire economie, zorgeconomie en cross-sectorale innovatie. Daarnaast maken we waar mogelijk een koppeling met duurzame energie. Hierbij is met name de bouwsector een belangrijke ingang. In de komende periode speelt het Innovatieplatform een belangrijke rol, evenals de instelling van een Friese ontwikkelingsmaatschappij en onze (eventuele) steun aan de ontwikkeling van het academisch klimaat. Verder spelen wendbaarheid en snelheid een belangrijke rol in de huidige en toekomstige economie. Om die te vergroten zetten we in op het verminderen en vereenvoudigen van regels en procedures. En helpen we partijen die de Friese economie samen vormgeven om snel hun weg te vinden in de resterende regels en regelingen. Ook voegen we fondsen samen waar dat kan door bestaande fondsen onder te brengen bij de Friese ontwikkelingsmaatschappij.

3.1 n Innovatieplatform Resultaat 4: we nemen deel aan het Innovatieplatform Fryslân Wat gaan we doen? We beschouwen het Innovatiepact Fryslân (IPF) als een voertuig om innovatieprocessen in onze provincie aan te jagen en ervoor te zorgen dat innovaties doorwerken in onze regionale economie. We zien onszelf als gelijkwaardige deelnemer aan het Innovatiepact. De andere partijen zijn bedrijfsleven en onderwijs- en kennisinstellingen. Het inhoudelijke initiatief ligt wat ons betreft bij deze samenwerkingspartners. Wij willen met hen voor de komende periode een gezamenlijke agenda opstellen die zich richt op het vergroten van het innovatief vermogen van het Friese bedrijfsleven en met name het MKB. Wij zien twee hoofdlijnen voor onze inbreng. Ten eerste een koppeling met de initiatieven die op dit gebied in Noordelijk verband worden ondernomen (Noordelijke Innovatieagenda, koppeling met beleid van MEZ, lobby, branding en EU-fondsverwerving). Ten tweede de bundeling en verbetering van de ontsluiting van de Friese fondsen die voor innovatie beschikbaar zijn. Onze rol in het IPF willen wij vormgeven in nauw overleg met de vier grote gemeenten. Wij nodigen het IPF uit om in afstemming met ons nog in 2015 een agenda of een actieplan op te stellen dat zich richt op het vergroten van het innovatief vermogen van het Friese bedrijfsleven en met name het MKB. Wij bieden hierbij, conform de eerder met de IPF partners gemaakte afspraken, ondersteuning in de vorm van een secretaris/ coördinator. Ook streven we ernaar om gezamenlijk menskracht in te zetten voor de


uitvoering van de agenda. Onderdeel van de agenda is de ondersteuning van het MKB op het gebied van business ontwikkeling, financieringsaanvragen en kennis. Hierbij kan gedacht worden aan een structuur zoals Kennispoort Regio Zwolle. De Kanselarij is in beeld als een fysieke locatie voor een te ontwikkelen centraal ondernemersloket (zie resultaat 5). Onderdeel van de agenda is ook een voorstel voor een rol van het IPF in de governance van de op te richten Friese ontwikkelmaatschappij (FOM). Wat investeren we hierin? Het innovatiepact ondersteunen wij met bestaande menskracht.

3.2 n Investeren in organiserend vermogen Resultaat 5: Minder regelingen en ondersteuning bij de regelingen die resteren Wat gaan we doen? We willen dit resultaat bereiken door: • Vereenvoudiging van regels (zie ook resultaat 34). • Schrappen van regelingen die nu moeilijk toegankelijk zijn. • Instellen van regelingencoaches die bedrijven begeleiden met aanvragen. • Digitale koppeling van alle systemen die helpen met aanvragen. • Verbinden en bundelen van partijen die regelingen uitvoeren en advies geven over regelingen. • Uitwerken van het ‘geen verkeerde deur’-principe. • Instellen van een FOM als belangrijkste ingang voor financiering (zie resultaat 6). • Met het IPF (waar VNO/NCW deel van uitmaakt) opzetten van een ondernemersloket. Uiteraard sluiten we hierbij nauw aan bij het toegangsloket voor de provincie (resultaat 40). Voor deze acties worden met de betreffende partijen kwantitatieve afspraken gemaakt. Vanzelfsprekend sluiten we ook aan bij de acties verbonden aan resultaat 34. De eerste stap is het instellen van een regelingenteam. Dit team gaat de tweede helft van 2015 van start met de opdracht om voorstellen te ontwikkelen waarmee de effectiviteit van de huidige regelingen aantoonbaar wordt verbeterd. Dit team bestaat uit medewerkers van de provincie, medewerkers van de instanties die de regelingen uitvoeren en vertegenwoordigers van de afnemers van regelingen. In 2016 levert dit team de resultaten op. Daarna gaat dit team over in een implementatieteam dat partijen die de veranderingen moet doorvoeren gaat uitdagen dit ook te doen. Zij zorgen ervoor dat hier concrete afspraken met betrokken partijen over worden gemaakt. Het team gaat niet zelf aan de slag maar zorgt dat de verantwoordelijkheid voor verbetering daar komt te liggen waar deze thuishoort. Ook zal het team gaan onderzoeken hoe ze in dit proces het ‘recht van uitdaging’ (resultaat 35) kan inzetten zodat er prikkels ontstaan die er steeds toe leiden dat de meest simpele en overzichtelijke werkwijze het primaat krijgt. We willen invulling geven aan het ondernemersloket in samenwerking met VNO/NCW. Ondernemers kunnen hier bijvoorbeeld terecht voor advies over het opstellen en verbeteren van businesscases, het zoeken van financiering, verbinding met andere partijen en advisering over wet- en regelgeving. Wij dragen hier formatief substantieel aan bij.


Wat investeren we hierin? We investeren € 2 miljoen in het begeleiden en faciliteren van het MKB.

3.3 n Investeren in het Friese bedrijfsleven o.a. Resultaat 6: Er komt een Friese ontwikkelingsmaatschappij (FOM) Wat gaan we doen? De FOM zien we als een ondersteuningsvoertuig voor ontwikkeling in de Friese economie. Naast heldere en toegankelijke fondsen gaat het dan ook om kennis over productontwikkeling en valorisatie. Ook kan gedacht worden aan zoeken van nieuwe markten en export. Het ondersteunen van de groei van bedrijven (starters) en het aantrekken van nieuwe bedrijven past hierbij. Al deze activiteiten worden ook in Noordelijk verband uitgevoerd. Daarom positioneren we de FOM zo dat dit tot versterking leidt en niet tot verdere versnippering. Koppeling van alle krachten in een holding met een aantal werkmaatschappijen (of een vergelijkbaar model) is de meest voor de hand liggende manier om de FOM vorm te geven. Dit betekent het dichter bij elkaar brengen van de huidige functies op dit gebied. We kijken daarbij ook naar de beste manier van samenwerking met bestaande partijen op economisch gebied in het noorden, als bijvoorbeeld SNN, NOM en clusterorganisaties. We gaan de FOM vullen met € 16 miljoen en daarnaast bundelen we bestaande revolverende fondsen erin, die zich richten op de ontwikkeling van de Friese economie. Provinciale middelen voor het stimuleren van de Friese economie stellen we zoveel mogelijk beschikbaar via de FOM. De inventarisatie van lopende fondsen die ondergebracht kunnen worden onder de FOM zal nog in 2015 afgerond worden. Door de bredere insteek kunnen deze middelen ook worden gekoppeld aan middelen die door het Rijk en de EU beschikbaar worden gesteld. Daarnaast bekijken we of we financiering van grote fysieke projecten met andere partners via de FOM plaats kan vinden. We onderzoeken de mogelijkheden en de omvang om samen met externe investeerders tot gezamenlijke fondsvorming te komen t.b.v. kapitaalverstrekking aan het MKB in situaties waarin banken het laten afweten. Ten behoeve van innovatie in Fryslân sluiten we een package deal met het ministerie van Economische Zaken en de overige noordelijke provincies, waarvan onder andere een noordelijk innovatiefonds en versterking van de ontwikkelpoot van de NOM deel uitmaken. We blijven bijdragen aan de noordelijke clusterorganisaties en de NOM. We stimuleren de samenwerking van de Friese havens en de positie van Harlingen als zeehaven. Wij gaan door met de studies naar de vaarwegen naar Drachten en naar Heerenveen vanaf het Prinses Margrietkanaal. Deze studies leiden in deze coalitieperiode tot resultaten. Wanneer hier investeringsbeslissingen uit voort komen, zullen die na deze coalitieperiode genomen worden. Wij voegen de verdubbeling van de N381 tot Oosterwolde-Zuid als opdracht toe aan het lopende project N381,om zo het Ecomunitypark beter te ontsluiten. Maar ook om de verkeersveiligheid en werkgelegenheid te verbeteren. Het budget van € 25 miljoen wordt toegevoegd aan het bestaande projectbudget. In de eerste plaats zullen wij met de bestaande opdrachtnemers nagaan welke maatregelen bij de in uitvoering


zijnde contracten nog kunnen worden genomen. In de tweede plaats zal de planstudie voor de verdubbeling van de N381 tussen Donkerbroek en Oosterwolde-Zuid worden opgestart. De vaststelling van het Provinciaal Inpassingsplan is in (begin) 2017 voorzien. We koersen op uitvoering van deze verdubbeling in de coalitieperiode. Onderzocht zal worden welke procedures parallel kunnen lopen om daarmee een zo snel mogelijke doorlooptijd te verkrijgen. Ook gaan we door met de planontwikkeling voor de N358. Besluiten over varianten kunnen worden genomen in de tweede helft van 2015. Wat investeren we hierin? • Friese ontwikkelmaatschappij € 16 miljoen revolverend. • NOM packagedeal € 3,7 miljoen. • Financiering NOM en noordelijke clusterorganisaties € 3 miljoen. • N381 verdubbelen tot Oosterwolde-Zuid € 25 miljoen. • Extra bijdrage verbreding sluis Kornwerderzand € 5 miljoen.

3.4 n Investeren in gezamenlijkheid Resultaat 7: we ontwikkelen samen met de Friese gemeenten economisch beleid Wat gaan we doen? In 2015 starten we het proces om tot één gezamenlijke economische agenda met de Friese gemeenten te komen die nauw aansluit op: • De economische agenda die we met het IPF maken, • De Noordelijke initiatieven die in dit verband al lopen, en • Op onze bestaande agenda’s (zie resultaat 17). Hiervoor gebruiken we de bestaande stuurgroep F4 en provincie. We zorgen dat andere gemeenten hier bij aangesloten zijn. We gaan ook op zoek naar manieren om de samenleving bij het tot stand komen en uitvoeren van die agenda te betrekken, onder andere via Streekwurk. Binnen de agenda richten we ons op gezamenlijk acquisitie- en vestigingsbeleid en een gezamenlijke aanpak voor de aansluiting onderwijs- en arbeidsmarkt. Medio 2016 willen we kunnen uitvoeren. Ook gaan we kijken of we een gezamenlijk economisch verhaal voor Fryslân kunnen maken om in te zetten voor de branding van onze provincie, waarbij ‘land van melk en water’ vertrekpunt is. Hiermee zetten we dus ook in op gezamenlijke marketing die gedragen door en verbonden is met het Friese bedrijfsleven. De stimulering van het Friese bedrijfsleven om internationaal actief te worden geven we gezamenlijk invulling met het aanvalsplan Internationaal Ondernemen. Binnen de samenwerking oriënteren we ons op mogelijkheden voor versterking van onze gezamenlijke lobby in Brussel en Den Haag. We willen ook meer samenwerken met andere plattelandsprovincies in Nederland in onze lobby richting het rijk, en meer aandacht voor plattelandsproblematiek binnen het Interprovinciaal overleg (IPO). Ook zal verbinding worden gelegd met het EU beleid (Urban Agenda) en de agenda Stad van het Rijksbeleid. Daarnaast gaan we verder met de realisatie van een aanvalsplan vestigingsklimaat met de F4 en sluiten we aan bij de activiteiten van met name de gemeente Leeuwarden op het gebied van arbeidsmarkt en onderwijs. Hieraan is sterk


gerelateerd de ambitie van de F4 om in de acquisitie van nieuwe bedrijven meer samen te werken. Tenslotte sluiten we aan bij de activiteiten van met name de gemeente Leeuwarden op het gebied van arbeidsmarkt en onderwijs. Wat investeren we hierin? We investeren € 5 miljoen in een betere aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt.

3.5 n Investeren in onderwijs Resultaat 8: bij een positieve onderzoeksuitkomst komt er een 11e faculteit Wat gaan we doen? Er is een onderzoek gestart naar de haalbaarheid van de 11e faculteit, de toevoeging van diverse masters op de bestaande drie binnen UCF, zodat een serieus academisch onderwijsaanbod fysiek in Fryslân gegeven gaat worden. Bij een positieve uitkomst gaan we verder met de realisatie hiervan. We koppelen de 11e faculteit nadrukkelijker aan het economische ‘verhaal van Fryslân’ dat we samen met de F4 gaan opstellen (zie resultaat 7). Ook gaan we kijken of we een verbinding kunnen maken met de agenda die we met het IPF opstellen. Waarbij wij de relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt verstevigen. Wat investeren we hierin? We investeren maximaal € 27,4 miljoen in de versterking van academisch onderwijs in Fryslân, afstemming hiervan op het karakter van de Friese economie’ en in de relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt.

3.6 n Investeren in toerisme o.a. Resultaat 9: er is een gratis OV- dagkaart voor toeristen Wat gaan we doen? We willen via drie lijnen verbeteringen realiseren in de sector recreatie en toerisme: • Ondernemerschap binnen de branche bevorderen. • Toeristische infrastructuur versterken. • Zichtbaarheid van Fryslân vergroten. Ondernemerschap: Wij gaan de versnippering van de sector Recreatie & Toerisme tegen door samenwerking te stimuleren. Kansrijke bedrijven met groeipotentie en koplopers in de branche willen we kansen bieden. Hierbij moet ook naar bedrijven van buiten Fryslân gekeken worden. Nieuwe vestigers kunnen creatief ondernemerschap stimuleren. Ook zal de markt buiten Fryslân aangeboord worden waarbij arrangementen met bedrijven buiten Fryslân aangegaan worden. Toeristische infrastructuur: De toeristische infrastructuur omvat de routenetwerken voor fietsen, varen, wandelen en paardrijden en alles wat daarmee samenhangt. Wij


willen inzetten op een even goede digitale als fysieke ontsluiting met applicaties voor telefoon, tablet en computer. Die netwerken dragen ook bij aan het stimuleren van duurzaam vervoer. Ook het verbinden van ondernemers kan gezien worden als versterking van de (infra)structuur. Zichtbaarheid: We dragen bij aan vergroting van de markt door de zichtbaarheid van onze provincie te vergroten, door een betere branding van Fryslân als regio. We knopen daarbij aan bij Kulturele Haadstêd 2018 en Werelderfgoed Wadden. Verdere uitwerking van deze drie lijnen vindt plaats in een herijkt uitvoeringsprogramma Gastvrij Fryslân dat in het eerste kwartaal 2016 aan Provinciale Staten wordt aangeboden. De gebiedsgerichte uitvoering van het uitvoeringsprogramma vindt via de streek-/gebiedsagenda’s plaats. Binnen ons toeristisch beleid is de realisatie van een gratis OV-dagkaart voor toeristen een belangrijk speerpunt, dat ook bijdraagt aan de door ons gewenste versterking van het MKB en de economie in het algemeen. Om tot de meest effectieve vorm van de dagkaart te komen onderzoeken we in 2015 de behoefte van de toeristen. Vervolgens onderzoeken we samen met een aantal ondernemers uit het veld bestaande initiatieven elders die ook gebruik maken van de combinatie OV en toerisme. Op basis van deze (buitenlandse) voorbeelden ontwikkelen we in 2016 een eigen business model voor de OV- kaart. Aandachtspunt hierbij is de wijze waarop de OV-kaart optimaal bijdraagt aan de recreatie en toerisme sector en KH18. Vervolgens voeren we de OVdagkaart in. Als dit werkt gaan we vanaf 2017 de ervaringen uitbouwen naar een businessmodel voor een bredere koppeling tussen OV en toerisme. Ook hier werken we nauw samen met zowel partijen uit het OV als uit de recreatieve sector. Hierbij kijken we gezamenlijk hoe het OV kan bijdragen als “unique selling point” aan onze provincie als recreatieve en toeristische topattractie. Daarbij maken we ook de koppeling aan de vrijetijdseconomie. Ook gaan we de samenleving prikkelen met het “recht van uitdaging” om te kijken of ook kleinere lokale concepten zijn te ontwikkelen die OV koppelen aan vrije tijdsbesteding (of breder als dat beter werkt). Het concept moet volledig operationeel zijn in 2018. Wat investeren we hierin? Wij investeren de komende jaren € 2 miljoen in een OV-kaart voor toeristen. Daarnaast investeren wij € 10,3 miljoen in Gastvrij Fryslân.


Hoofdstuk

Voor vanzelfsprekende duurzaamheid

4

De komende periode geven we een extra impuls aan de duurzaamheid van Fryslân, vooral door sterk in te zetten op duurzaam energiegebruik. Dat doen we door met de Friese samenleving een integraal energieplan te maken en vervolgens uit te voeren. Ook door het aandeel van duurzame vormen van vervoer te versterken en die vormen zelf, waar mogelijk, nog duurzamer te maken verhogen we de duurzaamheid van Fryslân. Nadrukkelijker dan voorheen hebben we echter ook aandacht voor duurzaamheid in brede zin, dus ook de sociale duurzaamheid en economische duurzaamheid van dorpen en wijken.

4.1 n Een duurzaamheidsoffensief voor 2025 Resultaat 10: een integraal energieplan om in 2025 25% van onze energie duurzaam op te wekken is in uitvoering. Wat gaan we doen? Wij stellen voor medio 2016 samen met de Friese samenleving een integraal energieplan op om in 2025 25% van onze energie duurzaam op te wekken. Ondertussen zorgen we er ook voor dat we ons doel van 16% duurzame energieopwekking in 2020 halen.


We willen de nieuwe ambitie halen door nog sterker dan voorheen in te zetten op innovatie (decentrale energiesystemen, opslag, etc.), draagvlak, versnelde uitrol van bestaande technieken en nog sterkere stimulering en ondersteuning van lokale initiatieven (zie ook resultaat 12). Onze duurzame energiemix zal, naast maximaal 530MW wind, bestaan uit een brede mix van zon, biomassa en warmte. En we zetten samen met onze noordelijke partners in op innovaties, zoals decentrale energiesystemen en opslag van energie. Wij bevorderen een betere afstemming tussen de Noordelijke Energieagenda Switch en de Friese aanpak. Energiebesparing blijven we stimuleren met behulp van de Friese energiepremie. We nemen daarin ook meer innovatieve maatregelen op. We onderzoeken mogelijkheden om de energierekening van mensen met een smalle beurs te verlagen. Duurzame mobiliteit, het toepassen van LED en zorgvuldig omgaan met grondstoffen dragen ook bij aan energiebesparing. We kiezen hierbij voor een Friese aanpak. Woningcorporaties, gemeenten, bedrijven, dorpsbelangen, onderwijsinstellingen, maatschappelijke organisaties en inwoners dragen een steentje bij. In Fryslân ontstaan veel kleinschalige initiatieven, vaak ook van onderop. Het is onze rol om voor grote en kleine initiatieven de optimale voorwaarden te creëren. Zo geven we ook invulling aan ons streven naar krachtige gemeenschappen. We verbinden en we jagen aan. We helpen businesscases uit te werken, die vervolgens voorgedragen worden aan de fondsbeheerder van het Fûns Skjinne Fryske Enerzjy. We stimuleren innovatieve technieken, diensten en showcases en vervullen samen met andere overheden de rol van launching customer. En we leggen koppelingen met projecten zoals de Europese Energieagenda, KH18 en de streekagenda’s. Omdat de energietransitie een dynamische ontwikkeling is, maken we elk jaar een uitvoeringsplan met de partijen. Voor de regionale component kijken we of we kunnen aansluiten bij de jaarplannen van Streekwurk. Zo kunnen we snel schakelen als de technieken verbeteren of de businesscase wijzigt. Wat investeren we hierin? Wij investeren de komende jaren € 12,1 miljoen in duurzame energie. We investeren € 1 miljoen in spoor 3 van het milieubeleidsplan.

4.2 n Duurzaam vervoer o.a. Resultaat 11: Fryslân hoort bij de top 3 fietsen wandelprovincies van Nederland Wat gaan we doen? Wij stellen in samenwerking met de Friese gemeenten, de Fietsersbond, natuurorganisaties en de recreatie- en toerismesector een actieplan op voor aanleg van nieuwe fietspaden en wandelpaden. Met name de fietspaden zijn zowel recreatief van belang alsook voor woon-werkverkeer. Naast de aanleg van nieuwe fietspaden is er aandacht voor het type verharding en de verbreding van bestaande fietspaden, met extra aandacht voor het gebruik van de elektrische fiets. Bij het opstellen van het actieplan brengen wij ook de onderhoudsgevolgen voor het provinciale deel in beeld. Als dat nodig blijkt zal een deel van het investeringsbudget worden omgezet in een verhoging van de onderhoudsmiddelen.


Het recreatieve deel van de fietspaden zal deel uitmaken van een routetotaalplan (wandelen, fietsen en paardrijden) om de recreatieve basisinfrastructuur naar een hoger peil te brengen. Recreatieschap De Marrekrite, Landschapsbeheer en Merk Fryslân hebben een Plan van Aanpak in afronding, tot stand gekomen met de gemeenten in Fryslân, dat de basis legt voor uitvoering in de komende jaren. Bij de uitvoering zoeken we waar zinvol aansluiting bij de gebiedsbudgetten. Met name bij nieuwe aanbestedingen (2016: Zuidoost en Wadden) kunnen we stappen zetten in het verder verduurzamen van het openbaar vervoer. Wat investeren we hierin? In onze fietspaden investeren we de komende jaren € 8 miljoen. Als het gaat om wandel - fiets en ruiterpaden investeren we € 1 miljoen.

4.3 n Windmolens en duurzame dorpen Resultaat 12: er komen tientallen duurzame dorpen. Er komen niet meer windmolens bij dan het afgesproken maximum van 530,5 MW. Wat gaan we doen? Als het Windpark Fryslân toch doorgaat, en het rendement en de financiële deugdelijkheid van de investering aan onze voorwaarde voldoen, maken we in 2015 een plan van aanpak waarin we de deelname in WPF uitwerken in termen van rendement en zeggenschap. Daarnaast zoeken we naar andere duurzaamheidsprojecten die rendement kunnen opleveren. Daarin zullen we dan ook aandacht besteden aan mogelijkheden voor dorpen om in het park te participeren. In dat geval gebruiken we het rendement ook om dorpen te helpen bij hun duurzame ambities en de dorpen nabij windmolens in het versterken van hun economische (toeristische) duurzaamheid. We realiseren ons terdege dat de rendementen op z’n vroegst aan het eind van de coalitieperiode ontstaan. Daarom ondersteunen we lokale experimenten en projecten de komende jaren vanuit het Iepen Mienskipsfûns. Fryslân kent veel sterke dorpen en wijken met een groot zelf organiserend vermogen. De toenemende zelfredzaamheid en het toenemend initiatief van die dorpen gaat gepaard met een terugtredende overheid op verschillende terreinen. De provincie stimuleert en faciliteert deze actieve burgers door de inzet van verschillende steunfuncties en streekhuizen. Dit blijven we doen. Het Iepen Mienskipsfûns wordt daarbij ingezet als overkoepelende werkwijze en voor het subsidiëren van lokale experimenten en projecten. Daar waar de dorpen, wijken en bewoners kansen en oplossingen zien om de leefbaarheid van hun dorp duurzaam te verbeteren, willen wij dat faciliteren. Het gaat dan om duurzaamheid in brede zin: op terreinen als milieu en energie, maar ook sociale en economische duurzaamheid, zoals bijvoorbeeld het isoleren van huurwoningen. Door deze initiatieven tot brede lokale duurzaamheid te ondersteunen passen we niet alleen inclusief beleid toe (zie resultaat 1), maar ook een inclusieve uitvoering. Dit betekent een andere houding van de provincie; minder regie, minder regels, ander manieren van


financiering en verantwoording. De afgelopen jaren zijn er vanuit de provincie al diverse initiatieven ondersteund zoals het Netwerk Duurzame Dorpen en Us Koöperaasje. Dit blijven we doen. We verwachten dat KH18 een katalysator zal zijn voor veel lokale initiatieven. Enerzijds doordat inwoners zich hiervoor in willen zetten, anderzijds door de stimulerende werking van een Europees podium. Wat investeren we hierin? • We reserveren € 127 miljoen voor duurzaamheidsprojecten in Fryslân (revolverend). • We investeren de komende jaren € 2 miljoen in het helpen creëren van duurzame dorpen.


Hoofdstuk

Voor een vitaal Frysk eigene

5

Taal en cultuur is van en voor iedereen. Taal, meertaligheid, erfgoed en cultuur in Fryslân verstevigen we om voor nu én in de toekomst: • Kennis, bewustzijn en competenties te verbreden; • Mensen en gemeenschappen te verbinden; • De leefbaarheid in de provincie, stad, platteland, wijken en dorpen, te vergroten; • Door het experiment te stimuleren en creativiteit van mensen te bevorderen, de innovatiekracht in Fryslân te vergroten, zowel in cultureel, als economisch opzicht. • En daarmee een aantrekkelijke, complete, uitdagende en eigenzinnige provincie te zijn en blijven. Het Frysk eigene zit hem in de taal, maar daarnaast ook in de levendige deelname in de eigen (amateur)cultuur van Fryslân. We ondersteunen daarom zowel de vitaliteit van het Fries als deelname aan die cultuur, en de gunstige uitwerking die cultuur op andere terreinen van het dagelijks leven kan hebben via Kulturele Haadstêd 2018. Het Fries ondersteunen we door een reeks aan maatregelen onder één Deltaplan Frysk, om zo door een geïntegreerde aanpak de afzonderlijke maatregelen nog te versterken. Cultuur ondersteunen we natuurlijk via onze bijdrage aan Kulturele Haadstêd, maar ook door de kansen voor Friezen om zelf aan muziek, dans of toneel te doen te vergroten. We blijven het behoud en de ontwikkeling van erfgoed ondersteunen.


5.1 n Cultuurdeelname O.a. resultaat 13: meer Friezen nemen deel aan muziek- dans- en toneellessen Wat gaan we doen? We gaan de stimulering van muziek-, dans en toneellessen vorm geven vanaf 1 januari 2016, waarbij we vanzelfsprekend ook aansluiting zoeken bij bestaande initiatieven op dit vlak. Daarnaast verbeteren we de infrastructuur voor muziekonderwijs aan kinderen en jongeren. Momenteel wordt door Keunstwurk een visie op de versterking uitgevoerd. Naast aandacht voor jongeren, zullen wij de komende jaren ook kijken naar culturele projecten voor ouderen. Daarmee geven wij invulling aan het inclusief beleid uit het eerste resultaat van het coalitieakkoord. We blijven het restaureren en herbestemmen van cultureel erfgoed ondersteunen, zodat het ook functioneel gebruikt kan worden en toegankelijk blijft voor een breed publiek. Op deze manier willen we cultuurtoerisme in Fryslân ook versterken. Daarnaast zetten we ons in voor het behoud van archeologisch erfgoed zoals terpen en cultuurhistorisch erfgoed zoals beschermde gezichten en oude dijken. De thematische structuurvisie Grutsk op’e Romte werkt door in ruimtelijke plannen en projecten van gemeenten en van ons zelf. Wat investeren we hierin? We investeren de komende jaren € 1 miljoen in stimuleringsmaatregelen voor cultuurdeelname.

5.2 n Kulturele Haadstêd Ljouwert-Fryslân 2018 Resultaat 14: Kulturele Haadstêd 2018 wordt een feest voor iedereen met blijvende effecten Wat gaan we doen? De Stichting Kulturele Haadstêd is verantwoordelijk voor de uitvoering van het Bidbook onder KH18. Wij sturen op een goede governance van de Stichting door middel van onze subsidierelatie en de daarbij horende randvoorwaarden. Naast deze subsidierelatie faciliteren wij samen met de gemeente Leeuwarden de Stichting. Wij zorgen voor blijvende effecten van de projecten/evenementen van Kulturele Haadstêd in heel Fryslân door deze te verbinden en in te bedden in de lange termijn agenda van provincie en gemeente Leeuwarden, via de bestaande Samenwerkingsagenda Leeuwarden provincie 2013-2025. Het genereren van blijvende effecten van KH18 raakt aan alle zes ambities van het Coalitieakkoord: • De ambitie van krachtige gemeenschappen raakt aan de lange termijn doelstelling onder KH18 om meer participatie van diverse bevolkingsgroepen tot stand te brengen, bijvoorbeeld via activering van meer vrijwilligers. • De ambitie van een toekomstbestendige economie raakt aan de lange termijndoelstelling om ruimte te bieden voor innovatie en experiment, meer toeristen te verleiden naar Fryslân te komen, te investeren in onderwijs en te komen tot meer gekwalificeerde banen. • De ambitie “vanzelfsprekende duurzaamheid” sluit goed aan bij projecten rondom sociaal energiebeleid.


• H et vitaal Frysk eigene raakt sterk aan de doelstellingen rondom meertaligheid, meer cultuurparticipatie en krachtige Friese mediapartners. • Onze ambities rondom een dynamische omgeving in de mooiste provincie worden rondom het thema ‘stad en platteland’ in KH18 opgepakt. • Tot slot raken onze ambities rondom een modern provinciaal bestuur sterk aan de doelstelling om initiatieven van onderop op een nieuwe manier te faciliteren en als partner meer stimulerend te zijn om samenwerking tussen partijen vorm te geven. Het samen met de gemeente Leeuwarden opgezette programmabureau coördineert bovenstaande activiteiten. Ook begeleiden wij de voorbereiding van Europese subsidieaanvragen rondom KH18 en de Samenwerkingsagenda Leeuwarden – provincie. Voor een blijvend effect is een brede en sterke culturele basis nodig van instellingen en activiteiten als festivals. Daarom verhogen we onze bijdrage aan het Evenementenfonds ten behoeve van KH18 en dragen wij bij aan festivals. Wat investeren we hierin? We stellen extra € 560.000,- beschikbaar voor het Evenementenfonds en investeren € 440.000,- in festivals. Daarnaast investeren we totaal € 2,7 miljoen voor drie jaar in het samen met de gemeente Leeuwarden opgezette programmabureau en € 3,8 miljoen in de Blokhuispoort. Met de investering in de Blokhuispoort komen we een toezegging na van het vorige college.

5.3 n Het Fries Resultaat 15: een Deltaplan Frysk versterkt de positie van de Friese taal Wat gaan we doen? We gaan de wet gebruik Friese taal (helpen) implementeren. We beginnen met het versterken van de positie van Fries in het onderwijs op basis van de uitbreiding van onze bevoegdheden op het vlak van ontheffingsbeleid. Dit doen we in overleg met gemeenten, rechterlijke macht, BZK, Orgaan voor de Friese taal, statencomité Fries, de onderwijskoepels, schoolbesturen, scholen, OCW, Cedin en Onderwijsinspectie. Ook willen we de streekagenda’s hiervoor inzetten. Verder gaan we de komende jaren een zo volledig en veelzijdig mogelijk Friestalig aanbod aan digitale toepassingen op ICT-platforms en sociale media (laten) realiseren, in samenwerking met Afûk, Fryske Akademy, Google, diverse ICT-partijen, etc. Lân fan Taal is gericht op een onderling afgestemde en brede programmering van alle (afzonderlijke) taal- en cultuurinitiatieven in Fryslân. Gericht op Frysk in meertalige en internationale context. Naast de brede programmering biedt Lân fan Taal in 2018 een fysiek podium rondom het Oldehoofsterkerkhof en de Prinsentuin voor de presentatie en beleving van dergelijke projecten. Er worden onderlinge verbindingen tussen initiatieven en instellingen gelegd en cross-overs tot stand gebracht tussen projecten en andere sectoren om te innoveren, kwaliteit te verbeteren en structuurversterkend te kunnen werken. Lân fan Taal maakt ook deel uit van Bidbook Leeuwarden-Fryslân Kulturele Haadstêd 18. Ook dit initiatief kent een brede reeks aan betrokken partijen. De basisvoorziening voorziet in begeleiding van meertalige kinderdagverblijven en scholen en de ontwikkeling van toetsings- en leerlingvolginstrumenten, alsmede meer-


talig lesmateriaal. De basisvoorziening is nodig om de doorgaande leerlijn meertaligheid van de vroeg- en voorschoolse educatie tot en met het hoger onderwijs, van tweeen Friestalige kinderdagverblijven tot en met de master meertaligheid te faciliteren. Het aantal plekken waar de hele doorgaande meertalige leerlijn op één plek fysiek aanwezig is, is nog zeer beperkt (3 tot 5 plekken in Fryslân). We proberen daarom meer plekken in de provincie met een doorgaande meertalige leerlijn op één locatie te bereiken, waarbij bijvoorbeeld het Integraal Kindcentrum (IKC) kansen biedt. Wat investeren we hierin? De komende jaren investeren wij € 21,3 miljoen in het Deltaplan Frysk.

5.4 n Omrop Fryslân o.a. Resultaat 16: Omrop Fryslân blijft behouden als een zelfstandige omroep Wat gaan we doen? Wij gaan het Rijk houden aan de afspraken zoals wij die over Omrop Fryslân hebben gemaakt in de Bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur. Wat ons betreft moeten die uitgangspunten vertaald worden in: • Een wettelijke verankering van de (zelfstandige) positie van Omrop Fryslân in de nieuwe Mediawet; • Een bijzonder beleid ten aanzien van Friestalig publiek media-aanbod; • Voldoende middelen om een volwaardige, zelfstandige en brede Friestalige programmering op een eigen regiodekkende zender te kunnen blijven realiseren, dat op dagelijkse basis beschikbaar is op diverse platforms. • Wat dat laatste punt betreft ligt een gezamenlijke bijdrage van beide overheden voor de hand vanwege de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de Friese taal van provincie én Rijk. Het regionaal mediacentrum in Fryslân, waarin de regionale dagbladen en de regionale omroep met elkaar samenwerken is wat ons betreft een voorbeeld van de vernieuwing die nodig is in het Friese medialandschap. Deze en andere ontwikkelingen op dit terrein willen wij de komende jaren mede mogelijk blijven maken. Wat investeren we hierin? Transitie medialandschap € 0,4 miljoen.


Hoofdstuk

Voor een dynamische omgeving in de mooiste provincie

6

Nergens is de aanwezigheid van de provincie zo veelomvattend en vanzelfsprekend als in de ruimte van Fryslân. Bij de Friese wegen, de landbouw- en natuurgebieden, in de regio’s, rondom het water en op het platteland. Dat blijft de komende jaren zo. Wel willen we ook hier anders te werk gaan, door agenda’s te verbinden, zaken bij streek, regio en gemeenschappen te laten of neer te leggen waar dat kan, door nog meer op het niveau van de regio te opereren waar dat meerwaarde biedt. We ondersteunen gemeenten als het om afspraken over voorzieningen gaat, en zoeken een grotere rol bij de verdeling van zorgvoorzieningen. We helpen het platteland bij de tijd te brengen door het versneld te voorzien van breedband en door de woningmarkt aan te passen aan deze tijden van vergrijzing en gezinsverdunning. We zorgen dat we onze afspraken over natuuraanleg nakomen, maar verleggen de balans vervolgens niet nog verder richting natuur en weg van de landbouw. Die landbouw zelf helpen we wel duurzamer en innovatiever te maken, door de Akkerbouwacademie te ondersteunen en de overgang naar inclusieve landbouw, regels terug te dringen of tijdelijk buiten werken te (laten) stellen waar dat kan en door ganzenschade te verminderen. We helpen de waterketen verder te stroomlijnen, ook ten gunste van lagere lasten voor de inwoners van Fryslân. Onze algemene lijn om regels en beleid terug te dringen passen we ook toe bij het maken van de nieuwe omgevingsvisie en rondom het Veenweidegebied. We maken op diverse punten onze wegen veiliger en onderhouden ze beter. We stimuleren de economie door het Van Harinxmakanaal geschikt te maken voor klasse V-schepen.


6.1 n Inzet voor platteland Resultaat 17: de bestaande agenda’s voor stad en platteland zijn verbonden Wat gaan we doen? We willen de komende jaren, in overleg met onze partners, alle bestaande streek-, investerings- en samenwerkingsagenda’s inhoudelijk en organisatorisch verbinden in vijf gebiedsagenda’s. Hiervoor worden bestaande afspraken in overleg met gemeenten en Wetterskip Fryslân (deels) vernieuwd en verbreed. Dit gaat om: • intentieverklaring m.b.t. de Streekagenda SW (incl. uitvoering Veenweidevise), • samenwerkingsafspraken met NW en Wadden, • ANNO-convenant met NO, • afspraken over Streekagenda ZO, • samenwerkingsafspraken (met het Rijk) over krimp, • samenwerkingsagenda’s Heerenveen en Smallingerland. Deze samenwerkingsverbanden worden in het najaar van 2015 geïnventariseerd, geanalyseerd op overlap en onderlinge verbanden. Koppelingsmogelijkheden tussen de diverse agenda’s worden met betrokken partners per gebied besproken. Vanaf 2016 worden de gemaakte afspraken over integratie uitgevoerd. In 2017 moeten de agenda’s geïntegreerd zijn. Ook het bedrijfsleven zal aan tafel worden gevraagd om de koppeling te maken met ontwikkeling van de regionale economie in de gebiedsagenda’s. Daarnaast wordt een verbinding gemaakt met de ‘urban agenda’. Aan de nieuwe gebiedsagenda’s zal één geïntegreerd uitvoeringsbudget per gebied verbonden zijn, dat gevoed wordt uit bestaande budgetten die verbonden zijn aan de opgaven die in de agenda’s met de partners zijn afgesproken en die zich lenen voor een gebiedsgerichte aanpak. Om de kracht van de Friese gemeenschap optimaal te kunnen benutten blijven we maatschappelijke initiatieven stimuleren en faciliteren (met kennis en netwerken ) door de streekhuizen en steunfuncties. Het Iepen Mienskipsfûns wordt daarbij ingezet als overkoepelende werkwijze en voor het subsidiëren van lokale experimenten en projecten. Ook dorpshuizen als brandpunt voor veel lokaal initiatief en maatschappelijk samenhang kunnen hierop een beroep doen. Het herkenbare gezicht van de provincie voor het gebied is de gebiedsgedeputeerde. Hij/zij wordt verantwoordelijk voor het opstellen, de voortgang en de uitvoering van het gebiedsprogramma en het realiseren van de te behalen resultaten. Daarnaast geeft hij/zij leiding aan de stuurgroep en sturing aan de gebiedsbrede processen. Bij deze processen worden, naast gemeenten, ook bewoners en maatschappelijke organisaties betrokken. Tenslotte wordt hij/zij: • aanspreekpunt van de provincie voor alle uitvoeringszaken van de gebiedsagenda; • de eerst aangewezene voor communicatieactiviteiten rond de gebiedsagenda. Gebiedsontwikkeling is een manier om de geïntegreerde ontwikkeling in een gebied, van zowel stad als platteland, handen en voeten te geven. Een voorbeeld in dit opzicht is de gebiedsontwikkeling Centrale As. Het maatregelenpakket daarin vervat is met


mensen uit de streek opgesteld. Wij financieren de komende jaren primair de maatregelen met prioriteit 1 uit de 2e fase van dit pakket. Verder heeft de gebiedsontwikkelingscommissie de opdracht gekregen om zich maximaal in te zetten om de benodigde financiële bijdrage voor de 2e prioriteit te vinden (o.a. Europese subsidies). De integrale werkwijze en gebiedsgerichte aanpak van de gebiedsontwikkeling DCA kan als voorbeeld dienen voor andere projecten, processen en programma’s. Wat investeren we hierin? • Iepen Mienskipsfûns algemeen € 14,3 miljoen. • Fase 2 gebiedsontwikkeling Centrale As € 17,3 miljoen.

6.2 n Voorzieningen Resultaat 18: alle gemeenten in Friese krimpregio’s hebben overeenstemming met hun relevante buurgemeenten over de verdeling van voorzieningen Wat gaan we doen? In Fryslân zijn de regio’s Noordwest, De Wadden en Zuidoost door het Rijk onlangs aangewezen als anticipeergebied. Noordoost zal waarschijnlijk de status van Krimpgebied verkrijgen. Wij beschouwen heel Fryslân als een gebied waar ingrijpende demografische veranderingen vragen om een adequate aanpak. Vanuit het rijksbeleid wordt via zo genoemde Samenwerkingsagenda ’s voor krimp en anticipeergebieden een platform gecreëerd waarlangs het rijksbeleid inzake krimp wordt georganiseerd. Wij werken daarin samen met het Rijk en de krimp- en anticipeerregio’s. Wij willen dit integreren in onze streekwurkagenda’s, en toewerken naar één agenda per gebied. Deze zomer zijn de ambities van gemeenten bekend voor wat betreft de begeleiding van de krimp. Het Rijk stemt daar zijn ondersteuningsaanbod op af. Evenzo doen wij dat. Het is van belang dat alle stakeholders bij het maken van plannen worden betrokken. Wij zullen vanuit onze procesverantwoordelijke rol toewerken naar resultaatgerichte afspraken. Wat investeren we hierin? We investeren € 2 miljoen in het ondersteunen van gemeenten bij het anticiperen op de veranderende demografische ontwikkelingen.

6.3 n Zeggenschap zorgvoorzieningen Resultaat 19: we hebben meer zeggenschap over de spreiding van zorgvoorzieningen en blijven Zorgbelang steunen Wat gaan we doen? De provincie heeft geen wettelijke zeggenschap over de spreiding van zorgvoorzieningen. Er is wel behoefte aan voldoende spreiding van zorg zodat inwoners eenvoudige, basiszorg dichtbij kunnen krijgen en complexere zorg meer geconcentreerd. Dit is



conform rijksbeleid. Samen met partners in het zorgdomein (gemeenten, instellingen en maatschappelijke organisties) gaan we inventariseren welke acties al zijn ingezet voor een goede spreiding en hiermee bereikbaarheid van de zorg. Op basis daarvan gaan we kijken waar eventueel nog aanvullende actie op kan worden ondernomen en welk instrument hiervoor het meest geschikt is. In dit proces speelt Zorgbelang een rol. Wat investeren we hierin? We investeren € 1 miljoen in zeggenschap en spreiding van zorgvoorzieningen.

6.4 n Digitalisering Resultaat 20: we versnellen de uitrol van breedband Wat gaan we doen? In de vorige collegeperiode is het instrumentarium (Breedbandfonds, Breedbandloket, Aansluitsubsidies en Marktconforme Leningen) voor de uitrol van Next Generation Access-netwerken in de witte gebieden van Fryslân vastgesteld. De komende jaren gaan we om de uitrol van breedband te versnellen daarnaast: • Afstemmen met de Friese gemeenten en financiers om gezamenlijk de optimale randvoorwaarden te creëren voor de succesvolle ontwikkeling van levensvatbare businesscases, de financiering van fondsprojecten en acceptabele kosten voor de eindgebruikers; • Het rechtstreekse contact en de communicatie met lokale initiatieven en eindgebruikers in de witte gebieden intensiveren, in aanvulling op en ter versterking van de rol van het Breedbandloket. Dit loket koppelen we aan ons algemene loket (resultaat 40). De zichtbaarheid van de provincie in de regio en de informatievoorziening over de kansen die het provinciale instrumentarium biedt worden hierdoor verbeterd; • Kansrijke meelegtrajecten proactief identificeren. Hierbij kan gedacht worden aan slimme combinaties met andere projecten van de provincie, gemeenten, nutsbedrijven of organisaties als Wetterskip Fryslân. Wat investeren we hierin? We investeren € 1 miljoen extra in de versnelling van de aanleg van Breedband.

6.5 n Woningbestand Resultaat 21: het Friese woningenbestand past beter bij de veranderende bevolkingsopbouw Wat gaan we doen? Als provincie ondersteunen we gemeenten en woningbouwcorporaties met kennis en verbinden van mogelijkheden. Wij brengen regiogewijs de sociaal-demografische ontwikkeling in Fryslân in beeld en daarbij worden trends en ontwikkelingen benoemd. Deze gegevens vormen de basis om de toekomstige woningbehoefte gerelateerd aan


de leeftijdsopbouw inzichtelijk te maken. Met die informatie kunnen de samenwerkende gemeenten in regioverband hun woonvisies en woonplannen opstellen. Daarmee bevorderen wij dat de kwaliteit van de woningvoorraad en de opgaven voor transformatie in regionaal verband in beeld worden gebracht. Dit proces bevorderen we met het oog op de problematiek van bevolkingskrimp. Daarnaast is de afgelopen 4 jaren voor in totaal ruim € 18,3 miljoen verplicht of betaald aan gemeenten voor stedelijke vernieuwingsprojecten. De gemeenten, die daarbij minimaal 50% cofinanciering moesten inbrengen, zijn nog volop bezig met de uitvoering van deze projecten. In het voorjaar van 2015 is de laatste tender ISV-3 opengesteld (circa € 6,7 miljoen). De projecten worden in de periode 2015-2018 uitgevoerd. Daarnaast zetten we tot en met 2016 de volgende drie regelingen in uit het Aanvalsplan Woningmarkt: de herbestemmingsregeling, de financieringsregeling huurprojecten en de renovatieregeling goedkope koopwoning. Ook dragen we vanuit duurzaamheidsperspectief bij aan de transformatie van de woningvoorraad. Op basis van de resultaten van de afgelopen jaren zullen we nagaan of hier nieuwe verdienmodellen voor te ontwikkelen zijn. Wat investeren we hierin? Deze voornemens kunnen gefinancierd worden uit bestaande middelen.

6.6 n Een omgeving met landbouw en natuur in balans Resultaat 22: er is herstel van de balans tussen landbouw en natuur Wat gaan we doen? Wij stimuleren experimenten waarbij agrarische gebiedscollectieven samen met andere partijen (LTO, terrein beherende organisaties (TBO’s), enzovoorts) in een samenwerkingsverband projecten gaan aanjagen, voorbereiden en uitvoeren rond natuurinclusieve landbouw. Hiermee realiseren de initiatiefnemers een Living Lab (praktijkexperiment). De focus ligt hierbij op het ontwikkelen van nieuwe economische verdienmodellen voor boeren die aan agrarisch natuur- en landschapsbeheer doen of op andere wijze aan meer biodiversiteit en kwaliteit van het landelijk gebied bijdragen. De provincie gaat initiatieven uit de samenleving steunen met expertise en subsidies uit provinciale en Europese middelen. Wanneer sprake is van knellende regelgeving, bekijkt de provincie of en hoe die weggenomen kan worden. Waar mogelijk wordt een verbinding gemaakt met projecten vanuit KH18 als Kening Fan de Greide, Silence of the Bees en Spring Fever. Voor agrarisch natuurbeheer geldt dat we de Friese gebiedscollectieven faciliteren om hun rol als regisseur van gebiedscoalities met tbo’s, Wetterskip Fryslân en gemeenten verder op te pakken. In principe ondersteunen we hen zo kort mogelijk, bij het realiseren van slimme samenwerkingsverbanden en omgaan met Europese en landelijke regelgeving. Die ondersteuning zal dus per collectief verschillen. We gaan de Ecologische hoofdstructuur zoals al vastgelegd en begrensd realiseren. Dat houdt in dat we, waar dat kan en nodig is, gronden binnen de EHS aankopen en inrich-


ten om ze de functie natuur te geven. We voeren de maatregelen in de beheerplannen Natura 2000 uit. Daarnaast zetten we geen extra landbouwgrond meer om in natuur en zullen ook niet gaan onteigenen voor natuur. In samenwerking met de TBO’s en particuliere natuurbeheerders ontwikkelen we een plan van aanpak voor de realisatie van een substantiële besparing op de kosten voor natuurbeheer. In 2016 wordt dit plan voorgelegd. Realisatie van de besparing start vanaf 2017. We dragen bij aan optimalisatie van het weidevogelbeheer met subsidies voor (praktijk) onderzoek. We realiseren 40.000 ha weidevogelkerngebied binnen de op te richten weidevogelkansgebieden en richten in overleg met onder andere Van Hall Larenstein en Nordwin een weidevogellectoraat voor de periode 2016-2020 in. Geleidelijk stellen we de komende jaren gegevens over de toestand van de natuur in Fryslân beschikbaar via open data. We realiseren deze resultaten zoveel mogelijk in samenwerking met lokale partners en benutten initiatieven van onderop. Voor het behoud en bescherming van landschappelijke waarden werkt de thematische structuurvisie Grutsk op ’e Romte door in ruimtelijke plannen en projecten van gemeenten en van ons zelf. Grutsk is ook de basis voor het ondersteunen van lokale initiatieven voor landschapsherstel. Wat investeren we hierin? • We investeren de komende jaren € 1.6 miljoen in de transitie natuurinclusieve landbouw. • We investeren € 0,1 miljoen in een lectoraat voor weidevogels.

6.7 n Kennis en innovatie in de agrarische sector Resultaat 23: er is een akkerbouwacademie tot stand gekomen Wat gaan we doen? Samen met de landbouworganisaties, de ketenpartijen en de opleidingen (Van Hall en Nordwin) willen wij in 2016 een business case voor de Akkerbouwacademie opstellen. We streven naar een netwerkorganisatie. Daarna willen we zo snel mogelijk van start gaan. Zo mogelijk leggen we een verbinding met de UCF. Daarnaast geven wij steun aan kennis en innovatieprojecten van andere landbouwsectoren, met prioriteit voor een duurzame, grondgebonden ontwikkeling van de melkveehouderij. De provincie stimuleert dat de ketenpartijen zoveel mogelijk met de Dairy Campus samenwerken. We steunen maatregelen die leiden tot minder lichtuitstoot uit bestaande melkveestallen. Ook voeren we met POP3-middelen een jonge boerenregeling uit, gericht op modernisering en innovatie van agrarische bedrijven van jonge boeren. Om de landbouwstructuur op peil te houden en ook om aan andere maatschappelijke belangen bij te dragen (zoals verkeersveiligheid en leefbaarheid platteland) blijven wij kavelruil voor landbouwstructuurverbetering steunen, met de inrichting van een Kavelruilbureau en een subsidieregeling. Het provinciale kavelruilbeleid wordt in 2016 herijkt.


Wat investeren we hierin? We investeren de komende jaren € 6 miljoen in de uitvoering van de landbouwagenda 2017-2020. Daarnaast investeren we de komende jaren € 2 miljoen in de akkerbouwacademie.

6.8 n Regeldruk landbouw o.a. Resultaat 24: we leggen geen eigen regels op naast de bestaande regels voor landbouw Wat gaan we doen? Om de regeldruk in de landbouw te verminderen leggen we in elk geval geen eigen regels op. We onderzoeken hoe vermindering van regeldruk kan doorwerken in toezicht en handhaving. Verder lobbyen we in Brussel voor minder regels. In IPO-verband gaan we bijvoorbeeld lobbyen voor vereenvoudiging van de regelgeving omtrent biodiversiteit. We ontzorgen de gebiedscollectieven en boeren bij het omgaan met Europese en landelijke regels. Dit doen we door de gebiedscollectieven te ondersteunen met menskracht en door POP3-aanvragen zoveel mogelijk te bundelen, hiermee starten we in 2016. Voor vergunningverlening sluiten we aan bij de 1 loket aanpak (zie resultaat 40). We gaan vanaf 2016 experimenteren met beleidsluwe zones in pilots, bijvoorbeeld bij de Veenweidevisie. We ondersteunen de betrokken regionale partners bij het maken van een projectplan; we organiseren, waar dat kan, tijdelijke opschorting van regelgeving. Waar mogelijk bundelen we budgetten en zoeken naar vereenvoudiging van subsidievoorwaarden, leningen of andere financieringsvormen. Wat investeren we hierin? Dit resultaat is te behalen zonder extra financiële middelen.

6.9 n Overlast door ganzen Resultaat 25: er is een drastische afname van de ganzenschade Wat gaan we doen? We streven er de komende jaren naar de schade door ganzenvraat jaarlijks met 5 – 10 procent te reduceren. In eerste instantie proberen we van de bestaande aanpak (Fryske guozzenoanpak) echt een succes te maken, samen met boeren, jagers en terrein beherende organisaties. We evalueren de effectiviteit hiervan in 2016. In die evaluatie kijken we ook naar de structurele oorzaken van ganzenschade en andere manieren waarop die (inter)nationaal wordt bestreden. Waar nodig stellen we het beleid bij. Wat investeren we hierin? We gaan er vanuit dat voor dit resultaat geen extra middelen nodig zijn.


6.10 n Water Resultaat 26: de Friese waterketen versterkt verder Wat gaan we doen? We maken in nauwe samenwerking met Wetterskip Fryslân en stakeholders een nieuw Waterhuishoudingsplan dat voorsorteert op de later in deze periode te verschijnen Omgevingsvisie. In het eerste halfjaar van 2016 leveren we dit plan op. We maken gebruik van de landelijke campagne Ons Water om het waterbewustzijn in Fryslân te vergroten. We nemen ons aandeel in een nieuw Fries Bestuursakkoord Waterketen voor de periode 2016-2020 in samenwerking met Wetterskip Fryslân, Friese gemeenten en Vitens. Met deze partners willen we bereiken dat het stijgen van de kosten voor het waterketenbeheer wordt beperkt. In 2020 willen we dat er € 12 miljoen minder kosten worden gemaakt voor drinkwater, riool en zuivering dan eerder was verwacht. We maken in 2015 met Wetterskip Fryslân en LTO afspraken over de inhoud en uitvoering van het maatregelenpakket voor de Kaderrichtlijn Water en steunen Wetterskip Fryslân en boeren om dat pakket met behulp van Europese subsidies (POP3 middelen) uit te voeren. Het gaat dan om bijvoorbeeld het voorkomen van erfafspoeling van het boerenerf en de inrichting van natuurvriendelijke oevers. We dragen bij aan het Deltaprogramma door de Deltabeslissingen van het Rijk regionaal te vertalen in het nieuwe Waterhuishoudingsplan en de omgevingsvisie. De provinciale verantwoordelijkheid ligt bij de invulling van het concept meerlaagsveiligheid, opstellen strategie lange termijn zoetwatervoorziening en integrale gebiedsverkenning Friese IJsselmeerkust. Bij de vertaling en uitvoering van de Deltabeslissingen wordt integraal samengewerkt met overheden en stakeholders. We zetten ons project voor schone sanitaire voorzieningen in Mozambique voort. Wat investeren we hierin? • Cofinanciering en kwartiermakers POP3 water € 4,5 miljoen. • Sanitaire voorzieningen Mozambique € 0,3 miljoen. • MIRT verkenning IJsselmeerkust € 0,1 miljoen.

6.11 n Omgevingswet Resultaat 27: de komende omgevingsvisie komt op een moderne manier tot stand en leidt tot terugdringing van de hoeveelheid beleid en het aantal regels Wat gaan we doen? In de omgevingsvisie gaan een aantal huidige beleidsplannen op zoals het Streekplan, Waterhuishoudingsplan, Milieubeleidsplan, PVVP en Nota Natuer en Lânlik Gebiet. In de huidige situatie zijn er voor het fysieke domein tenminste 25 plannen en andere visie-, beleids- en uitvoeringsnota’s. Deze visie zorgt voor één overkoepelend visiedocument voor de fysieke omgeving. Als provincie betekent het ook dat we ons bezinnen op wat onze belangen zijn: welke maatschappelijke opgaven in het fysieke domein



vragen om regie en inzet van de provincie, en voor welke opgaven zijn andere partijen, waaronder gemeenten en waterschap verantwoordelijk. In het najaar van 2015 komen we met de startnotitie omgevingsvisie. Daarin worden keuzes voorgelegd over de totstandkoming van de visie. Een van de uitgangspunten is te komen tot minder beleid en minder regels. Wat investeren we hierin? De visie zal binnen bestaande budgetten tot stand komen.

6.12 n Veenweide Resultaat 28: we behouden zoveel als mogelijk het veenweidegebied Wat gaan we doen? We vertalen de Veenweidevisie in een Uitvoeringsprogramma samen met gebiedspartners, Wetterskip Fryslân en gemeenten. Dat is in 2015 klaar. De generieke maatregelen uit de veenweidevisie, zoals peilen maximaal op 90 cm onder het maaiveld, worden opgenomen in ons nieuwe waterhuishoudingsplan (vaststelling 1e helft 2016). Voor de generieke maatregelen geldt dat we die deels verwerken in het waterhuishoudingsplan en dat we waar nodig aanvullende instrumenten ontwikkelen. Waar mogelijk worden in 2015 al enkele activiteiten opgestart zoals praktijkproeven met onderwaterdrainage en nieuwe teelten. Daarnaast werken we gebiedsgericht maatwerkoplossingen uit en zetten meerdere instrumenten geconcentreerd in. We gaan experimenteren met beleidsluwe zones in de pilots van de Veenweidevisie. De ervaringen uit deze pilots gebruiken we om de resterende pilots te verbeteren. Deze pilots starten we geleidelijk op in de jaren 2017 t/m 2020. Wat investeren we hierin? We investeren de komende jaren € 12,7 miljoen in het behoud van het veenweidegebied.

6.13 n Een bereikbare omgeving Resultaat 29: wegen zijn beter onderhouden en veiliger Wat gaan we doen? Wij brengen de provinciale wegen, fietspaden, vaarwegen en kunstwerken in de periode tot medio 2019 naar onderhoudsniveau 7 (B-niveau)1 en houden ze vervolgens op dat niveau. Om een efficiënte meerjarige onderhoudsplanning mogelijk te maken, maken we onderhoudsmiddelen zo veel mogelijk uitwisselbaar. Daarnaast stellen wij een programma op van maatregelen om het provinciaal wegennet op een hoger veiligheidsniveau te brengen. Daarbij maken wij mede gebruik van de resultaten van het ANWB Eurorap-onderzoek naar de verkeersveiligheid van de provinciale wegen in Fryslân (en zullen ook met die organisatie overleggen) en inzichten 1 Dat niveau komt overeen met score 2 conform de NEN 2767 standaard, en dat staat voor een onderhoudsniveau dat GOED is, vergelijkbaar met nieuwbouw, wel veroudering, geen onderhoudsschade of onderhoudsbehoefte


van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). We houden rekening met de lijst van knelpunten waarvoor nog geen project geprogrammeerd is. Wij geven prioriteit aan de meest onveilige wegen. Een weg met relatief veel ernstige ongevallen is de N359. We pakken in de jaren tot 2019 vier onveilige kruispunten aan in de N359: Wommels Zuid, Wommels Noord, Bolsward Noord en Burgwerd. Waar mogelijk koppelen we de maatregelen met duurzame innovaties. De programmering stemmen wij af met de onderhoudsplanning. Wij voeren dit programma uit vanaf 2016. Omdat de uit te voeren maatregelen ook onderhouden moeten worden brengen we bij het opstellen van het programma ook de onderhoudsgevolgen in beeld. Wat investeren we hierin? We investeren de komende jaren € 30 miljoen in een programma voor wegverbreding en het veiliger maken van wegen. Daarnaast investeren we € 12 miljoen in de N359. We verhogen het jaarlijkse onderhoudsbudget geleidelijk met € 4,85 miljoen. Dit is inclusief € 1,8 miljoen voor oeveronderhoud. In vangrails met zonnepanelen investeren we € 0,3 miljoen.

6.14 n Skarster Rien Resultaat 30: het aquaduct Skarster Rien staat weer op de Rijksagenda en de doorstroming op de rondweg van Lemmer is verbeterd Wat gaan we doen? Met het Rijk gaan wij in overleg over het vervangen van de brug SkarsterRien in de A6 door een aquaduct. Voorfinanciering sluiten we daarbij niet uit. Wij zoeken hierbij aansluiting bij het moment dat gezien de staat van de brug een vervangingsinvestering aan de orde is. Wij gaan door met de aanpak van de traverse Lemmer in de N359. De bestaande weg wordt opgewaardeerd en samen met de omgeving werken wij aan het invullen van een plus voor de leefbaarheid en verkeersveiligheid. Uitvoering hiervan voorzien wij in de jaren 2017/2018. Wat investeren we hierin? Vooralsnog zijn hier geen extra financiële middelen nodig.

6.15 n Openbaar vervoer O.a. Resultaat 31: er is een Noordelijke OV-trajectkaart Wat gaan we doen? We gaan met onze buurtprovincies in overleg over een noordelijke trajectkaart in het al opgestarte overleg met de buurprovincies en de vervoerders. Aandachtspunten hierbij zijn de aansluiting bij het landelijke tarievensysteem en de distributie. Naar verwachting kan de kaart in 2017 worden ingevoerd.


Op basis van uitkomsten van het verkenningsonderzoek naar elektrificatie van de regionale spoorlijnen (Fryslân en Groningen, midden 2015) bepalen we de strategie naar verduurzaming van de diesellijnen. Hierbij hebben we afstemming met Groningen. We zorgen ervoor dat in 2021 twee keer per uur een intercity en twee keer per uur een stoptrein rijdt tussen Leeuwarden en Zwolle. Al in 2017 rijden ze vier keer per uur, maar met de stoptreinen tot Meppel. Daarnaast zetten we in op snelheidsverhoging tussen Zwolle en Amsterdam na 2021, zodat de reistijd naar het westen verder kan worden verkort. We sluiten aan bij het project van de provincie Groningen voor een betere verbinding met Duitsland (Hamburg). Na de herstructurering van het emplacement van Groningen in 2020 willen we die betere verbinding realiseren. We gaan in overleg met de belanghebbende partijen (Rocov, Noord-Holland, vervoerders, MKB) over mogelijkheden tot verbetering van de OV-verbinding over de Afsluitdijk. In 2016 hebben we een duidelijk beeld op welke wijze we verbeteringen kunnen realiseren. We starten in 2015 het overleg met het Rijk, de betrokken gemeenten en de consumentenorganisaties om te onderzoeken of we de verantwoordelijkheid/bevoegdheid voor de waddenveren over kunnen nemen van het Rijk. Hierbij zullen we ook specifiek aandacht besteden aan het baggeren van de vaargeulen en de toestand van de veerdammen en financiën. Wat investeren we hierin? Deze voornemens kunnen gefinancierd worden uit bestaande middelen.

6.16 n Waterwegen Resultaat 32: het Van Harinxmakanaal is bevaarbaar voor Klasse V schepen Wat gaan we doen? Om het Van Harinxmakanaal bevaarbaar te maken voor grotere schepen (Klasse V) zijn maatregelen nodig. De meest urgente keuzes doen zich voor bij de bruggen Dronrijp en Ritsumasyl, waar we de maatregelen kunnen combineren met noodzakelijke vernieuwingen, en in Franeker, waar de noodzakelijke bochtverruiming kan worden gecombineerd met de herinrichting van een bedrijfsterrein. De werkzaamheden worden voorbereid in de jaren 2015/2016 en uitgevoerd in de jaren 2017/2018. Na het realiseren van de urgente maatregelen zijn ook in de verdere toekomst maatregelen wenselijk voor het goed bevaarbaar maken van het Van Harinxmakanaal voor klasse V-schepen. Deze brengen wij in beeld in een meerjarenperspectief, dat wij in 2016 aan uw Staten aanbieden. We houden daarbij rekening met de wensen van de binnenvaartorganisatie Schuttevaer. De vervanging van de Tjerk Hiddessluizen in Harlingen maakt geen onderdeel uit van de afkoopsom die wij van het Rijk hebben ontvangen voor het onderhoud van het Van Harinxmakanaal. We gaan met het Rijk in gesprek over de verbreding van de Tjerk Hiddessluizen. Wij willen samen met het Rijk hier een studie naar doen als basis voor een afspraak. Hierbij kijken we naar mogelijkheden voor Europese subsidie (TEN-T). Aan het eind van deze coalitieperiode is de voorbereiding gereed voor besluitvorming.


Realisatie is pas aan de orde na deze coalitieperiode en nadat afspraken zijn gemaakt met het Rijk. De verschillende ontwikkelingen rond het Van Harinxmakanaal pakken wij in samenhang op. Wij organiseren deze opgave in een programma. Wat investeren we hierin? Voor het aanpassen van de bruggen Dronrijp en Ritsumasyl en het verruimen van de bocht in Franeker reserveren wij € 30 miljoen. We bestemmen € 0,2 miljoen in een onderzoek naar de Tsjerk Hiddessluizen in Harlingen.

6.17 n Een gezonde bodem Resultaat 33: er vindt geen opslag van vreemde stoffen in Friese bodem plaats Wat gaan we doen? Van veel ondergrondse activiteiten zijn de risico’s voor gezondheid en milieu nog onvoldoende bekend. Daarbij komt dat veel bodemprocessen onomkeerbaar zijn. Dat geeft ons de verantwoordelijkheid om uiterst zorgvuldig met de bodem om te gaan. Wij zullen daarom geen medewerking verlenen aan (proef-)boringen naar schaliegas en aan de opslag van kernafval en CO2 in de ondergrond. Deze uitgangspunten worden betrokken bij het opstellen van de Omgevingsvisie (resultaat 27). Op een aantal onderdelen van een gaswinningsvergunning hebben we wettelijk adviesrecht aan het Rijk. Met de komende verandering van de Mijnbouwwet wordt dat adviesrecht zelfs nog uitgebreid, mede om het burgerperspectief een plek te geven. In onze adviezen aan het Rijk zullen wij steeds kenbaar maken dat wij tegen nieuwe gaswinningen zijn. Wij pleiten bij het Rijk voor omgekeerde bewijsvoering. Als uitgangspunt bij de vergunningverlening voor de zoutwinning onder het Wad geldt het ‘hand aan de kraan’-principe. Bij de bestaande zoutwinning onder land waar dit niet het geval is, blijven wij de resultaten van de verplichte monitoring kritisch volgen tot aan de beëindiging van de zoutwinning in 2021. Wat investeren we hierin? Voor dit resultaat zijn geen nieuwe middelen nodig.


Hoofdstuk

Voor een modern provinciaal bestuur

7

Deze ambitie gaat over de werkwijze die we willen hanteren om de andere ambities te realiseren. De basis in deze ambitie ligt bij samenwerking en vertrouwen. We zoeken samen met de partners onze rol. We geven de buitenwereld ook meer inzicht in wat we doen.

7.1 n Beperken regeldruk Resultaat 34: er is een vermindering van beleid en regels Wat gaan we doen? Bij beleidsvorming denken we niet langer in termen van beleidsvelden. In plaats daarvan zorgen we voor bondige beleidsbrieven die passen binnen de ambities van het coalitieakkoord. Waarbij we beleid altijd samen opstellen met betrokken organisaties en inwoners. We verkennen of het mogelijk is sectorale nota’s over bijvoorbeeld cultuur, economie of sport te vervangen door beknopte beleidsbrieven rondom een maatschappelijk vraagstuk dat als ambitie is geformuleerd. Dit vergt ook een bredere inzet en afweging van de financiële middelen. Provinciale regelgeving sluit aan bij die nieuwe werkwijze. Met name bij subsidies leidt dat tot een afname van de hoeveelheid regels, minder details en minder administratieve lasten. De toegang tot beleidsmaatregelen en bijbehorende instrumenten wordt door middel van een loketfunctie (zie resultaat 40) maximaal ondersteund.


In 2015 starten we met multidisciplinaire teams die bestaande beleids- en uitvoeringsdocumenten en regelgeving screenen en zo mogelijk intrekken. In 2015 voeren we een onderzoek uit naar ‘ervaren’ lastendruk. Wat investeren we hierin? Dit resultaat realiseren we binnen bestaande budgetten.

7.2 n Van onderop o.a. Resultaat 35: Recht op uitdaging Wat gaan we doen? We dagen onze inwoners en hun sociale verbanden uit om taken van ons over te nemen. Als zij aantonen ons werk beter of goedkoper te kunnen doen besteden we het graag aan hen uit. Om zo ervoor te zorgen dat wij als overheid ons kunnen richten op kerntaken en nieuwe initiatieven zo min mogelijk in de weg staan. Waarbij we ruimte willen bieden aan experimenten. Dit past ook in het bidbook KH 2018 en het Iepen Mienskipsfûns waarbij juist de mienskip invulling geeft aan projecten. In 2016 gaan we gezamenlijk met partijen die hierin een rol willen spelen werken aan een opzet voor het recht op uitdaging. Om het recht op uitdaging inhoud te kunnen geven zijn onder andere open data over hoe we werken en wat we doen van belang. De komst van de Omgevingswet (zie ook resultaat 27) geeft de komende jaren een grote impuls aan het digitaal beschikbaar stellen van overheidsinformatie, via de ‘Laan van de Leefomgeving’. Daarin worden ‘informatiehuizen’ ontwikkeld, die burgers betrouwbare feitelijke informatie over hun leefomgeving verschaffen. Dat stelt burgers en bedrijven in staat plannen te ontwikkelen en data te benutten voor het in de markt zetten van nieuwe producten. In Alphen aan de Rijn is bijvoorbeeld een app ontwikkeld waarmee de kwaliteit van het gemeentelijk bomenareaal door de burgers zelf kan worden bewaakt2. Dergelijke applicaties bieden de mogelijkheid om overheidstaken te ondersteunen of zelfs over te nemen. Onze ambitie is dat alle informatie die wij hebben en gebruiken beschikbaar voor iedereen komt, waarbij we ons vanzelfsprekend aan privacyverplichtingen houden. De door ons verzamelde gegevens zijn beschikbaar om nieuwe producten en diensten binnen de provincie maar juist ook buiten de provincie te kunnen maken. Onze inzet voor open data past binnen de ambities van het Rijksprogramma Digitale Overheid 2017. In 2016 zal een eerste informatieloket worden opgeleverd waarin onze producten en diensten herkenbaar zijn te vinden, maar waar ook een grote basisset van geografische en statistische gegevens beschikbaar is, waaronder de statistische gegevens van de Staat van Fryslân. Bij digitaliseringsprocessen wordt standaard bepaald en georganiseerd welke gegevens via een informatieloket van de provincie beschikbaar zijn en worden gesteld. Informatie zal ook via moderne media als apps toegankelijk worden. Wij zullen dit samen met onze partners, waaronder het Fries Sociaal Planbureau, maar ook de gemeenten in Fryslân oppakken en ook gaan we actief kijken welke behoefte aan data er buiten onze eigen provincie is.

2 Zie http://www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/nieuws/alphen-aan-den-rijn-lanceert-appbomenspotter.9479660.lynkx


Wat investeren we hierin? Hiervoor zijn geen extra middelen nodig.

7.3 n Bestuurskracht gemeenten Resultaat 36: herindeling van gemeenten gebeurt alleen op initiatief van gemeenten Wat gaan we doen? Het initiatief voor versterking van bestuurskracht ligt primair bij gemeenten zelf. Gemeentelijke herindeling kan een effectief middel zijn om dat doel te bereiken. Wij faciliteren de gemeenten bij dergelijke processen door vroegtijdig in overleg te treden, door het geven van voorlichting over procedures en regelgeving en over de bevoegdheden die de provincie bij deze processen heeft. Wij sluiten daarbij aan bij gemeentelijke initiatieven van onderop. De provinciale visie op de lokaal-bestuurlijke inrichting - die in nauwe consultatie met de gemeenten is opgesteld - biedt hiervoor een goed uitgangspunt. Op dit moment heeft een aantal gemeenten concrete herindelingsvoornemens, gericht op 2018/2019. Bij deze herindelingsinitiatieven van gemeenten zelf passen wij op basis van de Wet algemene regels herindeling (Wet arhi) de provinciale bevoegdheden toe. Wat investeren we hierin? Voor dit resultaat zijn geen extra budgetten nodig.

7.4 n Samen met anderen Resultaat 37: We werken nauw samen met gemeenten, provincies en andere overheden Wat gaan we doen? We willen waar dat meerwaarde biedt zoveel mogelijk samenwerken met andere overheden. Dat gaat om uitvoeringszaken maar ook om beleidsvorming. Daarbij bouwen we ook voort op de bestaande samenwerking met gemeenten en Wetterskip Fryslân in de streekagenda’s. Op het gebied van beleid, programmering en samenwerking in de vorm van Shared Services onderzoeken we huidige samenwerkingsvormen binnen Fryslân en kijken of die geïntensiveerd kunnen worden. Deze ambitie bespreken we met de samenwerkingspartners. We kijken waar kansen liggen om die samenwerking te verdiepen. In de tweede helft van 2015 voeren wij deze inventarisatie uit. De inventarisatie gebruiken wij om na te gaan welke toekomstige vormen van samenwerking er met onze Friese en noordelijke partners mogelijk zijn. Meer eenvoud en overzicht en minder bestuurlijke rompslomp staan daarbij voorop. Op bepaalde beleidsthema’s is ook samenwerking met andere provincies mogelijk. Over een eventuele herziening van de gemeenschappelijke regeling SNN wordt in 2016 besloten. Voor Fryslân staat daarbij voorop dat SNN een slank uitvoeringsorgaan van subsidies blijft.


Actiegerichte samenwerking in netwerken staat centraal. Deze netwerken zijn breder dan alleen overheidspartijen. We gaan actief op zoek naar partijen die hier een positieve bijdrage aan kunnen leveren. Daarnaast zetten we in op bundeling van krachten, ook in organisatorische zin. Hiermee zorgen we ook voor een eenduidig geluid richting het Rijk. Door voor het Rijk een heldere en consistente samenwerkingspartner te zijn wordt de samenwerking met hen ook versterkt. De internationale dimensie vullen we in vanuit het ‘verhaal van Fryslân’ (melk en water). Op basis hiervan zoeken we strategische samenwerkingsrelaties in de rest van Europa en daarbuiten. Belangrijke invalshoeken zijn dan de relaties waar we nu al sterk zijn: Zuid-Zweden, Denemarken, Duitsland (Niedersachsen) en buiten de EU China (Sichuan). Naast deze contacten zullen we in ieder geval ook zoeken naar regio’s in het zuiden van de EU die kunnen bijdragen aan onze strategisch samenwerking. Wat investeren we hierin? Dit resultaat is te realiseren met behulp van bestaande budgetten.

7.5 n Een andere omgang met de Staten Resultaat 38: coalitie en oppositie werken constructief samen Wat gaan we doen? Onze aanpak is erop gericht om in samenspel met Provinciale Staten te komen tot de beste plannen voor Fryslân. Daarbij heeft de coalitie geen alleenrecht op het maken en uitvoeren van plannen. We willen nadrukkelijk samen met de gehele Staten komen tot plannen die het beste zijn voor Fryslân. Daarbij willen we de fracties maximaal ondersteunen. Ook willen we Statenleden vooraf bij het opstellen van plannen betrekken door middel van startnotities en vormen van interactieve samenwerking. In overleg met de griffie willen we de bestuurlijke vernieuwing van Provinciale Staten maximaal ondersteunen. Wat investeren we hierin? Dit resultaat is te realiseren zonder extra middelen.

7.6 n Onze organisatie o.a. Resultaat 39: de inhuur is minimaal met de helft verminderd Wat gaan we doen? We richten de organisatie zo in dat zij in staat is om adequaat in te spelen op externe en interne ontwikkelingen en daarmee de samenleving en het bestuur goed kan bedienen. Hierbij gaat het er enerzijds om de kwaliteit van werkwijze en personeel te verhogen. Anderzijds gaat het erom personele bezetting en beschikbare middelen met elkaar in balans te brengen. Daarbij zorgen we, door mensen maximale kansen


te geven gebruik te maken van hun talenten en deze flexibel in te zetten, dat minder tijdelijk werk nodig is en inhuur kan worden afgebouwd. In 2015 is gekozen voor een ontwikkelproces gericht op de organisatie van de toekomst, waarin een opgavengestuurde aanpak centraal staat. Dit heeft gevolgen voor de werkwijzen. Om te komen tot een flexibele organisatie en halvering van de inhuur willen we eind 2015 onze strategische personeelsplanning voor de komende jaren uitgewerkt hebben. Op basis daarvan worden medewerkers en leidinggevenden ontwikkeld in een richting die past bij de organisatie van de toekomst. We bevorderen mobiliteit en flexibele inzet van medewerkers. We ontwikkelen talenten onder andere door meer uitwisselen/ samenwerken met andere organisaties. In 2016 komen we tot een generatiepact om vrijwillige gedeeltelijke uitstroom en meer instroom van jongeren te bereiken. Wat investeren we hierin? We investeren de komende jaren € 12 miljoen in het afslanken en moderniseren van de organisatie.

7.7 n Slagvaardigheid Resultaat 40: er is één toegangsloket voor de provincie Wat gaan we doen? Op dit moment wordt op veel verschillende plaatsen in de organisatie contact onderhouden met klanten en worden vragen op verschillende manieren afgehandeld. Om te komen tot een betere service richting bedrijven, instellingen en burgers, maar ook vanwege ontschotting in de organisatie en efficiency willen we komen tot één toegangsloket voor de provincie. Dit gaat er toe leiden dat het voor klanten gemakkelijker wordt om gebruik te maken van diverse mogelijkheden, waardoor het aantal vragen en de behoefte aan hulp afneemt. Om dit te bereiken beginnen we met het inrichten van een klant contact centrum ten behoeve van alle binnenkomende vragen, kenniscentrum, statusinformatie, informatie en beperkte hulp (click, call). Bijvoorbeeld over subsidies, vergunningen, klachten, (water)wegen, vragen van ondernemers. Het betreft de totale dienstverlening van de provincie. Dit centrum moet startklaar zijn voor de zomer van 2016. Vervolgens voegen we loketten, waar de provincie eigenaar van is, toe (bijvoorbeeld de streekhuizen). Dit moet klaar zijn op 1 januari 2017. Tenslotte voegen we loketten toe waarin de provincie participeert (bijvoorbeeld KH ’18, agrofood), dan wel brengen een goede koppeling aan met die loketten. Dit is afgerond op 1 september 2017. Wat investeren we hierin? We investeren de komende jaren € 2 miljoen in het loket.


Bijlage

1

Totaaloverzicht voorstellen en dekking uitvoeringsprogramma


Tijdelijk (bedragen x € 1 mln) Voorstellen uitvoeringsprogramma

Bijlage Bedragen 2 342

Dekking VAR minus € 30 mln Reserve Nuon besteedbaar deel Heroverweging bestaande budgetten 3 Heroverweging bestaande budg etten revolverend 3 Totaal dekking Saldo tijdelijk

54,2 161,0 105,4 21,4 342,0 0,0

Structureel (bedragen x € 1 mln) Bijlage 2015 2016 2017 2018 2019 Voorstellen uitvoeringsprogramma 2 1,1 4,3 7,5 9,8 10,9 Dekking Begrotingssaldo programma 11

8,0

10,8

13,1

11,6

11,2

Heroverweging bestaande budgetten 3 2,1 4,2 6,3 Totaal dekking 8,0 10,8 15,2 15,8 17,5 Saldo structureel 6,9 6,6 7,7 6,0 6,5 Revolverend (bedragen x € 1 mln) Voorstellen uitvoeringsprogramma

Bijlage Bedragen 2 153,0

Dekking Liquide middelen Heroverweging bestaande budgetten revolverend 3 Totaal dekking Saldo revolverend

124,5 28,5 153,0 0,0


Bijlage

2

Voorstellen uitvoeringsprogramma 2015-2019


Progr. Voorstel Begroot Begroot Begroot Tijdelijk Structureel Revolverend (bedragen x € 1 mln) per jaar Voor krachtige gemeenschappen 5 Iepen Mienskipfûns: Fonds kansarme friezen 5,0 7 Fonds tekorten decentralisatie zorgtaken (inzet € 4 mln jeugdzorg) 0,0 Monitoring aandachtsgebieden 0,8 Vrijwilligersacademie 0,2 10 Verlaging opcenten 80,0 Voor een toekomstbestendige economie 2 N381 verdubbelen tot Oosterwolde-Zuid 25,0 6 NOM packagedeal 3,7 Financiering NOM en Noordelijke clusterorganisaties 3,0 Verbreding sluis Kornwerderzand 5,0 Gastvrij Fryslân: Algemeen 8,3 Cultuurtoerisme 1,0 OV kaart voor toeristen 2,0 Ontwikkeling recreatie en toerisme op het platteland 1,0 MKB faciliteren begeleiden 2,0 Arbeidsmarkt/onderwijs en kennis instellingen/bedrijfsleven 5,0 8 Versterken (academisch) onderwijs 17,4 10,0 10 Aandelen FOM 16,0 Voor vanzelfsprekende duurzaamheid 2 Fietspaden 8,0 Vangrails met zonnepanelen 0,3 Wandel- fiets en ruiterpaden 1,0 4 Milieubeleidsplan 1,0 5 Iepen Mienskipfûns: Verduurzamen van dorpen 2,0 6 Duurzame energie 12,1 10 Duurzaamheidsprojecten Revolverend 127,0 Voor een vitaal Frysk eigene 8 Iepen Mienskipfûns: Stimulering muziek-dans-toneellessen Erfgoed KH 2018: Evenementenfonds Blokhuispoort Procesgeld Deltaplan Frysk: Basisvoorzieningen Plus

1,0 2,3 1,0 3,8 2,7 7,5 2,5 Uitvoeringsagenda 2015-2019 49

Progr. Voorstel Begroot Begroot Begroot Tijdelijk Structureel Revolverend (bedragen x € 1 mln) per jaar Voor een vitaal Frysk eigene (vervolg) Implementatie taalwet 5,5 Lân fan taal 5,1 Digitale hulpmiddelen 0,7 Transitie medialandschap 0,4 Voor een dynamische omgeving in de mooiste provincie 2 Rammelstroken, belijning, vluchtheuvels 4,5 Verhardingen 21,5 Geleiderails 4,0 Aanpassen van Harinxmakanaal (€ 15 mln 15,0 dekking uit reserve van Harinxmakanaal) 0,0 Onderzoek Tjerk Hiddessluis Harlingen 0,2 Onderhoud wegen: Centrale As en N381 1,3 Maatregelen uitvoeringsprogramma 0,3 Verhoging onderhoud niveau 6 naar 7 1,5 Oeverbeheer 1,8 N359 kunstwerken (investering € 12 mln, 0,0 dekking vanuit programma kunstwerken) 3 Cofinanciering POP3 water 4,5 Waterprojecten Mozambique 0,3 MIRT verkenning IJsselmeerkust 0,1 5 Iepen Mienskipfûns algemeen 14,3 Fase 2 gebiedsontwikkeling Centrale As 17,3 Akkerbouwacademie (crop chain) 2,0 Landbouwagenda 6,0 Transitie natuurinclusieve landbouw 1,6 Veenweidevisie 12,7 Lectoraat weidevogels 0,1 6 Versnelling breedband (investering € 1mln) 0,1 7 Zeggenschap/spreiding zorgvoorzieningen 1,0 9 Krimp 2,0 Voor een modern provinciaal bestuur 10 Organisatie van de toekomst: Algemeen Procesgeld Een loket /kenniscentrum voor subsidies


8,2 3,8 2,0

Progr. Voorstel Begroot Begroot Begroot Tijdelijk Structureel Revolverend (bedragen x € 1 mln) per jaar Overig 2 Bijdrage nazorgfonds ivm. Tryehûs 1,3 4 Provinciale bijdrage Fumo 1,1 10 Rendementsderving: Aandelen FOM 0,4 Inzet besteedbaar deel reserve Nuon 4,5 Afboeken taakstellingen: Dekking Kadernota 2015 2,0 Dekking De Nieuwe Afsluitdijk 1,4

Totaal voorstellen

342,0

10,9

153,0


Bijlage

3

Heroverwegingen ter dekking uitvoeringsprogramma


In onderstaande tabel is aangegeven welke heroverwegingen hebben plaatsgevonden omdat in de huidige meerjarenbegroting budgetten waren opgenomen die ingezet konden worden voor de beleidsvoorstellen in de uitvoeringsagenda. Deze budgetten zijn op twee manieren ingezet: • Als het middelen betrof die inhoudelijk zeer goed of zelfs volledig in de lijn van voorstellen uit het coalitieakkoord pasten zijn te gebundeld met nieuwe middelen om zo tot een samenhangender en effectievere inzet van middelen te komen. • Als het middelen betrof die niet uitgeput leken te worden of minder relevant waren zijn ze in algemene zin ten behoeve van de voorstellen uit het akkoord ingezet.

Voorstel UA Totaal Heroverweging Begroot Begroot Begroot bedrag Tijdelijk Structureel Revolverend per jaar Programma 2 Verkeer en Vervoer N359 12,0 Programma kunstwerken 10,0 N381 25,0 Programma kunstwerken 15,0 Algemeen Versobering investerings agenda’s WfF 5,0 Programma 3 Water Cofinanciering POP3 water 4,5 Waterhuishoudingsplan Cofinanciering POP3 water

0,3 2,0

Programma 4 Milieu Milieubeleidsplan 1,0 Monitoringskader Frysk Milieuplan Fryslân fair trade

0,1 0,1

Programma 5 Landelijk Gebied Iepen Mienskip Fûns 14,3 Lokale projecten natuur en landschap Landbouwagenda 6,0 kavelruil

0,4 0,7

Programma 6 Economie, toerisme en recreatie Packagedeal NOM 3,7 Deelnemersbijdrage NOM Clusterorganisaties 3,0 Energy Valley Gastvrij Fryslân 12,3 Brede regiomarketing Toerisme beleid/topattractie Knelpunten toerisme en recreatie Recreatieve infrastructuur

0,4 3,7

Programma 7 Sociaal beleid en zorg Monitoring 0,8 Sociaal noodfonds aandachtsgebieden Transitie sociaal beleid Zorgvoorzieningen 1,0 Zorgvoorzieningen

0,1 0,1 0,3

0,7 0,6 1,1 0,7


Voorstel UA Totaal Heroverweging Begroot Begroot Begroot bedrag Tijdelijk Structureel Revolverend per jaar Programma 8 Cultuur, taal en onderwijs Iepen Mienskip Fûns: 1,0 Nota Grinzen Oer 0,6 muziek-dans en toneellessen CTO fonds 0,1 Budget taal & cultuur 0,1 Muziekonderwijs 0,2 Evenementenfonds 1,0 Nota Grinzen Oer 0,1 Festivals 0,1 Budget taal & cultuur 0,6 Provinciale archieven 0,2 Transitie medialandschap 0,4 Mediacentrum 0,1 Mediafonds 0,1 Deltaplan Frysk 21,3 Doorgaande leerlijn 0,2 Friese taal voortgezet onderwijs 0,3 Friese taal materiële instandhouding 1,5 Friese taal in het MBO 0,1 Friese taal in het onderwijs 4,3 Nota erfgoed 2,3 Monumentenzorg 2,3 Programma 9 Ruimte Algemeen Demografische ontwikkelingen

0,1

Programma 10 Algemene dekkingsmiddelen Transitie medialandschap 0,4 Voorwaardelijk budget regionale omroepen 0,3 Algemeen Nominaal fixeren op 1%

6,3

Programma 11 Inzet Nuon middelen Algemeen WfF: Innovatievermogen 10,0 Bedrijfsfinanciering 2,5 Organiserend vermogen 10,1 Menselijk kapitaal 24,9 Aantrekkelijkheid leefomgeving 5,5 Plankosten en overig Totaal heroverwegingen


105,4

6,3

6,7 35,5 1,5 2,5 3,8 49,9


Uitvoeringsagenda Mei elkenien foar elkenien

Recommend Documents