1
i n h oud
Kerngegevens
3
Bericht van de Raad van Commissarissen
4
Verslag van de Directie
7
Nieuwe Activiteiten
12
VNU Exhibitions Europe
15
Jaarbeurs Utrecht
25
Jaarbeurs Catering Services
31
Overzicht activiteiten 2010
37
Geconsolideerde jaarrekening 2010
47
Geconsolideerde balans
48
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
49
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
50
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
51
Grondslagen
52
Toelichting op de geconsolideerde balans
58
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
64
Vennootschappelijke jaarrekening
66
Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening
67
Overige gegevens
69
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
69
Statutaire bepalingen inzake resultaatbestemming
70
Voorgestelde resultaatbestemming
70
Concernsamenstelling
71
Vijf jaren Jaarbeurs Holding B.V.
72
Personalia
74
3
kerngegevens in € mln, tenzij anders aangegeven
2010
Netto-omzet
155,5
Bedrijfsresultaat
15,8
Idem t.o.v. de netto-omzet
10,1 %
Nettoresultaat Idem t.o.v. de netto-omzet
2009
152,0
15,3
10,0 %
10,6
10,5
6,8 %
6,9 %
36,9
31,3
8,9
19,5
15,1
18,2
Kasstroom uit operationele activiteiten Netto-investeringen in vaste activa Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
Eigen vermogen
111,8
101,6
Balanstotaal
200,4
176,3
Solvabiliteit
Gemiddeld aantal medewerkers (FTE)
55,8 %
57,6 %
709
787
4
5
B er i c h t van de raad van co m m i ssar i ssen
Hierbij bieden we de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Jaarbeurs (Holding) BV de door de directie
restaurantconcepten op de Jaarbeurslocatie, heeft de directie het vertrouwen dat de resultaten zich naar tevredenheid
opgemaakte geconsolideerde jaarrekening, jaarverslag en bijbehorende toelichtingen over 2010, evenals de vooruit-
zullen ontwikkelen, iets waarbij de Raad zich graag aansluit. Niettemin houdt de Raad permanent aandacht voor de
zichten voor 2011 aan. De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende verklaring van KPMG Accountants.
rol en positie van catering binnen de Jaarbeurs-groep.
De Raad van Commissarissen heeft geconstateerd dat de gevolgen van de economische crisis in 2010
De Raad gaat mee in de verwachting van de directie dat er binnen een afzienbare tijd met de bouw van
duidelijk merkbaar zijn geweest voor de onderneming. De beurzenportfolio werd geconfronteerd met een forse daling
een nieuwe ontvangsthal en een congres-, vergader- en partycapaciteit voor 1.500 personen kan worden begonnen.
van de metrages standhuur, èn de partycateringorganisatie moest ondervinden dat overheden en bedrijven fors hebben
Daarom spreekt de Raad de hoop uit dat er snel de noodzakelijke duidelijkheid komt over de status van start en
bezuinigd op feesten en partijen. Ondanks deze factoren stelt de Raad van Commissarissen met tevredenheid vast dat
invulling van de bouwactiviteiten van het onderdeel Jaarbeursterrein van het Project Ontwikkeling Stationsgebied.
het bedrijf zijn financiële doelstellingen - een lichte groei van omzet en nettoresultaat - toch heeft weten te realiseren. Hieraan hebben blijkbaar bijgedragen: de productdiversificatie bij de drie onderliggende bedrijven, de geografische
In 2010 hebben er zich geen wijzigingen voorgedaan in de samenstelling van de Raad. Wel is de Raad
spreiding bij VNU Exhibitions en de locatie van Jaarbeurs Utrecht. Het verheugt de Raad vooral te kunnen constateren
met ingang van 1 januari 2011 uitgebreid met twee leden: mevrouw Drs. P.G. Boumeester en mevrouw Mr. C.T.L.
dat de bedrijven zich realiseren dat hun performance afhankelijk is van elkaars inspanningen en dat ze als zodanig
Hamaker.
trachten te ‘excelleren in verbondenheid’. De Raad is in het verslagjaar viermaal bij elkaar geweest. In deze vergaderingen is stilgestaan bij: de strategische De Raad heeft vorig jaar zijn vertrouwen gegeven aan de door VNU Exhibitions gekozen strategie en volgt deze dan ook op de voet èn met belangstelling. Deze strategie richt zich, naast de ontwikkeling van nieuwe beursconcepten,
en beleidskeuzes van de onderneming, de ontwikkeling van de bedrijven, de governance-aspecten, de jaarrekening, de tussentijdse resultaten en de vooruitzichten voor 2011, alsmede bij het functioneren en de honorering van de directie.
op het gebruik van internettechnologie en digitale componenten om daarmee de beursbezoeker goed te informeren over zijn geplande beursbezoek en hem aldus bij de juiste exposant te brengen. Deze laatste kan daarmee zijn
De Raad is alle medewerkers van het bedrijf veel dank verschuldigd voor de geleverde prestaties tijdens het
marketingcommunicatie-investering optimaliseren. De financiële resultaten ervan zijn nog gering maar de directie
tweede opeenvolgende ‘zware’ jaar. Over de resultaten die uiteindelijk met hun inzet zijn bereikt, is de Raad zoals in
verwacht de komende jaren daarin grote stappen te zetten. Het onder druk staande rendement van de portfolio in
de aanhef gesteld, zeer tevreden.
Europa die met enige bezorgdheid wordt gevolgd, wordt voor een groot deel opgevangen door het goede rendement in China waaruit blijkt dat de daar gedane investeringen hun vruchten afwerpen. Utrecht, 17 maart 2011 Het naar tevredenheid bereikte resultaat van Jaarbeurs Utrecht is gebaseerd op maximale aandacht voor de
Raad van Commissarissen
langjarige klantrelatie - een volgens de Raad belangrijke doelstelling. Uitgangspunt hierbij is ervoor te zorgen dat de klant zo volledig mogelijk wordt ‘ontzorgd’ door hem een zo compleet mogelijk servicepakket te leveren. Het gelijk
Drs. P.C. Klaver, Voorzitter
ervan wordt aangetoond doordat steeds meer gebruik wordt gemaakt van deze service. De Raad is verder onder de
Mevrouw Drs. P.G. Boumeester (vanaf 1 januari 2011)
indruk van het flexibele vergaderconcept meetingmoods, waarmee vergaderlocaties aan specifieke klantwensen
H.W. Broeders
kunnen worden aangepast en dat ook een bijdrage heeft geleverd aan het goede resultaat.
Mevrouw I.G.C. Faber Mevrouw Mr. C.T.L. Hamaker (vanaf 1 januari 2011)
Niet geheel verrassend heeft de Raad geconstateerd dat, bij een zich moeizaam van de crisis herstellende evenementenmarkt, de cateringorganisatie het in 2010 behoorlijk lastig heeft gehad. Maar door de zeer succesvolle opening van de evenement- en cateringlocatie ss Rotterdam is de teruggang in resultaat uiteindelijk beperkt gebleven. Met de verdere herstructurering van de evenementenorganisatie en van de keukens en met de opening van twee nieuwe
R.G. van Ingen Mr.Drs. J.G. Wijn
6
7
V ers l ag van de d i rec t i e
Productdiversificatie en geografische spreiding van onze activiteiten hebben ervoor gezorgd dat Jaarbeurs (Holding) BV het jaar 2010 ‘aardig’ is doorgekomen. Terwijl de Aziatische economie op volle toeren draait, toont Europa aarzelend herstel. Dit beeld komt tot uitdrukking in de jaarcijfers van 2010. In het boekjaar hebben we een omzet behaald van 155,5 miljoen euro, met een nettoresultaat van 10,6 miljoen euro. Het nettoresultaat in 2009 was 10,5 miljoen euro.
De Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs bestaat sinds 1916 en is opgericht ter promotie van uitsluitend het Nederlandse product. Nederland verkeerde in een economische crisis, het bedrijfsleven moest worden geholpen. 95 jaar later laat Nederland opnieuw een economische crisis achter zich, een wereldwijde die in de VS begon met de val van de Amerikaanse bank Lehman Brothers. Het speelveld van Nederland is - zoals in 1916 het geval was - niet meer beperkt tot de eigen landsgrenzen, maar is wereldwijd.
Jaarbeurs (Holding) BV is de optelsom van VNU Exhibitions Europe, Jaarbeurs Utrecht en Jaarbeurs Catering Services. Jaarbeurs (Holding) BV heeft haar financiële doelstellingen behaald. Het beeld van de bedrijven die daarvoor verantwoordelijk zijn is wisselend. VNU Exhibitions Europe heeft een zwaar jaar achter de rug, waarin zij veel moeite heeft moeten doen om de omzet enigszins op peil te houden. De vakbeurzen zagen zich over de volle breedte van de portfolio geconfronteerd met een daling in metrages van 15 tot 20 procent. Jaarbeurs Catering Services die haar omzet voor een belangrijk deel genereert uit de discipline party catering heeft gemerkt dat overheden en bedrijfsleven bezuinigen op feesten en partijen. Jaarbeurs Utrecht daarentegen kende een bevredigend jaar. Tegen het economisch tij in zijn er nog steeds ondernemers die nieuwe beurzen lanceren en Jaarbeurs Utrecht daarvoor een geschikte locatie vinden. Ook VNU Exhibitions Asia heeft een goed jaar gehad, vooral door de sterke groei van de Chinese economie.
Het is in eerdere jaarverslagen al gesignaleerd. Jaarbeurs (Holding) BV heeft een aantal jaren geleden de keuze gemaakt de organisatie te ontrafelen en op te splitsen in drie bedrijven die stuk voor stuk kunnen excelleren in de markten en regio’s waarin zij actief zijn. Waar de partycatering het moeilijk heeft, wordt dit gecompenseerd door de catering van de ss Rotterdam. Waar Nederlandse bedrijven ‘zuinig’ zijn met hun beursdeelname, zien Chinese bedrijven zich genoodzaakt zich breed te manifesteren op beurzen die wij in Shanghai organiseren. Productdiversificatie en geografische spreiding zorgen voor een acceptabel resultaat.
Tussen de bedrijven is sprake van een gezonde rivaliteit. Tegelijkertijd realiseert elk bedrijf zich in hoge mate afhankelijk te zijn van elkaars inspanningen. In onze onderneming spreken we daarom over ‘excelleren door verbondenheid’. Elk bedrijf realiseert zich als geen ander bovenmatig te moeten presteren om zijn positie
8
9
V ers l ag van de d i rec t i e
verder uit te bouwen; nieuwe producten ontwikkelen, nieuwe doelgroepen selecteren, niches traceren, labelstrategie
In booming Azië speelt contentpersonalisatie vooralsnog een zeer ondergeschikte rol. Beurzen vervullen daar
vaststellen en het buitenland verder aftasten. Snelheid is nodig om de concurrentie vóór te blijven. Het adagium uit
de rol van breed platform voor algehele oriëntatie. De komende jaren zal de groei in Azië en India zich alleen maar in
1916 is nog onverminderd van kracht: we bieden diensten aan die de klant vooruit helpen.
versneld tempo voortzetten. In Shanghai zijn we een speler van formaat. Het belang dat wij aan geografische spreiding hechten blijkt ook uit ons voornemen om een eigen kantoor in Bangkok op te richten van waaruit we Zuidoost-Azië
De beurzen die VNU Exhibitions Europe in Utrecht organiseert kunnen alleen maar succesvol zijn als de locatie waarin dat gebeurt zich kan meten met andere Europese toplocaties en als de catering het niveau heeft van
willen bedienen. We kiezen daarvoor samenwerking met lokale spelers. Naast de organisatie van VIV Bangkok, is een nieuw resultaat geboekt: onze eerste beurs in Vietnam.
een A-merk. Alleen als alle randvoorwaarden ‘excellent’ zijn helpen wij onze klanten een stuk verder en leggen we een solide basis voor de toekomst. Jaarbeurs Utrecht Naast ‘excelleren’ geldt ook dat het rendement op peil moet worden gehouden. Daarom is een aantal investeringen getemporiseerd. Dit geldt evenwel niet voor productontwikkeling, want juist nu is innovatie noodzaak.
Jaarbeurs Utrecht heeft goed gepresteerd. Het bedrijf zet in op een langjarige klantrelatie met beursorganisatoren.
VNU Exhibitions Europe heeft nieuwe beurzen gelanceerd en heeft geïnvesteerd in (internet)technologie, Jaarbeurs
Kortetermijnomzet is ondergeschikt aan de langetermijnrelatie. Jaarbeurs Utrecht heeft actief meegedacht om het
Utrecht biedt ondernemers vanaf 2010 de mogelijkheid in een kant-en-klare omgeving pilots van beurzen te draaien
rendement van haar relaties - de beursorganisator - op niveau te houden. Deze insteek sluit aan bij haar visie die
en Jaarbeurs Catering Services heeft twee nieuwe - en direct al succesvolle - restaurants geopend.
gebaseerd is op ‘ontzorgen’. We bieden beursorganisatoren een compleet servicepakket aan, waardoor deze zich volledig kunnen richten op de marketing van de beurs en zich geen zorgen hoeven te maken over het logistieke en administratieve traject van de individuele beursdeelnemer. Er wordt steeds vaker gebruik gemaakt van deze service,
VNU Exhibitions Europe
VNU Exhibitions Europe heeft, zoals gezegd, een lastig jaar achter de rug met een sterke krimp bij de vakbeurzen,
waarmee Jaarbeurs Utrecht zich onderscheidt van concurrerende beursaccommodaties.
Als overall beeld geldt: de vakbeurzen hebben het lastig, de consumentenbeurzen doen het goed. Dit pakt
maar gelukkig deden de consumentenbeurzen het goed. Het consumentenvertrouwen kan op een laag peil staan,
goed uit, aangezien consumenten een ander bestedingspatroon hebben dan vakbezoekers. Meer bezoekers van
diezelfde consumenten laten zich uitvoerig informeren over vakanties, motoren, bikes, tenten & caravans en hobby’s
consumentenbeurzen leidt ook tot hogere parkeer- en service gerelateerde opbrengsten. Dit illustreert nog eens het
in de meest brede zin van het woord. Dit duidt op groeiend vertrouwen. Onaantastbaar is de positie van nichebeurzen
belang van productdiversificatie.
met een hoogwaardig seminarprogramma. De ICT-portfolio is daarvan een voorbeeld. Nichebeurzen blijven interessant voor een trouwe schare exposanten en bezoekers.
Jaarbeurs Utrecht is de belangrijkste vergaderlocatie in Nederland. In het verslagjaar kromp de Nederlandse vergadermarkt met 10 procent. Met name het derde kwartaal was lastig. Congresorganisatoren die voor eigen rekening
We zien dat internet inmiddels een prominente rol vervult in de marketingcommunicatie van bedrijven. Dit leidt er automatisch toe dat we onze beurzen uitbreiden met digitale componenten, waardoor potentiële beursbezoe-
en risico seminars aanbieden annuleerden vele bijeenkomsten. Overheid en bedrijfsleven stuurden hun medewerkers minder naar seminars. Desondanks is Jaarbeurs Utrecht er in een krimpende markt in geslaagd de omzet te stabiliseren.
kers zich maximaal kunnen voorbereiden op hun beursbezoek. Dankzij de profielen waarover we beschikken zijn we steeds beter in staat de juiste bezoekers bij de juiste exposant af te leveren, waardoor de return on investment voor de
Met de herinrichting van het Media Plaza congrescentrum beschikt Jaarbeurs Utrecht over een top vergaderlo-
exposant toeneemt. De deelnemer spreekt met de juiste mensen, met het juiste investeringspotentieel. Van oorsprong
catie die zich qua inrichting maximaal onderscheidt van de norm in vergaderland. Hierdoor is zij in staat geweest haar
is een beurs een massamedium dat markten transparant maakt; technologie stelt ons inmiddels in staat de ‘massa’ op
positie ten opzichte van andere vergaderlocaties te verstevigen. Als Nederland vergadert, doet men dat het liefst op
te splitsen in de kleinst mogelijke eenheden. De generieke boodschap heeft plaats gemaakt voor contentpersonalisatie.
een ‘bijzondere’ locatie. Men gaat ervan uit dat de locatiekeuze de doelstelling van de vergadering ondersteunt. Vanuit
De komende jaren verwachten we op dit punt grote stappen te zetten.
die gedachte heeft Jaarbeurs Utrecht als logisch vervolg op meetingmoods mymoods.nl gelanceerd, waarmee organisatoren van vergaderingen de locatie kunnen aanpassen aan eigen wensen en uitgangspunten.
10
11
V ers l ag van de d i rec t i e
Jaarbeurs Catering Services
De bouw is essentieel voor de verdere ontwikkeling van Jaarbeurs Utrecht als toonaangevende accommodatie die zich kan meten met de Europese standaard. Dit is van belang om de positie van Utrecht als beursstad verder uit
Jaarbeurs Catering Services (JCS) is verantwoordelijk voor de complexcatering van Jaarbeurs Utrecht, exploiteert drie
te bouwen. We positioneren Jaarbeurs Utrecht ook als hét Dorpsplein van Nederland. Deze metafoor impliceert dat we
restaurants, is cateraar van de ss Rotterdam, heeft een aantal partycateraars en een evenementenbureau onder haar
streven naar een centrumfunctie waar op elk moment van de dag ‘iets gebeurt’. Deze positionering is van economisch
vleugels. Met name het evenementenbureau en de partycateraars hebben het zwaar te verduren gehad. Overheid en
belang voor de stad Utrecht: meer bezoekers van beurzen, concerten, evenementen, voorstellingen en manifestaties
bedrijfsleven hebben duidelijk bezuinigd op grootschalige evenementen. We zien hier overigens regionale verschillen.
leidt tot meer economische bedrijvigheid.
De klappen vielen in het Haagse en het Amsterdamse, terwijl ons Utrechtse label Grand Catering zijn omzet wist te stabiliseren. Ve r w a c h t i n g v o o r 2 0 1 1 De ss Rotterdam en de (complexgebonden) activiteiten van Jaarbeurs Catering Services zijn onbetwiste winnaars in 2010. Vanaf de allereerste dag was de ss Rotterdam zo’n succes dat we het personeelsbestand hebben
In Nederland is sprake van een zeer broos herstel, waarvan het op voorhand niet duidelijk is hoe het Nederlandse
uitgebreid. Bij de partycateraars en het evenementenbureau daarentegen hebben we het personeelsbestand in lijn
bedrijfsleven hierop zal reageren. UFI, The Global Association of the Exhibition Industry, heeft recent onderzoek
moeten brengen met de uiteindelijk gerealiseerde omzet. Een succesnummer is het nieuw geopende restaurant Zeyn
gedaan naar de verwachtingen van de beursindustrie. Hieruit blijkt dat de UFI-leden van mening zijn dat de crisis
in het Beatrixgebouw, waarmee Utrecht een nieuwe, bijzondere locatie aan de westzijde van het Centraal Station rijker
voorbij is, maar dat er pas in het derde kwartaal van 2012 sprake zal zijn van structureel herstel.
is. In het verslagjaar hebben we geïnvesteerd in The Foodgate, het nieuwe restaurant waar voor het oog van de
De onzekerheden zijn op dit moment te groot om onderbouwde uitspraken te doen over omzet en rendement voor 2011.
consument gerechten uit vier wereldkeukens worden bereid. Het restaurant ging open tijdens de Vakantiebeurs 2011. Utrecht, 17 maart 2011 Drs. A. Brienen RA Complexontwikkeling
In het verslagjaar heeft Jaarbeurs Utrecht de plannen voor de gebiedsontwikkelingen van het Jaarbeurscomplex (Project Ontwikkeling Stationsgebied) verder uitgewerkt. Deze plannen moeten nauw aansluiten bij de ontwikkeling van het Stationsgebied. Dit is een groot project waar Jaarbeurs Utrecht nauw samenwerkt met de Gemeente Utrecht, Corio, ProRail en de Nederlandse Spoorwegen. De uitkomst van het project zal voor een belangrijk deel de toekomst van de stad Utrecht bepalen.
Gezien het belang dat alle partijen hechten aan zorgvuldigheid, strekt het project zich over een lange periode uit. Jaarbeurs onderkent dit. Op het eigen complex is de bouw voorzien van een bioscoop, casino, hotel en entreegebouw. Alle functies zijn via een eigen entree toegankelijk, maar ook via de nieuw te bouwen ontvangsthal, die de huidige Entree Oost op termijn zal vervangen. Er zal met de bouw gestart worden zodra duidelijkheid bestaat over het hele Jaarbeursgebied. Met name het cluster “kunst, cultuur, leisure en entertainment” op de noordzijde van het terrein, behoeft nog nadere uitwerking.
12
13
N i eu w e ac t i v i t e i t en V N U
E x h i b i t i ons E urope :
N i eu w
i n 2 0 1 1 :
Animalprotein.net
Dermafair
Bouwbeurs Noord - Nederland
ICT Waarborgevent
Bouwbeurs Zuid - Nederland
MassageDagen
ElektroVakbeurs.be
MUA Professional
Elektrotechniek België
Nationale Parkinson Beurs
Energie
Nursing
FIGAP/VIV América Latina
Zorg Carrière Beurs
Ildex Vietnam Milieubeurs Paper & Convenience - Voorjaar Strategie Summit Energie & Utilities Surface TuinIdee Den Bosch TuinIdee Zwolle
N i eu w e ac t i v i t e i t en J aarbeurs U t rec h t : Artantiques Utrecht Disney on Ice Giro d’Italia HCC!Digital Playmobil Planet Summer Xperience Utregse Meidenloop Woonmanifestatie Utrecht
Foto: Joris-Jan Bos
V N U
e x h i b iti o ns
eu r o p e
Op weg naar méér rendement voor de klant
In 2010 heeft VNU Exhibitions Europe alle zeilen moeten b i j z e t t e n o m h a a r d o e l s t e l l i n g e n t e h a l e n . Te r w i j l N e d e r l a n d voorzichtig uit de recessie kroop, zag VNU Exhibitions Europe eveneens de eerste, broze tekenen van herstel. Illustratief hier voor zijn de groeiende bezoekersaantallen van een aantal c o n s u m e n t e n - e n r e t a i l b e u r z e n w a a r o n d e r Tr a d e M a r t U t r e c h t . Vo o r d e v a k b e u r z e n g o l d i n h e t v e r s l a g j a a r a l s b e l a n g r i j k s t e uitgangspunt: presenteer een representatief en evenwichtig aanbod. Deze doelstellingen zijn gehaald, ondanks een krimp in het aantal deelnemers van 15 tot 20 procent. In het verslagjaar zijn nationaal en internationaal nieuwe beurzen gelanceerd. We h e b b e n o o k n i e u w e o n l i n e a c t i v i t e i t e n e n S t r a t e g i e S u m m i t s aan onze portfolio toegevoegd.
16
17
V N U E x h i b i t i ons E urope
Het is inmiddels duidelijk dat internet een steeds prominentere rol krijgt in de marketingmix van bedrijven. De digita-
naar duizendtallen. In het verslagjaar hebben we de organisatie zo omgevormd dat we binnen afzienbare tijd in staat
lisering van de marketingcommunicatie creëert nieuwe kansen voor live events waartoe beurzen en summits behoren.
zijn te communiceren met nog specifiekere doelgroepen.
We verrijken de beurzen met complementaire digitale producten, maken het medium meetbaar en bieden onze klanten het hele jaar door een communicatieplatform.
Niet langer bieden we het exposerend bedrijfsleven alleen maar een massamedium, maar we bieden een gesegmenteerde doelgroep die soms tot op persoonsniveau in kaart is gebracht. Niet langer is het totaalbezoekcijfer van
VNU Exhibitions Europe organiseerde in 2010 54 consumenten- en vakbeurzen en 7 Strategie Summits. We
belang, maar de mate waarin wij in staat zijn een gedefinieerde doelgroep met een specifiek profiel aan een geselecteerd
exploiteren inmiddels 8 online vakbeurzen en participeren in de leadgeneratiesite Quel, de profielensite MyZoover.nl
aantal bedrijven te leveren. Dit vraagt van ons bedrijf dat we de juiste technologie en de daarbij behorende organisatie
en in Zoekuwtweedehuis.nl.
in huis hebben. In het verslagjaar is daarin substantieel geïnvesteerd. Het vraagt ook om een nieuwe manier van marketingcommunicatie, waarin de generieke boodschap is ingeruild voor de juiste content op het juiste moment bij
In China heeft ons dochterbedrijf VNU Exhibitions Asia 11 beurzen georganiseerd. Sinds 10 jaar zijn we
de juiste doelgroep.
met ons bedrijf VNU Exhibitions Asia actief in China. Voor de komende jaren verwachten we verdere groei, zowel autonoom als door middel van nieuwe allianties. Dit zal leiden tot een hogere omzet en een groei in resultaat van
In ons denken staat het rendement van de exposant centraal. We bevinden ons in de transitiefase van een
ca. 10 procent. Mede door samenwerking met onze lokale partners zijn we in staat geweest netwerken op en uit te
traditionele beursorganisator naar een bedrijf dat complementaire diensten aanbiedt met als belangrijkste resultante
bouwen; daarnaast zijn we allianties aangegaan met beursorganisatoren als Deutsche Messe (Hannover) en Messe
het leveren van leads aan zijn klanten. Alle nieuwe technologie en diensten die we inzetten - van datawarehouse tot
Stuttgart. Meest succesvolle beurstitel is Domotex/Chinafloor met ruim 800 exposanten. In 2008 en 2009 hebben we met
leadgeneratiemodellen - worden getoetst aan de vraag: op welke manier draagt dit bij aan een hogere return on
onze investeringen pas op de plaats gemaakt, vanaf 2010 zien we alleen maar groeicijfers. Voor de nabije toekomst
investment voor de klant.
zien we in China mogelijkheden voor beurzen in het industriesegment.
R e t u r n o n I n v e s t m e n t ( R O I ) Beursdeelname is voor veel bedrijven allang geen vanzelfsprekendheid meer. Juist in een periode waarin het rendement van bedrijven onder druk staat, rijst bij veel bedrijven de vraag of beursdeelname een effectief instrument is om de eigen marketingdoelstellingen te halen. Een aantal jaren geleden zijn we gestart met het transparant maken van de resultaten van beursdeelname. Hiervoor hebben we het Klantenportaal gelanceerd, een persoonlijke inlogpagina per exposant met kerncijfers waarmee voorafgaand aan de beurs de effectiviteit van de eigen marketingacties zichtbaar wordt. Het Klantenportaal is in het verslagjaar verder uitgebouwd als instrument om ROI aan te tonen.
Wereldwijd zien we een verschuiving in de besteding van de marketinggelden in de richting van online activiteiten. In de kern komt dit neer op behoefte naar meetbaarheid en effectief bereik van de kleinst mogelijke doelgroep. Was een beurs traditioneel een medium waar werd gesegmenteerd in bezoekeenheden van tienduizend, dankzij de inzet van nieuwe technologie is VNU Exhibitions Europe er inmiddels in geslaagd bezoekersdoelgroepen te segmenteren
18
19
V N U E x h i b i t i ons E urope
Ve r r i j k i n g 2010 is ook het jaar van het verrijken van beursconcepten. Het belang van een sterk inhoudelijke component werd
Paper & Convenience - Voorjaar, TuinIdee Zwolle, Elektrotechniek België, Strategie Summit Energie, Ildex Vietnam, PaperVakbeurs.nl, SupportVakbeurs.nl, ElektroVakbeurs.be en Animalprotein.net.
al eerder aangetoond door de ICT-portfolio met beurzen als Overheid & ICT, Zorg & ICT en Infosecurity.nl, waar een representatief beursaanbod en een uitgebreid seminarprogramma hand in hand gaan. We voorzien de komende jaren
Internationaal
een sterkere samenwerking tussen bedrijven, groeps- en belangenorganisaties en VNU Exhibitions Europe. De samen-
Terwijl Europa nog bezig is te herstellen van de recessie, zit China inmiddels op de groeicijfers van 2007/2008. Deze
werking binnen deze drie-eenheid zal bepalend zijn voor de mate van het beurssucces. Voor bezoekers groeit de nood-
groei wordt aangejaagd door de binnenlandse consumptie. We zien de beurzenmarkt hiermee minimaal gelijke tred
zaak een beurs te bezoeken als de componenten Innovatie, Ondernemerschap, Samenwerking, Kennis en Netwerken
houden. Voor ons bedrijf VNU Exhibitions Asia hebben we ervoor gekozen in 2008 en 2009 geen nieuwe producten
binnen het concept op hoog niveau worden geëtaleerd.
te ontwikkelen, maar ons te concentreren op de bestaande business. Deze keuze heeft zich in 2010 terugbetaald in groeicijfers. Inmiddels bestaat onze portfolio ‘Chinese’ beurzen uit zestien titels.
Waar dit toe leidt hebben we begin 2010 gezien met de combinatie van beurzen GEVEL, Material Experience en Licht & Architectuur. GEVEL kenmerkte zich door een specifieke presentatievorm, Material Experience bracht door
In het verslagjaar hebben we de eerste stappen gezet om te komen tot een eigen kantoor in Bangkok van
de afwezigheid van een traditionele standopstelling het gesprek tussen bezoekers onderling op gang, terwijl Licht &
waaruit we ons richten op Zuidoost-Azië. We zien daar veel mogelijkheden voor nieuwe beurzen, vooral in primaire
Architectuur zich ontpopte als een echte nichebeurs. De combinatie heeft zich voor bezoekers gemanifesteerd als een
sectoren als voeding, energie en water. Deze speerpunten zijn ingegeven door groei van de bevolking en de welvaart
niet te missen evenement.
in deze regio. Een eigen kantoor is een noodzaak om netwerken te kunnen bouwen; we werken hiervoor samen met een lokale partner. Mede dankzij deze samenwerking hebben we in 2010 onze eerste beurs in Vietnam kunnen orga-
Daarnaast hebben we ervoor gekozen steeds nieuwe diensten toe te voegen aan het dienstenpakket dat wij
niseren en staan voor 2011 en 2012 een handvol nieuwe lanceringen in de planning.
exposanten aanbieden. Voorbeelden daarvan zijn leadgeneratiesite Quel en MyZoover, waarmee we onze exposanten gerichte klantprofielen kunnen aanbieden. Breidden we een aantal jaren ons pakket uit met facilitair gemak voor het exposerend bedrijfsleven, de laatste jaren voegen we technologie toe aan onze beursconcepten die gericht zijn op profilering en leadgeneratiemodellen.
Ontwikkelingen
O n t w i kke l i ngen per c l us t er en bus i ness un i t C l u s t e r H e a l t h , E d u c a t i o n & R e t a i l
Zoals opgemerkt hebben we in het verslagjaar alle zeilen moeten bijzetten. Alle sales- en communicatiekracht was
Re-engineering en synergie waren in 2010 de belangrijkste aandachtspunten van het cluster Health, Education &
nodig om een representatief beursaanbod neer te zetten en de bezoekers te bereiken. Traditiegetrouw vinden in de
Retail. In het verslagjaar zijn de beursconcepten van Fitness & Health Benelux, KindVak, Beauty Salon dimensions en
even jaren meer beurzen plaats dan in de oneven jaren. Het beeld: consumentenbeurzen deden het over de hele linie
Support grondig aangepast. Dit is gebeurd in nauw overleg met de markt. De resultaten zijn overtuigend. Aan KindVak
beter dan de vakbeurzen. In het vaksegment scoren nichebeurzen met een sterk inhoudelijk programma beter dan de
is een hoogwaardig, inhoudelijk programma gekoppeld, daarnaast is er een restrictief beleid gevoerd met betrekking
brede beurzen. De beurzenmarkt volgt het economisch tij. De eerste tekenen van de weg naar boven dienden zich de
tot de toegang van scholieren. Hierdoor is het percentage investeerders per exposant fors gestegen. De beurs Fitness &
tweede helft van 2010 aan, met uitzondering van de beurzen binnen de Industriële Week. Onze groei in Nederland
Health Benelux is in het verslagjaar uitgebreid met nieuw aanbod voor de fysiotherapeuten. Hang naar gezondheid en
zal niet komen uit de lancering van nieuwe, grootschalige evenementen. Daarvoor zit de Nederlandse beurzenmarkt te
de stijgende leeftijd maken ‘Fysio’ tot een groeisegment. Grootste groeier is Beauty Salon dimensions. Verantwoordelijk
‘dicht’. Autonome groei moet gevonden worden in nichebeurzen, aanvullende diensten die wij exposanten aanbieden
daarvoor zijn een nieuwe beursperiode en sterke focus op actuele ontwikkelingen.
en uitbreiding van online activiteiten in relatie tot onze beurzen. C l u s t e r Tr a v e l & A c t i v e In het verslagjaar hebben we de volgende beurzen, Strategie Summits en online vakbeurzen gelanceerd: Industry & Automation, Studiebeurs, TuinIdee Den Bosch, Surface, Milieubeurs, Bouwbeurs Zuid, Bouwbeurs Noord,
Hoewel de consumptieve bestedingen onder druk staan, laten beurzen als Kampeer & Caravan Jaarbeurs, KreaDoe en Bike MOTION Benelux groei zien in bezoekers- en exposantenaantallen en in bezoekerstevredenheid. Groei is het
20
21
directe gevolg van een nieuwe visie op het merkbeleid van de beurzen van het cluster Travel & Active. Door nauwe
Het vernieuwingsproces dat twee jaar eerder is ingezet, heeft er in 2010 toe geleid dat we weer positieve
samenwerking met marktpartijen hebben de beurzen negatieve effecten van de recessie buiten de deur weten te
cijfers hebben kunnen noteren: meer bezoekers, meer aanbod, hogere waardering van zowel exposanten als bezoekers,
houden. Travel & Active heeft in het verslagjaar een langjarig, onderscheidend merkbeleid per titel ontwikkeld, waarbij
maar bovenal een centrum waarover weer wordt gesproken.
de operatie, sales en communicatie consistent in lijn zijn met onze belofte naar de markt. Hierdoor zijn we in staat om loyaliteit, naamsbekendheid, identiteits- en kwaliteitspercepties rondom onze titels aan zowel exposanten- als bezoekerszijde te laten groeien.
C l u s t e r I C T Alle titels in het ICT-cluster laten een duidelijke groei zien in bezoekersaantallen. Dit is een gevolg van kwalitatief goede contentprogramma’s, gesegmenteerde bezoekerscampagnes en samenwerking met een groot aantal belangenor-
C l u s t e r B o u w & I n s t a l l a t i e
ganisaties. Het matchen van vraag en aanbod met de juiste informatie is per titel ontwikkeld. Dit zal ons in staat stel-
In het verslagjaar is de totale bouwproductie als gevolg van de recessie fors gedaald. Omzetdaling bij bouw gerelateerde
len om nieuwe diensten zoals vendor sessies op basis van ‘pay per lead’ of ‘pay per show’ te introduceren. De
ondernemingen heeft automatisch geleid tot reductie van marketingbudgetten, met daling van het aantal exposanten
traditiegetrouw grote afname van sponsorpakketten geeft aan dat de ICT-sector hiervoor open staat.
en metrages per exposant tot gevolg. De inspanningen van VNU Exhibitions Europe hadden tot doel minimaal een representatief beursaanbod te garanderen, met participatie van alle marktleiders. Deze doelstellingen zijn voor alle
De oudste loot in de ICT-portfolio, Overheid & ICT, presenteerde in het verslagjaar meer exposanten dan in
beurzen ruimschoots gehaald. Ondanks het marktsentiment zet het cluster Bouw & Installatie in op groei. In het
2009. Dat zorg in Nederland een belangrijk onderwerp is (Zorg & ICT), blijkt ook uit de verlenging van het aantal
verslagjaar heeft VNU Exhibitions Europe Elektrotechniek België gelanceerd. Voor verdere expansie in België is er een
openingsuren. Duurde de beurs in 2009 nog twee dagen, de verlenging met één dag stelde meer professionals in
joint venture aangegaan met de Belgische beursorganisatie FISA onder de naam BeFAIR Media.
staat de beurs te bezoeken. Resultaat: 11 procent meer bezoekers.
C l u s t e r I n d u s t r i e , E n e r g i e & L o g i s t i e k
B u s i n e s s u n i t O n l i n e & C r o s s M e d i a
Traditiegetrouw vindt het overgrote deel van de industriebeurzen plaats in de even jaren. De beurzen ESEF en
2010 was een jaar vol veranderingen voor de Business unit Online & Cross Media. Een van de activiteiten is de organisatie
Techni-Show boden een representatief expositieprogramma, met voldoende zakelijke potentie voor deelnemende
van ‘Strategie Summits’. Dit zijn ‘invitation only’ bijeenkomsten voor de top van het Nederlandse bedrijfsleven, kleinschalig
bedrijven. Voor het eerst is er intensief samengewerkt met de leadnavigatiesite Quel.nl. Deze samenwerking was zo
en gehouden in ambiancevolle omgevingen. In 2010 organiseerde VNU Exhibitions Europe zeven succesvolle Strategie
succesvol dat de proef is uitgebreid in de richting van de vier industriële beurzen die in oktober werden gehouden:
Summits. Grote ICT en consultancy partijen als Microsoft, Deloitte en Imtech zijn inmiddels, steeds vaker voor meerdere
Aandrijftechniek, Macropak, Industrial Processing en Industry & Automation. Met de introductie van ExpoMatch in
jaren, verbonden aan de Summits. Aan deelnemerszijde is een waardevol netwerk opgebouwd.
samenwerking met Quel is een belangrijke stap gezet om, op basis van zoekgedrag in de online catalogus, voorafgaande aan de beurs afspraken in te plannen met exposanten.
Het aantal online vakbeurzen groeide in het verslagjaar naar acht. Voor de laatste twee lanceringen, Papervakbeurs.nl en Supportbeurs.nl, is bewust gekozen voor een samenwerking met beursteams die zich actief
B u s i n e s s u n i t Tr a d e M a r t U t r e c h t Trade Mart Utrecht kent een lange historie, met pieken en dalen. In 2008 is voor Trade Mart Utrecht een vernieuwings-
inzetten voor deze nieuwe producten richting de eigen achterban. De online vakbeurzen evolueren in de richting van een leadgeneratiemodel.
plan opgesteld waarin alle partijen - exposanten, VNU Exhibitions Europe, Jaarbeurs Utrecht en Jaarbeurs Catering Services - hebben samengewerkt met als uiteindelijk doel: meer exposanten, een breder aanbod en meer bezoekers.
Met de ontwikkeling van Expomatch van het bedrijf Quel (leadgenerator op internet) waarin VNU Exhibitions Europe in 2009 een belang verwierf, is een brug geslagen tussen online matchmaking en beursdeelname. Deze ‘brug’
In 2010 zijn de laatste etages vernieuwd met als meest inspirerende etage: Kitchen & Dining. Hier hebben we samen met exposanten invulling gegeven aan ‘hét platform voor de branche’. De derde etage staat na jaren weer op de kaart van de keuken- & kookbranche.
tussen online en een aantal industriële beurzen, heeft zijn waarde zodanig bewezen dat voor 2011 verdere uitrol van Expomatch over niet-industriële beurzen op het programma staat.
22
23
B u s i n e s s u n i t I n t e r n a t i o n a l De Business unit International heeft in het verslagjaar de eerste stappen gezet die in 2013 moeten leiden tot een zelf-
afrekenmodellen. Zo zijn we bij de online vakbeurzen gestart met afrekenen per lead. Verder zullen we onze contacten met online partners als Quel intensiveren om het begrip leadgeneratie verder vorm te geven.
standige unit in Thailand, van waaruit Zuidoost-Azië bewerkt kan worden. De eerste slag werd echter in India geslagen, waar VIV India door andere data en een nieuwe locatie het bezoekersaantal wist te verdubbelen. Met uitstekende
In de groeiregio’s China/Azië bieden beurzen een compleet platform voor oriëntatie, informatievergaring,
bezoek- en waarderingscijfers voor het nieuwe project Ildex Vietnam is een prima basis gelegd voor verdere ontwikkeling
kennisuitwisseling, relatieonderhoud, nieuwe contacten en zaken doen. In deze regio’s die de komende jaren nog een
in dit opkomende beurzenland.
forse groei van de bevolking en welvaart laten zien, verwachten we een organische groei van meer dan 10 procent. In China richten we ons ook op nieuwe regio’s en nieuwe sectoren waarbij de Bouw en Industrie prioriteit hebben. De
Hooggespannen waren de verwachtingen voor VIV Europe, dat na vier jaar ‘eindelijk‘ weer in Utrecht werd
eerste stappen zijn inmiddels gezet via de lancering van een beurs op het gebied van Coil Winding in Shenzhen.
georganiseerd. De markt keek ernaar uit, getuige de stroom voorregistraties uit 120 landen. Uitgerekend ten tijde van VIV Europe legden de vulkaanuitbarstingen onder de gletsjer Eyjafjallajökull het vliegverkeer in Europa volledig stil. De beurs opende haar poorten, maar miste noodgedwongen de grote stroom buitenlandse bezoekers en exposanten.
Door de aanwezigheid in de Europese, Chinese en Aziatische markt, de intensivering van de samenwerking tussen de bedrijven en het gebruik van complementaire digitale technieken kunnen we onze klanten méér rendement blijven bieden en als bedrijf blijven groeien.
VIV China en VIV América Latina tonen een gematigd beeld. VIV China zal terugkeren naar een tweejaarlijkse frequentie en de eerste editie van VIV América Latina in Mexico toont aan dat er kansen liggen in Zuid-Amerika. In het verslagjaar heeft VNU Exhibitions Europe het online platform www.animalprotein.net gelanceerd.
VNU Exhibitions Asia In 2010 heeft VNU Exhibitions Asia voortreffelijk gepresteerd. De omzet is 21% gegroeid en het rendement zelfs nog iets meer. Dit betreft vooral beurzen die in Shanghai worden georganiseerd. Deels vanuit onze joint venture in Shanghai (70% : 30%), deels vanuit onze nieuwe joint venture in Bangkok (78% : 22%) zullen we in versneld tempo beurzen in Zuidoost-Azië gaan lanceren en organiseren. Het hoge groeitempo in deze regio biedt enorme mogelijkheden. Zeker binnen ons krachtige vakgebied “Food & Agri” kunnen we snel groeien, terwijl onze vakbeurzen in Shanghai eveneens een stabiele basis voor expansie bieden.
Ve r w a c h t i n g Voor 2011 zijn we voor de Nederlandse portfolio gematigd positief, vooral omdat de bouw en aanverwante sectoren het nog moeilijk hebben. Indien we in de pas blijven lopen met de ontwikkelingen van de beurzensector in de Verenigde Staten, zal pas in de loop van 2012 sprake zijn van structureel herstel.
In Nederland zullen we ons nadrukkelijk positioneren als aanbieder van kwalitatief hoogwaardige marketingcommunicatie-oplossingen via live events en complementaire digitale activiteiten. We zullen daarom extra investeren in onze marketingcommunicatie om de vraagkant gerichter te interesseren voor het aanbod. We zullen onze online concepten verrijken met videocontent. Hierdoor verlengen we de beursperiode voor de exposant. We bieden hem mogelijkheden zich zowel fysiek als digitaal te manifesteren. In 2010 hebben we een start gemaakt met nieuwe
J a a r b eu r s
U t r e c h t
Klanten acquireren voor het leven
Het jaar 2010 in één zin: een moeizaam jaar waarbij Jaarbeurs Utrecht meedeinde op de conjuncturele golven. Dat neemt niet weg dat Jaarbeurs Utrecht boven verwachting heeft gepresteerd. Grote bouwkundige investeringen hebben we achterwege gelaten om ons volledig te kunnen concentreren op klantrelaties voor de lange termijn. Maatschappelijke betrokkenheid van Jaarbeurs Utrecht blijkt uit de uitreiking van de Green Key in de hoogste categorie, waaruit zorg spreekt voor het milieu.
26
27
J aarbeurs U t rec h t
Jaarbeurs Utrecht heeft te maken met tegenstrijdigheden, met pieken en dalen. Enerzijds staat het segment vakbeurzen
variabele standaardstandbouw die ruimte biedt aan maximaal 250 exposanten en aanpalende congres- en vergaderac-
onder druk, anderzijds zijn er goedlopende consumentenevenementen, met stijgende bezoekers- en exposanten
commodaties. Als Jaarbeurs Utrecht bieden we ondernemers hiermee de gelegenheid nieuwe ideeën te testen. Het
aantallen. Meer consumenten leidt tot een ander bestedingspatroon met meer inkomsten voor de catering en meer
concept is in september 2010 in de markt gezet. In januari 2011 werd het eerste evenement georganiseerd. Al in het
parkeergelden.
verslagjaar beschikten we over 20 opties. High Five is in de markt gezet als testlocatie, inmiddels wordt het concept gezien als een budgettair vriendelijke manier om voordelig beurzen te organiseren.
De markt voor beurzen en evenementen Een aantal jaren geleden hebben we ingezet op langjarige klantrelaties. Juist deze visie heeft in 2010 haar vruchten
In het verslagjaar hebben we het in eigen beheer ontwikkelde bezoekregistratiesysteem evisit in gebruik genomen.
afgeworpen. Beursorganisatoren wisten zich in een moeilijk jaar door ons gesteund. Om het rendement van onze
evisit is een vernieuwend instrument dat organisatoren en exposanten in staat stelt om online en op maat met bezoekers
klanten op peil te houden, hebben we kostenbesparende oplossingen aangedragen, opperden we nieuwe invalshoeken
te communiceren, wanneer en waar ze dat maar willen. Als marketingtool geeft evisit inzicht in de effecten en resultaten
voor een hoger rendement en boden we klantvriendelijke betalingstermijnen om de liquiditeit van bedrijven te ondersteu-
van de marketinginspanningen rondom een beurs, congres of evenement.
nen. De markt ziet ons inmiddels als een bedrijf waarmee je samen beurzen organiseert, in goede maar ook in minder goede tijden. De markt wordt bewerkt onder het motto ‘We acquireren klanten voor het leven, in quick wins zijn we niet geïnteresseerd’.
De resultaten van deze aanpak spreken tot de verbeelding. Slechts een enkel evenement werd afgelast wegens gebrek aan belangstelling. Zelfs in moeilijke tijden zijn in het complex vijf nieuwe beurzen gelanceerd.
In het verslagjaar hebben we het begrip ‘ontzorgen’ verder invulling gegeven. Eerder al hebben we het concept Insperience gelanceerd, dat beursorganisatoren en standhouders helpt bij de conceptuele invulling van de beurs dan wel de beursdeelname. Insperience heeft in 2010 het servicepakket verbreed. Klanten kunnen het hele logistieke traject van inschrijving voor beursdeelname tot en met de fysieke stand op de beurs door de medewerkers van Insperience laten verzorgen. Een groeiende groep klanten maakt inmiddels gebruik van deze nieuwe mogelijkheid. Uitgangspunt is dat beursorganisatoren zich volledig op de markt kunnen concentreren, zonder zich te bekommeren om logistieke en facilitaire zaken.
Nederland barst van de nieuwe initiatieven. Om ondernemers met name in de conceptfase te helpen hebben we het beursconcept High Five in het leven geroepen. Om tegen minimale kosten een pilot voor een nieuw event te draaien is Hal 5 van het Jaarbeurscomplex volledig ingericht met ontvangstruimtes, vloerbedekking, verlichting,
Foto: Archief ID&T
28
29
J aarbeurs U t rec h t
Ve r g a d e r e n
deelprojecten, waarvan de verdere ontwikkeling van het Jaarbeurscomplex er één is. In het verslagjaar is men
In tijden van economische tegenwind wordt er minder vergaderd. De totale Nederlandse congresmarkt kromp met
begonnen met de sloop van de westelijke ingang van het Centraal Station. Dit is het startsein voor de herindeling van
tien procent. De druk op de vergadermarkt is niet aan Jaarbeurs Utrecht voorbijgegaan. Met name in het derde
het Jaarbeursplein.
kwartaal werden we geconfronteerd met annuleringen, vooral door congresorganisatoren die voor eigen rekening en risico congressen organiseren. Dat neemt niet weg dat we over heel 2010 in staat zijn geweest onze positie in een teruglopende markt te stabiliseren.
Bezoekers die vanuit het station naar het hallencomplex lopen, zullen op hun weg een zestien zalen tellende bioscoop, het casino, een foodplaza en een hotel passeren. Althans dit zijn de plannen, waarvan de besluitvorming zich in een vergevorderd stadium bevindt. We verwachten dat we binnen afzienbare tijd kunnen beginnen met
Dit is een direct gevolg van eerdere investeringen in vergaderlocatie en -concept. De uitbreiding van Media Plaza oefent aantrekkingskracht uit in het hogere segment van de congres- en vergadermarkt. In het verslagjaar is het
de nieuwbouw van Entree Oost met daarboven de Galaxy Ballroom. De nieuwe entree zal zich kunnen meten met de bijzondere architectuur van de overige bebouwing.
‘oude’ Media Plaza verbouwd, met een schitterend auditorium als nieuw pronkstuk. In een verzadigde markt onderscheidt Jaarbeurs Utrecht zich door dit type kritische succesfactoren van de concurrentie. Dit gecombineerd met de perfecte ligging direct naast Centraal Station Utrecht maakt Jaarbeurs Utrecht tot een gewilde vergaderlocatie. We verwachten
Het cluster “kunst, cultuur, leisure en entertainment” dat door de Gemeente op de noordzijde van het Jaarbeursterrein zal worden ontwikkeld, behoeft nog nadere uitwerking.
voor 2011 een hogere bezettingsgraad. Alle gebouwen hebben een eigen entree, maar zijn óók via de nieuwe ontvangsthal van het hallencomplex In 2006 introduceerde het Congres- & Vergadercentrum van Jaarbeurs Utrecht meetingmoods. Centraal in dit
toegankelijk. In de praktijk betekent dit tal van mogelijkheden voor multifunctioneel gebruik. ’s Avonds biedt de
concept staat de hulp aan de klant om zijn (vergader)doelstellingen te bereiken door het creëren van de juiste sfeer
bioscoop via een eigen toegang onderdak aan filmliefhebbers, terwijl deze op de dag gebruikt kan worden als extra
tijdens en rondom een bijeenkomst. We hebben hiervoor zes verschillende ‘stemmingen’ gedefinieerd. In 2010 zijn we
vergadercapaciteit, rechtstreeks toegankelijk vanuit het hallencomplex.
met de lancering van mymoods.nl nog een stap verder gegaan. Als Dorpsplein van Nederland voelt Jaarbeurs Utrecht ook een sterk maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het nieuwe concept stelt klanten in staat aan de hand van de eigen doelstellingen de gewenste bijeenkomst
We vinden het van belang meer te doen aan het milieu dan wet- en regelgeving van ons verlangt. Dit uitgangspunt
op maat te maken, aan te kleden, te visualiseren en te beleven. Nadat de organisator online een aantal vragen heeft
is in 2010 bekroond met de Green Key in de hoogste categorie. De Green Key is het internationale keurmerk voor
beantwoord, heeft hij messcherp inzicht in zijn eigen doelstellingen. Vervolgens creëert hij de juiste beleving en
bedrijven in de markt voor vergader- en congreslocaties, die serieus en controleerbaar bezig zijn met duurzaamheid,
stemming. Alle vergaderkennis van Jaarbeurs Utrecht is ondergebracht in mymoods.nl. Achter zijn eigen PC kan de
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), met zorg voor milieu op het bedrijf en de natuur in hun omgeving.
organisator zijn vergadering zo vormgeven dat de doelstellingen volledig worden gehaald. Dit past bij onze visie waarin we Jaarbeurs Utrecht profileren als ‘partner voor succesvol vergaderen’.
Ve r w a c h t i n g Jaarbeurs Utrecht ziet de toekomst positief tegemoet. De centrale ligging in combinatie met de toevoeging van nieuwe
Dorpsplein van Nederland
functies biedt mogelijkheden voor nieuwe vormen van werken, ontmoeten en recreatie. We verwachten dat het aantal
Gelegen tussen Centraal Station Utrecht en de A2 en het midden houdend tussen de historische binnenstad van
evenementen waar mensen elkaar om wat voor redenen dan ook ontmoeten de komende jaren zal groeien. Dit is niet
Utrecht en de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn is Jaarbeurs Utrecht letterlijk het Dorpsplein van Nederland. Dorpsplein
in de laatste plaats te danken aan social media. We gaan ervan uit dat binnen Hyves, Facebook, LinkedIn en Twitter
impliceert dat er altijd ‘iets’ te doen is, op elk uur van de dag, zeven dagen per week. Hét Dorpsplein zal pas tot volle
de kiem wordt gelegd voor nieuwe fysieke evenementen. We rekenen de komende jaren op een toename van
wasdom komen als de bouwkundige ontwikkeling van het Project Ontwikkeling Stationsgebied (POS) is afgerond.
bijeenkomsten die direct voortkomen uit digitale communities.
Jaarbeurs Utrecht is één van de partners van het POS. Andere partners - naast de Gemeente Utrecht - zijn Corio, ProRail en de Nederlandse Spoorwegen. De ontwikkeling van het Stationsgebied bestaat uit verschillende
30
J a a r b eu r s
C a te r ing
S e r vi c es
De partycatering stond onder druk, maar Jaarbeurs Catering Ser vices was succesvol in het Jaarbeurscomplex en in Rotterdam
De zeer succesvolle exploitatie van de ss Rotterdam en de ingebruikname van het nieuwe restaurant Zeyn in het Beatrixgebouw hebben een positieve bijdrage geleverd aan het resultaat van Jaarbeurs Catering Services. Dat neemt niet weg dat - ondanks het feit dat de omzetdoelstelling is gehaald het rendement achterblijft bij de prognoses. De directie van Jaarbeurs Catering Services (JCS) is desondanks tevreden over het behaalde resultaat.
32
33
J aarbeurs C a t er i ng S erv i ces
Jaarbeurs Catering Services heeft in het verleden gekozen voor productdiversificatie, al dan niet regionaal georiënteerd.
Jaarbeurs Catering Services en haar labels hanteren als uitgangspunt niet te concurreren op prijs, maar juist
Juist in tijden van crisis bewijst deze keuze haar waarde. Het heeft een sterke teruggang in resultaat voorkomen. Per
het serviceniveau te verhogen. In het verslagjaar hebben we een aantal bedrijfseconomische maatregelen bij de labels
regio en per product verschillen de resultaten aanzienlijk. Waar de markt voor overheidscatering zwaar onder druk
genomen om het verlies aan omzet te compenseren. De afslankingsoperatie die in 2009 is gestart is doorgetrokken in
staat, floreert de catering ten tijde van consumentenbeurzen. Zorgt het label Zeyn vanaf de allereerste dag voor grote
2010, waarbij geldt dat de organisatie en omzet met elkaar in lijn moeten zijn.
omzetten, evenementenbureau Arjan van Dijk heeft zwaar te lijden van de crisis. Complexcatering en ss Rotterdam doen het goed Labels onder druk
Onder het label On Board On Shore tekenen we voor de exploitatie van de zalen en de catering van de ss Rotterdam.
Met de labels Arjan van Dijk, Taat & de Regt, Verhaaf Party Catering en Grand Catering hebben we een sterke positie
Ook in een krimpmarkt kun je het goed doen, voorwaarde is dat je je onderscheidt. De ss Rotterdam is hiervan een
in de markt van partycatering. Het zal niemand echter verbazen dat juist deze markt onder druk staat. Bedrijven heb-
voorbeeld. Ligging, uitstraling, ambiance en historie maken de locatie onderscheidend. Gevolg: tot ver in 2011 veel
ben geen financiële ruimte voor feesten en partijen. Volgens het Bedrijfschap Horeca en Catering is er in 2010 over de
reserveringen. Op voorhand kan worden vastgesteld dat de bezettingsgraad voor heel 2011 hoog zal zijn. De exploi-
volle breedte sprake van een omzetdaling van 5 procent, in 2009 was de omzet in vergelijking met 2008 al met 10
tatie van de ss Rotterdam heeft voor extra omzet gezorgd voor Jaarbeurs Catering Services, meer dan was geprognos-
procent afgenomen.
ticeerd. In tegenstelling tot de andere labels is het aantal personeelsleden in de catering op de ss Rotterdam flink gegroeid.
Zo ondervond Taat & de Regt, dat actief is in de regio Den Haag, de gevolgen van een langdurige kabinetsformatie en onzekerheden over de bezuinigingen bij de verschillende ministeries. Gevolg was dat juist dit segment de
De catering in het Jaarbeurscomplex heeft het in 2010 goed gedaan. Dit neemt niet weg dat het omzetverloop
hand op de knip hield. De omzet van Taat & de Regt liep fors terug. Ditzelfde geldt voor Verhaaf Party Catering dat
per maand grillig is. Het eerste kwartaal en de maand oktober waren ‘zwaar’. De overige maanden waren uitstekend.
naam heeft in de regio Amsterdam. Ook dit label, dat zich met name richt op de financiële wereld en de markt van
Opvallend is de toename van bezoekersaantallen van de consumentenbeurzen die in 2010 in het Jaarbeurscomplex
sponsoring, zag zich geconfronteerd met een sterke terugval.
werden gehouden. Bezoekers van consumentenbeurzen hebben een ander bestedingspatroon dan bezoekers van vakbeurzen.
Evenementenbureau Arjan van Dijk liep in het verslagjaar de grootste klappen op. Meer dan voorzien, kreeg het evenementenbureau te maken met een sterke omzetdaling. Grote partijen kozen ervoor grote evenementen een jaar door te schuiven of gewoon te schrappen.
We hebben in het verslagjaar op verschillende niveaus geïnvesteerd. Meest in het oog springend is de opening per 1 augustus van het nieuwe restaurant Zeyn in het Beatrixgebouw. Nadat het contract met La Place was beëindigd, heeft JCS de exploitatie zelf ter hand genomen. Zeyn is vanaf het eerste moment een succes; dit heeft alles te
Grand Catering wist omzet en rendement op peil te houden. In het verslagjaar is een strategische alliantie aangegaan met de Compass Group die in Nederland een vooraanstaande rol inneemt in het segment bedrijfscatering.
maken met de eenvoud van de formule: leuk, licht, fris, snel, oogt goed, uitstekend eten, eenvoudige kaart voor lunch en diner. De doelgroepen van het nieuwe restaurant zijn divers. Dit varieert van beursbezoekers tot personeel van de kantoren in de omgeving; van mensen die te laat zijn om thuis nog te eten tot mensen die elkaar op een centrale locatie
We constateren dat het jaar 2010 zich kenmerkt door een moordende concurrentie die zich op twee vlakken afspeelt. Enerzijds wordt er op prijs geconcurreerd, waardoor de druk op de marges groter wordt, anderzijds proberen
willen ontmoeten om te vergaderen. In vergelijking met dezelfde periode in 2009 is er sprake van een forse omzetstijging. Hieruit kan worden geconcludeerd dat het concept goed aanslaat.
cateraars zich te onderscheiden door het serviceniveau te verhogen. Ook hier geldt: de extra kosten drukken het rendement. Daar komt bij dat bedrijven hun feesten en partijen steeds vaker openbaar aanbesteden, waardoor het geen uitzondering meer is dat op een aanbesteding negentig offertes binnenkomen.
Ook de modernisering van het concept Moments in het hallencomplex heeft gezorgd voor omzetstijging. Verdeeld over het Jaarbeurscomplex zijn er zes Moments outlets voor de bezoeker die snel iets wil eten of drinken.
34
35
J aarbeurs C a t er i ng S erv i ces
Het probleem zat ‘m in het woord ‘snel’. Een andere opstelling van de producteilanden en meer personeel hebben een einde gemaakt aan wachtrijen. Dit heeft geresulteerd in een omzetstijging van 20 procent. De rentabiliteit is verbeterd door meer klanten per uur te bedienen. Moments is in het verslagjaar een alliantie aangegaan met Sanday’s, de Nederlandse marktleider in productie van sandwiches en overige broodproducten.
Tot eind 2010 heeft La Place de Entree West van het hallencomplex gedomineerd. Nadat het contract was afgelopen hebben we ook deze locatie in exploitatie genomen. De werkzaamheden voor het nieuwe restaurant The Foodgate zijn eind 2010 afgerond. Het beleefde met de Vakantiebeurs 2011 zijn vuurdoop. Ook hier geldt: succesvol. The Foodgate is gebaseerd op de Franse, Amerikaanse, Oosterse en Italiaanse keuken. Op eigen kookeilanden bereiden koks ter plekke de verse producten, die direct kunnen worden meegenomen door de consument. Een frisse uitstraling van het restaurant nodigt uit tot herhaalbestellingen. Ondanks het feit dat het restaurant ruimte biedt aan 400 personen oogt het tegelijkertijd intiem en groots.
Ve r w a c h t i n g We kijken vol vertrouwen naar de toekomst. Desalniettemin zullen de concepten de komende jaren worden herijkt. Dit gebeurt onder het motto ‘na de crisis is niets meer hetzelfde’. We zien 2011 als het jaar van de vragen en observaties. Nu al signaleren we een vraag naar eenvoudige producten tegen een redelijke prijs. De tijd dat - ook in de partycatering de bomen tot in de hemel groeien en prijs geen rol speelt, hebben we definitief achter ons gelaten. Het wordt value for money.
o ve r zi c h t
a c tiviteiten
2 0 1 0
38
39
O V E R Z I C HT A C TI V IT E IT E N 2 0 1 0
V N U E XHI B ITI O N S E U R O P E
Beurzen in Rosmalen
Datum
15.279
Paper & Convenience - Voorjaar
07/02 - 09/02
2.459
15.289
Paper & Convenience - Najaar
19/09 - 21/09
2.108
20/03 - 22/03
19.095
22/10 - 25/10
29.372
Beurzen in Assen
Datum
Bouw & ICT
17/03 - 18/03
2.884
Bouwbeurs Noord-Nederland
20/01 - 22/01
ESEF
09/03 - 12/03
30.629
Fitness & Health Benelux
15/10 - 17/10
7.872
ICT & Logistiek
03/11 - 04/11
3.773
Beurzen in Zwolle
Datum
Industrial Processing
05/10 - 08/10
12.521
TuinIdee Zwolle
11/02 - 14/02
Infosecurity.nl
03/11 - 04/11
6.301
Industry & Automotion
05/10 - 08/10
12.507
Beurzen in Rotterdam
Datum
Jonge Gezinnen Beurs
04/11 - 07/11
21.300
GEVEL
27/01 - 29/01
10.667
Kampeer & Caravan Jaarbeurs
22/10 - 26/10
46.413
Hout
27/09 - 01/10
14.717
KreaDoe
10/11 - 14/11
37.220
Licht & Architectuur
27/01 - 29/01
10.454
Macropak
05/10 - 08/10
16.163
Material Xperience
27/01 - 29/01
4.286
MOTORbeurs Utrecht
18/02 - 21/02
95.359
Onderwijs & ICT
10/02 - 11/02
4.075
Trade Mart Utrecht
Datum
Overheid & ICT
27/04 - 29/04
7.050
Voorjaarsbeurs / Trade Mart Utrecht
07/03 - 09/03
11.547
Second Home International - Voorjaar
26/03 - 28/03
5.625
Najaarsbeurs / Trade Mart Utrecht
05/09 - 07/09
11.484
Second Home International - Najaar
15/10 - 17/10
5.361
TMU Inkoopdagen
01/01 - 31/12
35.543
Storage Expo
03/11 - 04/11
1.904
TMU Sla Uw Slag
15/11 - 15/11
3.354
Studie Beurs
14/10 - 16/10
13.630
Support
02/06 - 05/06
18.496
Beurzen in België - Brussel
Datum
Tooling Event
03/11 - 04/11
1.126
Elektrotechniek België
17/11 - 19/11
2.458
Techni-Show
09/03 - 12/03
44.410
Infosecurity.be / Storage Expo Belgium
24/03 - 25/03
3.257
TCD - Telecommerce Dagen
27/04 - 29/04
9.200
Vakantiebeurs
12/01 - 17/01
117.335
Beurzen in China - Beijing
Datum
VerzamelaarsJaarbeurs - Voorjaar
10/04 - 11/04
25.254
VIV China
21/09 - 23/09
Beurzen in Utrecht
Datum
Aandrijftechniek
05/10 - 08/10
Beauty Salon dimensions
25/09 - 27/09
Beauty Trade special Bike MOTION Benelux
Aantal bezoekers
Aantal bezoekers
Aantal bezoekers 3.989 Aantal bezoekers 6.169 Aantal bezoekers
Aantal bezoekers
Aantal bezoekers
Aantal bezoekers 9.871
VerzamelaarsJaarbeurs - Najaar
20/11 - 21/11
30.867
VIV Europe
20/04 - 22/04
10.445
Beurzen in China - Shanghai
Datum
VSK
01/02 - 05/02
57.105
Busworld Asia
06/05 - 08/05
6.561
Zorg & ICT
30/03 - 01/04
7.962
CSB / CLAF
23/03 - 25/03
5.000
Domotex / Chinafloor
23/03 - 25/03
40.413
Beurzen in Den Bosch
Datum
Home May Show
01/05 - 04/05
20.000
Bouwbeurs Zuid-Nederland
16/03 - 18/03
Home October Show
03/10 - 06/10
20.000
19/11 - 22/11
30.000
Aantal bezoekers 5.775
Aantal bezoekers
Energie
12/10 - 14/10
10.139
Money Fair
KindVak
04/11 - 06/11
7.557
Pet Fair Asia
02/09 - 05/09
12.000
05/03 - 07/03
12.000
Milieubeurs
12/10 - 14/10
4.000
Pet Fair Shanghai
Surface
12/10 - 14/10
4.000
R+T Asia
23/03 - 25/03
14.651
Shanghai Real Estate Spring Market
18/03 - 21/03
30.000
Shanghai Int’l Garden & Landscape Exhibition (CLAF)
23/03 - 25/03
5.000
World Travel Fair
27/05 - 29/05
10.700
TuinIdee Den Bosch
25/02 - 28/02
25.055
40
41
O V E R Z I C HT A C TI V IT E IT E N 2 0 1 0 J A A R B E U R S U T R E C HT
Beurzen in India - Bangalore
Datum
VIV India
01/02 - 03/02
Beurzen in Mexico
Datum
FIGAP / VIV América Latina
21/10 - 23/10
Beurzen in Vietnam - Ho Chi Minh City
Datum
Ildex Vietnam
25/03 - 27/03
Totaal Beurzen
Beurzen Aantal bezoekers 7.904 Aantal bezoekers 4.500 Aantal bezoekers 7.000
Aantal
Aantal bezoekers
Bruto m²
Vakbeurzen VNU Exhibitons Europe
21
328.551
422.966
Publieksbeurzen VNU Exhibitions Europe
11
403.271
411.956
Vakbeurzen derden
16
58.586
82.562
Publieksbeurzen derden
19
432.597
235.778
Trade Mart (incl. Voor- en Najaarsbeurs en Sla Uw Slag)
13
61.928
57.000
Totaal Beurzen
80
1.284.933
1.210.262
Aantal
Aantal bezoekers
Beatrix Theater Voorstellingen (o.a. musicals)
1.146.440
Strategie Summits
Datum
Aantal bezoekers
Strategie Summit Bouw
27/09 - 28/09
65
Strategie Summit Energie & Utilities
15/12 - 16/12
55
Strategie Summit Industrie
18/05 - 19/05
57
Strategie Summit Onderwijs
08/06 - 09/06
57
Strategie Summit Overheid
03/11 - 04/11
48
Strategie Summit Supply Chain & Logistiek
13/04 - 14/04
67
Congressen en vergaderingen
Strategie Summit Zorg
15/11 - 16/11
52
Nationale dagcongressen
Totaal Summits
288
388.789
Evenementen
Aantal
Aantal bezoekers
Publieksevenementen
20
373.228
Bedrijfsevenementen
5
25.900
Totaal Evenementen
25
399.128
Aantal
Aantal bezoekers
817
185.141
29
12.598
1
572
Dagvergaderingen, cursussen en overige
5.056
195.300
Totaal Congressen en vergaderingen
5.903
393.611
Nationale meerdaagse congressen
401
Online Beurzen en Online Portals
Datum
Animalprotein.net
01/03 - 31/12
Unieke bezoekers 31.241
BeautyVakbeurs.nl
01/01 - 31/12
83.569
ElektroVakbeurs.be
01/05 - 31/12
4.194
FitnessVakbeurs.nl
01/01 - 31/12
27.085
FoodVakbeurs.nl
01/01 - 31/12
40.232
InstallatieVakbeurs.nl
01/01 - 31/12
66.707
VakbeursWonen.nl
01/01 - 31/12
22.932
Zoekuwtweedehuis.nl
01/01 - 31/12
23.205
Totaal online bezoek
299.165
Datum
Aantal profielen
MyZoover
01/01 - 31/12
59.731
Quel
01/01 - 31/12
48.253
Internationale meerdaagse congressen
Totaal Jaarbeurs
6.286
2.466.461
42
43
O V E R Z I C HT A C TI V IT E IT E N 2 0 1 0 J A A R B E U R S U T R E C HT
Beurzen en evenementen derden Congressen en vergaderingen
Imtech
RelatieZ
Abvakabo
Inspectie voor de Gezondheidszorg
50+ Beurs & Festival
TelecomExpo
Algemene Onderwijsbond
IPON 2010, door MagEvents
Artantiques Utrecht
Webwinkel Vakdagen
Alzheimer Nederland
Kennisnet
BDA Groep
Kerk in Actie binnenland
Belastingdienst
Kluwer BV
Benecke
Koninklijke Nederlandse Maatschappij
Bohn Stafleu & Van Loghum
ter Bevordering der Pharmacie
Christen Unie
Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie
Congres- en Studiecentrum VNG
Landelijke Vereniging Balans
Deloitte
Leids Congres Bureau
Dental Best Practice
LogaCom BV
Ernst & Young
Logica
Euroforum
Lundbeck BV
FNV Formaat
McDonalds
Gemeente Utrecht
Ministerie van Justitie
GG&GD
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Health Investment
Ministerie van VROM
Heliview
National Instruments Netherlands B.V.
Hersenstichting
Nationale Contact Centre Awards
Publieksbeurzen
de Masterbeurs & het Careerevent Eigen Huis (ver)Bouwen Eurospoor Gezond Leven HCC!Digital het Careerevent KamaSutrA Najaar KamaSutrA Voorjaar Love & Marriage Najaar Love & Marriage Voorjaar Margriet Winter Fair Naturisme Totaal Onderwijsbeurs Midden-Nederland Open Art Fair Wegwijs Woonmanifestatie Utrecht ZOOM.experience
Publieksevenementen Armin Only Boekenfestijn Disney on Ice Dommelsch Live38 XXL EO Nederland Zingt Dag Festival aan de Werf Giro d’Italia Het Club van Sinterklaas Feest Holiday on Ice Jaarbeurs Utrecht Marathon Max Proms Missie Max Muziekfestival “Maak de Droom Waar” Playmobil Planet Scouts2Day Summer Xperience
Vakbeurzen
Thunderdome
Beleef Koffie
Trance Energy
Boekenvakbeurs GAU voorjaar
Utregse Meidenloop
Boekenvakbeurs GAU zomer
Wintercircus Utrecht
Boekenvakbeurs GAU najaar Dealer Info Dagen easyFairs Retail Systems Event Intelligent Energy Kerk & Gemeente Management Support Performa PromZ Event Regards
Bedrijfsevenementen Kruidvat nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit Randstad Holding Sint Antonius Ziekenhuis Winterboulevard Utrecht
44
45
NCOI
Rijkswaterstaat Corporate Dienst
Nederlandse Federatie van Belastingadviseurs
SDU Uitgevers
Nederlandse Diabetes Federatie
SNS Reaal
Nederlandse Orde van Advocaten
SNS Bank
Nederlandse Vereniging voor Autisme
Springer Uitgeverij
Nederlandse Vereniging voor Parodontologie
Stichting Jaarbeurs Pensioenfonds
Nederlandse Vereniging voor Radiologie
Stichting Media Plaza
Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen
Stichting NLGD
Optima Farma
Stichting Rioned
Partij van de Arbeid
Stichting Venti-Care
Pino Productions
TI Pharma
Provincie Utrecht
Universiteit Utrecht
Raad voor de Rechtspraak
UWV
Raad voor de Kinderbescherming
VNU Exhibitions Europe
Rabobank Nederland
Wachttorencongres
Reed Business
Week van de Ondernemer, Synpact Project Management
Rendement Uitgeverij
Ziggo B.V.
Rijksgebouwendienst
j a a r r ekening
2 0 1 0
48
49
G E C O N S O LI D E E R D E B A L A N S P E R 3 1 D E C E M B E R 2 0 1 0
G E C O N S O LI D E E R D E WI N S T- E N V E R LI E S R E K E N I N G O V E R 2 0 1 0
Bedragen x € 1.000
Bedragen x € 1.000
2010
Vaste activa
2009
Netto-omzet
10
2010
155.480
2009
152.026
Immateriële vaste activa
1
29.745
32.480
Materiële vaste activa
2
98.112
101.500
Kosten diensten van derden,
Financiële vaste activa
3
13
38
materialen en overige externe kosten
84.707
79.457
127.870
Personeelskosten
11
39.961
39.123
Vlottende activa
134.018
Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
12
15.054
18.191
884
867
Vorderingen
4
38.375
35.936
Som der bedrijfslasten
139.722
136.771
Liquide middelen
5
33.238
5.492
72.497
42.295
Bedrijfsresultaat
15.758
15.255
Totale activa
200.367
176.313
Financiële baten en lasten
13
-9
48
Groepsvermogen
Resultaat voor belastingen
15.749
15.303
Geplaatst en gestort kapitaal
384
384
Agio reserve
35.849
35.849
Belastingen
14
4.371
Wettelijke reserve
448
460
Overige reserves
64.584
54.458
Resultaat na belastingen
11.378
9.884
Onverdeeld resultaat
10.572
10.468
6
111.837
Minderheidsbelang derden
15
-806
Minderheidsbelang derden
1.947
1.793
Nettoresultaat
10.572
10.468
113.784
103.412
7
10.308
8
720
9
75.555
Totale passiva
200.367
Voorraden
Eigen vermogen
Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden
101.619
10.391 788 61.722 176.313
5.419
584
50
51
G E C O N S O LI D E E R D K A S S T R O O M O V E R Z I C HT O V E R 2 0 1 0
T O E LI C HTI N G B E H O R E N D E T O T D E G E C O N S O LI D E E R D E J A A R R E K E N I N G 2 0 1 0
Bedragen x € 1.000
Algemeen
2010
Kasstroom uit operationele activiteiten
Nettoresultaat
10.572
10.468
Relatie met moedermaatschappij en voornaamste activiteiten
Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
15.054
18.191
De geconsolideerde jaarrekening van Jaarbeurs omvat Jaarbeurs Holding B.V., statutair gevestigd te Utrecht, en haar
100% dochteronderneming Jaarbeurs B.V. met haar dochterondernemingen. De Stichting Koninklijke Nederlandse
Resultaat voor afschrijvingen en waardeverminderingen
25.626
28.659
De onderneming is een holdingmaatschappij. De voornaamste activiteiten van de groep bestaan uit de organisatie van
Mutaties in werkkapitaal
beurzen en evenementen, het stichten en exploiteren van de voor de organisatie van beurzen en evenementen benodigde
· voorraden en vorderingen
-2.456
8.286
infrastructuur en facilitaire diensten, en het verzorgen van cateringactiviteiten op diverse locaties.
· kortlopende schulden (excl. kredietinstellingen)
13.833
-9.758
11.377
-1.472
2009
Jaarbeurs oefent geen bedrijf uit en is houdster van alle aandelen Jaarbeurs Holding B.V.
Toegepaste standaarden De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten.
Mutaties in voorzieningen
-83
4.089
Totale kasstroom uit operationele activiteiten
36.920
31.276
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Netto-investeringen in immateriële vaste activa
-122
-1.698
Netto-investeringen in materiële vaste activa
-8.809
-19.197
Netto-investeringen in financiële vaste activa
25
1.349
Toepassing van artikel 402 Boek 2 BW De financiële gegevens van de onderneming zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Daarom vermeldt de
enkelvoudige winst- en verliesrekening conform artikel 402 Boek 2 BW slechts het aandeel in het resultaat van
vennootschappen waarin wordt deelgenomen na belastingen en het overige resultaat na belastingen.
Grondslagen voor consolidatie Totale kasstroom uit investeringsactiviteiten
-8.906
-19.546
De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de onderneming en haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend dan wel waarover de centrale leiding bestaat.
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutaties langlopende schulden
-68
706
Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin de onderneming een meerderheidsbelang heeft, of waarin op een
Mutaties schulden kredietinstellingen
-
-5.239
andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Bij de bepaling of beleidsbepalende invloed kan
Mutaties wettelijke en overige reserves
-12
-110
worden uitgeoefend, worden financiële instrumenten die potentiële stemrechten bevatten en direct kunnen worden
Betaald dividend
-454
-454
uitgeoefend, betrokken.
Mutaties minderheidsbelang derden
154
-1.405
Nieuw verworven deelnemingen worden in de consolidatie betrokken vanaf het tijdstip waarop beleidsbepalende invloed
Koersverschillen groepsmaatschappijen
112
-59
kan worden uitgeoefend. Afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie betrokken tot het tijdstip van beëindiging
van deze invloed.
Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten
-268
Mutatie in liquide middelen
27.746
5.169
Liquide middelen aan het begin van het jaar
5.492
323
Liquide middelen aan het eind van het jaar
33.238
5.492
-6.561
In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals de binnen de groep gemaakte winsten. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd, waarbij het minderheidsbelang van derden afzonderlijk tot uitdrukking is gebracht. Een overzicht van de belangrijkste in de consolidatie meegenomen groepsmaatschappijen en deelnemingen staat op pagina 71.
52
53
Grondslagen voor de omrekening van vreemde valuta
Verstrekte leningen en overige vorderingen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve
Transacties in vreemde valuta
rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingverliezen.
Transacties luidend in vreemde valuta worden in de betreffende functionele valuta van de groepsmaatschappijen omgerekend tegen de geldende wisselkoers per de transactiedatum. In vreemde valuta luidende monetaire activa en verplichtingen worden
Overige financiële verplichtingen
per balansdatum in de functionele valuta omgerekend tegen de op die datum geldende wisselkoers. Niet monetaire activa
Financiële verplichtingen die geen deel uitmaken van een handelsportefeuille worden tegen geamortiseerde kostprijs
en passiva in vreemde valuta’s die tegen historische kostprijs worden opgenomen, worden in euro’s omgerekend tegen de
gewaardeerd op basis van de effectieve rentemethode.
geldende wisselkoersen per de transactiedatum. De bij omrekening optredende valutakoersverschillen worden als last in de winst- en verliesrekening opgenomen. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Bedrijfsuitoefening in het buitenland De activa en verplichtingen van bedrijfsuitoefening in het buitenland, met inbegrip van goodwill en bij consolidatie ontstane
Algemeen
reële waarde correcties, worden in euro’s omgerekend tegen de geldende koers per verslagdatum. De opbrengsten en kosten
Voor zover niet anders vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Een actief wordt in de
van buitenlandse activiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de gemiddelde wisselkoers van het verslagjaar.
balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de onderneming zullen
Valuta omrekeningsverschillen worden verwerkt in de reserve omrekeningsverschillen. Als een buitenlandse activiteit geheel
toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen
of gedeeltelijk wordt verkocht, wordt het betreffende bedrag uit de reserve omrekeningsverschillen overgeboekt naar de
wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de
winst- en verliesrekening.
omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Afdekking van de netto-investering in buitenlandse activiteiten
Baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel,
Valuta koersverschillen die optreden bij de omrekening van een financiële verplichting die wordt aangemerkt als afdekking
samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden,
van de netto- investering in een buitenlandse activiteit, worden direct in het eigen vermogen verwerkt – in de reserve
waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het
omrekeningsverschillen – voor zover de afdekking effectief is. Het niet effectieve deel wordt als last in de winst- en
economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting,
verliesrekening opgenomen.
heeft plaatsgevonden en waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle Grondslagen voor financiële instrumenten
risico’s met betrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf
Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financierings-
het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische
verplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname
voordelen en betrouwbaarheid van de waardebepaling.
verwerkt tegen reële waarde. Indien instrumenten niet zijn gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit van de
De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van de onderneming. Alle financiële informatie in
eerste waardering. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd.
euro’s is afgerond in duizendtal.
Financiële instrumenten die deel uitmaken van een handelsportefeuille Financiële instrumenten (activa en verplichtingen) die worden aangehouden voor handelsdoeleinden worden gewaardeerd tegen reële waarde en wijzigingen in die reële waarde worden verantwoord in de winst- en verliesrekening. In de eerste periode van waardering worden toerekenbare transactiekosten als last in de winst- en verliesrekening verwerkt.
54
55
Immateriële vaste activa
Voorraden
Aangekochte beurstitels en cateringconcepten worden opgenomen tegen de aanschafwaarde verminderd met de lineair
De voorraden betreffen voornamelijk food & beverage producten en de waardering ervan geschiedt tegen verkrijgingsprijs,
berekende afschrijvingen welke zijn gebaseerd op de economische levensduur. Deze bedraagt voor beurstitels 20 jaar
voor zover nodig onder aftrek van een voorziening voor incourantheid.
en voor cateringconcepten 5 jaar. Goodwill wordt bepaald als het positieve verschil tussen de verkrijgingprijs van de deelnemingen en het belang van de groep in de netto reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa en de
Vorderingen
‘voorwaardelijke’ verplichtingen van de overgenomen partij, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en bijzondere
De grondslagen voor de waardering van vorderingen zijn beschreven onder de rubriek ‘Financiële instrumenten’.
waardeverminderingen. Goodwill betaald bij de acquisitie van buitenlandse groepsmaatschappijen en deelnemingen wordt omgerekend tegen de koers op de transactiedatum. De geactiveerde goodwill wordt lineair afgeschreven over de geschatte
Eigen vermogen
economische levensduur, met een maximum van twintig jaar.
Financiële instrumenten die op grond van de economische realiteit worden aangemerkt als eigen vermogen instrumenten, worden gepresenteerd onder het eigen vermogen. Uitkeringen aan houders van deze instrumenten worden in mindering
Materiële vaste activa
van het eigen vermogen gebracht na aftrek van eventueel hiermee verband houdend voordeel uit hoofde van belasting
Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van subsidies, verminderd met lineaire
naar de winst.
afschrijvingen overeenkomstig de geschatte economische levensduur. Werken in aanbouw worden gewaardeerd tegen kostprijs. Indien sprake is van duurzame waardevermindering worden de materiële vaste activa geherwaardeerd. Materiële
Minderheidsbelang derden
vaste activa welke als belegging worden aangehouden worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde. Onderhoudsuitgaven
Het minderheidsbelang derden wordt gewaardeerd op het aandeel van derden in de nettovermogenswaarde, zoveel
worden slechts geactiveerd indien zij de gebruiksduur van het object verlengen.
mogelijk bepaald overeenkomstig de waarderingsgrondslagen van de onderneming.
Financiële vaste activa
Voorzieningen
Deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid kan worden uitgeoefend, worden
Een voorziening wordt in de balans opgenomen, wanneer er sprake is van:
gewaardeerd volgens de vermogensmutatie methode op basis van de nettovermogenswaarde. Bij de bepaling van de
• een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting die het gevolg is van een gebeurtenis in het verleden; en
nettovermogenswaarde worden de waarderingsgrondslagen van de onderneming gehanteerd. Deelnemingen met een
• waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt; en
negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de onderneming garant staat voor de schulden
• dat het waarschijnlijk is dat voor afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is.
van de betreffende deelneming wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening wordt primair gevormd ten laste van
De voorziening voor het onderhoud van gebouwen en terreinen dient ter egalisatie van de kosten voor het op peil houden
de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door
van de economische gebruikswaarde van het gehele complex. De voorziening wordt gevormd op basis van de verwachte
de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de onderneming ten behoeve van deze
toekomstige uitgaven gebaseerd op een meerjaren onderhoudsplan. De voorziening voor reorganisatie dient voor het
deelneming.
aanpassen van de organisatie.
Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of duurzaam lagere bedrijfswaarde.
Gebruik van schattingen
Leningen aan niet-geconsolideerde deelnemingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk
De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt
geachte waardeverminderingen. Dividenden worden verantwoord in de periode waarin zij betaalbaar worden gesteld.
die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van
De grondslagen voor overige financiële vaste activa zijn opgenomen onder het hoofd financiële instrumenten.
baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode
Bijzondere waardeverminderingen
waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.
Vaste activa met een lange levensduur dienen te worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De
Netto-omzet en bedrijfslasten
terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met
De netto-omzet wordt bepaald op basis van de gefactureerde omzet (exclusief belastingen) onder aftrek van toegestane
de geschatte contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer
kortingen. De netto-omzet wordt verantwoord in het jaar dat de leveringen plaatsvinden. De kosten diensten van derden,
de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere
materialen en overige externe kosten worden ten laste van het resultaat gebracht in het jaar waarin de daarmee verband
waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de actuele waarde van het actief.
houdende opbrengst is verantwoord.
56
57
De overige opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Opbrengsten
materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. Voor
worden verantwoord indien alle belangrijke risico’s met betrekking tot de handelsgoederen en diensten zijn overgedragen
latente belastingen wordt een voorziening getroffen voor tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde van activa en verplichtingen
aan de koper.
ten behoeve van de financiële verslaggeving en de fiscale boekwaarde van die posten. Er wordt uitsluitend een latente belastingvordering opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst
Personeelsbeloningen / pensioenen
belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van het tijdelijke verschil kunnen worden aangewend.
De door Jaarbeurs Holding B.V. aan haar medewerkers aangeboden pensioenregeling betreft voor het merendeel van de
Latente belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk
medewerkers een zogenaamde collectieve toegezegde bijdrageregeling uitgevoerd door het ondernemingspensioenfonds.
is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd.
Voor de overige medewerkers die vooral werkzaam zijn bij Jaarbeurs Catering Services B.V. en haar groepsmaatschappijen geldt een toegezegde pensioenregeling welke uitgevoerd wordt door de bedrijfstakpensioenfondsen en die in deze jaarrekening verwerkt is als een toegezegde bijdrageregeling. Bij de toegezegde bijdrageregeling zegt de onderneming
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht
het personeel toe jaarlijks een overeengekomen premie te betalen en ligt het actuariële en beleggingsrisico niet bij de
Het kasstroomoverzicht is afgeleid uit de winst- en verliesrekening en uit overige mutaties tussen de begin- en
onderneming.
eindbalans, waarbij het effect van koersverschillen wordt geëlimineerd. Mutaties in de voorzieningen voor specifieke
Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als last in de
activa worden opgenomen onder de mutatie van de post waarvoor de voorziening is getroffen.
winst- en verliesrekening opgenomen in de periode dat de bedragen zijn verschuldigd.
Afschrijvingen Afschrijvingen worden lineair berekend over de aanschafwaarde over de verwachte economische levensduur. Op activa in aanbouw wordt niet afgeschreven. De belangrijkste afschrijvingspercentages zijn: - Gebouwen: 3,33% - Immateriële vaste activa: tussen 5% en 20% - Andere vaste bedrijfsmiddelen: tussen 10% en 20% - Overige materiële vaste activa: tussen 10% en 20%
Aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Het aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen omvat het aandeel van de groep in de resultaten van deze deelnemingen. Resultaten op transacties, waarbij overdracht van activa en passiva tussen de groep en de niet geconsolideerde deelnemingen en tussen de niet geconsolideerde deelnemingen onderling heeft plaatsgevonden, zijn niet verwerkt voor zover deze als niet gerealiseerd kunnen worden beschouwd. De resultaten van deelnemingen die gedurende het boekjaar zijn verworven of afgestoten worden vanaf het moment van verwerving respectievelijk tot het moment van afstoting verwerkt in het resultaat van de groep.
Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend over het resultaat volgens de jaarrekening, gecorrigeerd voor permanente verschillen. Belastingen omvatten de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en latente belastingen. De belastingen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking hebben op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe
58
59
Toe l i c h t i ng op de geconso l i deerde ba l ans Bedragen x € 1.000
1. Immateriële vaste activa
BEURS CATERING GOODWILL CONCEPTEN
TOTAAL 2010
2. Materiële vaste activa
TOTAAL
TITELS
2009
Stand per 1 januari
Aanschaffingswaarde
32.609
9.445
142
42.196
40.498
Stand per 1 januari
Cumulatieve afschrijvingen
-3.863
-5.723
-130
-9.716
-2.636
Boekwaarde per 1 januari
28.746
3.722
12
32.480
37.862
Verloop in het boekjaar
28.746
3.722
12
Investeringen
-
100
Desinvesteringen
-
ANDERE GEBOUWEN
VASTE
TOTAAL
EN TERREINEN BEDRIJFSM. OVERIGE
2010
TOTAAL 2009
Aanschaffingswaarde
180.535
22.006
21.815
224.356
207.681
Cumulatieve afschrijvingen
-97.638
-16.214
-9.004
-122.856
-114.267
Boekwaarde per 1 januari
82.897
5.792
12.811
101.500
93.414
32.480
37.862
-
100
1.698
-
-
-
-
82.897
5.792
12.811
101.500
93.414
-1.788
-765
-8
-2.561
-3.439
1.759
2.092
5.212
9.063
18.833
Desinvesteringen
-1.113
-
-2.101
-3.214
-2.158
wegens desinvestering
-
-
-
-
-
Afschrijvingen
-5.700
-1.864
-4.626
-12.190
-11.111
Waardeverminderingen
-296
-
-
-296
-3.641
22
-
-
22
-
wegens desinvestering
1.005
-
1.861
2.866
2.008
26.684
3.057
4
29.745
32.480
Waardeverminderingen
-
-
-7
-7
-
Overige mutaties
-
-
94
94
514
78.848
6.020
13.244
98.112
101.500
Boekwaarde per 1 januari
Afschrijvingen Terugboeking cumulatieve afschrijving
Overige mutaties Boekwaarde per 31 december
Verloop in het boekjaar Boekwaarde per 1 januari Investeringen
Terugboeking cumulatieve afschrijving
Boekwaarde per 31 december Stand per 31 december
Aanschaffingswaarde
32.609
9.545
142
42.296
42.196
Cumulatieve afschrijvingen
-5.925
-6.488
-138
-12.551
-9.716
Stand per 31 december
Boekwaarde per 31 december
26.684
3.057
4
29.745
32.480
Aanschaffingswaarde
181.181
24.098
24.926
230.205
224.356
-102.333
-18.078
-11.682
-132.093
-122.856
78.848
6.020
13.244
98.112
Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december
De investeringen in ‘Overige’ hebben voornamelijk betrekking op investeringen in inventaris, ICT en transportmiddelen.
101.500
60
61
De boekwaarde van de gebouwen en terreinen is als volgt te specificeren:
2010
2009
5. Liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking.
Terreinen
12.645
12.645
Expositiegebouwen
52.364
56.305
Parkeervoorzieningen
2.579
2.884
Overige gebouwen en bouwkundige voorzieningen
11.260
11.063
78.848
82.897
6. Eigen vermogen
2010
2009
Stand per 1 januari
101.619
91.774
Dividend
-454
-454
Onder de materiële vaste activa is een bedrag ad € 10,8 mln. begrepen voor activa verworven in verband met het Project Ontwikkeling
Totaal mutaties eigen vermogen
Stationsgebied. Vrijwel alle expositiegebouwen staan op in erfpacht verkregen grond. De looptijd van de erfpachtcontracten is deels tot
in relatie met aandeelhouder
-454
-454
2019 en deels tot 2070.
Nettoresultaat
10.572
10.468
Mutatie overige reserves
-12
-110
Koersverschillen groepsmaatschappijen
112
-59
Totaal resultaat
10.672
111.837
3. Financiële vaste activa
2010
2009
Stand per 1 januari
38
1.387
Dividendontvangsten
-
-84
Resultaat boekjaar
-25
84
Stand per 31 december
Investeringen
-
38
Desinvesteringen
-
-1.387
Stand per 31 december
13
38 7. Voorzieningen
De financiële vaste activa bestond in 2009 uit een 10% belang in Croeselaan C.V. gezeteld in Eindhoven. In 2009 is deze C.V
4. Vorderingen
2010
2009
101.619
ONDERHOUD OVERIGE
opgeheven en is het kapitaalbelang door de onderneming ontvangen.
10.299
GEBOUWEN
LATENTE
EN TERREINEN BELASTINGEN
Stand per 1 januari Reclassificatie latente belastingvorderingen
VOOR-
TOTAAL
ZIENINGEN
2010
TOTAAL 2009
6.494
2.068
1.829
10.391
6.302
-
-
-
-
-514
Handelsdebiteuren
23.482
21.276
Toevoeging
1.736
-18
31
1.749
6.225
Vooruitbetaalde kosten
3.528
3.936
Onttrekking
-1.460
-341
-31
-1.832
-1.622
Latente belastingen
5.925
5.100
Stand per 31 december
6.770
1.709
1.829
10.308
10.391
Overige vorderingen
5.440
5.624
38.375
35.936
In de ‘Overige voorzieningen’ zijn, naast personele voorzieningen voor jubilea, met name voorzieningen opgenomen voor verplichtingen welke ontstaan uit hoofde van duurzame voortzetting van de bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen hebben een overwegend langlopend
De vorderingen vervallen binnen 1 jaar. De hoogte van de voorziening voor mogelijke oninbaarheid van handelsdebiteuren is thans
karakter.
€ 1,2 mln. (2009: € 1,0 mln.). Deze voorziening is verantwoord onder de handelsdebiteuren. De vooruitbetaalde kosten hebben
betrekking op beurzen en activiteiten welke na 31 december 2010 respectievelijk 2009 worden gehouden. De latente belastingen hebben
voornamelijk betrekking op een fiscaal afwijkende waardering van de materiële vaste activa, de voorziening onderhoud gebouwen en terreinen, en toekomstige compensabele verliezen. De latente belastingen hebben een overwegend langlopend karakter.
62
63
8. Langlopende schulden
2010
2009
Het merendeel van de terreinen is in erfpacht verkregen, deels tot 2019 en deels tot 2070. De jaarlijkse huurverplichtingen hebben een
Stand per 1 januari
788
82
Verstrekte leningen
-
753
Afgelost
-68
-47
Stand per 31 december
720
788
gemiddelde resterende looptijd van ca. 4,7 jaar en betreffen voornamelijk hal- en cateringlocatie huurverplichtingen. Van de jaarlijkse operationele lease verplichtingen betreft het merendeel autolease verplichtingen met een gemiddelde resterende looptijd van ca. 2,5 jaar.
In 2007 is 75% van de aandelen verworven van de deelneming Arjan van Dijk Holding II. De vennootschap heeft de verplichting om voor 2012 de resterende aandelen te kopen.
De verstrekte leningen betreffen diverse leningen t.b.v. de cateringorganisatie met een gemiddeld rentepercentage van 4.9%.
9. Kortlopende schulden
2010
2009
Aansprakelijkheid en garanties Op grond van art. 403 boek 2 BW heeft de vennootschap schriftelijk verklaard zich hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de uit de rechtshandelingen voortvloeiende schulden van alle in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen 100% groepsmaatschappijen.
Kredietinstellingen
-
-
Vooruitgefactureerde opbrengsten
32.812
23.881
In het kader van de algehele financiering van Stichting Media Plaza, is er door Jaarbeurs Utrecht B.V. aan Rabobank Utrecht e.o.
Handelscrediteuren
12.170
11.263
een borg afgegeven voor € 0,45 mln.
Vennootschapsbelasting
4.740
5.657
Overige belastingen en premies sociale verzekeringen
5.412
3.157
Pensioenfonds
63
273
Schulden aan aandeelhouder
4.538
4.084
Overige schulden
15.820
13.407
75.555
61.722
Als gevolg van het feit dat (ex-)medewerkers in het verleden (gedeeltelijk) in de WIA terecht zijn gekomen zal er in de komende jaren een hogere WIA-premie worden betaald. Voor deze extra kosten is geen voorziening opgenomen en zullen dus worden verantwoord in toekomstige jaren.
Belastingen De vennootschap vormt samen met de hierna vermelde groepsmaatschappijen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en de De maximale kredietfaciliteit bij kredietinstellingen bedraagt € 50,3 mln. (2009: € 50,3 mln.). De vooruitgefactureerde opbrengsten
omzetbelasting en is hoofdelijk aansprakelijk voor de fiscale schulden van de fiscale eenheid als geheel. Deze groepsmaatschappijen zijn:
hebben betrekking op beurzen en activiteiten welke na 31 december 2010, respectievelijk 2009 worden gehouden.
Jaarbeurs B.V., Jaarbeurs Utrecht B.V., Jaarbeurs Catering Services B.V., Grand Catering B.V., Arjan van Dijk Holding B.V., Frans Kuil Beheer B.V., Frans Kuil Party & Catering Services B.V., Dutch Catering Association B.V., On Board On Shore B.V., Taat & de Regt B.V., Event & Catering Partners 2002 B.V., Verhaaf Party Catering B.V., Sohoreca B.V., Fair Online B.V., Jaarbeurs Management B.V.,
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Roggehoek B.V., Jaarbeurspoort B.V., Jaarbeurs Congreszaal N.V., Erotex B.V., Pompshop B.V., Weggebruiker B.V., N.V. Jaarbeurs Servicebureau, ’t Raethuijs N.V.
Meerjarige financiële verplichtingen Er zijn langlopende onvoorwaardelijke verplichtingen aangegaan ter zake van erfpacht, huur en operationele leasing. Deze verplichtingen kunnen naar aard en looptijd als volgt worden gespecificeerd (in mln. €) :
< 1 Jaar
1-5 Jaar
> 5 jaar
Totaal
Erfpacht
0,1
0,3
2,6
3,0
Huur
3,9
12,2
2,4
18,5
Operationele leasing
0,8
1,2
4,8
13,7
- 5,0
2,0 23,5
64
65
T O E LI C HTI N G O P D E G E C O N S O LI D E E R D E WI N S T- E N V E R LI E S R E K E N I N G Bedragen x € 1.000
10. Netto-omzet
2010
Naar activiteiten
Beurzen en evenementen
67.831
Verhuur van accommodaties
30.444
Catering
Overige
2009
12. Afschrijvingen en waardeverminderingen vaste activa
2010
2009
Afschrijvingen immateriële vaste activa
2.561
3.439
Afschrijvingen materiële vaste activa
12.190
11.111
69.790
Waardeverminderingen immateriële vaste activa
296
3.641
31.885
Waardeverminderingen materiële vaste activa
7
-
57.182
43.947
15.054
18.191
23
6.404
155.480
152.026
In 2009 is in de afschrijvingen immateriële activa en in de waardevermindering immateriële activa het effect opgenomen van, respectievelijk, de schattingswijziging van de afschrijvingstermijn van de goodwill van Arjan van Dijk Holding II en Naar geografische gebieden
Nederland
145.333
137.511
Overige EU landen
505
1.167
Overige landen
9.642
155.480
2010
2009
13.348
Rentebaten
401
808
152.026
Rentelasten
-231
-594
Resultaat niet-geconsolideerde deelnemingen
-25
84
Koersverschillen vreemde valuta
74
-18
Overige financiële baten en lasten
-228
-232
-9
48
2010
2009
Lonen en salarissen
28.277
28.921
Sociale lasten
4.379
4.211
Pensioenlasten
1.684
1.780
Overige personeelskosten
5.621
4.211
39.961
39.123
11. Personeelskosten
13. Financiële baten en lasten
14. Vennootschapsbelasting
Jaarbeurs Holding B.V. en haar Nederlandse 100% dochtermaatschappijen, met uitzondering van VNU Exhibitions Europe B.V., vormen een fiscale eenheid. De effectieve belastingdruk bedraagt 27.8% (2009: 35,4%) en ligt in lijn met het gemiddeld geldend nominale vennootschapsbelastingpercentage in de landen waarin Jaarbeurs Holding B.V. actief is.
Gemiddeld aantal medewerkers (FTE)
Nederland
637
702
Overige landen
72
85
709
787
van de aanpassing van diezelfde goodwill aan de actueel berekende waarde.
15. Minderheidsbelang derden
Dit betreft het minderheidsbelang van derden in de resultaten van groepsmaatschappijen.
66
67
J A A R B E U R S H O L D I N G B . V.
T O E LI C HTI N G O P D E V E N N O O T S C H A P P E LI J K E J A A R R E K E N I N G
V E N N O O T S C H A P P E LI J K E J A A R R E K E N I N G P E R 3 1 D E C E M B E R 2 0 1 0
Bedragen x € 1.000
Bedragen x € 1.000
VENNOOTSCHAPPELIJKE BAL ANS
Algemeen
2010
2009
Aangezien de financiële gegevens van de vennootschap in de geconsolideerde jaarrekening zijn verwerkt, vermeldt de winst- en verliesrekening slechts het resultaat van de deelneming (art. 402 Boek 2 BW).
Vaste activa Financiële vaste activa
1
111.837
Vlottende activa
Vorderingen op groepsmaatschappijen
4.538
101.619
4.084
Totale activa
116.375
2
Geplaatst en gestort kapitaal
384
384
Agio reserve
35.849
35.849
Wettelijke reserve
448
460
Overige reserves
64.584
54.458
Onverdeeld resultaat
10.572
10.468
111.837
101.619
Eigen vermogen
105.703
Kortlopende schulden
Schulden aan aandeelhouder
4.538
Totale passiva
116.375
4.084
105.703
1. Financiële vaste activa
2010
2009
Stand per 1 januari
101.619
91.774
Uitgekeerd dividend
-454
-454
Mutatie wettelijke reserve
-12
-110
Resultaat boekjaar
10.572
10.468
Koersverschillen
112
-59
Stand per 31 december
111.837
101.619
KAPITAAL RESERVE RESERVE VERSCHILLEN RESERVES RESULTAAT
TOTAAL
De lijst met de belangrijkste groepsmaatschappijen en deelnemingen staat vermeld op pagina 71.
2. Eigen vermogen
GEPLAATST RESERVE OM-
AANDELEN- AGIO-
Stand per 1 januari 2009
WETTELIJKE
REKENINGS-
OVERIGE ONVERDEELD
384
35.849
570
47
38.102
16.822
91.774
Nettoresultaat 2009
-
-
-
-
-
10.468
10.468
Uitgekeerd dividend
-
-
-
-
-
-454
-454
Ingehouden winst
-
-
-
-
16.368
-16.368
-
Mutatie wettelijke reserve
-
-
-110
-
-
-
-110
Koersverschillen
-
-
-
-59
-
-
-59
384
35.849
460
-12
54.470
10.468
101.619
Nettoresultaat 2010
-
-
-
-
-
10.572
10.572
Uitgekeerd dividend
-
-
-
-
-
-454
-454
Ingehouden winst
-
-
-
-
10.014
-10.014
-
Mutatie wettelijke reserve
-
-
-12
-
-
-
-12
Koersverschillen
-
-
-
112
-
-
112
384
35.849
448
100
64.484
10.572
111.837
Stand per 1 januari 2010
WI N S T- E N V E R LI E S R E K E N I N G O V E R 2 0 1 0
2010
2009
Resultaat van groepsmaatschappijen
10.572
10.468
Nettoresultaat
10.572
10.468
Stand per 31 december 2010
Per 31 december 2010 bestaat het maatschappelijk aandelenkapitaal uit 3500 aandelen met ieder een nominale waarde van € 453,78 per aandeel. Hiervan zijn 846 aandelen geplaatst en volgestort.
68
69
OVERIGE GEGEVENS Bedragen x € 1.000
Honoraria van de accountant
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
De volgende honoraria van KPMG Accountants zijn ten laste gebracht van de onderneming, haar dochtermaatschappijen en andere maatschappijen die zij consolideert, een en ander zoals bedoeld in artikel 2:382a BW.
KPMG ACCOUN-
Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Jaarbeurs Holding B.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
KPMG
TANTS N.V. OVERIG
TOTAAL
In 2010
Wij hebben de in dit verslag, op pagina 48 tot en met pagina 68, opgenomen jaarrekening 2010 van Jaarbeurs Holding B.V.
Onderzoek van de jaarrekening
173.650
24.565
198.215
te Utrecht gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2010 en
Andere controleopdrachten
-
-
-
de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2010 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een over-
Adviesdiensten op fiscaal terrein
-
141.090
141.090
39.425
-
39.425
213.075
165.655
378.730
183.536
22.140
205.676
7.500
-
7.500
-
143.159
143.159
zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder
17.567
99.455
117.022
afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
208.603
264.754
473.357
Andere niet-controlediensten Totaal
In 2009
zicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het
Onderzoek van de jaarrekening Andere controleopdrachten Adviesdiensten op fiscaal terrein Andere niet-controlediensten Totaal
resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een
Verantwoordelijkheid van de accountant
Bezoldiging bestuurders en commissarissen
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze
De in artikel 383 lid 1 titel 9 Boek 2 BW bedoelde bezoldiging van de enige bestuurder is vrijgesteld van vermelding.
controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat
De bezoldiging van de commissarissen bedraagt: € 83 duizend (2009: € 83 duizend).
wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Aansprakelijkheidsverklaring groepsmaatschappijen Op grond van art. 403 boek 2 BW heeft de vennootschap schriftelijk verklaard zich hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de uit de
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de
rechtshandelingen voortvloeiende schulden van alle in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen 100% groepsmaatschappijen.
toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne
Utrecht, 17 maart 2011
beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, Directie
Raad van Commissarissen
Drs. A. Brienen RA Drs. P.C. Klaver, voorzitter Algemeen Directeur
Mevrouw Drs. P.G. Boumeester (vanaf 1 januari 2011)
gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële
H.W. Broeders
verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een
Mevrouw I.G.C. Faber
evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Mevrouw Mr. C.T.L. Hamaker (vanaf 1 januari 2011) R.G. van Ingen
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor
Mr.Drs. J.G. Wijn
ons oordeel te bieden.
70
71
C oncernsa m ens t e l l i ng per 3 1 dece m ber 2 0 1 0
De belangrijkste groepsmaatschappijen staan hieronder vermeld.
Oordeel
(100% belang en statutaire zetel in Utrecht tenzij anders aangegeven) Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Jaarbeurs Holding B.V. per 31 december 2010 en van het resultaat over 2010 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Jaarbeurs B.V.
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van
Jaarbeurs Utrecht B.V.
het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag,
VNU Exhibitions Europe B.V., Jaarbeurs International B.V., VNU Exhibitions Asia Ltd. (70%, Shanghai, China), Quel
voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Business Information B.V. (30%, Rotterdam)
Jaarbeurs Catering Services B.V., Arjan van Dijk Holding B.V., Arjan van Dijk Holding II B.V. (75%), Arjan van Dijk Groep Utrecht, 23 maart 2011
B.V. (75%, Geertruidenberg), Rogex B.V. (75%, Geertruidenberg), EVE& B.V. (75%, Oosterhout), Bourgondia B.V. (75%,
KPMG ACCOUNTANTS N.V.
Oosterhout), Frans Kuil Beheer B.V. (Vlaardingen), Dutch Catering Association B.V. (Rotterdam), On Board On Shore B.V. (Rotterdam), Taat & de Regt B.V. (Rotterdam), Grand Catering B.V. (Nieuwegein), Event & Catering Partners 2002 B.V. (Hoofddorp), Verhaaf Party Catering B.V. (Hoofddorp), Trends for Rent B.V. (51%), BloemBloem B.V. (51%, Utrecht),
J.C.M. van Rooijen RA
Grand Exploitatie B.V. (51%), Jaarbeurs Catering Jobs B.V.
Statutaire bepalingen inzake resultaatbestemming
Jaarbeurspoort B.V.
De statuten van de vennootschap bepalen dat het resultaat na belasting ter beschikking staat aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 20 mei 2010 is besloten het netto resultaat over 2009 als volgt te bestemmen:
Toe te voegen aan de overige reserves
Uit te keren dividend
10.014
454
10.468
Voorgestelde resultaatbestemming
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zal worden voorgesteld het netto resultaat over 2010 als volgt te verdelen:
Toe te voegen aan de overige reserves
Uit te keren dividend
10.118
454 10.572
72
73
V I J F J A R E N J A A R B E U R S H O L D I N G B . V. *
V I J F J A R E N J A A R B E U R S H O L D I N G B . V. *
Bedragen x € 1 mln
Bedragen x € 1 mln, tenzij anders aangegeven
2010
2009
2008
2007
in verkorte vorm
93,2
34,7
Netto-omzet
155,5
152,0
145,7
108,5
Kosten diensten van derden, materialen
en overige externe kosten
84,7
79,4
75,4
60,5
56,3
Personeelskosten
40,0
39,1
33,6
23,9
22,9
2010
2009
2008
2007
2006
Geconsolideerde balansen in verkorte vorm
Vaste activa
127,9
134,0
132,7
120,4
Vlottende activa
72,5
42,3
45,4
35,1
200,4
176,3
178,1
155,5
127,9
2006
Geconsolideerde winst en verliesrekeningen
103,1
Groepsvermogen
113,8
103,4
95,0
76,0
67,7
Voorzieningen
10,3
10,4
6,3
6,0
6,9
Afschrijvingen en waardeverminderingen
Langlopende schulden
0,7
0,8
0,1
0,1
0,1
vaste activa
15,0
18,2
11,8
10,2
11,7
Kortlopende schulden
75,6
61,7
76,7
73,4
53,2
Som der bedrijfslasten
139,7
136,7
120,8
94,6
90,9
200,4
176,3
178,1
155,5
127,9
Bedrijfsresultaat
15,8
15,3
24,8
13,9
12,2
Financiële baten en lasten
-
-
-0,7
-0,1
-0,1
Verloop groepsvermogen
Resultaat voor belastingen
15,8
15,3
24,1
13,8
12,1
Vennootschapsbelasting
4,4
5,4
6,3
4,0
3,6
Minderheidsbelang derden
-0,8
0,6
-1,0
-0,3
-0,2
Nettoresultaat
10,6
10,5
16,8
9,5
8,3
Kasstroom uit operationele activiteiten
36,9
31,3
38,8
18,5
17,4
Netto-investeringen in vaste activa
8,9
19,5
24,1
37,4
7,8
Gemiddeld aantal medewerkers (FTE)
709
787
630
448
Stand per 1 januari
103,4
95,0
76,0
67,7
59,7
Resultaat boekjaar
10,6
10,5
16,8
9,5
8,3
Overige mutaties
-0,2
-2,1
2,2
-1,2
-0,5
Stand per 31 december
113,8
103,4
95,0
76,0
67,7
* Tot en met 29 oktober 2007 betrof de deelname in de groepsmaatschappij VNU Exhibitions Europe B.V. een 50% belang. Vanaf die datum is
* Tot en met 29 oktober 2007 betrof de deelname in de groepsmaatschappij VNU Exhibitions Europe B.V. een 50% belang. Vanaf die datum is
de deelname verhoogd naar 100% en werd deze in de balans volledig maar in de winst- en verliesrekening nog proportioneel geconsolideerd.
de deelname verhoogd naar 100% en werd deze in de balans volledig maar in de winst- en verliesrekening nog proportioneel geconsolideerd.
In 2008 is de deelname zowel in de balans als winst- en verliesrekening volledig geconsolideerd.
In 2008 is de deelname zowel in de balans als winst- en verliesrekening volledig geconsolideerd.
425
74
persona l i a Situatie per 1 april 2011
Directie en Management
Commissarissen Jaarbeurs Holding B.V.
Jaarbeurs (Holding) B.V.
Drs. P.C. Klaver - voorzitter
A. Brienen - Algemeen Directeur
Mevrouw Drs. P.G. Boumeester
E.J.M. Missotten
H.W. Broeders
J.H. van Staverden
Mevrouw I.G.C. Faber
A.M. Schouten
Mevrouw Mr. C.T.L. Hamaker
Mevrouw M.P.J.M. Verkoijen
R.G. van Ingen Mr.Drs. J.G. Wijn
Directie en Management VNU Exhibitions Europe B.V.
Bestuur Stichting
A.M.M. Otten - Algemeen Directeur
Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs
J.W.M. van der Valk - Directeur Beurzen & Cross Media
Drs. P.C. Klaver - voorzitter
G.W. Leeuwenburgh
Mevrouw Drs. P.G. Boumeester
C.F. van der Woude
H.W. Broeders Mevrouw I.G.C. Faber
Directie en Management
Mevrouw Mr. C.T.L. Hamaker
VNU Exhibitions Asia Ltd.
R.G. van Ingen
D. Zhong - Algemeen Directeur
Mr.Drs. J.G. Wijn
X.Q. Zhang - Directeur Ondernemingsraad Jaarbeurs B.V. Directie en Management
B.J.H. de Leeuw - voorzitter
Jaarbeurs Utrecht B.V.
P.J. Coolen - vicevoorzitter
G. Zapantoulis - Directeur
Mevrouw M.I. van Wersch-Kikkert - secretaris
R.C.J.M. van der Heijden - Adjunct-directeur
P.C.J. van den Bosch
C.A. Filius
Mevrouw S.M. Hartsuiker
Mevrouw M.E. Matos
Mevrouw M.E. Kamerbeek
A.P. A.A. Molmans
A.C. Steegers
Directie en Management
Ondernemingsraad
Jaarbeurs Catering Services B.V.
VNU Exhibitions Europe B.V.
G. Zapantoulis - Directeur
J.J.L. Pietersen - voorzitter
Mevrouw W. Koning
Mevrouw T. Abahai - vicevoorzitter
P.T.C. Aalbers
Mevrouw A. van Eijk
H.J. Kroneberg
L. Joosen
F.J.J. Kuitert
H.O.P. La Gro
C.C.T. Aalbers
Mevrouw M.H.S. Leijting-Sanders
R.M. Ernst A.C.A.M. Peeters R.S. Boelens S. Verbeek
