Implementatieplan Energiemanagement Sint Lucas Andreas ziekenhuis

Implementatieplan Energiemanagement Sint Lucas Andreas ziekenhuis

Opdrachtgever: Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Afdeling: Techniek Auteurs: Gertjan de Vries (assistent hoofd technische onderhoud) Rob molthof (hoofd project & advies) Daan Roes (staffunctionaris Inkoop & Logistiek) Sascha Robijn ( Milieucoördinator) Datum: 20-05- 2009 Plaats: Amsterdam Versie: 1

Implementatieplan Energiemanagement Sint Lucas Andreas ziekenhuis

Inhoudsopgave

1. INLEIDING....................................................................................................................................................... 4 2. RENOVATIE ENERGIECENTRALE ........................................................................................................... 6 3. ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN BIJ VERBOUWINGS- EN RENOVATIEWERKZAAMHEDEN.................................................................................................................. 9 4. ONDERZOEK NAAR VENTILATIEREDUCTIE ..................................................................................... 10 5. VERLICHTINGSONDERZOEK INCLUSIEF BEWEGINGSDETECTIE ............................................. 11 6. ONDERZOEK REDUCTIE BUITENVERLICHTING.............................................................................. 12 7. INVENTARISATIE KOELMACHINES ..................................................................................................... 13 8. UITFASERING KOELMIDDELEN............................................................................................................. 14 9. MILIEUJAARVERSLAG.............................................................................................................................. 15 10. PLANNING ENERGIEPLAN ..................................................................................................................... 16

1. Inleiding Voor de Wm-vergunning (milieuvergunning) heeft Dienst Milieu en Bouwtoezicht (DMB) onderzoeksverplichtingen voor energiebesparing opgelegd. De Sector Techniek van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis heeft energiebesparing als één van de speerpunten benoemd en deze onderzoeken in een plan van aanpak opgenomen. In opdracht van Manager Techniek, de heer A.J. Döpp, hebben afdeling Project en Advies Techniek (de heer R. Molthoff) en afdeling Technisch Onderhoud (de heer G.J. de Vries) de verantwoordelijk gekregen voor de uitwerking van de plannen. Energiebesparing Voorafgaand aan de uitwerking van de speerpunten implementeren wij een “Energiemanagementsysteem”. Dit systeem moet ons meer duidelijkheid geven over het energieverbruik van het ziekenhuis en inzicht geven in mogelijke reductiedoelstellingen en de besparingsmogelijkheden. Door een methodiek te ontwikkelen die gebruiksgegevens registreert en analyseert is een realistisch beeld over de te verwachten reductie mogelijk. Speerpunten Energiebesparing o Energiemanagementsysteem o Registratie koelmachines en uitfasering F-gassen o Brongerichte maatregelen bij projecten o Reductie binnen- en buitenverlichting en ventilatie o Gedragsmaatregelen aansluitend op de milieucampagne van het Milieukernteam o Jaarlijkse evaluatie en rapportage milieumaatregelen Energieverbruik in het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Jaarlijks neemt de energievraag in het ziekenhuis toe. Er wordt voortdurend nieuwe apparatuur (medische en computerapparatuur) geplaatst en de warmte die hierbij vrijkomt moet worden gekoeld. Een stijging van het energieverbruik is daardoor onafwendbaar. Dit gegeven maakt het noodzakelijk energiebesparende maatregelen te nemen, zowel om financiële als om milieutechnische redenen. Verdere energiebesparing kan voornamelijk worden gerealiseerd bij verbouwingen en renovaties. Vervangingsprojecten zijn kostbaar en de resultaten zijn beperkt. Bovendien is het vooraf gecompliceerd om de te realiseren reductie en kosten te berekenen, waardoor terugverdientijden moeilijk te bepalen zijn. Interessanter is het om (o.a. bij verlichtingsvraagstukken) structurele gefaseerde vervanging toe te passen, om kapitaalvernietiging te voorkomen of te beperken. Om energie te besparen zijn er globaal twee mogelijkheden, namelijk het verminderen van het aantal draaiuren of het verminderen van het verbruik tijdens de draaiuren, door het gebruik van energiezuinige apparatuur of energiezuinige regelingen. Het verminderen van draaiuren levert de grootste besparing op en kan gerealiseerd worden door aanpassen van instellingen en regelingen en door het beïnvloeden van het gedrag van gebruikers. Gebruikers moeten worden voorgelicht om zuinig om te gaan met energie zonder dat de patiëntenzorg hieronder lijdt.

Sector Techniek

Energieplan Techniek

Er is nu eenmaal een directe relatie tussen de doelen van het ziekenhuis (patiëntveiligheid, klimaatcomfort) en energieverbruik. Deze kunnen niet los van elkaar worden gezien en een aantal eisen (bijvoorbeeld ziekenhuishygiëne) zijn zelfs wettelijk vastgelegd. Handhaving hiervan geschiedt door de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

Auteurs Versie Versiedatum Documentnaam

: : : :

J.D. Roes & G.J. de Vries 1 20 mei 2009 Energieplan Techniek blad 5 van 17

Sector Techniek


2. Renovatie Energiecentrale Op 17 november 2008 is de renovatie van de Energiecentrale opgeleverd. Het kloppend hart van het ziekenhuis beschikt nu over een zeer moderne installatie die aan de laatste bouw- en installatie-eisen voldoet. Waarborgen van de continuïteit van de bedrijfsvoering was de belangrijkste reden voor de renovatie. De veranderingen in de installaties zullen leiden tot een energiebesparing ten opzicht van de voorgaande situatie. Het zal echter nog enige tijd duren voordat het resultaat inzichtelijk wordt. Aan de instelling van de systemen wordt nog gesleuteld: Hoe stellen we de stookgrafiek in om zo min mogelijk energie te verbruiken, maar tegelijkertijd te waarborgen dat aan de warmtevraag van het huis wordt voldaan? Wat is het energieverbruik bij extreme koude of warmte? Wat moet regeltechnisch worden bijgesteld? Doordat er is ingegrepen in complexe technisch systemen zijn veel problemen ontstaan die de definitieve oplevering van het project hebben gedwarsboomd. Het doel: voldoen aan de energievraag met minimaal energieverbruik houden we voor ogen. Hieronder een beknopte beschrijving van de installaties die zijn gewijzigd: WKK Er is een nieuwe warmtekrachtkoppeling geplaatst omdat de oude installatie technisch was afgeschreven. De continuïteit van de oude generator kon niet meer worden gegarandeerd. Zomers wordt de restwarmte benut om met behulp van een absorptiekoelmachine gekoeld water te produceren. Echter, doordat energiestromen tussen de WKK en de koelmachine niet juist op elkaar staan afgesteld geeft de installatie momenteel niet het gewenste rendement. De verwachting is dat de installatie voor 2010 op de ontworpen waarden functioneert. Stoomketels Om de betrouwbaarheid van de stoominstallatie te verhogen zijn de 2 stoomketels van het ziekenhuis volledig gerenoveerd. Het isolatiemateriaal is deels vervangen en de kwaliteit van het ketelwater wordt nu nauwkeurig gemeten ten einde de kwaliteit van de stoom te waarborgen en zo min mogelijk te spuien. De gasbranders zijn gerenoveerd en gemoduleerd uitgevoerd en er liggen plannen klaar om ook de stoomketels van een gasmeter te voorzien om het verbruik beter te kunnen monitoren. Gezien de hoge kosten is de voortgang van dit project onzeker. Ketelwaterbehandeling Het ketelwater wordt behandeld om anorganische afzettingen (ijzerverbindingen en kalk), corrosie, slibvorming, waterverbruik en energiekosten te minimaliseren. Het ziekenhuis is overgestapt op een behandelmethode die de gewenste optimalisatie van de ketelinstallatie waarbij de levensduur, rendement en onderhoud van het systeem een grote rol spelen waarborgt, wat resulteert in minder waterverbruik en milieuverontreinigingen. Ontgasser De ontgasser is vernieuwd. Huidige type voldoet aan de laatste stand der techniek.


: : : :


Sector Techniek


GBS Met de komst van een moderne versie van het gebouwbeheerssysteem zijn de regeltechnische mogelijkheden fors uitgebreid en kunnen technische processen, verbruik en inkoop van energie optimaal worden geregistreerd en met elkaar worden vergeleken. Door gebruik te maken van vergelijkingshistorie is analyse op de gegevens eenvoudig toe te passen. Uit de resultaten van het managementsysteem moet blijken welke installatieonderdelen en gegevens we nodig hebben om de energiebalans van het ziekenhuis te optimaliseren. Onderstations Een groot deel van de onderstations in het ziekenhuis is vervangen. Verouderde hardware en software zijn aangepast voor modernere versies met regeltechnisch meer mogelijkheden. Geautomatiseerde klimaatcontrole is door nauwkeurige metingen en procesautomatisering mogelijk. Dit systeem draagt bij aan het creëren van optimaal comfort tegen het laagst mogelijk energieverbruik en een zo hoog mogelijk gebruiks- en onderhoudsgemak. Pompen Om energie te besparen worden pompen bij vervanging toerengeregeld uitgevoerd als de functie van de pomp dat toelaat. De transportpompen van het centralekoelsysteem zijn vervangen en op deze wijze uitgevoerd. Warmtapwaterinstallatie De warmwaterinstallatie is ziekenhuisbreed circulerend uitgevoerd en om het gevaar op legionellabesmetting te verkleinen wordt de gemiddelde retourtemperatuur van het warmtapwater boven de 65 ºC gehouden. Het leidingwerk is voorzien van isolerend materiaal met hoge warmte-isolerende eigenschappen. Daarnaast zijn de warmwatervaten isolerend uitgevoerd. Water wordt verwarmd met stoom. Omdat stoom het hele jaar beschikbaar is voor belangrijke bedrijfsprocessen zoals sterilisatie en bevochtiging heeft dit een energetisch gezien een gunstige uitwerking (voor verder specificaties zie ook Stoomgrafiek). Verwarmd proceswater De installatie om proceswater te verwarmen is volledig vernieuwd en gedecentraliseerd. Op drie verschillende locaties in het ziekenhuis wordt proceswater verwarmd met locale boilers. Verbruik wordt nu nauwkeuriger gesuppleerd waardoor minder energie verloren gaat, een deel van het leidingtraject is hierdoor komen te vervallen. Leidingisolatie Op veel plaatsen in de Energiecentrale en Ketelhuis zijn leidingen en appendages opnieuw geïsoleerd met een warmte-isolerend materiaal met een hoge Kc-waarde, waardoor minder warmte verloren gaat. Ook de isolatie van de koelverdeler is volledig vernieuwd. Warmteterugwinning De ventilatiekasten van het ziekenhuis zijn uitgerust met warmteterugwinning.


: : : :


Sector Techniek


Luchtbehandelingskast Om energetische redenen is op de luchtbehandelkasten die de afgelopen jaren zijn gerenoveerd frequentiegeregelde ventilatoren geplaatst. De juiste luchthoeveelheid wordt hierdoor verplaatst. Medische gassen Om aan de eisen van de farmacopee te voldoen installeren we binnen een jaar een nieuwe persluchtinstallatie. De bestaande installatie heeft een overcapaciteit, een te hoge opvoerdruk en is niet toerengeregeld. Met aangepaste eisen en een moderne compressor is een energiebesparing te behalen. Centrifugaalkoelmachine Om aan de toenemende koudevraag van het huis te voldoen is gelijktijdig met de renovatie een centrifugaalkoelmachine geplaatst met een groot koelvermogen, die in tegenstelling tot zijn voorganger een zeer hoog rendement behaalt. De verwachting is dat deze machine vooral in warme perioden wordt ingezet. De frequentie hiervan zal de praktijk moeten uitwijzen. Koelmatrix Het ziekenhuis heeft één centraal koelsysteem waarop negen koelmachines zijn aangesloten. Afhankelijk van de koelvraag schakelt het systeem aan de hand van een matrix automatisch koelmachines in of af. Energetisch is dit zeer gunstig omdat op deze wijze vraag en aanbod op elkaar zijn afgestemd. Het ontwerp van de matrix bevindt zich in een experimentele fase; het optimaliseren van de schakelvolgorde kost minimaal één seizoen Stookgrafiek CV-temperatuur wordt verwarmd door middel van een stooklijn; hoe warmer het buitenklimaat des te lager de temperatuur van het CV-water. De CV-temperatuur werd voor de renovatie op een constante temperatuur gehouden. In het verleden waren de warmtapwaterinstallatie en de absorptiekoelmachine afnemers van het CV-water. Opwarming van het warmtapwater vindt inmiddels plaatst door middel van stoom en de koelmachine gebruikt alleen de restwarmte van generator. Resultaten hiervan kunnen pas na de winterperiode worden verwacht. Het energieverbruik van installatie wordt niet afzonderlijk bewaakt.


: : : :


Sector Techniek


3. Energiebesparende maatregelen bij verbouwings- en renovatiewerkzaamheden Doelstelling Voldoen aan laatste stand der techniek op het gebied van energiebesparende maatregelen. Resultaat • Brongerichte aanpak door energiezuinige verbouw en renovatie. • Te realiseren besparing afhankelijk per project van oorspronkelijke bouw • Verwachte energiebesparing op jaarbasis is onmeetbaar, omdat de situatie voor verbouwingen en renovatie niet vergelijkbaar zijn. Product Integratie van milieurichtlijnen bij verbouwingsprojecten. Uitvoering/toetsing • Opstellen en rapporteren van nieuwe werkwijze d.m.v. een procedure Middelen • • • •


Informatie: ministerie VROM, Infomil (E0.03), en ondersteuning ingenieursbureau. Terugverdientijden: niet van toepassing, i.v.m. brongerichte maatregelen Capaciteit: geen extra capaciteit benodigd / eigen uren: Budget: kostenneutraal.

: : : :


Sector Techniek


4. Onderzoek naar ventilatiereductie Doelstelling: Realisatie van energiebesparende ventilatie maatregelen. Resultaat: Inzicht en uitvoering van haalbare ventilatiereductiemaatregelen. Product 1: Inventarisatie van mogelijkheden tot reductie of uitschakelen van ventilatie bij gebruiksfuncties. Inventarisatie geschiedt op basis van: • Ventilatiebehoefte • Ventilatievoud • Bedrijfstijden • Gebruiksfunctie Uitvoering: 1. Opstellen van een ventilatieschema bestaande uit: • Ruimtenummer + Functie • Inhoudsgegevens ruimte • Diverse technische gegevens m.b.t. ventilatie 2. Analyse van onderzoeksgegevens: • Reductiemogelijkheden in kaart brengen • Berekenen terugverdientijden • Rapportage incl. business case (verantwoording uren/budget) Product 2: Implementatieplan ventilatiebeperkende maatregelen. • In kaart brengen van regeltechnische aanpassingen en mogelijkheden tot plaatsing van extra kleppen, inregelen van ventilatiekasten en kanalen. • Analyse van relevante energiebesparende maatregelen. • Uitvoering en planning maatregelen • Rapportage Middelen: • Uren eigen personeel • Inhuren externen o.a. adviesbureau gespecialiseerd in ventilatie voor het plannen en uitvoeren van maatregelen • Geschatte materiële kosten: regelunits, besturingseenheden • Budget: Materialen en uitbesteding werkzaamheden


: : : :


Sector Techniek


5. Verlichtingsonderzoek inclusief bewegingsdetectie Doelstelling Uitvoering energiesparende maatregelen verlichting • Onderzoek naar gebruik gloeilampen, halogeen- en conventionele TL verlichting (T8 of T5) • Inventarisatie gebouwdelen t.b.v. bewegingsdetectie Resultaat Geschatte energiebesparing op binnenverlichting (totaal binnenverlichting 26%) is circa 2% op jaarbasis. Product Uitvoeringsplan energiebesparende maatregelen Onderzoeksmethode • Fysieke inventarisatie gebouw • Criteria opstellen voor ruimten die in aanmerking komen voor bewegingsdetectie. • Kosten/batenanalyse voor vervanging lampen of plaatsing detectie, inclusief terugverdientijden. • Uitvoering en rapportage haalbare maatregelen Middelen • Werkzaamheden in uren voor onderzoek door externe leverancier • Geschatte materiële kosten: aanschaf nieuw verlichting, detectiemiddelen, • Budget: Budget 2010 opmaken voor materialen en uitbesteding werkzaamheden


: : : :


Sector Techniek


6. Onderzoek reductie buitenverlichting Doelstelling Inzicht in energieverbruik buitenverlichting Product Rapport bedrijfstijden buitenverlichting, inclusief analyse voor reductiemaatregelen. Resultaat Inzcht en uitvoering van haalbare energiebesparingsmaatregelen voor buitenverlichting Onderzoek naar • Soort verlichting • Functie • Bedrijfstijden Inventarisatie van • Gevelverlichting • Parkeerverlichting • Terreinverlichting • Gevel- of lichtreclame Uitvoering • fysieke controle buitenverlichting, controle gebouwbeheersysteem. • Analyse gegevens t.b.v. reductiemaatregelen en kosten • Rapportage Middelen • Uren / arbeid intern en extern voor uitvoering van vervangingswerkzaamheden • Geschatte materiële kosten: schakelaar, regelingen, vervangende verlichting, armaturen etc. • Huidig project inventariseren • Budget: Materialen en uitbesteding werkzaamheden


: : : :


Sector Techniek


7. Inventarisatie koelmachines Doelstelling Continue registratie van koelmachines bestaande uit: • Bouwjaar • Vermogen • Rendement • Gebruikt koelmiddel • Functie Product Schematische registratie koelmachines Resultaat • Optimale regeltechnische afstemming van koelmachines • Voorkomen van achterstallig onderhoud, dus langere levensduur • Inzicht in kosten en afschrijving Uitvoering • Opstellen criteria registratie koelmachines • Analyse logboeken koelmachines • Opnemen in project Xplosys (registratie technische objecten) • Eventueel rapportage DMB Middelen • Eigen uren


: : : :


Sector Techniek


8. Uitfasering koelmiddelen Doelstelling Geplande uitfasering HCFK-koelmiddelen Product Uitfasering schema koudemiddel Resultaat Voldoen aan wetgeving m.b.t. gebruik koudemiddel Uitvoering • Registratie koelmachines raadplegen • Voorstel uitfasering uitwerken • Opdracht aan leverancier tot vervanging koelmiddel • Middelen • Opdracht uitbesteden aan leverancier Carrier (offerte i.s.m. MKT), zowel planmatig als utivoerend. • Uren • Kosten/budget opvoeren in 2010


: : : :


Sector Techniek


9. Milieujaarverslag A. Energiemanagementsysteem

Doelstelling Actuele registratie van energiegegevens Product Implementatie van energiemanagementsysteem Resultaat Inzicht en analyse van energiegegevens t.b.v. energiebesparende maatregelen B. Energiejaarverslag

Doelstelling Jaarlijkse rapportage van het geregistreerde energie gebruik en analyse van verbruik en verbruikers. Product Energiejaarverslag + evaluatie jaarplannen energie Resultaat Inzicht in en rapportage van behaalde resultaten Inzicht in reductiepotentie en haalbare maatregelen. Rapportage van opgestelde energiebalans: • Gebruiksfunctie • Gas, elektra, gasolie en watergebruik algemeen, Individuele installaties en deelprocessen • Vooraf vastgestelde energiebesparing (energiereductie in %) • Behaalde reductie en gestelde ambities voor energiebesparing Uitvoering A en B 1. Voorbereiding: inventarisatie benodigde gegevens en frequentie 2. Onderzoek: systematisch methode om data te verkrijgen. 3. Verzamelen en analyse gegevens 4. Ontwikkelen plannen Energiebesparing 5. Rapportage en distributie gegevens Middelen • Inzet eigen uren eventueel stageopdracht student • Informatie milieucoördinator • Uitvoering technische aanpassing (software / hardware (meteropnemers) externe leverancier


: : : :


Sector Techniek


10. Planning Energieplan Planning In de planning zijn de verschillende fasen per onderzoek uitgewerkt en overzichtelijk in een tijdslijn weergegeven. Daarnaast is per project aangegeven wie afdeling verantwoordelijk is. Planning Energieplan is als Bijlage A toegevoegd.


: : : :


Sector Techniek


Bijlage A Planning Energieplan


: : : :


Implementatieplan Energiemanagement Sint Lucas Andreas ziekenhuis

Recommend Documents