Studiemateriaal Denkstof: les 13
Een stoomcursus Bijbel Denkstof Seizoen 3 aflevering 13 op 9 december 2012 materiaal voor de groepsleider
Agenda 1 Mijn boek 2 Zoek in de Bijbel 3 Denkstof-video 4 De bijbel over de Bijbel 5 De Bijbel als film 6 Meer informatie over de Bijbel
Onbetwist staat dit boek op nummer 1 van de ‘bestselling books’ allertijden. Volgens schattingen gaan er jaarlijks 100 miljoen Bijbels over de toonbank. Wereldwijd liggen 1,5 miljard Bijbels in hotelkamers te wachten om gelezen te worden. De Bijbel bevat 66 boeken waarvan de laatste zo’n 2000 jaar geleden is opgeschreven. Wat maakt dit verzamelwerk zo interessant? Waarom zijn miljoenen mensen niet alleen enthousiast over dit boek maar zien Zij dit boek zelfs als leidraad voor hun leven?
wist-je-datje Wist je dat in de film ‘The Shawshank Redemption’ een gevangene ontsnapt door een gat in de muur. Hij gebruikt hiervoor een hamer die hij op een onopvallende plaats bewaard. Zijn uitgeholde Bijbel.
1
Mijn boek (
10 min.)
Voorbereiding: Vraag de groepsleden van tevoren hun favoriete of indrukwekkendste boek of film mee te nemen.
Welk boek (of film) heeft ooit indruk op jou gemaakt? Dit kan een sprookje zijn dat je vroeger is verteld of een literair boek dat je ooit voor je Nederlandse lijst moest lezen. Leg aan de rest van de groep uit wat je zo aansprak in dit boek? Waarom is dit verhaal belangrijk? Wat heb jij hier aan gehad in je leven?
wist-je-datje
2
Wist je dat er druk overleg is geweest over welk boek wel en welk boek niet in de Bijbel thuis hoort. In de vierde eeuw na Christus is een lijst verschenen met boeken die onze Bijbel vormen.
Zoek in de Bijbel (
10 min.)
Voorbereiding: Zorg voor een aantal Bijbels of geef de groepsleden de opdracht zelf een Bijbel mee te nemen. Bedenk eventueel een prijs voor de winnaar.
De Bijbel is een dik boek en iets opzoeken in de Bijbel kan de nodige tijd kosten. Deze quiz is gericht op snelheid. Hoe snel kan jij zoeken? Je hoeft geen uitgebreide kennis te hebben van de Bijbel om deze vragen te beantwoorden. Wat je wel nodig hebt is: snelheid, geluk en een beetje basiskennis. Wie als eerste in zijn Bijbel het antwoord op de vraag laat zien krijgt een punt. Degene met de meeste punten wint. 1 Wijs als eerste de naam Jezus aan in de Bijbel. 2 Vind als eerste het Bijbelboek Esther. 3 Sla als eerste een boek van één van de profeten open. 4 Laat het laatste hoofdstuk van het boek Mattheüs zien. 5 Lees als eerste uit het boek Spreuken, een spreuk voor. 6 Tel in de inhoudsopgave hoeveel Bijbelboeken het Oude Testament heeft. 7 Laat als eerste een Bijbelboek zien die begint met een ‘J’. 8 Welke Bijbelboek heeft de kortste naam? Zoek die zo snel mogelijk op? 9 Vind als eerste het volgende vers: Deuteronomium 6:4 10 Hoeveel hoofdstukken telt het boek Jakobus? 11 Laat de witte pagina tussen het Oude en Nieuwe Testament zien. 12 Vind als eerste een Bijbelboek dat vernoemd is naar een plaats.
wist-je-datje Wist je dat de katholieken een aantal extra boeken in de Bijbel hebben staan. Deze boeken worden de apocriefe of deuterocanonieke boeken genoemd.
3
Denkstof-video (
15 min.)
In bijlage 1 vind je de uitgeschreven tekst van de video. Na het bekijken kun je kort, maximaal 10 minuten met elkaar in gesprek gaan over de video. Je kunt hier de volgende vragen voor gebruiken:
1 Wat vind jij van de Bijbel? 2 Wat valt je op als je in vogelvlucht hoort hoe de Bijbel is opgebouwd? 3 Vind je dat de Bijbel voor jou is geschreven? Waarom wel of niet?
4
De Bijbel over de Bijbel (
30 min.)
Rikko legt in de video uit hoe de Bijbel is opgebouwd. In het Nieuwe Testament staan vooral brieven. Het grootste gedeelte van deze brieven zijn zo’n 2000 jaar geleden door Paulus geschreven. Twee daarvan waren gericht aan Timoteüs. Paulus zag in de veel jongere Timoteüs een goede leider. In zijn brieven geeft Paulus advies. Ook advies over de Bijbel... Lees 2 Timoteüs 3: 14-17 Maar jij, blijf bij alles wat je geleerd hebt en met overtuiging hebt aangenomen. Je weet wie je leraren waren en bent van kindsbeen af vertrouwd met de heilige geschriften die je wijsheid kunnen geven, zodat je wordt gered door het geloof in Christus Jezus. Elke schrifttekst is door God geïnspireerd en kan gebruikt worden om onderricht te geven, om dwalingen en fouten te weerleggen, en om op te voeden tot een deugdzaam leven, zodat een dienaar van God voor zijn taak berekend is en voor elk goed doel volledig is toegerust. 1 Vind jij de Bijbel belangrijk? Licht eens toe? 2 Wat is volgens dit gedeelte het doel van de Bijbel (schriftteksten)? Probeer er drie te vinden. 3 Kun je iets met deze tekst voor jouw persoonlijke leven? Waarom wel of niet? Een zwaard Een andere tekst uit een brief uit het Nieuwe Testament. Lees Hebreeën 4:12 Want levend en krachtig is het woord van God, en scherper dan een tweesnijdend zwaard: het dringt diep door tot waar ziel en geest, been en merg elkaar raken, en het is in staat de opvattingen en gedachten van het hart te ontleden. 1 Probeer deze tekst (bijna een soort gedicht) eens in eigen woorden te omschrijven. 2 Wat heeft de Bijbel voor invloed op jou?
5
De Bijbel als film (
10 min.)
Vaak wordt de Bijbel verweten dat deze oubollig, moeilijk en saai is. En ja, er staan een hoop pittige verhalen en gebeurtenissen in de Bijbel. Het is niet altijd makkelijk en eenvoudig om de Bijbel door te lezen. Het kan helpen om de verhalen levend te maken door je voor te stellen dat je in het verhaal mee loopt. Dan worden de verhalen een stuk spannender. Hieronder staat een willekeurig verhaal uit het leven van koning David. De groepsleider leest het verhaal langzaam voor. Sluit je ogen en probeer dit verhaal als een film voor je te zien. Probeer je in te denken dat jij één van die mannen was die met David was meegegaan.
wist-je-datje Wist je dat de waarde van de Gutenberg-Bijbel die in de 15de eeuw gedrukt werd geschat wordt op 25 tot 35 miljoen dollar. Er zijn tegenwoordig nog maar 21 volledige exemplaren.
‘Drie dagen later kwamen David en zijn mannen bij Siklag aan. Tijdens hun afwezigheid hadden de Amalekieten een plundertocht ondernomen in de Negev; ook Siklag hadden ze overvallen. Ze hadden de stad in de as gelegd en de vrouwen, van jong tot oud, als gevangenen weggevoerd. Er was niemand gedood, maar ze hadden de vrouwen op hun tocht meegevoerd. Toen David en zijn mannen bij Siklag aankwamen en zagen vdat de stad in de as was gelegd en dat hun vrouwen en kinderen waren weggevoerd, begonnen ze luidkeels te jammeren, tot ze geen kracht meer hadden om te huilen. Ook de beide vrouwen van David waren verdwenen: Achinoam uit Jizreël en Abigaïl, de vroegere vrouw van Nabal uit Karmel. David kreeg het zwaar te verduren, want zijn mannen waren zo verbitterd over het verlies van hun kinderen dat ze hem dreigden te stenigen. Daarom zocht hij steun bij de HEER, zijn God. Hij vroeg de priester Abjatar, de zoon van Achimelech, om met het priestergewaad bij hem te komen. Abjatar kwam met het priestergewaad en David raadpleegde de HEER: ‘Moet ik deze bende achtervolgen? Zal ik ze inhalen?’ ‘Ja,’ antwoordde de HEER. ‘Achtervolg hen; je zult ze zeker inhalen en de gevangenen bevrijden.’ David ging met zijn zeshonderd mannen op weg. Bij het dal van de Besor gekomen hielden de achterblijvers halt, tweehonderd man die te uitgeput waren om het dal over te steken. Met vierhonderd man zette David de achtervolging voort. Onderweg vonden ze een Egyptenaar, die bij David werd gebracht. Hij kreeg wat brood te eten en water te drinken, en ook gaven ze hem een plak gedroogde vijgen en twee plakken rozijnen. Daardoor kwam hij weer op krachten; hij had namelijk drie dagen en drie nachten niets gegeten of gedronken. Daarna vroeg David hem bij wie hij hoorde en waar hij vandaan kwam, en hij antwoordde: ‘Ik ben een Egyptenaar, de slaaf van een Amalekiet. Toen ik drie dagen geleden ziek werd, heeft mijn meester me achtergelaten. We waren op plundertocht in de Negev en hebben overvallen gedaan op de Keretieten, de Judeeërs en de Kalebieten; en Siklag hebben we in de as gelegd.’ ‘Kun jij me de weg wijzen naar jullie bende?’ vroeg David. ‘Dat wil ik wel doen,’ antwoordde de Egyptenaar, ‘maar zweer me dan eerst bij God dat u me niet zult doden of aan mijn meester uitleveren.’ De Egyptenaar leidde David naar het kamp van de Amalekieten. Daar zaten ze, in groepjes verspreid, te eten en te drinken. Ze deden zich te goed aan de enorme buit die ze in het land van de Filistijnen en in Juda hadden vergaard. De volgende dag overviel David hen en bestookte hen van de vroege ochtend tot de late avond. Niemand ontkwam, op vierhonderd jongemannen na, die op hun kamelen wegvluchtten. Alles wat de Amalekieten hadden weggeroofd viel nu in Davids handen; ook zijn beide vrouwen bevrijdde hij. Niet het minste of geringste van de buit ontbrak: alle kinderen waren er nog en alles wat ze verder maar hadden meegenomen. Alles werd door David mee teruggevoerd. Hij legde beslag op de schapen, geiten en runderen; die werden meegevoerd, voor hun eigen vee uit. ‘Dit is Davids buit,’ zo zeiden ze’. Dit verhaal staat in 1 Samuel 30 Bespreek daarna het volgende: 1 Kwam het verhaal tot leven? Zo ja, wat hielp jou hierbij? 2 Wat zegt het verhaal jou voor vandaag de dag? 3 Als dit verhaal een film was, welke acteur zou je welke rol geven? Denk hierbij aan de rol van David, de priester, de leider van de Amalekieten, de vrouw van David en de Egyptenaar.
6
Meer informatie over de Bijbel (
5 min.)
Wijs de mensen van je groep op onderstaande mogelijkheden om meer te ontdekken over dit thema. De tips staan ook op de papieren die aan hen zijn uitgedeeld. Vraag of iemand uit de groep nog aanvullende ideeën of tips heeft.
De grote Bijbelquiz Elk jaar wordt door de EO en NCRV de Grote Bijbelquiz uitgezonden. In deze quiz wordt de Bijbelkennis van de kandidaten getest. Wil je ook weten wat jij van de Bijbel weet, bekijk dan de meest recente quiz. Ga hiervoor naar: www.eo.nl/tv/degrotebijbelquiz/ De Jongerenbijbel Speciaal voor jou is de Jongerenbijbel geschreven. Behalve dat deze Bijbel in eigentijdse woorden in opgeschreven zit dit boek ook vol met weetjes en verdieping. Daarnaast kun je je eigen cover maken en zo de Bijbelomslag aanpassen aan jouw wensen. Online is deze Bijbel ook te lezen. Kijk maar eens op www.jongerenbijbel.nl Films over de Bijbel Vind je het lastig om in de Bijbel te lezen maar heb je wel interesse in de verhalen uit de Bijbel. Tal van verhalen zijn verfilmd. Een paar tips: Prince of Egypt, een tekenfilm over het leven van Mozes, The Passion of the Christ over het lijden en sterven van Jezus, Jesus of Nazareth over het leven van Jezus, David and Bathsheba over koning David.
Denkstof Seizoen 3 1 Wie is God? 2 Schepping: we hebben de wereld in bruikleen 3 Zondeval: waarom gaan de dingen mis? 4 Waarom zoveel religies? 5 Waarom zou je geloven? 6 Onrecht: vecht ertegen! 7 Wat betekent Goede Vrijdag? 8 Wat betekent Pasen? 9 Hemelvaart en Pinksteren: Jezus undercover in jouw leven 10 God’s liefde is geen ruilhandel 11 Waarom hebben christenen rituelen? 12 Waarom naar de kerk? 13 Een stoomcursus Bijbel 14 De toekomst: een nieuwe hemel en een nieuwe aarde 15 Wat betekent Kerst?
16-09-2012 23-09-2012 30-09-2012 7-10-2012 14-10-2012 21-10-2012 28-10-2012 04-11-2012 11-11-2012 18-11-2012 25-11-2012 02-12-2012 09-12-2012 16-12-2012 23-12-2012
Reinier Sonneveld Joëlle Rothuizen Jurjen van Houwelingen Rikko Voorberg Almatine Leene Jurjen van Houwelingen Joëlle Rothuizen Francien van der Valk Corjan Matsinger Joëlle Rothuizen Rikko Voorberg Francien van der Valk Rikko Voorberg Corjan Matsinger Reinier Sonneveld
Denkstof Seizoen 2
Bekijk de video’s en bijbehorende Bijbelstudies van Denkstof seizoen 2 op www.eo.nl/denkstof.
Colofon
Auteur en presentator video: Rikko Voorberg Productie & Eindredactie: Evangelische Omroep: Ellen Danhof, Zendtijd voor Kerken: Aart Wiersma Bijbelstudie: Matthijs Westerkamp
Bijlage 1: tekst van Denkstof video
Een stoomcursus Bijbel Ik ga je zo een stoomcursus Bijbel geven, maar eerst even over mijn opa. Die man heeft hier húisgehouden! Hij was meester-ontploffer. Hier stonden ooit bunkers. Oude rommel, nog uit de oorlog. Maar die begonnen in te stortten, dat was gevaarlijk voor toeristen, en die vervelende herinneringen aan de oorlog, dat was natuurlijk ook niks... Maar hoe krijg je die kolossen ooit weg? Nou, mijn opa vulde het boeltje met dynamiet en bam! Daar gingen ze... Hier heb je mijn opa. Kijk die stoere jas, die dikke sigaar. Hij regelt dat wel even. Wat een vent. Mijn geschiedenis. Ik ben er trots op. Míjn opa. En hij was niet alleen een goede aannemer, maar ook diepgelovig. Hij vertelde niet alleen zijn eigen geschiedenis door, maar ook de Joodse geschiedenis, die van de Bijbel We hadden zogezegd een eigen familiealbum én dat van de Joden.
“Je vader doet het best aardig, maar je hebt maar één echte Vader”
Nou, mijn beloofde stoomcursus over de Bijbel dus. De Bijbel begint met de Tora. Die bestaat uit vijf boeken. De kern daarvan is dat de Joden gevangen zitten in Egypte en daaruit worden bevrijd. Vervolgens kunnen ze zich dan vestigen in het land Israël. God is een bevrijder en dat moet íedereen weten. Een tweede serie in de Bijbel heet: ‘De geschriften’, vijftien verhalen over hoe het verder ging met dat volkje, hun hoogte- en dieptepunten. En gedichten, die ze gebruiken tijdens hun feesten, als we vieren dat ze bij die bevrijdende God horen. Dan volgen een hele serie profetieën: maar liefst negentien stuks! Want de grote opdracht luidde: de wereld laten zien wie God is. Maar daarin waren ze niet bepaald geslaagd en de profeten zeggen keer op keer: doe het nou wel, mensen moeten écht weten hoe mooi God is! Dit, eerste deel heet het Oude Testament. Dat is allemaal voor het jaar nul geschreven. Dan volgt het tweede deel, het Nieuwe Testament. Dat gaat over Jezus en zijn volgelingen van na het jaar nul. Jezus pakt namelijk de oude missie weer op: hij laat aan de wereld zien wie God is. En wel zo precies, dat de oude opdracht nu eindelijk is vervuld. Zijn levensverhaal wordt maar liefst vier keer vertelt in de zogeheten ‘evangeliën’. Vervolgens krijg je een stapel brieven, tweeëntwintig maar liefst. Het is een selectie van de briefwisselingen van de nieuwe kerk, brieven aan Griekenland, Turkije, Rome, Jeruzalem. Want de boodschap van die Joodse God wordt nu wel opgepikt: God is niet meer ‘opgesloten’ in Israël, maar gaat als een lopende vuurtje de wereld rond. En zo samen is dit dan de Bijbel – en dat woord betekent eigenlijk niets meer dan ’boeken’, inderdaad 66 boekjes bij elkaar... Maar wat heb d’r nú aan? Waarom vertelde mijn opa dit? De Bijbel is door en door Joods, maar wij Voorbergen zijn toch geen Joden...? Nou, Jezus vindt bloedbanden onbelangrijk. Wat je gelooft, waar jij je voor gaat, dát bepaalt voor hem bij wie je hoort. En zó kun je dus volgens Jezus toch zomaar familie van die oude Abraham worden. Omdat je in dezelfde God gelooft. En dan wordt dat Joodse familiealbum opeens ook jouw familiealbum. Elke atheïst, christen, agnost, jood, moslim, Griek en Turk kan kind van Abraham worden: als je gelooft in de goede God die onze wereld heeft gemaakt en de mens wil redden van zichzelf, dan bén je familie. Dus sinds Jezus komst ben jij ook welkom. Ik ben trots op opa. Maar opa zou zeggen: ’Je vader doet het best aardig, maar je hebt maar één echte Vader. En dat is de God van Abraham, Isaak, Jakob... en Opa Voorberg.’ Ik mag mijn opa wel. Stoere kerel. Goed verhaal.
