HEERENVEEN CENTRUM-BREED

VOORLOPIG ONTWERP STRUCTUURVISIE

HEERENVEEN CENTRUM-BREED

Het centrum is van ons allemaal!

VOORWOORD Voor u ligt het Voorlopig Ontwerp Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed. Ons college heeft hiervoor in april 2007 het startsignaal gegeven. Een Voorlopig Ontwerp waarin rekening is gehouden met wensen en ideeën van alle partijen die actief meegedaan hebben bij de start van dit planproces. Ieders inbreng hebben we zeer op prijs gesteld.

Dit alles moet leiden tot een centrum in Heerenveen dat goed functioneert, kwalitatief hoogwaardig is, sfeervol en aantrekkelijk voor zowel inwoners als bezoekers. Want het centrum is van ons allemaal!

Bij het ontwikkelen van deze visie werd men het over één onderwerp snel eens: het huidige centrum kan en moet beter. Het centrum moet vooral gezelliger en aantrekkelijker worden. En dat kan door een forse kwaliteitsimpuls. Aantrekkelijke pleinen en parkjes, een gevarieerd aanbod aan winkels, een centrum dat gemakkelijk te bereiken is met voldoende parkeergelegenheden. Met deze Structuurvisie in de hand, kunnen we aan de slag!

Wethouder M. Scheweer Portefeuillehouder Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed

Wethouder C. van der Laan Portefeuillehouder Economische Zaken en Cultuur

Ons college vindt dat dit Voorlopig Ontwerp Structuurvisie nu klaar is voor inspraak en overleg. Dit betekent dat u ons kunt laten weten wat u van de toekomstplannen voor het centrum vindt. Daarvoor organiseren we wederom informatieavonden, waarin we de plannen graag aan u uitleggen. Op de gemeentelijke website (www.heerenveen.nl) vindt u meer informatie hierover. Daarnaast hebben we een brochure gemaakt waarin de belangrijkste punten staan. Die brochure wordt breed verspreid. Als u wilt reageren op de Structuurvisie, dan kan dat via een brief aan de gemeenteraad of per e-mail via de gemeentelijke website. Bij het opstellen van het Definitief Ontwerp van deze Structuurvisie kunnen wij dan rekening houden met uw reacties. Als het Definitief Ontwerp van de Structuurvisie is opgesteld, kunt u opnieuw uw mening geven; dan in de vorm van zienswijzen. We verwachten dat ons college het Definitief Ontwerp van de Structuurvisie Heerenveen CentrumBreed medio 2010 aan de gemeenteraad kan voorleggen ter vaststelling. Deze Structuurvisie dient als basis voor diverse concrete uitvoeringsprojecten, waarin visie wordt vertaald naar daadwerkelijke realisatie. Het uitvoeringsprogramma wordt regelmatig geactualiseerd, waarbij afstemming met het collegeprogramma en de begrotingscyclus van belang is.

Luchtfoto van Heerenveen.

1

INHOUDSOPGAVE 1. 1.1

2

INLEIDING

3

5.

Aanleiding voor de Structuurvisie

PLANKAART EN DEELGEBIEDEN

63

5.1

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed

63



Heerenveen Centrum-Breed

3

5.2

Centraal winkelgebied

63

1.2

Scope en karakter van deze Structuurvisie

5

5.3

Burgemeester Kuperusplein, ABC-complex en

1.3

Interactief planvormingsproces

8



Gashoudersplein

1.4

Leeswijzer

9

67

5.4

Centrum-Noord

71

5.5

Centrum-West

72

2.

ANALYSE VAN DE HUIDIGE SITUATIE

10

5.6

‘Vlinderpark’

74

2.1

Analyse ruimtelijke structuur

10

5.7

Vlinderbuurt-Noord

77

2.2

Verkeer en vervoer

15

5.8

Vlinderbuurt-Zuid

78

2.3

Detailhandel

18

5.9

As zuidzijde Koornbeursweg – Atalantastraat

80

2.4

Wonen

21

5.10

Heideburen – Nieuwburen - Thorbeckestraat

81

2.5

Cultuuraccommodaties

25

2.6

Horeca

26

6.

FASERING EN FINANCIËLE UITVOERBAARHEID

82

2.7

Kantoorontwikkeling

28

6.1

Operationele structuurvisie

82

6.2

Projectenveloppen

82

6.3

Fasering van uitvoering

83

3.

AMBITIES

30

3.1

Integrale ambities

30

6.4

Financiële haalbaarheid

85

3.2

Ambities per thema

30

6.5

Tot slot

86

4.

ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN PER THEMA

33



BIJLAGEN

87

4.1

Ruimtelijke structuur/openbare ruimte

33

4.2

Duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit

42

4.3

Verkeer en vervoer

44

4.4

Detailhandel

47

4.5

Wonen

52

4.6

Cultuuraccommodaties

55

4.7

Horeca

58

4.8

Kantoorontwikkeling

60

1. 1.1.

INLEIDING Aanleiding voor de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed

In april 2007 heeft het college van B&W van Heerenveen besloten een structuurvisie voor het gebied ‘Heerenveen Centrum-Breed’ op te stellen. Het Structuurplan Heerenveen dateert van 1993. De Integrale Visie Heerenveen Skarsterlân (2005) geeft in grote lijnen aan hoe het stedelijke ontwikkelingsgebied Heerenveen-Joure ruimtelijk ingevuld zal worden. De gemeente heeft behoefte aan een integraal, ruimtelijk kader voor de toekomstige ontwikkeling van een ‘breed’ centrumgebied. Daarnaast is de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed belangrijk voor het geven van prioriteit aan investeringen van de gemeente zelf, maar ook als uitnodiging aan andere partijen te investeren in het centrum van Heerenveen. Deze Structuurvisie geeft in grote lijnen aan waar veranderingen in de ruimtelijke structuur in het centrum aan de orde zijn in de komende jaren – en waar niet. Het gaat hierbij niet om een statische

‘blauwdruk’, maar om een operationele structuurvisie die als basis dient voor de verdere uitwerking en uitvoering. Dat marktpartijen graag willen investeren in het centrum blijkt uit diverse initiatieven van verschillende partijen. Ook voor marktpartijen is het belangrijk dat de gemeente duidelijk maakt welke koers ze vaart bij de verdere ontwikkeling van het centrum. Zo worden marktpartijen gestimuleerd om gericht en voor de lange termijn te investeren. De behoefte aan een integraal ruimtelijk kader is ontstaan omdat Heerenveen de afgelopen jaren een omvangrijke stedelijke ontwikkeling heeft doorgemaakt. Mede door de optimale ligging op het kruispunt van de autosnelwegen A32 en de A7 heeft in Heerenveen een forse ruimtelijk-economische ontwikkeling plaatsgevonden, vooral in de sectoren dienstverlening (zakelijke en publieke) en transport en distributie. Kantoorlocaties op de K.R. Poststraat, de stationsomgeving en in het Sportstadgebied zijn ontwikkeld. Nieuwe omvangrijke bedrijventerreinen zijn aangelegd. Skoatterwâld als nieuwe woonlocatie wordt gebouwd met aan de oostzijde het spraakmakende Belvédère museum. Onderwijs- en gezondheidszorgvoorzieningen groeien kwantitatief en kwalitatief. Het ambitieuze project ‘Sportstad Heerenveen’ is tot stand gekomen. In de afgelopen 10 jaar is het aantal inwoners van de gemeente toegenomen van 39.900 naar 43.500 en het aantal woningen van 17.330 naar 19.180. In dezelfde periode is de werkgelegenheid met 33% gegroeid naar 20.000 banen van meer dan 15 uur per week. Dit is meer dan twee keer zo snel als de gemiddelde groei in de provincie Fryslân. Ruim 100 hectare bedrijventerrein is uitgegeven en ruim 60.000 m2 bvo aan nieuwe kantoren zijn gerealiseerd of (anno 2009) in aanbouw.

De ligging van Heerenveen op een kruispunt van wegen. plangebied

Kantoorontwikkeling K.R. Poststraat.

Sportstadgebied.

3

4

In de komende jaren zal deze groei worden voortgezet, hoewel conform landelijke en regionale trends de groei langzamerhand af zal nemen. Als middelpunt van de economische kernzone Sneek-Skarsterlân-Heerenveen-Opsterland-Smallingerland wordt ruimtelijk-economische ontwikkeling in Heerenveen door rijks- en provinciaal beleid gestimuleerd. En Heerenveen-Joure is een van de stedelijke ontwikkelingsgebieden in het Streekplan Fryslân, waar regionale groei geconcentreerd moet worden. De ontwikkeling van het centrumgebied is bij de ontwikkelingen van de afgelopen periode achtergebleven. In 2001 is de openbare ruimte in delen van het centrum opnieuw ingericht om de basis te leggen voor een goed functionerend winkelcentrum. Deze investeringen hebben hun doel bereikt maar onderzoek en gesprekken met bewoners, ondernemers en maatschappelijke instellingen tonen aan dat het centrum nog steeds maar net een voldoende scoort op onderwerpen als sfeer in de openbare ruimte, kwalitatieve winkels en gezellige horeca. Ook de culturele voorzieningen zijn aan vernieuwing en verbreding toe. Tevens wordt het centrum door de eigen inwoners lager gewaardeerd dan de bezoekers van buiten Heerenveen1. De gemeente heeft ingezien dat een brede en integrale visie voor de langere termijn noodzakelijk is om de toekomstige ontwikkelingen in het centrum in samenhang aan te pakken. Dit Voorlopig Ontwerp is het antwoord op die opgave.

1.2

Scope en karakter van deze Structuurvisie

1.2.1 Thema’s In de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed gaat het om een integraal plan. De volgende thema’s komen aan de orde: • Ruimtelijke structuur en openbare ruimte: het ruimtelijke kader voor nieuwe ontwikkelingen in het centrum; het samenspel van gebouwde structuur en aantrekkelijk ingerichte openbare ruimte. • Verkeer en vervoer: rekening houden met autonome en geplande ruimtelijkeconomische ontwikkelingen, goede bereikbaarheid in de toekomst van en in het centrum voor auto’s (ontsluiting en parkeren), fietsers en voetgangers en openbaar vervoer. • Detailhandel: de toekomstige detailhandelstructuur in het centrum met als uitgangspunt een aantrekkelijk en sterk winkelcentrum voor zowel inwoners van de gemeente als het regionale verzorgingsgebied.

Plangebied en studiegebied. plangebied

studiegebied

•W  onen: aantrekkelijke stedelijke woonmilieus voor diverse doelgroepen als belangrijke bijdrage aan een vitaal, leefbaar centrum. • Cultuuraccommodaties: optimale huisvesting van de culturele instellingen in het centrum waarbij het bevorderen van cultuurparticipatie als speerpunt dient. • Horeca: het bepalen van de gebieden/locaties in het centrum waar dag- en nachthoreca geconcentreerd worden. • Kantoorontwikkeling: mogelijkheden voor kleinschalige en middelgrote kantoorontwikkeling in het centrum, aanvullend op de primaire kantoorlocatie in het Sportstadgebied. Tot slot gaat het om een sociaal en een duurzaam centrum: deze Structuurvisie moet bijdragen aan een vitaal en leefbaar centrum voor iedereen, ook op de lange termijn.

1 

‘Koopstroomonderzoek Friesland 2007’, Broekhuis Rijs Advisering in opdracht van de provincie Fryslân en de Kamer van Koophandel Noord-Nederland.

5

Het stationsgebied.

Het Sportstadgebied.

1.2.2 Plangebied Heerenveen Centrum-Breed Het plangebied bestaat uit het huidige centrum samen met de Vlinderbuurt. Het plangebied wordt begrensd: • Aan de zuidzijde door de bebouwingsstrook langs de zuidzijde van de Koornbeursweg/Atalantastraat. • Aan de oostzijde door de waterpartij langs de westzijde van het Sportstadgebied. • Aan de noordzijde door de as langs Het Meer/Heideburen tot de Van Kleffenslaan en de K.R. Poststraat van het KPN gebouw tot de Van Dekemalaan. • Aan de westzijde door de Van Dekemalaan/Compagnonsstraat/Fok.

bezoek. Het stationsgebied is in de afgelopen jaren ontwikkeld conform het ‘Masterplan Stationsgebied’. De ligging van het station aan de rand van het centrum is niet ideaal maar het functioneert op zich goed. Het project voor een spoorlijn tussen Heerenveen en Groningen (zie paragraaf 1.2.4) geeft nu geen aanleiding om de ligging van het station te heroverwegen. Indien op lange termijn de spoorlijn wordt doorgetrokken naar Lelystad als onderdeel van een Zuiderzeelijn, zal de optimale situering van het (de) station(s) in Heerenveen wel tegen het licht moeten worden gehouden.

1.2.3 Studiegebied Naast het plangebied is een tweetal gebieden van wezenlijke invloed op het plangebied. Het gaat hierbij om het stationsgebied en het Sportstadgebied. Hier komen verschillende passantenstromen samen die belangrijk zijn voor het centrum. Het stationsgebied (waaronder het NS-station en het busstation) ligt ten noordwesten van het centrum en is vooral van belang voor mensen die met het openbaar vervoer naar Heerenveen komen voor werk, school of centrum-

6

Het Sportstadgebied ligt ten oosten van het kernwinkelgebied en bestaat anno 2009 uit het sportcomplex Sportstad (zwembad en sporthallen met Gezondheidsboulevard en Life Style Passage), het Abe Lenstra Stadion, het Friesland College en kantoorgebouwen. Plannen voor de doorontwikkeling van het Sportstadconcept en het gebied zijn in voorbereiding. In 2009 is Sportstad Heerenveen door het Ministerie van VWS aangewezen als ‘Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO) Noord-Nederland’ als één van de vier CTO’s in Nederland. In de beginfase van het ontwikkelen van deze Structuurvisie maakte de zogenaamde ‘Noordplot’ van Sportstad deel uit van het plangebied. Inmiddels

1.2.4 Afstemming over overige plannen in Heerenveen Afstemming over overige gebieden die buiten het studiegebied vallen is ook van belang. Zo moet woningbouw in het centrum goed afgestemd worden op de woningbouwontwikkelingen elders in de kern Heerenveen, waaronder de wijk Heerenveen-Midden. Daarnaast moeten de voorstellen voor supermarkten in het centrum worden afgestemd op de ontwikkelingen in de wijkcentra. Verder maken overwegingen voor de bereikbaarheid in en naar het centrum deel uit van het project ‘Bereikbaarheid Gebiedsontwikkeling Heerenveen’. Samen met een spoorlijn Heerenveen – Groningen is dit één van de projecten die is opgevoerd in het kader van het Regio Specifiek Pakket (RSP), dat als compensatie voor (het niet doorgaan van) de Zuiderzeelijn tussen het Rijk en het Noorden is overeengekomen. 1.2.5 Operationele structuurvisie Zoals hierboven reeds aangegeven, heeft het centrum binnen afzienbare tijd een kwaliteitsimpuls nodig. Deze Structuurvisie moet een kader bieden om aan de slag te gaan en heeft daarom een operationeel karakter. Impressie verbinding centrum - Sportstadgebied.

is besloten om de verschillende onderdelen van het programma ‘Heerenveen Stad van Sport’ (een nieuw Thialf IJsstadion, een Sport Experience Centre (recreatie dagattractie) en uitbreiding van het Abe Lenstra voetbalstadion) in een apart traject uit te werken. Dit heeft te maken met de mogelijkheid van het situeren van een nieuw Thialf IJsstadion in de Noordplot van Sportstad, waarbij de vier samenwerkende partners (de gemeente Heerenveen, provincie Fryslân, Thialf BV en Sportstad Heerenveen BV) betrokken zijn. De verdere ontwikkelingen in het Sportstadgebied zullen van wezenlijke invloed zijn op het centrum. Het Sportstadgebied zal, naast het centrum, een tweede ontwikkelingsgebied gaan vormen in Heerenveen, waarbij de twee gebieden elkaar kunnen versterken. Met de Structuurvisie Heerenveen CentrumBreed worden daar de randvoorwaarden voor geschapen. Bijvoorbeeld op het gebied van verkeer en vervoer en de mogelijkheden voor combinatiebezoek dat een belangrijke bijdrage kan leveren aan versterking van het (winkel) centrum. Goede afstemming over de doorontwikkeling van Sportstad is dus een vereiste, terwijl de ruimtelijke invulling van de Vlinderbuurt als schakel tussen het centrum en het Sportstadgebied centraal staat in de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

Het operationele karakter van deze Structuurvisie komt onder andere tot uitdrukking in de ‘projectenveloppen’ die in de visie zijn opgenomen. Dit zijn samenhangende projecten, gericht op uitvoering, die het centrum versterken om de geconstateerde achterstanden in te lopen. De uitvoering van de (deel) projecten zal voor een belangrijk deel voor rekening komen van marktpartijen. Daarom is gelijktijdig met het opstellen van deze Structuurvisie overleg gevoerd met marktpartijen. In hoofdstuk zes wordt ingegaan op de volgorde van uitvoering en op de (financiële) haalbaarheid. Dit Voorlopig Ontwerp van de Structuurvisie laat zien dat de verbeteringen van het centrum ingrijpend, kapitaalsintensief en ambitieus zijn. De (financiële) haalbaarheid is van groot belang en is onderdeel van deze Structuurvisie. 1.2.6 Juridische status en planologische procedures Juridische status van de Structuurvisie In het kader van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) zijn gemeenten verplicht een structuurvisie voor hun hele grondgebied vast te stellen. De Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed geeft voor het plangebied invulling

7

aan deze verplichting. Structuurvisies bevatten de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling van een gebied, alsmede de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijk beleid. Inhoudelijk gezien, bouwt deze Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed verder op de globale lijnen zoals die zijn neergelegd in de Integrale Visie Heerenveen-Skarsterlân (2005) en geeft meer in detail de ontwikkelingsrichtingen aan binnen het plangebied voor het centrum. Deze Structuurvisie zal als toetsingskader dienen voor de plannen in het centrum en kan gezien worden als een strategisch beleidsdocument. De keuzes die in de Structuurvisie zijn gemaakt zijn bindend voor de gemeente. De visie werkt juridisch gezien niet door richting andere overheden en burgers en heeft voor hen geen rechtsgevolgen. Er staat daarom tegen de vaststelling van de Structuurvisie geen beroep open. Planologische procedures Om het beleid dat is neergelegd in deze Structuurvisie uit te voeren, kunnen verschillende instrumenten worden ingezet. Het belangrijkste instrument is het bestemmingsplan. Het bestemmingsplan is een juridisch plan. Het vormt het toetsingskader voor bouwaanvragen en inrichtingsplannen. Daarnaast kunnen voor concrete projecten projectbesluiten worden genomen. Deze juridische instrumenten kennen beroepsmogelijkheden.

1.3

Interactief planvormingsproces

Het centrum van Heerenveen is een belangrijke plaats voor alle inwoners van de gemeente maar ook voor andere gebruikers van het centrum. Daarom is er bij het ontwikkelen van deze Structuurvisie gekozen om de meningen en ideeën van veel partijen te betrekken. Bewoners van het centrum, ondernemers van bestaande winkels en andere bedrijven als ook de Heerenveense inwoners hebben hun mening en ideeën kenbaar gemaakt. Een breed draagvlak is essentieel voor het uitvoeren van de plannen voor de (her)ontwikkeling van het centrum. De gemeenteraad heeft aangegeven dat de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed een intensief, interactief voorbereidingsproces moet doorlopen. Dit is in 2007 vastgelegd in de Startnotitie. Op initiatief van de gemeente heeft voor het opstellen van deze Structuurvisie regelmatig overleg plaatsgevonden met inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties, marktpartijen, vastgoedeigenaren en andere overheden. Tijdens het planvormingsproces zijn wensen, eisen en ideeën ingebracht en zoveel mogelijk verwerkt in het Voorlopig Ontwerp. Een overzicht van dit proces is opgenomen in bijlage I.

Tijdsplanning In oktober 2007 is de Startnotitie voor deze Structuurvisie door de gemeenteraad vastgesteld. Daarop zijn in mei 2008 de eerste planideeën gepresenteerd. Het vervolgtraject van de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed ziet er als volgt uit: • Vrijgeven van het Voorlopig Ontwerp Structuurvisie voor inspraak en overleg door het college van B&W, augustus 2009. • Inspraak en overleg, najaar 2009. • Opstellen Reactienota en Definitief Ontwerp Structuurvisie, winterperiode 2009/2010. • Besluitvorming Reactienota en Definitief Ontwerp, voorjaar 2010. • Periode voor indienen van zienswijzen, circa mei 2010. • Structuurvisie ter vaststelling door gemeenteraad, medio 2010. Ook uw stem telt! Stemmen over de toekomst van het centrum.

8

1.4

Leeswijzer

In het eerste hoofdstuk wordt ingegaan op de aanleiding voor de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed, de scope en het karakter van de Structuurvisie en het interactieve planproces. In hoofdstuk twee wordt op thematische wijze een analyse gemaakt van de huidige situatie, de sterke en zwakke punten van het huidige centrum, het vigerend beleid en de ontwikkelingen en trends waarmee rekening moet worden gehouden: de opgave voor deze Structuurvisie dus. In hoofdstuk drie worden de ambities aangegeven die ten grondslag liggen aan de Structuurvisie. In hoofdstuk vier worden per thema de onderbouwing en nadere toelichting op de voorstellen in de Structuurvisie uiteengezet. In hoofdstuk vijf wordt per deelgebied de visie zoals aangeduid op de plankaart uiteengezet. Hoofdstuk zes gaat over de fasering en de (financiële) haalbaarheid van de visie. Op basis van ‘projectenveloppen’ is aangegeven hoe de uitvoering wordt aangepakt. Naast foto’s van het bestaande centrum wordt de Structuurvisie geïllustreerd met: - referentiebeelden van elders - impressies om een idee te geven van hoe de voorgenomen ontwikkelingen eruit zouden kunnen zien. Bijlagen: I Interactief planproces II Resultaten bewonersbijeenkomst mei 2008 (uitkomst van het stemmen door het publiek op een aantal stellingen) III Resultaten enquête onder jongeren mei/juni 2008 IV Schema fasering Heerenveen Centrum-Breed V Verklarende woordenlijst VI Relevante notities

Sfeervolle bebouwing in het centrum van Heerenveen.

9

2. 2.1

ANALYSE VAN DE HUIDIGE SITUATIE Analyse ruimtelijke structuur

2.1.2 Typering van het plan- en studiegebied Het plan- en studiegebied vormen geen eenduidig geheel. Er zijn hierin vier

verschillende gebieden te onderscheiden: van oost naar west zijn dat het Sportstadgebied, de Vlinderbuurt, het centrum en het stationsgebied. Elk gebied heeft een eigen karakter, waarbij onder meer de schaal van de bebouwing en van de open ruimte sterk wisselt. Opvallend is de opbouw van het centrum, dat bestaat uit verschillende ruimtelijke structuren en elementen van verschillende schaal. Enerzijds zijn er de oude lange lijnen van bijvoorbeeld de Dracht en de Lindegracht. Hier overheerst de kleine schaal van afzonderlijke panden. De (straat)ruimten zijn hier sterk begrensd door gesloten wanden. Anderzijds zijn er de nieuwere elementen zoals de meer grootschalige bouwblokken uit de jaren tachtig langs de Sieversstraat. Een contrast met het centrum vormt het Sportstadgebied met zijn bovenregionale functies en grootschalige bebouwing. Tussen het centrum en het Sportstadgebied bevindt zich de Vlinder-

Vier verschillende gebieden met elk hun eigen karakter.

De ontwikkeling van Heerenveen van 1850 tot heden.

2.1.1 Inleiding Zoals in paragraaf 1.1 is aangegeven, is een algemeen gedeelde conclusie dat de kwaliteit van het centrum te wensen over laat. Het eigenlijke (winkel)centrum is redelijk compact en functioneel grotendeels op orde, maar de aantrekkingskracht van het centrum als geheel ontbreekt. De analyse in dit hoofdstuk is gericht op het benoemen van de bestaande kwaliteiten en knelpunten. In hoofdstuk vier wordt aangegeven hoe gedacht wordt de beoogde kwaliteitsimpuls te realiseren.

plangebied

10

stationsgebied centrum

vlinderbuurt sportstad

plangebied voor 1850

1850 - 1930 1930 - 1973

1973 - 2005 na 2005

buurt. Deze buurt dateert uit de zestiger jaren en bestaat uit een reeks van flats met daartussen openbare ruimte. Het stationsgebied is modern van karakter met grootschalige bebouwing en forse open ruimte, waarbij de recent gebouwde woontoren het accent vormt. Het verschil in karakters en schalen tussen de afzonderlijke gebieden is typisch voor Heerenveen.

Schaalverschillen tussen historische en moderne bebouwing.

2.1.3 Het stratennetwerk (routes) Typerend voor de ruimtelijke structuur van Heerenveen als geheel is de lineaire structuur met lange lijnen waarlangs Heerenveen zich heeft ontwikkeld. In het centrum vormen de historische lijnen van de Dracht, Schoterlandse Compagnonsvaart en Heeresloot nog steeds de hoofddragers van de stedenbouwkundige structuur. Deze elementen vormen krachtige lange lijnen waar het ontstaan van Heerenveen nauw mee is verbonden. De kaart geeft de ligging van de oude lijnen ten opzichte van het winkelgebied en de randen van het centrum weer. Een uitzondering op de haaks op elkaar staande lijnen is het gebied rondom de Oude Koemarkt en Geerts Willigenplein. Er vormt zich hier een contrast tussen de historische lange lijnen en de meer besloten en informele sfeer rond de omgeving Vleesmarkt - Koemarkt - Amelius van Oenemapark, wat een interessante afwisseling geeft. Het stratennetwerk heeft een heldere opbouw en heeft als kwaliteit dat plekken goed bereikbaar zijn. Nadeel hierbij is het ontbreken van een bepaalde gerichtheid op het centrum, dit in tegenstelling tot oude steden die vaak radiaal zijn opgezet, waarbij alle wegen leiden naar het centrum.

Historische lijnen. Luchtfoto Vlinderbuurt.

De Lindegracht met de Compagnonsvaart, 1904.

11

2.1.4 Rafels van het netwerk In het plangebied vertoont het netwerk van straten hier en daar rafelige randen. Noord-zuid lijnen worden onderbroken en zijn niet overal goed verbonden met de dwarsverbindingen. Ter hoogte van de Vlinderbuurt, maar ook in Centrum-West, ontbreken koppelingen naar de omgeving. Opvallend in de huidige situatie is, dat bij het langsrijden van de randen van het centrum het eigenlijke centrum slecht zichtbaar is. Het beeld wordt bepaald door grote parkeerterreinen (bijvoorbeeld het Burgemeester Kuperusplein en het Molenplein) en/of woonbebouwing (bijvoorbeeld Van Dekemalaan). Daar komt bij dat de kwaliteit van de inrichting en de wanden van deze parkeerterreinen en de daaraan grenzende bebouwing te wensen over laat. Vaak bepalen achterkanten van winkels en woningen het beeld.

Noord-Zuid lijnen.

Dwarsverbinding Oost-West.

Informeel web.

Openbare plekken en pleinen.

Historische basislijnen; de hoofddragers van de stedenbouwkundige structuur.

Kernwinkelgebied en centrumring.

Netwerk van straten met rafelranden. plangebied historische structuur en winkelacht historische waterstructuur centrumring parkeerterrein

12

plein groene ruimte stratennetwerk rafelranden in stratennetwerk

2.1.5 Pleinen en plekken als stepping-stones in het netwerk De openbare pleinen en plekken liggen verspreid over het stratennetwerk in het centrum. Ze vormen als het ware stepping-stones: interessante plekken die het voor de bezoeker aantrekkelijk maken om van de ene naar de andere plek te gaan. Deze zijn het Amelius van Oenemapark, de Vleesmarkt/Koemarkt, het Crackplein, het Gemeenteplein en het Ernst van Harenplein. Een echt centrale plek, dé ontmoetingsplek van het centrum, ontbreekt echter. Bijvoorbeeld een plein waar de belangrijkste (voetgangers)routes op georiënteerd zijn en waar de markt en grote festiviteiten gehouden worden. Het grootste plein van het centrum, het Burgemeester Kuperusplein, voegt in het systeem van stepping-stones door het gebied weinig toe. Het plein wordt voornamelijk gebruikt voor parkeren en heeft als verblijfsruimte geen kwaliteit. Door de grote maat van het plein, omgeven door relatief lage bebouwing, ontbreekt de mogelijkheid om hier een prettig, besloten stadsplein van te maken. Ook de ligging van het plein, excentrisch ten opzichte van het kernwinkelgebied en aan de drukke Koornbeursweg, biedt onvoldoende kansen voor een goede impuls in de openbare ruimte. Hetzelfde geldt voor de open ruimte

langs de Gedempte Molenwijk (Molenplein). Achterkanten, parkeren en een matige kwaliteit van de omliggende panden bepalen hier het ruimtelijk beeld. Opvallend is verder dat veel van de pleinen en open ruimten in gebruik zijn als (maaiveld) parkeervoorziening. De kwaliteit van een groot deel van de openbare ruimte in het centrum wordt hierdoor in negatieve zin bepaald.

Het grootste plein van het centrum, het Burgemeester Kuperusplein.

Het Gemeenteplein, een stepping-stone.

Open ruimte langs de Gedempte Molenwijk.

Het Amelius van Oenemapark, een stepping-stone.

13

2.1.6 Openbare ruimte, straten en stegen Naast de bijzondere plekken is de kwaliteit van de (winkel)straten van groot belang. In 2001 is een duidelijke kwaliteitsimpuls aan het centrum gegeven door de herinrichting van de openbare ruimte. Toch is met name in het kernwinkelgebied een aantal plekken aan te wijzen waar de kwaliteit van panden of de verbinding in de openbare ruimte matig is. Voorbeelden zijn de Schoolsteeg, de verbindende stegen tussen de Dracht en de Gedempte Molenwijk en de bebouwing aan de Pleinweg en de hoek Sieversstraat - Van Harenspad.

De Molenstraat.

•D  e rafelranden aan de oost- en westzijde van het centrum: onsamenhangende structuur, een duidelijke begrenzing ontbreekt, het beeld wordt vaak bepaald door achterkanten. • Het gebrek aan aantrekkelijke verblijfsruimten ondanks de kwaliteitsimpuls van 2001; te veel parkeren op maaiveldniveau wat de ruimtelijke kwaliteit ondermijnt. • Een aantal zwakke schakels binnen het bestaande centrum en matige beeldkwaliteit/uitstraling van panden. • Weinige logische routes tussen het Sportstadgebied, het centrum en het stationsgebied.

De Romkessteeg.

2.1.7 Kwaliteiten en knelpunten Samengevat zijn wat betreft de ruimtelijke structuur de volgende kwaliteiten en knelpunten te constateren. Kwaliteiten • Redelijk compact en functioneel op orde. • Het verschil in karakters en schalen tussen de afzonderlijke gebieden. • Krachtige oude structuren als basis (samenhang). • Het centrum is opgebouwd uit uiteenlopende ruimtelijke structuren en ruimten (variatie). • Een helder stratennetwerk (samenhang). Knelpunten • Het stratennetwerk mist gerichtheid op het centrum, tevens het ontbreken van herkenbaarheid van het centrum vanaf de randen.

14

Kwaliteiten en knelpunten in de ruimtelijke structuur van het centrum. plangebied

kwaliteiten

knelpunten

2.2

Verkeer en vervoer

2.2.1 Wegeninfrastructuur Heerenveen

Kwaliteit - krachtige oude structuren als basis.

Analyse huidige situatie De verkeersontsluiting op het hoofdwegennet rondom Heerenveen is enkele jaren geleden aanzienlijk gewijzigd door de aanleg van de rijksweg A32 en nieuwe aansluitingen op de A32 en de A7. De huidige en te verwachten verkeerssituatie in en rond Heerenveen is echter kritisch omdat, volgens de mobiliteitsprognoses, de verkeersintensiteiten op het hoofd- en onderliggende wegennet de komende jaren fors toe zullen nemen. In de Integrale Visie Heerenveen-Skarsterlân (2005) en het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoerplan (2005) is opgenomen dat een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke wegenstructuur, de ‘stadsringstructuur’ is. Deze stadsring loopt via de Weinmakker, Stadionweg, Oranje Nassaulaan/Rottumerweg en aan de westzijde via de Ds. Kingweg/Haskeruitgang. De ringstructuur heeft als hoofdfunctie het bundelen en optimaal verdelen van het autoverkeer. Hij verbindt de woonwijken van Heerenveen op een efficiënte wijze met de autosnelwegen en met elkaar. De ringstructuur draagt ertoe bij dat verkeer niet onnodig door woonwijken rijdt om een verder gelegen bestemming te bereiken. Het centrum van Heerenveen wordt vanaf de ringstructuur ontsloten door een aantal brede assen; de K.R. Poststraat, de Fok en de Koornbeursweg/Atalantastraat. De K.R. Poststraat is één van de belangrijkste en drukste invalswe-

Knelpunt - zichtbare achterkanten en te veel parkeren op maaiveldniveau.

Een afwikkelingsknelpunt, de K.R. Poststraat.

Grootschalige infrastructuur, het klaverblad bij Heerenveen.

15

Kern Heerenveen

stadsring



bebouwd gebied



gebiedsontsluitingsweg



bedrijventerrein



school



winkel(centra)



politie



brandweer



sporthal/zwembad



sportveld(en)

overige: erftoegangsweg (woonstraat)

gen van Heerenveen. Verder moeten de routes Koornbeursweg/Atalantastraat en Rottumerweg/Oranje Nassaulaan als belangrijkste oost-west verbindingen onder (respectievelijk over) het spoor veel verkeer verwerken. Aan de oost- en westranden van het centrum bevinden zich de verbindingswegen Van Kleffenslaan/Nieuwstraat en Van Dekemalaan/Compagnonsstraat. Deze centrumverbindingen worden slechts minimaal gebruikt door doorgaand verkeer richting de rijksweg. Beide wegen worden vooral gebruikt door bestemmingsverkeer naar het centrum en als verbinding tussen de verschillende wijken van Heerenveen.

Verkeersstructuur Heerenveen2.

2

16

Gemeentelijk Verkeer en Vervoersplan 2005.

Knelpunten De drukste verkeersstromen rondom Heerenveen zijn geconcentreerd op de rijkswegen A7 en de A32. Analyse van de huidige situatie laat zien dat er in de spitsuren afwikkelingsproblemen zijn: • Op de rijkswegen en de routes die leiden naar de rijkswegen en het klaverblad A7-A32. • Aansluitingen op de rijkswegen: bij de aansluitingen A7 Heerenveen-West (afrit 26) en de A32, Heerenveen-Centrum (afrit 12) en Heerenveen-Midden (afrit 11). • De wegen die leiden naar deze aansluitingen (K.R. Poststraat, Oranje Nassaulaan). • De rotonde Burgemeester Falkenaweg-Oranje Nassaulaan.

Ontwikkelingen Volgens de verwachtingen zal de economische kernzone Sneek-SkarsterlânHeerenveen-Opsterland-Smallingerland ook in de toekomst relatief snel blijven groeien, hoewel het tempo van de groei lanzamerhand afneemt (zie paragraaf 1.1). Deze ruimtelijk- economische ontwikkeling leidt tot extra verkeersdruk. Daarnaast neemt de verkeersdruk toe door de groei van autogebruik en -bezit, terwijl Heerenveen ook te maken heeft met een toenemende groei van het doorgaande verkeer op de rijkswegen A7 en A32. Deze ontwikkelingen, gecombineerd met autonome ontwikkeling in Heerenveen, leiden in de toekomst tot steeds grotere problemen in de (auto)bereikbaarheid van Heerenveen. Uit recente verkeersanalyses3 blijkt dat ondermeer het rijkswegen-knooppunt (klaverblad) Heerenveen in de toekomst een knelpunt vormt en onvoldoende doorstroming biedt. Tevens zullen de huidige afwikkelingsproblemen op de invalswegen vanaf de A7 en A32 (zie ‘Knelpunten’ hierboven) in de spitsuren worden versterkt, wat leidt tot langere files en wachttijden. Dit heeft gevolgen voor de afwikkeling van het verkeer op het onderliggende gemeentelijke wegennet en de wegen rondom het centrum. Het kruispunt AtalantastraatStadionweg wordt een knelpunt en de verkeersintensiteiten op de Koornbeursweg/Atalantastraat en Stadionweg zullen toenemen. Op basis van bovenstaande analyse hebben Rijkswaterstaat, de provincie Fryslân en de gemeente Heerenveen in 2009 besloten om, in het kader van het RSP project ‘Bereikbaarheid Gebiedsontwikkeling Heerenveen’ (zie paragraaf 1.2.4), gezamenlijk de bereikbaarheidsproblematiek van Heerenveen aan te pakken. Dit moet leiden tot een integraal en robuust maatregelenpakket dat geënt is op zowel de spitsuren als op evenementensituaties (Abe Lenstra stadion en een eventueel nieuw Thialf IJsstadion). Bij het opstellen van het maatregelenpakket wordt rekening gehouden met de voorziene ontwikkelingen in het centrum in het kader van van deze Structuurvisie. De ontwikkelingen die worden voorzien in deze Structuurvisie leiden op zich niet tot de behoefte aan ingrijpende aanpassingen in de wegeninfrastructuur in het centrum.

beschikbaar voor bezoekers. Deze plaatsen zijn voor het grootste deel verdeeld over vier parkeerpleinen op maaiveldniveau en één parkeergarage. De vraag naar parkeerplaatsen is het hoogst op de donderdagavond (koopavond) en zaterdag. Op deze piekmomenten is er een tekort aan parkeermogelijkheden. Circa 85 procent van de parkeerders bestaat op die momenten uit kortparkeerders (maximale parkeerduur van twee uur). Ontwikkelingen Als gevolg van de ruimtelijk-economische ontwikkelingen en autonome verkeersgroei neemt de parkeerdruk toe en is het huidige aantal parkeerplaatsen in de toekomst niet voldoende. In de vastgestelde gemeentelijke parkeervisie (2007) is geraamd dat er in 2015 circa 2350 openbare plaatsen nodig zijn om aan de wekelijkse parkeerpiek te voldoen – een toename van 850 ten opzichte van de huidige situatie. Daarbij komt een aanvullende parkeerbehoefte in verband met de voorgenomen ontwikkelingen in het kader van deze Structuurvisie. Geraamd wordt dat de ontwikkelingen die in deze Structuurvisie worden voorgesteld, zouden kunnen leiden tot een behoefte van maximaal nog 400 extra parkeerplaatsen binnen het plangebied. In het Vlinderbuurtgebied bestaat de mogelijkheid om parkeervoorzieningen aan te leggen die een bijdrage kunnen leveren aan de toekomstige parkeerbehoefte van zowel het centrum als de Noordplot van het Sportstadgebied. Bij het daadwerkelijk realiseren van parkeervoorzieningen zal voortdurend gekeken worden naar de werkelijke behoefte aan parkeerruimte en de nieuwste prognoses. Bijvoorbeeld het stimuleren van fietsgebruik en het gebruik van openbaar vervoer kunnen bijdragen aan minder parkeerbehoefte voor auto’s in het centrum.

2.2.2 Parkeren Analyse huidige situatie In het centrum van Heerenveen zijn anno 2009 circa 1500 parkeerplaatsen 3

Maaiveldparkeren op het Burgemeester Kuperusplein.

Parkeren onder het Geerts Willigenplein.

Netwerkanalyse Leeuwarden-Westergozone-A7 zone (LWA7-2006) en Strategie Bereikbaarheid A7-zone (2008).

17

2.2.3 Fietsers en voetgangers De fiets heeft een belangrijke rol als vervoermiddel binnen Heerenveen en van en naar de omliggende dorpen. Heerenveen kent een uitgebreide fietsstructuur met een groot aantal fietsroutes. Een aantal van deze hoofdfietsroutes valt samen met de verkeersstructuur van het autoverkeer. Deze stromen kruisen elkaar bij het centrum. Op deze plekken is het oversteken voor fietsers een belangrijk aandachtspunt. In het centrum ontbreken voldoende fietsenstallingen met als gevolg dat veel fietsen her en der geparkeerd staan. Dat gaat ten koste van de kwaliteit van de openbare ruimte. Tijdens de piekmomenten is er veel winkelend publiek en vormen de fietsers op de Sieversstraat wel eens een barrière.

Het kernwinkelgebied is met uitzondering van de Sieversstraat een voetgangersgebied. Er zijn nu geen aparte voetgangersroutes die het centrum met het station en het Sportstadgebied verbinden. De huidige voetgangersroutes lopen deels langs de autowegen rondom het centrum en zijn daarom weinig aantrekkelijk om te lopen. 2.2.4 Openbaar vervoer Heerenveen wordt door het openbaar vervoer goed ontsloten. Het NS-station fungeert hierbij als knooppunt. Reizigers kunnen hier overstappen op onder meer de intercity tussen Leeuwarden en de Randstad en op lokale en (boven) regionale buslijnen, taxi of de fiets. In de bestaande openbaar vervoerstructuur rijden vrijwel alle bussen over de K.R. Poststraat en een beperkt aantal regionale buslijnen via de Koornbeursweg/Atalantastraat. Momenteel wordt in het kader van het RSP (zie paragraaf 1.2.4) door de provincie de haalbaarheid van een nieuwe spoorverbinding tussen Heerenveen en Groningen onderzocht. De gemeente hanteert hierbij als uitgangspunt dat deze lijn moet bijdragen aan de versterking van het centrum van Heerenveen waarbij het huidige NS-station de rol van openbaar vervoer knooppunt behoudt.

2.3

18

Fietsparkeren bij het station.

Fietsparkeren in het centrum.

Het station is het knooppunt voor openbaar vervoer.

De intercitylijn tussen Leeuwarden en de Randstad stopt in Heerenveen.

Detailhandel

2.3.1 Analyse huidige winkelstructuur Het winkelgebied in het centrum van Heerenveen bestaat uit een kernwinkelgebied en enkele aanloopstraten. Belangrijkste element in het kernwinkelgebied is de zogenaamde ‘winkelacht’ die bestaat uit de Dracht, het Van Harenspad/Lindegracht, de Sieversstraat en de Pleinweg met als verbindingsschakel de Minckelersstraat. Deze structuur in de vorm van een acht geeft de beweging van het winkelende publiek door het centrum aan en wordt als een sterke winkelstructuur beschouwd. Naast de winkelacht bevinden zich in het kernwinkelgebied ook de achterkant van de Dracht (oostzijde van de Gedempte Molenwijk), het Molenplein/De Fortuin en verschillende stegen die de Dracht en de Gedempte Molenwijk/De Fortuin met elkaar verbinden. Aanloopstraten in deze structuur zijn de Dracht en de Sieversstraat ten zuiden van de Pleinweg en aan de noordkant de stegen die van de Lindegracht richting het Geerts Willigenplein lopen en de Heideburen/Nieuwburen.

De hoofdwinkelstraat van Heerenveen, de Dracht.

Kernwinkelgebied, met de zogenaamde ‘winkelacht’. plangebied

winkelacht

centrumring

In het centrum van Heerenveen is een redelijk volledig aanbod in de diverse branches van detailhandel. De laatste tien jaar hebben zich positieve ontwikkelingen voorgedaan voor de detailhandel in Heerenveen en er is geen sprake van structurele leegstand. Heerenveen kon profiteren van de gunstige economische conjunctuur en van schaalontwikkelingen in de detailhandelsbranche die in het voordeel werkten van de stedelijke winkelcentra. 2.3.2 Het huidige functioneren van het winkelcentrum De positieverbetering van de Heerenveense detailhandel4 komt het duidelijkst tot uiting in de cijfers over de vloerproductiviteit (de omzet per m2 detailhandelsoppervlak)5. In het detailhandelsonderzoek van 19966 lag de vloerproductiviteit in Heerenveen lager dan het landelijk gemiddelde voor plaatsen van deze omvang. Inmiddels liggen deze cijfers rondom het landelijk gemiddelde.

4

‘Koopstroomonderzoek Friesland 2007’.

5

In bijlage V worden de verschillende vaktermen verklaard.

6

Detailhandelstructuurvisie Heerenveen (1996).

De Minckelersstraat, onderdeel van de winkelacht.

19

20

In de sector ‘modisch recreatief’ is het aanbod groot in vergelijking met andere gemeenten met 30.000 tot 50.000 inwoners. Het ruime aanbod doelgerichte ‘non-food’ en ‘modisch recreatief’ duidt erop dat de functie van Heerenveen in deze sectoren verder reikt dan voor de eigen plaats alleen. De omvang van vooral het niet-dagelijkse aanbod zorgt ervoor dat de inwoners van Heerenveen in hun eigen plaats de aankopen blijven doen. De koopkrachtbinding (het percentage van de bestedingen van de eigen inwoners dat in de plaats zelf terecht komt) is voor de plaats Heerenveen ook op het niveau dat past bij een plaats van deze omvang.

Van afvloeiing van koopkracht (bestedingen van centrumbewoners van Heerenveen in andere centra) in de dagelijkse sector is nauwelijks sprake. In de niet-dagelijkse sector is de afvloeiing gemiddeld.

De koopkrachttoevloeiing (het percentage van de bestedingen in Heerenveen dat van buiten de eigen plaats komt) ligt in de dagelijkse sector in vergelijking met andere plaatsen procentueel bijna twee keer zo hoog. In de niet-dagelijkse sector komt in Heerenveen meer dan de helft van de bestedingen van buiten de kern (56 procent). In vergelijkbare kernen ligt dit percentage rond de vijftig procent. Deze toevloeiing in Heerenveen is vooral afkomstig uit de nabijgelegen kernen. De positie van het centrum van Heerenveen voor de regio is hierdoor op dit moment sterk te noemen. Concurrentie vanuit de omliggende gemeenten neemt wel toe, omdat ook daar aan centrumplannen wordt gewerkt.

2.3.3 De huidige waardering van het winkelcentrum Bij een meer kwalitatieve beoordeling van Heerenveen als winkelcentrum7 is het opvallend dat de waardering voor het winkelcentrum bij de klanten van buiten Heerenveen structureel hoger is dan bij de eigen inwoners. Dit is in vergelijking met centra in andere steden in Friesland een bijzonder onderzoeksresultaat. Bij andere centra is de waardering van deze beide groepen vrijwel gelijk. Hoewel ook ten aanzien van de thema’s gezelligheid en inrichting de waardering van de bezoekende klant hoger is dan die van de eigen inwoner, scoort

inwoners bezoekers Waardering van Heerenveen-Centrum door eigen inwoners en bezoekers.

Arcades ontnemen het zicht op de winkels.

Belangrijke constatering in het kader van de Structuurvisie Centrum-Breed is, dat de ABC-formule (Albert Heijn-Blokker-C&A), en dus in het centrum van Heerenveen het ABC-complex aan de Sieversstraat, verouderd is. Bij deze visie op het toekomstige centrum behoort dan ook een alternatief dat perspectief biedt voor de lange termijn.

7

‘Koopstroomonderzoek Friesland 2007’.

Heerenveen ten opzichte van andere onderzochte kernen aan de lage kant op deze punten. Dit is een belangrijk aspect voor het functioneren van een recreatief winkelgebied. In deze Structuurvisie wordt daar speciale aandacht aan besteed. Heerenveen scoort goed (zowel absoluut als relatief gezien) op het gebied van bereikbaarheid per auto. Het behouden, verbeteren en versterken van de goede bereikbaarheid van het centrum staat in de Structuurvisie centraal. 2.3.4 Het winkelcentrum van Heerenveen in beeld: sterke en zwakke plekken Als sterke punten van de kwaliteit van het winkelcentrum kunnen de volgende aspecten worden genoemd: •H  eldere routing: de Dracht, Sieversstraat, Lindegracht, Pleinweg, Minckelersstraat en het Van Harenspad vormen tezamen een ideale ‘achtlus’ (de winkelacht), die voor consumenten zeer interessant is. Onder voorwaarde van een goede invulling van de winkelstraatwanden is het mogelijk om in een compacte setting een winkelroute te maken zonder twee keer dezelfde route te hoeven lopen. • Een goed aanbod in het modische segment: het modische aanbod is in alle branchesegmenten in het centrum aanwezig wat van groot belang is voor de regionale trekkracht. • Voldoende aanwezigheid van dagelijks aanbod: voor een plaats als Heerenveen, met een primair verzorgingsgebied van ruim 40.000 consumenten, is de combinatie van dagelijks en niet-dagelijks aanbod wenselijk.

Het dagelijks aanbod zit bij voorkeur aan de rand van het centrum en niet midden in de winkelstraten. Op deze punten scoort het huidige centrum een ruime voldoende. • Goede parkeerlocaties: in Heerenveen kan direct tegen het centrum aan geparkeerd worden. Tegenover deze sterke punten staan ook een aantal zaken die om verbetering vragen. • De noordoostelijke lus van de winkelacht: de Sieversstraat ten noorden van de Minckelersstraat kent een matige invulling, mede omdat het Gemeenteplein hier weinig functionele ondersteuning biedt aan de eenzijdige bewinkeling. Dit gebied ontbeert een trekker van formaat. • Matige invulling van de Pleinweg: aan de noordzijde van de Pleinweg bevinden zich geen entrees van winkels die dit gebied opnemen in de winkelroute. Ook de bebouwing van dit deel van het centrum is zeer matig. • Matige uitstraling van de stegen: de matige uitstraling van de stegen maakt de relatie tussen de parkeerlocatie Geerts Willigenplein, en in mindere mate Molenplein, met de winkelacht bijzonder zwak. De betekenis van de genoemde parkeerlocaties als bronpunten van winkelpubliek wordt daardoor beperkt. • De architectonische kwaliteit in de Sieversstraat (waaronder De Passage, de Wettertoer en de hoek Gemeenteplein – Van Harenspad): de toegepaste arcades blokkeren belangrijke zichtlijnen in de straat, waardoor de commerciële uitstraling beperkt is. • De beeldkwaliteit van de Dracht: de Dracht is als hoofdwinkelstraat van het centrum van groot belang. De uitstraling van de panden aan de Dracht is voor verbetering vatbaar. • Het gebrek aan ‘leuke plekken’ en de ‘saaie uitstraling’ van het centrum zijn veel gehoorde geluiden. • Beperkt aantal grotere winkelunits: voor sommige nieuwe en bestaande winkels is het moeilijk om een geschikte plek te vinden in het centrum. Dit geldt met name voor winkelunits van 400 m2 en groter.

2.4 Blik op de Sieversstraat met het ABCcomplex.

De noordkant van de winkelacht.

Wonen

Wonen heeft voor een centrumontwikkeling een belangrijke functie. Het draagt bij aan een vitaal, levendig en sociaal functionerend centrum.

21

2.4.1 Analyse huidige woonfunctie centrum In Heerenveen Centrum staan circa 1750 woningen, iets meer dan negen procent van de totale woningvoorraad van de gemeente. Kenmerkend voor het centrum is het hoge aantal huurwoningen: 78 procent tegenover 46 procent voor de gehele gemeente. In het centrum wonen circa 2600 mensen. Opvallend hoog hierbij is het aantal alleenstaanden (61 procent tegenover een gemeentelijk gemiddelde van 33 procent) en het aantal oudere inwoners (36 procent, twee maal het Heerenveense gemiddelde). Woningen in het centrum van Heerenveen hebben een aantal belangrijke kernkwaliteiten. Het gaat om:

22

meer aan dan een meer reguliere woonwijk. Dit zijn vaak starters op de woningmarkt, werkend of nog studerend, en hun levensstijl sluit niet altijd even goed aan bij die van de doorsnee woonwijkbewoner. Ventiel van de woningmarkt Regelmatig worden de gemeente en de lokale woningcorporaties geconfronteerd met de wens om snel en voor een kortere periode in woonruimte te voorzien. Het centrum van Heerenveen kent een woningvoorraad die hiervoor geschikt is. Het gaat daarbij zowel om huurappartementen in de lagere en de hogere prijsklassen als om wonen boven winkels. Bovendien kent het centrum een relatief hoge dynamiek, en kan daardoor een hoge doorloopsnelheid veel beter het hoofd bieden dan meer reguliere woonwijken.

Betaalbaar wonen Het centrum van Heerenveen kent een aanzienlijk aanbod in goedkope huurwoningen. Dit zijn woningen die niet altijd meer voldoen aan de eisen van deze tijd en ook niet altijd passen binnen de gewenste ruimtelijke structuur. Voor veel van de mensen die nu in een goedkope huurwoning in het centrum wonen, spreekt de nabijheid van het centrum met bijbehorende voorzieningen

Seniorenwoningen Vooral aan de rand van het centrum is de afgelopen jaren een aanzienlijk aantal appartementen gerealiseerd dat bewoond wordt door hogere leeftijdsgroepen (70-75+). Zo wordt aan oudere Heerenveners een comfortabele levensloopbestendige woning geboden op loopafstand van alle wenselijke voorzieningen.

Wonen in het centrum van Heerenveen: Sieversstraat.

Wonen in het centrum: de Vlinderbuurt.

2.4.2 Vigerend beleid Streekplan Fryslân, ‘Om de kwaliteit fan de romte’ In het kader van het Streekplan Fryslân wordt woningbouw boven autonome groei geconcentreerd in zes bundelingsgebieden. Heerenveen-Joure is één van deze bundelingsgebieden en heeft daarmee de taak de regionale woningbehoefte mede op te vangen. Bij dit bundelingsbeleid kiest de provincie voor het zoveel mogelijk concentreren van woningbouw binnen het bestaande bebouwde gebied. Op deze wijze wil men bijdragen aan een efficiënt gebruik van de ruimte en daarmee aan een duurzame ruimtelijke inrichting. De provincie streeft ernaar dat (voor stedelijke kernen) ten minste dertig procent van de netto woningtoename in bestaand bebouwd gebied plaatsvindt. Gemeentelijk Woonplan ‘De Ambitie Plus’ (2006) In het huidige Woonplan zet de gemeente Heerenveen in op een differentiatie van het aanbod van woningen en woonmilieus, onder andere door middel van het uitbreiden van centrumstedelijke woonmilieus. Het versterken van de ruimtelijke kwaliteit in bestaande wijken (inclusief het centrum) is ook een belangrijk thema. Het centrum wordt benoemd als een locatie waar met name voor kwalitatief goede appartementen voor senioren ruimte moet worden ge-

Wonen boven winkels.

zocht. Hierbij dient echter wel een kanttekening geplaatst te worden. Eerder al is geconstateerd dat de groep senioren nu al sterk vertegenwoordigd is in het centrum. Dit feit, in combinatie met de doelstelling om in te zetten op gemêleerde wijken qua samenstelling van bevolking en leefstijl, maakt een verbreding van de beoogde doelgroepen wenselijk. Mede om deze reden is het tevens wenselijk een evenwichtig aanbod in prijsklassen, woningtypen en huur en koop te realiseren. Woonconvenant gemeente Heerenveen 2009-2013 In het Woonconvenant heeft de gemeente met de twee woningcorporaties (Accolade en WoonFriesland) een aantal afspraken vastgelegd over de gewenste minimale omvang van de sociale woningvoorraad in de gemeente Heerenveen. Ten eerste is afgesproken dat de huidige omvang van de voorraad betaalbare huurwoningen op peil dient te blijven. Worden sociale huurwoningen aan de voorraad onttrokken, dan dient in principe een zelfde aantal te worden teruggebouwd. Daarnaast is afgesproken dat van de toename van de woningvoorraad dertig procent in de betaalbare prijsklassen (zowel huur als koop) dient te zijn.

Wonen aan het Geerts Willigenplein .

23

Startnotitie Strategische Woonvisie Heerenveen 2009-2025 In de Startnotitie Strategische Woonvisie Heerenveen 2009-2025 wordt een analyse gemaakt van de bevolkingsontwikkeling waarvan de verwachte woonvraag is afgeleid. Geconstateerd wordt dat door de afname van de bevolkingsgroei in Nederland er meer evenwicht in de woningmarkt ontstaat en dat de woningmarkt een omslag van een aanbodsgestuurde naar een vraaggestuurde markt maakt, waardoor er aan de aanbod kant beter ingespeeld zal moeten worden op de behoefte aan onderscheidende woonmilieus en woningtypen. In het woningbouwprogramma voor het centrum van Heerenveen speelt deze benadering een belangrijke rol. 2.4.3 Trends en ontwikkelingen De A7-zone, en daarbinnen zeker Heerenveen, kent een dusdanig sterke combinatie van een gunstige ligging, goed imago, aanwezige voorzieningen en sociaal-economische kracht dat het fenomeen krimp hier niet voor circa het jaar 2035 aan de orde zal zijn. Heerenveen kent een langjarig positief migratiesaldo zowel ten opzichte van de omringende gemeenten, als de rest van de provincie als de rest van het land. Het afgelopen decennium heeft Heerenveen een vestigingsoverschot van ongeveer 1500 mensen gekend. De groei van bevolking en woonvraag in de komende jaren zal echter minder groot zijn dan in het verleden. Dit betekent dat in de gemeente in de komende jaren wordt

Grafiek: bevolkingsontwikkeling in Heerenveen.

24

uitgegaan van een toename van de woningvoorraad (nieuwbouw min sloop) van gemiddeld circa 150 woningen per jaar ten opzichte van ruim 180 per jaar in de afgelopen 10 jaar (zie paragraaf 1.1). Bouwen in het centrum van een stedelijke kern als Heerenveen brengt met zich mee dat een specifiek soort woningen in een specifiek soort woonomgeving voor een specifiek publiek wordt gebouwd – een meer gedifferentieerd aanbod dus. Naast de verschuiving in kwantitatieve zin zal namelijk ook in kwalitatieve zin de vraag verschuiven. Cruciaal daarbij is de verschuiving in de leeftijdsverdeling van de bevolking. Het gaat dan vooral om de groep mensen in de leeftijd tussen 50 en 75 jaar. In 2008 was het aandeel van deze groep ‘medioren/empty nesters’ (kinderen zijn het huis uit) in de totale bevolking in de gemeente Heerenveen nagenoeg gelijk aan dat van de leeftijdsgroep van 30-50 jaar (29,0 procent tegenover 28,5 procent). In 2025 is deze oudere groep bijna anderhalf maal zo groot als de groep mensen tussen 30 en 50 jaar die in de ‘gezinsfase’ zit (34,5 procent tegenover 23,4 procent)8. Het overgrote deel (87%) van de groep empty nesters/medioren in de gemeente Heerenveen woont in een eengezinswoning9. Vaak hebben de mensen de woning betrokken toen er sprake was van een gezinssituatie en blijven ze er wonen nadat de kinderen zelfstandig zijn gaan wonen. Een deel van deze grote groep zal interesse hebben voor een andere manier van wonen. Een meer stedelijke vorm van wonen, nabij het centrum en bijvoorbeeld in aantrekkelijke en ruime appartementen, kan hierin voorzien. Deze stelling wordt ondersteund door het meest recente Woningbehoefte Onderzoek van de provincie Fryslân. Hieruit blijkt dat er in Heerenveen een substantiële vraag is naar binnenstedelijke woonvormen (zoals appartementen in koop en huur). De aard en omvang van deze vraag en de geleidelijkheid waarmee demografische ontwikkelingen optreden, vragen wel om een geleidelijke realisatie van het woningbouwprogramma. Tevens geeft het een extra argument aan de wenselijkheid om een goede mix van prijscategorieën, eigendomsvormen en grondgebonden en hoogbouw te realiseren. Daarmee zijn de randvoorwaarden voor het realiseren van een aantal sterke nieuwe ‘woonproducten’ aanwezig en vanuit woningmarktperspectief wenselijk. Ook is het wenselijk om onderscheidende woonvormen en woonmilieus te realiseren, omdat deze de doorstroming op de woningmarkt bevorderen en daarmee aan Heerenveners met minder financiële draagkracht de mogelijkheid geven wooncarrière te maken.

8

CBS Pearl prognose. CBS Statline 2008.

9

Woningbehoefte Onderzoek Fryslân (WOBOF 2007).

2.5

Cultuuraccommodaties

2.5.1 Inleiding In 2007 heeft de gemeenteraad het cultuurbeleid voor Heerenveen in de komende jaren vastgesteld met de beleidsnota ‘Op maat: kunst- en cultuurnota Heerenveen 2007-2017’. In deze Cultuurnota is duidelijk aangegeven dat de culturele instellingen een belangrijke bijdrage leveren aan een leefbaar en vitaal centrum. Cultuur is belangrijk in het bepalen van de identiteit en de sfeer van het centrum. Cultuur in Heerenveen bewijst zich als sociaal bindmiddel, als middel tot vermaak en educatie, als instrument voor de vestiging van bedrijven (c.q. als trekker voor de zogenaamde ‘creatieve klasse’) en als trekker van publiek uit de regio en van toeristen. In het onderzoek naar accommodatiebehoeftes van de vier professionele culturele instellingen in Heerenveen - te weten het Posthuis Theater, het Centrum voor de Kunsten a7, de Openbare Bibliotheek en het museum Willem van Haren - zijn deze aspecten dan ook betrokken. In de Cultuurnota is, als centraal speerpunt, gekozen voor het bevorderen van cultuurparticipatie door zoveel mogelijk burgers van alle leeftijden, uit alle sociale milieus, wonend in de centrale kern of in de dorpen. ‘Participatie’ is niet alleen actief meedoen met, of gebruik maken van. Het heeft ook alles te maken met het leven in bebouwde omgeving waarin kwalitatief hoogwaardige, nieuwe stedenbouwkundige ontwikkelingen gepaard gaan met aandacht voor waarden vanuit de cultuurhistorie en van het cultureel erfgoed. Deze insteek van de Cultuurnota betekent dat Heerenveen zich op het gebied van cultuur hoofdzakelijk op de bevolking van eigen gemeente en het verzorgingsgebied daaromheen

Theatervoorstelling in het Posthuis Theater.

De bibliotheek.

richt. Wat betreft bovenlokale voorzieningen moet vooral gedacht worden aan een cultureel aanbod dat complementair is aan andere stedelijke centra in Friesland. Naar aanleiding van de Cultuurnota en de concrete huisvestingswensen van de culturele instellingen is een accommodatieonderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om de betrokken professionele culturele instellingen verbeterd te kunnen huisvesten. Een analyse van de huidige situatie (zie paragraaf 2.5.2 hierna) vormde het startpunt van dat onderzoek. 2.5.2 Huidige stand van zaken accommodatie professionele culturele instellingen Bibliotheek De huidige fysieke ruimte van de bibliotheek is te beperkt om de noodzakelijke functies (de ontmoetings- en verblijfsfunctie, het integraal aanbieden en ontsluiten van informatie en het organiseren van literaire, educatieve en informatieve activiteiten) goed te kunnen uitoefenen. Daarnaast wordt de bibliotheek op de huidige locatie door de relatief drukke Koornbeursweg gescheiden van het winkelcentrum, waardoor de interactie tussen het (winkel)centrum en de bibliotheek wordt beperkt. Om de interactie tussen de bibliotheek en het centrum tot stand te brengen is een verplaatsing van de bibliotheek van de huidige locatie meer naar het centrum sterk aan te raden. Een minder gewenste optie is het uitbereiden van de bibliotheek op de huidige locatie. Centrum voor de Kunsten a7 Uit het accommodatieonderzoek blijkt, dat de ambities van het Centrum voor de Kunsten a7 niet worden ondersteund door de huidige accommodatie of zelfs voor een deel onmogelijk worden gemaakt. Het Centrum voor de Kunsten a7 is gehuisvest op twee locaties (muziek en dans in De Rinkelbom in de woonwijk De Greiden en beeldende vorming in het creativiteitscentrum De Cirkel in de Heerenveense School). De mogelijkheden voor beeldende vorming in het gebouw van de Heerenveense School zijn beperkt. Bij handhaving van de huidige functies in De Rinkelbom is investering in het huidige gebouw aan de orde. De doelstelling is om één organisatie met één imago te zijn en verschillende activiteiten in één centrum onder te brengen. Hiermee kan de synergie tussen muziek, dans en beeldende vorming optimaal tot stand worden gebracht.

25

Posthuis Theater Het Posthuis Theater, één van de vier professionele theaters in Friesland, is een relatief klein theater met 400 zitplaatsen. In het kader van het accommodatieonderzoek is geconcludeerd dat het Posthuis Theater prima functioneert en een belangrijke bijdrage levert aan de culturele identiteit van het centrum van Heerenveen. Om het Posthuis Theater aan de moderne eisen te laten voldoen, is een aantal aanpassingen aan het gebouw zeer gewenst, namelijk vergroting van de beenruimte op het balkon, verbetering van de kantoorruimte en een lift naar de verdieping. Museum Willem van Haren De gemeente Heerenveen heeft de taak van het Museum Willem van Haren als volgt geformuleerd: “Het conserveren en onderzoeken van de sociale en culturele geschiedenis van Heerenveen en omgeving en het uitdragen van kennis en informatie”. Het Museum heeft zich tot een belangrijk cultuurhistorisch streekmuseum ontwikkeld. De collectie Domela Nieuwenhuis die in het Museum Willem van Haren onderdak heeft gevonden, heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan deze ontwikkeling. In de Kunstruimte organiseert de werkgroep beeldende kunst exposities en er is een beeldentuin. Het Museum is de hoofdgebruiker van ‘De Heerenveense School’; de accommodatie biedt voldoende mogelijkheden om het Museum adequaat te kunnen blijven huisvesten. 2.5.3 Functies culturele instellingen in het centrum van Heerenveen De volgende inzichten zijn uit het onderzoek naar cultuuraccommodaties naar voren gekomen: • Culturele instellingen zijn een ontmoetingsplek: alle culturele instellingen be-

nadrukken dat in de toekomst hun functie als ontmoetingsplek nog belangrijker zal worden. Dit sluit aan bij het speerpunt in de Cultuurnota om cultuurparticipatie te vergroten. Het is evident dat voor de culturele instellingen optimale bereikbaarheid en een locatie met een optimale uitstraling van groot belang is. • Culturele instellingen zijn een middelpunt voor het centrum: bij de culturele instellingen in het centrum is er vaak sprake van ‘combinatiebezoek’ dat van meerwaarde is voor het centrum. Een bezoek aan de bibliotheek wordt bijvoorbeeld vaak gecombineerd met andere activiteiten in het centrum en in het geval van het Posthuis Theater is er een duidelijke relatie met de omliggende horecabedrijven. • Cultuur brengt sfeer en identiteit: uit verschillende studies blijkt dat cultuur een belangrijke bijdrage kan leveren aan de sfeer en de identiteit van een stad en aan de waardering die men heeft voor die stad. In de toekomst wordt verwacht dat dit aspect nog belangrijker wordt. 2.6

Horeca

2.6.1 Analyse huidige situatie De horeca in Heerenveen is voor een belangrijk deel geconcentreerd in het centrum. Aan de noordzijde van het centrum, rondom Breedpad, Oude Koemarkt, Vleesmarkt en Amelius van Oenemapark, bevindt zich het ‘uitgaansgebied’, een concentratie van cafés en restaurants. Aan de westkant van het centrum, aan de Gedempte Molenwijk, is een concentratie van vooral avonden nachthoreca met een discotheek, coffeeshops en speelhallen te vinden. Verder zijn in het centrum op enkele plekken restaurants en grand cafés aanwezig, zoals aan de Dracht, het Gemeenteplein en de Lindegracht. In het Horecabeleidsplan (vastgesteld in 2002) is bewust gekozen voor het zoveel mogelijk bij elkaar houden van de horeca. De concentratie van horeca heeft de afgelopen jaren goed gefunctioneerd en heeft niet geleid tot grootschalige problemen. Vooral de nabijheid van diverse soorten horeca, in combinatie met bijvoorbeeld het Posthuis Theater, betekent dat de verschillende soorten horecagelegenheden goed van elkaar kunnen profiteren.

Heerenveense school/Museum Willem van Haren.

26

Het Posthuis Theater.

Buiten het centrum bevinden zich enkele horecagelegenheden met specifieke kenmerken. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het Hajé Hotel, Sir ‘ Sebastian, De Koningshof, het Heidehof Hotel en Hotel Tjaarda in Oranje-

Het uitgaanscentrum, de Oude Koemarkt.

Terrasjes Gemeenteplein.

Terrasjes Achter de Kerk.

Nieuw gerenoveerde horecagelegenheid (‘Paul Kruger’).

27

woud. Een bijzondere positie in het horecabeeld wordt verder ingenomen door het Sportstadgebied. Hier zijn verzoeken om autonome horecavestigingen te mogen plaatsen vanuit bovenomschreven beleid steeds afgewezen. Uitsluitend in directe relatie tot de aanwezige sportgerelateerde voorzieningen in het gebied is horeca toegestaan. In het onderzoek dat is verricht voor het Horecabeleidplan, is geconstateerd dat het totale aantal horecabedrijven in Heerenveen op dat moment hoog was; na Leeuwarden het grootste aantal van Friesland. Deze ruime vertegenwoordiging had vooral betrekking op het aantal cafés en discotheken. Het aantal spijsverstrekkers, maaltijdverstrekkers en hotels bleef in 2002 juist wat achter bij vergelijkbare referentiegemeenten in het land. Deze cijfers illustreren de betekenis van Heerenveen als (regionaal) uitgaanscentrum. 2.6.2 Ontwikkelingen Sinds 2002 heeft zich met name op het vlak van de spijs- en maaltijdverstrekkers een groei voorgedaan, zowel in de sfeer van de detailondersteunende daghoreca in het kernwinkelgebied (broodjeszaken, ijssalons etc.) als ten aanzien van de restaurants in het uitgaansgebied aan de noordzijde van het centrum. Geconcludeerd kan worden dat er sprake is geweest van een kwalitatieve versterking van het totale horecabeeld die zowel aan de winkelfunctie als de uitgaansfunctie ten goede komt.

2.7

Kantoorontwikkeling

2.7.1 Inleiding In de afgelopen tien à vijftien jaar heeft een forse groei in kantoorruimte plaatsgevonden in Heerenveen, dit in verband met de snelle (werkgelegenheids)groei in zowel de zakelijke als de publieke dienstverleningssectoren. Deze ontwikkelingen zijn een direct gevolg op de functie van Heerenveen als stedelijk centrum met een belangrijke regionale functie. In het stationsgebied en aan de K.R. Poststraat is in de periode 1995 - 2001 ruim 35.000 m2 bruto vloeroppervlak (bvo) aan nieuwe kantoren gerealiseerd. In de periode daarna is kantoorontwikkeling in het Sportstadgebied geconcentreerd en in de jaren 2006 - 2009 is daar nog 35.000 m2 bvo kantoren bij gekomen. In het centrum zelf gaat het vooral om kleinschalige kantoren die binnen of aan de rand van het kernwinkelgebied zijn gevestigd en waar voor klanten goede bereikbaarheid met openbaar vervoer, fietsend of lopend van belang is. 2.7.2 Uitgangspunten op basis van vigerend beleid In het huidige beleid gelden de volgende uitgangspunten ten aanzien van

In de sfeer van de ‘natte’ horeca heeft zich een andere ontwikkeling voorgedaan, met per saldo een lichte afname van het aantal bedrijven. In de Gedempte Molenwijk legt de specifieke concentratie van de avond- en nachthoreca, mede vanwege de slechte kwaliteit van bebouwing en openbare ruimte, druk op de leefbaarheid. 2.6.3 Opgave Eerdere plannen voor herstructurering van de Gedempte Molenwijk om de gewenste kwalitatieve versterking te realiseren, zijn niet haalbaar gebleken. Vervolgens is door de gemeente en de twee woningcorporaties besloten om bij de vaststelling van nieuwe uitgangspunten voor de herontwikkeling van het gebied Centrum-West de woonfunctie hier dominant te maken. In het kader van deze Structuurvisie is de opgave om - op basis van de nieuwste, overeengekomen uitgangspunten - een haalbaar plan te ontwikkelen dat de beoogde verbetering in ruimtelijke kwaliteit wel mogelijk maakt. Kantoren aan de invalsweg K.R. Poststraat.

28

kantoorontwikkeling in Heerenveen: • De zakelijke en publieke dienstverleningssectoren zijn ook in de toekomst een belangrijk en groeiend element in de Heerenveense economie. • Nieuwe kantoorontwikkeling in Heerenveen moet (ook) in de komende jaren worden geconcentreerd binnen de driehoek: stationsgebied-K.R. PoststraatSportstadgebied-centrum. In de periode tot circa 2018 zal nieuwe kantoorontwikkeling vooral plaatsvinden in het Sportstadgebied waar in het Masterplan Sportstad rekening wordt gehouden met in totaal circa 65.000 m2 bvo kantoren. • In het winkelgebied wordt vooral rekening gehouden met incidentele, kleinschalige kantoorontwikkeling (gemiddeld circa 1.000 m2 bvo per jaar). •C  onform het Streekplan wordt uitgegaan van kantoorontwikkeling in Heerenveen van gemiddeld 5.000 m2 bvo per jaar voor de periode 2000 t/m 2009 en 3.000 – 4.000 m2 bvo per jaar van 2010 t/m 2015. Tevens wordt in het Streekplan uitgegaan van grootschalige dienstverleningsbedrijven alleen in de provinciale hoofdstad Leeuwarden met ruimte in de stedelijke centra als Heerenveen voor middelgrote en kleine kantoren (tot circa 2.500 m2 bvo).

2.7.3 Ontwikkelingen en trends Voor toekomstige kantoorontwikkeling in Heerenveen zijn twee factoren relevant. De eerste factor is de groei in de zakelijke en publieke dienstverleningssector. Het uitgangspunt is dat door de gunstige ligging van Heerenveen en haar rol als stedelijke centrum in de regio (zie paragraaf 1.1) deze trend zich op de middellange en lange termijn zal voortzetten. De tweede factor is de katalyserende werking die uitgaat van het Sportstadgebied. De kantoorontwikkeling in het Sportstadgebied voltrekt zich sneller dan verwacht. In 2009 zullen meer dan de helft van de in totaal geplande 65.000 m2 bvo kantoren reeds gerealiseerd zijn. De dynamiek die is ontstaan als gevolg van de ontwikkeling van Sportstad biedt ook in de toekomst nieuwe kansen voor doorgroei in de zakelijke dienstverleningssector in Heerenveen. Om ook op de langere termijn te kunnen blijven voldoen aan de marktvraag wordt in het kader van deze Structuurvisie rekening gehouden met de mogelijke behoefte aan nieuwe locaties voor kantoorontwikkeling in de toekomst.

Kantoren aan de Trambaan.

Kantorenboulevard Sportstad.

29

3. 3.1

AMBITIES Integrale ambities

3.1.1 Een sterk en aantrekkelijk centrum voor iedereen In het centrum van Heerenveen... ...is het gezellig. We zorgen voor meer gezelligheid en sfeer in het centrum. ...is er plaats voor iedereen. We streven naar een sociaal centrum waar verschillende doelgroepen en leeftijdsgroepen met plezier kunnen wonen, winkelen en boodschappen doen en gebruik maken van diverse horeca, culturele en recreatieve voorzieningen. ...is het kleurrijk en divers. We zorgen voor een functiemix, met aantrekkelijk wonen, winkelen, verkeer en openbare ruimte. ...is de balans hersteld. We herstellen de balans tussen de relatief achtergebleven centrumontwikkeling ten opzichte van de overige ruimtelijk-economische ontwikkeling in Heerenveen die de afgelopen periode een groeispurt heeft doorgemaakt.

3.2

Ambities per thema

3.2.1 Ruimtelijke structuur en ruimtelijke kwaliteit

In het centrum van Heerenveen... ...voert kwaliteit de boventoon. We geven een kwaliteitsimpuls aan het centrum: kwaliteit van het winkelaanbod, van de openbare ruimte, van het woonmilieu en van de diverse centrumvoorzieningen. ...wordt gebouwd voor de toekomst. We investeren in het centrum met het oog op de lange termijn. ...wordt duurzaam en klimaatbestendig ontwikkeld. We vinden duurzaamheid, aandacht voor milieu en klimaat belangrijke aspecten bij de centrumontwikkelingen.

In het centrum van Heerenveen... ...is het mooi en sfeervol. We verhogen de belevingswaarde van het centrum door bij de ontwikkeling en verbetering van openbare ruimte, winkels, horeca, cultuur en wonen het accent te leggen op sfeer en kwaliteit. ...staat cultuurhistorie hoog in het vaandel. We laten de kwalitatief hoogwaardige nieuwe stedenbouwkundige ontwikkelingen samengaan met aandacht voor waarden vanuit de cultuurhistorie waaronder de ontstaansgeschiedenis van Heerenveen. ...is de oude historie van Heerenveen goed zichtbaar. We benutten en accentueren het historische architectuurbeeld en de uitstraling in de oudere winkelstraten (met name de Dracht en Lindegracht) en in de openbare ruimte. ...zijn leuke dwaalroutes. Belangrijke plekken in het centrum worden (weer) met elkaar verbonden. ...vind je onderscheidende, moderne architectuur. We besteden bij verbouw en herontwikkeling veel aandacht aan het architectonisch ontwerp en de uitstraling van de nieuwe gebouwen.

3.1.3 Een sterke verbinding met Sportstad

3.2.2 Verkeer en vervoer

Het centrum van Heerenveen... ...genereert interactie met Sportstad. We verbinden het centrum aan het Sportstadgebied door te kiezen voor een geheel nieuwe, aantrekkelijke ruimtelijke invulling van het tussengebied (Vlin-

In het centrum van Heerenveen... ...is de bereikbaarheid goed. We zorgen voor een goede ontsluitingsstructuur zodat fietsers, voetgangers en automobilisten het centrum van Heerenveen goed kunnen bereiken. Daar-

3.1.2 Een centrum waar kwaliteit en duurzaamheid voorop staan

30

derbuurt). ...is het centrum van een ‘Stad van Sport’. We benutten optimaal de kansen die het centrum biedt om bij te dragen aan Heerenveen als ‘Stad van Sport’. Bijvoorbeeld in de openbare ruimte, in de culturele sfeer en publieke activiteiten en door middel van initiatieven van bijvoorbeeld de gemeente, burgers, ondernemers, woningcorporaties en cultuurinstanties.

naast is het centrum goed bereikbaar per openbaar vervoer. ...is parkeren goed geregeld. We realiseren voldoende en optimaal gesitueerde parkeervoorzieningen voor auto’s en fietsen in het centrum. ...hebben fietsers een streepje voor. We stimuleren het fietsgebruik. 3.2.3 Detailhandel In het centrum van Heerenveen... ...is het leuk winkelen. We versterken de positionering van Heerenveen als winkelstad voor eigen inwoners en in de regio. ...kun je voor een breed winkelaanbod terecht. We behouden en versterken een goede mix en spreiding van dagelijkse en niet-dagelijkse voorzieningen in een compact winkelgebied. ...is de ‘winkelacht’ de leidende winkelroute. We zorgen voor een volledige en aantrekkelijke invulling van de winkelacht waarbij bronpunten en trekkers optimaal over het centrum zijn verdeeld. ...staat bij nieuwe ontwikkeling het huidige (winkel)centrum voorop. We stemmen de winkelvoorzieningen elders in Heerenveen af op de detailhandelontwikkeling in het centrum. Overige detailhandelontwikkeling zal aanvullend moeten zijn aan de winkelacht. 3.2.4 Wonen In het centrum van Heerenveen... ...is het aantrekkelijk wonen. We ontwikkelen het centrum als een zich op regionaal schaalniveau onderscheidend, centrumstedelijk woonmilieu. ...wonen verschillende typen mensen. We zorgen ervoor dat het centrum een diversiteit aan woonmilieus biedt en voldoet aan de vraag van verschillende doelgroepen die graag in het centrum van Heerenveen willen wonen. ...houden bewoners het centrum levendig en leefbaar. We laten wonen een belangrijke rol spelen in het bevorderen van een leefbaar en aantrekkelijk centrum.

3.2.5 Horeca In het centrum van Heerenveen... ...zijn sfeervolle cafés en levendige terrassen. We faciliteren de bijdrage van de horeca aan een leefbaar, sfeervol en vitaal centrum. ...is een gezellig uitgaangsgebied. We zorgen voor een herkenbaar uitgaansgebied met variatie en mogelijkheden. ...is het uitgaangsgebied compact. We concentreren de horeca om de verspreiding van bezoekersstromen te voorkomen. 3.2.6 Cultuuraccommodaties In het centrum van Heerenveen... ...zitten de culturele instellingen op hun plek. We huisvesten de verschillende (professionele) culturele instellingen in Heerenveen optimaal om zich te kunnen ontplooien. ...heeft cultuur een verbindende rol. We zorgen voor sterkere culturele instellingen zodat ze in hun functie als ontmoetingsplek bijdragen aan een aantrekkelijke en vitaal centrum. ...staan de culturele instellingen samen sterk. We faciliteren de synergiemogelijkheden tussen de verschillende culturele instellingen. 3.2.7 Kantoorontwikkelingen In het centrum van Heerenveen... ...is plaats voor kleinschalige kantoren. We faciliteren de ontwikkeling van kleinschalige kantoren in of aan de rand van het centrum. ...is op de langere termijn verdere kantoorontwikkeling mogelijk. We faciliteren verdere kantoorontwikkeling wanneer die aanvullend is op het Sportstadgebied.

31

32

4. 4.1

ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN PER THEMA Ruimtelijke structuur/openbare ruimte

De visie op het versterken van de ruimtelijke kwaliteit van het centrum van Heerenveen is in hoofdzaak opgebouwd uit vier onderdelen: 1) Strategische ingrepen in de ruimtelijke structuur. 2) Versterken van de openbare ruimte. 3) Aanpak van een aantal zwakke schakels in het huidige centrum. 4) Stimuleren van architectonische kwaliteit. Met deze vier onderdelen worden de eerder gesignaleerde knelpunten (zie paragraaf 2.1.7) aangepakt en nieuwe kwaliteiten toegevoegd. Op de bijgevoegde plankaart wordt het Voorlopig Ontwerp van de Structuurvisie weergegeven. 4.1.1 Strategische ingrepen in de ruimtelijke structuur Met twee grootschalige – strategische – ingrepen aan de randen van het centrum wordt een forse impuls aan de ruimtelijke kwaliteit van het centrum gegeven. Een eerste ingreep betreft het realiseren van een nieuw Stadsplein, gecombineerd met een nieuw park, aan de oostzijde van het centrum. De rafelrand in de omgeving Gashoudersplein, Burgemeester Kuperusplein en Van Kleffenslaan krijgt hiermee een nieuwe stedenbouwkundige opzet. Het levert tevens een krachtige koppeling met het Sportstadgebied op. Een tweede strategische ingreep betreft de plannen voor Centrum-West die een aanzienlijke verbetering in de ruimtelijke kwaliteit aan de westzijde van het centrum tot doel hebben. Beide ingrepen hebben tevens tot doel de randen van het centrum, de zogenaamde rafelranden, een aantrekkelijkere uitstraling te geven. De ingrepen worden hieronder nader omschreven.

ren/Heideburen. • Parklijn langs de noordzijde van het nieuwe park. • Allee langs de zuidzijde van het nieuwe park. • Stedelijke as langs de Atalantastraat/Koornbeursweg. Via de verbinding langs de Schoterlandse Compagnonsvaart/Nieuwburen zal zowel de koppeling van het centrum met het station (via het Arrivaterrein), als met het Sportstadgebied worden gemaakt. De allee door het park wordt de belangrijkste nieuwe verbinding, een spannende brede wandelroute vanaf het nieuwe Stadsplein naar het Sportstadgebied. Stadsplein Het nieuwe Stadsplein vormt het nieuwe hart van het centrum. Het plein ontstaat door het huidige Burgemeester Kuperusplein te bebouwen en direct ten noorden hiervan een nieuwe open ruimte te creëren waarop het nieuwe plein wordt gesitueerd. De daar nu aanwezige bebouwing moet hiervoor wijken. Het wordt een besloten, eigentijds en levendig stadsplein waarop uiteenlopende activiteiten georganiseerd kunnen worden. Het plein ligt ideaal gesitueerd aan de winkelacht en vormt het startpunt van de twee nieuwe verbindingen

Nieuwe verbindingen tussen het centrum en het Sportstadgebied Momenteel vormen de Nieuwburen en de Atalantastraat de enige verbindingen tussen het centrum en het Sportstadgebied. De geplande ontwikkelingen in het centrum en het Sportstadgebied geven aanleiding voor het toevoegen van twee nieuwe verbindingen voor voetgangers en fietsers via de Vlinderbuurt. Om deze verbindingen mogelijk te maken, zullen de flats in de Vlinderbuurt echter moeten wijken. Van noord naar zuid ontstaat de volgende reeks oost-west verbindingen: • Schoterlandse Compagnonsvaart: historische waterlijn langs de Nieuwbu-

Visie op de ruimtelijke structuur.

Impressie vogelvlucht oost-west.

33

34

richting het Sportstadgebied. Aan de zuidzijde komt de nieuwe bebouwing op het huidige Burgemeester Kuperusplein. Aan de noordzijde zal het gebouw ‘De Passage’ aan de zijde van het nieuwe Stadsplein worden verbouwd zodat een ‘voorkantsituatie’ ontstaat. Aan de oostzijde van het plein komt een nieuw stadsblok aansluitend op het appartementengebouw aan de Van Kleffenslaan. Doordat het plein aan drie zijden een nieuwe bebouwingswand krijgt, kan goed gestuurd worden op de ruimtelijke kwaliteit. De westzijde wordt gevormd door de bestaande bebouwingswand langs de Sieversstraat, waarbij een kwaliteitsverbetering van de hoek Pleinweg/Sieversstraat wordt beoogd. Aan de noordzijde wordt het nieuwe stadsplein gekoppeld aan het Ernst van Harenplein via een nieuw aan te leggen verbinding (voor voetgangers en fietsers). Gekoppeld aan deze verbinding wordt de oude begraafplaats (‘het groene veld’ bij het Gashoudersplein) omgevormd tot een besloten hof door de bouw van het Cultuurhuis (zie paragraaf 4.6.2). Het Cultuurhuis krijgt hiermee een strategische plek in het centrum, in de nabijheid van het Museum Willem van Haren, het nieuwe Stadsplein en één van de nieuwe lijnen tussen het centrum en het Sportstadgebied. Aan de zuidzijde van het Cultuurhuis ontstaat een aantrekkelijke buitenruimte als onderdeel van het nieuwe park, waar bijzondere activiteiten vanuit het Cultuurhuis kunnen plaatsvinden. De nieuwe hof aan de achterzijde kan op een aantrekkelijke manier worden begrensd met het Cultuurhuis en de hier op de begane grond gelegen functies. Sluitstuk van de nieuwe hof aan de westzijde vormt de verbouwing van het ABC-complex, waarbij ruimte ontstaat voor het realiseren van een nieuwe wand aan de westzijde van het hof. Hiermee wordt een sterke kop aan het plein worden gemaakt, tevens zichtpunt vanuit het Sportstadgebied over de ‘parklijn’ langs de noordrand van het park. Een bebouwingsaccent is hier op zijn plaats. ‘Vlinderpark’ De wens voor een sterkere relatie tussen het centrum en het Sportstadgebied en het streven naar een wervend en openbaar karakter van de Vlinderbuurt vormen mede de aanleiding voor de aanleg van een compact nieuw stadspark dat in het kader van deze Structuurvisie de naam van ‘Vlinderpark’ krijgt. ‘Opgespannen’ tussen twee verbindende lijnen in oost-west richting vormt het park een ruimte van formaat met een hoge verblijfskwaliteit. Onderdeel van het park is een ‘allee’ (zie hieronder). Het park vervult de volgende functies:

Impressie Stadsplein noordzijde.

•K  oppeling van het centrum met het Sportstadgebied (met de mogelijkheid van het nieuwe Thialf in de ‘Noordplot’) via een aantrekkelijke publieke ruimte. • Aanvulling op de pleinenreeks in het centrum: een ‘kralensnoer’ langs de denkbeeldige diagonaal tussen station het centrum en het Sportstadgebied. Het park vormt hierin een unieke ruimte. • Koppeling van de groenstructuren in de omgeving: aan de zuidzijde aan de karakteristieke Le Roy tuinen en aan de groenzone langs de westzijde van het Sportstadgebied. Aan de noordzijde koppeling aan het park rond Huize Voormeer. Door de overgangen tussen deze verschillende groene structuren te versterken met onder andere aantrekkelijke en functionele langzaam ver-

Verbindingen in de openbare ruimte. plangebied historische structuur en winkelacht historische (water)structuur centrumring

plein groene ruimte parkeerterrein verbinden station en sportstad

35

• •

•

• •

keersverbindingen, kunnen ze samen het stadspark van Heerenveen gaan vormen. Verbinding tussen de lange noord-zuid lijnen in de structuur van Heerenveen. Zo ontstaat een sterke ruimtelijke samenhang in dit gebied. Gebruiksmogelijkheden van de open ruimte: onder meer buitenactiviteiten van het Cultuurhuis, (sport)activiteiten voor jong en oud, rustplekken, evenemententerrein/kermis en buitenactiviteiten gekoppeld aan een eventueel nieuw Thialf IJsstadion in het Sportstadgebied. Met name hiervoor is het van belang dat het park meer is dan alleen de verbindende lijn met dubbele bomenrijen. Juist de open ruimte geeft een toegevoegde waarde met ruime gebruiksmogelijkheden. Herkenbare ruimte die de basis vormt (of eigenlijk, het dak) van een omvangrijke ondergrondse parkeervoorziening tussen het Sportstadgebied en het centrum. Inbedding van de nieuwe ‘allee’ als krachtige verbinding. Maat van de open ruimte als inleiding op de grote schaal van het Sportstadgebied. Verbindingen met het Sportstadgebied.

Van de oude naar de nieuwe situatie.

36

plangebied

Impressie zuidelijke allee met park en wanden.

37

Cruciaal voor de uiteindelijke kwaliteit van de ruimte is de (functionele) invulling van de bebouwing van de randen van het park. Het noordelijk blok (Vlinderbuurt-Noord) zal ingevuld worden met grondgebonden wonen, bijvoorbeeld in de vorm van Stadsvilla’s. Aan de zuidkant is plaats voor commerciële ruimte, met gestapelde woningen daarboven. De vormgeving en functies op de begane grond zullen hier een uitnodigend karakter moeten hebben, passend bij de hier geplande allee. De beleving van het Vlinderpark als open gebied wordt bovendien versterkt door de wanden van het park intensief te bebouwen. Dit geldt zowel voor de herontwikkeling van Vlinderbuurt-Noord als Vlinderbuurt-Zuid. Centrum-West Aan de westkant van het centrumgebied zal de zone tussen de Gedempte Molenwijk en de Compagnonsstraat/Van Dekemalaan worden herontwikkeld, waarbij wonen de dominante functie wordt. Hiermee wordt een nieuwe kwaliteit/sfeer aan het centrum toegevoegd.

Het park op structuurniveau. plangebied

Vlinderpark als onderdeel grotere groenstructuur

Aan de centrumzijde begint het park op het nieuwe stadsplein, zo mogelijk geaccentueerd door markante bebouwing bijvoorbeeld op de kop van één van de verbindende lijnen. Aan de oostzijde wordt het park beëindigd door een markant gebouw in Sportstad. Mogelijk is dit het nieuwe Thialf IJsstadion. De belangrijkste verbindende lijn wordt gevormd door de zogenaamde ‘zuidelijke allee’: een stevige rechte lijn, die voor langzaam verkeer de verbinding legt tussen het nieuwe Stadsplein en het Sportstadgebied. Het moet een plezierige route worden met rechte dubbele bomenrijen en een bijzondere inrichting van de openbare ruimte. Onderweg moet veel te zien en te beleven zijn. In het naastgelegen park worden door een reeks van spannende elementen sport en cultuur met elkaar verbonden. Hierdoor wordt de afstand tussen het centrum en het Sportstadgebied gevoelsmatig verkleind en wordt het thema ‘sport’ benadrukt.

38

De grootste problematiek (matige uitstraling en ruimtelijke kwaliteit) ligt in het noordelijk gedeelte van het gebied Centrum-West. Bij de herontwikkeling voor wonen leent het gebied zich voor de doelgroep starters, bijvoorbeeld studenten. In overleg met de betrokken woningcorporatie(s) wordt een herontwikkelingsplan voor dit deelgebied opgesteld. Grondgebonden woningen zouden hier mogelijk kunnen zijn of, wellicht in combinatie met centrum stedelijke commerciële functies, appartementen. Het gaat hier om woningen in verschillende prijsklassen. De woonfunctie laat zich niet goed combineren met de nu aanwezige nachthoreca aan de westzijde van de gedempte Molenwijk. Doel is daarom om de nachthorecafunctie binnen dit gebied af te bouwen. In het kader van deze Structuurvisie worden nieuwe mogelijkheden voor horeca gecreëerd in het deelgebied Centrum-Noord (zie paragraaf 4.7.3). De voormalige leerlooierij en de bebouwing uit de jaren tachtig (waarin de huidige natuurvoedingswinkel, Turkse supermarkt en pizzeria nu zijn gevestigd), vallen buiten het herontwikkelingsgebied en behouden hun huidige vorm en bestemming. In het zuidelijke gedeelte van Centrum-West gaat het om een supermarktfunctie gecombineerd met wonen. De combinatie van dagelijkse detailhandel en parkeren maakt deze locatie tot een belangrijk bronpunt voor het centrum.

Niet-dagelijkse detailhandel wordt in dit gebied niet nagestreefd. In overleg met de betrokken woningcorporatie wordt een plan voor de herontwikkeling van de woningen aan de Van Dekemalaan opgesteld. De mogelijkheden voor nieuwbouw van woningen binnen het gebied worden onderzocht. De supermarkt- en parkeerfuncties in het gebied worden versterkt. De bestaande full-service supermarkt krijgt gelegenheid tot uitbreiding. Toevoeging van een discount supermarkt behoort tot de mogelijkheden. De parkeercapaciteit van het Molenplein moet middels een gebouwde parkeervoorzienning ruwweg worden verdubbeld tot circa 350 parkeerplaatsen. Belangrijk bij deze ontwikkeling is tevens de verbetering van de verbindende stegen naar de Dracht. Deze stegen moeten een aantrekkelijke en logische verbinding vormen met de winkelacht. Bij de herstructurering van Centrum-West wordt de Gedempte Molenwijk/De Fortuin de fietsroute langs de westzijde van het centrum. Aan de noordzijde van deze route zou eventueel een fietsbruggetje aangelegd kunnen worden dat uitkomt bij het Amelius van Oenemapark. Op de verkeersroute Van Dekemalaan/Compagnonsstraat worden aanvullende (infrastructurele) maatregelen genomen om het gebruik van deze weg als doorgaande route te weren. 4.1.2 Het versterken van de openbare ruimte Een stad is aantrekkelijk als je er met plezier doorheen kunt dwalen, als er zoveel leuke dingen te doen zijn dat iedereen zijn eigen vermaak kan organiseren. Daarom wordt ernaar gestreefd om de openbare ruimte in het plangebied dusdanig aantrekkelijk en interessant te maken, dat mensen er graag komen

Gezellige winkeltjes in stegen en straatjes. Sportieve activiteiten in de openbare ruimte.

en zo de gewenste levendige en gezellige sfeer met zich meebrengen. In algemene zin staat het bevorderen van een inrichting van de openbare ruimte die tegelijk aantrekkelijk, duurzaam, functioneel, schoon en veilig is voorop: een degelijke basisinrichting. Het streven is gericht op het creëren van een fijnmazige structuur die centrumgebieden zo aantrekkelijk maakt. Dit wordt nagestreefd door een redelijke mate van verscheidenheid tussen verschillende ruimten en plekken te creëren. Aanvullend hierop is het belangrijk om op strategische plekken bijzondere en verrassende elementen aan te brengen. Basisinrichting Aan de kwaliteit van de inrichting van het bestaande winkel- en horecagebied is in 2001 met de herinrichting van het gebied de Dracht, Lindegracht en Sieversstraat een stevige impuls gegeven. Dat geldt ook voor de latere herinrichting van het Geerts Willigenplein, waarbij de ruimte die werd gekenmerkt door maaiveldparkeren is getransformeerd tot een aantrekkelijke groene ruimte. In beide gebieden ligt een degelijke bestrating van duurzaam materiaal. Het uitgangspunt is om in de basis voort te bouw op de hier gehanteerde principes. Een gebied waarvan de openbare ruimte zal worden aangepakt is het ‘uitgaanscentrum’: het gebied Vleesmarkt/Koemarkt/Achter de Kerk/Crackstraat en een deel van de Fok. Hiermee kan in dit gebied een kwaliteitsslag worden gemaakt. Er ontstaat dan meer samenhang met de reeds aangepakte gebieden. Het historische karakter van het gebied mag hier duidelijker tot uiting komen. Binnen de herinrichting krijgt een aantal plekken extra aandacht, zoals het ‘Crackplein’ (naast het gemeentehuis) en de Vleesmarkt/Koemarkt. Bijzondere plekken: pleinen, park, hof en stegen Het aanbrengen van een aantrekkelijke afwisseling in verschillende sferen is van groot belang. Dit wordt bereikt door de diversiteit in typen openbare ruimten te vergroten. Het nieuwe Stadsplein en het ‘Vlinderpark’ vormen hierin een belangrijke bijdrage. Als basis voor een aantrekkelijke inrichting van deze nieuwe openbare ruimte zal (bij de nadere uitwerking van deze Structuurvisie) een beeldkwaliteitsplan worden opgesteld. Hierin wordt een toetsingskader opgesteld voor de inrichting en de detaillering die past bij de bestaande sfeer en de beoogde nieuwe functies. Zaken als de functionaliteit vanuit omliggende panden (horeca, cultuur), de mogelijkheden voor sport en vermaak, en bijvoorbeeld aandacht voor bomen en kunst in de openbare

39

ruimte, zullen hierin een plaats krijgen. Bijgaande impressies geven een beeld van het na te streven kwaliteitsniveau. Daarnaast zal in het op te stellen beeldkwaliteitsplan bijzondere aandacht worden besteed aan het beleefbaar maken van de te realiseren waterberging en de afvoer van hemelwater in de openbare ruimte. Het huidige beeld met veel (maaiveld) parkeerterreinen langs de randen van het centrum wordt getransformeerd tot een hoeveelheid veelkleurige pleinen, plekken en stegen; bijzondere plekken ter onderbreking van het huidige stratenpatroon. In dit beeld is ook het opwaarderen/herinrichten van de lijn langs de Schoterlandse Compagnonsvaart van belang. Versterking van deze historische as vindt onder meer plaats door het nemen van maatregelen (bijvoorbeeld gedeeltelijke herinrichting van de openbare ruimte) aan de Nieuwburen/Heideburen. Parkeergarages Cruciaal bij de omvorming van, en toevoeging aan, de ruimtereeks in het centrum is de aandacht voor het parkeren. Belangrijk hierbij is dat in de toekomst - waar mogelijk en financieel haalbaar - parkeren ondergronds wordt opgelost. Het maaiveld wordt daarmee vooral het domein voor voetgangers en fietsers en bovendien wordt hierdoor een positieve bijdrage geleverd aan de ruimtelijke kwaliteit in het centrum en wordt de schaarse ruimte in het centrum optimaal benut. Een goede vormgeving van de toegangen tot de parkeergarages, waarbij het maaiveld, de parkeerlaag en soms ook de winkellaag op een interessante manier met elkaar worden verweven, vormt daarbij een belangrijke opgave. Waar gebouwde bovengrondse parkeervoorzieningen aan de orde zijn, zal bijzondere aandacht worden besteed aan de kwalitatieve uitstraling. 4.1.3 De aanpak van een aantal zwakke schakels in het huidige centrum Naast de strategische ingrepen is ook het aanpakken van knelpunten in de bestaande ruimte, met name in de winkelacht, van groot belang. Hierbij moet onder meer worden gedacht aan een kwaliteitsslag in de beeldkwaliteit van de wanden langs het Van Harenspad en de Pleinweg. Daarnaast is een belangrijke ingreep het opknappen en aantrekkelijk maken van enkele strategisch gelegen stegen. Het gaat hier met name om een tweetal stegen tussen de Dracht en de Gedempte Molenwijk en de verbindende stegen tussen de Lindegracht

40

en het Geerts Willigenplein. Om de uitstraling van het Geerts Willigenplein te versterken moeten de winkelpanden aan de Kerkstraat worden opgeknapt. Ook de uitstraling van het Gemeenteplein kan door aanpassing van de gevelwand aan de westkant van het plein (vergroten zichtbaarheid winkels) en bijvoorbeeld door het toevoegen van een horecafunctie aan de oostkant van het plein verbeterd worden. Op deze wijze kunnen twee stepping-stones aan de noordkant van het centrum in kwalitatieve en functionele zin sterk worden verbeterd. Andere belangrijke aandachtspunten zijn de bebouwing aan de noordzijde van de Pleinweg en de toegang naar de Dracht vanuit de Burgemeester Falkenaweg, waar het accent moet liggen op het verbeteren van de kwaliteit van de wanden en van de architectuur. Naast de aanpak van knelpunten heeft uiteraard ook het in stand houden en verbeteren van reeds aanwezige kwaliteiten de aandacht. Hierbij is het streven dat de eerder genoemde ingrepen in de ruimtelijke structuur en de openbare ruimte een katalyserende werking hebben op de projecten die tot een kwaliteitsslag leiden in het bestaande centrum.

De openbare ruimte bij het Geerts Willigenplein kan verder versterkt worden.

Impressie vernieuwde situatie bij de Schoolsteeg, Geerts Willigenplein.

41

Hiertoe is een aantal actiepunten geformuleerd: •E  en brancheringsplan: bij herontwikkeling, verschuiven en vestiging van bestaande en nieuwe winkels op locaties die zo veel mogelijk bijdragen aan de optimale detailhandelsstructuur in het centrum. Een evenwichtig functioneren van de ‘winkelacht’ staat hierin centraal. • Het zogenaamde ‘Stegenplan’: het versterken van de functie en verbeteren van de uitstraling van deze belangrijke verbindingsroutes in de ruimtelijke structuur van het centrum. • Het ‘Arcadeplan’: dit plan heeft betrekking op noordoostzijde van de winkelacht en is gericht op de zichtbaarheid van de winkels en op een versterking van de passantenstromen. • Het beeldkwaliteitsplan: aandacht voor architectonische uitstraling, reclame-uitingen en uitstallingen in de openbare ruimte. Speciaal voor het centrum kan zo’n beeldkwaliteitsplan een niveau dieper gaan door in overleg tussen gemeente en winkeliersvereniging een inspiratieboek op te stellen met daarin architectuursuggesties voor een aantal cruciale plekken in het centrum (zoals bovengenoemde arcadegebouwen aan de noordoostzijde van de winkelacht). • Het beheerplan openbare ruimte: een in gezamenlijk overleg tussen winkeliers, bewoners en gemeente bewaken van de kwaliteit van inrichting en beheer van de openbare ruimte in het centrum. • Promotie en evenementen: het verder uitbouwen van de structuur voor het organiseren van promotie en evenementen in en voor Heerenveen-Centrum, zoals deze in de afgelopen jaren een goede start heeft gekregen in het kader van de organisatie ‘Heerenveen Aktief’. In het kader van deze Structuurvisie zijn deze actiepunten opgenomen als één van de ‘projectenveloppen’ (zie paragraaf 6.2.1). Deze projectenvelop wordt door de gemeente en de winkeliersvereniging opgepakt. 4.1.4 Stimuleren van architectonische kwaliteit Veel wijzigingen in de bestaande structuur zullen uitgevoerd worden door private partijen. Al deze ingrepen samen bepalen voor een aanzienlijk deel de kwaliteit van het geheel. Het streven is daarom gericht op het realiseren van een samenhangende, hoge architectonische kwaliteit. Het bestaande beeldkwaliteitsplan voor het centrum zal in het kader van de aanstaande herziening op de Welstandsnota, en de plannen in het kader van deze Structuurvisie,

42

tegen het licht worden gehouden en aangescherpt. Met name het stimuleren van hoge en bijzondere architectonische kwaliteit op strategische plekken, zoals het nieuwe Stadsplein en Vlinderpark, vormt daarbij een uitgangspunt.

4.2

Duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit

4.2.1 Inleiding De investeringen die in de komende jaren zullen plaatsvinden, moeten bijdragen aan een duurzaam centrum van Heerenveen met het oog op de lange termijn. Hierbij staat een aantal aspecten centraal: • Het bevorderen van ruimtelijke kwaliteit in het centrum van Heerenveen geldt als basisprincipe. Het gaat hier om kwaliteit van de openbare ruimte en van de bebouwing. Daarnaast gaat het om een versterking van de groene (en blauwe) structuur en het geven van meer belevings- en gebruikswaarde hieraan. • Verdichting: nieuwe ontwikkelingen in het centrum worden zoveel mogelijk geconcentreerd binnen het bestaande bebouwde gebied. Hierdoor wordt de schaarse ruimte zo optimaal mogelijk benut en worden bijvoorbeeld autoverkeersbewegingen zoveel mogelijk beperkt. • Veiligheid en leefbaarheid. • Water, energie, duurzaam bouwen en klimaatbestendigheid: het centrum moet ook voldoen aan de verschillende vastgestelde milieudoelstellingen van de gemeente. Hieronder wordt nader ingegaan op deze aspecten. 4.2.2 Ruimtelijke kwaliteit In paragraaf 4.1 is ingegaan op de verschillende projecten en acties die een bijdrage leveren aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van zowel de openbare ruimte als de bebouwing in het plangebied. Naast het (her)ontwikkelen van een aantal deelgebieden is het aanpakken van ‘het bestaande’ net zo belangrijk. Het nieuwe beeldkwaliteitsplan is belangrijk om ervoor te zorgen dat ruimtelijke kwaliteit centraal staat bij de uitvoering van deze Structuurvisie.

4.2.3 Concentratie en verdichting Om het ruimtebeslag te beperken geldt als basisprincipe concentratie. Concentratie gaat hier hand in hand met meervoudig ruimtegebruik, functiemenging en multifunctionaliteit. In deze Structuurvisie gaat het hierbij vooral om transformatie binnen het bestaande gebied. Drie deelgebieden worden getransformeerd: Centrum-West, Burgemeester Kuperusplein/ABC-Complex/ Gashoudersplein en de Vlinderbuurt. Alle transformaties betreffen ruimtelijke ontwikkelingen waarbij stedelijke groei niet ten koste gaat van de open en/ of groene ruimte. In de rest van het plangebied geldt als uitgangspunt het verbeteren en versterken van het bestaande: bijvoorbeeld de winkelacht en het uitgaanscentrum aan de noordzijde van het centrum. Concentratie betekent niet dat het centrum wordt volgebouwd. Naast centrumstedelijke bebouwing met hoge dichtheden zijn er open, groene ruimten zoals het Vlinderpark. In tegenstelling tot het groen dat nu in bijvoorbeeld de Vlinderbuurt aanwezig is, nodigt het nieuwe park uit om ernaar toe te gaan. Het nieuwe park krijgt een hoge gebruikswaarde en is aantrekkelijk om in te verpozen en in te verblijven. Bij de voorgestelde ruimtelijke ontwikkelingen wordt het aantrekkelijk(er) maken voor voetgangers en fietsers een belangrijk element. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de nieuwe verbindingen in het Vlinderpark en aantrekkelijke, optimaal gesitueerde fietsenstallingen. De gebouwde parkeervoorzieningen worden gesitueerd in of aan de rand van het centrum en worden ontsloten via een parkeerroutesysteem dat logisch voor de gebruiker is en dat rijden in het centrum zelf tot een minimum beperkt. Daarnaast wordt in het kader van deze Structuurvisie de mogelijkheid van een nieuw busknooppunt bij Sportstad verkend. Deze voorziening moet bijdragen aan het bevorderen van het gebruik van openbaar vervoer door zowel centrum- als Sportstadbezoekers. 4.2.4 Veiligheid en leefbaarheid Een leefbaar en veilig centrum is een prettig centrum. Prettig om in te wonen en om te bezoeken. Veel voorzieningen en een levendig straatbeeld dragen hier aan bij. Inherent hieraan is dat er veel verschillende functies dicht bij elkaar gevestigd zijn. In een leefbaar en veilig centrum geeft juist deze verscheidenheid aan functies een meerwaarde aan het centrum zonder dat ze elkaar in de weg zitten.

Dit betekent bijvoorbeeld dat het centrum goed bereikbaar is, zonder dat het woongenot onevenredig wordt aangetast door verkeerslawaai of dat er in het centrum gewoond kan worden zonder dat er overmatige overlast is van uitgaand publiek en dat tegenover stedelijke bebouwing ook open, groene ruimten zijn. Daarnaast is ook sociale veiligheid een belangrijk aandachtspunt bij de uitwerking van de plannen in de Structuurvisie. 4.2.5 Water, energie en duurzaam bouwen De landelijke doelstelling is om voor 2050 ‘klimaatproof’ te zijn. De ontwikkeling van Centrum-Breed is dan ook de gelegenheid om deze problematiek in het centrum van Heerenveen aan te pakken en toe te werken naar de landelijke doelstelling. Hierbij worden de mogelijkheden om waterberging te creëren onderzocht en de mogelijkheden om hemelwater af te voeren naar de Friese Boezem (onbeperkte berging) benut. Er wordt nauw samengewerkt met Wetterskip Fryslân. De grote hoeveelheid hemelwater die afstroomt van de verharde oppervlakken (daken en terreinen) in het centrum biedt de kans om dit - door het zichtbaar te maken in de openbare ruimte - beleefbaar te maken voor de centrumbezoeker. Dit vergroot de bewustwording van waterproblematiek. Als uitgangspunt bij de uitvoering van deze Structuurvisie geldt dat deze daadwerkelijk duurzaam is. Bijvoorbeeld doordat aangesloten wordt bij de afspraken zoals die gemaakt zijn in het Energieakkoord Noord-Nederland (2008). Aandacht voor de inzet van duurzame energie en energiebesparing zijn hierbij belangrijk: een goed voorbeeld op dit gebied is Sportstad Heerenveen. Daarnaast is een uitgangspunt dat de wijze van bouwen duurzaam is. Dit uit zich in de inzet van duurzame bouwmaterialen (zoals hout met keurmerk) en in de levensduur van de bebouwing. Er wordt niet gebouwd voor de korte of middellange termijn, maar ontwikkeld met een lange levensduur van de gebouwen als doel.

43

4.3

Verkeer en vervoer

4.3.1 Autoverkeer Verkeersontsluiting In paragraaf 2.2.1 is de verkeersproblematiek van Heerenveen, nu en in de toekomst, kort geanalyseerd. Daar wordt onder meer benadrukt dat bij het zoeken naar oplossingen het belangrijk is om het wegennetwerk in het centrum als onderdeel van de wegeninfrastructuur van Heerenveen in zijn geheel te bekijken. Er dient rekening te worden gehouden met de verschillende verkeersstromen die gebruik maken van dit wegennetwerk: intern verkeer binnen Heerenveen, extern verkeer van en naar Heerenveen en doorgaand ver-

keer langs de rijkswegen. In de verkeersstudie van Rijkswaterstaat, provincie Fryslân en de gemeente Heerenveen (zie paragraaf 2.2.1) gaat het om een maatregelenpakket dat oplossingen biedt voor deze verschillende verkeersstromen. Vooruitlopend op de resultaten van de verkeersstudie wordt in dit Voorlopig Ontwerp specifiek gekeken naar de bereikbaarheid van het centrum in verband met zowel autonome ontwikkelingen als met de voorgenomen ontwikkelingen in de Structuurvisie. Tevens zijn in het kader van deze verkeersstudie eerste inzichten gekregen in de effecten van een toekomstige situatie waarbij de knelpunten op de rijkswegen bij de aansluitingen van Heerenveen op de rijkswegen zouden zijn opgelost. Hieruit blijkt dat het oplossen van de genoemde knelpunten niet ten koste hoeft te gaan van de bereikbaarheid van (en in) het centrum. Verkeer in het centrum De bestaande wegenstructuur in het centrum biedt voldoende ontsluitingsmogelijkheden en functioneert voldoende. In het kader van de voorgenomen ontwikkelingen in deze Structuurvisie zal ook in de toekomstige situatie de bestaande wegenstructuur in het centrum als basis kunnen blijven functioneren. De toename van het verkeer en, in het bijzonder, een aantal verkeersknelpunten betekenen wel dat bepaalde infrastructuur maatregelen nodig (zullen) zijn. De ambitie voor een sterke verbinding tussen het centrum en het Sportstadgebied wordt vormgegeven door beide gebieden met elkaar te verbinden door drie rechtstreekse verbindingen. De verbinding tussen het nieuwe Stadsplein

Verkeersstructuur Heerenveen. plangebied hoofdverkeersroute hoofdfietsverkeersroute spoorlijn

44

parkeerterrein P parkeergarage P Pfiets fietsparkeren OV openbaarvervoersknooppunt

Rijksweg, afrit centrum.

Verwijsborden parkeren.

en het Sportstadgebied via de zuidelijke ‘allee’ en de verbinding aan de noordzijde van het Vlinderpark (zie paragraaf 4.1.1) zijn alleen voor fietsers en voetgangers. Het autoverkeer blijft gebruik maken van de Koornbeursweg/ Atalantastraat. De twee verbindingen voor fietsers en voetgangers tussen het centrum en het Sportstadgebied worden gekruist door de Van Kleffenslaan. De Van Kleffenslaan vormt hierdoor een verkeersbarrière in de verbinding tussen het centrum en Sportstad. Om deze barrièrewerking zoveel mogelijk te beperken, wordt het wegvak tussen de De Savornin Lohmanstraat en de rotonde bij de Koornbeursweg/Atalantastraat als verblijfsgebied ingericht. Hierdoor ontstaat in dit gebied een meer verkeersluwe zone. Het wegvak wordt ingericht volgens het ‘Shared Space’-principe. Hierbij delen de verschillende typen verkeersdeelnemers dezelfde openbare ruimte en geven elkaar de ruimte. De weggebruiker ziet aan de inrichting van de weg welk gedrag gewenst en gepast is. Met de inrichting van de ruimte wordt het verblijfskarakter geaccentueerd en een beroep gedaan op het zelfregulerende vermogen van de verkeersdeelnemers. De inrichting van de ruimte zorgt ervoor dat automobilisten met aangepaste snelheid rijden en fietsers en voetgangers de mogelijkheid hebben om veilig naar het centrum of Sportstad te gaan.

woonstraat met een verblijfsfunctie waar geen hoge verkeersintensiteit wenselijk is. Op de verkeersroute Van Dekemalaan – Compagnonsstraat worden daarom aanvullende (infrastructurele) maatregelen genomen om het gebruik van deze weg als doorgaande route te weren. Als gevolg van de extra verkeersintensiteit die verwacht wordt op de Koornbeursweg (/Atalantastraat) en het belang van veilige oversteekbaarheid voor fietsers en voetgangers, is herinrichting van de Koornbeursweg aan de orde. Hierbij wordt ook rekening gehouden met het aspect ‘geluid’ dat belangrijk is voor de leefbaarheidsituatie van omwonenden.

De herinrichting van de Van Kleffenslaan als verblijfsgebied heeft consequenties voor de verkeersintensiteiten op de Van Dekemalaan. Wanneer er geen maatregelen worden genomen, zal deze weg voor automobilisten een aantrekkelijk alternatief kunnen vormen voor de Van Kleffenslaan, waardoor de verkeersintensiteit toeneemt. De functie van de Van Dekemalaan is een 30 km

Autoparkeren Om het centrum van Heerenveen de gewenste kwaliteitsimpuls te geven is naast een goede bereikbaarheid de mogelijkheid om (gemakkelijk) te kunnen parkeren van groot belang. De ambitie voor goede parkeervoorzieningen wordt vormgegeven door het aantal parkeerplaatsen voor bezoekers in het centrum substantieel uit te breiden. Uitgangspunt daarbij is een extra 850 parkeerplaatsen tot het jaar 2015, conform de vastgestelde Parkeervisie van de gemeente, eventueel aangevuld met extra parkeerplaatsen in verband met de voorgenomen ontwikkelingen in Centrum-Breed. Om zo dicht mogelijk bij het winkelcentrum parkeermogelijkheden te creëren, zonder hiervoor een groot beslag te leggen op de openbare ruimte, wordt het parkeren zoveel mogelijk ondergronds aangelegd. Waar dit niet haalbaar blijkt, krijgen gebouwde bovengrondse parkeervoorzieningen de voorkeur boven additioneel maaiveldparkeren in het centrum. Er worden gebouwde parkeervoorzieningen gerealiseerd op de locaties Molenplein, Burgemeester Kuperusplein en onder het Vlinderpark.

Referentie omgeving ingericht volgens het Mogelijkheid voor kort parkeren boven de Shared Space-principe. grond.

Referentie stijgpunten van parkeergarages.

Ondergronds parkeren (Geerts Willigenplein).

45

Bij de ontwikkeling van het Burgemeester Kuperusplein gaat het om een combinatie van ondergronds parkeren (voor centrumbezoekers) en parkeren boven de nieuwe winkels (met name voor de bewoners van de daar te realiseren appartementen). In totaal gaat het om minimaal 500 parkeerplaatsen. Indien mogelijk, kan het aantal plaatsen vergroot worden door de ondergrondse parkeergarage uit te breiden onder het nieuwe stadsplein. Op het Molenplein gaat het om een gebouwde parkeervoorziening om extra capaciteit te realiseren. In totaal worden op deze locatie circa 350 parkeerplaatsen aangelegd. Deze extra capaciteit zal (samen met een tijdelijk parkeerterrein in het ‘Telle’ gebied in Heerenveen-Midden) ook belangrijk zijn als compensatie en alternatief voor het tijdelijk verlies van parkeerplaatsen op het Burgemeester Kuperusplein gedurende de bouwfase daar. De parkeergarage onder het Vlinderpark en Vlinderbuurt-Zuid wordt pas in een latere fase gerealiseerd (zie paragraaf 6.3.4). De capaciteit van deze garage wordt bepaald door de dan actuele behoefte die zowel vanuit het centrum als vanuit het Sportstadgebied wordt gegenereerd. De locatie Vlinderpark/Vlinderbuurt-Zuid heeft de capaciteit om ruim duizend parkeerplaatsen (ondergronds) te kunnen realiseren. Wanneer deze maximale capaciteit wordt benut, kan voldaan worden aan de totale parkeerbehoefte in het hele plangebied. Bij de herontwikkeling van het deelgebied Burgemeester Kuperusplein-ABCcomplex-Gashoudersplein verdwijnt het huidige maaiveldparkeren op het Gashoudersplein. Toch blijven er in het centrum voldoende mogelijkheden over om op maaiveld te parkeren. Concentraties van maaiveldparkeren bevinden zich onder andere op het Ernst van Harenplein en achter de bebouwing aan de

Referentie bovengronds parkeren.

46

Bewaakte overdekte fietsenstalling.

oostwand van het Burgemeester Kuperusplein. Deze concentraties van maaiveldparkeren leveren, in combinatie met de parkeerplaatsen die verspreid over het centrum zijn gelegen, circa 570 parkeerplaatsen op maaiveldniveau op in de directe nabijheid van de winkelacht. De parkeerplaatsen op het maaiveld zijn bedoeld voor parkeren met een beperkte tijdsduur. Voor de ligging van de nieuwe parkeervoorzieningen aan de west- en zuidkant van het centrum is gekozen omdat de loopafstanden naar het centrum kort zijn en deze locaties goede bronpunten zijn van bezoekers voor het kernwinkelgebied van Heerenveen. De parkeerlocaties zijn verspreid gelegen rond het centrum. Het centrum en vooral de winkelacht zijn hierdoor vanuit alle windstreken goed bereikbaar. Overigens sluiten deze locaties goed aan bij de wens van belanghebbenden het parkeren aan de randen van het centrum te realiseren. De uitgangen van de parkeergarages voor voetgangers komen direct uit op de geplande wandelroutes van en naar het kernwinkelgebied. De parkeergarage onder het Vlinderpark is iets verder gelegen van het centrum, maar ligt centraal tussen het centrum en het Sportstadgebied. Hierdoor wordt het dubbelgebruik van deze garage (bezoekers centrum en bezoekers Sportstadgebied) mogelijk. De stijgpunten van deze parkeergarage sluiten aan bij de aantrekkelijk beloopbare routes tussen het centrum en Sportstad. De Savornin Lohmanstraat wordt in oostelijke richting parallel aan het Vlinderpark doorgetrokken en vormt hiermee de noordelijke toegang van de parkeergarage Vlinderbuurt en van het gebied Vlinderbuurt-Noord. Deze garage

Fietsen in de Sieversstraat .

Referentie knooppunt voor openbaar vervoer.

wordt ook vanaf de Koornbeursweg ontsloten, evenals de parkeervoorzieningen op het Molenplein en het Burgemeester Kuperusplein. Om een optimale bereikbaarheid van het centrum en de parkeergarages te realiseren wordt in en rondom het centrum een dynamisch parkeerverwijssysteem gerealiseerd. Dit voorkomt dat bezoekers lang moeten zoeken naar een plek waardoor onnodige en extra verkeersbewegingen ontstaan. Daarnaast is er aandacht voor het ontwerp van de entrees van de parkeergarages en de aansluiting van de garages op de wegen zodat de verkeersafwikkeling op de Koornbeursweg zo min mogelijk wordt belemmerd.

zal, in overleg met de provincie Fryslân als concessiehouder openbaar vervoer en met de busmaatschappijen, nader worden verkend. Daarbij zal goede bereikbaarheid van het centrumgebied met openbaar vervoer een belangrijk punt van aandacht blijven. Bij de eventuele aanleg van een spoorlijn Heerenveen-Groningen wordt door de gemeente als uitgangspunt gehanteerd dat deze lijn moet bijdragen aan de versterking van het centrum en dat het huidige NS-station de rol van openbaar vervoer knooppunt behoudt.

4.3.2 Fiets Om het fietsgebruik te stimuleren worden bij de ingangen van het centrum (noord en zuid), bij het Cultuurhuis en nabij de horeca, fietsenstallingen geplaatst. Vanaf deze locaties is het centrum snel bereikbaar. De stallingen zijn bij voorkeur overdekt, bewaakt en gratis. Op het maaiveld zijn bij het Cultuurhuis en de geplande supermarktlocaties een beperkt aantal fietsstallingen aanwezig voor de korte winkelbezoekjes. De voorgestelde locaties van overdekte stallingen in combinatie met stallingen bij supermarktlocaties, gecombineerd met handhaving, dragen bij aan een kwaliteitsimpuls van het centrum.

4.4

Detailhandel

4.4.1 Algemeen De kwantitatieve en kwalitatieve analyse (zie paragraaf 2.3) van de detailhandelsfuncties in het centrum, in combinatie met de ruimtelijk-economische structuur van het centrum, leidt tot de conclusie dat voor de toekomstige ontwikkeling van Heerenveen-Centrum ‘de kracht van de winkelacht’ uitgangs-

Met de herinrichting van de openbare ruimte heeft de fiets in de Sieversstraat een eigen plek gekregen. Hiermee is het centraal winkelgebied per fiets uitstekend bereikbaar. Mocht het druktebeeld in de Sieversstraat zich in de toekomst dusdanig ontwikkelen dat er sprake is van toenemende conflictsituaties tussen fietsers en het winkelend publiek, dan wordt het gebruik van de Sieversstraat door fietsers opnieuw tegen het licht gehouden. De Van Kleffenslaan is dan als alternatieve route beschikbaar. Om de oversteekbaarheid van de Koornbeursweg te verbeteren, worden bij de oversteken van de hoofdfietsroutes in noord-zuid richting middengeleiders aangelegd. Hierdoor kunnen fietsers veilig en comfortabel in twee stappen oversteken. 4.3.3 Openbaar vervoer Om de openbaar vervoer verbindingen met het Sportstadgebied te verbeteren, bestaat de ambitie om een nieuw openbaar vervoer knooppunt te realiseren aan de Atalantastraat bij het Sportstadgebied. Busreizigers hebben zo een directe verbinding met het Sportstadgebied. De haalbaarheid van dit concept

Themakaart detailhandel. plangebied

kernwinkelgebied

aanloopwinkelgebied

op termijn mogelijke beperkte uitbreiding winkelruimte.

47

punt is. Met deze ruimtelijke (acht)structuur is in het centrum van Heerenveen een winkelgebied aanwezig dat past bij het winkelgedrag van zowel de Heerenveense consument als de consument uit de regio. De omvang van de winkelacht is goed afgestemd op de aard en schaal van Heerenveen als één van de vier stedelijke centra in Friesland. Tegelijk is het nodig, en zijn er ook kansen en mogelijkheden, om blijvende dynamiek te scheppen en ruimte te zoeken voor nieuwe formules en combinatiemogelijkheden van detailhandel, horeca, cultuur en ontspanning. Het ligt voor de hand om aan de oostzijde van het centrum aansluiting te zoeken bij de ontwikkeling van het Sportstadgebied. De kwantitatieve uitbreidingsruimte voor detailhandel is echter beperkt. De voorkeur gaat er bovendien naar uit om voorrang te geven aan het inzetten van de aanwezige uitbreidingsruimte

in de winkelacht. Bijvoorbeeld ter versterking van de detailhandelspositie van de nu nog zwakkere noordkant van het centrum. De komende jaren zal in het centrumgebied veel ontwikkeling plaatsvinden, onder meer op het gebied van de detailhandel. De nadruk komt nog meer te liggen op het modisch-recreatieve aanbod waardoor de kracht van het centrum verder toeneemt. Met het positioneren van de belangrijkste winkeltrekkers (in zowel de dagelijkse als de niet-dagelijkse sector) op de goede plek kan de kracht van het centrum verder versterkt worden. Er wordt ingestoken op het behouden van twee full-service supermarkten in het centrum (zie paragraaf 4.4.2). Om de detailhandelspositie van Heerenveen verder te versterken is ook een aantal andere aspecten van belang: • Goede bereikbaarheid en voldoende en hoogwaardige parkeervoorzieningen direct aansluitend op het kernwinkelgebied. • Een heldere profilering van het centrum. • Actieve marketingstrategie met voldoende interessante activiteiten. • Verlevendiging van de openbare ruimte, met name op pleinen. Vooral daghoreca kan hierin een belangrijke aanvullende rol vervullen.

Kernwinkelgebied. plangebied belangrijkste looproutes winkelend publiek

48

P/ P

parkeergelegenheid trekker dagelijkse sector trekker niet dagelijkse sector

De Dracht, onderdeel van de winkelacht.

4.4.2 Supermarkten Supermarkten trekken veel bezoekersstromen en maken daarom onderdeel uit van het netwerk van trekkers. Door de ligging van een supermarkt nabij het centrum wordt een bezoek aan het winkelcentrum gestimuleerd. De supermarkten genereren zo bezoekers voor het centrum en functioneren daarmee, in combinatie met parkeervoorzieningen, als bronpunt. De nabijheid van supermarkten is dan ook belangrijk voor het functioneren van de winkelacht in het centrum van Heerenveen. De aanwezigheid van full-service supermarktvestigingen, gekoppeld aan parkeervoorzieningen aan zowel de zuidoost zijde van het centrum (Sieversstraat/Burgemeester Kuperusplein) als aan de zuidwest zijde (Molenplein), zijn van groot belang voor het centrum. Zowel de oost- als de westzijde van het centrum krijgen op deze wijze, als bronpunt voor de Dracht, een goede invulling. In het plangebied is er op basis van het detailhandelsbeleid van de gemeente ruimte in het centrum voor één discount supermarkt. Een locatie aan de rand van het winkelcentrum ligt het meest voor de hand.

Referentie markt in het centrum.

4.4.3 Centraal winkelgebied De Dracht De positie van de Dracht als A1 winkelstraat is onomstreden. Het is van belang om de positie van de Dracht als modisch-recreatieve winkelstraat verder uit te bouwen. Op individueel pandniveau kunnen verbeteringen worden doorgevoerd. Het algehele sfeerbeeld kan bovendien worden verbeterd. Sieversstraat/Gemeenteplein Door het vertrek van de supermarkt uit het ABC-complex ontstaan zowel kansen als bedreigingen voor deze winkelstraat. Van zeer groot belang voor deze straat is de ontwikkeling van het nieuwe Stadsplein met daaraan gelegen zowel winkels als horeca. Dit plein kan een nieuw kloppend hart worden in het commerciële winkelcentrum van Heerenveen waarvan de Sieversstraat de vruchten kan plukken. Detailhandelsondersteunende horeca kan een belangrijke rol innemen bij een aantrekkelijke uitstraling van het nieuwe Stadsplein. Voor de Sieversstraat is het echter van belang dat er (qua formules) voldoende aantrekkelijke winkels in de straat zijn. Aan de Sieversstraat (De Passage, de Wettertoer en de hoek Gemeenteplein/ Van Harenspad) worden, in overleg met de huidige eigenaren/gebruikers, de winkels architectonisch versterkt. Het verdient aanbeveling om de arcades dicht te bouwen en de winkels naar voren te trekken. Een betere functionele invulling van de oostelijke pleinwand (met horeca) en een beter gebruik van de openbare ruimte van het Gemeenteplein kunnen de andere functies aan dit plein ondersteunen. Lindegracht/zuidzijde Geerts Willigenplein De Lindegracht kent reeds een hoogwaardig modisch aanbod. Het huidige aanbod is nog niet voldoende sterk om de Lindegracht als volwaardig onderdeel van de winkelrouting te beschouwen. Het is de wens om het modisch aanbod verder te versterken, gebruik makend van de intrinsieke kwaliteit van panden en de ligging aan het water. De verbetering van de looproute naar de parkeergarage aan het Geerts Willigenplein is een belangrijk project om de Lindegracht beter te laten functioneren. De huidige steeg kan hiervoor ingevuld worden met winkelfuncties en kan waar mogelijk optisch verbreed worden. Ook de uitstraling van de panden aan de zuidzijde van het Geerts Willigenplein moet worden verbeterd. Het vestigen van een (sub)trekker aan, of in de directe nabijheid van, de steeg is zeer gewenst.

49

Pleinweg De noordwand van de Pleinweg moet, in overleg met eigenaren/gebruikers herontwikkeld worden. Door een betere en kleinere verkavelingstructuur kunnen ook aan de Pleinwegzijde winkelunits ontwikkeld worden. Tevens kan door de herontwikkeling de architectonische kwaliteit van deze panden worden verbeterd.

Met een verbeterde verbinding tussen het Molenplein en omgeving en de Dracht ontstaat een sterker bronpunt voor het centrum. Van groot belang is dat de steeg die de verbinding gaat leggen tussen de nieuwe parkeervoorzieningen en de Dracht functioneel en aantrekkelijk (met winkels) ingevuld wordt.

Minckelersstraat De positie van de Minckelersstraat staat niet ter discussie. Door de voorgestelde aanpak van de winkelacht kan de positie van deze centrale verbindingsroute tussen de Sieversstraat en de Dracht worden versterkt.

Vlinderbuurt-Zuid De herontwikkeling van de Vlinderbuurt komt pas aan de orde als de grootste ingrepen in het centrum gerealiseerd zijn. Op dat moment is beter zicht op de geschikte invulling van de voorgenomen commerciële ruimte in het gebied Vlinderbuurt-Zuid. Bepaalde winkelformules vereisen een schaalgrootte die moeilijk in de winkelacht te realiseren is. Een zeer zorgvuldige en beperkte toevoeging van detailhandel aan de zuidoostzijde van het centrum in Vlinderbuurt-Zuid langs de allee van het Vlinderpark is mogelijk. Goede afstemming met de ruimtelijke invulling van het Sportstadgebied is daarbij ook van belang. Randvoorwaarde hierbij is dat de ontwikkeling vanuit het centrum plaatsvindt en dat deze complementair is aan de detailhandelsstructuur en het aanbod in het centrum. Bovendien zullen zeer goede zichtlijnen tussen het centrum en het Sportstadgebied gerealiseerd moeten worden.

Van Harenspad Het Van Harenspad zal in de winkelacht als noordelijke verbindingsroute tussen het Gemeenteplein en de Dracht blijven functioneren. De ruimtelijke en functionele invulling kan versterkt worden, waarbij vooral gekeken moet worden naar sfeerverbetering en het verbeteren van de zichtlijnen. Burgemeester Kuperusplein Door de huidige parkeerplaats volledig te transformeren naar een bebouwd plein met op de begane grond winkelfuncties en daarboven woningen en een gebouwde parkeervoorziening ontstaat een nieuw stedelijk bouwblok dat is gelegen aan de rand van de winkelacht. Dit nieuwe bouwblok leent zich uitstekend voor invulling met een full-service supermarkt en andere winkels. Het is wenselijk om hier in eerste instantie de dagelijkse winkelvoorzieningen op te nemen. De wand aan het nieuwe stadsplein zal een sterke commerciële uitstraling moeten krijgen, evenals de westelijke wand van dit bouwblok. Centrum-West/Gedempte Molenwijk Voor het functioneren van het (zuidwestelijke gedeelte van) het centrum is het belangrijk dat aan het Molenplein een sterke supermarktfunctie met voldoende parkeergelegenheid gehandhaafd blijft. Een supermarkt trekt veel klanten en het kunnen combineren van dagelijkse en niet-dagelijkse aankopen is een sterk punt van Heerenveen. Voor het vasthouden van het evenwicht tussen het oostelijke en westelijke deel van het centrum speelt deze supermarkt, in combinatie met het parkeren, een rol van betekenis. Er wordt op het Molenplein niet voorzien in de toevoeging van winkels in de niet dagelijkse sector.

50

Achter de bebouwing aan de oostwand van het Burgemeester Kuperusplein wordt aan de zuidelijke allee voorzien in de mogelijkheid van een (klein) pand dat kan bijdragen aan de verbinding van het centrum richting het Sportstadgebied. Dit pand leent zich voor een (commerciële) centrumfunctie. Sportstadgebied Het Sportstadgebied ligt buiten het plangebied van deze Structuurvisie maar met het oog op goede afstemming zijn de (on)mogelijkheden op het gebied van detailhandel in dat gebied hier ook kort aangegeven. In het Sportstadgebied wordt de mogelijkheid open gehouden voor detailhandel in specifieke segmenten. Het gaat dan in het bijzonder om sportgerelateerde detailhandel. Hierbij dient in eerste instantie gedacht te worden aan de verplaatsing van elders in Heerenveen gevestigde ondernemers. Voorwaarde is dat deze detailhandelsvoorzieningen aanvullend zijn aan de voorzieningen in het centrum, van beperkte omvang zijn en (mits goed ingevuld) kunnen functioneren als schakel tussen het centrum en het Sportstadgebied.

Impressie park met wanden.

51

4.5

Wonen

4.5.1 Inleiding Op basis van zowel lokaal als provinciaal beleid is het wenselijk om wonen in het centrumgebied te intensiveren, mits dit gekoppeld is aan een versterking van de kwaliteit. Het is de verwachting dat een centrumstedelijk woonmilieu en woningaanbod goed aansluit bij de demografische veranderingen die Heerenveen gaat doormaken. Tegelijkertijd moet dit woningaanbod een aantal belangrijke rollen blijven vervullen die in het centrum nu al spelen: betaalbaar wonen, ventiel voor de woningmarkt, seniorenwoningen (zie paragraaf 2.4.1). 4.5.2 Doelgroepen en woonmilieus Eén van de belangrijkste opgaven in het kader van de Structuurvisie is om ervoor te zorgen dat wonen in het centrum voor iedereen mogelijk blijft. Ook mensen met een lager inkomen moeten een woning in het centrum kunnen vinden. Om deze reden wordt ingezet op het thema ‘betaalbaar wonen’. Een kwaliteitsslag wordt gemaakt door middel van sloop en vervanging. Als randvoorwaarde bij sloop en vervanging van woningen wordt gehanteerd dat voor elke sociale huurwoning die gesloopt wordt, één betaalbare woning wordt teruggebouwd in het plangebied. De Structuurvisie richt zich tevens op een aantal (in sommige gevallen voor Heerenveen nieuwe) doelgroepen voor wie het wonen in de dynamiek van een centrumstedelijk woonmilieu een pré is. Juist dit centrumstedelijk woonmilieu is een punt waarop het gebied Centrum-Breed zich kan en wil onderscheiden van de rest van de gemeente Heerenveen en de omringende regio. Hierbij worden de volgende doelgroepen onderscheiden: •D  e groep starters (18-25 jaar), werkende en studerende jongeren, vraagt vooral om betaalbare appartementen in de huursector, bij voorkeur in de nabijheid van voorzieningen die passen bij hun levensstijl. In belangrijke mate zal het deze groep zijn die in de toekomst de nieuwe betaalbare woningen gaat bewonen. • De leeftijdsgroep 55-70 jaar (ook wel ‘empty nesters’ of ‘medioren’ genoemd) neemt de komende jaren in omvang toe. Veel mensen willen in deze levensfase de overstap maken van een grondgebonden (koop)woning naar een luxe appartement (koop, maar ook huur) of een levensloopbestendige grondgebonden (patio)woning. Voorwaarde is dan wel dat deze woning staat

52

in een omgeving waar het bruist en waar (culturele) voorzieningen aanwezig zijn. Daarbij zal met name gekeken worden naar locaties aan de rand van het centrumgebied, op plaatsen waar de woonfunctie dominant is. Wonen direct aansluitend aan functies als (nacht)horeca, openluchtactiviteiten en voorzieningen met veel verkeersbewegingen past over het algemeen minder goed bij deze groep. • Een derde groep zijn jonge tweeverdieners (25-40 jaar). Dit is een groep die vaak een stedelijke woonomgeving met stedelijke voorzieningen zoekt. Heerenveen biedt hen nu al een aantrekkelijke werkomgeving, het centrumgebied kan daar een aantrekkelijke woonomgeving aan toe voegen. Gestreefd wordt om deze groep appartementen op aantrekkelijke locaties en grondgebonden woningen in een hoge, stedelijke dichtheid te bieden. • Het centrum van Heerenveen biedt ook een aantrekkelijk woonmilieu voor gezinnen met een stedelijke leefstijl. De vraag van deze groep zal gericht zijn op grondgebonden woningen met een (stads)tuin, aansluitend aan het centrum. Hoge dichtheid is daarbij minder een probleem, zolang speelruimte en -voorzieningen op loop- en fietsafstand aanwezig zijn. Omdat deze groep waarschijnlijk niet heel groot is, wordt maar in een beperkt aantal woningen voor deze groep voorzien. • Tot slot doet zich in Heerenveen een bijzondere doelgroep voor, namelijk topsporters. Met de accreditatie van Sportstad Heerenveen als Centrum voor Topsport en Onderwijs Noord-Nederland (en daaraan gekoppeld een Talentenacademie) wordt gestreefd naar het realiseren van speciale accommodatie voor jonge topsporters in het centrum van Heerenveen, bij voorkeur in de directe omgeving van het Sportstadgebied. Als de wensen van deze doelgroepen vervolgens worden gekoppeld aan de ruimtelijke potenties van het plangebied van Centrum-Breed, dan leidt dit tot een aantal ‘woonmilieus’, ieder met een eigen onderscheidend woon- en leefmilieu en aanbod aan woningen. Duidelijk is, dat de keuze om verschillende woonmilieus te creëren met een eigen aantrekkingskracht op potentiële doelgroepen, niet hoeft te leiden tot eenzijdige programma’s per deelgebied. De mix van grondgebonden woningen en appartementen en woningen in verschillende prijsklassen draagt bij aan een centrum dat als woongebied voor verschillende mensen aantrekkelijk is. Dit blijkt des te meer wanneer het totale programma op een rijtje wordt gezet. De huidige redelijk eenzijdige woningvoorraad in het centrum wordt gedif-

ferentieerd door woningen in een hoger marktsegment en grondgebonden woningen toe te voegen aan de woningvoorraad. Tegelijkertijd wordt voor elke gesloopte huurwoning een betaalbare woning teruggebouwd binnen het plangebied. 4.5.3 Afstemming bredere woonopgave Het woningbouwprogramma van het plangebied kan niet los worden gezien van de relatie met omliggende gebieden. Het gaat dan met name om de transformatie zoals die gedaan wordt in Heerenveen-Midden en, in mindere mate, de nieuwbouwwijk Skoatterwâld. Tussen Heerenveen-Midden en Centrum-Breed doet zich een specifiek afstemmingsvraagstuk voor rondom het slopen en vervangen van de bestaande goedkope woningvoorraad in Kempenaerssingel, Gedempte Molenwijk en Vlinderbuurt. Het is zaak om, samen met de betrokken woningcorporaties deze vervangingsopgave op een zorgvuldige manier uit te voeren. Dit betekent dat bij voorkeur zo min mogelijk op hetzelfde moment op meer dan één locatie gesloopt wordt, zodat in of nabij het centrum voldoende betaalbare huurwoningen beschikbaar blijven. Op een later moment kunnen deze bewoners doorverhuizen naar hun definitieve nieuwe woning in het centrum. In alle gevallen waarbij het een corporatiewoning

van Accolade of WoonFriesland betreft, is het dan actuele ‘Sociaal statuut bij wijkvernieuwing’ van toepassing. 4.5.4 Woningbouwprogramma voor het centrum Het gaat hier om een indicatief woningbouwprogramma met een doorlooptijd van ruim vijftien jaar. Definitieve invulling is afhankelijk van maatschappelijke en marktomstandigheden op het moment dat uitvoering aan de orde is. Realisatie van het totale programma betekent een toename van de woningvoorraad in het plangebied in de orde van 230 tot 370 woningen. Dit saldo ontstaat door de sloop van 206 woningen (waarvan 170 appartementen en 36 grondgebonden woningen) en de nieuwbouw van 440 tot 580 woningen. Bij nieuwbouw gaat het om 90 tot 110 grondgebonden woningen en 340 tot 480 nieuwbouw appartementen in verschillende prijsklassen. De woningen zijn verdeeld in vier ‘woonsferen’, ieder met een eigen op regionaal niveau onderscheidend woon- en leefmilieu en aanbod aan woningen. Conform het woonconvenant tussen de gemeente en de twee woningcorporaties (zie paragraaf 2.4.2) worden bij sloop van sociale huurwoningen minstens evenzoveel woningen in de categorie sociale huur teruggebouwd. Vlinderbuurt (-Noord en -Zuid): Woonsfeer: ‘Wonen in de groene loper van Heerenveen’ Typering • Mengvorm van grondgebonden woningen (stadsvilla’s/patiowoningen/gezinswoningen met stadstuin) in Vlinderbuurt-Noord en (zowel luxe als betaalbare) appartementen in de Vlinderbuurt-Zuid.

Themakaart wonen. plangebied

ontwikkeling met woningbouw

Referentie grondgebonden stedelijk wonen.

Referentie betaalbare appartementen.

53

•C  ombinatie met commerciële functies, parkfunctie en langzaam verkeersverbindingen centrum – Sportstadgebied. • Parkeren vooral ondergronds (appartementen, Vlinderbuurt-Zuid) of op maaiveld niveau (grondgebonden woningen, Vlinderbuurt-Noord). • Stedelijke dichtheden rondom een groen park, dat bewoners ‘lucht’ geeft. Doelgroepen • Behouden en versterken huidige functies: betaalbaar wonen, senioren. • Aantrekken nieuwe doelgroepen: starters, medioren, jonge tweeverdieners, gezinnen met stedelijke leefstijl en jonge topsporters. Indicatief Woningbouwprogramma Sloop • 140 huurappartementen (woningcorporatie) Nieuwbouw (indicatief) • Circa 50 grondgebonden middeldure/dure woningen, gemengd in type en leefstijl, gefaseerd te realiseren (Vlinderbuurt-Noord). • Circa 60 luxe appartementen (120 m2) voor medioren/empty nesters en jonge tweeverdieners (Vlinderbuurt-Zuid). • Circa 80 betaalbare huurappartementen (70-90 m2), doelgroep (her)starters en jonge topsporters (Vlinderbuurt-Zuid). • Circa 30 middeldure huurappartementen (90-100 m2) voor senioren met stedelijke leefstijl (Vlinderbuurt-Zuid). •B  ij voldoende vraagontwikkeling op de lange termijn 2 x 25 zeer luxe koopappartementen in het topsegment in de vorm van twee parktorens (landmarks in het Vlinderpark). Centrum-West: Woonsfeer: ‘Hoogstedelijk wonen met menselijke maat’ Typering Grondgebonden woningen en appartementen in verschillende prijsklassen. Doelgroepen • Behouden en versterken huidige functies: betaalbaar wonen. • Aantrekken nieuwe doelgroepen: starters, medioren, jonge tweeverdieners. Indicatief Woningbouwprogramma Sloop • 36 Grondgebonden woningen, 6 appartementen.

54

Nieuwbouw (indicatief) • 40-60 Grondgebonden woningen (middelduur tot duur). • 30-60 Appartementen (betaalbaar, middelduur, luxe). Burgemeester Kuperusplein, ABC-warenhuis en Gashoudersplein: Woonsfeer: ‘De stad aan je voeten’ Typering • Middeldure en dure appartementen (koop en huur). • Alle voorzieningen direct binnen handbereik, wonen in het nieuwe stadshart, aan het nieuwe Stadsplein. • Wonen boven winkels. Doelgroepen • Senioren, medioren en jonge tweeverdieners. Indicatief Woningbouwprogramma Sloop • 24 koopappartementen. Nieuwbouw (indicatief) • Aan de oostzijde en zuidzijde van het nieuwe Stadsplein, in totaal 100 - 160 appartementen. • Zuidzijde van het plein, boven de full-service supermarkt op het huidige Burgemeester Kuperusplein. • Oostzijde van het plein, boven winkels / horeca. Geerts Willigenplein/KPN-locatie: Woonsfeer: ‘Goed bereikbaar en alles binnen bereik’ Typering • Appartementen, deels middelduur, deels goedkoop; • Wonen (aan de K.R Poststraat), wellicht in combinatie met daghoreca (aan de kant van het Geerts Willigenplein). Doelgroepen • Behouden en versterken huidige functies: betaalbaar wonen, ventiel van de woningmarkt. • Aantrekken nieuwe doelgroepen: starters, jonge tweeverdieners. Indicatief woningbouwprogramma Circa 40 kleinere appartementen (70-90 m2), in principe huur, mogelijk goedkope koop.

4.6

Cultuuraccommodaties

In het in paragraaf 2.5 genoemde accommodatieonderzoek en de ambities die in hoofdstuk drie zijn aangegeven, worden voorstellen gedaan voor de cultuuraccommodaties van de toekomst in het centrum van Heerenveen. Hierbij wordt rekening gehouden met de huidige behuizing, de veranderende functies van instellingen, de synergiemogelijkheden/mogelijke samenwerkingsverbanden en de centrale plek die cultuur in het centrum zou moeten innemen. 4.6.1 Locatieonderzoek cultuuraccommodaties In het onderzoek naar cultuuraccommodaties zijn de volgende varianten verkend: • Optimalisatie van de bestaande accommodaties op de huidige locaties. • Clustering van de huisvesting van het Posthuis Theater en het Centrum voor de Kunsten a7 in de directe omgeving van het Posthuis Theater. De bibliotheek wordt uitgebreid op de bestaande locatie of elders rond het Burgemeester Kuperusplein.

•E  en nieuw Cultuurhuis in de Vlinderbuurt met de bibliotheek en het Centrum voor de Kunsten a7. Binnen deze variant zijn twee subvarianten mogelijk: 1) Het Posthuis Theater blijft op de huidige locatie. 2) De nieuwe theatervoorziening wordt onderdeel van de ontwikkeling aan de noordzijde van het Sportstadgebied. Bij alle varianten blijft het Museum Willem van Haren gehuisvest in de Heerenveense School. Tevens biedt dit gebouw mogelijkheden voor het huisvesten van een regionaal erfgoed centrum. In het accommodatieonderzoek zijn de bovenstaande varianten bekeken vanuit de invalshoeken cultuur, ruimte en financiën. In dit verband zijn onder meer de programma’s van eisen van de verschillende instellingen geïnventariseerd. Tevens spelen de ruimtelijke inpassing van de cultuuraccommodaties in het centrum en de synergievoordelen van het ‘bundelen’ van verschillende culturele instellingen een belangrijke rol. Het onderzoek naar de accommodatiebehoefte van de culturele instellingen heeft voor wat betreft deze Structuurvisie tot de volgende conclusies geleid. Posthuis Theater In het kader van het accommodatieonderzoek voor cultuuraccommodaties is de mogelijkheid onderzocht om het Posthuis Theater in Sportstad te huisvesten. Geconcludeerd is dat de behoefte aan een grootschaliger theater gering is en dat de huidige locatie van het Posthuis Theater in het historisch centrum van Heerenveen veel kwaliteiten heeft en een meerwaarde biedt voor het centrum. Het huidige Posthuis Theater wordt door bewoners van de gemeente, door gebruikers en door andere belangstellende partijen zeer positief beoordeeld om de volgende redenen: • Het Posthuis Theater onderscheidt zich van andere theaters in de provincie en elders in (Noord) Nederland. • De sfeer en de ambiance van het gebouw. • De programmering wordt zeer gewaardeerd. • De ligging van het gebouw is herkenbaar en aantrekkelijk.

Themakaart cultuur. plangebied Posthuis Theater

museum Willem van Haren Cultuurhuis

De conclusie is dat het Posthuis Theater behouden blijft op de huidige locatie. Wel behoeft het gebouw van het theater een aantal aanpassingen, zodat het optimaal kan (blijven) functioneren en goed is uitgerust voor de toekomst.

55

56

Bibliotheek Zoals in paragraaf 2.5 beschreven, is de fysieke ruimte die de huidige bibliotheek ter beschikking heeft, te beperkt om de noodzakelijke functies te kunnen uitoefenen. Daarnaast is de huidige locatie door de relatief drukke Koornbeursweg gescheiden van het centrum, waardoor de interactie tussen het (winkel)centrum en de bibliotheek wordt beperkt. Een verplaatsing van de bibliotheek van de huidige locatie meer naar het centrum is daarom voor alle varianten sterk aan te raden ter versterking van het centrum van Heerenveen en van de bibliotheek zelf. Daarnaast heeft de situering van de bibliotheek in het hart van het centrum bijzonder veel potentie om kunst en cultuur naar de mensen toe te brengen en om mensen te laten participeren, gezien haar functie voor ontmoeting en debat. De bibliotheek van Heerenveen omschrijft haar functie als volgt: ‘De bibliotheek is de neutrale, de objectieve en de niet-partijdige ontmoetingsplaats waar alle groepen van de samenleving elkaar kunnen tegenkomen. De bibliotheek biedt ruimte als vrijplaats voor lokale initiatieven, voor debat over maatschappelijke thema’s, voor voorlichting over complexe onderwerpen en voor discussie over onderwerpen van lokaal, regionaal, landelijk of mondiaal belang.’ Naast deze functie als plek voor ontmoeting en debat heeft de bibliotheek ook een functie om kennis- en informatievoorziening, educatie, cultuur en lezen en literatuur te bieden. In Heerenveen speelt hiernaast nog een aspect. Bij de doorontwikkeling van Sportstad, in het bijzonder als Centrum voor Topsport en Onderwijs, doen zich interessante mogelijkheden voor voor samenwerking tussen het CTO en de bibliotheek die voor beiden meerwaarde kan hebben: de bibliotheek als kenniscentrum voor sport. Door de bundeling van al deze functies heeft de bibliotheek een grote bezoekersstroom. Bezoekers van de bibliotheek kunnen daarmee een vergroting

van de levendigheid van het centrum verzorgen. Omgekeerd kunnen bezoekers van het centrum worden verleid om een bezoek te brengen aan de bibliotheek. De ligging van de bibliotheek op een centrale plek waar verschillende passantenstromen elkaar ontmoeten, geeft daarom een impuls aan het centrum en omgekeerd.

Referentie pianoles.

Referentie Cultuurhuis.

Referentie cultuur op de pleinen.

Centrum voor de Kunsten a7 Een stadscentrumlocatie brengt nieuwe mogelijkheden voor het Centrum voor de Kunsten a7 met zich mee. Hierbij kan gedacht worden aan een eigen imago, het stimuleren van de verbinding tussen muziek, dans en beeldende vorming, het verleiden van burgers tot meer participatie en de mogelijkheid om - in samenwerking met de andere professionele instellingen - evenementen te organiseren, waarbij gebruik wordt gemaakt van de nieuwe openbare ruimten als het nieuwe Stadsplein en/of het stadspark in de Vlinderbuurt. 4.6.2 Cultuurhuis Keuze voor een Cultuurhuis Uit het accommodatieonderzoek blijkt een duidelijke voorkeur voor de clustering van de bibliotheek en het Centrum voor de Kunsten a7 in een nieuw

Impressie Cultuurhuis.

57

‘Cultuurhuis’ in het centrumgebied. Behalve de mogelijkheden die het Cultuurhuis aan de bibliotheek en het Centrum voor de Kunsten a7 afzonderlijk biedt, levert samenwerking van deze instellingen de volgende overwegingen c.q. voordelen op: • Beide instellingen zijn bestemd voor een breed publiek, waarbij een redelijke overlap aanwezig is. • De uitstraling van de culturele instellingen kan worden vergroot: een culturele uitstraling terwijl de eigen identiteit van de instellingen niet behoeft te verdwijnen. • Het aanbod van de instellingen is beter zichtbaar voor het publiek. • De activiteiten van de bibliotheek, die meer in het teken van lezen staan, kunnen worden uitgebreid naar uitvoerende activiteiten. • De laagdrempeligheid van de bibliotheek kan deelname aan activiteiten van het Centrum voor de Kunsten a7 vergroten. • Beide instellingen zijn actief in het organiseren van activiteiten voor het basisonderwijs. Deze activiteiten vinden, behalve in de scholen zelf, ook plaats in de accommodaties van de instellingen. • Beide instellingen kunnen bijdragen aan naschoolse activiteiten en opvang. • Entree, hal, balie en (lees)café kunnen dezelfde uitstraling hebben en gezamenlijk worden gebruikt. • Een expositieruimte kan door de bibliotheek en het Centrum voor de Kunsten a7 worden gebruikt. • Naast bovengenoemde activiteiten zien beide directies mogelijkheden tot het organiseren van gezamenlijke activiteiten. • Beide accommodaties kunnen worden aangevuld met passende detailhandel, zoals een boek- en/of muziekwinkel. Door de ligging in het centrum scoort het Cultuurhuis hoog op de volgende aspecten: • Bijdrage aan het functioneren van het centrum overdag en ’s avonds. • Bijdrage aan het culturele en het economische klimaat. • Mogelijkheden voor combinatiebezoek aan winkels en andere centrumvoorzieningen. • Cultuurparticipatie: culturele instellingen zijn een ontmoetingsplek. • Bekendheid en toegankelijkheid voor de Heerenveense bevolking. • Synergie met andere functies in het centrum, bijvoorbeeld ‘cultuur-horeca’.

58

Ruimtevraag De ruimte die nodig is om de bibliotheek en het Centrum voor de Kunsten a7 goed te kunnen huisvesten, wordt gebaseerd op de huidige situatie en huisvesting plus de te verwachten ontwikkelingen van deze instellingen. Gezien de ontwikkelingen die op onder meer het gebied van cultuurparticipatie in de gemeente plaatsvinden, te weten brede scholen, multifunctionele accommodaties en de rol van het Centrum voor de Kunsten a7 hierin, zal het nodig zijn om nader onderzoek te doen naar de inhoudelijke invulling van het Cultuurhuis. Mogelijkerwijs kunnen deze toekomstige ontwikkelingen leiden tot herziening van het reeds opgestelde programma van eisen. In het kader van de Structuurvisie is uitgegaan van een ruimtebehoefte van 9.000 m² bvo waarbij de gewenste functies zeker geaccommodeerd kunnen worden. Vergroting ten opzichte van het huidige ruimtegebruik komt doordat de huidige ruimten van de bibliotheek en het Centrum voor de Kunsten a7 te klein zijn en omdat een aantal functies nu niet mogelijk is gezien de huidige huisvesting. Bovendien is binnen in het bouwblok meer ruimte beschikbaar dan voor het Cultuurhuis gevraagd wordt. Deze ruimte kan vooralsnog gebruikt worden voor aanverwante detailhandel zoals een boekwinkel of muziek(instrumenten)winkel. Locatiekeuze Gezien de belangrijke functie van het Cultuurhuis in en voor het centrum wordt het gesitueerd op een strategische, centrale locatie, direct ten zuiden van ‘het groene veld’ op het Gashoudersplein. Om het Cultuurhuis optimaal te betrekken bij het centrum en aan te sluiten bij de winkelacht wordt een sterke en duidelijke wandelroute gecreëerd tussen de Heerenveense School/ Ernst van Harenplein en het nieuwe Stadsplein.

4.7

Horeca

4.7.1 Inleiding Wat betreft de horecastructuur, blijft het hoofduitgangspunt gehanteerd die daarvoor is geformuleerd in de Horecavisie 2002. Dit betekent dat voor de categorieën ‘winkelondersteunende daghoreca’ en ‘gemengde dag- en avondhoreca’ het centrum de aangewezen plek is. Hierbij bevinden zich zowel aan de noordzijde als aan de zuidzijde van het kernwinkelgebied, concentraties van horeca.

Het belang van horeca voor sfeer en beleving in het centrum wordt in deze Structuurvisie benadrukt. Tegelijkertijd moet echter terdege rekening worden gehouden met de economische haalbaarheid van nieuwe horecavoorzieningen. In dat verband is de insteek om vooral mogelijkheden te scheppen en ondernemers te prikkelen tot initiatief. 4.7.2 Versterking bestaande horecaconcentraties De belangrijkste horecagebieden blijven: het winkelcentrum (voor de winkelondersteunende daghoreca) en de historische as langs het water: van het Posthuis Theater/Amelius van Oenemapark naar Lindegracht en Gemeenteplein (voor de avond- en nachthoreca). Op en rond het Gemeenteplein, inclusief het oostelijke deel van het Van Harenspad tot aan het museum Willem van Haren, is de ruimtelijke en architectonische kwaliteit aanwezig om de verdere ontwikkeling van kwaliteitshoreca te ondersteunen. Versterking van dit gebied zou bijvoorbeeld kunnen door de realisering van een binnenstadshotel of een restaurant. Daarnaast kan ook aan de zuidzijde van het winkelcentrum, rondom het nieuwe Stadsplein en in aansluiting op de bestaande horeca in de Dracht ten

Themakaart horeca. plangebied

zuiden van de Pleinweg, de horeca-ontwikkeling in de dag- en avondsfeer worden versterkt. Hier ligt een relatie met publieksfuncties als de bioscoop. 4.7.3 Ontwikkelingsgebied horeca Een belangrijke ontwikkeling voor de (nacht)horecavoorzieningen vloeit voort uit de herstructurering van het noordelijk gedeelte van het gebied CentrumWest (zie paragraaf 4.1). Dit gebied heeft een zeer matige uitstraling. Achterkanten, garages en nachthoreca bepalen het huidige beeld. Om de uitstraling van dit gebied te verbeteren en het gezicht als aanloopgebied van het centrum te verbeteren, wordt het gebied herontwikkeld, waarbij wonen de dominante functie wordt. Het gebied leent zich als woonmilieu bij uitstek voor de doelgroep (jonge) starters. In nauw overleg met de betrokken woningcorporaties zal een plan voor dit gebied worden ontwikkeld waarbij de mogelijkheid van het combineren van wonen met commerciële centrumfuncties ook worden verkend. Nieuwe mogelijkheden voor horeca worden geboden in het deelgebied ‘Centrum-Noord’. Dit gebied sluit direct aan op de bestaande horecaconcentratie aan de Oude Koemarkt en Vleesmarkt. Op verschillende locaties in dit gebied doen zich nieuwe mogelijkheden voor horeca voor, bijvoorbeeld in de omgeving van het Amelius van Oenemapark, Crackstraat/Crackplein en de westzijde van het Geerts Willigenplein. Uiteraard zal bij nieuwe horecavoorzieningen speciale aandacht worden besteed aan een goede inpassing met de woonbebouwing in de omgeving. De versterking van de horeca in het noordelijke deel van het centrum draagt bij aan een nog verdere concentratie van de horecavoorzieningen dan in de

Terrasjes in het centrum. concentratie horeca

Uitgaansdrukte in het centrum, ‘Night of the Koemarkt’.

59

horecavisie uit 2002 al werd voorgesteld. Voor een avondje uit kan een consument binnen een afstand van driehonderd meter van een café naar een restaurant, naar een voorstelling in het Posthuis Theater en vervolgens weer naar een café. De bereikbaarheid is voor alle soorten verkeer goed verzorgd: voor de bezoekers met de auto is er de parkeergarage Geerts Willigenplein, voor de reizigers met het openbaar vervoer is het station nabij en voor de consumenten op de fiets is de locatie centraal gelegen. Zorgvuldige uitbreiding van het horecagebied moet, naast een kwantitatieve uitbreiding, vooral ook een kwalitatieve versterking zijn. Dit betekent dat de nieuwe horeca een hoogwaardige uitstraling krijgt. In het gebied ‘CentrumNoord’ is de ruimtelijke kwaliteit aanwezig om deze doelstelling waar te kunnen maken. In het horecagebied in ‘Centrum-Noord’ is de vestiging van maaltijdverstrekkende avondhoreca en drankverstrekkers in de avond- en nachtperiode in elkaars nabijheid mogelijk. Op de schaal van Heerenveen biedt de clustering van deze verschillende typen horeca, vanwege combinatiebezoek, meer voordan nadelen.

In de nabijheid van het horecagebied is aan de K.R. Poststraat een KPNverdeelstation gevestigd. Verwacht wordt dat deze locatie vrij zal komen voor herontwikkeling. De locatie heeft twee voorkanten waarvan er één gericht is op de K.R. Poststraat en de andere op de groene ruimte van het Geerts Willigenplein. Aan de K.R. Poststraat wordt het gezicht bepaald door woningbouw (appartementen) (zie paragraaf 4.5.4). De zijde van deze locatie die op de parkruimte boven de parkeergarage op het Geerts Willigenplein is georiënteerd, is een geschikte, aanvullende plek voor een horecavestiging in de dag- en avondsfeer (bijvoorbeeld een restaurant). Horeca op deze locatie biedt tevens een aanvulling op de sfeer en levendigheid van het Geerts Willigenplein. 4.7.4 Sportstad Het Sportstadgebied ligt buiten het plangebied van deze Structuurvisie maar met het oog op goede afstemming zijn de (on)mogelijkheden op het gebied van horeca in dat gebied hier ook kort aangegeven. Bij de doorontwikkeling van Sportstad worden ook (nieuwe) horecaconcepten opgenomen die een directe relatie hebben met de op deze locatie ontwikkelde concepten, zoals horeca gekoppeld aan een Sport Experience Center en/of gekoppeld aan het Abe Lenstra stadion en eventueel een nieuw Thialf IJsstadion. De ontwikkelingen in Sportstad zal goed afgestemd moeten worden met het horeca-aanbod in het centrum. Hierbij is complementariteit het uitgangspunt.

4.8

Kantoorontwikkeling

In de komende jaren zal het Sportstadgebied (dat buiten het plangebied van de Structuurvisie valt) de primaire kantoorlocatie in Heerenveen blijven. In het centrum wordt ruimte geboden voor hoofdzakelijk nieuwe kleinschalige kantoren c.q. commerciële ruimten in en aan de rand van het winkelcentrum.

Referentie horeca met kwaliteitsuitstraling.

60

Hiernaast komen in het kader van de Structuurvisie twee gebieden in aanmerking: • De bebouwingsstrook langs de zuidzijde van de Koornbeursweg, waar de banken en de bibliotheek nu zijn gevestigd, leent zich bij het vertrek van de huidige gebruikers voor herontwikkeling, waarbij het stedelijke karakter van

het gebied verder versterkt kan worden. Hier zou (her)ontwikkeling in de zakelijke dienstverleningsector/ kantoorontwikkeling op zijn plaats kunnen zijn. Het gaat hierbij om gebouwen van vier à vijf bouwlagen, vergelijkbaar met de kantoren in het Sportstadgebied langs de Abe Lenstra Boulevard. Het Sportstadgebied blijft in eerste instantie de primaire kantoorlocatie. Daarom zal eventuele kantoorontwikkeling langs de zuidzijde van de Koornbeursweg afgestemd moeten worden op de kantoorontwikkeling in het Sportstadgebied. • In het gebied ‘Vlinderbuurt-Zuid’ wordt ingestoken op commerciële ruimte met daarboven gestapeld wonen. Insteek hierbij is dat de ruimtelijke invulling zoveel mogelijk aansluiting zoekt bij het centrum zonder hiermee concurrerend te zijn. Tevens is goede afstemming met de ontwikkeling van het Sportstadgebied van belang. (Kleinschalige) kantoren kunnen een mogelijke invulling zijn van de commerciële ruimte. Herontwikkeling van het gebied Vlinderbuurt-Zuid komt pas aan de orde in een latere fase van de uitvoering van deze Structuurvisie (zie hoofdstuk zes), waarbij rekening gehouden kan worden met de ontwikkelingen in zowel het centrum als het Sportstadgebied.

Themakaart zakelijke dienstverlening. plangebied

gebied voor dienstverlening

61

62

5. 5.1

PLANKAART EN DEELGEBIEDEN Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed

Het plangebied Heerenveen Centrum-Breed is verdeeld in negen deelgebieden. Op de plankaart zijn de deelgebieden elk in een eigen kleur aangegeven. In dit hoofdstuk wordt de toekomstvisie voor elk van de deelgebieden beschreven. De volgende deelgebieden worden omschreven: • Centraal winkelgebied • Burgemeester Kuperusplein - ABC-complex - Gashoudersplein • Centrum-Noord • Centrum-West • Vlinderpark • Vlinderbuurt-Noord • Vlinderbuurt-Zuid • As zuidzijde Koornbeursweg – Atalantastraat • Heideburen – Nieuwburen – Thorbeckestraat

5.2

Centraal winkelgebied

In het ‘Centrale winkelgebied’ bevindt zich het grootse gedeelte van het huidige winkelcentrum. Uitzondering daarbij is de zuidkant van de Sieversstraat (oostzijde) die deel uitmaakt van het gebied waar de meest ingrijpende herontwikkeling plaatsvindt (zie paragraaf 5.3). Centraal in dit gebied loopt, in noord-zuid richting, de historische as van de hoofdwinkelstraat de Dracht. Daarnaast behoren tot dit gebied de winkels langs de Lindegracht en het gebied dat wordt begrensd door de Gedempte Molenwijk, het Van Harenspad, het Geerts Willigenplein, de Van Kleffenslaan, de Minckelersstraat en de Koornbeursweg. Het gaat hier om het historisch centrum dat van grote waarde is voor het karakter en de sfeer van Heerenveen. Belangrijk onderdeel van dit gebied is de zogenaamde ‘winkelacht’ die bestaat uit de Dracht, het Van Harenspad/ Lindegracht, de Sieversstraat en de Pleinweg met als verbindingsschakel de Minckelersstraat. Deze ‘acht-structuur’ geeft de beweging van het winkelende publiek door het centrum aan en wordt als een sterke winkelstructuur be-

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

Deelgebied: Centraal Winkelgebied.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

63

schouwd. Het basisprincipe bij toekomstige ontwikkeling in dit deelgebied is dat de bestaande stedenbouwkundige en winkelstructuur wordt gehandhaafd en waar mogelijk, wordt versterkt. Het deelgebied heeft hoofdzakelijk het karakter van een voetgangersgebied maar is ook per fiets te doorkruisen. De bereikbaarheid voor automobilisten is ook uitstekend door de nabijheid van parkeervoorzieningen. Tevens is het gebied goed bereikbaar met openbaar vervoer. De Dracht De positie van de Dracht als A1 winkelstraat is onomstreden. Met enkele winkelketens als trekkers, heeft de Dracht een aantrekkelijk winkelklimaat. Het is van belang om de positie van de Dracht als modisch-recreatieve winkelstraat verder uit te bouwen. Op individueel pandniveau kunnen verbeteringen worden doorgevoerd en mogelijkheden om het algehele sfeerbeeld te verbeteren moeten worden benut.

Vogelvlucht noord-zuid.

64

Gedempte Molenwijk (oostzijde) De oostzijde van de Gedempte Molenwijk behoudt de huidige functie als gemengd winkel- en commercieel gebied. De herontwikkeling van het gebied daartegenover zal een positieve invloed hebben op de uitstraling van deze straat. Lindegracht De kwaliteit van de panden en de ligging aan het water zijn karakteristiek voor Heerenveen en ondersteunen de functies in dit deelgebied. De Lindegracht kent al een hoogwaardig modische functie maar kan verder versterkt worden door een trekker van formaat in de winkelacht te krijgen. Stegen: Schoolsteeg, Romkessteeg en Molenstraat De verbetering van de looproute naar de parkeergarage aan het Geerts Willigenplein is een belangrijk project om de Lindegracht (en de parkeergarage zelf) beter te laten functioneren. Om dit te bereiken wordt de Schoolsteeg aantrekkelijker gemaakt als voetgangersroute. Hierbij wordt gedacht aan invulling met bijvoorbeeld winkelfuncties en waar mogelijk optische verbreding van de steeg. De uitstraling van de Romkessteeg en Molenstraat wordt verbeterd waarbij een sterkere oriëntatie van aanliggende functies op de steeg (vriendelijker vormgeving van de wanden) en een herinrichting van de loper voorop staan. Uitgangspunt hierbij is dat de stegen een heldere en logische route gaan vormen tussen de parkeerlocaties aan de rand van het centrum en de winkelacht.

Gezellige drukte op de Dracht.

Het verder versterken van de openbare ruimte, de stegen.

Impressie opgeknapte steeg.

65

Zuidwand Geerts Willigenplein Om de looproute tussen de Lindegracht en de parkeergarage op het Geerts Willigenplein te verbeteren, wordt naast de Schoolsteeg ook de uitstraling van de winkelpanden aan de zijde van het Geerts Willigenplein sterk verbeterd. Van Harenspad Het Van Harenspad blijft als noordelijke verbindingsroute tussen het Gemeenteplein en de Dracht functioneren. Er wordt niet voorzien in grootschalige verandering maar er wordt vooral gekeken naar mogelijkheden voor sfeerverbetering en het verbeteren van zichtlijnen. Het verdient aanbeveling de arcade in het gebouw om de hoek van het Van Harenspad en het Gemeenteplein dicht te bouwen en de winkels naar voren te trekken. Ernst van Harenplein/Heerenveense School (Partiële) herinrichting van het Ernst van Harenplein is gewenst, waarbij rekening wordt gehouden met de functie van het plein als één van de ‘stepping stones’ van pleinen door het plangebied en in het bijzonder de ligging van het plein in relatie tot de Heerenveense School en het geplande Cultuurhuis. Op het plein blijft kort parkeren (op maaiveld) mogelijk. Tussen het plein,

Referentie gerenoveerde winkelpuien.

66

het Cultuurhuis en het nieuw stadsplein worden aantrekkelijke looproutes gecreëerd. Het Museum Willem van Haren blijft gehuisvest in de Heerenveense School. In de Heerenveense School kan een regionaal erfgoedcentrum gevestigd worden. Het creativiteitscentrum De Cirkel wordt geïntegreerd met het Centrum voor de Kunsten a7 als onderdeel van het Cultuurhuis. Gemeenteplein De functie van het Gemeenteplein kan versterkt worden door een betere functionele invulling van de oostelijke pleinwand (met horeca). Gebruik van het plein voor evenementen wordt gestimuleerd. Minckelersstraat De functie van deze straat als centrale verbindingsroute tussen de Sieversstraat en de Dracht staat niet ter discussie. Door de voorgestelde aanpak van de winkelacht wordt deze functie van de Minckelersstraat verder versterkt. Pleinweg De noordwand van de Pleinweg wordt, in overleg met de eigenaren en gebruikers, herontwikkeld. Door een een betere en kleinere verkavelingsstructuur kunnen aan de Pleinweg-zijde winkelunits ontwikkeld worden. Ook kan door herontwikkeling de architectonische kwaliteit van de panden verbeterd worden.

5.3

Burgemeester Kuperusplein, ABC-complex en Gashoudersplein

In het deelgebied Burgemeester Kuperusplein, ABC-complex en Gashoudersplein vindt een fundamentele transformatie plaats. Het gebied krijgt een belangrijke, nog sterkere functie in het (winkel)centrum en deze herontwikkeling markeert ook het begin van het ‘Vlinderpark’ (zie paragraaf 5.6) dat de verbinding met het Sportstadgebied maakt. Ten opzichte van de huidige situatie: • Wordt het huidige ABC-complex aan de Sieversstraat verbouwd. • Worden de panden aan de Sieversstraat (oostzijde) ten zuiden van het Gashoudersplein tot aan het Burgemeester Kuperusplein, en het voormalige gebouw van het postkantoor, gesloopt. • Blijft het gebouw ‘De Passage’ aan de Sieversstraat (oostzijde) tussen het huidige ABC-complex en het Gashoudersplein (aan de begane grond winkels en daarboven appartementen) gehandhaafd. Wel moet de zijkant van het gebouw, dat in de nieuwe situatie aan het nieuwe stadsplein komt te liggen, tot een aantrekkelijke wand aan het plein worden getransformeerd. In overleg met de eigenaren/gebruikers worden de winkels in De Passage

Deelgebied: Burgemeester Kuperusplein, ABC-complex en Gashoudersplein.

Referentie vermaak op het Stadsplein.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

67

architectonisch versterkt. •W  ordt op termijn het tankstation aan de Van Kleffenslaan (inclusief de twee appartementen boven) gesloopt. Het voormalige VVV kantoorgebouw op het Gashoudersplein moet op termijn ook worden verwijderd en zou eventueel verplaatst kunnen worden. Deze locaties gaan deel uit maken van de publieke ruimte van het Vlinderpark (zie paragraaf 5.6). • Wordt het Burgemeester Kuperusplein bebouwd. In het nieuwe bouwblok komen gebouwde parkeervoorzieningen en op de begane grond wordt een een full-service supermarkt en overige winkels gevestigd. Uitgegaan wordt van parkeren zowel onder de grond (1 laag) als een parkeerdek boven de winkels in combinatie met woningen of eventuele andere centrumfuncties. • Verdwijnt het parkeren op maaiveld op het Gashoudersplein. Het huidige Gashoudersplein grenst aan het nieuw te realiseren Cultuurhuis. Het gebied fungeert als begin en eindpunt van de noordelijke verbinding met het Sportstadgebied. • Krijgt het gebied meer het karakter van voetgangersgebied, zonder dat daarbij de ruime mogelijkheden om met de fiets dichtbij de winkels en overige voorzieningen te komen wordt ingeperkt. • Komt er een voetgangersroute van het nieuwe stadsplein naar het Ernst van Harenplein, waarbij het Cultuurhuis ook aan een belangrijke wandelroute komt te staan. • Wordt bij overige bebouwing binnen dit gebied uitgegaan van handhaving van de huidige bebouwing/functies. Het gebied wordt als volgt herontwikkeld: Burgemeester Kuperusplein De huidige parkeerplaats wordt volledig getransformeerd naar een bebouwd plein met winkelfuncties op de begane grond en gebouwde parkeervoorzieningen voor circa vijfhonderd auto’s (een groter aantal wordt mogelijk als de ondergrondse parkeergarage tot onder het Stadsplein wordt uitgebreid). Dit nieuwe bouwblok, gelegen aan de rand van het winkelcentrum, leent zich bij uitstek voor de vestiging van een nieuwe full-service supermarkt in combinatie met overige dagelijkse winkelvoorzieningen. De wanden van dit bouwblok die zijn gelegen aan het nieuwe centrale stadsplein krijgen een sterke commerciële uitstraling, evenals de westelijke wand van dit bouwblok. Boven de supermarkt/winkels worden appartementen gerealiseerd waarbij uitgegaan wordt van drie à vier bouwlagen. Een gebouwde parkeervoorzie-

68

Referentie uitstraling oostwand Stadsplein.

ning voor bewoners wordt ook gerealiseerd boven de supermarkt/winkels binnen dit bouwblok. De ondergrondse parkeergarage biedt parkeermogelijkheden aan centrumbezoekers in de directe nabijheid van het centrum. De in- en uitgangen van de parkeergarage sluiten direct aan op de winkelacht. Het nieuwe bouwblok op het Burgemeester Kuperusplein vormt het begin van de nieuwe verbinding die door het Vlinderpark naar het Sportstadgebied loopt. Deze verbinding wordt aan de zuidzijde begeleid door markante bebouwing met een stedelijke uitstraling. Om in deze begeleidende bebouwingswand ter hoogte van de Van Kleffenslaan (westzijde) geen gat te laten vallen, wordt hier ter opvulling een (klein) nieuw gebouw gerealiseerd. Hierbij wordt gedacht aan een passende commerciële centrumfunctie. De resterende ruimte, ten zuiden van dit bouwblok, blijft beschikbaar voor parkeren. ABC-complex/Sieversstraat Het ABC-complex wordt verbouwd. Hierbij is het voor de Sieversstraat van belang dat er, na verbouwing van het ABC-complex, qua formules voldoende winkels met aantrekkingskracht in dit gebied aanwezig blijven. Hierbij wordt onder andere gedacht aan de huidige winkels in het ABC-complex. De west-

Impressie Stadsplein zuidzijde.

69

zijde van de Sieversstraat dient, in overleg met de huidige eigenaren en gebruikers, verder (architectonisch) versterkt te worden. Stadsplein Het Stadsplein ontstaat door het huidige Burgemeester Kuperusplein te bebouwen en direct ten noorden hiervan het nieuwe plein te situeren. Dit plein kan een nieuw kloppend hart gaan worden van het centrum van Heerenveen. Daarnaast vormt het plein een schakel tussen het centrum en de ontwikkelingen in de richting van het Sportstadgebied. Belangrijke aspecten van het Stadsplein zijn: • Het plein ligt optimaal gesitueerd aan de winkelacht en vormt het startpunt van de twee nieuwe verbindingen voor fietsers en voetgangers naar Sportstad. • Aan de zuidzijde van het plein komt nieuwe bebouwing op het huidige Burgemeester Kuperusplein. Aan de noordzijde wordt de gevelwand van ‘De Passage’ gedeeltelijk verbouwd met een duidelijk gezicht naar het nieuwe plein. Aan de oostkant van het nieuwe Stadsplein komt een nieuw stadsblok, aansluitend op het appartementengebouw aan de Van Kleffenslaan. De westzijde wordt gevormd door de bestaande bebouwingswand langs de Sieversstraat, waarbij een kwaliteitsverbetering van de hoek Pleinweg-Sieversstraat wordt beoogd. • De ruimte van het nieuwe stadsplein wordt aan alle zijden begrensd door bebouwing met stedelijke allure. Door het plein aan alle zijden te begrenzen, krijgt het een besloten karakter.

Referentie Cultuurhuis.

70

Referentie interactie binnen en buiten in de omgeving van het Cultuurhuis.

•C  entraal staat het realiseren van commerciële detailhandel en (dag)horeca en/of publieksfuncties op de begane grond van de bebouwing aan de wanden van het plein. Daarboven komen appartementen. • Het nieuwe plein biedt kansen en mogelijkheden voor het Cultuurhuis om er evenementen en openluchtuitvoeringen op het plein te organiseren. Cultuurhuis Direct ten zuiden van het ‘groene veld’ wordt op het huidige Gashoudersplein een Cultuurhuis gerealiseerd. Het gaat hierbij om een nieuw gebouw van vier à vijf bouwlagen. In het Cultuurhuis zullen de bibliotheek en het Centrum voor de Kunsten a7 worden gehuisvest. Op de begane grond van het Cultuurhuis wordt ook gedacht aan ondersteunende functies zoals horeca, bijvoorbeeld in de vorm van een lees- of kunstcafé, dat bijdraagt aan de ontmoetingsfunctie en de uitstraling van het Cultuurhuis. Het Centrum voor de Kunsten a7 kan gebruik maken van zowel het nabij liggende stadsplein als het Vlinderpark voor concerten, voorstellingen, tentoonstellingen etc. Om het Cultuurhuis optimaal te betrekken bij het centrum en aan te sluiten bij de winkelacht zal een sterke en duidelijke wandelroute gecreëerd worden tussen het Ernst van Harenplein en het nieuwe Stadsplein. Koornbeursweg De Koornbeursweg krijgt een nieuwe profilering waarbij de oversteekbaarheid voor fietsers van groot belang is.

5.4

Centrum-Noord

Het deelgebied ‘Centrum-Noord’ wordt begrensd door de Fok, de K.R. Poststraat, de Nieuwstraat en de Kerkstraat (/Vleesmarkt). In dit deelgebied staat de publieks- en uitgaansfunctie voorop, met de aanwezigheid van het gemeentehuis, de Rooms Katholieke Kerk, het Posthuis Theater, cafés en restaurants. Het beleidsaccent ligt hier op het verder versterken van de bestaande functies in het gebied waarbij het zwaartepunt wordt gelegd bij de horecafunctie. Aan kwaliteitshoreca wordt de mogelijkheid geboden zich hier te vestigen. Daarnaast wordt de kwaliteit van het gebied Centrum-Noord versterkt door het vernieuwen van bebouwing op enkele herontwikkelingslocaties en door het gedeeltelijk herinrichten van de openbare ruimte. Uitgaanscentrum (Vleesmarkt, Koemarkt en omgeving) • Aantrekkelijke en duurzame herinrichting van de openbare ruimte die de historische sfeer van het gebied versterkt. • Bewaakte en overdekte fietsenstalling in de nabijheid van de horecavoorzieningen. Posthuis Theater •H  et Posthuis Theater blijft op de bestaande locatie gevestigd. Er zijn onder andere mogelijkheden om het comfort en de uitstraling van het theater te verbeteren waarbij de functie verder wordt versterkt. Amelius van Oenemapark •H  et Amelius van Oenemapark ondergaat een herinrichting waarbij de aanwezige cultuurhistorische elementen zichtbaar worden. Daarnaast wordt gebruikswaarde van het park als openbare ruimte versterkt en is er eventueel ruimte voor daghoreca (terras op zon) aan de oostrand van het park ter versterking van het uitgaanscentrum. •M  ogelijk wordt op termijn een brug voor fietsers en voetgangers gerealiseerd tussen het park en Breedpad/Gedempte Molenwijk als onderdeel van een sterkere verbinding tussen het stationsgebied en het centrum. ‘t Skûtsje gebouw en directe omgeving • De huidige historische uitstraling van het pand ’t Skûtsje aan de Crackstraat wordt behouden en versterkt, waarbij een sterkere koppeling aan de openbare ruimte wordt nagestreefd.

Deelgebied: Centrum-Noord.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

71

•D  e locatie biedt mogelijkheden voor versterking van de horecafunctie in dit gebied. • Eventueel kan het binnengebied aan de achterzijde van het gebouw bij de ontwikkeling worden betrokken, waarbij rekening wordt gehouden met de toekomstige ruimtebehoefte van de Rooms Katholieke Kerk en het Posthuis Theater.

5.5

KPN-locatie • Bij de herontwikkeling van deze locatie wordt uitgegaan van het realiseren van een appartementengebouw met het accent aan de K.R. Postraat. Het gaat hierbij om stevige bebouwing, in omvang vergelijkbaar met het appartementengebouw ernaast (Haskestate). • De zijde die grenst aan het Geerts Willigenplein is een aantrekkelijke locatie voor een horecafunctie zoals een kwaliteitsrestaurant dat profiteert van de oriëntatie op het groene plein. • De bouwhoogte van de bebouwing aan de pleinzijde is ondergeschikt aan de bouwhoogte aan de zijde van de K.R. Poststraat en dient een sterke architectonische uitstraling te hebben.

Samen met de woningcorporaties is de gemeente al enkele jaren bezig om een uitvoerbaar plan op te stellen voor de herontwikkeling van het gebied Centrum-West. De huidige uitstraling doet afbreuk aan de kwaliteit van het centrum. Het gebied moet veel meer het karakter krijgen van een centrumstedelijk woonmilieu, met aan de zuidkant een combinatie van wonen en winkelen voor de dagelijkse boodschappen en parkeren. Op deze manier functioneert dit gebied als bronpunt voor het centrum.

Bebouwing aan de westzijde van het Geerts Willigenplein •H  et pand aan de westzijde van het Geerts Willigenplein leent zich voor eventuele wijziging naar een functie die aansluit op de publieks- en uitgaansfunctie van dit gebied. De mogelijke functiewijziging moet gepaard gaan met een kwaliteitsslag in de uitstraling van de gevelwand en in de uitstraling naar het Geerts Willigenplein en Paul Krugerkade. Eventueel kan op een deel van het perceel extra bouwvolume worden toegevoegd.

Terrasjes in het uitgaansgebied.

72

Openbare ruimte Achter de Kerk.

Dit De De tot

Centrum-West

deelgebied wordt aan de oostzijde begrensd door de Gedempte Molenwijk/ Fortuin en aan de westzijde door de Compagnonsstraat/Van Dekemalaan. noordelijke begrenzing reikt tot het Breedpad en de zuidelijke begrenzing de Koornbeursweg.

De Van Dekemalaan/Compagnonsstraat behoudt de ontsluitingsfunctie voor bestemmingsverkeer binnen dit gebied en behoudt tevens de functie als wegverbinding tussen Heerenveen-Noord en Heerenveen-Midden (en eventueel overige wijken in Heerenveen). Bij de herontwikkeling van Centrum-West zal deze weg aangepast worden zodat het doorgaand verkeer zoveel mogelijk wordt geweerd en wordt verleid om gebruik te maken van de (buiten)ringstructuur. Bij de herstructurering van Centrum-West wordt de Gedempte Molenwijk – De Fortuin de fietsroute langs de westzijde van het centrum. Aan de noordzijde van deze route zou eventueel een fietsbruggetje aangelegd kunnen worden

Historische panden behouden: voormalige Gedempte Molenwijk, huidige situatie. leerlooierij aan de Gedempte Molenwijk.

dat uitkomt bij het Amelius van Oenemapark. Uitgangspunt van herontwikkeling in Centrum-West is, dat de bebouwing aan de oostzijde van de van Dekemalaan wordt gesloopt. Centrum-West Noord Dit deelgebied wordt getransformeerd tot een nieuw ‘centrumstedelijk woonmilieu’. De nu aanwezige avond- en nachthoreca die in het gebied gevestigd is langs de westzijde van de Gedempte Molenwijk, wordt hierin niet passend gevonden. • Bij de woningbouw in dit gebied gaat het om grondgebonden woningen dan wel appartementen in verschillende prijsklassen; op de beganegrondlaag kunnen commerciële functies (geen horeca en geen nieuwe detailhandel) worden overwogen. • De voormalige leerlooierij en de bebouwing uit de jaren ‘80 (waarin de huidige natuurvoedingswinkel, Turkse supermarkt en pizzeria zijn gevestigd) behouden hun huidige vorm en bestemming bij de herstructurering. Centrum-West Zuid Voor het functioneren van het zuidwestelijk gedeelte van het centrum is het

Deelgebied: Centrum-West.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

Referentie gebouwde bovengrondse parkeergarage.

73

5.6

‘Vlinderpark’

Het ‘Vlinderpark’ vormt de verbindende schakel tussen het centrum en het Sportstadgebied. Waar de huidige Vlinderbuurt nauwelijks een relatie met de omgeving aangaat, zal het Vlinderpark juist een belangrijke functie op het niveau van de plaats als geheel gaan vervullen. De wens voor een sterkere relatie tussen het centrum en het Sportstadgebied en het streven naar een wervend en openbaar karakter van de Vlinderbuurt vormen mede de aanleiding voor de aanleg van dit park. Opgespannen tussen twee verbindende lijnen in oost-west richting vormt het park een ruimte van formaat met een hoge verblijfskwaliteit. Het park vervult de volgende functies:

Referentie garage met bijzondere gevel.

belangrijk dat hier een full-service supermarkt met ruime parkeergegelegenheid gehandhaafd blijft. • Deze vestiging van de full-service supermarkt wordt mogelijk gecombineerd met een discounter. • Parkeren op het Molenplein in de vorm van een gebouwde parkeervoorziening (capaciteit circa 350 parkeerplaatsen). • Woningbouw maakt onderdeel uit van het programma. • Van groot belang voor het kunnen functioneren van de supermarktlocaties en parkeergarage als bronpunt voor het centrum is dat de steeg die de verbinding legt met de Dracht functioneel, goed, en aantrekkelijk (met winkels) wordt ingevuld. De steeg zal een leuke en logische verbindingsroute moeten vormen naar de winkelacht.

74

•K  oppeling van het centrum met het Sportstadgebied door een aantrekkelijke publieke ruimte. • Aanvulling op de pleinenreeks in het centrum; een ‘kralensnoer’ langs de denkbeeldige diagonaal tussen station, het centrum en het Sportstadgebied. Het park vormt hierin een unieke ruimte. • Koppeling met en tussen de groenstructuren in de omgeving. Aan de zuidzijde de karakteristieke Le Roy tuinen en de groenzone langs de westzijde van het Sportstadgebied, aan de noordzijde het park rond Huize Voormeer. Door de overgangen tussen deze verschillende groene structuren te versterken met onder andere aantrekkelijke en functionele verbindingen voor voetgangers en fietsers, kunnen ze samen het ‘stadspark’ van Heerenveen gaan vormen. • Verbinding tussen de lange noord-zuid lijnen in de structuur van Heerenveen. Zo ontstaat een sterke ruimtelijke samenhang in dit gebied. • Gebruiksmogelijkheden van de open ruimte; onder meer buitenactiviteiten van het Cultuurhuis, (sport)activiteiten voor jong en oud en rustplekken, evenemententerrein/ kermis, buitenactiviteiten gekoppeld aan (een eventueel nieuw Thialf IJsstadion in) het Sportstadgebied. Met name hiervoor is het van belang dat het park meer is dan alleen de verbindende lijn met dubbele bomenrijen. Juist de open ruimte geeft een toegevoegde waarde met ruime gebruiksmogelijkheden. • Herkenbare ruimte die de basis vormt (of eigenlijk, het dak) van een omvangrijke ondergrondse parkeervoorziening tussen het Sportstadgebied en het centrum.

• Inbedding van de nieuwe ‘allee’ (zie hieronder) als krachtige verbinding. • Maat van de open ruimte als inleiding op de grote schaal van het Sportstadgebied. Aan de centrumzijde begint het park op het nieuwe Stadsplein, zo mogelijk geaccentueerd door markante bebouwing bijvoorbeeld op de kop van een van de verbindende lijnen. Aan de oostzijde wordt het park beëindigd door een markant gebouw in Sportstad. Mogelijk is dit het nieuwe Thialf IJsstadion. De belangrijkste verbindende lijn wordt gevormd door de zogenaamde ‘zuidelijke allee’: een stevige rechte lijn, die voor langzaam verkeer de verbinding legt tussen het nieuwe stadsplein en het Sportstadgebied. Het moet een plezierige route worden met rechte dubbele bomenrijen en een bijzondere inrichting van de openbare ruimte. Onderweg moet veel te zien en te beleven zijn. In het naastgelegen park worden door een reeks van spannende elementen sport en cultuur met elkaar verbonden. Hierdoor wordt de afstand tussen het centrum en het Sportstadgebied gevoelsmatig verkleind en wordt het thema ‘sport’ benadrukt.

Deelgebied: Vlinderpark.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

Referentie inrichting van het Vlinderpark.

75

Onder het Vlinderpark zal een ondergrondse parkeergarage aangelegd worden die zowel vanuit het centrum als vanuit het Sportstadgebied goed bereikbaar is. De capaciteit van de garage wordt afgestemd op de geconstateerde behoefte ten tijde van de daadwerkelijke ontwikkeling van deze fase van de Structuurvisie. Er is capaciteit voor maximaal 1.000 (ondergrondse) parkeerplaatsen. Er wordt aandacht besteed aan een goede ontsluiting van de garage (via de Atalantastraat), maar ook aan een aantrekkelijke situering en vormgeving van de entrees voor voetgangers, gekoppeld aan de voetgangersroutes door het park.

Referenties Vlinderpark.

Speel- en doe-activiteiten Vlinderpark.

Sport en spelidee voor het Vlinderpark.

Het park zelf vormt een open, groene ruimte. De bestaande bebouwing van de ‘Joris in ’t Veld State’ wordt geïntegreerd in het park. Om het park tegen het centrum aan te realiseren, zullen zowel het bestaande tankstation aan de Van Kleffenslaan als de bakker op het huidige Gashoudersplein te zijner tijd moeten verdwijnen (zie ook paragraaf 5.3). De Van Kleffenslaan kruist het park en de twee verbindende lijnen naar het Sportstadgebied. De inrichting wordt hier zodanig aangepast dat de weg ondergeschikt is aan de parkruimte en zo gemakkelijk mogelijk over te steken is. Uitgegaan wordt van het ‘Shared Space’-principe waar alle gebruikers van de weg de openbare ruimte delen en rekening houden met elkaar.

76

Relaxen in het Vlinderpark.

Sportief bewegen in het Vlinderpark.

Overgang allee - park.

Elementen in het Vlinderpark.

5.7

Vlinderbuurt-Noord

Het deelgebied ‘Vlinderbuurt-Noord’ wordt begrensd door de Van Kleffenslaan, Thorbeckestraat, en de De Savornin Lohmanstraat/Vuurvlinderstraat. In dit deelgebied is de karakteristieke bebouwing van een voormalig schoolgebouw gelegen en de twee meest noordelijke appartementengebouwen van de Vlinderbuurt (44 huurappartementen). Uitgangspunt is om het karakteristieke gebouw te behouden. Het gebied ten oosten van de A. Kuyperstraat, waar de flats zijn gelegen, wordt herontwikkeld. Om de herinvulling van het gebied mogelijk te maken, worden de bestaande flats gesloopt. Bij de nieuwbouw wordt uitgegaan van een bijzonder segment van de centrumstedelijke woningmarkt die nu in Heerenveen niet of nauwelijks wordt bediend (zie paragraaf 4.5). Het gaat hierbij om circa vijftig centrumstedelijke, grondgebonden woningen (bijvoorbeeld patiowoningen of stadsvilla’s) van drie of vier bouwlagen. Parkeren wordt binnen de eigen kavel of het bouwblok geregeld. In de vormgeving van de nieuwe bebouwing wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan de stedenbouwkundige functie die de woningen hebben als wand van het Vlinderpark. Het realiseren van voldoende massa ten opzichte van de breedtemaat van het park en een hoge architectonische kwaliteit zijn hierbij van groot belang.

Deelgebied: Vlinderbuurt Noord.

Referentie woningen in Vlinderbuurt Noord. Referentie gevarieerde gevelwand.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

77

5.8

Vlinderbuurt-Zuid

Het deelgebied ‘Vlinderbuurt-Zuid’ wordt aan de westzijde begrensd door de Van Kleffenslaan, aan de zuidzijde door de Atalantastraat, aan de oostzijde door de waterloop ten westen van het appartementengebouw ‘La Ronduite’ en aan de noordzijde door de groene ‘allee’ die deel uitmaakt van het nieuwe Vlinderpark (zie paragraaf 5.6). De herontwikkeling van de Vlinderbuurt komt pas aan de orde als de grootste ingrepen in het centrum gerealiseerd zijn en de ruimtelijke invulling van het Sportstadgebied helder in beeld is. Op dat moment is onder andere beter zicht op de geschikte invulling van de voorgenomen commerciële ruimte in het gebied Vlinderbuurt-Zuid.

Referentie diversiteit aan gevels (Vlinderbuurt-Noord).

Dit herontwikkelingsgebied is gelegen tussen de twee belangrijkste verbindingen tussen het centrum en het Sportstadgebied: de Atalantastraat en de allee door het Vlinderpark. De Atalantastraat zorgt voor de (auto)verkeersverbinding tussen het centrum en het Sportstadgebied. De verbindingen voor voetgangers en fietsers worden aangelegd aan de andere zijde van het ontwikkelingsgebied als onderdeel van het Vlinderpark. Het gebied vormt een belangrijke schakel tussen het huidige centrum en het Sportstadgebied. De drie meest zuidelijk gelegen appartementengebouwen van de Vlinderbuurt en het appartementengebouw aan de oostzijde van de Van Kleffenslaan worden gesloopt, evenals het voormalige arbeidsbureau aan de P.J. Troelstralaan. De vrijgekomen ruimte (Vlinderbuurt-Zuid) wordt ingevuld met commerciële functies op de begane grond met daarboven appartementen. Ten opzichte van de 96 huurappartementen in dit gebied die worden gesloopt, komen binnen dit gebied circa 180 appartementen terug boven de commerciële ruimtes in de bouwblokken. Het gaat hier om appartementen in verschillende prijscategorieën en voor uiteenlopende doelgroepen. De bouwblokken worden voorzien van eigen (ondergrondse) parkeervoorzieningen die kunnen voorzien in de behoefte van zowel bewoners als bezoekers.

Referentie bebouwing (Vlinderbuurt-Noord).

78

Bij de invulling van ‘commerciële ruimte’ op de begane grond is detailhandel één van de mogelijkheden langs de allee van het Vlinderpark. Alternatieven

Referentie gevarieerde gevelwand.

Deelgebied: Vlinderbuurt Zuid.

voor de invulling van de commerciële ruimtes zijn ook mogelijk, zoals bijvoorbeeld (kleinschalige) kantoren of overige functies in de dienstverleningssector. Bepaalde winkelformules vereisen een schaalgrootte die moeilijk in de winkelacht te realiseren is. Een zeer zorgvuldige en beperkte toevoeging van detailhandel aan de zuidoost-zijde van het centrum in Vlinderbuurt-Zuid langs de allee van het Vlinderpark hoort dan tot de mogelijkheden. Goede afstemming op de ruimtelijke invulling van het Sportstadgebied is daarbij ook van belang. Randvoorwaarde hierbij is dat de ontwikkeling vanuit het centrum plaatsvindt en dat deze complementair is aan de detailhandelsstructuur en het aanbod in het centrum. Bovendien moeten zeer goede zichtlijnen tussen het centrum en het Sportstadgebied worden gerealiseerd. Ontsluiting van de ondergrondse parkeergarage onder het Vlinderpark vindt plaats vanaf de Atalantastraat.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

De architectonische uitstraling van de bebouwing aan de ‘Vlinderpark-kant’ is van groot belang, opdat de bebouwing bijdraagt aan een sterke, zichtbare en aantrekkelijke verbinding voor voetgangers en fietsers. Bovendien is de uitstraling van de bebouwing een belangrijke factor in de sfeerbeleving van het park.

79

5.9

As zuidzijde Koornbeursweg – Atalantastraat

Dit deelgebied beslaat de bebouwingsstrook langs de zuidzijde van de Koornbeursweg en de Atalantastraat tussen de rotonde bij de Van Dekemalaan/ Sieger van der Laansstraat en de waterloop die tussen de Karst de Jongweg en het Sportstadgebied is gelegen. Deze strook grenst aan de zuidkant aan de wijk Heerenveen-Midden waarvoor een wijkontwikkelingsplan is vastgesteld. De woningen ten oosten van de Europalaan behoren niet tot het deel van de as waar herontwikkeling en/of functiewijziging aan de orde is. Deze woningen blijven in hun huidige vorm gehandhaafd. Verwacht wordt dat op termijn voor een aantal van de huidige gebouwen langs deze strook herontwikkeling aan de orde is. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om één of meer van de banken die hun backoffice-functie verplaatsen naar nieuwe kantoorlocaties zoals het Sportstadgebied en om de bibliotheek die verhuist naar het te realiseren Cultuurhuis. Bij de herontwikkeling van de gebouwen langs deze as wordt uitgegaan van een stedelijke bebouwing van vier à vijf bouwlagen. Qua functie ligt een kantoorbestemming het meest voor de hand. Hierbij is een goede afstemming op de primaire kantoorlocatie in het Sportstadgebied essentieel. Overige commerciële of publieks- dan wel centrumfuncties zijn ook mogelijk. Er wordt niet gedacht aan nieuwe woningbouw langs deze as.

Referentie kantorenwand aan de As Koornbeursweg.

80

Referentie stadsas Koornbeursweg.

Deelgebied: As zuidzijde Koornbeursweg.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

5.10

Heideburen – Nieuwburen - Thorbeckestraat

Dit deelgebied wordt begrensd door de Van Kleffenslaan/Nieuwstraat, de achterkant van de bebouwing langs de Heideburen, de waterpartij die langs de westzijde van het Sportstadgebied loopt, en de Thorbeckestraat. In deze Structuurvisie wordt uitgegaan van het behouden van de huidige ruimtelijke structuur en functies binnen dit deelgebied. Op de schaal van Heerenveen Centrum-Breed is in dit gebied met name het opwaarderen en herinrichten van de cultuur-historische lijn langs de Schoterlandse Compagnonsvaart van belang. De functie van Heideburen/Nieuwburen als cultuurhistorische as wordt met name versterkt door (kleinschalige) herinrichting van de openbare ruimte. Mogelijkheden om de uitstraling van de Schoterlandse Compagnonsvaart te verbeteren en qua functie zelfs bevaarbaar te maken, worden verkend. De functie van Heideburen (en Nieuwburen) als gemengd gebied met (kleinschalige) commerciële en woonfuncties wordt gehandhaafd, waarbij onder andere de positie als ‘aanloopgebied’ voor het winkelgebied in het centrum wordt gehandhaafd. De positie van met name de woningen aan de Thorbeckestraat verandert, gezien de stedelijke ontwikkeling die in de direct naastliggende gebieden (Vlinderbuurt-Noord, het Fokus-project en de Noordplot van het Sportstadgebied) plaatsvindt.

Historische karakteristieke bebouwing (Heideburen).

Historische karakteristieke bebouwing (Nieuwburen).

Deelgebied: Heideburen, Nieuwburen, Thorbeckestraat.

Plankaart Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed.

81

6.

FASERING EN FINANCIËLE UITVOERBAARHEID

6.1

Operationele structuurvisie

De uitvoerbaarheid van deze Structuurvisie moet vanuit meerdere invalshoeken worden beoordeeld. Het gaat hierbij over maatschappelijke en politiek bestuurlijke uitvoerbaarheid: is er voldoende draagvlak voor de plannen? Maar ook om programmatische, stedenbouwkundige, marktechnische en financiële uitvoerbaarheid. Bovendien is de volgorde waarin de plannen worden uitgevoerd van groot belang. De volgorde, zo leert de ervaring, is medebepalend voor het uiteindelijk resultaat. Bij de uitvoering van de plannen zal de gemeente samenwerken met marktpartijen die willen investeren in het centrum en die bereid zijn risico’s te nemen. Parallel aan het opstellen van deze Structuurvisie zijn gesprekken gevoerd met geïnteresseerde marktpartijen die beschikken over de noodzakelijke kennis, ervaring en slagkracht voor de uitvoering van de (deel)projecten. Geconstateerd is dat de voorstellen uit het gedachtegoed van de marktpartijen in belangrijke mate overeenstemmen met de voorgenomen ontwikkelingen in de structuurvisie. Hiermee is een goede basis gelegd om, afgestemd op het interactieve planproces en de besluitvorming, de uitwerking en realisering van de plannen ter hand te kunnen nemen. Van belang is dat plandelen in samenhang en in de goede volgorde worden gerealiseerd. Daarvoor worden in dit hoofdstuk vier ‘projectenveloppen’ beschreven. Tevens wordt nader ingegaan op de financiële uitvoerbaarheid van de plannen. Naast deze vier projectenveloppen wordt een aantal deelprojecten benoemd die ook belangrijk zijn voor het centrum en waarvan de realisering min of meer onafhankelijk van de projectenveloppen kan plaatsvinden.

6.2

Projectenveloppen

Vier samenhangende projecten, ‘projectenveloppen’, die bepalend zijn voor de kwaliteitsambities en de verdere ontwikkeling van het centrum: • Kwaliteitsverbeteringen in de bestaande bebouwing en openbare ruimte in het centrum. • Bebouwing van het Burgemeester Kuperusplein, het creëren van een nieuw stadsplein en de verbouwing van het ABC-complex. • Herontwikkeling Heerenveen Centrum-West (bestaande uit een noordelijk en een zuidelijk deel)

82

•H  erontwikkeling van het Vlinderbuurtgebied (deelgebieden VlinderbuurtZuid en ‘Vlinderpark’). Uitgangspunt bij de samenstelling van de projectenveloppen is dat deze zoveel mogelijk onafhankelijk van elkaar gerealiseerd kunnen worden. Als alles met alles samenhangt, wordt de complexiteit te groot en is het risico groot dat de plannen niet, of heel moeizaam, van de grond komen. Naast deze projectenveloppen zijn er nog andere projecten die een nuttige bijdrage kunnen leveren aan het toekomstige functioneren van het centrum. Het karakter van deze projecten is dat ze min of meer onafhankelijk van de projectenveloppen kunnen worden gerealiseerd. Hierbij kan in ieder geval gedacht worden aan de volgende locaties: • Cultuurhuis • KPN-locatie (K.R. Poststraat/noordzijde Geerts Willigenplein) • Deelgebied Vlinderbuurt-Noord • Deelgebied bebouwingsstrook langs de zuidzijde van de Koornbeursweg • ‘t Skûtsje gebouw, Crackstraat 6.2.1 Projectenvelop I: Kwaliteitsverbeteringen in het bestaande centrum Naast de nieuw te realiseren (grote) projecten is goed beheer c.q. investeren in het bestaande ook van groot belang in het centrum van Heerenveen. In goed overleg met de ondernemers en bewoners van het centrum zijn, en worden, voorstellen ontwikkeld die gericht zijn op het beter functioneren en aantrekkelijker maken van het bestaande winkelcentrum. In paragraaf 4.1.3 ‘De aanpak van een aantal zwakke schakels in het centrum’ wordt ingegaan op een aantal actiepunten die als leidraad voor deze kwaliteitsverbetering dienen. In nauwe samenwerking met de winkeliersvereniging in het centrum worden deze ‘zwakke schakels’ aangepakt. 6.2.2 Projectenvelop II: Bebouwing Burgemeester Kuperusplein, creëren nieuw Stadsplein en verbouwing ABC-complex Om het nieuwe Stadsplein te kunnen realiseren, moet de bestaande bebouwing worden gesloopt. Er moeten oplossingen worden gevonden voor vervangende huisvesting van de huidige bewoners en waar mogelijk voor de daar gevestigde ondernemers. Onderdeel van deze projectenvelop is ook de

verbouwing van het ABC-complex. De gemeente overlegt al geruime tijd met de betrokken marktpartijen om aan dit project vorm en inhoud te geven. De uitvoeringstijd moet tot een minimum worden beperkt om de periode van overlast door bouwactiviteiten zo kort mogelijk te houden en het centrum moet tijdens de uitvoering kunnen blijven functioneren. ‘Tijdens de verbouwing blijft de winkel open.’ De onderdelen van deze projectenvelop vertonen een grote mate van samenhang. De complexiteit is groot en het is een kapitaalsintensieve operatie. Investeringen van zowel de gemeente als van betrokken marktpartijen zijn vereist. Gezien het grote belang van deze fundamentele ingreep in het centrum, krijgt deze projectenvelop een hoge prioriteit bij de uitvoering. Deze projectenvelop is ingrijpend en van grote betekenis voor het centrum. De herontwikkeling van dit gebied betekent dat voorzien moet worden in tijdelijke parkeergelegenheid in (de onmiddellijke omgeving van) het centrum gedurende de periode dat op het Burgemeester Kuperusplein wordt gebouwd, zonder dat dit consequenties heeft voor het realiseren van andere projectenveloppen. Extra parkeerplaatsen worden gerealiseerd door een gebouwde parkeervoorziening op het Molenplein en, op tijdelijke basis, maaiveldparkeren op een gedeelte van het gebied De Telle in Heerenveen-Midden. In paragraaf 5.3 wordt de beoogde ontwikkeling van dit gebied nader omschreven. 6.2.3 Projectenvelop III: Heerenveen Centrum-West In de projectenvelop Heerenveen Centrum-West wordt onderscheid gemaakt tussen het noordelijk en het zuidelijk deel. Heerenveen Centrum-West is een project waaraan al lange tijd met de betrokken partijen wordt gewerkt. Van Centrum-West wordt erkend dat dit een matig tot slecht functionerend gebied is waar herontwikkeling urgent is. Tot op heden is het niet gelukt om een in alle opzichten realiseerbaar plan op te stellen. Dit gebied wordt herontwikkeld waarbij wonen de dominante functie wordt. Hiermee wordt een hele nieuwe kwaliteit/sfeer aan het centrum toegevoegd. In het noordelijke gedeelte van Centrum-West is het uitgangspunt bij de herontwikkeling de nachthorecafunctie af te bouwen.

In het zuidelijke gedeelte van Centrum-West gaat het om handhaving van de full-service supermarkt, in combinatie met een gebouwde parkeervoorziening, mogelijk een discount supermarkt en herontwikkeling van de woningen langs de Van Dekemalaan. In paragraaf 5.5 wordt de beoogde ontwikkeling van dit gebied nader omschreven. 6.2.4 Projectenvelop IV: Vlinderbuurt-Zuid en het ‘Vlinderpark’ De herontwikkeling van de Vlinderbuurt draagt bij aan het verbinden van het centrum met het Sportstadgebied. Om deze ontwikkeling mogelijk te maken, worden de bestaande huurappartementen gesloopt. De betrokken woningcorporatie is daarom nauw betrokken bij deze projectenvelop. Het tempo van uitvoering wordt mede bepaald door het vinden van geschikte huisvesting voor de huidige bewoners. Daarvoor zijn verschillende mogelijkheden, bijvoorbeeld in het gebied Heerenveen-Midden, de nieuw te realiseren woningen in het centrum en de bestaande woningvoorraad in Heerenveen. De projectenvelop ‘Vlinderbuurt-Zuid en Vlinderpark’ heeft als doelstelling om vorm en inhoud te geven aan de relatie tussen het centrum en het Sportstadgebied. Het ‘Vlinderpark’ ondersteunt dit in de sfeer van kwalitatieve openbare ruimte en levert een bijdrage aan de waardeontwikkeling van het te realiseren vastgoed, bestaande uit een woningbouwprogramma en commerciële functies op de begane grond. Realisering van deze projectenvelop wordt afgestemd met de ontwikkeling van de Noordplot van Sportstad en dus ook met de partijen die bij deze ontwikkeling zijn betrokken. In paragrafen 5.6 en 5.8 wordt de beoogde ontwikkeling van dit gebied nader omschreven.

6.3

Fasering van uitvoering

De voorbereidingstijd en de voorgestelde volgorde van de uitvoering van de projectenveloppen zijn in een schema weergegeven (zie bijlage IV). Per projectenvelop wordt de voorgestelde fasering nader toegelicht. Dit schema gaat onder meer uit van een optimale situatie. Er kan niet worden uitgesloten dat marktomstandigheden, lange onderhandelingen tussen partijen of bezwaren

83

in het kader van planologische procedures tot vertragingen kunnen leiden. Bij het bepalen van de volgorde van realisering van de projectenveloppen wordt primair aandacht besteed aan de gewenste kwaliteitsverbeteringen van het bestaande centrum. Daarnaast spelen meerdere andere factoren een rol zoals: • Beschikbaarheid van de te herontwikkelen gebieden c.q. verwervingsmogelijkheden. • Uitvoeringsmogelijkheden in relatie tot het goed blijven functioneren van het centrum. • Of er voorzien kan worden in de noodzakelijke parkeerbehoefte. • Het marktopnemend vermogen van het te produceren vastgoed. • De kwaliteitsimpuls, gekoppeld aan het opheffen van knelpunten. • Planeconomische aspecten zowel in de opstal- als grondexploitatie. 6.3.1 Kwaliteitsverbeteringen in het bestaande centrum Voor een duidelijke rol- en taakverdeling wordt gewerkt aan een nieuwe set afspraken tussen de gemeente en de winkeliersvereniging in het centrum. Het Convenant ‘Ontwikkeling Centrum Heerenveen’ dat in 2001 is gesloten, voorafgaand aan de grootschalige herinrichting van de openbare ruimte, loopt in 2010 af. Een nieuw af te sluiten convenant (voor de periode 2010 – 2020) kan de basis zijn voor structurele samenwerking tussen publieke en private partijen in het kernwinkelgebied van Heerenveen. 6.3.2 Burgemeester Kuperusplein en omgeving Voorgesteld wordt om de projectenvelop Burgemeester Kuperusplein en omgeving zo snel mogelijk op te pakken. Deze projectenvelop is in hoge mate bepalend voor de verdere ontwikkeling van het centrumgebied. In de gemeentelijke Perspectiefnota 2009 is aangegeven dat hiervoor substantiële financiële middelen van de gemeente nodig zijn. Gestreefd wordt naar een zo kort mogelijke bouwtijd om de overlast voor het centrum te beperken. Gedurende de bouwtijd wordt voor de kermis een alternatieve locatie beschikbaar gesteld. Naar de huidige inzichten wordt het bouwblok Burgemeester Kuperusplein afgebouwd voordat wordt begonnen met de sloop van de woningen, winkels en kantoren aan de noordzijde van het Burgemeester Kuperusplein. Met de oplevering van het blok op het Burgemeester Kuperusplein komt een mogelijkheid voor vervangende huisvesting beschikbaar voor bewoners en mogelijk ook ondernemers. Vervolgens kan na de sloop het nieuwe Stadsplein worden

84

gerealiseerd. Uitgangspunt is dat de verbouwing van het ABC-complex dan is afgerond. 6.3.3 Centrum-West Parallel aan het aanpakken van het Burgemeester Kuperusplein en omgeving worden voorbereidingen getroffen voor de herontwikkeling van het gebied Centrum-West. In het noordelijke gedeelte gaat het in eerste instantie om verwerving van bestaande panden. In het zuidelijke gedeelte wordt met de betrokken woningcorporaties en marktpartijen overlegd over de uitvoering. De gebouwde parkeervoorziening moet in ieder geval klaar zijn voordat begonnen wordt met de herontwikkeling van het Burgemeester Kuperusplein (waar gedurende de bouw niet geparkeerd kan worden). 6.3.4 Vlinderbuurt-Zuid en het Vlinderpark Pas na het realiseren van de hierboven genoemde projectenveloppen wordt het zuidelijk deel van de Vlinderbuurt en het Vlinderpark herontwikkeld. Uitgangspunt is dus om het huidige centrum eerst aan te pakken. Tevens ligt er een sterke relatie tussen het Vlinderbuurtgebied en de ontwikkeling van de Noordplot van het Sportstadgebied. Naar verwachting gaat de ontwikkeling van de Noordplot, waaronder mogelijk de realisering van een nieuw Thialf IJsstadion, in circa 2015 van start. Het tempo van de herontwikkeling van het Vlinderbuurt gebied wordt mede bepaald door de herhuisvesting van de huidige bewoners. Gestreefd wordt naar nieuwe huisvesting van deze bewoners, zo mogelijk in de nabijheid van de huidige Vlinderbuurt. 6.3.5 Andere Centrumprojecten De volgende projecten kunnen min of meer onafhankelijk van de projectenveloppen en van elkaar worden gerealiseerd: • Cultuurhuis: het gaat hier om een gebouw dat huisvesting biedt aan zowel de bibliotheek als het Centrum voor de Kunsten a7. Deze belangrijke culturele voorziening wordt op zo kort mogelijke termijn gerealiseerd zodra de beschikbare financiële middelen dit toelaten. Gekozen is voor een locatie dicht tegen het nieuwe Stadsplein aan die, onafhankelijk van andere projecten in die omgeving in de tijd gezien, kan worden gerealiseerd. Het Cultuurhuis zal op die locatie een belangrijke impuls geven aan het functioneren van het centrum. • KPN-locatie (K.R. Poststraat/noordzijde Geerts Willigenplein): op deze locatie kan aan de K.R. Poststraat een appartementengebouw worden gere-

aliseerd en aan het Geerts Willigenplein daghoreca (bijvoorbeeld een restaurant). Deze ontwikkeling kan een belangrijke bijdrage leveren aan de aantrekkingskracht van het noordelijke deel van het centrum. • Gebied Vlinderbuurt-Noord: dit gebied completeert de verbindende schakel tussen het centrum en het Sportstadgebied en rond het Vlinderpark aan de noordkant. Hier wordt een bijzondere woningbouwontwikkeling, bestaande uit grondgebonden stedelijk wonen (bijvoorbeeld stadsvilla’s), gerealiseerd. Realisering en fasering zijn mede afhankelijk van de vraag uit de markt en afstemming met het overige woningbouwprogramma. • Bebouwingsstrook aan de zuidzijde van de Koornbeursweg: ruimtegebruik langs deze strook kan waar mogelijk verder worden geïntensiveerd als een aantal bedrijven en instellingen dat daar nu wordt gevestigd voor een andere locatie in Heerenveen kiest. Kantoorontwikkeling in dit gebied moet goed worden afgestemd op de primaire kantoorlocatie in het Sportstadgebied. • ’t Skûtsje gebouw, Crackstraat: de historische uitstraling van het pand het ’t Skûtsje aan de Crackstraat wordt behouden en versterkt, waarbij een sterkere koppeling aan de openbare ruimte wordt nagestreefd. De locatie biedt mogelijkheden voor versterking van de horecafunctie in dit gebied. Eventueel kan het binnengebied aan de achterzijde van het gebouw bij de ontwikkeling worden betrokken, waarbij rekening wordt gehouden met de toekomstige ruimtebehoefte van de Rooms Katholieke Kerk en het Posthuis Theater.

6.4

Financiële haalbaarheid

In financiële zin kunnen de ontwikkelingen in het centrum op twee manieren worden benaderd. • Als integrale financiële opgave voor het gehele centrumgebied in de vorm van gebiedsontwikkeling. • Als financiële benadering per projectenvelop of deelproject. 6.4.1 Integrale financiële opgave De financiële analyse voor het gehele centrumgebied heeft als uitkomst dat er naar de huidige inzichten (anno 2009) een substantieel tekort resteert als alle projecten zijn uitgevoerd die in de Structuurvisie worden beschreven. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de resultaten in de grondexploitatie, de opstalexploitatie en de investeringen en exploitatie van de parkeervoorzieningen. Dit financiële beeld is niet ongebruikelijk bij centrumontwikkelingen

in een vergelijkbaar stadium. Bij de uitwerking van de plannen is een verdergaande optimalisering van de financiële resultaten een belangrijke opgave. Dit is een taakstelling voor zowel de gemeente als de nog verder te selecteren marktpartijen. Daar waar een exploitatietekort - ook na optimalisatie - blijft bestaan, betekent wel dat naar de huidige inzichten een (substantiële) investering van de gemeente noodzakelijk is. Daarnaast wordt gekeken naar subsidiemogelijkheden bij de rijks- en provinciale overheid, bijvoorbeeld in het kader van de Verstedelijkingsafspraken tussen het Rijk en provincies voor de periode 2010-2020. In dat verband is het project Heerenveen Centrum-Breed opgenomen in het programma van de provincie Fryslân. 6.4.2 Financiële benadering per projectenvelop en deelgebied Naast projecten die geld opbrengen, zijn omvangrijke investeringen noodzakelijk in het verwerven van bestaand vastgoed, bijvoorbeeld om het nieuwe Stadsplein mogelijk te maken. De opbrengstenkant van het gebied wordt begrensd door de mogelijkheden in Heerenveen om woningen en winkels te realiseren en door de kwaliteitsambities. Ook de investeringen en exploitatiemogelijkheden van de bestaande parkeervoorzieningen zijn berekend. Een deel daarvan kan worden terugverdiend via betaald parkeren en waar mogelijk door een bijdrage uit de vastgoedontwikkeling. Naar de huidige inzichten zal ook na optimalisering een tekort resteren voor de projectenvelop ‘Burgemeester Kuperusplein en omgeving’. Verdere financiële optimalisering van de ontwikkelingen in de verschillende projectenveloppen is dan ook noodzakelijk. De kans op succes wordt vergroot door een aantal voorstellen dat in deze Structuurvisie wordt gedaan: • In de Vlinderbuurt worden ten opzichte van de huidige situatie per saldo meer woningen gerealiseerd. Door de schakelfunctie die de Vlinderbuurt krijgt, wordt het mogelijk om op de begane grond langs de verbindende route ook uit te gaan van een commercieel programma. Het realiseren van het Vlinderpark is een kwalitatieve impuls voor dit deel van het plangebied. In de gekozen fasering speelt ook de manier waarop de Noordplot van het Sportstadgebied wordt ingevuld een rol. • De realisering en exploitatie van de te realiseren ondergrondse parkeergarage in dit gebied richt zich zowel op het centrum als op het Sportstadgebied en zal moeten leiden tot een hoge bezettingsgraad en exploitatieresultaat.

85

•D  e herontwikkeling van de Vlinderbuurt wordt bevorderd als de omgeving rond het centrum en Sportstadgebied wordt ingevuld. De volgorde van de realisering van projecten is bepalend voor het uiteindelijke resultaat. De realisering van het project ‘Burgemeester Kuperusplein en omgeving’ betekent een zeer omvangrijke kwalitatieve impuls voor het centrum. Heerenveen kan zo op een goede manier de concurrentie met de omliggende centra in de regio aan. Een van de resultaten is dat er meer bezoekers in het centrum komen die meer besteden. Dit opent gunstige perspectieven voor de te realiseren volgende projectenveloppen en deelprojecten. Deelprojecten • Het Cultuurhuis: de realisering van het Cultuurhuis zal voornamelijk door de gemeente moeten worden gefinancierd. Voor deze ambitie moet de gemeente middelen reserveren. De gekozen locatie voor het Cultuurhuis geeft een grote mate van vrijheid om het moment te kiezen waarop het Cultuurhuis wordt gerealiseerd. •K  PN-locatie: dit deelproject kan onafhankelijk van de projectenveloppen worden gerealiseerd en wordt mogelijk zodra de locatie vrijkomt. Het initiatief hiervoor ligt bij de markt. • Vlinderbuurt-Noord: dit deel van de Vlinderbuurt kan onafhankelijk van de Vlinderbuurt-Zuid en de realisering van de parkeergarage en het Vlinderpark worden gerealiseerd. Het grondgebonden stedelijk woningbouwprogramma in de hogere prijsklasse kan bijdragen aan de financiële haalbaarheid van de herontwikkeling van de Vlinderbuurt. • Bebouwingsstrook Zuidzijde Koornbeursweg: de uitvoering van plannen wordt hier voornamelijk bepaald door private initiatieven. Een uitzondering hierop vormt de bibliotheek. Na realisering van het Cultuurhuis kan deze locatie worden herontwikkeld. Eventuele financiële opbrengsten van deze locatie kunnen een bijdrage leveren aan het Cultuurhuis. • ’t Skûtsje gebouw, Crackstraat: uitgegaan wordt van het handhaven en opknappen van het bestaande, karakteristieke bouwblok. Dit deelplan kan een positieve bijdrage leveren aan de sfeer en gezelligheid in dit deel van het centrum. Het initiatief voor deze ontwikkeling ligt bij de betrokken marktpartij(-en).

86

6.5

Tot slot

De Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed laat zien dat centrumontwikkelingen in alle opzichten complexe opgaven zijn. Complex omdat bij de planvorming veel disciplines zijn betrokken. Complex omdat veel organisaties en instellingen belangstellend en belanghebbend zijn. Complex omdat de uitvoering vele jaren in beslag neemt en veel geld kost. Voor de financiële planvorming betekent dit, dat het totaal van de benodigde investeringen en opbrengsten en exploitatiemogelijkheden van groot belang is en voortdurend moet worden geactualiseerd op het schaalniveau van Heerenveen Centrum-Breed. Het doel bij de uitwerking van de plannen is om door verdere optimalisering het huidige financiële resultaat te verbeteren. De meest ingrijpende kwaliteitsimpuls aan het centrum is het realiseren van de projectenvelop ‘Burgemeester Kuperusplein en omgeving’. Samen met marktpartijen kan een prachtig project worden gerealiseerd. ‘De eerste klap is een daalder waard’ op weg naar het nieuwe centrum voor iedereen.

BIJLAGEN Bijlage I: Interactief planproces

Informatiebijeenkomsten

Inleiding

Algemene publieksbijeenkomsten

Het centrum van Heerenveen is een belangrijke plek voor alle inwoners van Heerenveen.

In februari 2008 is de eerste algemene publieksbijeenkomst georganiseerd voor alle in-

Daarnaast vervult het centrum een regionale functie voor inwoners van omliggende ker-

woners van de gemeente Heerenveen. Hier zijn de uitgangspunten en ambities voor de

nen. De haalbaarheid van de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed staat of valt

Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed gepresenteerd. Tijdens het interactieve deel

dan ook met een breed draagvlak binnen de samenleving. Daarom is bij het ontwikkelen

konden de aanwezigen door middel van stemkastjes hun mening geven over stellingen

van het Voorlopig Ontwerp van de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed gekozen

die betrekking hadden op zowel de huidige situatie, als de toekomstige ontwikkeling

voor een intensief en interactief planvormingsproces, waarbij in een vroeg stadium de

van het centrum. De uitkomsten van de stemming (zie bijlage II) zijn meegenomen in

meningen en ideeën van vele partijen zijn betrokken.

de planvorming.

Gedurende het proces van de totstandkoming van het Voorlopig Ontwerp van de Struc-

In mei 2008 is de tweede algemene publieksbijeenkomst georganiseerd. Tijdens deze

tuurvisie heeft er op initiatief van de gemeente overleg plaatsgevonden met inwoners,

bijeenkomst zijn de eerste planideeën voor Heerenveen Centrum-Breed gepresenteerd

ondernemers, maatschappelijke organisaties, marktpartijen, vastgoedeigenaren en an-

en hebben de aanwezigen hierop hun reacties gegeven. Deze zijn ook meegenomen bij

dere overheden. Om de communicatie gedurende het proces goed te organiseren, is een

de totstandkoming van het Voorlopig Ontwerp van de Structuurvisie.

communicatieplan opgesteld. Hierin staat uitvoerig beschreven op welke momenten er met welke partijen wordt gecommuniceerd. Het communicatieplan is voorgelegd aan de

Overig bijeenkomsten

gemeenteraadscommissie voor Heerenveen Centrum-Breed. Tijdens het planvormings-

In mei 2008 zijn, voorafgaand aan de algemene publieksbijeenkomst, de eerste plani-

proces is op verschillende manieren getracht reacties te krijgen op de planideeën. Hier-

deeën gepresenteerd aan ondernemers en bewoners wiens winkel of woning gesloopt

door zijn veel wensen, eisen en ideeën ingebracht en deze zijn zoveel mogelijk verwerkt

zou worden bij de uitvoering van het plan. Tevens zijn de planideeën gepresenteerd

in het voorlopige ontwerp van de Structuurvisie. Daarnaast geeft ook het Koopstromen-

tijdens een algemene ledenvergadering van de Heerenveense Ondernemers Vereniging

onderzoek Fryslân, dat in opdracht van de Kamer van Koophandel is uitgevoerd, goed

(HOV).

inzicht in hoe het centrum van Heerenveen wordt gewaardeerd door zowel inwoners als bezoekers.

Enquête onder jongeren Jongeren zijn de toekomstige gebruikers van het centrum van Heerenveen. Hun mening

Inhoudelijke workshops

over het centrum is dan ook van belang. Aangezien de algemene publieksbijeenkomsten

De gemeente heeft in totaal negen thematische workshops georganiseerd, waar des-

zeer weinig jongeren hebben aangetrokken, is er speciale aandacht besteed aan deze

kundigen van de gemeente samen met betrokkenen en overige deskundigen hebben

doelgroep. Middels een digitale enquête hebben zij gereageerd op de stellingen over (de

gewerkt aan het ontwikkelen van planideeën. Door deze workshops in breder verband

toekomst van) het centrum. Deze enquête is verspreid onder zowel onder- als boven-

te organiseren, zijn ook mensen van buiten de gemeente direct betrokken geweest bij

bouwleerlingen van middelbare scholen in Heerenveen. Opvallend is dat de 155 reacties

de planvorming. Daarnaast is het hierdoor mogelijk geweest de plannen zo goed mo-

van jongeren (zie bijlage III) op bepaalde punten verschillen van de reacties tijdens de

gelijk af te stemmen op andere plannen en projecten, bijvoorbeeld de doorontwikke-

algemene publieksbijeenkomst. Jongeren beleven het centrum op een andere manier en

ling van Sportstad Heerenveen en de plannen voor Heerenveen-Midden en Heerenveen

hechten een andere waarde en hierdoor ook andere functies toe aan het centrum.

Centrum-West. Maatschappelijke Klankbordgroep Voor de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed is een Maatschappelijke Klankbordgroep in het leven geroepen. De leden ervan hebben gedurende het proces hun ideeën ingebracht en hun mening over de planideeën gegeven. In de Maatschappelijke Klank-

87

bordgroep zijn de volgende partijen vertegenwoordigd:

Bijlage II: Resultaten bewonersbijeenkomst 5 februari 2008

- Bewoners Centrum Heerenveen (BCH) - Heerenveense Ondernemers Vereniging (HOV) - Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) - Koninklijke Horeca Nederland, afd. Heerenveen - Kamer van Koophandel - Provincie Fryslân - Accolade - WoonFriesland -C  onsortium Sportstad Heerenveen (Sportstad Heerenveen BV, Bouwfonds MAB, Rabobank) - Ministerie van Economische Zaken Raadscommissie

Even oefenen: Heerenveen is de mooiste stad van de hele wereld! Overall antwoord: 1. Volledig mee oneens 35,5 % 2. Mee oneens 25,8 % 3. Neutraal 19,4 % 4. Mee eens 10,8 % 5. Volledig mee eens 8,6 %

Voor de Structuurvisie Heerenveen Centrum-Breed is een speciale raadscommissie geformeerd. Met deze commissie is gediscussieerd gedurende het opstellen van het Voorlopig Ontwerp van de Structuurvisie. De reacties van de commissieleden zijn als input meegenomen in de verdere planvorming. Overleg met marktpartijen Met direct betrokken marktpartijen hebben afstemmingsoverleggen plaatsgevonden over de plannen voor Heerenveen Centrum-Breed. Het betreft hier de culturele instel-

Graag aangeven in welke categorie u valt (wat vanavond het meest relevant is):

lingen, vastgoedeigenaren, ondernemers, woningbouwcorporaties, ontwikkelaars en het

1. Inwoner van het centrum van Heerenveen 24 %

Consortium Sportstad Heerenveen.

2. Inwoner overig deel van de plaats Heerenveen 11,5 % 3. Inwoner van elders in de gemeente 8,3 % 4. Ondernemer in het centrum van Heerenveen 14,6 % 5. Ondernemer elders in de gemeente 0,0 % 6. Vertegenwoordiger gemeente 20,8 % 7. Vertegenwoordiger belangenorganisatie 11,5 % 8. Vertegenwoordiger professionele instelling (prov., KvK, corporatie, etc.) 7,3 % 9. Overig 2,1 %

88

Algemeen

Hoe beoordeelt u het totale centrum van Heerenveen op dit moment, als u dit aan moet geven met een cijfer van 1 t/m 10? 1 = zeer slecht, 10 = uitstekend 1. 0 % 2. 1,1 % 3. 2,1 % 4. 8,4 % 5. 22,1 % 6. 37,9 % 7. 25,3 % 8. 3,2 % 9. 0 %

Winkels

Bij de toekomstige ontwikkeling van het centrum moet wat betreft het winkelaanbod de nadruk vooral liggen op (1e en 2e keuze): Overall antwoord: 1. Meer winkels 3,4 % 2. Meer specialistische, kwalitatief hoogwaardige winkels 34,9 % 3. Meer discount winkels (Aldi, Action, Bristol, etc.) 1,1 % 4. Meer winkels van (nationaal) bekende winkelketens (V&D, H&M etc.) 13,3 % 5. Het behouden van het bestaande winkelassortiment 9,7 % 6. Meer boetiekjes / kleine winkeltjes 21,7 % 7. Groeimogelijkheden voor het huidige winkelaanbod 12,0 % 8. Supermarkten uit het centrum 4,0 %

10. 0 % Voor het realiseren van een goede kwaliteit van het centrum in de toekomst, moet de nadruk liggen de komende jaren vooral komen te liggen op (1e en 2e keuze): Overall antwoord 1. Verbetering winkelaanbod 10,3 % 2. Meer ‘groen’ en ‘blauw’ (water) in het centrum 8,6 % 3. Aantrekkelijker pleinen, bestrating en straatmeubilair 22,4 % 4. Goede bereikbaarheid en parkeervoorzieningen 21,8 % 5. Sfeervolle terrasje en goede uitgaansmogelijkheden 18,4 %

Heerenveen moet zich meer gaan richten op recreatief winkelen (‘funshoppen’) en minder op het dagelijkse boodschappen doen. Overall antwoord: 1. Volledig mee oneens 6,4 % 2. Mee oneens 8,5 % 3. Neutraal 29,8 % 4. Mee eens 37,2 % 5. Volledig mee eens 18,1 %

6. Nieuwe woningen 5,2 % 7. Kunst 3,4 % 8. Verbetering uitstraling winkelpuien 3,4 % 9. Minder vervuiling / schonere straten 5,2 % 10.Activiteiten voor jeugd en jongeren 1,1 %

89

Horeca

In de komende jaren moet Heerenveen zich vooral richten op (1e en 2e keuze): Overall antwoord: 1. Meer daghoreca en terrasjes voor centrumbezoekers 38,9 % 2. Meer nachthoreca voor jongere mensen 5,4 % 3. Meer restaurants en eetcafés 24,2 % 4. Horeca als onderdeel van (de ontwikkeling van) Sportstad 9,4 % 5. Het handhaven van het huidige aanbod 10,7 % 6. Iets verrassends/nieuws 11,4 %

90

Cultuuraccommodaties

Naast het huidige, met name lokaal gerichte, culturele aanbod van Heerenveen zou een grootschalig, multifunctioneel evenementencentrum bij Sportstad (o.a. voor grote musicals en concerten) een goede aanvulling zijn. Overall antwoord: 1. Volledig mee oneens 20,5 % 2. Mee oneens 24,1 % 3. Neutraal 16,9 % 4. Mee eens 21,7 % 5. Volledig mee eens 16,9 %

De gemeente heeft een plan voorbereid waarbij bij de herontwikkeling van Centrum-West geen plek meer is voor horeca aan de westzijde van de Gedempte Molenwijk (bijv. discotheek, speelhallen, ‘snelle hap’ tenten, etc). Vindt u dat hiervoor plek moet worden gevonden (slechts één antwoord mogelijk):

De gemeenten moet streven naar het bundelen van de culturele instellingen zoals bibliotheek, muziekschool / creativiteitscentrum en podiumfuncties in 1 nieuw gebouw (‘Cultuurhuis’) dat wordt gevestigd binnen Centrum-Breed.

Overall antwoord:

1. Volledig mee oneens 13,1 %

1. Binnen het huidige centrum 44,6 %

2. Mee oneens 17,9 %

2. Aan de rand van het centrum 43,5 %

3. Neutraal 33,3 %

3. Geen plek hiervoor in de gemeente Heerenveen 2,2 %

4. Mee eens 25,0 %

4. Iets anders 9,8 %

5. Volledig mee eens 10,7 %

Overall antwoord:

Het huidige Posthuis Theater is zo belangrijk voor (het centrum van) Heerenveen, dat het in alle varianten voor de cultuuraccommodaties moet worden behouden. Overall antwoord: 1. Volledig mee oneens 5,5 % 2. Mee oneens 3,3 % 3. Neutraal 9,9 % 4. Mee eens 25,3 % 5. Volledig mee eens 56,0 %

Sportstad/Stad van Sport

Het thema ‘sport’ moet een belangrijke plek krijgen in het ‘gezicht’ van het gehele centrum. Niet alleen Sportstad, maar ook het centrum moet het thema sport uitstralen, bijv. door sportgerelateerd straatmeubilair, meer sportwinkels en evenementen en kunst gericht op het thema sport.

Het succes van de verdere ontwikkeling van Sportstad zal bepalend zijn voor het succes van het (toekomstige) centrum als geheel. Overall antwoord: 1. Volledig mee oneens 23,4 % 2. Mee oneens 29,8 % 3. Neutraal 23,4 % 4. Mee eens 20,2 % 5. Volledig mee eens 3,2 %

Parkeren/verkeer en vervoer

In het toekomstige centrum van Heerenveen moet de nadruk vooral gelegd worden op (1e en 2e keuze): Overall antwoord:

Overall antwoord:

1. Meer parkeermogelijkheden 15,5 %

1. Volledig mee oneens 22,7 %

2. Parkeren zo dicht mogelijk bij de winkels 11,2 %

2. Mee oneens 28,4 %

3. Parkeren in parkeergarages in en aan de rand van het centrum 36,3 %

3. Neutraal 27,3 %

4. Zo laag mogelijke parkeertarieven 6,8 %

4. Mee eens 11,4 %

5. P-route 11,2 %

5. Volledig mee eens 10,2 %

6. Andere betaalwijze (achteraf betalen) 18,6 %

91

Bij de toekomstige ontwikkeling van Heerenveen moet op het gebied van verkeer en vervoer de nadruk vooral liggen op (1e en 2e keuze): Overall antwoord: 1. Goede parkeervoorzieningen (ook fiets) 38,4 % 2. Goede bereikbaarheid van het centrum per auto 29,3 % 3. Goede bereikbaarheid van het centrum met openbaar vervoer 9,1 % 4. Goede voorzieningen voor fietsers en voetgangers 17,7 % 5. Ook bereikbaarheid overige voorzieningen 5,5 %

Wonen

Bij het ontwikkelen van nieuwe woningbouwplannen in het centrum van Heerenveen, moet de nadruk vooral komen te liggen op woningen voor de volgende doelgroepen (1e en 2e keuze): Overall antwoord: 1. Studerende / werkende jongeren 18,2 % 2. Starters (1e eigen woning) 14,3 % 3. Gezinnen met kinderen 16,2 % 4. 1 of 2-persoons huishouders 18,8 % 5. Senioren 27,9 % 6. Mensen met een beperking 4,5 %

92

Bij het ontwikkelen van diverse woontypes in het gebied Centrum-Breed, moet de nadruk vooral liggen op de volgende typen woningen (1e en 2e keuze): Overall antwoord: 1. Appartementen (gestapelde woningen) 32,5 % 2. 1-gezinswoningen met eigen tuin / hofje 15,9 % 3. Wonen boven winkels 31,8 % 4. Stadsvilla’s (bijv. aan het water) 10,2 % 5. Nostalgische woningen 9,6%

Bijlage III: Resultaten waarderingsonderzoek onder jongeren Datum onderzoek : 10 t/m 26 maart 2008 Respondenten : 155 (jongeren 12 – 18 jaar) 1.

Beoordeling Centrum

8.

“Cultuurhuis”

Jongeren beoordelen het centrum met een gemiddeld cijfer van 6,3 een half punt hoger

Het grootste deel van de jongeren is het eens met de stelling dat culturele organisaties

dan de volwassenen. 41 Procent geeft het centrum van Heerenveen een 7!

gebundeld zouden moeten worden.

2.

9.

Kwaliteit Centrum

Posthuis Theater

“Sfeervolle terrasjes en goede uitgaansmogelijkheden” en “Verbetering van het winke-

De jongeren zijn iets minder stellig dan de ouderen maar onderschrijven de stelling

laanbod” scoren bij jongeren het best. “Meer Groen en Blauw”, “Aantrekkelijke pleinen,

duidelijk “dat het Posthuis Theater op de huidige plek moet blijven”.

bestrating en straatmeubilair” en “Activiteiten voor jeugd en jongeren” zijn een goede 10.

tweede.

Relatie Sport met Centrum

Bij deze stelling zijn de jongeren het onderling duidelijk niet eens. Er zijn evenveel 3.

Winkelaanbod

Jongeren zien graag dat het winkelaanbod wordt uitgebreid en dat er meer landelijke

mede- als tegenstanders (en neutralisten) te vinden. De ouderen zijn hierin duidelijker en zijn het oneens met de stelling.

winkelketens naar Heerenveen komen. Maar ook meer specialistische, hoogwaardige winkels zouden een verbetering betekenen voor het centrum van Heerenveen.

11.

Succes Sportstad Centrum

In tegenstelling tot de ouderen zijn de meeste jongeren het eens met deze stelling. 4.

Funshoppen

Net zoals de ouderen zien ook de jongeren het ‘funshoppen’ in de toekomst in Heeren-

12.

veen wel zitten.

De jongeren zijn voor lage parkeertarieven en het parkeren in parkeergarages.

5.

13.

Horeca

Parkeren Centrum

Verkeer & vervoer Centrum

Een groot deel van de jongeren spreekt een voorkeur uit van meer dag- en nachthoreca.

Goede (parkeer-)voorzieningen voor fietsers en voetgangers zijn voor jongeren een

Maar “Iets verrassends/nieuws” scoort op deze vraag het hoogst.

must.

6.

14.

Herontwikkeling Centrum-West

Woningbouwplannen Centrum

Uit de resultaten blijkt dat de jongeren een voorkeur uitspreken voor een locatie aan de

Er wordt vooral aandacht gevraagd voor starters op de woningmarkt en de studerende/

rand van het centrum.

werkende jongeren.

7.

15.

Multifunctioneel centrum

Een representatief deel van de jongeren ziet vestiging van een evenementencentrum bij

Woningtypes Centrum

Appartementen en 1-gezinswoningen met tuin scoren goed bij jongeren.

Sportstad als een goede aanvulling op het culturele aanbod van Heerenveen.

93

Bijlage IV: Schema fasering Heerenveen Centrum-Breed Voorlopig Ontwerp Structuurvisie

2009



1

2

3

2010 4

1

2

3

2011 4

1

2

3

2012 4

1

2

3

2013 4

1

2

3

2014 4

1

2

3

2015 4

1

2

3

2016 4

1

2

3

2017 4

1

2

3

4

1. Actief beheer bestaande centrum

Structuurvisie 2. BK-plein blok + parkeren P+P Nieuw Stadsplein/vervangende Vervangende

Realisering ABC warenhuis huisvesting Tijdelijk parkeren

bewoners/ Start beheersfase ondernemers



Structuurvisie 3. Centrum West P+P Zuid Realisering Parkeren Start beheersfase Realiseren woningen Noord/Midden

P+P

Verwerving

Realisering

Ontwikkeling 4. Vlinderbuurt Zuid

Start beheersfase

Structuurvisie

Vervangende huisvesting bewoners

Vervangende huisvesting

P+P Sloop bewoners Realiseren nieuwe bebouwing Realiseren parkeergarage Realisering Realiseren allee + park

Structuurvisie 5. KPN-locatie

Structuurvisie 6. Cultuurhuis

Realisering autonoom, onafhankelijk van Structuurvisie projectenveloppen

7. Vlinderbuurt Noord

8. Zuidzijde Koornbeursweg Structuurvisie N.B. Realisering Noordplot

Plan-MER+structuurvisie P+P

Sportstad

Realisering

P+P = Planvoorbereiding + planologische procedures

94

Bijlage V: Verklarende woordenlijst Betaalbare huurwoning A7-zone

Woning met een huur tot aan de aftoppingsgrens van de huurtoeslag (€499,51 en

De A7-zone Landstad Fryslân is een samenwerkingsverband tussen de: gemeenten Hee-

€ 535,33 voor één-/of tweepersoonshuishoudens, respectievelijk drie- of meerpersoon-

renveen, Opsterland, Skarsterlân, Smallingerland en Sneek en de provincie Fryslân.

shuishoudens, niveau 01-07-‘08.

ABC-complex

Betaalbare koopwoning

Het gebouw, aan De Passage, waarin op de begane grond de huidige Albert Heijn super-

Woning met ‘vrij op naam prijs’ tot € 200.000 (prijspeil 2009), conform definitie Woon-

markt, Blokker en C&A zijn gevestigd.

plan de Ambitie Plus en Woonconvenant Heerenveen 2009-2013.

Afvloeiing van koopkracht

Blauwe structuur

Bestedingen van centrumbewoners van Heerenveen in andere centra.

Structuur van waterlopen.

Afwikkelingsproblemen

Bronpunt

De manier waarop het verkeer over de wegen wordt afgewikkeld en die leidt tot pro-

Bronpunten zijn locaties tegen de binnenstad aan, met voldoende parkeermogelijkhe-

blemen.

den en winkelformules die veel publiek trekken.

Arrivaterrein

Bvo

Het terrein van de voormalige busremise van Arriva. Het terrein is gelegen achter de

bruto vloeroppervlakte.

bebouwing aan de Herenwal en de K.R. Poststraat. Het terrein wordt ontsloten vanaf het huidige Station.

Combinatiebezoek Bezoek aan meerdere winkels, horecagelegenheden of andere voorzieningen in het cen-

Avond- en nachthoreca

trum.

Horeca die tevens na sluitingstijd van de winkels is geopend zoals restaurants, cafés, disco’s.

CTO Centrum voor Topsport en Onderwijs. Sportstad Heerenveen is aangewezen als één van

Beeldkwaliteit

de vier Centra voor Topsport en Onderwijs in Nederland. Topsporters kunnen hier trai-

Beeldkwaliteit wordt bepaald door de sfeer en uitstraling die gebouwen of ruimten heb-

nen, wonen en studeren in een optimale compacte setting.

ben. Hierbij wordt nagestreefd dat het geheel architectonisch in evenwicht is en past in de omgeving.

Dagelijkse voorzieningen Winkels waar dagelijkse boodschappen worden gedaan zoals een supermarkt, drogist,

Basisinrichting

bakker, groenteman et cetera.

Basisinrichting van de openbare ruimte zoals bestrating en verlichting. Discount supermarkt Bestemmingsplan

Supermarkt in het goedkopere segment.

Het bestemmingsplan wijst de bestemming, ofwel functie van de grond aan. Ook geeft het regels over het gebruik van de grond en hetgeen daarop gebouwd is (bouwwerken).

Empty nesters

Bouwvergunningen moeten worden getoetst aan het bestemmingsplan. Het bestem-

Stellen waarvan de kinderen niet meer thuis wonen.

mingsplan bepaalt daardoor mede of ergens gebouwd mag worden.

95

Duurzame ontwikkeling

Maaiveldniveau

Duurzame ontwikkeling is een concept waarin ecologische, economische en sociale be-

Oppervlakte van een terrein.

langen bij elkaar komen, voor zowel de huidige als de toekomstige generaties. Medioren Full-service supermarkt

Mensen in de leeftijd van vijftig tot zeventig jaar.

Supermarkt met een ruime keuze en een luxere uitstraling dan een discount supermarkt.

Modisch-Recreatief Modisch-recreatieve sector Modewinkels, recreatief winkelen.

Grondgebonden woning Eengezinswoning met de voordeur aan de straat.

Niet-dagelijkse sector Winkels waar goederen verkocht worden die niet dagelijks noodzakelijk zijn zoals kle-

Groene structuur

ding, schoenen, huishoudelijke artikelen, woninginrichting, elektronica, doe-het-zelfar-

Structuur van het openbaar groen, zoals parken, tuinen en bermen.

tikelen, bloemen, tuin/dier et cetera.

Heerenveen Midden

Noordplot

Woonwijk gelegen tussen het centrum (Koornbeursweg) en de Oranje Nassaulaan. In

Het noordelijk deel van het Sportstadgebied.

het oosten en westen wordt de wijk begrensd door respectievelijk het Sportstadgebied en het spoor.

Orthogonaal stratennetwerk rechthoekig patroon van straten waarbij de straten elkaar haaks kruisen.

Kernwinkelgebied Aaneengesloten gebied in de binnenstad, met een hoge concentratie aan winkels.

Overige detailhandel Warenhuizen, boekwinkels, et cetera.

Klimaatproof Geen wateroverlast veroorzakend, wanneer het klimaat verandert volgens minimaal het

Patiowoning

‘middenklimaatscenario 2050 van het KNMI’.

Woning met een binnentuin.

Koopkrachtbinding

Productie-economie

Percentage van de bestedingen van de eigen inwoners dat in de plaats zelf terecht-

Traditionele economie waarin productie-industrie een belangrijke rol heeft.

komt. Programma (woningbouw)

96

Koopkrachttoevloeiing

De aantallen woningen, onderscheiden naar type (grondgebonden of appartement) en

Percentage van de bestedingen in Heerenveen dat van buiten de plaats komt.

doelgroep (koop of huur en duur of betaalbaar).

KPN-locatie

Publieksfunctie

Perceel waar het huidige verdeelstation van de KPN is gelegen. Het perceel ligt tussen

Openbaar toegankelijke functie, zoals bijvoorbeeld een restaurant, sportschool, bank,

de K.R. Poststraat en het Geerts Willigenplein.

politiebureau of winkel.

Reactienota

Structuurvisie

Notitie waarin staat wat de gemeente heeft gedaan met inspraakreacties.

Beleidsdocument met de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling van een gebied, alsmede de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijke beleid.

RSP Regiospecifiek Pakket. Convenant tussen de rijksoverheid en Noord-Nederland waarin

Trekker (detailhandel)

de besteding is vastgelegd van het geld dat het Noorden ontvangt voor economische en

Detailhandelsvestiging die zelfstandig veel winkelend publiek aantrekt.

mobiliteitsprojecten als alternatief pakket voor het niet doorgaan van de Zuiderzeelijn. Verblijfskwaliteit Shared Space

Kwaliteit van een plek of plein om te verblijven. Deze kwaliteit wordt bepaald doordat er

Concept uit de verkeerskunde waarbij uitgangspunt is dat het gedrag van weggebrui-

wat te beleven en te ervaren is.

kers wordt bepaald door de inrichting van de weg. De weggebruiker kan aan de inrichting van de weg zien welk gedrag gewenst is. Door een juiste inrichting kunnen zowel

Verblijfsruimten

auto’s, fietsers als voetgangers veilig van dezelfde wegruimte gebruik maken.

Ruimten of plekken die door de inrichting ervan aantrekkelijk worden gevonden om in te verblijven.

Sociaal Statuut Overeenkomst tussen de woningcorporaties en de gemeente waarin afspraken staan

Winkelacht

over onder meer sloop van woningen en de rechten van huurders.

De belangrijkste winkelstraten van Heerenveen vormen samen de vorm van een acht. Het gaat hier om De Dracht, de Sieversstraat, de Pleinweg, het Van Harenspad/Linde-

Sportstadgebied

gracht en de Minckelersstraat.

Gebied waarin Sportstad Heerenveen is gelegen en waarin sportgerelateerde functies in combinatie met zakelijke dienstverlening verder worden ontwikkeld. Het gebied wordt begrenst door de Stadionweg, de Oranje Nassaulaan, de achterkant van de huizen aan de Nieuwburen en het water langs de Alma Tademaweg, Karst de Jongweg en de Vlinderbuurt. Stepping-stone Aantrekkelijke plek met een verblijfsfunctie die een schakelfunctie heeft in het netwerk van straten. Stijgpunt van een parkeergarage De plaats waar mensen vanuit een ondergrondse parkeergarage het maaiveldniveau betreden. Strategische ingreep Ingreep die gericht is op de lange termijn.

97

Bijlage VI: Relevante Notities Bereikbaarheidspakket Heerenveen (in voorbereiding) Energieakkoord Noord Nederland 2008 Gemeentelijk Verkeer en Vervoersplan 2005 Horecanota 2002 Integrale Visie Heerenveen – Skarsterlân (2005) Koopstromenonderzoek provincie Fryslân 2007, Broekhuis Rijs Advisering in opdracht van de provincie Fryslân en de Kamer van Koophandel Noord Nederland, (2007) Masterplan Sportstad (2002) Netwerkanalyse Leeuwarden-Westergozone-A7 Zone (2006) Gemeentelijke Parkeervisie 2007 Gemeentelijke Perspectiefnota 2009 Sociaal Statuut bij Wijkvernieuwing (2004) Startnotitie Heerenveen Centrum Breed (2005) Startnotitie Strategische Woonvisie Heerenveen 2009-2025 (2009) Strategie Bereikbaarheid A7-zone (2008) Streekplan Fryslân; ‘Om de kwaliteit fan de Romte’ (2007) Structuurplan Heerenveen (1993) Woningbehoefte Onderzoek Fryslân (WOBOF) Woonconvenant Heerenveen 2009-2013 (2009) Woonplan ‘De ambitie Plus’ (2006) Op maat: kunst- en cultuurnota Heerenveen 2007-2017 (2007) Convenant tussen gemeente en HOV ‘Ontwikkeling Centrum Heerenveen’ (2001) Detailhandelstructuurvisie Heerenveen (1996)

98

Colofon Deze rapportage is opgesteld door de gemeente Heerenveen en vrijgegeven voor inspraak door het college van Burgemeester en Wethouders op 18 augustus 2009. Tekst

Gemeente Heerenveen

Kaarten

Gemeente Heerenveen

Overig beeldmateriaal

Gemeente Heerenveen

p.45: Bovengronds parkeren: Juurlink [+] Geluk p.96: Referentie gebouwde bovengrondse parkeergarage: Juurlink [+] Geluk Vormgeving

studio vet!

Oplage

500

Niets uit deze rapportage mag worden overgenomen zonder bronvermelding. Aan de inhoud van de bijlagen kunnen geen rechten worden ontleend.

99

100