Studiemateriaal Denkstof: les 5
‘Heilig’ door het lint... Denkstof Seizoen 2 aflevering 5 op 25 maart 2012 materiaal voor de groepsleider
Agenda 1 Wat maakt jou boos? 2 Mijn kennen = weten dat...! 3 Denkstof video 4 De Bijbel over heilig door het lint gaan 5 Tegelwandjeswijsheid 6 Meer informatie over heilig door het lint gaan
Ben je ook wel eens boos? Dan weet je dat er veel soorten boosheid zijn. Deze Denkstof staat stil bij het verschil tussen egoïstische en heilige boosheid. Heilige boosheid komt van God en kan jou de energie geven om iets te veranderen of recht te zetten in vriendschap of onrechtvaardige situaties.
wist-je-datje Wist je dat stelletjes gemiddeld 40 minuten per dag ruzie maken over het huishouden en dat, als deze ruzie opgelost wordt, het zelfs heel goed is voor je huwelijk?
1
Wat maakt jou boos? (
10 min.)
Benodigdheden: witte badkamertegels. Zorg voor twee keer zoveel tegeltjes als dat er groepsleden zijn. Bij de afsluiting gebruik je namelijk ook weer een serie badkamertegels. Markeerstiften, een hamer, een veiligheidsbril en een emmer. Alternatief voor tegels: ballonnen.
Geef iedereen een tegel en geef de volgende opdracht: vanavond staan we stil bij de ‘heilige boosheid’ van God. Jezus werd bijvoorbeeld boos toen hij zag dat mensen een markt van de tempel hadden gemaakt. Maar nu gaat het over jou. Wat maakt jou boos? Schrijf met de stift dingen op de tegel die te maken hebben met iets wat jou boos maakt. In het groot of in het klein. Dat kunnen persoonlijke ervaringen zijn, of iets wat je in het nieuws gehoord hebt, of via de kerk, via vrienden enzovoort. Vervolgens gaat de emmer rond en vraag je iedereen om in een halve minuut zijn of haar tegeltje toe te lichten. Als leider van de avond houd je de tijd in de gaten houden. Werk eventueel met een timer. Als iemand zijn of haar toelichting verteld heeft, mag diegene de tegel met de hamer stukslaan in de emmer. Alternatief: deze opdracht is ook te doen met ballonnen, misschien net iets minder spectaculair, maar het geeft altijd nog een mooie knal!
2
Mij kennen = weten dat... (
10 min.)
Benodigdheden: de uitgeprinte vraag die je in bijlage 2 vindt.
Je duikt nu met de groep een stap dieper het thema in. Bij de introductie hoorden we van iedereen een verhaal over wat diegene boos maakt. Waar je boos van wordt, wat je als onrecht ervaart, heeft altijd te maken met jouw persoonlijk verhaal en ervaring. Jezus werd bijvoorbeeld niet ‘zomaar‘ boos, als hij tafels in de tempel omgooit. Hij wordt boos omdat de mensen in de tempel bij wijze van spreken met modderlaarzen in de huiskamer van zijn vader rondmarcheren. Zijn heilige boosheid had te maken met het feit dat zijn thuis werd ontheiligd. Als je Jezus kent, dan weet je dat, dan kun je dat begrijpen.
wist-je-datje Wist je dat ‘boos’ binnen het strafrecht staat voor berekenend gedrag? Boos klinkt als een spontane emotie, maar in het strafrecht is er sprake van ‘boze opzet’ wanneer een verdachte expres de strafwet heeft overtreden.
Vraag de groepsleden om nu nog een keer naar het onrecht te kijken wat ze zojuist genoemd hebben en om dan de volgende zin aan te vullen: ‘Als jij mij kent, dan snap je waarom dit onrecht mij raakt. Dat is omdat…’
Dit onderdeel vraagt om een groepssfeer waarin mensen zich kwetsbaar durven opstellen. Het is belangrijk om daar rekening mee te houden. Als groepsleider mag je er op letten dat er binnen de groep ruimte en respect is om naar elkaars antwoord te luisteren.
3
Denkstof-video (
15 min.)
In bijlage 1 vind je de uitgeschreven tekst van de video. Na het bekijken kun je kort, maximaal 10 minuten met elkaar in gesprek gaan over de video. Je kunt hier de volgende vragen voor gebruiken:
1 Wat is volgens jou de boodschap van de video? 2 Wat vind je er lastig of vervelend aan? Wat spreekt je aan? 3 Heb jij wel eens het idee gehad dat je boosheid van God kwam? Wanneer was dat? 4 Welke boosheid bij jou kwam zeker niet van God? 5 Wat is het verschil tussen beide situaties?
4
De Bijbel over door het lint gaan (
30 min.)
Jezus is in Jeruzalem en het is de tijd rondom Pesach. Het was de gewoonte om met het Pesachfeest naar Jeruzalem te trekken. Jezus deed dit als tiener ook al en zette deze traditie van harte voort. Het Pesachfeest herinnerde aan vrijheid uit slavernij en van de overheersing. Misschien nog wel het best te vergelijken met onze 4+5 mei-vieringen. Een combi van herinneren, herdenken en vieren. Veel Joden gingen dan naar de tempel om God een offer te brengen. Het was natuurlijk veel handiger om terplekke een offerdier (schaap, vogel, geit of koe) te kopen, dan die helemaal mee te sjouwen. Lees wat er dan gebeurt in Johannes 2:13-17. “Kort voor Pesach, het Joodse paasfeest, reisde Jezus naar Jeruzalem. Daar trof hij op het tempelplein de handelaars in runderen, schapen en duiven aan, en de geldwisselaars die daar altijd zaten. Hij maakte een zweep van touw en joeg ze allemaal de tempel uit, met hun schapen en runderen. Hij smeet het geld van de wisselaars op de grond, gooide hun tafels omver en riep tegen de duivenverkopers: ‘Weg ermee! Jullie maken een markt van het huis van mijn Vader!’ Zijn leerlingen dachten aan wat er geschreven staat: ‘De hartstocht voor uw huis zal mij verteren.’” 1 Begrijp jij de boosheid van Jezus? In de tempel ontstond een levendige handel inclusief discussies over (woeker)prijzen voor de offerdieren. Je zou gewoon vergeten dat het om God ging daar en niet om het maken van winst. Dit raakte Jezus diep en maakte hem boos. 2 Als Jezus een dag in jouw dagelijkse leven zou meelopen, welke dingen zouden hem dan heilig boos maken? 3 Wanneer de leerlingen de boosheid van Jezus zien, zie het laatste vers, moeten ze denken aan een lied van singer songwriter David, psalm 69:10 ‘De hartstocht voor uw huis zal mij verteren’. Wat betekent volgens jou ‘hartstocht’ hier? 4 Het lijkt het erop dat die hartstocht een basis is voor heilige boosheid. Op wat voor manier kan deze boosheid zich uiten?
Een tweede fragment over heilige boosheid van Jezus. Dit keer uit het ooggetuige verslag van Marcus. Lees Marcus 10:13-16. “De mensen probeerden kinderen bij hem te brengen om ze door hem te laten aanraken, maar de leerlingen berispten hen. Toen Jezus dat zag, wond hij zich erover op en zei tegen hen: ‘Laat de kinderen bij me komen, houd ze niet tegen, want het koninkrijk van God behoort toe aan wie is zoals zij. Ik verzeker jullie: wie niet als een kind openstaat voor het koninkrijk van God, zal er zeker niet binnengaan.’ Hij nam de kinderen in zijn armen en zegende hen door hun de handen op te leggen.” Jezus ‘wond zich er over op’ dat zijn leerlingen kinderen verhinderden om bij hem te komen. Hier kun je met recht zeggen dat dit een understatement is. De grondtekst zegt hier dat Jezus woest is. 1 Kennelijk kun je dus met de beste bedoelingen iets doen (‘nu even niet jongens, Jezus heeft het druk gehad’) met zo’n averechts effect. Jezus laaiend maken! Herken je dat bij jezelf? Ga jij wel eens onverschillig met anderen om? Verhinder jij wel eens met de beste bedoelingen mensen bij Jezus te komen? 2 Jezus zegt in dit Bijbelgedeelte dat je moet openstaan als een kind en dat je moet zijn als zij. Sta jij zo open als een kind? 3 Waarover vind je dat jij ‘heilige boos’ mag worden in jouw leven? 4 Wat is het verschil tussen ongezonde en heilige boosheid?
5
Tegeltjeswijsheid (
10 min.)
Benodigdheden: een wit badkamertegeltje voor elk groepslid, stiften.
Kennelijk zijn er verschillende vormen van boosheid. Heilig en niet-heilig. Gezonde boosheid: geboren uit een passie, een hart wat opstaat tegenover onrecht naar mensen of God. Is je boosheid een ongezonde emotie, doe dan wat God zegt in zijn woord: ‘laat de zon niet onder gaan over je boosheid, laat die boosheid weggaan’ (Efeziërs 4:26,31). Is de boosheid heilig, kom dan in actie! Laat je vullen met heilige energie, want het kan maar zo de stem van God in je zijn. Geef iedereen een witte tegel en neem tijd om de volgende zin er op te schrijven, of een met-elkaar-gekozen-andere zin- : ‘Als ik boos ben, laat dan mijn boosheid heilig zijn…’ Neem deze tegel mee en hang hem op op je kamer of wc.
wist-je-datje Wist je dat jij als je lacht twintig spieren in je gezicht gebruikt, maar als je boos bent wel veertig spieren?
6
Meer informatie over heilig door het lint gaan
Wijs de mensen van je groep op onderstaande mogelijkheden om meer te ontdekken over dit thema. De tips staan ook op de papieren die aan hen zijn uitgedeeld. Vraag of iemand uit de groep nog aanvullende ideeën of tips heeft.
Schreeuwen naar de hemel Matthijn Buwalda heeft met: ‘Schreeuwen naar de hemel’ of ‘Waar bent u?’ verschillende nummers afgeleverd waarin hij hardop vragen stelt en soms ook boos durft te zijn op God. Misschien mooi om zo’n nummer met elkaar te luisteren. De andere kant van de liefde Gary Chapman (bekend van De vijf talen van liefde), heeft een aantal jaar geleden ook een boek geschreven over boosheid ‘De andere kant van de liefde’. In dit boek leert hij boosheid op een productieve manier te gebruiken. Hij werkt nog sterker uit wat het verschil is tussen heilige en onheilige (in zijn taal: terechte en onterechte) boosheid en vertelt stapsgewijs hoe die boosheid op een goede manier in te zetten is. Schrijvers voor gerechtigheid Een groep van ongeveer 15 songwriters heeft zich een aantal dagen toegelegd op het schrijven van liederen over gerechtigheid. De naam ‘Schrijvers voor Gerechtigheid’ was snel een feit. Het resultaat is een cd voor kerken met 15 liederen over gerechtigheid met onderwerpen als uitbuiting, vervuiling, armoede, oorlog. Maar ook hoop, het Koninkrijk van God, de Kerk en omzien naar elkaar. Zie www.schrijversvoorgerechtigheid.nl.
Denkstof Seizoen 2
Bekijk de video’s en bijbehorende bijbelstudies op www.eo.nl/denkstof. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Afgoden: hoe word ik gelukkig? Wel of niet naar de hel? Is God ‘fair-trade’? Geloof in je eigen talent! ‘Heilig’ door het lint.... Verkering: test of jullie echt matchen Pasen: de ontdekking van nieuw leven! ‘Ben jij een superchristen’? God is geen watje, hij oordeelt ook Lang leve de zondag, wat een rust! God heeft veel gezichten Statusupdate: ‘ik wil meer, nieuw en beter!’ Afkicken van een pornoverslaving; het kan! Pinksteren: Ssst, God praat tegen je... Mooi weer spelen...
Colofon
26-02-2012 04-03-2012 11-03-2012 18-03-2012 25-03-2012 01-04-2012 08-04-2012 15-04-2012 22-04-2012 29-04-2012 06-05-2012 13-05-2012 20-05-2012 27-05-2012 03-06-2012
Jurjen van Houwelingen Almatine Leene Rikko Voorberg Joëlle Rothuizen Corjan Matsinger Francien van der Valk Reinier Sonneveld Jurjen van Houwelingen Rikko Voorberg Almatine Leene Corjan Matsinger Joëlle Rothuizen Reinier Sonneveld Francien van der Valk Jurjen van Houwelingen
Auteur en presentator filmpje: Corjan Matsinger Productie & Eindredactie: Evangelische Omroep (Ellen Danhof), Zendtijd voor Kerken (Aart Wiersma) Bijbelstudie: André Maliepaard
Bijlage 1: tekst van Denkstof video
‘Heilig’ door het lint... Spreker: Corjan Matsinger
Jeruzalem, 2000 jaar geleden. Je bent in de tempel, het huis van God. Tienduizenden pelgrims krioelen hier, en die willen allemaal iets van God ervaren, en jij bent er een van. Maar precies op deze dag is Jezus er ook. En hij gaat me toch door het lint… Hij gooit tafels met wisselgeld omver, rent naar de duivenkooien en trekt ze open – de vogels fladderen alle kanten op. Hij maakt een zweep van touw en jaagt de schapen en runderen het plein af, dwars door de mensenmassa heen, de steegjes van de stad in. Paniekerig graaien de bankiers hun muntjes bij elkaar en honderden ogen staren naar deze boze man. Jezus schreeuwt het uit: ‘Weg met dit alles! Dit is het huis van mijn vader, maar jullie maken er een markt van!’ Je hoort hier te bidden, niet pelgrims uit te buiten!
“Luister dus naar je boosheid. Het kan echt een stem van God zijn.”
Ik kan soms echt boos worden. Slome wanna be chauffeurs, auto’s die eindeloos op de linkerbaan blijven hangen, terwijl ik haast heb en erlangs wil. Ik ben superblij met mijn kinderen, maar soms raak ik flink chagrijnig over hun ‘gezeur’. Zulke boosheid zegt natuurlijk meer over mij dan over die anderen. Ik ben dan blijkbaar te gestrest, heb te weinig tijd voor mijzelf genomen. Alle extra vragen om aandacht zijn dan ‘teveel’. Vandaar dat korte lontje. Maar als Jézus boos werd, was het terecht. Het was heilig, iets van God. Hij kwam op voor mensen die God zoeken. Die pelgrims werden zwaar afgezet. Ze moesten, dat was verplicht, hun Romeinse munten wisselen voor speciale joodse tempelmunten. Met natuurlijk een lompe wisselkoers. En als je dan totaal gefrustreerd probeert te gaan bidden – blaat er net een schaap in je oor of sist er een handelaar dat hij een aanbieding heeft ‘speciaal voor jou’, ‘heel goedkoop’… En dan zie je overal ook nog eens mensen smoezelen met verbeten koppen. Juist op dit tempelplein werden terroristische aanslagen gepland tegen de Romeinen… Dit maakte Jezus boos, maar op een heilige manier. Het is oneerlijk wat er gebeurt en hij grijpt in. Dat doet boosheid. Je ziet onrecht, je stroomt vol met energie en je gaat er iets aan doen. Dat herken ik. Ik denk dat mijn boosheid soms ook heilig is, iets van God. Ik kan bijvoorbeeld echt laaiend worden over schijnheiligheid. Ik verlang naar eerlijkheid, mensen die puur en kwetsbaar zijn. Maar hoe vaak zie ik nepgezichten? En ik doe er aan mee. Meestal in de kerk. Ik ben geen supergelovige, meer iemand die continu knokt met God. Ik twijfel over zo ongeveer alles waarover je kunt twijfelen. Toch laat ik me in de kerk geregeld verleiden tot nepgedrag. Schijnheilig als ik ben, zing ik dan enthousiast mee met de hipste worshipliedjes. Handen in de lucht, mijn ogen een beetje dichtgeknepen… Het kan heel echt zijn, maar bij mij is het soms totaal schijnheilig. Een goede bekende van mij heeft de kerk verlaten door dit nepgedoe. Dit maakt me boos en ik denk dat God er ook van baalt. In de kerk moet er ook ruimte zijn voor twijfel en wanhoop. En als ik boos word, ga ik daarvoor vechten en verandert er misschien iets. Misschien knappen dan minder mensen af op de kerk. Zo kan ik via mijn boosheid iets over God ontdekken. Ik word boos als mijn dromen kapot gaan, als mijn idealen worden bedreigd. En die dromen, die idealen, die kunnen van God komen. Luister dus naar je boosheid. Luister naar die vlam in je, die energie. Het kan echt een stem van God zijn.
Bijlage 2: Mij kennen = weten dat
‘Als jij mij kent, dan snap je waarom dit onrecht mij raakt. Dat is omdat…’
