Hét Haagse tijdschrift voor natuur en milieu

Hét Haagse tijdschrift voor natuur en milieu

11de jaargang, nummer 2, 1 april - 30 juni 2011

Het HMC verhuist!

Eco-oevers en ledverlichting

Ontdek de Haagse Beek

Per 1 april 2011 heeft het HMC een nieuw adres. Het centrum trekt in bij de stichting Groenlicht voor Duurzaamheid, die van haar gebouw Het Magazijn hét centrum voor duurzaamheid in Haaglanden wil maken.

Ligt de Haagse Klimaatstraat nr. 1 dit jaar in een ‘Vogelaarwijk’? De Guntersteinweg is hard op weg met een ledverlichtingsoffensief. En aan de overkant van de weg krijgen de oevers van de Broeksloot een ecologische opkikker.

Er loopt een beek door een groot deel van Den Haag, maar dat is bij veel mensen onbekend. Niet zo gek, want zijn bestaan speelt zich grotendeels ondergronds af. Ontdek de Haagse Beek op 22 mei met de Haagse Beekwandeling!

Pag. 3

Pags. 4 en 5

Pag. 7

Inhoud Inhoud Van de redactie

2 HMC: subsidiestop en een nieuw adres 3 Een ecozone als gemeentegrens 4 Wordt de Guntersteinweg de 5 Haagse Klimaatstraat? Burgers in actie voor een laan met 6 allure Een wandeling langs en over de 7 Haagse Beek Een pril begin voor nieuwe natuur 8-9 Het Nivon Zuid-Holland West 9 Smaakstof: Pètrix’ kookideeën 10 Korte berichten 11 Column van Julius Pasgeld 12 Afkoppelen kan ook in Transvaal 13 Agenda 14-15 Koppelen in Het Knaaghof 16

Colofon > Hoofdredactie Bob Molenaar > Bijdragen Bob Molenaar, Frans van der Steen, Johan Apeldoorn, Pètrix, Julius Pasgeld > Fotografie Sandra Kamphuis (pgs. 1, 3, 7, 8, 10, 11, 19), Bob Molenaar (pgs. 4, 5, 6, 10) Wiesje Korf (pg. 12) > Kopij Kopij voor de volgende Branding inleveren vóór 1 juni 2011. Branding wordt met veel zorg samengesteld. De redactie aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten of voor auteursrechten van ingezonden kopij > Oorspronkelijk ontwerp Peter Lammertzen, VlamDesign > Opmaak Studio Wiesje Korf > Foto voorpagina De tuin van het Vredespaleis > Druk Zijlstra Drukwerk, Rijswijk > Redactieadres Haags Milieucentrum, Esperantoplein 8, 2518 LE Den Haag, t. (070) 302 9952, [email protected], www.haagsmilieucentrum.nl > Gironr. 94256 tnv. Haags Milieucentrum > Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever •

Van de redactie Voor u ligt een bijzondere Branding. Iets minder pagina’s dan gebruikelijk, maar in het hart wel de Jubileumkrant van het 20 jaar jonge Haags Milieucentrum. Ook is dit de laatste Branding die in het kantoorpand aan de Groot Hertoginnelaan gemaakt is. Terwijl deze woorden op het beeldscherm van de hoofdredacteur verschijnen, worden achter zijn rug de verhuisdozen gevuld. Waar het Milieucentrum voortaan te vinden is, leest u op de pagina hiernaast. Een derde primeur: met ingang van dit nummer wordt Branding dankzij Skippi Sneltransport en Akidy CV gratis verspreid bij o.a. dierenartsen, bibliotheken en diervriendelijke supermarkten. Maar u hoeft de deur niet uit om een Branding te gaan halen. Wie een abonnement heeft krijgt het blad gratis thuisbezorgd, en een abonnement is geheel gratis. Nog geen abonnee? Hieronder ziet u hoe dat probleem opgelost kan worden. Wij wensen u veel leesplezier!

Neem een gratis abonnement op Branding! Mail uw naam en adresgegevens naar [email protected] of bel ons op ons nieuwe nummer 3029952. Een briefje of kaartje naar ons nieuwe adres Esperantoplein 8, 2518 LE Den Haag, is natuurlijk ook mogelijk.

Symposium: Is het glas half leeg of half vol? Milieucommunicatie op ’t scherp van de snede Hoe breng je milieuproblemen op zo’n manier onder de aandacht dat je mensen mobiliseert en ze niet afschrikt? Om dit soort kwesties draait het op deze bijeenkomst. Vrijdag 17 juni 2011 van 13.00-17.00 uur in Het Magazijn, Esperantoplein 19, Den Haag. De kosten bedragen € 25,-, voor studenten € 12,50, gratis voor leden van de bij het HMC aangesloten organisaties. Meld u aan via [email protected] o.v.v. Symposium half leeg of half vol?

Dankzij de advertentie van onze drukker Zijlstra op pagina 15 kan Branding in full colour gedrukt worden.

De uitgave van Branding wordt mede mogelijk gemaakt door steun van de Nationale Postcode Loterij.

Koeriersdiensten Skippi Sneltransport en Akidy CV zorgen voor gratis verspreiding bij o.a. dierenartspraktijken, diervriendelijke supermarkten, wijken dienstencentra en bibliotheken.

> Stichting Aarde-Werk, Hugo de Grootstr. 8, 2518 ED Den Haag, T. 3457847 > Biesieklette, Heeswijkplein 86-87, 2531 HG Den Haag, T. 3942211 > Stichting Egelopvang Den Haag e.o., Jacob Hopstraat 8, 2582 TV Den Haag, T. 3254045 > Fietsersbond Den Haag, Postbus 11638, 2502 AP Den Haag, T. 3609783 > Haagse Bond van Amateurtuindersverenigingen Postbus 33914, 2503 BE Den Haag, T. 3298895 > Haagse Dierenbescherming Frederik Hendriklaan 85 a, 2582 BV Den Haag, T. 3924289 > Gezonde Gronden, Weimarstraat 23, Den Haag, T. 3569978 > IVN, Vereniging voor Natuur- en Milieu-educatie Den Haag, Mw. M. Witte, Strausslaan 331, 2551 NE Den Haag, E. [email protected] > KMTP/’Groei & Bloei’ Den Haag, Groot Hertoginnelaan 11, 2517 EA Den Haag, T. 3654445 E. [email protected] > Kon. Nederlandse Natuurhistorische Vereniging Den Haag, Ruimzicht 104, 2543 RN Den Haag, [email protected] > Milieudefensie Den Haag, Cannenburglaan 22, 2532 AM Den Haag, T. 3621542 > NIVON Zuid-Holland-West Seinpostduin 98 2586 EC Den Haag T. 3914725 > ROVER, Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer Den Haag, Jan van Male, De Savornin Lohmanlaan 479, 2566 AL Den Haag, T. 3236623 > Haagse Vogelbescherming, Altingstraat 12, 2593 SX Den Haag, T. 0174 213825 > Wereld Natuur Fonds Den Haag, Wildenberg 3, 2716 ND Zoetermeer, T. 06 29419577 > De Windvogel, Arnout Verhulst, Molenring 127, 2741 MZ Waddinxveen, T. 0182-614245. > Voor meer informatie: Haags Milieucentrum, T. (070) 302 9952, www.haagsmilieucentrum.nl 2 branding april - juni

Subsidiestop en een nieuw adres Op 20 december 2010 ontving het Haags Milieucentrum (HMC) het schriftelijke besluit van het College van B&W dat de subsidie per 1 januari 2011 in drie jaar tijd beëindigd wordt. Directeur Frans van der Steen legt uit waarom dat geen goed idee is. De gemeente heeft vanzelfsprekend alle recht om een subsidie te beëindigen, al doe je dat niet op zo’n korte termijn. Waar we wél door geschokt zijn, is dat geen enkele reden werd gegeven voor het beëindigen van een twintigjarige subsidierelatie. De grote vraag is dus waarom? Heel wat mensen en organisaties zien het HMC als een uitstekend functionerende organisatie die veel voor elkaar krijgt. Wij worden gezien als een onmisbare, duurzame spin in het web van de stad. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de hartverwarmende reacties bij ons twintigjarig jubileum van vier voormalige wethouders en van verschillende gemeenteraadsleden, van de directeuren van de Kamer van Koophandel, Dunea, Vestia, Om Den Haag en Fonds 1818, van Eneco en de Haagse Hogeschool, van bekende milieugoeroes als Maurits Groen en Jan Rotmans, van Arnold Heertje en vele anderen. Waarom een organisatie decimeren die Haagse burgers en organisaties met elkaar en met het stadsbestuur verbindt? En die het brede terrein van duurzaamheid en milieu op een integrale manier benadert? We hebben aandacht voor zowel mobiliteit, stedelijke ontwikkeling, energie, afval, renovatie, stedelijke natuur, schone lucht, biodiversiteit, voedsel als water, en verbinden dit met beleidsterreinen als recreatie en economie. In de loop der jaren is veel kennis en ervaring opgebouwd, kennis en ervaring waar andere

organisaties niet over beschikken en die we inzetten voor het duurzamer maken van onze stad. Bovendien ondersteunt het HMC 17 aangesloten (vrijwilligers) organisaties die zich inzetten voor de verduurzaming van Den Haag. Dat gooi je toch niet zomaar weg? Niet alleen wij vinden het onvoorstelbaar dat er in deze tijd, waarin duurzaamheid, klimaat en milieu terecht hoog op de publieke en politieke agenda staan, over drie jaar in Den Haag geen door de gemeente gesubsidieerd milieucentrum

meer zou zijn en in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht wel. Wij zullen ons daar niet bij neerleggen. Zonder financiële steun van de gemeente kunnen wij bijvoorbeeld amper een rol spelen in een nieuw Klimaatcentrum - een HMC-initiatief dat de gemeente heeft overgenomen. Ondanks de donkere wolken die zich boven het HMC samenpakken gaan we de komende jaren door met het werken aan een groen en duurzaam Den Haag. En dat vanuit een nieuw, centraal gelegen onderkomen met een veel duurzamere uitstraling.

Een nieuwe lente, een nieuw gebouw Het nieuwe onderkomen van het Haags Milieucentrum, ‘Het Magazijn’ aan het Esperantoplein, was oorspronkelijk een magazijn van het GEB, het Gemeentelijk Energie Bedrijf. Toen deze functie verloren ging, heeft KOW stedenbouw en architectuur het pand behoed voor sloop en er een verzamelgebouw voor creatieve beroepen van gemaakt. 1 April 2011 gaat Het Magazijn zijn derde leven in: als centrum voor duurzaamheid in de regio Haaglanden en thuishaven van de stichting Groenlicht voor Duurzaamheid. Deze wil duurzaamheid dieper verankeren in de samenleving, vooral in de Haagse regio. In Het Magazijn kunnen duurzame organisaties werkplekken huren. Ze kunnen er gebruikmaken van gedeelde faciliteiten, activiteiten organiseren, gelijkgestemden ontmoeten en zich ontplooien. Behalve KOW stedenbouw en architectuur gaat het op dit moment om Cieremans marketing en

communicatie, Studio A Mediamelange en Culistar biologische catering. Culistar verlaat Het Magazijn binnenkort en maakt plaats voor een ander cateringsbedrijf. “Alle gebruikers van Het Magazijn zijn vertegenwoordigd in de stichting en bepalen samen de koers en het gebruik”, vertelt bestuursvoorzitter Hans Kuiper. Van een ballotagecommissie of iets dergelijks wil hij niet weten: “Welnee, we willen juist laten zien dat duurzaamheid gewoon léuk is. Ik ben niet van het vingertje of van ‘ben jij wel groen genoeg?’” Met een knipoog naar sociëteit ‘De Witte’ zal Het Magazijn onderdak bieden aan ‘De Groene Sociëteit’. Deze zal maandelijks een activiteit organiseren. Er moet weer ‘reuring’ komen in het gebouw dat als gevolg van de crisis in de bouw helaas een stuk stiller is geworden.

Kick off Reuring belooft er in in geval te zijn op de ‘kick off’, de openingsmanifestatie van GroenLicht voor Duurzaamheid, op 1 april van 17 tot 20 uur. De organisaties die in Het Magazijn werken of gaan werken zullen zich dan presenteren. Refunc (www.refunc.nl) toont hoe ze gevonden materialen een kunstzinnig tweede leven geeft. Architecte Terry van der Heide licht het restaurant van de toekomst toe, en uiteraard kan ook tijdens de manifestatie (biologisch) gegeten worden. The Clarks brengen duurzame muziek ten gehore (ook wel bekend als ‘covers’) en er wordt een lezing gehouden over ‘sustainisme’, het nieuwe modernisme. Zie voor meer informatie www.groenlicht.org.

april - juni branding 3

Een ecozone als gemeentegrens De grens tussen Den Haag en Rijswijk is voor een groot deel niet zomaar een streep op de kaart. Enkele kilometers lang is ze heel tastbaar aanwezig, in de vorm van de Broeksloot. Deze waterweg maakt deel uit van de ecologische hoofdstructuur van Den Haag en watert af op de Vliet. Het deel van de sloot tussen het Rijswijkse park Overvoorde en de Haagse Guntersteinweg is onlangs verbreed en van natuurvriendelijke oevers voorzien. De bomen die er al stonden zijn aangevuld met Hollandse linde en els en er zijn heesters als liguster en kornoelje aangeplant. De ecologische opkikker is een prettige bijkomstigheid van de bouwwerkzaamheden in Den Haag Zuidwest, vertelt Ans Hendrikse, ecologe bij de gemeente Den Haag. Het Hoogheemraadschap van Delfland eist dat er, als ergens nieuwbouw plaatsvindt, waterbergingscapaciteit wordt gerealiseerd. De nieuwbouwwijk Stadspark Overvoorde aan de overkant van de Guntersteinweg watert af op de Broeksloot. De verbreding van de sloot moet een betere afvoer van het water garanderen. Maar alleen verbreding van de Broeksloot is onvoldoende om aan de norm van 325m3/ha te kunnen voldoen. Een stukje richting de Schaapweg is grond afgegraven - het openluchtbuurtcentrum van de stichting Stad en Kerk (Stek) moest hiervoor wijken - en daar ligt nu een driehoekige vijver. De standaarddiepte is circa

4 branding april-juni

een meter, maar er zijn twee plekken uitgegraven waar de diepte anderhalve meter is. Dit moet speciaal de visstand ten goede komen.

Waterkwaliteit Op het gebied van waterleven heeft de Broeksloot ter hoogte van Overvoorde op dit moment nog maar weinig te bieden. Niet voor niets klaagde de beheerster van de buurttuin van Stek over stinkend water. Hendrikse beaamt het probleem, hoewel er in de sloot wel snoek is gesignaleerd, en die vissoort is erg kieskeurig als het om de kwaliteit van het water gaat. Maar ze verwacht dat de huidige ingreep de waterkwaliteit sterk ten goede zal komen. Als in mei ook de waterplanten zijn aangeplant – zoals gele lis, egelskop en lisdodde, om er maar enkele te noemen - zal de sloot veel interes-

santer worden voor dieren als libellen en vlinders. En Hendrikse hoopt er over een tijdje ook kikkers, padden en salamanders aan te treffen. De Broeksloot ter hoogte van Overvoorde moet dan even mooi zijn als de Laak nu is. Niet minder trots is Ans Hendrikse op de Erasmuszone. In en om het water langs de Erasmusweg zijn de afgelopen jaren diverse maatregelen genomen om de natuurwaarden te vergroten. Ook zijn er looprichels voor dieren aangebracht en duikers zodat ze onder de weg door kunnen. Onlangs is het laatste stuk, tussen de Loevesteinlaan en station Moerwijk, voltooid. Het heeft natuurlijk nog een tijd nodig om tot volle wasdom te komen, maar, vindt Hendrikse, “we mogen blij zijn dat we in Den Haag zoveel aandacht aan zulke zaken kunnen besteden.”

Wordt de Guntersteinweg de Haagse Klimaatstraat? “Wij dachten: we gaan wonen in een nieuwbouwwoning, dan zal er in de algemene ruimtes van dit appartementengebouw energiezuinige verlichting volgens de nieuwste normen zitten”. Aldus Dick Jonas, die een jaar geleden een zojuist opgeleverde woning in Stadspark Overvoorde aan de Guntersteinweg in Moerwijk betrok. Maar niets bleek minder waar. “Er was een overdaad aan lampen geïnstalleerd”, vervolgt Jonas. “Per verdieping zes TL-buizen van 28 Watt, die 24 uur per dag brandden. Dezelfde lampen zaten in de twee trappenhuizen. Daar is geen toetreding van daglicht, dus die branden ook 24 uur per dag.” Dit gold zelfs voor de lampen buiten, in de overstek boven de entree. Dankzij een timer is dit inmiddels niet meer het geval. Niet alleen Jonas, ook andere bewoners van deze nieuwbouwflat stoorden zich aan deze verkwisting. Dus staken ze de koppen bij elkaar en overlegden wat ze eraan konden doen. Jonas: “We zijn begonnen met op de verdiepingen om en om een lamp eruit te halen, maar toen leek het net of er lampen kapot waren. Daarom hebben we alle armaturen omgebouwd en er Pharox-ledlampen van 6 Watt in geplaatst. De fittingen hebben we op de grondplaat bevestigd met gereedschapklemmen. Heel simpel. Als je hiervoor een elektricien laat komen ben je veel duurder uit en die gaat meteen de hele armaturen vervangen. Het verbruik in de algemene ruimtes hebben we teruggebracht van 72 naar circa 28 kwh/dag.”

Begrotelijk Daarmee kregen de bewoners de smaak pas goed te pakken. In hun huizen plaatsten ze ook zoveel mogelijk led- of anderszins energiezuinige verlichting. De TL-lampen in de gang naar de bergingen – ook deze branden 24 uur per dag – zullen eveneens worden omgeruild voor ledlampen. Bewegingssensoren zouden een nog betere oplossing zijn, maar die zijn vooralsnog wat begrotelijk. Ledlampen zijn natuurlijk wel duurder dan TL-buizen, maar de levensduur is vijf-

maal zo lang. Een jaar na oplevering van het complex was er al een aantal buizen aan vervanging toe. En de meerkosten heeft de familie Jonas er best voor over, want ze vinden energie besparen belangrijk voor een schoner milieu en voor de toekomst van hun (klein)kinderen. Maar eigenlijk, vinden ze, had die energiezuinige verlichting standaard aanwezig moeten zijn. Ze hebben Staedion, die het project ontwikkeld heeft, dan ook om een bijdrage in de kosten gevraagd. Mondeling heeft Jonas van Staedion gehoord dat het bedrijf bereid is om de straatlantaarns op de parkeerplaats met ledlampen uit te rusten. Jonas begrijpt niet goed waarom dat niet meteen gebeurd is. Of, beter nog: “Wat wij nu gedaan hebben zou standaard in de bouwvoorschriften van de gemeente opgenomen moeten worden, zodat projectontwikkelaars ook eens oog krijgen voor een beter milieu.”

Voor de warmtelekdetector van energieadviseur Amber van der Lans blijft geen warmtelek verborgen

actie aangemeld op de website van het Klimaatstraatfeest, de grootste energiebesparingsactie van Nederland. De 500 straten die tot en met 31 maart 2011 de meeste klimaatpunten weten binnen te slepen, winnen een straatfeest op zaterdag 14 mei. De actie en alles eromheen bleek goed voor 4500 punten. “Door deze bijschrijving van punten staan we landelijk op nummer 20 en in Den Haag op nummer 1”, aldus een trotse Jonas. “Maar het verschil met nummer 2 is klein.” Om de koppositie te behouden heeft hij zijn medebewoners opgeroepen om vooral de test op www.klimaatstraatfeest.nl te doen en zich aan te melden op www. duurzameburen.nl.

“Het Stadspark Overvoorde is niet volgens de duurzame normen van nu gerealiseerd”, legt Lisa Oosterdijk van StaeEnergieadvies dion uit. “De bouw van het project is al Omdat het Haags Milieucentrum de een aantal jaren geleden begonnen en Haagse deelnemers aan het Klimaatde woningen voldoen dan ook de eisen straatfeest wat op weg wil helpen, krijdie Staedion in die tijd stelde. De zestig gen ze gratis energieadvies. Maar ook de eengezinswoningen in het project zijn bewoners kunnen advies geven. Bijvoorwel met een duurzame prefabtechniek beeld over de vraag tegen welke problegebouwd. Inmiddels heeft Staedion duurmen ze aanlopen bij hun pogingen enerzaamheid in de bedrijfsstrategie opgegie te besparen. En wat zou de gemeennomen. We willen het energieverbruik in te kunnen doen om dit gemakkelijker te 2020 hebben teruggebracht met 20 promaken? In het Milieucafé van dinsdag 17 cent. De ledlampenactie van Jonas vindt mei staat het Klimaatstraatfeest op de Staedion niet alleen bijzonder, maar ook agenda. erg nuttig. Daarom hebben we hem ook financieel gesteund. De Van Merlenstraat Samen met het KliAls deze Branding naar de drukker gaat, staat de Van maatfonds Den Haag Merlenstraat nummer 2 op de Haagse Klimaatstratenhebben we tevens ranglijst. In deze straat staan voornamelijk huizen uit de een actie opgezet 19de eeuw die over het algemeen zo lek zijn als een om drieduizend ledmandje. Maar er gebeurt een hoop. Zoals Tonzon-isolalampen onder onze tiefolie onder de vloer, dakisolatie en een onopvallend huurders met een extra laagje glas achter de mooie glas-in-loodramen. serviceabonnement Bewoonster Marianne Zuur is zo trots op haar maatrete verspreiden.” gelen dat ze haar huis heel geschikt vindt als voorbeelden/ of testpand voor nieuwe duurzame technieDick Jonas heeft ken. Gaat de Van Merlenstraat dan toch winnen? zijn lampenomruil-


Burgers in actie voor een laan met allure Groothertogin Sophie von SachsenWeimar-Eisenach (1824-1897) was een beschermvrouwe van de wetenschap, literatuur en kunst en zette zich in voor sociale verbeteringen. Haar naam leeft voort in een verkeersriool, maar het ziet ernaar uit dat de Groot Hertoginnelaan een deel van haar oude allure terugkrijgt. “De Groot Hertoginnelaan mist respect”, vinden Ed Annink en Henk van der Kuur van de Werkgroep herinrichting Groot Hertoginnelaan. Ze wilden niet langer toekijken hoe hun laan steeds verder afglijdt en startten een burgerinitiatief om het tij te keren. Hun ideaal was de terugkeer van de middenberm met bomen, zoals de laan er tot 1967 uitzag (zij het dat er toen een dubbele bomenrij was). Verder twee in plaats van de huidige vier rijbanen, geflankeerd door vrijliggende fietspaden. Ook zouden er veilige trottoirs en goede parkeervoorzieningen voor fietsen moeten komen. Hun burgerinitiatief - een manier om een probleem op de agenda van de gemeenteraad te zetten - viel in vruchtbare aarde. De voltallige gemeenteraad stemde in met het plan Herinrichting Groot Hertoginnelaan, waarbij verkeerswethouder Peter Smit zijn waardering uitsprak voor het slimme ‘meeliften’ met rioleringswerkzaamheden die toch al gedaan moesten worden. Smit zal onderzoeken of de herinrichting geen problemen oplevert voor de verkeersdoorstroming in het smalste deel van de laan, maar heeft er goede hoop op. Betekent dit dat er extra bomen op de laan komen? Nee, dat is niet de bedoeling. De bomen die ter compensatie van de in 1967 verdwenen bomen zijn aangeplant, leveren tal van problemen op. Ze onttrekken de veelal prachtige gevels aan het oog, belemmeren het uitzicht vanuit de huizen en de toetreding van daglicht. Daarnaast wrikken de wortels stoeptegels omhoog en groeien ze, aldus de Werkgroep herinrichting Groot Hertoginnelaan, in de funderingen van gebouwen langs de laan.


Wat vindt de AVN? De meeste bomen langs de huizen zullen dus gekapt moeten worden. Wat vindt de Algemene Vereniging Natuurbescherming (AVN) daarvan, de organisatie die er in Den Haag op toeziet dat bomen niet nodeloos sneuvelen? Langs de Groot Hertoginnelaan staan veelal monumentaaliepen (Ulmus minor ‘Sarniensis’), heeft AVN-bomendeskundige Bas Steenks geconstateerd. Deze circa een halve eeuw oude bomen zijn nog niet uitgegroeid en zullen verder in kruinomvang, stambreedte en wortelpakket toenemen. Wel is een deel ervan ten prooi gevallen aan vooral de iepziekte en vervangen door een andere iepensoort, de Ulmus ‘Lobel’. Deze past goed tussen de monumentaaliepen en is vrijwel resistent tegen iepziekte. De afgelopen vijf jaar zijn uitgevallen iepen echter vervangen door exemplaren van de Japanse notenboom, de Ginkgo biloba. Iepen die recentelijk ten prooi vielen aan de iepziekte zijn nog niet vervangen, wat volgens Steenks plaatselijk een erg rommelig beeld oplevert.

Verplanten? In totaal gaat het om ruim honderd volwassen bomen, heeft Steens geteld. Het verplanten hiervan moet als niet haalbaar worden beschouwd. De 27 Ginkgo biloba’s zijn wel verplantbaar. Verreweg de meeste bomen zijn vitaal. Maar betekent dit dat kappen taboe is? Niet per se, want de bomen staan wel erg dicht tegen de gevels aan. Dit brengt met zich mee dat ze pakweg elke vijf jaar gesnoeid moeten worden. Maar niet alleen de kroon groeit, ook het wortelstelsel. Sommige boomspiegels hebben inmiddels een afmeting van 5 x 2 meter, zodat het voetpad op diverse plaatsen nog maar vier tegels smal is. En dan is er natuurlijk het probleem van de wortelopdruk. Resumerend zegt Steenks: “De Groot Hertoginnelaan is een beschermd stadsgezicht. In dit spanningsveld zal een afweging van belangen gemaakt moeten worden, om een goede keus te kunnen maken. Het rooien van zo’n grote groep

bomen zal een grote impact hebben op de omgeving, maar wat mij betreft is dit een voorbeeld van de verkeerde boom op de verkeerde plaats. Ik had de monumentaaliepen ouder ingeschat dan vijftig jaar. Dit houdt voor mij in dat de bomen een sterke groeikracht hebben en alleen maar voor meer problemen zullen zorgen. Uiteindelijk wordt de situatie onhandelbaar.”

Voortgang Ondanks het raadsbrede enthousiasme voor het initiatief loopt het projectmanagement toch enige vertraging op met het doorrekenen van metingen, het maken van schetsen en dergelijke. De gemeentelijke bezuinigingen zijn daar debet aan. De situatie is nu zo dat in de tijd dat deze Branding verschijnt het ontwerp – een groene middenberm met bomen, halvering van het aantal rijbanen en vrijliggende fietspaden met behoud van de stoepbreedte – ambtelijk besproken wordt. Onder meer buigt de Adviescommissie Openbare Ruimte zich erover. In mei staat het plan op de agenda van het College van B&W, waarna burgers zich erover mogen uitspreken. Daartoe zal in het Museon een presentatie worden gehouden. Behandeling in de gemeenteraad vindt naar verwachting pas na de zomer plaats.

Een wandeling langs en over de Haagse Beek Den Haag presenteert zich vaak als groene stad aan zee. En terecht, want zo’n ligging is heel bijzonder. Maar zeker zo bijzonder is dat zich binnen de gemeentegrenzen een beek bevindt – al ligt die dan ook voor een groot deel ondergronds. Ieder jaar organiseer t het Haags Milieucentrum een wandeling door één of meer groene gebieden van de Hofstad. Dit jaar gebeurt dat in samenwerking met de Haagse Natuurverkenners en wordt de Haagse Beek met een bezoek vereerd. De Beek ligt hier al zes eeuwen en heef t heel wat schermutselingen overleefd, waaronder zelfs – ternauwernood – de Tweede Wereldoorlog. Toch is hij bij veel Hagenaars onbekend. Wie weet bijvoorbeeld dat de Beek ontsprong in de duinen? Dat zijn bestemming de Hofvijver was? Dat de Beek op ingenieuze wijze het Afvoerkanaal kruist? Dat de waterlopen door het Stadhoudersplantsoen en langs de Segbroeklaan na-oorlogse verschijningsvormen van de Haagse Beek zijn? En dat deze vervolgens bovengronds komt in de tuin van het Vredespaleis, waar hij fraaie vijvers vormt?

Staatslieden Op 22 mei ontdekt u alles over de Haagse Beek, zelfs dat waarvan u niet wist dat het er wás om te ontdekken. De Haagse Beekwandeling start in de Scheveningse bosjes, bij de speelplaats aan de Ary van der Spuyweg/hoek Timorstraat. De Beek wordt opgepikt bij park Zorgvliet. Dan heeft u al een blik vanuit de hoogte op de Scheveningse weg kunnen werpen, de zeventiende-eeuwse ‘zeestraat’ van Den Haag naar Scheveningen en tegelijk de eerste bestrate weg in Nederland. Volgens bedenker Constantijn Huygens lag de toekomst van Den Haag in een goede verbinding met de zee en het vissersdorp Scheveningen.

grondbezit in cultuur brengen en bij het ‘Catshuis’ onder meer een prachtige tuin aanleggen. U bent hier midden in de Internationale Zone, een gebied dat Den Haag, als Stad van Recht en Vrede, sterk wil gaan ontwikkelen. Dit is een van de plekken waar gidsen staan om u te vertellen waarom hun standplaats zo bijzonder is. Vanaf het Stadhoudersplantsoen wordt de loop van de Beek stroomopwaarts gevolgd. De gemeente is hier bezig (geweest) het plantsoen en de waterloop op een natuurlijke wijze opnieuw in te richten. De plantenpracht, zoals de witte waterlelie, de gele plomp en het grof hoornblad, zal dan nóg beter tot z’n recht komen.

Een wal en een waterpartij De Haagse Beek is bijna onherkenbaar veranderd door de aanleg van de Atlantik Wall in 1942. Deze verdedigingslinie is aangelegd door de Duitse bezetter, vandaar dat de naam niet op z’n Engels, maar op z’n Duits uitgesproken hoort te worden. Dus Atlantiek, met de klemtoon op de laatste lettergreep, en Wall, met de -w en de -l zo ver mogelijk voor in de mond. Deze zelfde wal was er de oorzaak van dat veel bebouwing in de omgeving van na WO II dateert; de oorspronkelijke, statige bebouwing werd gesloopt.

Bij de kruising met het Afvoerkanaal of Verversingskanaal staat wederom een gids, die u zal inwijden in de wondere wereld van de waterafvoer, -berging en -zuivering. En een eindje verderop passeert u de vroegere Afzanderijvaart, waarover het afgegraven duinzand werd afgevoerd. Wáár een groot deel van dat duinzand is afgegraven, krijgt u ook te zien. Daar ligt namelijk nu de Waterpartij. De Waterpartij, als kunstmatige vijver, maakt geen deel uit van de Haagse Beek, maar de vijvers in de tuin van het Vredespaleis doen dat wel. U krijgt vrijwel nooit de kans ze te zien, maar tegen het eind van de Haagse Beekwandeling wel. Terwijl de wandelaars teruglopen naar hun vertrekpunt, duikt de Beek onder en kronkelt met veel kunst- en vliegwerk onder de huizen van bijvoorbeeld het Noordeinde door naar de Hofvijver. Maar niets is wat het lijkt: het water in de Hofvijver komt al sinds lange tijd niet meer uit de Haagse Beek.

Fraai routeboekje Traditiegetrouw kunt u de wandeling zowel individueel als groepsgewijs maken en vertrekken op een tijdstip dat u uitkomt – zolang dit maar tussen 10.00 en 13.30 uur is. En ook dit jaar is de wandeling weer met pijlen aangegeven en daarnaast beschreven in een fraai routeboekje met leuke opdrachten voor kinderen. Kijk vanaf begin mei voor het exacte programma op www.haagsmilieucentrum.nl. De Beek langs de Segbroeklaan

Niet ver van het beeld van Huygens ligt een tastbare herinnering aan een andere grote staatsman. We bedoelen Park Zorgvliet, dat medio zeventiende eeuw werd aangelegd door raadspensionaris Jacob Cats. Dankzij de Haagse Beek kon Cats zijn


Een pril begin voor nieuwe natuur Geleidelijk aan verliest de Zuid-Hollandse kustlijn de vorm waarmee we vertrouwd zijn geraakt. Oorzaak is de zandmotor, die op 17 januari van dit jaar is gaan ‘draaien’. Milieukundige Johan Apeldoorn is er enthousiast over. Om te beginnen: wat is die zandmotor precies? Ter hoogte van Ter Heide wordt tegen de kust een schiereiland opgespoten met behulp van 21 miljoen kubieke meter zand (zie ook www.kustvisie.nl). Dit is echt heel veel, want jaarlijks wordt er voor de gehele Nederlandse kust circa 12 miljoen kuub opgespoten. Met het aanbrengen van deze puist zand in een keer, hoopt Rijkswaterstaat tussen Hoek van Holland en Scheveningen voor een flink aantal jaren klaar te zijn met het jaarlijkse opspuiten. Verder is de verwachting dat de gestage verspreiding van een deel van deze puist over dit kustgedeelte voor een meer natuurlijke duinaanwas zorgt. Het is een nieuwe ontwikkeling in de kustverdediging en daarom wordt het project intensief gemonitord.

Waterman voorbij Eerdere kustuitbreidingsplannen op deze kuststrook, waarvan het oude Plan Waterman het meest ambitieus was, liepen stuk. Een jaar of dertig geleden wilde Ronald Waterman de strook land aanwinnen tussen de uiteinden van de pieren van Hoek van Holland en Scheveningen, met als gebruiksdoelen natuur, recreatie, glastuinbouw en stedelijke uitbreiding. Toen een jaar of zeven geleden de zwakke schakels bij Ter Heide en Kijkduin vanwege de Deltawet moesten worden versterkt, kwam het Plan Waterman in een sterk uitgeklede vorm terug. De landaanwinning werd nu beperkt tot een nieuwe duinstrook van Hoek van Holland tot Scheveningen met een gemiddelde breedte van ruim driehonderd meter. Geen stedelijke uitbreiding en kassenbouw, maar voornamelijk natuur en recre-


atie. Vanwege wederom weerstand bij de bevolking werd echter besloten de maatregelen vrijwel te beperken tot de zwakke schakels zelf. Toen ik een jaar geleden in de gaten kreeg dat de zandmotor er zou komen, vermoedde ik haast dat een briljant strateeg dit plan naar voren had geschoven om via een achterdeur alsnog tot de gewenste duinaangroei van gemiddeld driehonderd meter te komen. Want als de badplaatsen in een paar jaar via deze sluipweg zo’n honderd meter extra duinen voor hun deur krijgen, kunnen zij aan het idee wennen (meer natuur en recreatie) en een verdere verbreding gemakkelijker accepteren.

Verstandiger Het zandmotorproject is een voorbeeld van de trend dat overheden verstandiger omgaan met de publieke opinie bij het introduceren van grote projecten. Nog maar tien jaar geleden, bij de

start van de grootschalige duinrevitalisering, ging het goed mis. In het duingebied Berkheide (bij Wassenaar) werden de sliblagen uit niet meer gebruikte bezinkvijvers en de begroeiing volledig verwijderd. Met behulp van bulldozers, natuurlijke processen en een beetje helmaanplant ontstond uit de kale zandvlakte binnen twee jaar een vitaal duingebied met afwisselend duinenrijen en uitgestoven natte duinvalleien, met de daarbij behorende flora en fauna. De duinen werden, vrij van vreemde invloeden, teruggebracht naar hun eigen aard. De plannen waren goed doordacht en gericht op optimale natuurwaarden. Alleen waren de deskundigen vergeten om het publiek en de wethouders bij dit proces te betrekken. Het publiek reageerde ontzet op de grootschalige werkzaamheden en noemde het gebied in Berkheide al gauw smalend de Kalahari. Het gevolg was dat een serie vervolgprojecten volkomen strandde. De goodwill voor dit soort projecten komt nu hopelijk lang-

zamerhand van de grond, temeer daar het succes van de ingreep voor ieder bezoeker duidelijk is. Als IVN-gids geef ik regelmatig excursies in het gebied, en ik merk dat bij een goede uitleg er zeker begrip is voor zulke ingrepen. Bij de zandmotor heeft men het beter aangepakt. Er is serieus ingegaan op bezwaren van burgers, zoals een verwachte verhoging van de grondwaterstand bij de bestaande bebouwing en

Zandmotor beheerd door Zuid-Hollands Landschap De Stichting Het Zuid-Hollands Landschap (ZHL) gaat de natuur van de Zandmotor voor een periode van zes jaar beheren en monitoren, zo heeft de Provincie besloten. Het ZHL gaat wandelroutes aanbieden, toezicht houden, voorlichting en educatie geven en ontwikkelingskansen scheppen voor planten diersoorten.

gevaren voor zwemmers. De klagers hebben vertrouwen in de te nemen maatregelen. Laten we hopen dat het project onder het huidige gunstige gesternte zijn weg mag vervolgen. Naar verwachting leidt de zandmotor tot een natuurlijke duinaanwas van circa 100 hectare. Als er een algemeen gedragen enthousiasme ontstaat over de eerste resultaten zou een mogelijke herstart van de zandmotor kunnen leiden tot een kustverbreding van bijvoorbeeld 300 tot 500 meter. We komen dan in de buurt van een derde van ‘Waterman’.

Fantastische impuls Wat mij betreft gaan we nog een stap verder en vullen we deze kuststrook tussen de havenhoofden van Hoek van Holland en Scheveningen helemaal op. We krijgen dan een uniek, breed duingebied dat de behoefte aan natuur en recreatie van de stadsgebieden Den Haag en Rotterdam kan dekken. Het nieuwe land moeten we niet gebruiken voor kassen-

bouw en/of stadsuitbreiding, maar wel voor bungalowparken, campings, strandvertier en eventueel één of twee kleine kustplaatsjes, en sowieso heel veel natuur. Deze gehele zone is prima bereikbaar te maken via openbaar vervoer, als we de spoorlijn van Schiedam-West naar Hoek van Holland vervangen door een Randstadrail en langs de kust doortrekken naar Den Haag. Op deze manier sparen we heel veel parkeervlaktes uit. Als we dit ook nog combineren met het opwaarderen van de strook langs de Nieuwe Waterweg en het verrommelde gebied van Hoek van Holland en omgeving, krijgen we een fantastische impuls voor de leefkwaliteit van Zuid-Holland. En hoe betalen we dat als we geen dure grond kunnen verkopen voor kassenbouw en stadsontwikkeling? Volgens mij kan je nauwelijks een nuttiger, duurzamer en noodzakelijker project vinden voor het fonds van de aardgasbaten. Wat vindt u, gewoon morgen doen? Johan Apeldoorn

Het Nivon Zuid-Holland West Natuur en cultuur staan tegenwoordig niet in een goede reuk. Dus wat moeten we denken van een organisatie die zich niet alleen richt op natuur en cultuur, maar dat ook nog eens doet met een – ook al zoiets verdachts – educatief doel? Dat het een prima organisatie is, die zowel voor de natuur als voor geïnteresseerde stedelingen waardevolle activiteiten organiseert. Het NIVON, want daarover hebben we het, is een landelijk opererende vereniging met 32.000 leden. De volledige naam is Nederlands Instituut voor VolksOntwikkeling en Natuurvriendenwerk. Er zijn tientallen lokale groepen verspreid over het land, waarvan in onze regio de afdeling Nivon Zuid-Holland West actief is. En als we schrijven ‘actief’, dan bedoelen we ook actief. “Het jaar 2010 zal de boeken ingaan als een van de meest actieve jaren die onze afdeling gekend heeft”, aldus afdelingssecretaris Jack Kroes. Kroes is degene die de vaste activiteit op de zaterdagochtenden introduceerde. Dit leidde tot zulke gevari-

eerde bezigheden als natuurwandelingen op diverse locaties in de regio, stadswandelingen in Gouda, Leiden en Delft, fietstochten rond verschillende thema’s, debatten over de invoering van de OVchipkaart en over de kustversterking, en lezingen over een breed scala aan onderwerpen. Dit jaar springt de themaserie De Kloof eruit, een lezingenserie in Het Nutshuis waarvoor Kroes zulke coryfeeën als Jan Pronk, Abram de Swaan en Maurice de Hond heeft weten in te schakelen.

Lichte toonzetting Niet minder interessant zijn de activiteiten die op donderdagavonden in Rijswijk georganiseerd worden. Momenteel loopt daar een serie lezingen over De Levende Aarde, waarbij geografe Marijke Smit ingaat op zulke diepgravende onderwerpen als de bewegingen van de aardkorstplaten, de vorming en afbraak van gebergten en de gesteentekringloop. De serie Eten en praten met buitenlanders op de donderdagavonden was vorig jaar zo’n succes dat deze in 2011 wordt voortgezet. Kroes: “Onder het genot van een zelfgekookte maaltijd spraken Antillianen,

Marokkanen en Turken met autochtone inwoners van Rijswijk. Dat waren vrolijke, maar soms ook openhartige gesprekken, waarbij alles aan de orde kwam: religie, vooroordelen, cultuur, discriminatie, politiek, taal, familie, de positie van de vrouw, kinderen, schooluitval. Zware onderwerpen in een lichte en informele toonzetting. Een formule die zowel bij de immigranten als bij de oorspronkelijke Rijswijkers bijzonder bleek aan te slaan.” De NIVON-secretaris hoopt dat dit ertoe leidt dat ook meer allochtonen de weg naar het NIVON weten te vinden. Over de belangstelling voor de activiteiten die zijn afdeling organiseert is hij overigens tevreden, maar meer leden dan de huidige 2249 zijn altijd welkom. Kroes heeft goede hoop: “Op basis van de belangstelling in de regio voor onze vereniging moet er een flink potentieel zijn aan te boren!” Zie voor meer informatie over het NIVON www.nivon.nl. De website van de afdeling vindt u op www.nivon-zuid-holland.nl.


Verloofd! Eén van de leukste opdrachten die ik krijg zijn bruiloften. Al heeft het lang geduurd voordat ik wist dat trouwerijen ook leuk kunnen zijn. In mijn jeugd maakte ik meerdere bruiloften mee, voornamelijk die van mijn oudere neven en nichten. En die bruiloften zagen er allemaal hetzelfde uit. Eerst naar het Gemeentehuis, daarna de kerk, vervolgens een drukke receptie in een afgehuurd sfeerloos zaaltje. En dan naar huis. Het bruidspaar dineerde alleen met de belangrijkste gasten. Soms mocht ik dan nog terugkomen voor het grote avondfeest, in datzelfde zaaltje. Met lange rijen tafels waaraan iedereen zijn vaste plek leek te hebben. Natuurlijk werden we getracteerd op de clichérijke toneelstukjes waarvan iedereen blij was als die voorbij waren. Een saai bandje moest ervoor zorgen dat de gasten niet alleen van tafel kwamen om naar de wc te gaan, maar ook om te dansen. Met een beetje mazzel kwam er op het einde van de avond nog een koud buffet. En ook dat buffet zag er ongeacht de locatie elk feest hetzelfde uit: veel ‘koude schotel’, stokbrood, gekookte eitjes, augurkjes en asperge uit blik. Om 23.45 uur kwam dan de koffie wat ook het sein was om daarna de zaal snel te verlaten. Later leken zelfs de 25-jarige bruiloften van mijn ooms en tantes hetzelfde te zijn. Deed men dat in heel Nederland zo? Hoorde je het zo te vieren of was mijn familie niet creatiever? Ik wist het niet. Eén ding werd voor mij wel duidelijk: ik hoef niet te trouwen!

Smaakstof Pètrix’ kookideeën

Mede hierdoor heeft ’s-Peer catering geen standaard menu’s. En zeker niet voor bruiloften. Een trouwerij begint voor mij met een gesprek in mijn keuken. Niet alleen om het bruidspaar een beetje te leren kennen, maar ook om het menu te kunnen samenstellen. Gelukkig zijn de stellen die mij benaderen een heel stuk creatiever dan mijn familie in de jaren ‘70 en ‘80. Zij willen een eigen invulling geven aan ‘hun’ dag. En dat is precies ook mijn idee voor de catering. Een van de eerste vragen die ik stel is dan ook: wat vinden jullie niet lekker? Dan eten we dat dus niet! De bruiloften die ik tot nu toe heb mogen cateren lijken in de verste verte niet op elkaar. Zo verzorgde ik een eenvoudige lunch voor 11 personen, bij het bruidspaar thuis. Een uitgebreid buffet voor 50 personen in de bossen. En een heel weekend met hapjes, drankjes en een diner voor 120 personen op Schiermonnikoog. Van soep met brood, een bruinebonenschotel tot een sjiek vijfgangendiner. Alles komt voorbij. Eén van die opdrachten zal ik niet snel vergeten. In juli 1998 bracht ik in de ochtend manden met vers gebakken belegde broodjes voor een picknick. Als ik de straat inrij zie ik tegen de gevel van het huis tal van fietsen staan, terwijl de regen met bakken uit de lucht valt. De picknick vond plaats op de grond in de woonkamer. Maar de broodjes smaakten goed, want 12,5 jaar later bracht ik naar hetzelfde adres een buffet, op een mooie zonnige winterdag. Over trouwen en het trouwfeest ben ik inmiddels heel anders gaan denken. Jawel, ik ben verloofd! We hebben nog geen idee hoe we het ingaan vullen en ons grootste probleem… wat gaan we eten en wie gaat er voor ons koken?


Griekse spinaziequiche met courgette en doperwt Benodigdheden: 1 kg spinazie 1 courgette 1 ui 300 gr doperwt 4 eieren olijfolie zout en peper een kruidenmengsel van paprika, komijn, koriander, cayennepeper, kardemom, kruidnagel, zwarte peper en nootmuskaat (je kunt ook in de natuurvoedingswinkel een zakje gyroskruiden kopen) 1 teen knoflook 5 plakjes bladerdeeg Bakvorm

Voorbereidingen: Snij de ui fijn en fruit deze glazig in olijfolie. Was de courgette, snij deze in dunne, gehalveerde plakjes en bak deze even bruin op hoog vuur. Was de spinazie, snij hem fijn en bak deze kort in de pan. Meng de spinazie, de courgette en de doperwten. Klop de eieren, voeg zout, peper en het kruidenmengsel (gyroskruiden) toe en klop nog even door. Roer het ei door het groentemengsel. Vet de bakvorm in met olie of boter en bekleed hem met bladerdeeg. Verdeel de uien over de bodem. Schep het groentemengsel op de uien. Bak de quiche in een voorverwarmde oven ca. 45 min. op 180 graden.

Smakelijk eten, Pètrix Reacties naar [email protected] twitter.com/speercatering

Korte berichten Kust&Zee x-Pierience Het benedendek van de Scheveningse Pier biedt sinds medio maart onderdak aan de Kust&Zee x-Pierience, het bezoekerscentrum van de vereniging Kust & Zee. Hiermee wil de vereniging voor zoveel mogelijk mensen een belevenis maken van de kust en de zee, onder het overkoepelende thema ‘een gezonde zee voor mens en dier’. De inrichting draagt nu nog een tijdelijk karakter, maar in de komende maanden worden het centrum en een deel van de overdekte promenade definitief ingericht als expositie-, activiteiten- en ontmoetingsruimte. Kunstschilder Rob van Assen toont en verkoopt er schilderijen uit zijn oceaan-collectie en laat een deel van de opbrengst aan Kust&Zee ten goede komen. Ook zijn er onderdelen van de SEALIFE-tentoonstelling ‘Duik de Noordzee schoon’ te zien en presenteert Sea Shepherd er een fotocollectie. De etalage van het centrum is ingeruimd voor de Gezonde ZeeWijzer, met tien tips voor een gezonde zee. De Kust&Zee x-Pierience heeft niet alleen behoefte aan bezoekers, maar ook aan vrijwilligers! Zie voor meer informatie www.kustenzee.nl/vrijwilligerswerk.

Cursus natuur- en milieuvriendelijk tuinieren Het Haags Milieucentrum en Gezonde Gronden organiseren in april een tweedaagse cursus Natuur- en milieuvriendelijk tuinieren. De cursus is geschikt voor iedereen, en richt zich vooral op mensen die weinig tijd om te tuinieren hebben. Aan de orde komen onderwerpen als planten, dieren, water, bodem, ziektes, bemesten en zaadwinning. En, zoals de titel aangeeft, hoe rekening te houden met het milieu. Na afloop gaan de cursisten naar huis met een compleet plan voor een natuur- en milieuvriendelijke tuin. De cursus wordt gehouden op de zaterdagen 9 en 16 april, van 14.00-16.30 uur in het Zuiderpark. De kosten bedragen € 25,-, voor Ooievaarspashouders € 12,50. S.v.p. opgeven bij Geert van Poelgeest, e-mail [email protected], tel. 070 - 30 50 286

Vergroening Den Haag CS uitgesteld De groene gevel van station Den Haag Centraal, waarover in de vorige Branding een artikel stond, laat nog op zich wachten. De Nederlandse Spoorwegen vinden de kosten te hoog. De denktank die zich – onder auspiciën van het Haags Milieucentrum – met de plannen voor het vertikale groen heeft beziggehouden, hoopt dat ook de gemeente Den Haag en sponsors een bijdrage willen leveren.

Ooievaarsexcursies De ooievaar, het dier dat het Haagse logo siert, is helemaal terug in de Hofstad. De soort wordt regelmatig waargenomen in Reigersbergen en Marlot en bezoekt ook De Uithof, aan de andere kant van de stad. Op zaterdag 25 juni organiseert de Haagse Vogelbescherming een excursie naar enkele ooievaarsnesten in het Bezuidenhout. Tijdens de ongeveer 1,5 uur durende excursie hoort u iets over de achtergronden van de Haagse Ooievaar, over de ooievaars in Nederland en over de bewoners van de bezochte nesten. Om 10.00 uur wordt verzameld op de Marlotlaan hoek Offenberglaan, van waar er goed zicht is op het ooievaarsnest. Vervolgens wordt een bezoek gebracht aan de Bezuidenhoutseweg hoek Zuidwerflaan, waarvandaan het nest op de flat van het Isabellaland te zien is. Eventueel besluit de excursie met een bezoek aan het ooievaarsnest aan de Parelmoerhorst en dat bij de Britse School aan Het Kleine Loo. In 2009 plaatste de gemeente Voorburg een ooievaarspaal naast Molen de Vlieger. Het daaropvolgende voorjaar al bracht een ooievaarspaar er drie jongen groot. Op zaterdag 18 juni kunt u samen met de Haagse Vogelbescherming een bezoek brengen aan het nest. Om 10.00 uur wordt verzameld bij de Molen, die toegankelijk is vanaf het fietspad Essepad vanaf de Rodelaan. Deelnemers aan de excursie van een jaar geleden herinneren zich nog dat ze jonge ooievaars vliegoefeningen zagen doen! Aanmelden is niet nodig, meer informatie krijgt u via telefoonnummer (070) 3681303.

Struinen in Haagse Tuinen In het weekend van 18 en 19 juni wordt voor de vijfde keer het Haagse opentuinenweekend Struinen in Haagse Tuinen gehouden. Ruim veertig Haagse tuinen zijn dan te bezoeken, variërend van kleine tot grote en van romantische tot moderne. Het toegangsbewijs is een boekje, dat voor vier euro te koop is bij de VVV, bij De Jongens in de Reinkenstraat en bij Primera in de Bankastraat 3A. Voor meer informatie: www.struineninhaagsetuinen.nl.

april-juni branding 11

Column door: Julius Pasgeld

Handel in bagatel-delicten Voor de zoveelste keer reed ik een paar kilometer harder dan was toegestaan. En voor de zoveelste keer werd mij een sanctie opgelegd. U wilt niet weten hoeveel het Centraal Justitieel Incassobureau al van mij heeft ontvangen. Ikzelf trouwens ook niet. En laten we nou toch wel wezen: als je veel op de snelweg zit is het volkomen normaal dat je af en toe eens wat te hard gaat. En dan heb ik het natuurlijk niet over 150 waar je 80 moet. Zelfs niet over 130 waar je 100 moet. Maar wel over 127 waar je 120 moet. Twaalf keer in een jaar heel even 127 in plaats van 120 levert de Nederlandse Staat al gauw zo’n 700 euro op. En dat op een weg waar je binnenkort 130 mag. Ineens is 130 dan wel veilig. Maar niet met terugwerkende kracht. Want naar die 700 euro kan je fluiten. En dan zwijg ik nog maar over mevrouw Pasgeld die laatst twee bonnen kreeg omdat ze binnen één minuut 87 reed waar ze tachtig moest. Ik vroeg in een bezwaarschrift aan de officier van justitie hoeveel bonnen je in principe binnen één minuut kon krijgen. Maar daar had hij niks mee te maken. Ik kreeg niet eens antwoord. Als het aan de Nederlandse Staat ligt kan een zwerver dus minstens 90 bonnen krijgen als hij anderhalve minuut tegen een boompje piest. Misstanden dus. Waar snel iets aan moet worden gedaan. En nu had ik zo gedacht: als we iedere Nederlander aan het begin van het jaar nou eens een quotum van 20 bonnen in de categorie bagatel-delicten cadeau geven. Dan zijn alleen de veelplegers van bagatel-delicten de klos. Bagatel-delicten? Wat zijn dat nou weer? Bagatel-delicten zijn zaken die ons allemaal wel eens overkomen zonder dat we er erg in hebben dat het erg is. Even ietsje te hard rijden. Een politieagent de waarheid zeggen. Tegen een boompje piesen. Met de fiets door rood licht rijden. Met zo’n quotum van 20 gratis bonnen overwint het gezonde verstand het van de ridicule bemoeizucht van de overheid. En wordt normaal gedrag op een fatsoenlijke wijze gescheiden van abnormaal gedrag.

Een gratis quotum dus ter waarde van twintig bonnen in de lichtere categorie. Voor iedere Nederlander. Ook voor babies dus? En voor personen die geen auto hebben? Of die nooit tegen boompjes aan piesen? Ja. Voor iedereen. Want het grote voordeel is, dat de niet gebruikte rechten dan verhandeld kunnen worden. Een voorbeeld: Meneer A heeft tegen het eind van het jaar van zijn quotum van 20 nog 15 ongebruikte gratis bonnen over. Meneer B heeft op dat moment 30 bekeuringen gekregen (alles dus in de categorie bagatel-delicten). B koopt nu van A 10 bekeuringen tegen een schappelijk prijsje van iets onder de marktwaarde en levert op 31 december keurig netjes 30 bonnen in. A heeft er nu nog 5 over. Die zet hij op Marktplaats. Meneer C heeft interesse. En omdat de koersen van de rechten inmiddels fors zijn gestegen koopt hij die voor twee keer de waarde. Ouders van jonge kinderen kunnen dan naar keuze òf twee keer zoveel bekeuringen per jaar oplopen dan kinderloze ouders òf de rechten van hun kind doorverkopen, beleggen of opsparen voor als hun kinderen groot zijn. Als het systeem aanslaat kunnen ook andere dan bagatel-delicten in de handel worden betrokken. Zo zouden vijf bagatelrechten gelijk kunnen staan aan één recht in de categorie lichtere misdrijven. Dat moord en doodslag, evenals verkrachting, pedofilie, landverraad en gesjoemel met snoepreisjes door wethouders buiten het systeem van verhandelbare quota dienen te vallen behoeft hier geen betoog. Kijk. Het is natuurlijk nog maar een schets. In overleg met vertegenwoordigers van het Openbaar Ministerie dienen de details nog te worden uitgewerkt. Maar de voordelen zijn nu al overduidelijk. Door de eerste twintig boetes gratis te maken en de resterende rechten onderhevig te maken aan de vrije marktwerking worden kinderachtigheden, misvattingen, onnodig overwerk in de Paleizen van Justitie en machtsmisbruik van de politie voorkomen. En verder hoef ik er waarschijnlijk niemand op te wijzen dat het hier voorgestelde systeem van bonnenrechten een enorme inhaalslag zal betekenen bij de bestrijding van de bureaucreatie. Een utopie denkt u? Welnee. Op het gebied van de CO 2 -emissierechten zijn ze al een heel stuk verder.


Afkoppelen kan ook in Transvaal ‘Afkoppelen van Transvaal’ heette de studiedag die het Haags Milieucentrum jl. januari organiseerde. Niet afkoppelen in Transvaal, maar van Transvaal. Een ambitieuze taakstelling, zeker voor wie weet dat deze wijk niet gezegend is met enig oppervlaktewater. En afkoppelen – het zorgen dat hemelwater niet meer via het riool naar de waterzuivering afgevoerd wordt – gaat nou juist zo lekker als er oppervlaktewater in de buurt is. Maar dat maakt het nou precies zo interessant, vindt projectleider Geert van Poelgeest. Als het lukt om dáár af te koppelen, lukt het overal. Daarnaast vindt in Transvaal op dit moment een grote herstructurering plaats, dus dat is een goede gelegenheid om afkoppelen aan de orde te stellen. En zo sloeg een twintigtal mensen op een middag in stadsherberg ‘t Goude Hooft aan het brainstormen. Voorbeelden van elders zijn altijd behulpzaam om te zien wat er allemaal mogelijk is. In Hessen bijvoorbeeld, de Duitse deelstaat waar Hiltrud Pötz van bureau OpMaat vandaan komt, moeten inwoners belasting betalen voor iedere vierkante meter die ze verharden. Zo wil je wel zorgen dat je tuin groen blijft. En denken we dat afkoppelen in Transvaal moeilijk is? Wat dan te denken

van Berlijn, een miljoenenstad die compleet afgekoppeld is?

Afkoppelingsadviseur Als we onze blik van het oosten verleggen naar het zuiden kan dat ook verfrissend zijn. Zo is in Vlaanderen afkoppelen sinds 2008 de regel. Vlaamse gemeenten zijn in principe verplicht bij (her)aanleg van rioleringen afvalwater en hemelwater volledig te scheiden, en ook voor verschillende vormen van bestaande bebouwing is afkoppelen verplicht. Er zijn subsidies voor beschikbaar en het proces wordt begeleid door een functionaris met de fraaie titel ‘afkoppelingsadviseur’. In Nederland is afkoppelen eerder uitzondering dan regel. De Haagse vinexlocaties zijn van meet af aan afgekoppeld, maar in de oude stad is afkoppelen niet iets dat je even doet. Het is duur en niet altijd doelmatig, zoals rioleringsambtenaar Arthur Hagen op de studiemiddag uitlegde. Gelukkig zijn er ook andere mogelijkheden: groene daken, bijvoorbeeld. Die houden niet alleen water vast, maar bieden daarnaast nog diverse andere voordelen. In de huidige situatie is Transvaal verregaand versteend. In de Reitzstraat, een

- ADVERTENTIE -

Een gat in de bebouwing van de Reitzstraat

zijstraat van de De la Reyweg, is echter een woningblok met zowel voor- als achtertuintjes in ontwikkeling. Dit inspireerde de deelnemers aan de studiemiddag tot verschillende ideeën. Regenwater zou bijvoorbeeld in een container opgevangen kunnen worden en kunnen dienen om het toilet door te spoelen. Overtollig water zou via een bedding door de aangrenzende tuinen kunnen worden afgevoerd naar een wadi. Dat ziet er leuk uit, en vergroot de betrokkenheid van de bewoners bij het watervraagstuk. Ook andere mogelijkheden passeerden de revue, zoals een grindput en bergkratten in de tuinen. Om te voorkomen dat mensen hun tuinen gaan verstenen, werd het idee geopperd om contractueel een maximum percentage verharding vast te leggen.

Lege riolering

Zijlstra

De ideeën die tijdens de middag opborrelden werden gepresenteerd aan hoogheemraad Van den Ende van het Hoogheemraadschap van Delfland. Die zag er, ondanks het beperkte schaalniveau, heel leuke ideeën tussen. Alle beetjes helpen weliswaar, maar de bijdrage die Van den Ende aan de discussie leverde legde behoorlijk wat gewicht in de schaal: verspreid over de stad ligt er in de Haagse bodem nog dertig kilometer aan oude rioleringsbuizen, die niet meer in gebruik zijn sinds de nieuwe waterzuivering in de Harnaschpolder in bedrijf is genomen. Volgens de hoogheemraad zijn die prima geschikt om tijdelijk water in op te slaan. De gemeente mag ze hebben. “Een kans om niet te missen!”, aldus Geert van Poelgeest.


Agenda

Wilt u op de hoogte gehouden worden van excursies, cursussen, lezingen e.d.? Neem dan een gratis abonnement op de elektronische nieuwsbrief Milieumail via [email protected]!

editie april mei juni 2011 diverse data Publieksactiviteiten Haagse Stadsboerderijen Zie www.denhaag.nl/stadsboerderijen iedere 1e zaterdag van de maand Open middag Egelasiel tijd: 14.00 tot 16.00 uur waar: vanaf hoek De Savornin Lohmanlaan - Laan van Poot bordjes ‘Egelopvang’ volgen informatie: 070 3254045 organisatie: Stichting Egelopvang iedere 1e zondag van de maand Open dag Vogelasiel de Wulp tijd: 13.00-16.00 uur waar: Heliotrooplaan 15 informatie: 070 3231568 organisatie: Haagse Vogelbescherming zaterdag 2 april Excursie Boer Geijsel en de Ronde Hoep tijd: 8.00 uur waar: parkeerplaats station Mariahoeve zijde Voorburg informatie en opgave: 070 3548974 organisatie: Haagse Vogelbescherming Excursie Scheveningen-haven: getijdengebied tijd: 11.00 uur waar: boulevard ter hoogte van eindpunt lijn 11 informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN zondag 3 april Excursie De Horsten tijd: 10.00 uur kosten: toegang € 1,waar: ingang Horstlaan, Voorschoten informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN

070 3858676 organisatie: IVN donderdag 7 april Vroege vogelzangexcursie Westduinen tijd: 6.30 uur waar: hoek Fuutlaan/Laan van Poot informatie en aanmelden: 070-3465388, [email protected] organisatie: KNNV zaterdag 9 april Excursie Markiezaat (bij Bergen op Zoom) en Tholen tijd: 8.00 uur waar: parkeerplaats station Mariahoeve zijde Voorburg informatie en opgave: 070 3548974 organisatie: Haagse Vogelbescherming Excursie Mieren in Ockenburgh tijd: 12.45 uur waar: hoofdingang Ockenburg (bij de brug) informatie en aanmelden: 070 3634402 of [email protected] organisatie: KNNV zondag 10 april Excursie Te Werve tijd: 10.00 uur waar: ingang Van Vredenburchweg, Rijswijk informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN Excursie Monumentale bomen, o.a. Joodse begraafplaats tijd: 10.30 uur waar: Plein 1813, heren dienen hoofddeksel te dragen informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN + SBOL

vanaf woensdag 13 april Cursus Biologisch-Dynamisch tuinieren tijd: 6x woensdag 20.00 u. en Excursie Zuiderpark: Heimanshof 6x zaterdag 10.00 u. tijd: 10.30 uur kosten: € 225,waar: stadsboerderij Herweijerwaar: Speelruimte, Laan van Eik hoeve, Anna Polakweg 7 en Duinen 116 en ATV Nut en informatie: 070 3681400 of


Genoegen, Meppelweg 882 informatie: 06 48728505 of [email protected] organisatie: Gezonde Gronden donderdag 14 april Vroege vogelzangexcursie Westduinen zie onder 7 april zaterdag 16 april Vogelexcursie tijd: 10.00 uur waar: ingang Gamma Veursestraatweg, Leidschendam, bus 45 en 39, halte Noortheylaan informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN + SBOL zondag 17 april Excursie Haagse Beek tijd: 10.00 uur waar: hoek Segbroeklaan/ Fahrenheitstraat informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN dinsdag 19 april Het Milieucafé tijd: 17.00 uur waar: Nutshuis, Riviervismarkt 5 informatie: 070 3050286 organisatie: Haags Milieucentrum donderdag 21 april Vroege vogelzangexcursie Westduinen zie onder 7 april Lezing Levende Aarde: Gesteenten en fossielen tijd: 19.30-21.00 uur waar: Het Oude Raadhuis, Laan Hofrust 4, Rijswijk informatie: www.nivon-zuid-holland.nl organisatie: Nivon Z-H West zaterdag 23 april Excursie Landgoederen bij Leiden en Oegstgeest: Stinzenplanten tijd: 9.15 uur waar: Den Haag CS bij Bruna informatie en aanmelden:

070 3238629 of 015 2571535 organisatie: KNNV Excursie Marlot: bomen, exoten op het landgoed tijd: 10.00 uur waar: hoofdingang Marlot, Bezuidenhoutseweg naast de ambulancepost informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN Open dag Het Knaaghof waar: Het Knaaghof, Huis te Landelaan 2, Rijswijk informatie: www.hetknaaghof.nl organisatie: Het Knaaghof Excursie Kijfhoek/Bierlap tijd: 11.00 uur waar: begin Meijendelseweg, parkeerplaats Kievitstop, Wassenaar informatie en opgave: di t/m vrij 10.00-16.00 uur tel. 070 5117276 organisatie: IVN woensdag 27 april Excursie Sorghvliet tijd: 14.00 uur waar: ingang Scheveningseweg (hoek Goekooplaan) informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN donderdag 28 april Vroege vogelzangexcursie Westduinen zie onder 7 april Lezing Levende Aarde: Ontstaan en vorming van Nederland tijd: 19.30-21.00 uur waar: Het Oude Raadhuis, Laan Hofrust 4, Rijswijk informatie: www.nivon-zuid-holland.nl organisatie: Nivon Z-H West zaterdag 30 april Geraniummarkt tijd: 9.00-17.00 uur waar: Lange Voorhout informatie: 070 3233506 organisatie: KMTP/ Groei & Bloei

zondag 1 mei Excursie Nachtegalen in Meijendel tijd: 04.45 uur waar: parkeerplaats station Mariahoeve zijde Voorburg informatie en opgave: 070 3548974 organisatie: Haagse Vogelbescherming

zaterdag 14 mei Excursie Groene Jonker, de Haeck en Graslanden tijd: 8.30 uur waar: Kiosk bij NS station Voorburg informatie en aanmelden: 079 3310369 organisatie: KNNV

Excursie Clingendael zaterdag 7 mei tijd: 10.00 uur Vaarexcursie door het Ilperveld waar: hoek Van Mojalenlaan/Van en andere gebieden in N-H Ouwenlaan tijd: 8.00 uur informatie: 070 3681400 of waar: parkeerplaats station 070 3858676 Mariahoeve zijde Voorburg organisatie: IVN + SBOL informatie en opgave: 070 3548974 organisatie: Haagse zondag 15 mei Vogelbescherming Excursie fossielen in de stoep op en rond Het Binnenhof Excursie Duivenvoordse en tijd: 10.30 uur Veenzijdse polder informatie en aanmelden: tijd: 10.00 uur [email protected] of waar: bruggetje over de 070 3252405 Molensloot bij Achterbos organisatie: IVN informatie en aanmelden: 070 3465388, [email protected] Slootjesexcursie Vlietland organisatie: KNNV tijd: 14.00 uur waar: parkeerterrein op de Excursie Harstenhoek: Kniplaan (Stompwijk) bij de bruikbare en eetbare planten brug over de A4 tijd: 10.15 uur informatie: 070 3681400 of waar: koffiehuisje hoek 070 3858676 Pompstationsweg/Van organisatie: IVN Alkemadelaan informatie: 070 3681400 of dinsdag 17 mei 070 3858676 Het Milieucafé organisatie: IVN zie 19 april Excursie De Uithof tijd: 14.00 uur waar: ingang schaatscentrum a/d Jaap Edenweg informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN zondag 8 mei Excursie de Horsten tijd: 10.00 uur waar: hoofdingang Papeweg, toegang € 1,informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN Excursie Scheveningen-haven: basaltdijk tijd: 14.00 uur waar: eindpunt lijn 11 informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN

woensdag 18 mei Excursie Duivenvoorde: bloeiende bomen tijd: 14.00 uur kosten: toegang € 1,waar: beheerderswoning halverwege de oprijlaan, bus 39 en 45, halte Kniplaan informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN + SBOL donderdag 19 mei Excursie Kijfhoek en Bierlap zie onder 23 april zaterdag 21 mei Excursie Landgoed Utrecht, in Noord-Brabant kosten: € 27,50 organisatie: Haagse Vogelbescherming zie voor overige gegevens onder 9 april

Excursie Berkheide tijd: 13.00 uur waar: parkeerplaats hotel Duinoord Wassenaarse Slag informatie en aanmelden: 06 51638885 of 06 18146226 organisatie: KNNV Groenochtend met plantenruilbeurs/Rotsplanten tijd: 10-11.30 uur waar: Stadskwekerij informatie: 070 3233506 organisatie: KMTP/ Groei & Bloei Excursie Park Rusthout tijd: 14.00 uur waar: Noordsingel t.o. parkeergarage Leidsenhage, Leidschendam informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN zondag 22 mei Haagse BeekWandeling zie het artikel op pagina Excursie Marlot-Reigersbergen tijd: 14.00 uur waar: hoek Reigersbergenweg/ Bezuidenhoutseweg informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN zaterdag 28 mei Excursie De Uithof tijd: 14.00 uur waar: ingang van het schaatscentrum aan de Jaap Edenweg informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN Klaas Kromhoutexcursie naar Neeltje Jans informatie en aanmelden: 070 3201485 of 070 3179290 organisatie: KNNV zondag 29 mei Excursie Westduinpark: Natte Pan tijd: 10.00 uur waar: hoek De Savornin Lohmanlaan/Laan van Poot informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN Excursie Clingendael tijd: 10.00 uur waar: ingangshek aan de Wassenaarseweg Den Haag

informatie en opgave: 070 3548974 organisatie: Haagse Vogelbescherming zaterdag 11 juni Excursie Ockenburgh tijd: 14.00 uur waar: begin van de oprijlaan bij de brug informatie: 070 3681400 of 070 3858676 organisatie: IVN vrijdag 17 juni Symposium Het glas halfleeg of halfvol? - Milieucommunicatie op het scherp van de snede tijd: 13-17 uur kosten: € 25,-, gratis voor aangesloten organisaties, studenten halve prijs waar: Het Magazijn, Esperantoplein 19 informatie: [email protected] organisatie: Haags Milieucentrum zaterdag 18 juni Groenochtend met plantenruilbeurs en open spreekuur tuinproblemen tijd: 10-11.30 uur waar: Stadskwekerij, Kwekerijweg 8a, Den Haag informatie: 070-3233506 organisatie: KMTP/ Groei & Bloei Excursie naar het ooievaarsnest bij Molen de Vlieger zie het bericht op pagina 11 Struinen in Haagse Tuinen zie het bericht op pagina 11 zondag 19 juni Struinen in Haagse Tuinen zie het bericht op pagina 11 Vergeten Dieren Tocht Sponsorloop door natuurgebieden voor ‘vergeten dieren’ informatie: www.vergetendierentocht.nl organisatie: Dierenbescherming dinsdag 21 juni Het Milieucafé zie 19 april zaterdag 25 juni Excursie naar het ooievaarsnest in Marlot zie het bericht op pagina 11

april-juni branding 15

Koppelen in Het Knaaghof 111. Honderdelf konijnen zitten momenteel in opvangcentrum Het Knaaghof op een liefhebbend baasje te wachten. Als het aan de beheerders ligt zijn dit geen honderdelf baasjes, maar de helft. Want, aldus Marleen Welbergen, “een konijn alleen is gewoon zielig.” Konijnen zijn van nature groepsdieren, legt ze uit. Die willen andere konijnen om zich heen hebben, en hebben veel minder met mensen. Komen ze terecht bij baasjes die allebei de hele dag werken, dan is het voor zo’n konijn helemáál een eenzame bedoening. En als het konijn dan ook nog eens in een klein hok zit, zijn gedragsproblemen het logische gevolg. Zo’n konijn zou best eens in Het Knaaghof verzeild kunnen raken, of wordt – als het pech heeft – ‘teruggezet in de natuur’. Een tam konijn zal dit laatste niet overleven. Kinderen die bij Het Knaaghof komen voor een knuffeldier, raadt Welbergen trouwens geen konijn aan maar een rat. “Een konijn wil over het algemeen het liefst konijn zijn. Af en toe een knuffel vindt-ie best, maar als prooidier is een konijn soms schrikachtig en daardoor minder geschikt voor jonge kinderen. Veel ratten daarentegen willen niets liever dan lekker geknuffeld worden en vinden het minder eng om overal mee naartoe te gaan. Het zijn meestal de ouders die wat huiverig zijn voor ratten; kinderen vinden ze vaak spannend eng. Ook ratten zijn trouwens groepsdieren, dus ook die plaatsen we alleen maar in groepen van twee of meer.”

Speeddaten Om die paartjes te vormen doet Het Knaaghof aan speeddaten. Daarvoor is

een speciale koppelren gefabriceerd, waar Marleen Welbergen en haar collega Vera Lipman kijken hoe de dieren op elkaar reageren. Konijnen kunnen onderling enorm in karakter verschillen, vandaar dat hier altijd naar gevraagd wordt als iemand een dier bij Het Knaaghof aanbiedt. De één kan uitgesproken passief zijn, de ander uitgesproken actief. Ook de leeftijden moeten niet al te ver uit elkaar liggen. En de liefde moet natuurlijk van twee kanten komen Een belangrijk teken is dat twee konijnen nieuwsgierig zijn naar elkaar en dus interesse in elkaar tonen. Daarnaast is het belangrijk om te zien welk konijn gaat rijden en of het andere konijn dat toelaat. “Dat is niet zozeer iets seksueels”, legt Welbergen uit, “maar is een teken van dominantie. Zowel mannetjes als vrouwtjes rijden. Als je twee konijnen hebt die beide dominant willen zijn, zullen ze zich ertegen verzetten. Die blijven ruzie houden omdat ze allebei graag de baas willen zijn. Overigens hebben bij konijnen de vrouwtjes het doorgaans voor het zeggen.” Gaat het om konijnen die allebei in Het Knaaghof verblijven, dan wordt het proces van bij elkaar zetten een aantal malen herhaald als ze elkaar lijken te mogen. Blijft het goed gaan, dan kunnen ze in naastgelegen hokken terechtkomen, waarvan de tussenschotten verwijderd kunnen worden. Daar kunnen ze lekker tegen elkaar aan liggen te slapen. Het kan ook zijn dat gekeken wordt of het klikt tussen een Knaaghof-konijn en een konijn dat mensen al thuis hebben. Als het tijdens de speeddate blijkt te klikken, dan kunnen ze het konijn meteen adopteren. Maar thuis gaat het koppelen nog wel verder. Hiervoor is een uitvoe-

Eline en Jaap hebben elkaar gevonden

Een konijn met een heel hoge aaibaarheidsfactor

rig informatieblad opgesteld, want Het Knaaghof vindt voorlichting van enorm belang. In dierenwinkels en vooral in tuincentra is het daarmee vaak heel droevig gesteld, wat zeker bijdraagt aan de vele ellende waarmee de knaagdierenopvangcentra geconfronteerd worden.

Geen probleem “De meeste mensen die hier komen vinden het geen probleem om twee konijnen te nemen in plaats van één”, antwoordt Welbergen desgevraagd. “Wie een dier uit een asiel van de Dierenbescherming haalt, heeft zich er vaak al wat meer in verdiept. Als we goed uitleggen dat het voor een konijn heel belangrijk is om een maatje te hebben, accepteren ze het wel. We doen ons best om dat op een leuke manier uit te leggen, niet met een opgeheven vingertje. Mensen die vroeger al eens een konijn hebben gehad, moeten toegeven dat er niet veel lol is aan een dier dat maar een beetje stil in een hoekje zit.” Het verzorgen van niet alleen 111 konijnen, maar ook van een groot aantal ratten, cavia’s en zelfs twee gerbils is natuurlijk een arbeidsintensieve klus. Het Knaaghof prijst zich dan ook gelukkig met de inzet van stagiaires van het Wellant College en van een groot aantal vrijwilligers. Maar méér vrijwilligers zijn altijd welkom. Zie voor meer informatie http://konijnenopvangdenhaag.dierenbescherming.nl.

Open Dag Op 23 april a.s. is het Open Dag op Het Knaaghof, met rondleidingen en diverse leuke activiteiten. Op bovengenoemde website vindt u meer informatie. Het Knaaghof Huis te Landelaan 2 2283 SG Rijswijk Tel. 070-3945523 [email protected]

16 branding oktober-december

Hét Haagse tijdschrift voor natuur en milieu

Recommend Documents