Hoge Raad voor de Justitie Conseil Supérieur de la Justice
Evaluatie van het protocolakkoord tussen het parket-generaal bij het hof van beroep te Antwerpen en het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, afgesloten in het kader van het bijzonder onderzoek -
naar de relaties binnen de financiële sectie van het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen
-
naar de relatie tussen het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen en het parket-generaal bij het hof van beroep te Antwerpen Goedgekeurd door de Verenigde Advies- en Onderzoekscommissie op 12 juli 2012
INHOUDSTAFEL 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
AANLEIDING EVALUATIE PROTOCOLAKKOORD ...................................................................... 1 PRO MEMORIE – HET PROTOCOLAKKOORD ........................................................................... 1 WETTELIJK KADER ................................................................................................................. 2 SAMENSTELLING WERKGROEP BIJZONDER ONDERZOEK/EVALUATIE ...................................... 3 DOEL EN AFBAKENING VAN DE EVALUATIE ............................................................................ 3 VERLOOP VAN DE EVALUATIE ................................................................................................ 3 INFORMEREN EN ANALYSEREN .............................................................................................. 4 7.1. VERZAMELEN BASISINFORMATIE ............................................................................................ 4 7.2. PLAATSBEZOEK ........................................................................................................................ 4 8. VASTSTELLEN, VERIFIËREN EN RAPPORTEREN ........................................................................ 5 8.1. NALEVEN VAN DE IN HET PROTOCOLAKKOORD VASTGELEGDE AFSPRAKEN ......................... 5 8.1.1. Leiding van de sectie financiële en fiscale criminaliteit door Dirk SCHOETERS .............. 5 8.1.2. Middelen en personeel ................................................................................................... 5 8.1.3. Ondersteunen van maatregelen die de werking van de sectie optimaliseren ............... 6 8.1.4. Aanvaarden van Dirk SCHOETERS als leidinggevende ..................................................... 7 8.1.5. Informeren van externe partners .................................................................................... 7 8.1.6. Vervanging van Dirk SCHOETERS op het parket-generaal door een magistraat van het parket bij de rechtbank van eerste aanleg......................................................... 7 8.1.7. Tussentijdse verslaggeving door Dirk SCHOETERS .......................................................... 7 8.1.8. Communicatie over het HSBC-dossier............................................................................. 7 8.2. WIJZIGINGEN DOORGEVOERD IN UITVOERING VAN HET PROTOCOLAKKOORD .................... 8 8.2.1. Interne werking van de sectie financiële en fiscale criminaliteit .................................... 8 8.2.2. Externe werking van de sectie financiële en fiscale criminaliteit.................................... 9 8.3. PERSONELE MIDDELEN VAN DE SECTIE FINANCIËLE EN FISCALE CRIMINALITEIT MAGISTRATEN EN NIET-MAGISTRATEN BETROKKEN BIJ DE UITVOERING VAN HET PROTOCOLAKKOORD ............................................................................................................ 10 8.3.1. Personele middelen van de sectie financiële en fiscale criminaliteit............................ 10 8.3.2. Magistraten en niet-magistraten betrokken bij de uitvoering van het protocolakkoord ............................................................................................................ 11 8.4. NORMALISERING VAN DE COMMUNICATIE TUSSEN HET ANTWERPSE PARKET-GENERAAL EN HET ANTWERPSE PARKET NA PROTOCOLAKKOORD ........................................................ 11 8.5. AANDACHTSPUNTEN ............................................................................................................. 12 8.5.1. Wederzijds vertrouwen ................................................................................................. 12 8.5.2. Afgelijnd takenpakket.................................................................................................... 12 8.5.3. Professionele coaching .................................................................................................. 12 8.5.4. Media-aandacht ............................................................................................................ 13 8.5.5. HSBC .............................................................................................................................. 13 8.6. BEOORDELING VAN HET PROTOCOLAKKOORD IN ZIJN GEHEEL ........................................... 13 9. AANBEVELINGEN ................................................................................................................ 14 10. VALIDEREN EN COMMUNICEREN ......................................................................................... 15 10.1. Valideren ............................................................................................................................... 15 10.2. Communiceren ...................................................................................................................... 15
1. AANLEIDING EVALUATIE PROTOCOLAKKOORD In het kader van het bijzonder onderzoek1: Naar de relaties binnen de financiële sectie van het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen Naar de relatie tussen het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen en het parket-generaal bij het hof van beroep te Antwerpen werd in samenspraak met de procureur-generaal en de procureur des Konings overeengekomen om opnieuw een belangrijke rol toe te kennen aan de vroegere sectiechef DIRK SCHOETERS en de sectie te reorganiseren. Dit met het oog op het bekomen van een duurzame en werkbare oplossing. Hierover werd op 9 maart 2012 een protocolakkoord gesloten tussen de procureur-generaal en de procureur des Konings. Het protocolakkoord is ondertekend door alle betrokkenen. Zij hebben zich akkoord verklaard om hun loyale medewerking te verlenen aan de uitvoering van de voorgestelde regeling. De Hoge Raad voor de Justitie heeft zich geëngageerd om, samen met de betrokkenen, de uitvoering van dit protocolakkoord te evalueren in de eerste week van juni 2012.
2. PRO MEMORIE – HET PROTOCOLAKKOORD De inhoud van het protocolakkoord luidt als volgt: 1. De leiding van de financiële en fiscale sectie van het parket te Antwerpen zal tijdelijk waargenomen worden door de heer Dirk SCHOETERS, substituut-procureur-generaal bij het parket-generaal te Antwerpen. De heer Dirk SCHOETERS zal deze opdracht ter plaatse waarnemen vanuit zijn ambt als substituut-procureur-generaal, zonder dat aan hem hiertoe een bijzondere opdracht zal gegeven worden overeenkomstig artikel 326 § 2 Gerechtelijk Wetboek. Tot het takenpakket van de leiding zal behoren: taakverdeling binnen de sectie; dagelijks beheer en monitoring van de sectie; coördinatie en toezicht op de uitvoering van het beleid zoals vervat in de bestaande beleidsplannen; netwerk financiële en fiscale zaken; organisatie periodiek overleg binnen de sectie, met andere secties, met de administratie en met de politiediensten; recherchemanagement ECOFIN-FGP. De procureur des Konings te Antwerpen verbindt er zich toe de huidige middelen en personeel (magistraten inclusief de magistraat die thans onder directe leiding van de procureur des Konings staat, parketjuristen, gedetacheerde fiscale ambtenaren en personeel van het parketsecretariaat) van de financiële en fiscale sectie te behouden en/of functioneel volledig onder te brengen bij de financiële en fiscale sectie. De procureur des Konings te Antwerpen zal de beslissingen en maatregelen die de leiding van de financiële en fiscale sectie (i.c. de heer Dirk SCHOETERS) nodig acht om de werking van de dienst te optimaliseren volledig ondersteunen en/of hieraan het gepaste gevolg geven. 1
Goedgekeurd door de algemene vergadering dd. 27 maart 2012.
1
2. Alle leden van de financiële en fiscale sectie (magistraten inclusief de magistraat die thans onder directe leiding van de procureur des Konings staat, parketjuristen, gedetacheerde fiscale ambtenaren) en de leden van het parketsecretariaat dienen te aanvaarden dat de leiding tijdelijk wordt waargenomen door de heer Dirk SCHOETERS en zullen zich dienen te houden aan zijn richtlijnen. De politiediensten en andere overheidsdiensten die samenwerken met de financiële en fiscale sectie zullen ingelicht worden omtrent deze regeling en dienen zich hiernaar eveneens te schikken. 3. In vervanging van Dirk SCHOETERS zal een magistraat van het parket te Antwerpen die geschikt wordt geacht, tijdelijk gedetacheerd worden bij het parket-generaal te Antwerpen. 4. Dirk SCHOETERS zal tussentijds en bij het einde van zijn opdracht verslag uitbrengen over zijn werkzaamheden, bij de procureur-generaal en de procureur des Konings. 5. Deze regeling doet geen afbreuk aan de verdere afhandeling/behandeling van het “HSBCdossier”, de beslissingen die dienaangaande dienen genomen te worden, en de reeds vastgelegde communicatielijnen (dienstbrief van 26 januari 2012). Omtrent het onderzoek HSBC worden uitsluitend mededelingen gedaan aan de pers door en via de aangewezen persmagistraten. 6.
De eventuele externe communicatie omtrent huidige regeling zal steeds geschieden in gezamenlijk overleg tussen de procureur des Konings te Antwerpen, de procureur-generaal en de Hoge Raad voor de Justitie. De communicatie tussen het parket-generaal en het parket betreffende de organieke en inhoudelijke werking van de sectie zal verlopen in overeenstemming met het communicatieplan van het parket-generaal en de bestaande richtlijnen.
7. De regeling gaat in vanaf 16 april 2012 en geldt voorlopig voor een termijn van 6 maanden. Zij kan met wederzijds akkoord ten allen tijde verlengd of beëindigd worden. De uitvoering van huidig protocol zal in de eerste week van juni 2012 samen met de Hoge Raad voor de Justitie worden geëvalueerd.
3. WETTELIJK KADER Het bijzonder onderzoek paste binnen de wettelijke bevoegdheden van de Hoge Raad en meer in het bijzonder van de Verenigde advies- en onderzoekscommissie, zoals die beschreven staan in de artikelen 151, §3 van de Grondwet, en 259bis-16 en 259bis-19, §2bis van het Gerechtelijk Wetboek. Het heeft bijgevolg een beperkte reikwijdte : de Hoge Raad kan enkel een onderzoek instellen naar de werking van de rechterlijke orde de Hoge Raad heeft geen tuchtrechtelijke of strafrechtelijke bevoegdheid Huidige evaluatie sluit aan bij het hoger vermelde bijzonder onderzoek
2
4.
SAMENSTELLING WERKGROEP BIJZONDER ONDERZOEK/EVALUATIE
De evaluatie gebeurt door de werkgroep die het bijzonder onderzoek heeft gevoerd: Voorzitter: Nadia DE VROEDE (Bureaulid HRJ, Voorzitter CAE en VAOC, Substituut-procureurgeneraal bij het hof van beroep te Brussel - feitelijk verhinderd de werkzaamheden bij te wonen) Leden: Hilde DERDE (advocaat), Erik VAN DEN EEDEN (vrederechter) en Pascale VIELLE (hoogleraar) Plaatsvervanger: Jean-François FUNCK (rechter in de arbeidsrechtbank) Dossierbeheerders administratie: Geert CLEEMPUT (eerste auditeur) en Daan VYVERMAN (auditeur)
5. DOEL EN AFBAKENING VAN DE EVALUATIE Doelstelling 1: Nagaan of de bepalingen van het protocolakkoord door alle partijen worden nageleefd Doelstelling 2 : Evalueren welke invloed het uitvoeren of niet-uitvoeren van de bepalingen van het protocolakkoord heeft op de werking van de financiële sectie van het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, en of dit, in voorkomend geval, de goede werking van het parket in zijn geheel beïnvloedt Doelstelling 3 : Evalueren welke invloed het uitvoeren of niet-uitvoeren van de bepalingen van het protocolakkoord heeft op de relatie tussen het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen en het parket-generaal bij het hof van beroep te Antwerpen Doelstelling 4: Het doen van de nodige vaststellingen en, indien nodig, het formuleren van bijkomende oplossingsgerichte aanbevelingen Algemene afbakening: 1. Geen andere entiteiten worden onderzocht dan:
Het parket-generaal bij het hof van beroep te Antwerpen Het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, en de sectie financiële en fiscale criminaliteit in het bijzonder
2. Het geheim van het onderzoek in lopende opsporings- of gerechtelijke onderzoeken dient te worden gerespecteerd.
6. VERLOOP VAN DE EVALUATIE De huidige evaluatie kent de volgende fases:
Informeren en analyseren Vaststellingen formuleren Formuleren van oplossingsgerichte aanbevelingen Valideren Rapporteren Communiceren
3
7. INFORMEREN EN ANALYSEREN 7.1.
VERZAMELEN BASISINFORMATIE
Om snel te werk te kunnen gaan, werden de procureur-generaal bij het hof van beroep te Antwerpen, de procureur des Konings bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen en Dirk SCHOETERS op 14 mei 2012 aangeschreven om uiterlijk tegen 31 mei 2012 hun bevindingen over te maken over: het naleven van de in het protocolakkoord gemaakte afspraken de in uitvoering van het protocolakkoord doorgevoerde wijzigingen het functioneren van de betrokken magistraten en niet-magistraten de eventuele knelpunten en de mogelijke verbeterpunten Zowel de procureur-generaal, de procureur des Konings als Dirk SCHOETERS verleenden ten volle hun medewerking en maakten tijdig hun bevindingen over. 7.2.
PLAATSBEZOEK
Op 6 juni 2012 heeft een delegatie van de werkgroep2 een plaatsbezoek gebracht aan het parketgeneraal en het parket bij de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen. Dit bezoek had als doel het beeld over de uitvoering van het protocol verder uit te diepen en te nuanceren en om waar nodig de beschikbare informatie te verduidelijken en uit te breiden. Er is voor geopteerd om minstens procureur-generaal LIÉGEOIS, procureur des Konings DAMS, Dirk SCHOETERS, Peter VAN CALSTER en Christiaan NYS te horen. Om een zo ruim mogelijk beeld te krijgen, werd ook aan alle medewerkers van de sectie financiële en fiscale criminaliteit de mogelijkheid geboden om te worden gehoord3. Volgende personen werden gehoord: Naam Dirk SCHOETERS
Herman DAMS Yves LIÉGEOIS Christiaan NYS Peter VAN CALSTER Paul HANNES Tom COLE Bart DE SMET
2
Functie Substituut-procureur-generaal bij het parket-generaal te Antwerpen – tijdelijke sectiechef van de sectie financiële en fiscale criminaliteit van het Antwerpse parket in uitvoering van het protocolakkoord Procureur des Konings te Antwerpen Procureur-generaal te Antwerpen Fiscaal eerste substituut-procureur des Konings bij het parket te Antwerpen, sectie financiële en fiscale criminaliteit Fiscaal substituut-procureur des Konings bij het parket te Antwerpen, sectie financiële en fiscale criminaliteit Fiscaal substituut-procureur des Konings bij het parket te Antwerpen, sectie financiële en fiscale criminaliteit Substituut-procureur des Konings bij het parket te Antwerpen, sectie financiële en fiscale criminaliteit Substituut-procureur des Konings bij het parket te Antwerpen, sectie financiële en fiscale criminaliteit – gedetacheerd bij het parket-generaal in uitvoering van het protocolakkoord
Datum horen 06-06-2012
06-06-2012 06-06-2012 06-06-2012 06-06-2012 06-06-2012 06-06-2012 06-06-2012
Erik VAN DEN EEDEN, Hilde DERDE en Geert CLEEMPUT. Bij e-mail van 23 mei 2012 werd aan Procureur des Konings DAMS gevraagd om binnen de sectie na te gaan wie wenste te worden gehoord. Al wie gebruik wenste te maken van de mogelijkheid om te worden gehoord, werd ook effectief gehoord. 3
4
Patrick DE CONINCK
Gedetacheerd fiscaal ambtenaar bij het parket te Antwerpen, sectie financiële en fiscale criminaliteit
06-06-2012
De werkgroep heeft haar werkzaamheden beëindigd op 15 juni 2012.
8. VASTSTELLEN, VERIFIËREN EN RAPPORTEREN De informatie waarover de HRJ in het kader van deze evaluatie van het protocolakkoord beschikt, is nauw verwant of heeft rechtstreeks betrekking op lopende gerechtelijke en opsporingsonderzoeken. Bij het opstellen van dit verslag is erover gewaakt dat het geheim van deze lopende opsporings- of gerechtelijke onderzoeken maximaal wordt gerespecteerd. Hierdoor is de rapportering soms minder gedetailleerd dan de informatie waarover de HRJ beschikt. Er dient te worden benadrukt dat dit geenszins met zich meebrengt dat eventueel vastgestelde disfuncties niet in het verslag werden opgenomen. 8.1.
NALEVEN VAN DE IN HET PROTOCOLAKKOORD VASTGELEGDE AFSPRAKEN
8.1.1. Leiding van de sectie financiële en fiscale criminaliteit door Dirk SCHOETERS4 Op 16 april 2012 heeft substituut-procureur-generaal Dirk SCHOETERS zijn taak als leidinggevende van de financiële en fiscale sectie van het parket te Antwerpen opgenomen. Hij voert het takenpakket uit zoals voorzien door het protocolakkoord. Voorafgaand had hij op 27 maart 2012 een inleidend gesprek met procureur des Konings DAMS. Deze heeft aan DIRK SCHOETERS alle nuttige informatie en documentatie over de sectie overgemaakt. Dirk SCHOETERS heeft ook een individueel gesprek gehad met alle sectieleden. Dit om zich een zo volledig mogelijk beeld te kunnen vormen van de werking van de sectie. 8.1.2. Middelen en personeel5 Middelen Dirk SCHOETERS heeft van de procureur des Konings DAMS alle middelen en faciliteiten gekregen die nodig waren voor de uitoefening van zijn taak. Personeel Niet alle personele middelen van de sectie die aanwezig waren op het ogenblik van de ondertekening van het protocolakkoord konden worden behouden 6. Bij aanvang van de opdracht van Dirk SCHOETERS op 16 april 2012 bestond de sectie waarover hij leiding diende te geven nog uit 5 magistraten 7, 2 parketjuristen en 3 gedetacheerde fiscale ambtenaren. Eén lid van de sectie, substituut-procureur des Konings Bart DE SMET, was op dat ogenblik reeds tijdelijk gedetacheerd naar het parket-generaal8. Bovendien zijn twee andere parketmagistraten van de financiële en fiscale sectie momenteel kandidaat voor een vacante plaats buiten de sectie9.
4
Artikel 1 van het protocolakkoord. Artikel 1 van het protocolakkoord. Artikel 1 van het protocolakkoord 7 Waarvan 3 gespecialiseerd in fiscale aangelegenheden. 8 In uitvoering van artikel 3 van het protocolakkoord (vervanging Dirk SCHOETERS – zie verder). 9 Zie ook 8.3. 5 6
5
Ook de detachering van één van de gedetacheerde fiscale ambtenaren 10 liep ten einde op 30 april 2012. Na een gemotiveerd negatief advies van de procureur-generaal werd haar detachering door de minister van financiën niet verlengd. Vooraf heeft Dirk SCHOETERS met haar enkele opties besproken voor een eventuele terugkeer als gedetacheerd fiscaal ambtenaar11. Zij verkoos om een verlenging aan te vragen. Ze vroeg deze verlenging van haar detachering pas twee dagen voor het verstrijken van de termijn, daar waar het gebruikelijk is dit een drietal maanden vooraf te doen en zij o.a. ten overstaan van de Hoge Raad had aangegeven geen verlenging te zullen vragen. Een andere gedetacheerde fiscale ambtenaar 12 heeft aangekondigd dat hij niet om de verlenging van zijn detachering zal vragen. Hij zal het Antwerpse parket op 1 augustus 2012 verlaten. Deze tijdelijke daling van het aantal effectieven van de sectie is te wijten aan omstandigheden die door procureur des Konings DAMS niet konden worden voorzien bij ondertekening van het protocolakkoord. Alle medewerkers opnieuw in sectie financiële en fiscale criminaliteit onderbrengen Hoewel hij financiële en fiscale fraudedossiers behandelde, maakte Peter VAN CALSTER op het ogenblik van het ondertekenen van het protocolakkoord geen deel uit van de sectie financiële en fiscale criminaliteit 13. Sinds 16 april 2012 maakt hij opnieuw functioneel deel uit van de sectie. De facto bestaat er wel nog steeds een fysieke scheiding binnen de sectie. Peter VAN CALSTER en de gedetacheerde fiscale ambtenaren zijn werkzaam in gang F. De andere magistraten en de parketjuristen zijn werkzaam in gang E van het Antwerpse gerechtsgebouw. Dirk SCHOETERS heeft reeds een lokaal betrokken in beide gangen E 14 en F15. Dit om een zo groot mogelijke neutraliteit en objectiviteit aan de dag te kunnen leggen, maar ook om met alle medewerkers van de sectie (zowel gang E als gang F) een vlotte communicatie te kunnen opbouwen. Voor een verdere bespreking van de personeelsbezetting van de sectie wordt verwezen naar pagina 11. 8.1.3. Ondersteunen van maatregelen die de werking van de sectie optimaliseren16 De belangrijkste beslissingen (voornamelijk de hertekening van de dienstregeling, het al dan niet overhevelen van dossiers, enz.) werden door Dirk SCHOETERS steeds in consensus met procureur des Konings DAMS uitgewerkt. Er zijn geen signalen vastgesteld dat procureur des Konings DAMS de beslissingen van Dirk SCHOETERS en de wijze waarop hij invulling tracht te geven aan zijn takenpakket, niet zou hebben ondersteund of dat hij hieraan geen passend gevolg zou hebben gegeven.
10
Gerda VERVECKEN. Na het inlassen van een korte cooldownperiode, enz. 12 Patrick DE CONINCK. 13 Ingevolge dienstnota 9/2010. 14 Van 16 april tot en met 16 mei 2012. 15 Sinds 21 mei 2012. 16 Artikel 1 van het protocolakkoord. 11
6
8.1.4. Aanvaarden van Dirk SCHOETERS als leidinggevende17 Er zijn geen signalen vastgesteld dat de leden van de sectie Dirk SCHOETERS niet aanvaarden als leidinggevende. Zowel procureur des Konings DAMS, de leden van de sectie, alsook de andere collega's van het parket hebben klaarblijkelijk geen probleem met zijn aanwezigheid en de wijze waarop hij invulling tracht te geven aan zijn takenpakket. 8.1.5. Informeren van externe partners18 De nieuwe dienstregeling werd door Dirk SCHOETERS gecommuniceerd aan de FGP. De gerechtelijk directeur van de FGP Antwerpen heeft de gewijzigde situatie en afspraken (onder meer met betrekking tot de instroom van dossiers) overgemaakt aan de diensthoofden van de sectie ECOFIN van de FGP. In het begin zijn er een aantal bijsturingen van de politiediensten nodig geweest om hen te verplichten de nieuwe regeling te volgen. Nu loopt dit goed. Er is overeengekomen dat de gerechtelijk directeur van de FGP Antwerpen dit opvolgt binnen de FGP, Dirk SCHOETERS binnen het parket. 8.1.6. Vervanging van Dirk SCHOETERS op het parket-generaal door een magistraat van het parket bij de rechtbank van eerste aanleg19 Procureur des Konings DAMS heeft bij de magistraten van zijn parket gepeild naar hun interesse voor een tijdelijke detachering naar het parket-generaal bij het hof van beroep te Antwerpen20. Dit heeft geleid tot de tijdelijke detachering van substituut-procureur de Konings Bart DE SMET21 naar het parket-generaal. 8.1.7. Tussentijdse verslaggeving door Dirk SCHOETERS22 Dirk SCHOETERS heeft regelmatig aan procureur-generaal LIÉGEOIS en procureur des Konings DAMS feedback gegeven over het verloop van zijn werkzaamheden 23. 8.1.8. Communicatie over het HSBC-dossier24 Na de ondertekening van het protocolakkoord op 9 maart 2012 zijn bepaalde mededelingen aan de pers gedaan die een moeizame start van de uitvoering van het protocolakkoord met zich mee hebben gebracht. De Hoge Raad voor de Justitie heeft op 13 maart 2012 bij de procureur des Konings zijn diepe bezorgdheid uitgedrukt over de gang van zaken, en gewezen op het belang van het bereikte samenwerkingsakkoord. De Hoge Raad voor de Justitie heeft er ook ten zeerste op aangedrongen om een goede uitvoering van dit akkoord in de toekomst te verzekeren. In antwoord hierop heeft de procureur des Konings DAMS de Hoge Raad voor de Justitie meegedeeld dat hij reeds beslist had om een inwendige maatregel tot het herverdelen van de dienst25te nemen. Bij wijze van tijdelijke 17
Artikel 2 van het protocolakkoord. Artikel 2 van het protocolakkoord. 19 Artikel 3 van het protocolakkoord. 20 Voor de periode dat Dirk SCHOETERS is gedetacheerd naar het parket bij de rechtbank van eerste aanleg. 21 Lid van de sectie financiële en fiscale criminaliteit. 22 Artikel 4 van het protocolakkoord. 23 Mondeling of per e-mail. 24 Artikel 5 van het protocolakkoord – zie ook verslag bijzonder onderzoek onder punt 9, p.27. 25 Conform artikel 154 Ger.W. 18
7
dienstwijziging zouden de dossiers waarin PETER VAN CALSTER werkzaam was, en die kunnen gerelateerd worden aan het conflict met het parket-generaal, voorlopig ondergebracht worden bij een andere substituut-procureur des Konings, gespecialiseerd in fiscale zaken, PAUL HANNES. Andersom zou PETER VAN CALSTER tijdelijk de dossiers van PAUL HANNES overnemen. Dit alles werd ook aangekondigd in het hoger vermelde persbericht en persconferentie. De procureur des Konings blijkt achteraf snel op deze beslissing te zijn teruggekomen26. De overdracht van de dossiers tussen Peter VAN CALSTER en Paul HANNES heeft nooit plaatsgevonden. Volgens procureur des Konings DAMS is achteraf immers gebleken dat de overheveling naar werklast toe te belastend zou zijn voor alle betrokkenen om de dossiers op die manier tot een goed einde te kunnen brengen. Deze beslissing om de overdracht van dossiers niet uit te voeren werd niet extern gecommuniceerd. 8.2.
WIJZIGINGEN DOORGEVOERD IN UITVOERING VAN HET PROTOCOLAKKOORD
Dirk SCHOETERS heeft enkele doelstellingen vooropgesteld om op korte termijn uit te voeren: Interne werking Een werkomgeving/ werkstructuur creëren waardoor: een vollediger en transparant beeld wordt geschept van het werk en het beleid binnen de sectie financiële en fiscale criminaliteit conflicten zoveel als mogelijk kunnen worden vermeden en eventuele conflicten in een vroeg stadium kunnen worden uitgeklaard en geremedieerd opnieuw een hechte samenwerking, gebaseerd op teamwork, binnen de sectie tot stand kan worden gebracht Externe werking Een verdere uitbouw van het recherchemanagement met terugkoppeling naar de sectievergadering Periodiek overleg met de externe partners Deze doelstellingen sluiten voornamelijk aan bij aanbeveling nummer 1 uit het verslag van het bijzonder onderzoek (herstructurering van de sectie). Het is momenteel nog moeilijk in te schatten welke impact deze wijzigingen zullen hebben op de werking van de sectie in zijn geheel, en op de onderlinge relaties tussen de magistraten en niet-magistraten. 8.2.1. Interne werking van de sectie financiële en fiscale criminaliteit Regelmatig sectievergaderingen27 Er worden op regelmatige basis sectievergaderingen georganiseerd. De datum van de sectievergaderingen wordt steeds op voorhand vastgelegd. De agendapunten worden tijdig opgesteld en verspreid onder de medewerkers. Zo werd reeds een nieuwe dienstregeling voorgelegd aan alle leden van de sectie28, werden per kabinet de verschillende dossiers in kaart gebracht (cijfermatig), en werd het zittingsmanagement en het vooropstellen van doelstellingen met betrekking tot de afwerking van eindvorderingen besproken29. Dit kadert in het bewerkstellingen van transparantie van het werk van elke individuele magistraat. 26
In overleg met Dirk SCHOETERS. Nog voor het aantreden van Dirk SCHOETERS, werd onder leiding van procureur des Konings DAMS een sectievergadering georganiseerd. Daaropvolgend hebben de sectieleden van procureur des Konings DAMS een motivatiebrief gekregen waarin een aantal mogelijke krachtlijnen voor een toekomstige samenwerking werden voorgesteld. 28 dd. 2 mei 2012. 29 dd. 31 mei 2012. 27
8
Nieuwe dienstregeling Er werd een nieuwe dienstregeling uitgewerkt. De krachtlijnen van deze dienstregeling zijn:
Alle leden van de sectie maken deel uit van één en dezelfde sectie. Derhalve wordt Peter VAN CALSTER opnieuw opgenomen binnen de sectie financiële en fiscale criminaliteit.
Alle dossiers worden evenredig verdeeld over alle sectieleden volgens beurtrol (onder voorbehoud het hierna volgende punt)
Aanmeldingen van de fiscus en dossiers die hoofdzakelijk betrekking hebben op georganiseerde fiscale fraude worden evenredig verdeeld over de drie fiscale substituten volgens beurtrol
Nieuw op te starten dossiers worden aangemeld bij de fenomeenmagistraat en zullen worden besproken op de vergadering recherchemanagement
Het openbaar ministerie op de zittingen van de rechtbank van Koophandel wordt waargenomen door alle magistraten van de sectie, behalve door Christiaan NYS en Peter VAN CALSTER. Als fiscaal substituut worden zij immers ook belast met fiscale dossiers. Ondanks zijn statuut als fiscaal substituut zal ook Paul HANNES het openbaar ministerie waarnemen op de zittingen van de rechtbank van Koophandel. Dit om ook als recent benoemd fiscaal substituut een goed zicht te krijgen op de werking van de rechtbank van Koophandel. In vervanging van Bart DE SMET en in overleg met de GOM-sectie zal Inge ARNAUTS voor de maanden mei en juni 2012 ook in deze beurtrol ingeschakeld worden
Het visum over de dossiers wordt waargenomen door Isabel DE VEL, met bijstand van Christiaan NYS en Dirk SCHOETERS
Toebedeling van dossiers aan parketjuristen en gedetacheerde fiscale ambtenaren gebeurt via en in overleg met sectiechef Dirk SCHOETERS
Bijzondere portefeuilles30 worden afgeschaft. De referentiemagistraten blijven behouden voor de materies COIV, douane en diamant. In de dienstregeling is uitdrukkelijk bepaald dat dit een interne regeling betreft binnen het parket Antwerpen. De taak van deze referentiemagistraten zal erin bestaan binnen zijn/haar toegewezen materie de nodige kennis en knowhow op te bouwen en deze kennis te delen met de andere magistraten van de sectie financiële en fiscale criminaliteit. De referentiemagistraat staat niet exclusief in voor de afhandeling van de dossiers die binnen de materie vallen. De toebedeling van alle dossiers zal geschieden overeenkomstig de voorziene principes inzake instroom en beheer dossiers.
In overleg met de procureur des Konings werd geopteerd om voorlopig geen overheveling te doen van dossiers van het kabinet van Peter VAN CALSTER naar het kabinet van Paul HANNES. Elke magistraat blijft zijn lopende dossiers zelf verder afhandelen (uitgezonderd het dossier HSBC).
Tijdens het plaatsbezoek is de bereidheid vastgesteld om de nieuwe dienstregeling loyaal te respecteren. 8.2.2. Externe werking van de sectie financiële en fiscale criminaliteit Het reeds in het verleden opgestarte recherchemanagement verloopt volgens Dirk SCHOETERS verder volgens de met de FGP vastgelegde afspraken. Het zal verder worden uitgebouwd en er zal een regelmatige terugkoppeling gebeuren naar de sectievergaderingen. Er zal ook worden voorzien in een periodiek overleg met de externe partners. 30
Hiermee wordt bedoeld dat bepaalde magistraten alle dossiers behandelen die tot een bepaalde categorie van dossiers (portefeuille) behoren – b.v. douane, diamant, enz.
9
8.3.
PERSONELE MIDDELEN VAN DE SECTIE FINANCIËLE EN FISCALE CRIMINALITEIT MAGISTRATEN EN NIET-MAGISTRATEN BETROKKEN BIJ DE UITVOERING VAN HET PROTOCOLAKKOORD
8.3.1. Personele middelen van de sectie financiële en fiscale criminaliteit De effectieven van de sectie vertonen een dalende tendens. Er is ook een duidelijk risico dat nog meer medewerkers de sectie zullen verlaten. Dalende effectieven De sectie financiële en fiscale criminaliteit van het Antwerpse parket bestond in januari 2012, bij aanvang van het bijzonder onderzoek door de Hoge Raad voor de Justitie, uit 6 magistraten (onder wie drie fiscale substituten). Zij werden bijgestaan door 3 parketjuristen en 3 gedetacheerde fiscale ambtenaren. Op het ogenblik van de ondertekening van het protocolakkoord was het aantal parketjuristen op de sectie reeds tot 2 herleid. Bij aanvang van de opdracht van Dirk SCHOETERS 31 bestond de sectie uit 6 magistraten 32, 2 parketjuristen en 3 gedetacheerde fiscale ambtenaren. Eén lid van de sectie, substituut procureur des Konings Bart DE SMET, is gedetacheerd naar het parket-generaal33. De detachering van één van de fiscale ambtenaren 34 liep teneinde op 30 april 2012. Na een gemotiveerd negatief advies van de procureur-generaal werd haar detachering door de minister van financiën niet verlengd. Vooraf heeft Dirk SCHOETERS met haar enkele opties besproken voor een eventuele terugkeer als gedetacheerd fiscaal ambtenaar35. Zij verkoos om een verlenging aan te vragen. Ze vroeg deze verlenging van haar detachering pas twee dagen voor het verstrijken van de termijn, daar waar het gebruikelijk is dit een drietal maanden vooraf te doen. Overzichtstabel Functie Gedetacheerde SPG 36 Eerste SPK37, gespecialiseerd in fiscale zaken SPK, gespecialiseerd in fiscale zaken SPK Parketjurist Gedetacheerd fiscaal ambtenaar TOTAAL EFFECTIEVEN
Aantal op 23/1/12 0 1
Aantal op 9/3/12 0 1
Aantal op 16/4/12 1 1
Aantal sinds 1/5/12 1 1
2 3 3 3 12
2 3 2 3 11
2 2 2 3 11
2 2 2 2 10
Het vertrek van de gedetacheerde fiscale ambtenaren is te wijten aan de situatie binnen de sectie financiële en fiscale criminaliteit, zoals ze werd omschreven in het verslag over het bijzonder onderzoek. De parketjurist heeft de sectie verlaten omwille van interne personele verschuivingen binnen het parket. Het vertrek van deze medewerkers staat dus los van de uitvoering van de eigenlijke uitvoering het protocolakkoord.
31
Op 16 april 2012. Dirk SCHOETERS inbegrepen. 33 In uitvoering van artikel 3 van het protocolakkoord (vervanging Dirk SCHOETERS). 34 Gerda VERVECKEN. 35 Na het inlassen van een korte cooldownperiode, enz. 36 Substituut-procureur-generaal (Dirk SCHOETERS). 37 Substituut-procureur des Konings. 32
10
Risico vertrek andere medewerkers Een gedetacheerde fiscale ambtenaar 38 heeft aangekondigd dat hij geen verlenging van zijn detachering zal vragen. Hij zegt dit te doen omwille van de problematiek van de huiszoekingen en omwille van het niet verlengen van de detachering van zijn collega. In principe verlaat hij op 1 augustus 2012 het Antwerpse parket. Twee magistraten zijn momenteel kandidaat voor een vacante plaats buiten de sectie financiële en fiscale criminaliteit. Het risico bestaat dat zij op termijn de sectie zullen verlaten. Bewustzijn over dreigend tekort Dirk SCHOETERS, procureur des Konings DAMS en procureur-generaal LIÉGEOIS zijn zich bewust van het dreigend tekort aan effectieven. Het beschikken over voldoende personele middelen voor de sectie financiële en fiscale criminaliteit is voor hen een aandachtspunt. Er zijn reeds initiatieven genomen om de sectie financiële en fiscale criminaliteit op zeer korte termijn te versterken met een bijkomende substituut-procureur des Konings, gespecialiseerd in fiscale zaken. Het vinden van nieuwe fiscale ambtenaren zal niet eenvoudig zijn. Momenteel wordt proactief geprobeerd om dit probleem op te lossen, en om zelfs het aantal gedetacheerde ambtenaren uit te breiden39. FGP Antwerpen is volgens Dirk SCHOETERS eventueel bereid om mee naar een tijdelijke noodoplossing te zoeken, door bijvoorbeeld het inschakelen van bij de politie gedetacheerde fiscale ambtenaren. Alle actoren zijn er zich ook van bewust dat het huidige negatieve imago van de sectie financiële en fiscale criminaliteit een belemmerende factor is voor het aantrekken van nieuwe krachten. De intentie is alleszins aanwezig om de middelen en het personeel terug te brengen/te behouden op het niveau van 9 maart 2012 (datum ondertekening protocolakkoord). 8.3.2. Magistraten en niet-magistraten betrokken bij de uitvoering van het protocolakkoord Individueel lijken de betrokken magistraten en niet-magistraten binnen de sectie financiële en fiscale criminaliteit te functioneren, elk volgens mogelijkheden en capaciteiten. 8.4.
NORMALISERING VAN DE COMMUNICATIE TUSSEN HET ANTWERPSE PARKETGENERAAL EN HET ANTWERPSE PARKET NA PROTOCOLAKKOORD40
De communicatie tussen het parket-generaal en het parket betreffende de organieke en inhoudelijke werking van de sectie verloopt in overeenstemming met het communicatieplan van het parket-generaal en de bestaande richtlijnen. Er zijn geen nieuwe problemen vastgesteld. Het protocolakkoord wordt op dit vlak dus nageleefd. De komst van Dirk SCHOETERS als sectiechef van de sectie financiële en fiscale criminaliteit is hier niet vreemd aan.
38
Patrick DE CONINCK. Er is overleg voorzien tussen de procureur-generaal, Dirk SCHOETERS, de minister van financiën VAN ACKERE en staatssecretaris fraudebestrijding CROMBEZ. 40 Artikel 6 van het protocolakkoord. 39
11
8.5.
AANDACHTSPUNTEN
8.5.1. Wederzijds vertrouwen41 Het wederzijds vertrouwen tussen Peter VAN CALSTER en Christiaan NYS is dermate geschaad dat een (h)echte samenwerking tussen beiden, zelfs op langere termijn, problematisch blijft. Ook een (h)echte samenwerking in teamverband tussen Peter VAN CALSTER en de rest van de sectie, met uitzondering van de gedetacheerde fiscale ambtenaren en één magistraat, blijft problematisch. Hoewel de wil er klaarblijkelijk is, blijft het wantrouwen zeer groot. De media aandacht wakkert dit wantrouwen enkel aan. Tijdens het plaatsbezoek is ook vastgesteld dat Christiaan NYS nog steeds een groot respect en vertrouwen geniet van de meeste leden van de sectie. Zij wijzen er op dat onder zijn leiding de sectie een historische achterstand verder heeft weggewerkt en onder controle heeft gekregen 42. Ook zijn constructieve houding ten aanzien van de huidige situatie, zijn sterke juridisch e onderlegdheid en zijn beschikbaarheid om medewerkers juridisch te coachen en op te leiden, worden benadrukt. Ook de huidige adjunct-sectiechef Isabel DE VEL geniet vertrouwen van de meeste leden van de sectie. Zij beschikt volgens velen over de juiste kwaliteiten om de operationele leiding over de sectie te voeren. Ook na de hertekening van de sectie blijft het wederzijds vertrouwen een pijnpunt waaraan door alle leden van de sectie dient te worden gewerkt. De uitgesproken karakters bemoeilijken echter het herstel. 8.5.2. Afgelijnd takenpakket De herintegratie van Peter VAN CALSTER kan slechts slagen wanneer er een zeer duidelijk afgelijnd en transparant takenpakket is voor Peter VAN CALSTER en Christiaan NYS, waarbij verhinderd wordt dat er intern en extern met bevoorrechte partners wordt gewerkt (tandemoptreden), en waarbij de leiding een actief toezicht houdt op de werkzaamheden. De vermelde transparantie in de werkzaamheden is een wisselwerking tussen de individuele magistraten en de leiding, maar dit vereist zeker ook initiatief vanwege de individuele magistraat zelf. De huidige afspraken met betrekking tot de instroom van dossiers en verdeling van de dossiers, voor zover deze door alle partners (intern en extern) gerespecteerd blijven, is hiertoe een aanzet. De gemaakte afspraken zullen periodiek geëvalueerd moeten worden. 8.5.3. Professionele coaching De onderhuidse spanningen binnen de sectie financiële en fiscale criminaliteit en tussen een deel van de sectie en procureur des Konings DAMS, blijven sterk voelbaar. Ook de herintegratie van Peter VAN CALSTER in de sectie blijft een heikel punt. Er is gebleken dat het wegnemen van de bestaande gevoeligheden en spanningen allesbehalve evident is. Professionele begeleiding bij de aanpak van dit probleem is noodzakelijk. Een professionele en psychologische coaching inzake menselijke relaties en conflictbeheersing , met begeleide introspectie, kan zeker een meerwaarde bieden 43. Zonder deze professionele 41
Zoals onder meer kon worden vastgesteld tijdens het plaatsbezoek op 6 juni 2012 Dit blijkt uit de cijfers ontvangen tijdens het plaatsbezoek. Zie ook hoorzittingen dd. 23 maart 2009 van de parlementaire onderzoekscommissie belast met het onderzoek van de grote fiscale fraudedossiers, Kamer, 2008-2009, CRIV 52, F045, 2 e.v. 43 In het verleden heeft de toenmalige procureur des Konings Bart VAN LIJSEBETH reeds de toelating en het budget verkregen van de Minister van Justitie om al zijn leidinggevende magistraten een doorgedreven en professionele opleiding te laten volgen in "Kernkwaliteiten en leiderschap", gevolgd door een vormingscyclus "Menselijke relaties en conflictbeheersing". 42
12
begeleiding zullen de huidige spanningen blijven bestaan, en zal een integratie van Peter VAN CALSTER in de sectie problematisch blijven en geen duurzaam en werkbaar karakter krijgen. 8.5.4. Media-aandacht De voortdurende media-aandacht (perslekken?) heeft een negatieve impact op de goede werking en de onderlinge relaties en versterkt het wantrouwen. 8.5.5. HSBC Het feit dat het gerechtelijk onderzoek inzake het HSBC-dossier thans is afgerond en beslist is het dossier met betrekking tot de valsheid in geschriften zonder gevolg te schikken, is eveneens van aard om bij te dragen tot een verdere normalisering van de samenwerking. Hiertoe wordt ook in zeer belangrijke mate bijgedragen door het gemeenschappelijk initiatief om het opsporingsonderzoek inzake HSBC ab initio te heropstarten. 8.6.
BEOORDELING VAN HET PROTOCOLAKKOORD IN ZIJN GEHEEL
De afspraken die werden gemaakt in het protocolakkoord worden goed opgevolgd. Dirk SCHOETERS wordt algemeen positief aanvaard als leidinggevende. Hij vervult zijn taak met de nodige gedrevenheid en op meer dan adequate wijze. Hij heeft reeds de eerste aanzetten gegeven voor het opzetten van een werkomgeving/werkstructuur waarbinnen het mogelijk is om conflictbeheersend, teamgericht en op een transparante manier samen te werken. Daarnaast is ook de professionele communicatie met het parket-generaal genormaliseerd, en zijn ook reeds de eerste stappen gezet naar een herstel van het vertrouwen van de externe partners in de sectie financiële en fiscale criminaliteit. Het is momenteel nog moeilijk in te schatten welke concrete impact de reeds doorgevoerde wijzigingen op termijn zullen hebben op de werking van de sectie in zijn geheel en op de onderlinge relaties binnen de sectie, rekening houdend met de hoger vermelde aandachtspunten44. In uitvoering van het protocolakkoord is een stabiele toestand gecreëerd die bevorderlijk is voor de professionele samenwerking. Hoewel de huidige toestand nog redelijk fragiel is, biedt hij aan alle verantwoordelijken/betrokkenen de mogelijkheid om werken in teamverband op lange termijn opnieuw mogelijk te maken en er voor te zorgen dat de sectie op een behoorlijke manier kan functioneren. Het is aan hen om deze kans te grijpen. Indien na het beëindigen van het protocolakkoord blijkt dat werken in teamverband binnen de sectie financiële en fiscale criminaliteit gehypothekeerd blijft, en men er niet in slaagt de sectie op een behoorlijke manier te laten functioneren, dienen de leidinggevenden 45 hun verantwoordelijkheid te nemen en over te gaan tot het reorganiseren van de sectie in het belang van een goede werking van justitie en de nodige bijkomende personele maatregelen nemen.
44 45
Zie 8.5. Korpschefs, enz.
13
9. AANBEVELINGEN Aanbeveling 1: Aanhouden van de in het protocolakkoord voorziene duurtijd van zes maanden Door het naleven van het protocolakkoord is een stabiele toestand gecreëerd waarbinnen een goede professionele samenwerking opnieuw mogelijk is. Om een verdere stabilisering van de toestand mogelijk te maken, en omdat er onzekerheid blijft over de uitkomst van het lopende gerechtelijk onderzoek tegen Peter VAN CALSTER, is het aangewezen het protocolakkoord minstens aan te houden voor de volledige voorziene termijn van zes maanden, zijnde tot 16 oktober 2012.
Aanbeveling 2: Behouden van de nieuwe dienstregeling en deze verder uitbouwen en ontwikkelen – duidelijke aflijning van de taken De nieuwe dienstregeling heeft het voordeel van de duidelijkheid. Ze draagt bij tot een werkomgeving/werkstructuur waarbinnen het mogelijk is om conflictbeheersend, teamgericht en op een transparante manier samen te werken. Ze is ook een stap in de richting van herstel van het vertrouwen van de externe partners in de sectie 46. Het is dan ook van belang deze dienstregeling consequent uit te voeren, evenals het creëren van een cultuur van transparant overleg tijdens de sectievergaderingen. De basis van de huidige dienstregeling dient te worden behouden. Ze kan dienen als opstap voor latere geactualiseerde en aan de noodwendigheden van dienst aangepaste dienstregelingen. Er moet ook over worden gewaakt dat er een zeer duidelijk afgelijnd en transparant takenpakket is voor Peter VAN CALSTER en Christiaan NYS, waarbij verhinderd wordt dat er intern en extern met bevoorrechte partners wordt gewerkt, en waarbij de leiding een actief toezicht houdt op de werkzaamheden. Een andere oplossing kan ook zijn om de magistraten gespecialiseerd in fiscale zaken op ressortelijk niveau te laten functioneren (waardoor het gemakkelijker wordt om de taken van Peter VAN CALSTER en Christiaan NYS gescheiden te houden). Dergelijke operatie kan passen in de hervorming van het gerechtelijk landschap.
Aanbeveling 3: Professionele coaching inzake menselijke relaties en conflictbeheersing Gelet op het belang van een goede werking van de sectie moet zeker worden overwogen om op korte termijn een individuele coach in te schakelen om de bestaande gevoeligheden en spanningen mee te helpen wegwerken, alsook om de herintegratie van Peter VAN CALSTER in de sectie financiële en fiscale criminaliteit mee te begeleiden en ze een duurzaam en werkbaar karakter te geven. Er moet zo spoedig mogelijk contact worden opgenomen met het Instituut voor gerechtelijke opleiding opdat voor de sectie een professionele en psychologische coaching inzake menselijke relaties en conflictbeheersing, met begeleide introspectie, kan worden georganiseerd. Hiertoe moeten de nodige budgetten worden vrijgemaakt.
46
14
Zie 8.2.1.
Aanbeveling 4: Voorbereiden van de overdracht van de leiding over de sectie De aanstelling van Dirk SCHOETERS als leidinggevende van de sectie financiële en fiscale criminaliteit is een maatregel die in de tijd beperkt is. Zijn opdracht eindigt per definitie samen met het beëindigen van het protocolakkoord. Het vertrek van Dirk SCHOETERS en de overdracht van de leiding van de sectie dienen dan ook tijdig te worden voorbereid. Daarbij is het van belang dat de opvolger van Dirk SCHOETERS de reeds ingeslagen weg van conflictbeheersing, teamgerichtheid en transparantie blijft bewandelen. Hierbij moet een blijvende inspanning worden geleverd om de interne spanningen op een constructieve manier op te lossen en weg te werken. De procureur des Konings moet hierbij toezien op een consequent en duidelijk leiderschap in de sectie, de sectiechef ondersteunen en als eindverantwoordelijke van het parket resoluut tussenkomen wanneer het gezag van de sectiechef(s) in vraag wordt gesteld.
Aanbeveling 5: proactief aanwervings- en retentiebeleid Het beschikken over voldoende personele middelen is ook voor de sectie financiële en fiscale criminaliteit van groot belang. Daarom is het belangrijk dat een proactief aanwervings- en retentiebeleid wordt gevoerd voor de magistraten, parketjuristen en de gedetacheerde fiscale ambtenaren. Het herstellen van een positief imago voor de sectie is hierbij een succesfactor. Het statuut van de naar de parketten gedetacheerde fiscale ambtenaren zou moeten worden geherwaardeerd en aantrekkelijker gemaakt. Daarbij moet ook de nodige aandacht worden geschonken aan een kwalitatieve omkadering inzake werkmiddelen en opleiding.
10. VALIDEREN EN COMMUNICEREN 10.1.
Valideren
De ontwerpverslagen zijn voorgelegd aan de betrokken korpschefs die de mogelijkheid hebben gehad terug te koppelen naar de rechtstreeks betrokken magistraten. De korpschefs hebben de mogelijkheid gehad om opmerkingen te formuleren. Het verslag is goedgekeurd door de VAOC op 12 juli 2012. 10.2.
Communiceren
Het eindverslag wordt overgezonden aan:
de Minister van justitie de Kamer van volkvertegenwoordigers de Senaat de korpschefs van de hoven en het openbaar ministerie bij deze hoven alle magistraten die werden gehoord
Het verslag wordt gepubliceerd op de website van de Hoge Raad voor de Justitie47. 47
www.hrj.be
15
