i n s t a p h a n d l e i d i n g

jaargroep

8

reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs

i n s t a p h a n d l e i d i n g

klokkijken

handleiding Instapmodule Klokkijken Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl

8

Jaargroep

instap

Inleiding Het instapprogramma laat de leerlingen kennismaken met vernieuwende elementen uit de methode Wizwijs. U kunt het instapprogramma aanbieden aan het eind van een schooljaar, zodat u het nieuwe schooljaar meteen met Wizwijs kunt starten. Het is ook mogelijk om het nieuwe schooljaar te beginnen met het instapprogramma en geleidelijk over te stappen naar de methode Wizwijs.

De werkwijze Het instapprogramma bestaat uit verschillende modules. Elke module bevat een beperkt aantal lessen en is opgebouwd volgens het handelingsmodel. De eerste les is op informeel of handelingsniveau. De lesstof gaat daarna een stap verder. De laatste les is op het eindniveau van jaargroep 7. Elke les bestaat uit een doe-activiteit, waarin leerlingen op een speelse en concrete manier kennismaken met de leerstof. Daarna volgt zelfstandig werken in het instapboek met tot slot een klassikale reflectie.

Achtergrondinformatie In de afgelopen jaren hebben de leerlingen geleerd om de tijd in uren en minuten af te lezen van zowel de wijzerklok als de cijferklok. In groep 7 komen daar de seconden nog bij. De leerlingen kennen nu het gehele systeem van uren, minuten en seconden. Het is belangrijk dat leerlingen zelf tijdsduur ervaren en dat zij tijden aflezen van horloges en klokken. U kunt hier aandacht aan besteden tijdens de rekenles, maar ook op andere momenten van de dag, bijvoorbeeld tijdens de pauze op het speelplein of tijdens hardloopoefeningen in de gymzaal of op het sportveld. De meeste leerlingen hebben zelf een horloge. U kunt hiervan regelmatig gebruikmaken. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld met een stopwatch meten hoeveel seconden je erover doet om van de ene kant naar de andere kant van het speelplein te rennen en hoeveel seconden verschil er is tussen de ene en de andere leerling.

Instapmodule Klokkijken De instapmodule behandelt in drie lessen het klokkijken. In les 1 maken de leerlingen kennis met seconden. In les 2 leren de leerlingen een reis plannen per vliegtuig en per trein. Ze berekenen de reistijd aan de hand van de vertrektijden uit Leiden en Amsterdam en de aankomsttijd in Wenen. In les 3 bestuderen de leerlingen de openingstijden van een winkel. Zij berekenen ook het totaal aantal werkuren in 8 weken van een medewerkster van een reisbureau. Daarna berekenen zij hoeveel uur de medewerkster gemiddeld per week heeft gewerkt. Omwille van de praktische toepasbaarheid zijn de instructies zo summier mogelijk gehouden.

2


8

Jaargroep

Doel

instap

Les

1 • Seconden

Doe-activiteit Introduceer het begrip ‘seconden’. Wat weten de leerlingen van seconden? Laat leerlingen voorbeelden geven van hoe in het dagelijks leven met seconden wordt gewerkt, bijvoorbeeld in de sport. Wie heeft een horloge met een secondewijzer erop? Wie heeft een digitaal horloge met uren, minuten en seconden? Wie heeft een stopwatch op zijn horloge? Hoe kun je seconden tellen? Zoek een leerling met een horloge met een wijzerplaat met een secondewijzer, een leerling met een cijferhorloge met seconden en een cijferhorloge met stopwatch. Laat deze leerlingen de tijd opnemen terwijl andere leerlingen enkele opdrachten uitvoeren, bijvoorbeeld vijf seconden de adem inhouden of van de ene kant van de speelplaats naar de andere kant sprinten. Laat de leerlingen ook minuten omrekenen naar seconden en seconden omrekenen naar minuten. Waar moet je op letten? Hoe lang duurt een minuut? Hoe lang duurt een halve minuut of anderhalve minuut? Hoe schrijf je dat? Geef opdrachten om de leerlingen te laten ervaren hoe lang 60 seconden duren. De leerlingen sluiten bijvoorbeeld hun ogen als de

Verkennen van het systeem van uren, minuten en seconden.

Benodigde materialen Voor deze les hebt u nodig:  wijzerklok  klassikale klok met secondewijzer  per tweetal een horloge met secondewijzer of een stopwatch  digitale kookwekker of magnetron (eventueel)

3

secondewijzer op de 12 staat. Als ze denken dat er 60 seconden voorbij zijn, openen ze hun ogen. Hoe heb je bepaald wanneer er 60 seconden om zijn? Heb je geteld? Hoe heb je geteld? Tot slot kunt u nog de vraag stellen: Wat zie je om middernacht op een wekker die met cijfers uren, minuten en seconden aangeeft? Hoe schrijf je dat? De leerlingen voeren opdracht 2 in tweetallen uit. De een voert de activiteit uit, de ander houdt de tijd bij. Beiden noteren in het werkboek de tijd in seconden en in minuten en seconden, zoals in het voorbeeld. Bij elke volgende opgave draaien ze de rollen om.

Zelfstandig werken Instapboekje les 1 Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. De leerlingen bespreken hun ervaringen bij opdracht 2. Vergelijk de verschillende hartslagmetingen. Wie heeft het hoogste aantal harstlagen in een minuut? Wie het laagste? Hoe groot is het verschil?

Instapboekje pagina 2 en 3


8

Jaargroep

Doel

instap

Verkennen van het berekenen van reistijden.

Voorbereiding

Les

2 • Reistijden

Doe-activiteit

Zelfstandig werken

Hang de treintijdentabel voor het bord. Wat staat er op de tabel? Waarvoor dient deze tabel? Waar vind je dergelijke tabellen? Bespreek enkele trajecten. Hoe laat vertrekt de trein? Langs welke plaatsen rijdt de trein? Vraag ook naar een route waarbij je moet overstappen. De leerlingen maken de opdrachten in het instapboekje zelfstandig.

Instapboekje les 2

Voor deze les hebt u nodig:  spoorboekje of tabel met vertrektijden vanaf het dichtstbijzijnde station

4

Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Ga aan de hand van opdracht 1 en 2 na of de leerlingen de reistijdentabel op de juiste wijze lezen. Zien ze bijvoorbeeld dat voor het berekenen van de reistijd alleen de vertrek- en aankomsttijd van belang zijn? Hebben ze bij het berekenen van de reistijd met het vliegtuig er rekening mee gehouden dat je 2 uur voor vertrek aanwezig moet zijn op Schiphol? De leerlingen verwoorden hoe ze rekenen. Vullen ze eerst aan tot het hele uur? Hoe zou jij naar Wenen reizen?

Instapboekje pagina 4 en 5


8

Jaargroep

Doel

instap

Verkennen van openingstijden en werktijden.

Voorbereiding Voor deze les hebt u geen extra materiaal nodig.

5

Les

3 • Openingstijden en werktijden

Doe-activiteit

Zelfstandig werken

Introduceer opdracht 1 uit het instapboekje en laat de leerlingen samen de antwoorden op de vragen zoeken. In een nabespreking verwoorden de leerlingen hoe ze tot hun antwoorden gekomen zijn. Lees samen de tabel. Waar begint een uur? Waar eindigt een uur? Waarom is dat zo gedaan? Noem een tijd (bijvoorbeeld 9 uur) en laat de leerlingen bepalen of het reisbureau dan open of dicht is. Introduceer opdracht 2. Is Maria er altijd als de winkel open is? Verken de begrippen ‘fulltime werken’ en ‘parttime werken’. Bespreek met de leerlingen wat het betekent als iemand gemiddeld 20 uur per week werkt. Laat hen voorbeelden geven van mogelijke werktijden. Bespreek de notatie van werktijden in decimale getallen.

Instapboekje les 3 Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Hoe hebben de leerlingen bijvoorbeeld bij opdracht 2 steeds het totaal aantal uren per week bepaald? Bespreek verschillende manieren. Wat is handig?

Instapboekje pagina 6


Colofon Hoofdauteur Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie Auteur Els van Herpen Vormgevingsconcept ×-hoogte, Tilburg Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak Woudesign, ‘s-Hertogenbosch Foto omslag Kasper van ’t Hoff Fotografie, Eindhoven Projectgroep Uitgeverij Zwijsen

© Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg www.zwijsen.nl en www.wizwijs.nl Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.


i n s t a p h a n d l e i d i n g

Recommend Documents