Themabegroting Gemeente Heerenveen

Themabegroting 2012 Gemeente Heerenveen

Heerenveen, 11 oktober 2011

Inhoudsopgave Themabegroting 2012

Deel 1 Themaplan Inleiding Thema’s 01. Heerenveen bestuurt en organiseert 02. Heerenveen werkt 03. Heerenveen kiest voor leefbaarheid wijken en dorpen 04. Heerenveen bevordert meedoen 05. Heerenveen stimuleert duurzaamheid 06. Heerenveen ontwikkelt

paginanummer 5 11 21 29 37 43 49

Deel 2 Paragrafen 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7

Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Lokale heffingen

57 65 67 69 73 74 77

Deel 3 Financiële begroting 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8

Totaaloverzicht themabegroting Overzicht reserves en voorzieningen Overzicht van te verstrekken subsidies Berekening EMU-saldo Projecten grondbedrijf e.a Investeringsplan Grafiek totaal begroting 2012 Verklaring verschillen 2012 t.o.v. 2011

85 91 97 101 105 145 149 153

1

2

Deel 1 Themaplan

3

4

Inleiding

5

6

Algemeen Voor u ligt de themabegroting 2012. Met de zes thema’s wordt invulling gegeven aan het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). In het BBV is onder meer bepaald dat er twee bestuurlijke begrotingsdocumenten worden opgesteld:  De themabegroting voor de raad die de kaderstellende en controlerende rol van de raad ondersteunt;  De productenraming voor burgemeester en wethouders, waarmee aan de uitvoerende en beheersfunctie invulling wordt gegeven. Uitgangspunten Bij de uitwerking van de themabegroting 2012 zijn de navolgende uitgangspunten gehanteerd:  continuering van het bestaande beleid vanuit de begroting 2011;  besluitvorming voortvloeiende uit de door de gemeenteraad op 7 juli 2011 vastgestelde Verantwoordings- en Perspectiefnota 2011;  verwerking kapitaallasten voortvloeiende uit de geplande vervangingsinvesteringen en vrijval van kapitaallasten van aflopende investeringen;  een verwachte loon- en prijsstijging van 1,5%;  verhoging met het verwachte inflatiepercentage (1,5%) voor belastingen, leges en overige tarieven.  de berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is gebaseerd op de circulaire van 31 mei 2011 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Verklaring op hoofdlijnen van de verschillen 2012 ten opzichte van 2011 In onderdeel 8 van de financiële begroting is (op hoofdlijnen) een specificatie opgenomen van de verschillen 2012 ten opzichte van 2011. Omdat met name de Bezuinigings- en Ciska voorstellen op meerdere thema’s betrekking hebben, is het niet mogelijk om een splitsing per thema te verstrekken. De themabegroting De themabegroting van Heerenveen telt zes thema's: 01. Heerenveen bestuurt en organiseert 02. Heerenveen werkt 03. Heerenveen kiest voor leefbaarheid wijken en dorpen 04. Heerenveen bevordert meedoen 05. Heerenveen stimuleert duurzaamheid 06. Heerenveen ontwikkelt Op de thema’s is ter informatie ook een overzicht van de desbetreffende reserves en voorzieningen opgenomen. De geformuleerde ER-doelen zijn niet in alle gevallen meer actueel. Omdat de Verantwoordings- en Perspectiefnota met name het moment is om in dit onderdeel te muteren, zullen wij hieraan bij het samenstellen van genoemd document in 2012 aandacht schenken. Naast de thema's schrijft het BBV voor dat de begroting een aantal verplichte paragrafen moet bevatten. De paragrafen bevatten onderwerpen die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie van de gemeente. Nota grondbeleid en gebiedsontwikkeling In de vastgestelde Nota grondbeleid en gebiedsontwikkeling is afgesproken om jaarlijks bij de themabegroting een extra bijlage toe te voegen van alle lopende projecten in l het grondbedrijf. Met ingang van 2012 zijn ook de overige grote projecten hieraan toegevoegd.

7

8

Thema's

9

10

Thema 1: Heerenveen bestuurt en organiseert !

1.1

Beschrijving en hoofdstructuur

Dit thema bevat naast inhoudelijke doelen ook organisatiedoelen. De inhoudelijke doelen zijn onder het subthema Heerenveen bestuurt samengebracht en de organisatiedoelen onder het subthema Heerenveen organiseert. Heerenveen organiseert omvat alle thema’s van deze begroting, om de procesmatige en projectmatige ondersteuning van de organisatie als geheel in beeld te kunnen brengen.

Heerenveen bestuurt en organiseert

Heerenveen bestuurt inhoudelijke doelen

bestuurt heft werkt bevordert verleent handhaaft faciliteert en evenementen samen veiligheid diensten regelt

Heerenveen organiseert procesmatige en ondersteunende doelen

koopt in

verbetert

beheert eigendommen en zaken

schept organisatorische voorwaarden

11

1.2

Koers van Heerenveen

Het Collegeprogramma 2010-2014 geeft op hoofdlijnen de door het college gekozen koers aan. Bij Heerenveen bestuurt wordt in het Collegeprogramma de nadruk gelegd op de inzet van instrumenten om Heerenveen een krachtige gemeente te laten blijven, om burgerparticipatie en dienstverlening een impuls te geven en om in samenwerking met alle betrokken partijen veiligheid in de breedste zin te behouden en te doen toenemen. Bij Heerenveen organiseert zet het College in op een sluitende, solide begroting en een verantwoorde reservepositie.

1.3

Doelen, resultaten en beoogde maatschappelijke effecten

1.3.1 Heerenveen bestuurt en regelt ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5. 6.

grotere betrokkenheid van burgers bij de politiek; ruimere mogelijkheden voor alle inwoners van de gemeente om deel te nemen aan de voorbereiding en uitvoering van beleid; gezondere gemeentelijke financiën als basis voor het beleid met daarbij aandacht voor de lastendruk die rust op de burgers; meer inzetten van (e)participatie; herkenbaarder organisatie; minder regelgeving.

Resultaten begrotingsjaar 2012 -

Realisatie voorgenomen bezuinigingen. Treasury Algemene wet bestuursrecht en wet dwangsom (implementatie aanbevelingen evaluatie). Implementatie gemeentebrede visie deregulering, zoals vastgesteld door de raad op 27 juni 2011.

Beoogde maatschappelijke effecten -

Adequate naleving wet- en regelgeving. Verantwoorde financiele positie en daaraan verbonden schulden, kosten en risico’s. Vermindering van administratieve lastendruk voor de burgers en bedrijven. Meer zelfredzaamheid van en invulling eigen verantwoordelijkheid door burgers en bedrijven.

1.3.2 Heerenveen heft ER-doelen 1.

Transparant stelsel van lokale belastingen en heffingen, waarbij in principe de lokale heffingen kostendekkend zijn.

12


Een gefaseerde verhoging (2012 en 2013) van de slagboomtarieven op de Milieustraat, in overleg met de andere 2 Diftar-gemeenten Opsterland en Ooststellingwerf Een verhoging van een onderdeel van de afvalstoffenheffing, dus een lastenverzwaring voor de burger. Een gefaseerde verhoging verhoging van de Onroerende zaakbelasting met jaarlijks 2% tot en met 2014. Het verhogen van de Hondenbelasting met 38% als uitvloeisel van het profijtbeginsel. Het verhogen van de Toeristenbelasting met 100% (verdubbeling), als uitvloeisel van het profijtbeginsel. Het verhogen van de Bouwleges met gemiddeld 39%, als uitvloeisel van het profijtbeginsel. Over de hele linie worden tarieven, naast beleidstechnische maatregelen, met het inflatiepercentage (1,5%) aangepast.


Bewustwording de vervuiler betaalt.

1.3.3 Heerenveen faciliteert evenementen ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Ambitie om op termijn samen met andere partners citymarketing- en promotie vorm te geven; Belevingswaarde van het centrum vergroten; Verbeteren uitstraling en authenticiteit van het centrum; Meer afstemming zoeken; Verduidelijken in rollen/verantwoordelijkheden (“wie organiseert”); Beeldmerk ontwerpen om uiting te geven aan gezamenlijkheid evenementen en activiteiten. Beeldmerk moet bijdragen aan gewenst imago; Heldere afspraken t.a.v. de communicatie-aanpak (de ontwikkeling en bewaking); Initiatieven in “buitengebied” sterker koppelen aan toeristisch profiel Zuidoost Fryslân; Meer bezoekers en bestedingen in het Centrum waardoor het voorzieningenaanbod kan worden behouden.


Evaluatie vastgesteld terrassenbeleid. Opstarten procedure van een bestemmingsplanwijziging. Onderzoek naar toestaan van serres en schermen in de wintertijd (horecapanden). Aanpassing Vigerende BeeldKwaliteitsplan voor het Centrum. Treffen van fysieke maatregelen (aankleding) voor verbeterde marketing in relatie tot promotie en aankleding van het centrum.

Beoogde maatschappelijke effecten / deze zijn mede gerelateerd aan die van 2.3.2 - Een bruisend en gezellig Heerenveen waarin gastvrijheid, goodwill en waardering van initiatieven de sleutelbegrippen vormen.

13

1.3.4 Heerenveen werkt samen ER-doelen 1. 2.

Samenwerking bevorderen met partners, andere overheden en in het bijzonder met onze omliggende gemeenten. Heldere afspraken over waarborging herkenbaarheid van afzender bij samenwerking.


Vervolg op Wet Arhi-procedure (Wet algemene regels herindeling) voor de herindeling van Boarnsterhim en nadere uitwerking van de organisatorische effecten. Inzicht in de e(on)mogelijkheden tot shared advisory en/of shared service met andere gemeenten. De samenwerking Werken in Friesland verder versterken en uitbouwen. Beheersing of (bij voorkeur) verlaging van gemeentelijke kosten. Voorbereiding van de grenscorrectie met de gemeente Skarsterlân. Op basis van een nog op te stellen bedrijfsplan zal besluitvorming plaatsvinden op het gebied van handhaving/vergunningverlening.


De schaalgrootte van Heerenveen staat in betere verhouding tot het voedingsgebied van voorzieningen in Heerenveen. Beheersing of (bij voorkeur) verlaging van gemeentelijke kosten. Financiële voordelen door schaalvergroting van gemeenten.

1.3.5 Heerenveen bevordert veiligheid ER-doelen

1. 2. 3.

verdere professionalisering van de brandweerzorg ten bate van een adequate hulpverlening. zowel bestuurlijk als operationeel optimaal voorbereid blijven op rampen en grootschalige incidenten. betere inrichting en facilitering van de veiligheidsketen, zodat passend en op de juiste schaal wordt gereageerd op signalen van (dreigende) onveiligheid.


Het leveren van voldoende brandweerzorg. Adequaat inspelen op de ontwikkelingen rond regionalisering. Verbeteren kwaliteitsniveau brandweer (inclusief opkomsttijden). Versterking van de gemeentelijke bevolkingszorg ten tijde van rampen en crises in lijn met de Wet Veiligheidsregio’s. Integraal Veiligheidsplan 2011-2014 en uitvoeringsplan Integrale Veiligheid 2012. Het geactualiseerde Integraal veiligheidsplan (actualisatie beleidsplan Op Schaal, nota integrale veiligheid, 2008) zal in het 4e kwartaal 2011 ter vaststelling aan de raad worden aangeboden. Vooruitlopend hierop zijn conform een door de raad in maart 2011 vastgestelde startnotitie mogelijke prioriteiten/beleidsversterkingen binnen het veiligheidsbeleid in juni 2011 besproken met de raad (commissie Algemene Zaken). Op grond van de gedachtenwisseling tijdens de raadscommissie kan geconcludeerd --worden dat de mogelijke beleidsversterkingen zouden moeten plaats vinden binnen de volgende 4 terreinen: a. Veilig wonen en leven in eigen buurt: b. Zorg voor jeugd en jongeren:

14

-

c. Veilig ondernemen en uitgaan: d. Borging fysieke veiligheid: In het bedoelde Integrale veiligheidsplan zal ook aandacht besteed (blijven) worden aan alle andere thema’s binnen Integrale Veiligheid. Het vast te stellen plan zal jaarlijks door het college worden uitgewerkt in een Uitvoeringsplan. Het Uitvoeringsplan voor 2012 is uiteraard nog niet vastgesteld. Naast de genoemde beleidsversterkingen, zullen -voortbordurend op het Uitvoeringsplan van 2011 en de V&P nota 2011- in 2012 in ieder geval de volgende resultaten behaald moeten worden: a. het aangesloten blijven op Burgernet; V&P nota 2011: € 9.000 structureel. b. de structurele inzet van Bemiddeling in de buurt: naast een bedrag van € 11.800 is in de V&P nota 2011 een bedrag van € 35.000 opgenomen voor de jaarschijven 2012 en 2013 ten behoeve van inzet coördinator 4 u/w en mediator 8 u/w, dan wel ten behoeve van (omzetting naar) Buurtbemiddeling (= door vrijwilligers). c. het instellen van een Integrale Wijkveiligheidsmonitor (V&P nota 2011, beleidsmatige ontwikkeling). d. het implementeren van de “voetbalwet” en “voetbalverordening”. Benodigd budget (formatie): eenmalig: € 10.000. e. Het intensiveren van de communicatie m.b.t. (de aanpak van) onveiligheid; naar verwachting binnen bestaande budgetten.


Verhoging brandveiligheid in de gemeente Heerenveen. Integrale veiligheid (prioriteiten 2011-2014) 1. Vermindering (woon)overlast 2. Verminderen huiselijk geweld 3. Vermindering woninginbraken 4. Versterken zelfredzaamheid 5. Voorkomen en terugdringen jeugdoverlast en crimineel gedrag jongeren 6. Verminderen multieproblematiek bij jongeren 7. Verantwoord middelengebruik 8. Vergroten betrokkenheid inwoners en ondernemers bij veiligheid en leefbaarheid 9. Voorkomen overlast/openbare ordeverstoringen bij evenementen (voetbal) 10. Vergroten veiligheid en leefbaarheid in kern/buurt/wijk 11. Verbeteren doorstroming evenementenverkeer en terugdringen parkeeroverlast 12. Borgen actualiteit en ontsluiting risicobronnen en kwestbare objecten.

1.3.6 Heerenveen verleent diensten ER-doelen 1. 2.

Meer eigen verantwoordelijkheid voor burgers en bedrijven bij vergunningverlening; Het aanvragen van diensten en producten toegankelijker maken door zowel in te zetten op de website als op de digitale balie.


Actualisering en deregulering kapvergunningenbeleid minder regels voor de burger, vereenvoudigde procedures en beleid, bescherming beschermwaardige houtopstanden; Deregulering van de APV, de standplaatsenverordening, de ligplaatsenverordening, de uitvoering van de wet BIBOB; Uitvoering pilot gedereguleerd welstandsbeleid, deregulering bestemmingsplannen; Beleidsregels inzake Centrale Voorziening Decentrale Regelgeving.

15

-

Vervanging van het Content Mangement System De lancering van de nieuwe website met inbegrip van een verbeterd digital loket en aanbod digitale producten. Een vernieuwd geautomatiseerd klantverwijssysteem met als onderdeel een ticketzuil.


-

Een burger met eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van zijn directe woonomgeving en behoud en bescherming van een herkenbare, aantrekkelijke en leefbare woonomgeving. Behoud van de beeldkwaliteit en herkenbaarheid van woonomgeving en landschap met speciale aandacht voor monumentale waarden en de samenhang van monumentale houtopstanden en panden; Verdere vergroting en borging van digitale dienstverlening Bevorderen van de zelfredzame burger op zowel het fysieke als digitale kanaal.

1.3.7 Heerenveen handhaaft ER-doelen 1. 2.

Betere handhaving van wet- en regelgeving; Verder aanpassen van onnodige en ondoorzichtige regelgeving binnen de juridische mogelijkheden van de gemeente Heerenveen.


Scherper en helderder prioriteitstelling voortvloeiend uit de evaluatie van het (nieuw vastgestelde) Handhavingsbeleid. Uitwerking visie deregulering.


Verbetering naleefgedrag. Meer zelfredzaamheid van en invulling eigen verantwoordelijkheid door burgers en bedrijven.

1.3.8 Heerenveen koopt in ER-doelen 1. 2.

doelmatiger en rechtmatig inkopen; maatschappelijk verantwoord inkopen/duurzaam inkopen.


Vanuit de jaarlijkse spendanalyse inkoopacties benoemen, die leiden tot de beoogde bezuiniging. Waar mogelijk duurzaam inkopen. Binnen de kaders van rechtmatigheid en financiën rekening houden met de plaatselijke markt.


Het bij externe partijen verkrijgen van de gewenste kwaliteit tegen de beste prijs op het gebied van werken, leveringen en diensten. De gevolgen zijn direct en indirect merkbaar voor de ingezetenen van de gemeente.

16

-

Het bieden van kansen aan lokale/regionale bedrijven waar dit binnen de kaders van functionaliteit, financiën en rechtmatigheid mogelijk is.

1.3.9 Heerenveen verbetert ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5.

beter zicht op de effectiviteit, efficiency en rechtmatigheid; verdere professionalisering van de dienstverlening; verdere ontwikkeling naar een organisatie waar medewerkers eigen verantwoordelijkheid tonen en vrijheid hebben in de manier waarop zij hun vooraf afgesproken bijdrage aan de doelen van de organisatie leveren; verdere verbetering van de P&C-instrumenten (programmabegroting, dienstplannen etc.) op basis van een themagerichte indeling en aansluiten bij de gemeentelijke huisstijl; betere informatiehuishouding, door onder meer de verticale (per dienstonderdeel) te veranderen in een horizontale (organisatiebrede) informatievoorziening.


Doorontwikkeling en uitbreiding van basisregistraties, waaronder de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) en de Basisregistratie Ondergrond (BRO). Systeem van functiewaarderen HR21 (geïmplementeerd); HRM visie (werving en selectie, mobiliteit, functioneren, beoordelen en belonen, leiderschap, werkgeverschap, management- en bestuursinformatie). Doorontwikkeling interne bedrijfsvoering. Doorontwikkeling bedrijfsinformatiesystemen.


Beheersing of (bij voorkeur) verlaging van gemeentelijke kosten. Beheersing afhandeling(stermijnen). Gemeente Heerenveen als aantrekkelijke werkgever. Beheersing van gemeentelijke kosten. Verdere vergroting en borging van digitaal werken en digitale informatievoorziening (intern en extern).

1.3.10

Heerenveen beheert eigendommen en zaken

ER-doelen 1. 2.

beter en gecentraliseerd inzicht in gemeentelijke (te beheren) zaken en eigendommen; beter (vastgoed)beheer.


Vastgoedbeheer meer in eigen beheer opgepakt. Marktconforme pachtprijzen. Het beheer van de eigendommen wordt efficiënter, effectiever en beter gericht op actualiteiten en ontwikkelingen; Invulling geven aan de oprichting stichting monumenten teneinde de onderhoudsgelden optimaler te benutten.

17


Meer rendement uit onroerend goed.

1.3.11

Heerenveen schept organisatorische randvoorwaarden

ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

effectiever lerende ambtelijke organisatie; blijvende aandacht voor de integriteit; heldere kaders communicatiebeleid; medewerkers breder inzetbaar; sterke verbetering stabiliteit van de voorzieningen centraal en decentraal; hogere snelheid in dataverkeer; flexibeler en breder gebruik van ICT als informatiebron, zowel voor onze burgers als interne gebruikers; beter ingericht naar ook toekomstige in- en externe ontwikkelingen in samenwerkingsvormen; beter ingericht en toegerust op de steeds enorm toenemende vraag naar digitale informatie; een beter op de individuele rol van de medewerkers ingerichte werkplek; betere en efficiëntere voorziening voor koffie en catering; efficiënter gebruik van de ruimte in onze gebouwen.


Levend houden van integriteit en transparantie over nevenfuncties en –werkzaamheden. Communicatiebeleid en –kaders (waaronder huisstijl) en social media. Vervanging van het Content Management System, de website, het intranet en het raadsinformatiesysteem (RIS). IT visie met agenda en financiele planning. Applicatie- en informatiearchitectuur. Start met implementatie van zaakgericht werken (midoffice). Delegatie en mandaat (geactualiseerd en digitaal onderhouden geïmplementeerd).


Integere ambtenaren en bestuurders. Zelfredzame burger. Verdere vergroting en borging van digitaal werken en digitale informatievoorziening (intern en extern); Verdere vergroting en borging van digitale dienstverlening; Juiste en effectieve ontsluiting van gevraagde informatie vanuit de organisatie.

18

1.4

Wat gaat dat kosten

(Bedragen x €1.000)

Lasten 010 Bestuurszaken 129 Veiligheidsbeleid 202 Dierenopvang 205 Privaatrechtelijke Zaken 212 Beheer eigendommen 229 Kermissen, markten, evenementen 310 Belastingen 315 Openbare orde en rampenbeheersing 320 Vergunningverlening, verkeer 331 Bouwvergunningen 332 Overige vergunningen 350 Verkiezingen 351 Reisdocumenten 352 Burgerlijke stand 390 Brandweer 402 Oud archief 410 Algemene uitgaven en inkomsten 411 Algemene uitkering gemeentefonds 412 Beleggingen 413 Onvoorziene uitgaven 415 Saldo kostenplaatsen 420 Voormalig personeel 430 Rechtsbescherming 431 Communicatie 501 Griffie Totaal Lasten

Rekening 2010 2.307 10 48 641 480 652 788 108 16 2.179 616 98 856 666 2.178 41 6.178 12 540 6 97 318 203 496 879 20.412

Begroting 2011 2.403 24 45 648 517 640 875 139 28 2.137 646 91 835 679 2.607 45 4.335 13 483 195 6 351 239 521 1.013 19.515

Begroting 2012 2.399 0 47 676 700 660 2.697 183 23 2.025 633 81 850 685 2.623 46 2.580 8 497 38 3 305 213 493 910 19.375

Begroting 2013 2.399 0 46 676 898 660 2.697 183 23 2.025 633 81 850 683 2.767 46 2.374 8 497 38 3 305 213 493 909 19.507

Begroting 2014 2.399 0 46 676 900 659 2.697 148 23 2.025 633 81 850 681 2.806 46 2.131 8 497 38 3 305 216 492 909 19.270

Begroting 2015 2.399 0 46 676 896 659 2.697 148 23 2.025 633 81 849 679 2.798 46 1.225 8 497 38 3 305 215 492 909 18.347


Baten

Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

010 Bestuurszaken 129 Veiligheidsbeleid 202 Dierenopvang 205 Privaatrechtelijke Zaken 212 Beheer eigendommen 229 Kermissen, markten, evenementen 310 Belastingen 315 Openbare orde en rampenbeheersing 320 Vergunningverlening, verkeer 331 Bouwvergunningen 332 Overige vergunningen 350 Verkiezingen 351 Reisdocumenten 352 Burgerlijke stand 390 Brandweer 402 Oud archief 410 Algemene uitgaven en inkomsten 411 Algemene uitkering gemeentefonds 412 Beleggingen 413 Onvoorziene uitgaven 415 Saldo kostenplaatsen 420 Voormalig personeel 430 Rechtsbescherming 431 Communicatie 501 Griffie Totaal Baten

1 0 9 0 331 419 8.952 0 10 1.212 206 0 636 94 115 7 7.049 45.403 1.788 0 0 0 0 0 1 66.233

0 0 9 0 272 377 10.256 0 16 858 174 0 586 75 103 2 6.164 43.626 1.793 0 0 0 0 0 0 64.313

0 0 9 0 276 381 11.628 0 11 1.171 187 0 594 94 104 2 1.841 44.909 1.472 0 0 0 0 0 0 62.678

0 0 9 0 276 381 11.658 0 11 1.171 187 0 594 94 104 2 2.151 44.876 1.472 0 0 0 0 0 0 62.986

0 0 9 0 276 381 11.688 0 11 1.171 187 0 594 94 104 2 2.425 45.057 1.472 0 0 0 0 0 0 63.472

Saldo Lasten / Baten

45.821

44.798

43.304

43.479

44.202

Begroting 2015 0 0 9 0 276 381 11.728 0 11 1.171 187 0 594 94 104 2 2.236 44.326 1.472 0 0 0 0 0 0 62.592

44.245

19

1.5

Reserves en voorzieningen Reserves en voorzieningen thema 1: Heerenveen bestuurt en organiseert

Reserve Omschrijving 60700 Algemene Reserve geblokkeerd 60705 Algemene reserve niet geblokkeerd 60710 Algemene bedrijfsreserve exploitatie gronden 62450 Dienstreserve Visie en Ontwikkeling 62530 Eigen risico tractie 62555 Leegstandsrisico Werk-State a/d Trambaan 62570 Dienstreserve Regie en Realisatie 62655 Dienstreserve Publiekszaken en Veiligheid 62710 Facilitaire diensten en middelen 62720 Digitaal Archiveren 62730 Informatie Communicatie Technologie 62740 Effecten invoering BTW-compensatiefinds 62790 Reserve kapitaallasten 62795 Frictiekosten concern 62800 Dienstreserve Organisatie en Ondersteuning Totaal reserves

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 21.855.892 0 0 21.855.892 1.213.015 4.327.787 232.000 137.000 4.422.787 0 3.794.500 152.000 400.000 3.546.500 150.817 0 0 0 0 0 121.664 1.825 0 123.489 1.807 77.142 0 0 77.142 0 67.284 0 0 67.284 0 155.622 0 0 155.622 0 177.235 30.196 0 207.431 0 32.379 10.775 0 43.154 0 38.909 11.825 0 50.734 0 0 0 0 0 0 3.482.815 121.899 249.845 3.354.869 117.350 1.353.309 1.800.000 535.000 2.618.309 0 0 0 0 0 0 35.484.537 2.360.520 1.321.845 36.523.212 1.482.989

Voorziening Omschrijving Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 68470 Kostenverhaal herinrichting centrum Heerenveen 0 0 0 0 68500 Groot onderhoud gemeentehuis 256.816 0 0 256.816 68525 Accommodatiebeleidsplan 2008-2014 220.275 0 0 220.275 68589 Groot onderhoud MFA Us Kubus 44.506 40.000 0 84.506 68590 Groot onderhoud MFA De Barte De Knipe 174.718 22.952 0 197.670 68710 Gevolgen wet APPA 952.416 0 0 952.416 68750 WAO-fonds 297.366 0 0 297.366 68760 Inventaris gemeentehuis 113.422 36.905 0 150.327 68790 Afwikkeling projecten 608.910 0 0 608.910 68795 Faciliteiten Raad 20.726 5.150 0 25.876 68796 Millenniumactiviteiten 2008,2009 en 2010 23.990 0 0 23.990 Totaal voorzieningen 2.713.145 105.007 0 2.818.152

1.6

Rente 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Totaal middelen

Heerenveen bestuurt en organiseert 2.713

-19.375

voorzieningen 35.485 reserves Inkomsten exploitatie

62.678

uitgaven exploitatie

x € 1.000

20

Thema 2: Heerenveen werkt !

2.1 Beschrijving en hoofdstructuur Onder het programma ”Heerenveen werkt” vallen alle activiteiten die leiden tot economische participatie en tot een structurele en duurzame versterking van de economie van Heerenveen. Het achterliggende doel is om daarmee het gemiddeld besteedbaar inkomen te vergroten van de inwoners van Heerenveen en van hen die hier werken. Het versterken van de economie betekent, dat wij streven naar het vergroten van de werkgelegenheid en het verkleinen van de werkloosheid. Enerzijds is daarvoor een economisch beleid gericht op het faciliteren en stimuleren van ondernemers(schap) nodig, anderzijds een sterk sociaal beleid. Het arbeidsmarktbeleid is de verbindende schakel tussen het economisch en het sociaal beleid.

Heerenveen werkt

Versterken economie

Kennisoverdracht, innovatie, ondernemerschap, samenwerking

Toerisme, recreatie, plattelandsontwikkeling

Profilering, positionering, acquisitie

Versterken economische participatie van inwoners

Onderwijs, Arbeidsmarkt

Iedereen aan het werk ja

Iedereen passend werk

nee

Iedereen maatschappelijk sociaal actief

21

2.2 Koers van Heerenveen Het thema 'Heerenveen werkt' heeft twee sporen. De hoofddoelstellingen voor de komende jaren zijn: 1. versterken van de economie in Heerenveen; 2. versterken van de economische participatie in Heerenveen. De eerste hoofddoelstelling zoals bedoeld in dit thema wordt middels de volgende speerpunten uitgewerkt: Heerenveen stimuleert kennisoverdacht, innovatie, ondernemerschap en samenwerking Toegang tot kennis en het toepassen daarvan is goed voor ondernemers. Inspelen op nieuwe markten, producten, processen verhoogt de economische vitaliteit van het ondernemen. Het MKB is een belangrijke motor voor werkgelegenheid en het aantrekken van nieuwe bedrijven. We investeren daarom in een goede relatie met deze sector. Veel MKB bedrijven hebben te weinig tijd en aandacht voor kennisoverdracht, innovatie en samenwerking. Daarnaast is het nodig om de aansluiting van het bedrijfsleven met het onderwijs te verbeteren. Het stimuleren van netwerkvorming en concrete samenwerking is essentieel. Het optimaal gebruik maken van de bestaande relatienetwerken en de accountmanagers zijn van groot belang. Heerenveen wil samen met andere partijen de kansen die er zijn benutten door projecten op te pakken en te stimuleren. Heerenveen benut de kansen op het gebied van toerisme en recreatie en stimuleert plattelandsontwikkeling Het MKB zorgt voor bedrijvigheid in de dorpen en op het platteland en heeft daarnaast een functie voor de leefbaarheid. Deze bedrijven stellen we in de gelegenheid om door te groeien op de bestaande locatie voor zover dit past qua schaal, landschap en dergelijke. Toerisme is één van de groeisectoren in de economie. Heerenveen heeft een bescheiden positie in de toeristische markt, maar kan profiteren van de kansen die er liggen. Meer geld voor vrije tijd en de aanwezige kwaliteiten van het gebied bieden een goede uitgangspositie. Het stimuleren van samenwerking en promotie is een belangrijk aandachtspunt. Middels kleinschalige projecten kan veel worden bereikt. Als gevolg van de economisch crisis heeft het binnenlands toerisme goede vooruitzichten. Regionale samenwerking is nodig om de potenties te benutten. Heerenveen scherpt haar profilering, positionering en acquisitie aan Heerenveen heeft een goed imago, zowel als woongemeente als bij ondernemers. De naamsbekendheid van de voetbalclub en Thialf dragen daar aan bij. Vanuit economisch perspectief is het belangrijk het profiel van Heerenveen verder aan te scherpen en nog sterker in te zetten als marketinginstrument (breed). Met de tweede hoofddoelstelling beogen we dat: Iedereen aan het werk is Iedereen die kan werken willen wij een eerlijke kans geven. Iedereen die tot de Heerenveense beroepsbevolking hoort is economisch zelfstandig. Het gaat dus om betaald werk. Dit is een kwantitatieve opgave. Hiervoor is nodig dat er voldoende en gevarieerde werkgelegenheid in Heerenveen is. Ook is goede ondersteuning en onderwijs nodig voor diegenen die niet op eigen kracht werk kunnen vinden. Werk gaat boven uitkering. Dat betekent dat we ons blijvend actief inzetten op het helpen vinden van een baan voor mensen die werkloos zijn of dat dreigen te worden. Jongeren hebben onze speciale aandacht. De budgetten die we van het rijk ontvangen komen de aankomende jaren steeds meer onder druk. De samenwerking in het werkplein Heerenveen staat onder druk als gevolg van aangekondigde rijksbezuinigingen op het UWV. We zetten daarom sterk in op het beheersen van de kosten. Een van de middelen is het beperken van de instroom in de WWB. De gemeente neemt (als goed voorbeeld) mensen uit kwetsbare groepen in dienst of biedt hen gelegenheid om werkervaring op te doen. Dat laatste geldt ook voor stagiaires.

22

Voor de mensen die werken is het doel dat: Iedereen passend werk heeft Dit is werk dat past bij zijn/haar kwaliteiten en ambities en zorgt dat door (bij)scholing (een leven lang leren) iedereen inspeelt op ontwikkelingen in het vakgebied. Dit is een kwalitatieve opgave en vraagt om evenwicht in vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en partijen die hier flexibel op inspelen. Hiervoor zijn nodig innovatieve ondernemers, vraaggerichte onderwijsinstellingen, flexibele werknemers en goede samenwerking. Gezien de financiële problemen bij Caparis en onze beperkte invloed hierop, heeft het beheersen van de kosten van de sociale werkvoorziening een hoge prioriteit in 2012. Als de eerste doelstelling tijdelijk of voor langere tijd voor iemand niet haalbaar is, is het afgeleide doel dat: Iedereen maatschappelijk of sociaal actief is Re-integratie op de arbeidsmarkt is een belangrijk doel, maar het is realiteit dat er ook mensen zijn die, ondanks allerlei inspanningen, niet in reguliere banen kunnen functioneren. Het is belangrijk dat deze mensen zoveel mogelijk maatschappelijk actief blijven. Hierbij kan gedacht worden aan vrijwilligerswerk of nieuw te creeëren banen als toezichthouder of dorpswachter. Dit onderdeel is verder opgenomen onder het thema Heerenveen bevordert meedoen. Heerenveen stimuleert samenwerking tussen de ondernemers en onderwijs Het onderwijs-arbeidsmarktbeleid draagt bij aan beide hoofddoelstellingen. De gemeente Heerenveen is actief in netwerken om de samenwerking tussen partners op het gebied van onderwijs en ondernemers te verbeteren.

2.3


2.3.1 Heerenveen stimuleert kennisoverdacht, innovatie, ondernemerschap en samenwerking ER-doelen 1. 2. 3.

Meer werkgelegenheid in het algemeen en specifiek op de bedrijventerreinen, in de (zakelijke) dienstverlening, in de toeristische sector in de dorpen c.q. het landelijk gebied; Meer innovatiepotentieel binnen het bedrijfsleven; Meer startende ondernemers.

Resultaten begrotingsjaar 2012

-

Verkenning (en uitwerking) van de mogelijkheden van healthy ageing – gezond oud worden en blijven - voor Heerenveen en haar ondernemers; Economische visie van F4 (vier grote economische kernen) in Friesland; Een analyse van de kansen en mogelijkheden van de logistieke sector in Heerenveen en omgeving (kwaliteiten bestaande bedrijven, nieuwe bedrijven, samenwerking, innovatie, arbeidsmarkt, overige verbindingen); Een analyse van de kansen en mogelijkheden van de metaal sector in Heerenveen en omgeving (kwaliteiten bestaande bedrijven, nieuwe bedrijven, samenwerking, innovatie, arbeidsmarkt, overige verbindingen); 1 tot 2 themabijeenkomsten voor startende ondernemers en ZZP-ers.

23

Beoogde maatschappelijke effecten

- De werkgelegenheidsontwikkeling blijft gedurende de betreffende collegeperiode gunstig afsteken bij het gemiddelde in Fryslân als geheel (provinciaal werkgelegenheidsregister);

- De participatiegraad (het deel van de beroepsbevolking dat deelneemt aan het arbeidsproces) blijft minimaal 65% (bron CBS);

- Het gemiddeld besteedbaar inkomen per persoon in Heerenveen (cijfers CBS) blijft

gedurende de betreffende collegeperiode boven het gemiddelde niveau in Fryslân en benadert op termijn het landelijk gemiddelde (bron CBS).

2.3.2 Stimulering toerisme, recreatie en plattelandsontwikkeling ER-doelen 1. 2.

Grotere werkgelegenheid in de toeristische en recreatieve sector; Meer regionale samenwerking en projecten (voorzieningen, promotie en produktontwikkeling.


-

-

Plan van aanpak over het speerpunt Toerisme en cultuur(historie) met als onderdelen: - streekprodukten en fair trade - netwerk Oranjetoerisme en “Oranje”-arrangementen - gecoördineerde aanpak evenementen (toerisme, sport en cultuur) Realisatie van het nieuwe Evenement Kunst en Vliegwerk 2012 (cultuur en toerisme); Haalbaarheidsstudie uitbreiding museum Belvédère ; Bidbook Fryslân 2018; Evaluatie Toeristisch Netwerk Friese Wouden; Koopstromenonderzoek 2012; 1 tot 2 themabijeenkomsten voor toeristische bedrijven (in combinatie met culturele ondernemers) eventueel in regionaal verband; Plan van aanpak plattelandseconomie in regio Zuidoost.

Beoogde maatschappelijke effecten / deze zijn mede gerelateerd aan die van 1.3.3

- Meer overnachtingen en hogere bezettingsgraad toeristische accommodaties in Zuidoost Fryslân (bron Toerdata Noord en gemeente Heerenveen);

- Groei van het aantal bezoekers in Zuidoost Fryslân en de hele gemeente Heerenveen (bron: Toerdata Noord en koopstromenonderzoek);

- Meer bestedingen en werkgelegenheid in (het centrum) van Heerenveen (zie koopstromenonderzoek).

2.3.3 Profilering, positionering en acquisitie ER-doelen 1. 2.

Het binnenhalen van meer bedrijven uit de Randstad en de rest van Nederland; Faciliteren van de groei van al gevestigde bedrijven.


-

Acquisitieplan op basis van nieuwe economische speerpunten; Implementatie visie op citymarketing.

24


- Toenemend aantal startende ondernemingen ( mutatiebalansen KvK); - Positief saldo aantal nieuwe bedrijven van elders en bedrijven die vertrekken

(mutatiebalansen KvK); Afnemend dan wel stabiel aantal opheffingen (mutatiebalansen KvK); Handhaven van hoge notering op gebied van imago als vestigingsplaats voor bedrijven in Noord Nederland (MKB onderzoek).

-

2.3.4

Onderwijs – arbeidsmarkt

ER-doelen 1. 2.

Betere aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt voor zowel het reguliere beroepsonderwijs als het volwassenenonderwijs (SEB 2005); Betere samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen.


-

Realisatie van een lokaal/regionaal netwerk onderwijs-ondernemers-overheid in samenwerking met Kamer van Koophandel en Ondernemersplein; Projectvoorstel voor benutting ondernemersfonds Debuut voor een project gericht op samenwerking onderwijs-ondernemers; Plan van aanpak Werkgeversbenadering in het kader van de invoering van de Wet Werken naar vermogen).

-


-

De werkloosheid (uitgedrukt in niet werkende werkzoekenden als percentage van de beroepsbevolking) blijft gedurende de betreffende collegeperiode op een lager niveau dan in de andere stedelijke kernen in Fryslân (bron CWI).

2.3.5

Iedereen aan het werk

ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Lagere instroom cliënten in de WWB; Meer duurzame uitstroom van cliënten WWB naar betaald werk; Minder werkloze jongeren (collegeprogramma 2010-2014 en Wet investeren in jongeren WIJ); Meer succesvol ingeburgerde mensen met betaald werk; Groter gebruik van voorzieningen op het gebied van volwasseneneducatie; Alle kinderen/jongeren sluiten de schoolloopbaan af met een diploma dat past bij hun kwaliteiten; Meer vrouwen aan het werk; Meer flexibele mogelijkheden voor kinderopvang.


-

Visie op (besteding Rijksmiddelen t.b.v.) volwasseneducatie; Herijking van het re-integratiebeleid; Plan van Aanpak invoering Wet werken naar vermogen; Het aanbod volwasseneneducatie van het Friesland College is beter afgestemd op de vraag vanuit de WWB; Plan voor actieve werkgeversbenadering;

25

-

-

Uitrol van de succesfactoren van de aanpak jeugdwerkloosheid en Wurkstiper naar een bredere doelgroep cliënten; Een gevolg van wijziging van de WWB en samenvoeging van de WWB met de WIJ per 1 januari 2012 is, dat minder mensen een beroep kunnen doen op een uitkering. De bijstand voor gezinnen wordt aangepast en jongeren tot 27 jaar moeten eerst vier weken zelf actief op zoek gaan naar werk of een opleiding voordat een uitkering of ondersteuning kan worden toegekend ingevolge de gewijzigde WWB; Intensivering van de samenwerking regiogemeenten rondom arbeidsmarktbeleid; Verbeterplan regionale samenwerking vermindering schoolverlaters in regionaal verband is gereed.


-

De werkloosheid (uitgedrukt in niet werkende werkzoekenden als percentage van de beroepsbevolking) blijft gedurende de betreffende collegeperiode op een lager niveau dan in de stedelijke kernen in de A7-zone en Fryslân ( bron UWVWerkbedrijf ); Meer WWB-ers nemen met regulier werk deel aan de arbeidsmarkt en zijn niet meer afhankelijk van een uitkering (bron WIMO); Toenemend aantal jongeren met een startkwalificatie van school naar werk (bron RMC), minder werkloze jongeren (bron CWI); Toenemend aantal jongeren met een startkwalificatie van school naar werk (bron RMC).

2.3.6

Iedereen passend werk

ER-doelen 1. 2.

Een grotere doorstroming van begeleid werken plaatsen in de reguliere arbeidsmarkt voor arbeidsgehandicapten (WSW); Verminderen van de wachtlijst voor een WSW-arbeidsplaats.


-

Plan voor actieve werkgeversbenadering vanuit de gemeente; Herformulering gemeentelijke visie en aanpak voor de doelgroep WSW binnen de aanstaande Wet werken naar vermogen.


-

Een groter deel van het totaal aantal arbeidsgehandicapten werkt begeleid in de reguliere arbeidsmarkt.

26

2.4

Wat gaat dat kosten


Rekening 2010

Lasten

398 12 52 56 49 118 10.897 6.632 682 18.895

114 Sociaal Economisch Beleid en Toerisme 125 Beleid Sociale Werkvoorziening 126 Participatie naar Werk 130 Relatiebeheer bestaand bedrijfsleven 264 Recreatie 272 Migrantenbeleid 297 Sociale Werkvoorziening 360 Werkgelegenheid 375 Inburgering Totaal Lasten

Begroting 2011 356 12.456 113 66 41 97 0 5.020 855 19.004

Begroting 2012 196 11.258 43 9 0 0 0 3.063 499 15.068

Begroting 2013 196 11.258 43 9 0 0 0 3.063 499 15.068

Begroting 2014 196 11.258 43 9 0 0 0 3.063 499 15.068

Begroting 2015 196 11.258 43 9 0 0 0 3.063 499 15.068


Rekening 2010

Baten

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

114 Sociaal Economisch Beleid en Toerisme 125 Beleid Sociale Werkvoorziening 126 Participatie naar Werk 130 Relatiebeheer bestaand bedrijfsleven 264 Recreatie 272 Migrantenbeleid 297 Sociale Werkvoorziening 360 Werkgelegenheid 375 Inburgering Totaal Baten

120 0 0 0 0 91 10.578 5.529 361 16.679

80 10.899 0 0 0 90 0 3.960 533 15.563

0 10.899 0 0 0 0 0 2.019 186 13.104

0 10.899 0 0 0 0 0 2.019 186 13.104

0 10.899 0 0 0 0 0 2.019 186 13.104

0 10.899 0 0 0 0 0 2.019 186 13.104


2.216-

3.441-

1.964-

1.964-

1.964-

1.964-

2.5

Reserves en voorzieningen Reserves en voorzieningen thema 2: Heerenveen werkt

Reserve Omschrijving 62480 Ontw.lokale eco. Ontwikkeling Totaal reserves

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 57.000 0 0 57.000 57.000 0 0 57.000

Rente

Voorziening Omschrijving 68646 Bevordering reintegratie Totaal voorzieningen

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 0 0 0 0 0 0 0 0

Rente

0 0

0 0

27

2.6

Totaal middelen

Heerenveen werkt 0

57

voorzieningen 13.104 -15.068

reserves Inkomsten exploitatie


x € 1.000

28

Thema 3: Heerenveen kiest voor leefbaarheid wijken en dorpen !

3.1 Beschrijving en hoofdstructuur Onder het thema „Heerenveen kiest voor leefbaarheid wijken en dorpen‟ vallen alle activiteiten die een bijdrage leveren aan meer leefbare buurten, wijken en dorpen. Het betreft activiteiten gericht op veiligheid, wonen en de woon-/leefomgeving, opvoeding/onderwijs, ondersteuning en zorg en participatie. Dit thema is enerzijds gericht op behoud en versterking van de fysieke en de sociale leefomgeving, anderzijds op het meer betrekken van burgers bij hun leefomgeving met versterking van de sociale samenhang en daarmee de leefbaarheid ten doel. Het gaat dus om veranderingen die Heerenveen beter, mooier, veiliger en leefbaarder moeten maken.

Heerenveen kiest voor leefbaarheid wijken en dorpen

Betere woon- en leefomgeving stedelijke vernieuwing Stedelijke vernieuwing

Verkeer en openbaar vervoer

Betere opvoeding/ ondersteuning/onderwijs

Meer veiligheid

Meer participatie in wijken en dorpen

Inrichting en beheer openbare ruimte

29

3.2 Koers van Heerenveen Het thema „Heerenveen kiest voor leefbaarheid wijken en dorpen‟ kent twee overkoepelende sporen: 1. 2.

versterking van de kwaliteit van de sociale en fysieke leefomgeving; vergroting van de participatie van de burgers in hun leefomgeving.

Voor het eerste spoor gelden de volgende speerpunten: 1a 

op het gebied van wonen en leefomgeving: Heerenveen kiest voor een stedelijke kwaliteitsverbetering in de Greiden; Heerenveen/Midden en De Akkers. Heerenveen kiest voor handhaving van de kwaliteit van de openbare ruimte.

  

op het gebied van opvoeding en onderwijs; ondersteuning en zorg Heerenveen kiest voor realisatie van de MFA´s in Jubbega en Oudeschoot; Heerenveen kiest voor sterke netwerken voor kinderen; Heerenveen kiest voor zelfstandigheid en keuzevrijheid voor ouderen.



1b

Voor het tweede spoor gelden de volgende speerpunten: 2   

op het gebied van participatie Heerenveen kiest voor meer verantwoordelijkheid bij burgers en bedrijven; Heerenveen kiest voor voortzetting van de plattelandsvernieuwing (dorpsvisies); Wijk-en dorpsverenigingen krijgen meer zeggenschap over het geld dat de gemeente besteedt in hun wijk of dorp.

3.3 Doelen, resultaten en beoogde maatschappelijke effecten 3.3.1 Betere woon- en leefomgeving – Stedelijke vernieuwing ER-doelen 1. 2. 3.

Betere kwaliteit van bestaande woonmilieus; Meer gemêleerde, heterogene wijken wat betreft samenstelling van bevolking en leefstijlen; Meer mogelijkheden voor mensen om, los van welke zorgvraag dan ook, zo lang en zo zelfstandig mogelijk te kunnen blijven functioneren in hun eigen wijk en/of dorp.


In 2012 zijn 180 nieuwbouwwoningen gerealiseerd en 130 gesloopt, dit ter vernieuwing van de buurten. Dit resulteert in een netto toevoeging van 50 woningen aan de woningvoorraad; De buitenring in de Greiden ter hoogte van de Gruttostraat is opgeknapt (flink opsnoeien, uitdunnen, opknappen voetpaden, flauwe oevers maken, uitbreiden waterpartij, etc.) in aansluiting op een grootschalige renovatie van de Gruttostraat; Onderhoud en vervanging kades: Een vastgesteld nieuw beleid- en uitvoeringsplan ; Heerenveen-Midden: Er zijn 36 woningen ter vernieuwing van de West Indische Buurt in 2012 gerealiseerd; Er is een nieuwe notitie opgesteld over de (hernieuwde) aanpak van de opgave voor wonen, welzijn en zorg om adequaat te kunnen inspelen op de demografische veranderingen. De notitie voorziet in elke geval in de afspraken over de te nemen stappen waarlangs met alle partijen de vervolgaanpak van de opgave wordt ontwikkeld, inclusief een planning;

30

-

Nieuwbouw Sportcomplex Nieuwehorne: Nieuwe speelvelden gerealiseerd (oefenhal klaar in 2013).


Daling van het aantal wijken en dorpen (industrieterreinen buiten beschouwing gelaten met eenzijdige bevolkingsopbouw. (bron www.cbsinuwbuurt.nl).

3.3.2 Betere woon- en leefomgeving – Verkeer en openbaar vervoer ER-doelen 1. 2. 3.

Vergroten van de verkeersveiligheid (Duurzaam Veilig); Verbeteren parkeervoorzieningen in het centrum van Heerenveen voor bezoekers en bewoners; Meer aandacht voor voetgangers en fietsers in het centrum en in nieuwe plannen (collegeprogramma 2010-2014).


Fase 2 Verkeersmonitor is gereed; Realisatie 30 km zone Oranjewoud; Vergunninghoudersparkeren in enkele schilwijken ingevoerd; Haalbaarheidsonderzoek digitalisering parkeervergunningen; Invoering „Belparkeren‟ en onderzoek haalbaarheid digitalisering vergunningen; Uitbreiding fietsstallingen en aanpak overlast fietsparkeren; De bereikbaarheid van het centrum voor fietsers is aandachtspunt bij de ontwikkelingen op het Molenplein. Ook hier is Duurzaam Veilig het uitgangspunt.


Vermindering van het aantal verkeersknelpunten in de gemeente. Het effect wordt “gemeten” door middel van verkeersonderzoek (bron verkeerstellingen en parkeeronderzoek) en verkeersveiligheidsanalyse; Daling van het aantal verkeersongevallen en verkeersslachtoffers (bron: politie).

3.3.3 Betere woon- en leefomgeving – Inrichting openbare ruimte ER-doelen 1.

Meer kwaliteit van de openbare ruimte (wegen, groen, water, evenementen, terugdringing CO2 via openbare verlichting, etc.).


Openbaar groen  Een leefbare, schone, veilige en functionele leefomgeving die aan kwaliteitsniveau basis voldoet, enkele meer representatieve locaties moeten aan een hoger kwaliteitsniveau voldoen;

31

-

Plaagdieren / roekenbeheer  Beperking roekenoverlast tot enkele locaties aan de rand van Heerenveen en start met geleidelijke verplaatsing naar locaties buiten Heerenveen via uitvoering van het roekenbeheerplan;  Het zo goed mogelijk onder controle hebben van dierplagen door middel van monitoring, samenwerking, kennisuitwisseling en een snelle effectieve aanpak;

-

Wegbeheer  Een nieuw/ geactualiseerd beleidplan 2012 – 2016, overeenkomstig de nieuwe normen van de CROW, is vastgesteld;  Realisatie, naast het reguliere onderhoudsprogramma, van enkele grote projecten: o.a Herinrichting Centrum Noord, Herinrichting kade Herenwal, Herinrichting Heideburen / Nieuwburen / Het Meer; Civieltechnische kunstwerken  Start met het op het gewenste niveau gebracht worden van de CT Kunstwerken. (Voor “grote” vervangingen zal er incidenteel dekking gevraagd worden.);  Opstellen van een jaarlijks (en langjaarlijks) onderhoudsprogramma;

-

-

Riolering  Beheer en onderhoud overeenkomstig gemeentelijk watertakenplan 2009-2012. (zie thema 5);

-

Landschapsbeleidsplan  Een overkoepelend projectplan met financiële dekking betreffende landschapswensen uit de dorpsvisies;  Landschappelijke inpassing van een of enkele moderne agrarische bedrijven via een erfinrichtingsproject voor ZOF;

-

Wijken / WOP  Het onderhouden van de openbare ruimte aan de daarvoor gestelde eisen. Zorgen voor een schone, hele en veilige leefomgeving;  Indien mogelijk doorgaan met het mobiele wijkteam in Skoatterwâld, deze zijn vanuit WIMO werkzaam in het wijkteam;

-

Beheer en onderhoud verkeersgeleiders  Notitie/voorstel over veilig en efficiënt werken aan minirotondes en vluchtheuvels. Het beheer en onderhoud van de minirotondes en de vluchtheuvels geschiedt vaak onder onveilige omstandigheden;

-

Actualisatie en deregulering kapvergunningenbeleid  Het kapvergunningenbeleid is geactualiseerd;

-

Begraafplaatsenbeleid  Beleidsnotitie gemeentelijke begraafplaatsen is gerealiseerd (van invloed op openbare ruimte, vandaar in thema 3 benoemd i.p.v. thema 5).

3.3.4 Betere opvoeding / ondersteuning / onderwijs ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5.

Betere netwerken op wijken dorpsniveau ten behoeve van de ontwikkeling van kinderen en jongeren (als onderdeel CJG); Betere netwerken op wijken dorpsniveau ten behoeve van de ondersteuning van ouderen e.d. (woonservicezones); Betere huisvesting van scholen (collegeprogramma 2010-2014); Verdere concentratie van accommodaties op basis van “gebundelde kwaliteit”; Minder schoolverzuim (collegeprogramma 2010-2014).

32


Kadernota integraal jeugdbeleid 2012-2016, visie op onderwijsbeleid; MFA Oudeschoot opgeleverd; Samenwerkingsafspraken vastgesteld op wijken dorpsniveau ten behoeve van jeugdigen en ouderen in Oudeschoot; Visie op huisvesting primair onderwijs op langere termijn teneinde beter te kunnen inspelen op de zich wijzigende demografische ontwikkelingen; Verschuiving accent leerplicht van repressief naar preventief.


Een afname van 5% van het aantal schoolverlaters ten opzichte van 2011 (bron RMC).

3.5.5 Meer veiligheid Zie Thema 1 onder 1.3.5 Heerenveen bevordert Veiligheid.

3.5.6 Participatie in wijken en dorpen ER-doelen 1. 2. 3.

Meer verantwoordelijkheid naar burgers; Meer zeggenschap van burgers over de inzet van gemeentelijke middelen in hun dorp of wijk; Versterken organiserend vermogen van burgers en hun organisaties.


Actualisatie speerpunten gemeentelijk beleid welzijnsactiviteiten in wijken/dorpen. Op basis hiervan nieuwe prestatie-afspraken met maatschappelijke organisaties; Plaatselijk Belangen en wijkplatforms bepalen zelf welke activiteiten in hun dorpen van belang zijn voor leefbaarheid en participatie en worden hierbij ondersteund en gefaciliteerd vanuit de gemeente.

33

3.4

Wat gaat dat kosten


Rekening 2010

Lasten 113 Stedelijke vernieuwing en plattelandsbeleid 115 Verkeers- en Vervoersbeleid 121 Onderwijsbeleid 131 Accommodatiebeleid 210 Individuele dienstverlening verkeer en vervoer 215 Betaald parkeren 220 Beheer en onderhoud openbare ruimte 250 Sportaccommodaties 267 Sociaal Cultureel Werk 273 Sociaal-cultureel werk 280 Openbaar primair onderwijs 282 Gymnastieklokalen primair onderwijs 284 Huisvesting scholen 286 Openbaar voortgezet onderwijs Totaal Lasten

488 533 145 7 481 1.920 11.464 2.349 0 1.424 538 614 5.293 18 25.273

Begroting 2011 471 409 81 4 412 1.801 11.478 2.298 0 1.375 12 751 6.111 16 25.220

Begroting 2012 60 224 38 109 407 1.986 11.051 2.094 1.249 0 12 756 5.396 0 23.382

Begroting 2013 60 223 38 109 407 1.986 11.144 2.087 1.249 0 12 768 5.170 0 23.253

Begroting 2014 60 222 38 109 407 1.986 11.267 2.071 1.249 0 12 769 5.445 0 23.635

Begroting 2015 60 221 38 109 407 1.986 11.360 2.061 1.249 0 12 769 5.403 0 23.675


Rekening 2010

Baten 113 Stedelijke vernieuwing en plattelandsbeleid 115 Verkeers- en Vervoersbeleid 121 Onderwijsbeleid 131 Accommodatiebeleid 210 Individuele dienstverlening verkeer en vervoer 215 Betaald parkeren 220 Beheer en onderhoud openbare ruimte 250 Sportaccommodaties 267 Sociaal Cultureel Werk 273 Sociaal-cultureel werk 280 Openbaar primair onderwijs 282 Gymnastieklokalen primair onderwijs 284 Huisvesting scholen 286 Openbaar voortgezet onderwijs Totaal Baten


3.5

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

386 344 3 0 201 2.101 597 144 0 2 520 81 112 0 4.491

293 129 0 0 216 1.860 42 265 0 54 0 56 903 0 3.818

0 0 0 0 208 2.045 42 155 0 0 0 57 139 0 2.646

0 0 0 0 208 2.045 42 155 0 0 0 57 27 0 2.534

0 0 0 0 208 2.045 42 155 0 0 0 57 27 0 2.534

0 0 0 0 208 2.045 42 155 0 0 0 57 27 0 2.534

20.782-

21.402-

20.736-

20.719-

21.102-

21.141-

Reserves en voorzieningen Reserves en voorzieningen thema 3: Heerenveen kiest voor leefbaarheid

Reserve Omschrijving 62535 Betaald parkeren 62550 Gladheidsbestrijding 62575 Wijkvoorzieningen 62580 Speelvoorzieningen 62597 Reserve Kompanije 62598 Reserve Baggeren Totaal reserves

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 3.184.978 373.466 0 3.558.444 0 0 0 0 0 0 454.168 0 0 454.168 0 49.222 0 0 49.222 0 1.173.127 0 27.226 1.145.901 0 549.318 0 0 549.318 0 5.410.813 373.466 27.226 5.757.053 0

Voorziening Omschrijving 68515 Kunststofsportvoorzieningen 68540 Onderhoud onderwijsgebouwen 68575 Onderhoud walbeschoeiingen Totaal voorzieningen

Stand 1-1-12 521.562 2.525.902 60.000 3.107.464

Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 120.000 0 641.562 0 357.627 0 2.883.529 0 0 0 60.000 0 477.627 0 3.585.091 0

34

3.6

Totaal middelen

Heerenveen kiest voor leefbaarheid 3.107

voorzieningen 5.411 -23.382

2.646

reserves Inkomsten exploitatie


x € 1.000

35

36

Thema 4: Heerenveen bevordert meedoen !

4.1


Dit thema is opgebouwd rond de sociale participatie en maatschappelijke participatie van inwoners van de gemeente Heerenveen. Het thema is gericht op het bieden van ontwikkelingsmogelijkheden, die leiden tot het verkrijgen of behouden van aansluiting met het maatschappelijk verkeer. Participatie die leidt tot (economische) zelfstandigheid heeft daarbij prioriteit.

Heerenveen bevordert meedoen

Bevorderen meedoen inwoners

Algemene voorzieningen, faciliteren verenigingsleven/ sport/cultuur, preventieve zorg faciliteren ontmoeting

4.2

Versterken zelfredzaamheid

Versterken sociale netwerken, vrijwilligers, mantelzorg, volwasseneneducatie

Bieden vangnet aan inwoners

Vroegtijdig herkennen en signaleren van problemen voorzieningen bieden cliëntondersteuning


Het motto van het thema ‘Heerenveen bevordert meedoen’ is ‘voorkomen is beter...’. Het thema heeft drie sporen, met de volgende hoofddoelstellingen:

37

1. bevorderen dat inwoners actief participeren in de Heerenveense samenleving; 2. versterken van zelfredzaamheid van inwoners; 3. sociaal vangnet bieden voor inwoners die het (tijdelijk) niet redden. ad 1 Voorkomen is beter. De nadruk ligt op preventief beleid. Stimuleren en faciliteren dat bewoners actief deelnemen aan de samenleving, bv. aan sporten cultuur. Kortom: meedoen. Ook het voorkomen van problemen staat centraal, bv. preventieve gezondheidszorg, preventief jeugdbeleid. ad 2 De eigen verantwoordelijkheid van mensen staat centraal. De inwoners moeten regie over hun eigen leven kunnen voeren. Algemene en collectieve activiteiten en voorzieningen gaan voor individuele activiteiten en voorzieningen. Als mensen hulp nodig hebben zullen wij hen stimuleren om in eerste instantie een beroep te doen op eigen sociale netwerken. Als dat geen oplossing biedt, kunnen inwoners een beroep doen op georganiseerd vrijwilligerswerk. Speerpunt is het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligersorganisaties. ad 3 De gemeente biedt een sociaal vangnet voor die inwoners die problemen hebben en er zelfstandig niet uitkomen, ook niet met behulp van het eigen sociale netwerk. Het doel van de ondersteuning is altijd om mensen zelfredzaam te maken. Speerpunt is het vroegtijdig herkennen van problemen en het tijdig signaleren ervan bij hulpverlenende instanties. Ontwikkelingen zijn de gezamenlijke cliëntondersteuning door middel van het omtinken, de ontwikkeling van het centrum voor jeugd en gezin en de omslag van een aanbodgerichte naar een vraaggerichte rol van de gemeente in de uitvoering van de WMO. Deze ontwikkelingen zullen ook bijdragen aan het beter beheersen van de kosten.

4.3


4.3.1 Bevorderen meedoen inwoners ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5. 6.

meer kansrijke ontwikkelingsmogelijkheden voor kinderen en jongeren; meer collectieve voorzieningen die voor alle inwoners toegankelijk zijn; betere gezondheid en gezondere leefstijl van inwoners; meer maatschappelijke participatie door werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt; meer inwoners die regelmatig sporten, al dan niet in verenigingsverband; meer inwoners die cultureel actief zijn, al dan niet in verenigingsverband.

Resultaten begrotingsjaar 2012 - Notitie speerpunten integraal jeugdbeleid (incl. onderwijs) met een voorstel over de hoofdlijnen voor de aankomende jaren binnen de beschikbare middelen; Speerpunten onderwijs en jeugd zijn uitgewerkt en er zijn heldere afspraken gemaakt over de verantwoordelijkheidsverdeling met het veld; Evaluatie jongerencentrum; Tussentijdse Evaluatie aanpak jeugd en alcohol; Voorstel voor ombuiging individuele voorzieningen naar collectieve voorzieningen;

38

-

Doorontwikkeling CJG: specifieke resultaten voor 2012 zijn: - CJG-monitor; - provinciale visie op CJG en transitie jeugdzorg; - toename van het aantal meldingen in de Verwijsindex; - realisatie samenwerkingsafspraken CJG, (Passend) Onderwijs en Zorg (zorgspoor) - visie en realisatie aanbod op opvoedingsondersteuning - pilot jongerenparticipatie en website - evaluatie pilot investeren in mensen;

-

Gevolgen van de decentralisatie AWBZ voor Heerenveen zijn in beeld. Voorstel over aanpak en inbedding in WMO-beleid; Actualisatie gereed van beleid publieke gezondheidszorg; Plan van aanpak op hoofdlijnen transitie jeugdzorg naar de gemeente Heerenveen; Jeugdgezondheidszorg: de integratie van JGZ-werkzaamheden in het CJG is doorontwikkeld middels een lokaal en provinciaal traject; Aanpak voor tegenprestatie door werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt; Volksgezondheid: het plan van aanpak bestrijden overgewicht (NASB) is deels uitgevoerd. Hierin vindt samenhangende aanpak plaats van sport, bewegen en voeding; Sportmonitor gereed; Uitvoeringsprogramma sportnota gereed. Programma is gebaseerd op gegevens uit nulmeting en richt zich op risicovolle niet-bewegers; Tenminste vijf sportverenigingen richten zich aantoonbaar op sociaal-maatschappelijke activiteiten in de wijken van Heerenveen (zie ook combinatiefunctionarissen); Cultuureducatie: operationalisering wordt verder voortgezet - Structurele inbedding van de combinatiefunctionaris cultuur: deze combinatiefunctionaris draagt zorg voor cultuureducatie binnenschools en buitenschools. Hij legt verbindingen tussen de scholen voor primair- en voortgezet onderwijs en alle culturele instellingen. - Intensivering samenwerking met culturele organisaties bij cultuureducatie.

-


Minder kleuters komen binnen op de basisschool met een achterstand (bron VVE); Betere gezondheid en leefstijl van kinderen en volwassenen (bron GGD); Meer bewoners actief in vrijwilligerswerk (bron VSP); Meer sportdeelname in met name de gebieden waar sprake is van een lage sociaaleconomische status (bron sportmonitor).

4.3.2 Versterken zelfredzaamheid ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5. 6.

minder jeugdigen die te kampen hebben met onderwijsachterstanden; meer deelname aan activiteiten die bijdragen aan het vergroten van de individuele zelfredzaamheid en sociale participatie door kwetsbare inwoners, o.a. laaggeletterden, met een minimum inkomen; meer allochtone inwoners die succesvol ingeburgerd zijn; minder inwoners die laaggeletterd zijn; meer inwoners die zich belangeloos inzetten voor andere inwoners, i.c. meer mantelzorgers en vrijwilligers; meer vluchtelingen die zich sociaal en maatschappelijk kunnen redden.


Minimaal 45 kinderen met een ontwikkelachterstand op de peuterspeelzaal zijn begeleid om de achterstand te verkleinen;

39

-

Uitbreiding Omtinkers naar drie gebieden; De samenhang met de overheveling van de Awbz-voorziening ‘begeleiding’ is onderzocht; Aanvalsplan laaggeletterden (taal, rekenen en gebruik van digitale middelen) is uitgevoerd; Het familiespreekuur is geëvalueerd; De nieuwe WMO-verordening is ingevoerd met als resultaat 10% minder vervoersvoorzieningen; De samenwerking tussen vluchtelingenwerk en de ketenpartners is versterkt (oa. op het terrein schuldhulpverlening en vrijwilligerswerk).


Stijging van het aantal 75+ dat zelfstandig thuis woont. (bron GBA)

4.3.3 Bieden vangnet aan inwoners ER-doelen 1. 2. 3. 4.

minder inwoners die in een sociaal isolement verkeren; een klantgerichter en doeltreffender armoedebeleid (collegeprogramma 2010-2014); minder cliënten in de hulpverlening die tussen wal en schip vallen door betere afstemming tussen hulpverleners onderling; minder inwoners met problematische schulden (collegeprogramma 2010-2014).


-

Pilot Investeren in mensen: er is een methode ontwikkeld van regie, ketenaanpak en zorgcoördinatie die inwoners met kinderen begeleidt van vangnet naar zelfregie en participatie; Versterken vangnetfuncties: - Sociaal Team is versterkt en verbreed; - Dagsoos MFA De Barte en Mariënbosch zijn ingericht op de toenemende vraag naar ondersteuning en begeleiding; - Ondersteuning aan hulpbehoevende jongeren, gehuisvest in De Beugel, is gerealiseerd; - Implementatie geautomatiseerd systeem van Justitie ten behoeve van nazorg aan gedetineerden; - Implementatie sociale kaart: voor meer adequate verwijzing naar beschikbare voorzieningen; Voorstel over nieuwe aanpak armoederegeling gericht op participatie door kinderen. door afstemming en samenwerking tussen diverse armoedefondsen; Inzicht in de doelgroep armoedebeleid door verbetering samenwerking met ketenpartners; Meer sturing op schuldhulpverlening.


Meer mensen maken gebruik van armoederegelingen (bron WIMO); Eerder zorgkinderen en –jongeren in beeld om betere zorg(coördinatie) te kunnen verlenen (bron CJG).

40

4.4

Wat gaat dat kosten


Lasten 122 Jeugdbeleid 124 WMO-beleid 127 Sportbeleid 238 Bibliotheek 240 Eenmalige subsidies 245 Kunstzinnige Vorming 255 Sportstimulering 260 Posthuis Theater 261 Sport 262 Musea 263 Eenmalige subsidies 265 Cultureel en recreatie 266 Fryske taal en kultuer en mediabeleid 268 Maatschappelijke dienstverlening 269 Maatschappelijke dienstverlening 270 Ouderenwerk 275 Jeugdwerk 277 Peuterspeelzaalwerk 290 Onderwijskansenbeleid 295 Volksgezondheid 340 Onderwijskansenbeleid 342 Leerlingenvervoer 361 Bijstandsverlening 362 Gemeentelijk minimabeleid 370 WMO Totaal Lasten

Rekening 2010 35 378 40 925 44 1.023 471 1.961 0 459 0 0 21 856 0 31 537 485 927 2.280 267 711 13.304 1.740 6.945 33.438

Begroting 2011 83 346 52 912 44 1.056 365 1.670 0 470 0 0 15 1.078 0 28 175 450 796 2.162 201 717 13.679 1.790 6.412 32.502

Begroting 2012 45 192 41 0 0 285 0 1.668 509 0 111 2.169 0 0 1.176 0 188 475 549 2.026 196 724 13.888 1.630 6.900 32.772

Begroting 2013 45 192 41 0 0 288 0 1.696 420 0 111 2.169 0 0 1.176 0 188 475 549 2.021 196 724 13.885 1.630 6.912 32.717

Begroting 2014 45 192 41 0 0 295 0 1.696 420 0 111 2.169 0 0 1.176 0 188 475 549 2.013 196 724 13.882 1.630 6.905 32.705

Begroting 2015 45 192 41 0 0 291 0 1.684 420 0 111 2.169 0 0 1.176 0 188 475 549 2.013 196 724 13.879 1.630 6.937 32.719


Baten

Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

122 Jeugdbeleid 124 WMO-beleid 127 Sportbeleid 238 Bibliotheek 240 Eenmalige subsidies 245 Kunstzinnige Vorming 255 Sportstimulering 260 Posthuis Theater 261 Sport 262 Musea 263 Eenmalige subsidies 265 Cultureel en recreatie 266 Fryske taal en kultuer en mediabeleid 268 Maatschappelijke dienstverlening 269 Maatschappelijke dienstverlening 270 Ouderenwerk 275 Jeugdwerk 277 Peuterspeelzaalwerk 290 Onderwijskansenbeleid 295 Volksgezondheid 340 Onderwijskansenbeleid 342 Leerlingenvervoer 361 Bijstandsverlening 362 Gemeentelijk minimabeleid 370 WMO Totaal Baten

0 13 269 0 0 252 32 830 0 0 0 0 0 0 0 0 206 0 791 976 0 1 11.609 390 958 16.326

0 13 0 0 0 253 12 508 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 639 961 0 2 12.366 94 609 15.455

0 0 0 0 0 256 0 556 0 0 0 4 0 0 20 0 0 0 449 0 0 2 12.535 39 1.018 14.879

0 0 0 0 0 256 0 556 0 0 0 4 0 0 20 0 0 0 449 0 0 2 12.535 39 1.018 14.879

0 0 0 0 0 256 0 556 0 0 0 4 0 0 20 0 0 0 449 0 0 2 12.535 39 1.018 14.879

0 0 0 0 0 256 0 556 0 0 0 4 0 0 20 0 0 0 449 0 0 2 12.535 39 1.018 14.879


17.112-

17.047-

17.893-

17.838-

17.826-

17.839-

41

4.5

Reserves en voorzieningen Reserves en voorzieningen thema 4: Heerenveen bevordert meedoen en ondersteunt

Reserve Omschrijving 62500 Sociaal Cultureel werk Aengwirden 62516 Reserve Jeugd en Alcohol 62585 Bedrijfsvoering Posthuis 62596 Reserve Centrum Jeugd en Gezin 62610 WMO 62625 Wet werk en bijstand inkomensdeel Totaal reserves

Voorziening Omschrijving 68770 Participatiefonds kwijtschelding Totaal voorzieningen

4.6

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 41.839 2.167 2.167 41.839 0 0 0 0 0 0 156.129 71.509 0 227.638 0 177.934 0 0 177.934 0 222.949 0 0 222.949 0 1.350.000 0 1.350.000 0 0 1.948.851 73.676 1.352.167 670.360 0

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 147.364 179.759 0 327.123 0 147.364 179.759 0 327.123 0

Totaal middelen

42

Thema 5: Heerenveen stimuleert duurzaamheid !

5.1 Beschrijving en hoofdstructuur Onder dit thema vallen alle activiteiten die leiden tot een verbetering van de duurzaamheid van Heerenveen. Gehanteerde kernbegrippen bij Duurzaam zijn naast grote houdbaarheid, lange bruikbaarheid ook een goede kwaliteit en respect voor het leefmilieu van toekomstige generaties. Dit thema is niet alleen gericht op heden en toekomst, maar ook op het verleden: - Onderliggende doelen gericht op heden en toekomst, kennen twee sporen: het bieden van een beter milieu en een duurzamer ontwikkeling van Heerenveen; - Onderliggende doelen gericht op het verleden, betreffen de waardering van duurzame bewijzen uit het verleden in relatie tot cultuurhistorie en archeologie. Heerenveen stimuleert duurzaamheid

Heerenveen verbetert het milieu

Energie

Water

Microklimaat

Gericht op heden en toekomst

Heerenveen groeit duurzaam

Heerenveen is trots op haar historie

Duurzaamheid als facet beleid: aandacht voor duurzaamheid bij uitvoering van alle taken : Makelaarsfunctie

Duurzame elementen uit het verleden, identiteit Heerenveense samenleving

Gericht op toekomst

Gericht op verleden

43

5.2 Koers van Heerenveen Thema Heerenveen stimuleert duurzaamheid heeft 3 sporen. De hoofddoelstellingen voor de aankomende jaren zijn: 1. Heerenveen verbetert het milieu; 2. Heerenveen groeit duurzaam; 3. Heerenveen is trots op haar historie. ad 1

Heerenveen werkt actief aan de verbetering van het milieu. Vanzelfsprekend voert Heerenveen alle wettelijke milieutaken uit, waarbij het wettelijke minimum slechts het vertrekpunt is. Op drie onderdelen hebben we een hogere ambitie. Deze speerpunten zijn:

a) Energie/klimaat Heerenveen wil een voorloper zijn in de uitvoering van haar taken op het gebied van energie en het klimaat. Heerenveen wil haar eigen energieverbruik verminderen en zoveel mogelijk overschakelen naar het gebruik van duurzame energie. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie en stimuleert bedrijven, instellingen en bewoners om dit ook te doen, bijvoorbeeld d.m.v. voorlichting en activiteiten. b) Water Heerenveen is al voorloper in de uitvoering van haar taken op het gebied van water en wil dat blijven. c) Microklimaat Heerenveen streeft naar een gebiedsgerichte milieukwaliteit. Dit heet ook wel microklimaat en betekent dat we de milieukwaliteit afstemmen op de functie van een gebied. We zien microklimaat als de focus die we in het milieubeleid hanteren. ad 2

Heerenveen wil meer aandacht voor het aspect duurzaamheid bij alle werkzaamheden van de gemeente. Heerenveen streeft naar de verwezenlijking van de millenniumdoelstellingen. Maatschappelijk verantwoord inkopen is een van de speerpunten.

ad 3

We zijn trots op de geschiedenis van Heerenveen als veenkolonie en willen de cultuurhistorie van Heerenveen versterken en uitdragen. De overgebleven elementen uit het verleden dragen bij tot de identiteit van de Heerenveense samenleving.

5.3 Doelen, resultaten en beoogde maatschappelijke effecten 5.3.1 Heerenveen verbetert het milieu – energie ER-doelen 1. 2. 3. 4.

minder energieverbruik door de gemeente; zelf meer duurzame energie opwekken; minder energieverbruik door het woningbestand; betere bewustwording bij bevolking en bedrijfsleven om energie te besparen en duurzame energie te gebruiken.

44


Energiemanagementsysteem voor gemeentelijke gebouwen functioneert; Op natuurlijke vervangmomenten worden nieuwe gemeentelijke voertuigen met duurzame brandstoffen aangeschaft; Gemeente Heerenveen is voorloper op het vlak van efficiënte verlichting in de openbare ruimte: a. verlichting langs wegen wordt op natuurlijke vervangmomenten verwijderd, zonder afbreuk te doen aan veiligheid. Dit geeft een besparing per uitgeschakelde lichtmast van ± 250 kWh op jaarbasis; b. In 2012 is het winnende concept van de Light Challenge tot uitvoering gebracht; het is de bedoeling dit samen met het bedrijfsleven vorm te geven;

-

Geactualiseerd Milieubeleidsplan, met een geïntegreerd en geactualiseerd Lichtbeleid; Onderzoek naar en rapportage over mogelijke kansen van een Energielandschap Heerenveen; Project „Smûk & Sunich‟; naast renovatie zijn circa 150 huurwoningen ook energetisch verbeterd met meer dan 2 labelstappen ( tot minimaal C of B-label ); Circa 150-200 huishoudens zijn bekend met de nut van energiebesparing en de positieve effecten als geldbesparing en CO2-reductie; Er is een kennisnetwerk voor Heerenveense bedrijven waarin ontwikkelingen rond energiebesparing in bestaande bouw worden uitgewisseld.


Het reduceren van de uitstoot van CO2 met 30% ten opzichte van 1990 in 2020.

5.3.2 Heerenveen verbetert het milieu – water ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5.

beter voldoen aan de landelijke hergebruiks- en rioleringsdoelstellingen; meer bevorderen van gescheiden afvalstromen; meer ecologische kwaliteit oppervlaktewateren; minder wateroverlast voor burgers en bedrijven; minder afvoer van afvalwater naar de waterzuivering en meer infiltratie of afvoer van regenwater naar oppervlaktewater.


In 2012 zal een update van het Gemeentelijk Waterplan ter vaststelling aan het bestuur worden aangeboden; Intensivering samenwerking in de afvalwaterketen.


-

“Ontzorging” van alle huishoudens en bedrijven ten aanzien van hun (stedelijk)afvalwater, door inzameling en transport hiervan naar de rioolwaterzuivering. Hiermee wordt de kwaliteit van de openbare ruimte behouden en versterkt, door minder hinder en overlast bij (extreme) regenval en een betere waterkwaliteit (bron: gemeentelijk watertakenplan); Door intensievere samenwerking in de (afval)waterketen worden, overall gezien, de lasten van de burger (in 2020) lager, dan wel de lasten zullen niet sneller stijgen dan de inflatie. (bestuursakkoord).

45

5.3.3 Heerenveen verbetert het milieu – microklimaat ER-doelen 1. 2. 3.

meer gebiedsgerichte beïnvloeding van het microklimaat (bodem, geluid, geur, etc.); minder zwerfafval in Heerenveen; meer afvalscheiding.


Geactualiseerd Milieubeleidsplan, met een geïntegreerd en geactualiseerd Lichtbeleid. Hierbij aandacht voor onder meer lichtreclame voor bedrijven; Er wordt via lik-op-stuk beleid nauwlettend gecontroleerd op het achteloos weggooien van zwerfafval (blikjes, snoeppapiertjes etc.) in de openbare ruimte; Het periodiek houden van de Himmelwike; Organisatie Awareness Afval t.b.v. de basisscholen in Heerenveen; Aanhaken bij projecten van het Agentschap Nederland Schoon. Teneinde terugdringing zwerfaval / verbetering bewustwording zwerfafval ; Structureel stimuleren afvalscheiding en bewustwording; Haalbaarheidsonderzoek naar textielscheiding op / middels de basisscholen; Sorteeranalyses omtrent de samenstelling van het restafval uitvoeren en op basis daarvan verbetermaatregelen treffen aangaande een verdere afvalscheiding.


schonere leefomgeving; realisering landelijke doelstellingen afvalscheiding (stedelijkheidsklasse 3).

5.3.4 Heerenveen groeit duurzaam ER-doelen 1.

meer aandacht voor duurzaamheid bij alle werkzaamheden van de gemeente.


Waar mogelijk wordt maatschappelijk verantwoord ingekocht en aanbesteed; Alle raadsvoorstellen worden getoetst aan het aspect duurzaamheid in het kader van de millenniumdoelen en doelstellingen uit milieubeleidsplan; borging van duurzaamheidsdoelstellingen (o.a. uit milieubeleidsplan) in werkplannen en ontwikkelingsprojecten; Herziene welstandsnota waarin dereguleringsmaatregelen zijn meegenomen.


De maatschappelijke effecten van Heerenveen groet duurzaam komen tot uitdrukking bij de andere thema‟s

5.3.5 Cultuurhistorische kwaliteiten ER-doelen 1. 2.

meer aandacht voor het versterken van bestaande cultuurhistorische kwaliteiten; sterkere bescherming van groene gemeentelijke monumenten (bomen).

46


De Heerenveense verdiepingsslag van de Friese Archeologische en Monumenten Kaart Extra (Famke) is 2012 afgerond en is raadpleegbaar voor alle inwoners; Actualisatie kapvergunningenbeleid en lijst beschermwaardige bomen; Vaststelling van een actuele, uitgebreide lijst beschermwaardige houtopstanden (waardevolle en monumentale bomen en (laan-)structuren) in Heerenveen; Na vaststelling van het nieuwe kapvergunningenbeleid volgt er een aanwijzingsprocedure voor de beschermwaardige houtopstanden, overeenkomstig die van monumentale panden.


Geschiedenis van Heerenveen beter herkenbaar in de Heerenveense samenleving; Behoud van de beeldkwaliteit en herkenbaarheid van woonomgeving en landschap met speciale aandacht voor monumentale waarden en de samenhang tussen monumentale houtopstanden en panden.

5.4

Wat gaat dat kosten


Lasten 111 Cultuurhistorie 128 Milieu- en leefomgevingsbeleid 201 Onderhoud specifieke gebouwen 230 Afvalinzameling 232 Riolering 235 Begraafplaatsen 330 Milieuvergunningen en handhaving Totaal Lasten

Rekening 2010 138 386 39 4.744 3.013 295 1.533 10.148

Begroting 2011 186 372 40 4.490 3.155 252 1.130 9.624

Begroting 2012 123 56 0 4.695 3.373 253 1.109 9.610

Begroting 2013 123 56 0 4.695 3.523 255 1.109 9.762

Begroting 2014 123 56 0 4.695 3.523 255 1.109 9.761

Begroting 2015 123 56 0 4.695 3.523 254 1.109 9.761


Baten 111 Cultuurhistorie 128 Milieu- en leefomgevingsbeleid 201 Onderhoud specifieke gebouwen 230 Afvalinzameling 232 Riolering 235 Begraafplaatsen 330 Milieuvergunningen en handhaving Totaal Baten


Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

62 108 0 4.759 3.192 92 682 8.896

8 193 0 4.516 3.393 85 9 8.203

0 0 0 4.716 3.603 86 9 8.413

0 0 0 4.716 3.753 86 9 8.563

0 0 0 4.716 3.753 86 9 8.563

0 0 0 4.716 3.753 86 9 8.563

1.252-

1.420-

1.197-

1.199-

1.198-

1.198-

47

5.5

Reserves en voorzieningen Reserves en voorzieningen thema 5: Heerenveen stimuleert duurzaamheid

Reserve Omschrijving 61500 Afvalstoffenheffing Totaal reserves

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 590.914 0 0 590.914 0 590.914 0 0 590.914 0

Voorziening Omschrijving 68597 Rioleringen 68650 Revolverend fonds Totaal voorzieningen

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 7.059.313 733.603 0 7.792.916 0 0 0 0 0 0 7.059.313 733.603 0 7.792.916 0

5.6

Totaal middelen


voorzieningen 7.059

reserves

-9.610

Inkomsten exploitatie 591


8.413

x € 1.000

48

Thema 6: Heerenveen ontwikkelt !

6.1


Heerenveen ligt centraal in het regionaal stedelijk netwerk Sneek-Heerenveen-Drachten van de A7-zone zoals genoemd in de nota Ruimte, op het kruispunt van de snelwegen en aan de IC spoorlijn Zwolle – Leeuwarden. Deze uitstekende bereikbaarheid is een belangrijke factor voor de sociaal-economische ontwikkeling van Heerenveen. Voor de toekomst zetten wij in op een evenwichtige groei voor wonen, werken en voorzieningen in Zuidoost Fryslân. Wij vinden het noodzakelijk dat Heerenveen ook op langere termijn een economisch sterk presterende gemeente blijft, goed bereikbaar en gelegen in een schoon en aantrekkelijk landsdeel. Daarbij maakt de sport(cultuur) deel uit van de samenleving en zorgt zij voor een herkenbare identiteit. Binnen de financiële kaders voor de komende jaren is deze ambitie richtinggevend voor de toekomstige ontwikkelingen.

Heerenveen ontwikkelt

Ontwikkelt structuurbeleid, instrumenten en projecten

49

6.2


De koers is gericht op een evenwichtige groei voor wonen, werken en voorzieningen. Richtinggevende documenten zijn, de Structuurvisie Centrum-Breed, de Strategische Woonvisie en de bedrijventerreinvisie 2010-2020 (En het herijkte Sociaal Economisch Beleidsplan (SEB) dat dit najaar aan uw raad zal worden aangeboden). Bij de komende uitwerking van de koers in diverse programma's - Centrum-breed, Stad van Sport, bereikbaarheid/gebiedsagenda en Regionaal Specifiek Pakket ( RSP ) - zal op gemeentelijk niveau de vraag centraal staan welke keuzes - in de zin van de inzet van publieke middelen in prioriteit en fasering - worden gemaakt en welk ambitieniveau gewenst en haalbaar is. Hierbij zal ook de financiële positie van het Grondbedrijf worden betrokken. Voor wat betreft Centrum Breed zal het accent in het komende jaar vooral liggen op het ontwikkelen en realiseren van het project Molenplein en het opstarten van een eerste project langs de Gedempte Molenwijk. Overige ontwikkelprojecten binnen het centrumgebied zullen primair door de markt zelf moeten worden geïnitieerd. Substantiële publieke co-financiering is voorlopig niet aan de orde. Daarnaast leggen wij een accent op bereikbaarheid ( de desbetreffende co-financiering van de gemeente nemen wij op in de begroting ) en op het doorontwikkelen van het programma van Stad van Sport, waarbij behoud van Thialf als internationaal vooraanstaande topsportaccomodatie voor langebaanschaatsen voorop staat.

6.3


6.3.1 Heerenveen ontwikkelt structuurbeleid, instrumenten en projecten ER-doelen 1. 2. 3. 4. 5.

sterkere bovenregionale/ economische positie van Heerenveen; betere bereikbaarheid; kwaliteitsimpuls aan het centrumgebied; versterken en uitbouwen Sportstad als structuurversterkend en imagobepalend project met bovenregionale uitstraling meer verantwoord grondgebruik


Afrondende besluitvorming over landgoedontwikkeling Katlijk. In Jubbega is het plan voor een CPO-project in 2012 gereed. Voor de locaties in Skoatterwâld en de Akkers is het haalbaarheidonderzoek van een CPOproject gereed. Woonmonitor is gereed. Startnotitie Structuurvisie A32 zone gereed, met een fase waarin de Participatie van belanghebbenden (burgers, bedrijven, belangenorganisaties, overheden) centraal staat. Markconsultatie/aanbesteding/bieding basistracé Spoorlijn Heerenveen-Groningen. Resultaten bekend van de haalbaarheid/verkenning energielandschap KNO. Besluitvorming samenwerkingsovereenkomst gemeente, provincie en verkeer en waterstaat rond inhoud, proces, uitvoering en financiering RSP-bereikbaarheidspakket infrastructuur A32 zone gereed. Afronding planvorming en besluitvorming projecten Molenplein en Gedempte Molenwijk. Notitie gereed over de verkenning van de haalbaarheid van “rest” deelprojecten natuur, recreatie en landbouw in Aengwirderkrite als gevolg van het niet doorgaan van het landelijk wooncluster. In 2012 minstens 3 ha grond verkocht op onze bedrijventerreinen.

50


Economische en ruimtelijke versterking van Heerenveen (stad van sport, Thialf, bereikbaarheid, evenementen) (bron o.a. werkgelegenheidsontwikkeling en inkomensinformatie) Een versterkte centrumfunctie.

Toelichtingen Centrum-Breed In 2012 worden, binnen de kaders van de in 2011 vastgestelde structuurvisie, plannen voorbereid dat realisatie in zicht komt c.q. realisatie wordt gestart. Het project Molenplein (woningen, parkeergarage en supermarkten/winkels) wordt uitgewerkt en in discussie gebracht met omwonenden. Naar alle waarschijnlijkheid kan in 2013 de schop werkelijk in de grond. In centrum-noord (zie Thema 3) wordt het openbaar gebied heringericht in 2012; dat geldt ook voor de Gedempte Molenwijk. Tevens wordt geprobeerd het eerste bouwproject (1 e fase) in de gedempte Molenwijk van de grond te tillen. Markomstandigheden zullen mede bepalen of en in welke mate dat haalbaar is. Stad van Sport/Thialf De meeste inhoudelijke studies zijn afgerond en gereed voor nadere besluitvorming. De financiële haalbaarheid, de participatie van marktpartijen en het commitment van provincie en rijk zijn belangrijke factoren voor het definitief afronden van de besluitvorming rond keuze voor nieuwbouw of investeren op de bestaande lokatie. De verdere uitwerking wordt opgestart nadat een principebesluit is genomen. RSP-bereikbaarheidspakket en A32-zone In 2012 zal een start worden gemaakt met de verdere uitwerking van de infrastructurele maatregelen rond het verbeteren van de bereikbaarheid van Heerenveen. Dit nadat gemeente, provincie en rijk eind 2011 een samenwerkingsovereenkomst hebben gesloten waarin het pakket inhoudelijk en qua proces (wie doet wat) en financiering op hoofdlijnen is vastgelegd (kaders en contouren). Dat vormt ook een startsein voor het organiseren van het overleg met alle belanghebbenden. Dat willen we doen in het kader van het (interactief) opstellen van een Structuurvisie A32-zone. Het gaat dan niet alleen om infrastructuur maar vooral ook om de interactie en integratie met de ruimtelijke, stedenbouwkundige en programmatische aspecten (wonen, voorzieningen, kantoren etc.) en de samenhang met het stadiongebied in relatie met de ambities van Heerenveen als Stad van Sport.

51

6.4

Wat gaat dat kosten


Rekening 2010

Lasten 101 Externe dienstverlening 110 Ruimtelijke planvorming 112 Woonbeleid 140 Ov. Ruimtelijke en/of infrastructurele projecten 150 Projecten grondbedrijf 233 Grondbank Totaal Lasten

0 6.719 207 63 17.431 0 24.420

Begroting 2011 0 4.803 196 1.842 11.852 118 18.811

Begroting 2012 0 1.305 131 1.854 11.470 115 14.874

Begroting 2013 0 1.560 131 1.854 11.470 115 15.130

Begroting 2014 0 1.696 131 1.854 11.470 115 15.266

Begroting 2015 0 1.832 131 1.854 11.470 115 15.402


Rekening 2010

Baten

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

101 Externe dienstverlening 110 Ruimtelijke planvorming 112 Woonbeleid 140 Ov. Ruimtelijke en/of infrastructurele projecten 150 Projecten grondbedrijf 233 Grondbank Totaal Baten

0 5.640 37 0 14.640 0 20.317

0 3.581 29 1.744 11.852 118 17.324

0 0 0 1.804 11.470 115 13.389

0 0 0 1.804 11.470 115 13.389

0 0 0 1.804 11.470 115 13.389

0 0 0 1.804 11.470 115 13.389


4.104-

1.487-

1.485-

1.741-

1.877-

2.013-

6.5

Reserves en voorzieningen Reserves en voorzieningen thema 6: Heerenveen ontwikkelt

Reserve Omschrijving Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 62430 Structuur Versterkend Investerings Plan 908.864 13.633 0 922.497 173 62440 Lichtmasten 53.679 0 0 53.679 0 62460 ROM Zuid-Oost Friesland 409.928 16.969 0 426.897 15.808 62470 Projecten uit eigen middelen 1 0 0 1 0 62490 RSP bereikbaarheidspakket 0 152.000 0 152.000 0 Totaal reserves 1.372.473 182.602 0 1.555.075 15.981

Voorziening Omschrijving 68460 Participatie Thialf 68480 Voorziening deelneming SSH BV Totaal voorzieningen

Stand 1-1-12 Storting Onttrekking Stand 31-12-12 Rente 1.500.000 0 0 1.500.000 0 402.916 0 0 402.916 0 1.902.916 0 0 1.902.916 0

52

6.6

Totaal middelen

53

54

Deel 2 Paragrafen

55

56

2.1. Weerstandsvermogen Algemeen De financiële positie van een gemeente kan worden beoordeeld op basis van de mate waarin tegenvallers kunnen worden opgevangen (het weerstandsvermogen/ solvabiliteit) en de mate waarin meevallers respectievelijk tegenvallers zich voordoen (het resultaat op de jaarlijkse rekeningen). Een jaarlijks positief resultaat kan daarbij aanvulling geven om de solvabiliteit te verbeteren. Ook de mate waarin resultaten kunnen worden bijgestuurd is van eminent belang. De berekening van het weerstandsvermogen geeft inzicht in de financiële gezondheid van de gemeente. De omvang van het weerstandsvermogen moet in relatie staan met het risicoprofiel van de gemeente: een hoger risicoprofiel vraagt om een hoger weerstandsvermogen. In de raadsvergadering van 10 juli 2006 is deze notitie vastgesteld. Eind 2011 zal aan u een geactualiseerde notitie worden aangeboden Ten aanzien van het grondbeleid wordt kortheidshalve verwezen naar paragraaf 2.6. Grondbeleid. Berekening weerstandsvermogen

Per 1 januari x € 1.000 algemene reserve niet geblokkeerd algemene reserve grondbedrijf sub-totaal algemene reserve geblokkeerd totaal reserves balanstotaal 2010 begrotingsomvang

2012 2013 x € 1.000 x € 1.000 x 4.327 4.423 3.795 5.126 8.122 9.549 21.855 21.855 29.977 31.404

2014 € 1.000 x 4.655 5.331 9.986 21.855 31.841

2015 € 1.000 4.887 5.544 10.431 21.855 32.286

275.577 275.577 275.577 275.577 115.080 115.436 115.705 114.971

vrije reserve in % van begrotingsomvang maximaal te dekken tegenvallers %

7,1% 7,1%

8,3% 8,3%

8,6% 8,6%

9,1% 9,1%

reserves tbv risico's onvoorziene uitgaven Totaal incidentele weerstandscapaciteit

8.122 34 8.156

9.549 34 9.583

9.986 34 10.020

10.431 34 10.465

begrotingsruimte kostenreductie totaal structurele weerstandscapaciteit

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

Volledigheidshalve wordt opgemerkt, dat het weerstandsvermogen van de algemene reserve niet geblokkeerd circa € 4,3 miljoen bedraagt en van het grondbedrijf € 3,7 miljoen. Ontwikkeling risico‟s Gegarandeerde geldleningen De gemeente loopt risico voor de in het verleden afgegeven garanties voor geldleningen. Er worden sinds een aantal jaren geen nieuwe garantstellingen gegeven aan instellingen op het gebied van zorg en woningbouw. Voor woningcorporaties geldt de achtervangregeling van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Voor particuliere woningen geldt de Nationale Hypotheek Garantie van de Stichting waarborgfonds eigen woningen. In 2003 is door de aandeelhouders (gemeente Heerenveen en Sc Heerenveen Vastgoed BV) een vermogensinstandhoudingsverklaring aan Sportstad Heerenveen afgegeven. Dit betekent dat, indien het garantievermogen van Sportstad Heerenveen BV, niet meer toereikend is, de aandeelhouders het verschil op verzoek van de bank moeten aanvullen. Het garantievermogen is opgebouwd uit het aandelenvermogen, de reserves en de achtergestelde leningen.

57

Financiële effecten rijksbeleid 2012-2015 Algemene uitkering gemeentefonds De normeringsystematiek van het gemeentefonds is in ere hersteld. Vanaf 2012 gaan we “samen de trap op, samen de trap af”. De mei-circulaire 2011 is verwerkt in de begroting 2012, waarin de gevolgen van het Bestuursakkoord zijn vertaald. Onzekerheid blijft bestaan over de toekomstige ontwikkeling van de rijksuitgaven en de daaraan gekoppelde eerder genoemde systematiek van voeding van het gemeentefonds. Daarnaast is er met ingang van 2013 een nieuwe verdeling van het gemeentefonds voorzien. Onzeker daarbij is of er voor Heerenveen sprake zal zijn van voor- dan wel nadelen aan deze nieuwe verdeling. Specifieke uitkeringen De (financiële) gevolgen van de decentralisaties zijn ongewis, zoals de consequenties van de Wet werken naar vermogen en de geplande decentralisaties van onder andere de jeugdzorg en de Awbz open-einde-regelingen. De eerder door het Rijk gedecentraliseerde taken op het gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Wet werk en bijstand zorgen eveneens nog voor financiële onzekerheden. BTW compensatie Op no cure no pay basis laten wij een extern bureau onderzoeken of wij de juiste mengpercentages hanteren. De uitkomst daarvan is nu nog onbekend. Mocht die tegenvallen dan is daarvoor in de begroting geen dekking voor. Personeel De bezuinigingen kunnen ertoe leiden dat er medewerkers boventallig worden. Die boventalligheid leidt tot frictiekosten. Op dit moment lijkt dat aantal beperkt. Die situatie kan veranderen, wanneer er medewerkers als gevolg van de herindeling met Boarnsterhim overkomen. Op dit moment kunnen wij geen inschatting maken van de gevolgen daarvan. Wet dwangsom Door de invoering van de Wet dwangsom is de gemeente bij te late besluiten een dwangsom verschuldigd. Hiervoor zijn geen middelen geraamd in de begroting. In voorkomende gevallen wordt de dwangsom ten laste gebracht van hieraan gerelateerde budgetten, ook als dat een overschrijding betekent. Tot nu toe is dat zeer beperkt gebleven. Precariobelasting op ondergrondse kabels en leidingen Met ingang van 1 juli 2011 is besloten om in de gemeente Heerenveen precariobelasting in te voeren. Voor de raming van de eerste opbrengsten is uitgegaan van gemiddelde waarden en omstandigheden. De te verzenden aanslagen zullen gebaseerd zijn op de werkelijke aantallen meters leiding in de gemeentegrond. De juridisch/bestuurlijke houdbaarheid van de precariobelasting hangt af van ontwikkelingen op rijksniveau. Gedoeld wordt op een mogelijk verbod op deze belastingvorm. Sociale werkvoorziening Het huidige kabinet wil met ingang van 1 januari 2013 de Wet werken naar vermogen invoeren. De WWB, WSW, Wajong en Wij worden onder deze nieuwe wet gebracht. Gemeenten kunnen na 2013 mensen die niet in staat zijn om bij een reguliere werkgever aan de slag te gaan gebruik laten maken van het instrument “beschut werk” in de WsW. De WsW wordt hiermee teruggebracht tot het instrument dat alleen bedoeld is voor degenen die alleen in een afgeschermde omgeving arbeid kunnen verrichten. Gemeenten zullen op termijn gezamenlijk 30.000 plekken voor beschut werk blijven realiseren. Vanaf 2013 moeten gemeenten jaarlijks voor elke drie WsW „ers die bijvoorbeeld door pensionering vertrekken één plek beschut werken aanbieden voor nieuwe mensen. Concreet betekent dit dat de doelgroep WsW met 2/3 wordt teruggebracht. In 2011 worden door de GR sociale werkvoorziening Fryslân twee onderzoeken uitgevoerd. Het eerste onderzoek richt zich op de gevolgen van de Wet werken naar vermogen en de mogelijk-

58

heid op korte en middellange termijn voor deelnemende gemeenten de SW te organiseren, zonder (grote) financiële risico‟s. Met het Transitieplan 2008-2012 werd beoogd om het financiële resultaat om te bouwen naar een positief resultaat van € 1 miljoen euro in 2012. Dit lijkt niet realistisch. Dit betekent dat ook voor 2012 rekening moet worden gehouden met een gemeentelijke bijdrage boven op de rijksbijdrage. Het tweede onderzoek richt zich derhalve op het verleden, waarbij wordt nagegaan of de (financiële) doelen zoals deze zijn opgenomen in het Transitieplan, worden waar gemaakt en welke verklaringen cq redenen zijn aan te dragen als dit niet het geval blijkt te zijn. Daarbij zal aandacht worden besteed aan bedrijfsvoering, beleid en externe factoren Ontwikkeling bijstandsuitgaven Als gevolg van de economische crisis is de vraag naar inkomensvoorzieningen in de bijstand verder opgelopen. Op 31 december 2010 maakten 810 cliënten gebruik van een bijstandsuitkering. Begin september 2011 schommelt het aantal uitkeringen rond de 865. Opgemerkt wordt dat verloning als re-integratie-instrument in 2011 steeds minder wordt toegepast. Verlonen is een dure vorm van re-integreren en past in 2012 niet meer in het sterk verlaagde participatiebudget. Wij verwachten in 2011 geen grote daling c.q. verhoging meer van het aantal cliënten. In 2012 zou een lichte daling kunnen inzetten, maar vooralsnog gaan wij uit van een gelijkblijvend aantal van 865 uitkeringen. Deze aanname is gebaseerd op landelijke trends. In het nieuwe regeerakkoord is sprake van een drietal voorgenomen decentralisaties: Jeugdzorg, Wet werken naar vermogen en de AWBZ. Onder de Wet werken naar vermogen vallen onder meer de Wet arbeidsongeschiktheid jongeren (Wajong) en de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Vanuit de gemeenten is bezwaar gemaakt tegen de financiële vergoedingen die het Rijk bij deze decentralisaties had ingeboekt. Binnen het nieuwe Bestuursakkoord is daarom een uitzondering gemaakt voor de Wet werken naar vermogen. Gemeenten lopen risico‟s wanneer het Rijk taken decentraliseert maar daarbij onvoldoende middelen beschikbaar stelt. Nieuwe beleids- en uitvoeringslijnen rond de Wet werken naar vermogen zijn (nog) niet beschikbaar. Waterbouwkundige oeverbescherming In de notitie kapitaalgoederen wordt uitgebreid ingegaan op de stand van zaken betreffende waterbouwkundige oeverbescherming. Afhankelijk van de uitkomsten uit de inventarisatie, zal een keuze worden gemaakt over het onderhoudsniveau en de te vervangen oeverbescherming. Ook zullen dan de financiële consequenties inzichtelijk worden gemaakt. Gebouwen Op 2 juni 2008 is het Accommodatiebeleidsplan 2008-2014 “Hart voor Accommodaties” vastgesteld. Hierin is aangegeven dat nog niet alle toekomstige investeringen gedekt zijn. Er vindt onderzoek plaats naar de knelpunten rond het beheer van de bestaande MFA's, maar ook andere accommodaties. Het doel is om meer „rendement‟ te halen het gebruik van accommodaties. We gaan we er van uit dat hier mogelijkheden zijn. Wegen Het gemeentelijk wegen-, voet- en fietspadennet wordt onderhouden aan de hand van een beheerprogramma en visuele inspecties. In dat programma zijn de landelijke normen voor beheer en onderhoud (de zogenaamde CROW-normen) opgenomen. De gemeente Heerenveen beheert haar wegennet op basisniveau, het minimum. Daaronder gaan zitten betekent feitelijk kapitaalvernietiging. In 2010 is de concept wegennota verschenen. De eerste conclusies zijn wel dat we de vinger aan de pols moeten houden. Want ondanks extra investeringen in de afgelopen jaren is het huidige onderhoudsbudget, om al onze wegen op orde te houden, nog altijd aan de krappe kant. Dit mede omdat het beleid, volgens de nieuwe CROW eisen, aangepast wordt. Daarnaast hebben we te maken met een verandering van “functie en gebruik” van de erftoegangswegen. Denk hieraan de schaalvergroting van de agrarische

59

bedrijven. Voor de wegen (alle verhardingen) is een nieuw beleidsplan (2012 - 2016) in de maak. Deze zal in de loop van 2011 aan het bestuur ter besluitvorming aangeboden worden. Art. 6.1 WRO Schadeclaims (voormalig art. 49 WRO) In het bestemmingsplan buitengebied blijkt een incidentele onvolkomenheid te zijn geslopen, die moet worden gecorrigeerd. Als gevolg daarvan is de gemeente aangesproken voor schadevergoeding op basis van de WRO (planschade). Het verzoek is in behandeling. De verwachting is dat we planschadeplichtig zijn. De hoogte van het bedrag is nog niet bekend. RUD (Regionale Uitvoerings Dienst) De voorbereidingen welke moeten leiden tot de RUD per 1-1-2013 zijn in gang. In het bedrijfsplan, dat binnenkort gepresenteerd zal worden, zal meer duidelijkheid gegeven worden over de financiële gevolgen voor de gemeente Heerenveen. Deze gevolgen zullen naar verwachting minder impact hebben dan aanvankelijk gedacht. Er liggen echter een aantal onderwerpen op tafel welke de financiële gevolgen in belangrijke mate kunnen beïnvloeden. Het is dan ook verstandig hier rekening mee te houden.” Projecten Grondbedrijf Algemeen In deze begroting wordt een uitgebreide analyse van de risico‟s binnen het grondbedrijf en verwante projecten gepresenteerd. De actuele economische situatie en als gevolg daarvan bijgestelde verwachtingen en financiële gevolgen worden ter besluitvorming voorgelegd. In 2011 zijn de nu voorzienbare onafwendbare verliezen verwerkt in een voorziening. De overige items die invloed hebben op het weerstandsvermogen worden in deze paragraaf benoemd. Door de huidige economische crisis zijn de exploitatieresultaten van bouwlocaties voor bedrijven en woningen sterk teruggelopen. Projecten van het grondbedrijf starten later of gaan in het geheel niet meer van start en gestarte projecten hebben een langere doorlooptijd. Naast negatieve gevolgen van de economische crisis speelt ook de verwachte demografische ontwikkeling (afnemende groei inwoners en vraag naar bedrijventerreinen) een rol met als gevolg langere doorlooptijden van exploitaties/projecten. Bij de themabegroting 2011 hebben wij eerder de verwachte resultaten van de economische crisis binnen het grondbedrijf gepresenteerd. Daarbij zijn de volgende veronderstellingen aangehouden en deze zijn in 2012 gehandhaafd: - De halvering van de woningafzet is verlengd tot 2012, waar eerder 2011 werd aangehouden. - De halvering van gronduitgifte van bedrijventerrein tot 2012 is nu verlengd tot 2014, daarna volgt de gronduitgifte de prognose van het groeiscenario uit de bedrijventerreinvisie. Op basis van deze veronderstellingen zijn de vigerende grondexploitaties geactualiseerd in deze begroting. Er is een inschatting gemaakt waar en in welke mate er sprake is van onafwendbare verliezen binnen de complexen. De ingeschatte onafwendbare verliezen zijn in de tabel, zoals die aan het eind van deze paragraaf is gepresenteerd, weergegeven. Bij deze schets van de huidige situatie moet een fundamentele kanttekening worden geplaatst. Een belangrijk element voor de bepaling van de risico‟s is de aanname dat de stagnatie in de grondverkoop voor zowel bedrijventerreinen als woningbouwlocaties van tijdelijke aard is. Gelet echter op de snel verslechterende economische en financiële situatie lijkt die aanname in de toekomst niet langer houdbaar. Er moet steeds meer rekening worden gehouden met een langere stagnatie, en wanneer er sprake is van herstel met een nieuw evenwicht dat waarschijnlijk veel lager ligt dan dat van de achter ons liggende “goede jaren”. Deze overwegingen brengen ons tot de conclusie dat de huidige voorzieningen in combinatie met de Algemene reserve van het grondbedrijf in de nabije toekomst naar verwachting ontoereikend zijn om de toekomstige verliezen op te vangen. In welke mate dat het geval is valt op dit

60

moment nog niet te zeggen. Op grond van deze nieuwe feiten gaan we in ieder geval de volgende maatregelen nemen:  Herijken van de uitgangspunten en herberekening op basis daarvan van de belangrijkste projecten waaronder in ieder geval IBF en Skoatterwâld (Klaverblad Noord Oost heeft reeds de nodige aandacht als onderdeel van de Samenwerkingsagenda met de provincie)  Algemene scan uitvoeren van de in exploitatie zijnde projecten gericht op kostenreductie  Voorstellen ontwikkelen voor een structurele verlaging van de “operationele” kosten die drukken op het grondbedrijf. De onafwendbare verliezen worden hierna afzonderlijk toegelicht: 

Heerenveen Noord-oost Als gevolg van de vertraging in de woningbouw veroorzaakt door de huidige economische situatie en een bijgestelde marktsituatie (structureel) in verband met de gewijzigde demografische ontwikkelingen ontstaat voor dit complex een onafwendbaar verlies van ca. € 1,0 miljoen. Hiervoor is in de jaarrekening 2009 een voorziening getroffen van € 0,7 miljoen. Dit is aangevuld met een dotatie van € 0,3 miljoen in 2011.



Heerenveen Oost Stadiongebied De kantoorfasering in de grondexploitatie was eerder tot 2018 geraamd op 3500m2 bvo per jaar. Echter vanaf 2009 is de afzet sterk teruggelopen en zelfs tot stilstand gekomen als gevolg van de economische crisis. In de bijgestelde opzet wordt het herstel van kantorenuitgifte pas verwacht na 2015. Naast de gewijzigde fasering van het bouwprogramma is ook onderzoek gedaan naar marktwaarde van de grond. Uit een taxatie van een erkend taxatiebureau blijkt dat de reële marktwaarde van de grond veel lager is dan de huidige boekwaarde. De actuele grondexploitatie (opzet 1) heeft na verwerking van de fasering en herwaardering van de grond een financieel tekort van € 6,7 miljoen. Het resultaat van de grondexploitatie kan gunstiger uitpakken, wanneer spoedig wordt besloten tot invulling met de nieuwbouw van Thialf in het plangebied. Indien deze variant haalbaar wordt door voldoende steun van rijk en provincie dan kan een definitief besluit worden genomen voor nieuwbouw. Een belangrijk deel van de braakliggende gronden ten noorden van de Atalantastraat worden dan benut voor de nieuwbouw. Bij start nieuwbouw Thialf in 2014 vermindert het tekort van de grondexploitatie tot € 5,8 miljoen. Het kiezen voor nieuwbouw van Thialf in het plangebied kan leiden tot een gunstige ontwikkeling van de overige gronden (spin-off) binnen het plangebied, waardoor het tekort op de grondexploitatie waarschijnlijk verder vermindert tot circa € 5,3 miljoen. Voor het verwachte verlies van € 5,3 miljoen bij het doorgaan van Thialf is in 2011 een voorziening getroffen.



Skoatterwald In de oude exploitatieopzet was al rekening gehouden met halvering van de woningproductie tot 2012 door de huidige economische crisis. Met kennis van huidige stand van zaken is het de verwachting dat de woningproductie na 2011 nog niet zal herstellen. Door de beperkte vraag en het ruime aanbod van andere projecten in Heerenveen zal de afzet van nieuwbouwwoningen in Skoatterwäld achter blijven op de prognose. Analyse van recente afzetcijfers toont aan dat de huidige voorraad aan bouwterrein in de 2e planfase en de middenzone voldoende is om nog enkele jaren aan de vraag te kunnen voldoen. Het bouwrijpmaken van de 3e planfase kan dan ook voorlopig worden uitgesteld. Voorbereiding van deze fase gaat wel door om bij een wijziging van de marktvraag snel te kunnen reageren. Door temporisering van de investeringen wordt het renteverlies voor de grondexploitatie geminimaliseerd. Met de huidige stagnatie van woningafzet en 2,0% kostenstijging lijdt de grondexploitatie een verwacht verlies van circa € 3,3 miljoen. Op contante waarde komt dit overeen met een tekort van € 1,6 miljoen Hiervoor is in 2011 een voorziening gevormd.



IBF De gevolgen van de economische crisis voor het bedrijventerrein is al aangegeven in de

61

jaarrekeningen 2009 en 2010, de exploitatie gaf een tekort zien van € 3,7 miljoen. In de geactualiseerde exploitatie is nu de afzetprognose van het groeiscenario uit de bedrijventerreinvisie aangehouden. Daarnaast is de eerdere aangehouden halvering van gronduitgifte tot 2012 verlengd tot 2014. Ook de gronduitgifte van het duurzaamheidpark (voormalig SCI complex) ondervindt een vertraging door de marktsituatie. Het resultaat van de exploitatie laat nu een tekort zien van € 4,3 miljoen. De bestaande voorziening van € 3,7 miljoen wordt met € 0,6 miljoen verhoogd tot € 4,3 miljoen. 

Heidemeer Het plan laat een financieel tekort zien van € 0,6 miljoen. Eerder was een voorziening getroffen van € 0,5 miljoen. De dotatie is te wijten aan een vertraagde afzet van de woningbouwlocaties.



Strategische gronden Dit betreft gronden en opstallen die aangekocht zijn onder de noemer van strategische aankopen ten behoeve van mogelijke toekomstige planontwikkelingen. De gronden die buiten het geplande bedrijventerrein KNO liggen zijn ingebracht onder strategische gronden. In de nota Integrale Visie Heerenveen-Skarsterlân zijn deze gronden als zoekgebied aangewezen voor grootschalige dagattracties. Echter met de huidige kennis over dagattracties is het duidelijk geworden dat realisatie van deze functie hier financieel economisch niet haalbaar is. Eveneens zijn er geen alternatieve functies aanwezig om als kostendrager te dienen voor de boekwaarde. De gronden zijn afgewaardeerd tot agrarische waarde en voor het te verwachten verlies is in 2010 een voorziening van € 2,1 miljoen getroffen. Dit is in 2011 aangevuld met € 0,1 miljoen tot € 2,2 miljoen als gevolg van rente-invloeden.



Uhlweg Dit betreft de grond en de opstallen van de voormalige wasserij “De Blinde” die direct ten zuiden van de rijksweg A7 liggen. De bedrijfsbestemming van de gronden ondervinden beperkingen op gebied van milieu. De aanwezigheid van de nabij gelegen woningbouw beperkt de gebruiksmogelijkheden van de locatie. Het terrein zelf ligt binnen de geluidzone van de rijksweg A7. De locatie is diverse malen onderzocht voor invulling of een alternatieve bestemming, doch dit heeft niets opgeleverd. Daar herontwikkelingskansen voor deze locatie nihil zijn, wordt de boekwaarde geheel afgewaardeerd. Voor het te verwachten verlies is een voorziening van € 0,8 miljoen getroffen. (In 2011 derhalve aangevuld met € 0,1 miljoen wegens rente-invloeden)



Tjalleberter Krite Voor een landelijke wooncluster is begin 2009 ruim 37 ha. grond verworven. Naast realisering van het wooncluster zouden met de verkregen inkomsten lokale integrale gebiedsontwikkeling en deelprojecten worden gefinancierd en tevens cofinanciering van bovenlokale uitvoeringsprojecten. In het collegeprogramma 2010-2014 staat dat de huidige omstandigheden als te onzeker worden gezien om met de ontwikkeling van een landelijke wooncluster door te gaan. De raad heeft besloten af te zien van de landelijke wooncluster. De verkenning van de “rest” deelprojecten natuur, recreatie, landbouw loopt nog. Samen met het Wetterskip Frylân zijn en worden mogelijkheden verkend voor gecombineerde projecten, zoals waterberging, kader richtlijn water (KWR) en recreatieve paden. Daarnaast wordt bezien of er voldoende basis is voor vrijwillige kavelruil. Wanneer er duidelijkheid bestaat over de “rest” deelprojecten, waterberging en kavelruil zal de verworven grond worden afgestoten als agrarische grond. In 2010 werd het verlies, verschil tussen boekwaarde en verkoopwaarde agrarische grond, geraamd op circa 1 miljoen, hiervoor is een voorziening getroffen. Met het tijdelijk aanhouden van de gewenste grondverkoop t.b.v. gecombineerde projecten en voorbereiding is het verlies opgelopen tot €1,25 miljoen. Het bedrag van € 250.000 is in 2011 toegevoegd aan de voorziening.

62



Fedde Schurerplein Door de nieuwbouw van OSG schoolcomplex en het opheffen van het parkeerterrein aan de Schans kan het gebied worden herontwikkeld. Met de verplaatsing van de school komt er grond vrij voor realisatie van ca. 25 woningen. Het programma bestaat uit particulier en 2^1 kap woningen. De voormalige beheerderwoning blijft gehandhaafd in het plan. De grondopbrengsten financieren de herontwikkelingkosten van het plangebied. De nieuwbouw van het OSG complex wordt financieel ondersteund met een eerder besloten bijdrage van € 1,1 miljoen ten laste van de grondexploitatie. Door vertraging van de woningbouw (oorspronkelijke gepland in 2011) is het exploitatieresultaat omgeslagen in een tekort. Het tekort is extra verhoogd door voorfinanciering van de noodzakelijke verplaatsing van de gastransportleiding in het plan. Het tekort van € 0,2 miljoen is in 2011 toegevoegd aan de voorziening.

Overige projecten die gerelateerd zijn aan het grondbedrijf Herstructureringsprojecten Er zijn diverse herstructureringsprojecten waarbij het grondbedrijf betrokken is door inbreng van haar grond, opstallen, voorfinanciering voorbereidingskosten en grondverwerving. Herstructurerinsprojecten zijn: - Heerenveen Midden - Heerenveen de Greiden - Gedempte Molenwijk Heerenveen Klaverblad Noordoost De risico‟s rond dit complex zijn bekend. Ontwikkelen als regulier bedrijventerrein lijkt, gelet op de jongste inzichten met betrekking tot vraag en aanbod definitief van de baan. Reden om samen met de provincie te heroverwegen op welke wijze alsnog invulling kan worden gegeven aan een alternatieve ontwikkelingsmogelijkheid. Samen met de provincie wordt gewerkt aan een samenwerkings- en investeringsagenda waaronder de potenties van KNO. Mede vanwege de rol van de provincie bij het ontstaan van de noodzaak voor de gemeente destijds een grondpositie op KNO te nemen is uitdrukkelijk sprake van een gezamenlijke inspanning, teneinde de financiële risico‟s zoveel mogelijk te beperken. De gezamenlijke verkenningen moeten leiden tot een perspectief voor een haalbare ontwikkeling rond KNO. Daarbij wordt primair de focus gelegd op een energielandschap, vormen van bedrijvigheid, welke hiermee annex zijn en een koppeling aan innovaties op het gebied van landbouw etc. Wij gaan er van uit dat de nieuwe ontwikkelingsvormen kunnen voorkomen dat de grondwaarde te ver gaat afwijken van de actuele boekwaarde. Uiteindelijk kan het mogelijke tekort oplopen in de orde van grootte van circa € 15 miljoen In het kader van de samenwerkingsagenda moet blijken in hoeverre dit mogelijke tekort verder terug te brengen is c.q. welke aanvullende dekkingsmiddelen ontstaan. Nieuwehorne Het grootste deel van de investering in het sportcomplex Nieuwehorne wordt gefinancieerd uit de door uw raad op 23 maart 2009 vastgestelde integrale grondexploitatie Nieuwehorne. In het begin van de exploitatieperiode is er sprake van een hoog risicoprofiel. Dit wordt veroorzaakt door de grote kapitaalinvesteringen voor de grondverwerving en de realisatiekosten van het sportcomplex. Bij de beschikbaarstelling van het krediet voor het nieuwe sportcomplex is van de totale gemeentelijke bijdrage van € 5.460.000 een bedrag van € 3.630.000 gedekt uit de grondexploitatie van het woongebied. Nu de woningmarkt zich in negatieve zin heeft ontwikkeld vormt deze dekking een groot risico. De omvang zullen wij nader analyseren en u daarover informeren. Voorziening projecten grondbedrijf Bij de jaarrekening 2009 is een voorziening projecten grondbedrijf gevormd. Bij de jaarrekening 2010 is deze berekening geactualiseerd en de gevolgen zijn verwerkt. Er is sprake van een huidige stand van € 8,7 miljoen, gespecificeerd als volgt:

63

omschrijving Strategische gronden Heerenveen oost woningen no Bedrijventerrein IBF 1 + 2 Uhlweg Heidemeer + Heidemeerbuffer Bedrijventerrein KNO Aengwirderkrite Sub-totaal algemene reserve grondbedrijf Totaal

2009 x 1.000 700 2.900 500 4.100 4.100

2010 totaal x 1.000 x 1.000 2.100 2.100 700 800 3.700 700 700 200 700 0 1.000 1.000 4.800 8.900 -200 -200 4.600 8.700

In de bijlage projecten 2012 wordt het totaal aan voorzieningen becijferd op € 17,2 miljoen. Dat betekent een toename van het onafwendbaar verlies van € 8,5 miljoen. Daarvan is € 5,1 miljoen (Heerenveen Oost stadiongebied) reeds verwerkt via de Verantwoordings- en Perspectiefnota 2011 nota en de resterende € 3,4 miljoen is verwerkt in de bestuursrapportage 2011.

64

2.2. Onderhoud kapitaalgoederen Algemeen In 2009 is door u de notitie kapitaalgoederen vastgesteld. In deze notitie is de financiële onderbouwing geschetst van het meerjarig beheer en onderhoud van alle kapitaalgoederen. Voor een totaaloverzicht verwijzen wij u naar deze notitie. In deze paragraaf wordt kort ingegaan op de stand van zaken en de recente ontwikkelingen. Specifiek Het betreft de navolgende kapitaalgoederen bij de gemeente: Wegen, Riolering, Water, Waterbouwkundige oeverbescherming, Civieltechnische kunstwerken, Groen, ICT, Sportvelden, Kunststofsportvoorzieningen, Gebouwen (onderwijs en overige gebouwen). In de paragraaf weerstandsvermogen wordt ook ingegaan op de risico's van een aantal kapitaalgoederen. Wegen De gemeente beschikt over een wegbeheerprogramma dat jaarlijks, middels schouw / inspectie van alle wegen in de gemeente Heerenveen, geactualiseerd wordt. Het programma genereert een meerjaren beheer- en onderhoudsplanning. De gemeente Heerenveen beheert het wegennet op basisniveau. Het nieuwe beleid is aangepast naar de nieuwe CROW normen. Met het vaststellen van het nieuwe beleidsplan 2012 – 2016 is een goede stap gezet naar een verantwoord beheer en onderhoud. De financiële dekking voor het beheer en onderhoud is geregeld binnen de exploitatie. Riolering De financiële (meerjarige) dekking voor beheer, onderhoud en vervanging is geborgd binnen het in 2009 vastgestelde Watertakenplan. Voor het uitvoeren van het 'dagelijks' beheer en onderhoud aan de riolering wordt gebruik gemaakt van het rioolbeheerprogramma. In dit programma is alle gemeentelijke riolering ondergebracht. Jaarlijks wordt de staat van onderhoud van de riolering middels rioolinspecties geactualiseerd. Al deze informatie levert uiteindelijk de data die gebruikt wordt als basis voor het kostendekkingsplan van het Watertakenplan. De financiële dekking voor het beheer en onderhoud is geregeld binnen de exploitatie. Waterbouwkundige oeverbescherming Voor het regulier beheer en onderhoud zijn in de begroting middelen (circa € 13.000) opgenomen. Een nieuw beleidsplan is opgesteld. De gemeente Heerenveen beschikt daarmee over een bestand, waarin de aanwezigheid van oeverbescherming, alsmede het materiaal, is aangegeven. Daarbij is een programma opgenomen dat voorziet in de onvermijdelijke ingrepen voor de komende jaren. De financiële consequenties zullen in het najaar van 2011 aan de raad worden voorgelegd. Vervangingen zijn hierbij niet inbegrepen, hiervoor is incidentele dekking benodigd. Momenteel moet er in de gemeente Heerenveen op 3 locaties beschoeiing worden vervangen. • Veenscheiding (bewonersinitiatief, uitvoering 2012) • De Schoterlandse Compagnonsvaart (samen met Wetterskip Fryslân 2012) • Polderdijk (met baggeren Heeresloot, samen met Wetterskip Fryslân, programmering onbekend) Al deze projecten worden er door gekenmerkt dat het eigendom van de beschoeiing niet bij één eigenaar zit. De gemeente is 'volgend' aan anderen in deze projecten. Civieltechnische kunstwerken In januari 2010 is de notitie “Beleidsplan Civieltechnische Kunstwerken 2010-2014” vastgesteld. Dit beleidsplan geeft een beeld van „het areaal‟, de staat van onderhoud en de gewenste structurele dekking, dat noodzakelijk is voor verantwoord beheer. Vanaf 2012 is hiervoor extra dekking (€143.000) structureel opgenomen in de begroting. Groen Het beleid, beheer en de gewenste kwaliteit van het openbaar groen is in beheer- en beleidsplannen en het beeldkwaliteitsbestek groen vastgelegd. Al het openbaar groen is

65

geïnventariseerd en in een beheerprogramma verwerkt. Het landschapsbeleidsplan geeft de visie op het landschap weer en de beheerparagraaf vormt de basis voor uitvoeringsprojecten. Het beheer van landschap en de grotere groenobjecten verloopt via beheer- en uitvoeringsplannen. De kwaliteit van het groen in de wijken wordt op het gewenste niveau gehouden d.m.v. jaarlijkse renovaties. De financiële dekking voor het beheer en onderhoud is geregeld binnen de exploitatie. ICT De gehele infrastructuur (datacentrum en werkplekken) is in 2010 / 2011 op een niveau gebracht waar wij trots op zijn. Deze is betrouwbaar, beheerbaar, schaalbaar en grotendeels gestandaardiseerd. Ook is voorzien in een adequate uitwijk die past bij onze grootte. Daarnaast hebben wij de afgelopen jaren veel moeten investeren en veel kosten moeten maken om digitaal werken en digitale dienstverlening door te ontwikkelen. De laatste veelal op grond van wet- en regelgeving en beleid van het Rijk. Dit en het vervangen van de infrastructuur hebben en leggen een behoorlijk beslag op financiële middelen. Deze noodzakelijke veranderingen hebben ons “ICT huishoudboekje” flink door elkaar geschud. Dat maakt het noodzakelijk dat “ICT huishoudboekje” opnieuw op te maken in de vorm van een financiële meerjarenplanning. Dat zullen wij in onze IT visie doen, gezamenlijk met een IT agenda voor de komende jaren. Zowel de visie als de agenda en de financiële planning worden op dit moment voorbereid en zullen er begin 2012 zijn. Sportvelden Vanaf 1996 is de exploitatie van enkele gemeentelijke sportvelden inclusief de zich eventueel daarop bevindende gemeentelijke was- en kleedgelegenheden voor een termijn van 15 á 20 jaar aan een aantal verenigingen overgedragen. De overige gemeentelijke sportvelden en de daarop bevindende was- en kleedgelegenheden worden onderhouden door gemeente Heerenveen. De financiële dekking hiervan is geregeld in de exploitatie. Per 2012 wordt het „Investeringskrediet natuurgras‟ en de voorziening „Kunststofsportvoorzieningen‟ samengevoegd tot één nieuwe voorziening „Sportvelden‟. De vrijvallende kapitaallasten van het investeringskrediet natuurgras wordt jaarlijks gedoteerd aan deze nieuwe voorziening. Het voordeel is vergroting van de transparantie en de flexibiliteit van de inzet van gelden. Kunststofbuitensportvoorzieningen De kunststof atletiekaccommodatie, kunstgras hockeyveld, kunstgras korfbalvelden (Heerenveen, Mildam en De Knipe) en kunstgras voetbalvelden (Heerenveen en Tjalleberd) worden door en voor rekening van de gemeente beheerd. Met betrekking tot het grotere beheer en onderhoud is een onderhoudsprogramma opgesteld dat voorziet in programmering en daarmee gemoeide bedragen van onderhoud. De financiële dekking hiervan is, naast het opbouwen van een voorziening, geregeld in de exploitatie. Gebouwen Gebouwen onderwijs De gemeente heeft als lokale overheid een verantwoordelijkheid voor de bekostiging van het groot onderhoud aan schoolgebouwen. Met toepassing van het systeem Systematisch Onderhoud Gebouwenbeheer houdt de gemeente een planning aan van het te plegen grootschalige onderhoud. Voor de bekostiging ervan is een onderhoudsfonds ingesteld, waarin jaarlijks een storting plaatsvindt. Anderzijds vinden er onttrekkingen plaats voor in het jaar uit te voeren onderhoud. Overige gebouwen Op basis van het gebouwenbeheersysteem (Systematisch Onderhoud) wordt het jaarlijkse onderhoud van de gemeentelijke gebouwen op de complexen verzorgd. Daarnaast dragen de verenigingen in het kader van zelfwerkzaamheid zorg voor een aantal kleine onderhoudswerkzaamheden aan de sportvelden en was- en kleedgelegenheden.

66

2.3 Financiering Algemeen Deze paragraaf gaat in op de beleidsvoornemens voor het treasurybeheer. Uit de paragraaf moet blijken dat de uitvoering van de treasuryfunctie uitsluitend de publieke taak dient, het beheer prudent is en dat de kasgeldlimiet en de renterisiconorm niet worden overschreden. De kasgeldlimiet beperkt daarbij het risico dat op kort aangehouden gelden renteverliezen worden geleden en maximeert de kortlopende schuldpositie. De renterisiconorm heeft een zelfde beperkende werking op het renterisico dat wordt gelopen bij de (her)financiering. Wet financiering decentrale overheden (wet fido) In 2001 is de Wet financiering decentrale overheden in werking getreden. Deze wet schept een bindend kader voor een verantwoordelijke en professionele inrichting van de treasuryfunctie bij de decentrale overheden. Het belangrijkste uitgangspunt daarbij is het beheersen van risico's. Na een evaluatie van deze wet in 2006, heeft de Eerste Kamer de Wijziging van de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido) op 28 oktober 2008 behandeld. De invoering van de wijzigingen zijn per 1 januari 2009 ingegaan. Daarnaast is in april 2009 gelet op de onrust op de financiële markten, de Regeling Uitzettingen en Derivaten Decentrale Overheden (Ruddo) gewijzigd. De regels zijn aangescherpt om zo nieuwe transacties van decentrale overheden in uitzettingen en derivaten beter bestand te maken tegen de risico’s in tijden van onrust op de financiële markten. Onder andere zijn er hogere eisen gesteld aan de ratings. De wijzigingen van de Ruddo zijn bedoeld om risico’s die decentrale overheden lopen bij uitzettingen en derivaten, te beperken. Daarbij moet opgemerkt worden dat risico’s nooit helemaal uitgesloten kunnen worden. Beheer Voor het (dagelijkse) beheer van de treasuryfunctie geldt het door ons vastgestelde Financieringsstatuut. Consolidatie van kortlopende schulden (naar langlopende schulden) vindt plaats indien dit op basis van de kasgeldlimiet noodzakelijk is. De economische crisis en de stagnerende grondexploitaties hebben consequenties voor de liquiditeitspositie van de gemeente. Financiering heeft veelal plaats gevonden met vreemd vermogen. Omdat grondverkopen stagneren en er wel dient te worden voldaan aan de betalingsverplichtingen (rente en aflossing), zal er de komende jaren vaker geconsolideerd moeten worden. Bij het aantrekken van langlopende middelen wordt de renterisiconorm in acht gehouden. Voor de begroting 2012 zijn deze uitgangspunten geheel van toepassing. Er worden geen middelen buiten de publieke taken ingezet. Wel worden middels garantstellingen en financiële deelnemingen – gemeenschappelijke regelingen en kapitaaldeelnames in besloten vennootschappen - middelen ingezet ten behoeve van derden die geheel of gedeeltelijk publieke taken uitvoeren. De gemeente staat garant voor een aantal leningen die door bouwcoöperaties en maatschappelijke instellingen zijn afgesloten. Het beleid om over te gaan tot afbouw van deze garanties is eind 2001 ingevoerd. Er worden geen nieuwe directe garantstellingen verstrekt. Voor woningcorporaties geldt de achtervangregeling van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Voor particuliere woningen geldt de Nationale Hypotheek Garantie van de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen. De gemeente neemt deel in publieke en private organisaties op het vlak van afvalinzameling en verwerking, grondexploitatie (ten behoeve van bedrijfsvestigingen en woningen) alsmede voorzieningen op het vlak van sport, zoals zwembad, voetbal- en ijsstadion en sporthallen. Rentevisie De gemiddelde rente op de leningen van de huidige vaste schuld bedraagt circa 4,2%. Daarbij is buiten beschouwing gelaten de door de provincie Fryslân verstrekte geldlening ad € 22,0 miljoen (1,73%). Als rentevoet wordt in de begroting voor 2012 3,5% gehanteerd voor de toerekening aan investeringen; de rentetoerekening aan reserves bedraagt 4%. De marktrente voor langlopende leningen varieert op dit moment, afhankelijk van de looptijd, tussen de 2,5% en de 4,5%. Uitgaande van tijdig inspelen op de financieringsbehoefte kan voor de komende jaren het renteniveau rond 3,5% worden gehouden.

67

Leningenportefeuille opgenomen gelden Voor de jaren 2012 t/m 2015 is, als gevolg van het voorziene investeringsvolume en de stagnerende grondexploitaties, sprake van een financieringsbehoefte. Hieraan moet o.m. in 2012 invulling worden gegeven middels het afsluiten van langlopende geldleningen. Door de nieuw af te sluiten leningen zal - uitgaande van de verwachte renteontwikkeling in de komende jaren (zie rentevisie) - de gemiddelde rentevoet stabiel blijven op het huidige niveau dan wel licht kunnen stijgen. Uitzettingen De leningen aan deelnemingen betreffen o.a. Fryslân Miljeu hebben een vaste rente van 5%. De hypothecaire geldleningen ambtenaren zijn rentedragend tegen gemiddeld 5,24%. Omdat geen nieuwe geldleningen meer worden verstrekt lopen deze t.z.t. af. Relatiebeheer De (kort geld) financiering van de gemeente komt grotendeels tot stand via de BNG middels rekening-courant en kasgeldleningen. Daarbij vindt saldoregulatie plaats. Daarnaast wordt ook bij ABN-AMRO bank en de ING-bank een rekening-courant aangehouden. Kasbeheer De functie van treasury (beleid en beheer van de kasstromen) wordt geheel gescheiden gehouden van de functie van uitvoering van inning en uitgifte van de kasstromen. Periodiek vindt afstemming plaats tussen beide functies. Kasgeldlimiet Volgens de voorschriften is het verplicht om in deze paragraaf de ontwikkeling van de kasgeldlimiet te schetsen over het afgelopen jaar. Over de vier kwartalen van 2011 is sprake van de navolgende berekeningen van de kasgeldlimiet. Voor het 4e kwartaal 2011 is sprake van een inschatting. x € 1.000 begrotingsbedrag percentage

toegestane kasgeldlimet (1 x 2)

stap 1 2 3

1e kw.2011 2e kw. 2011 3e kw.2011 4e kw.2011 112.193 112.193 112.193 112.193 8,50% 8,50% 8,50% 8,50% 9.536 9.536 9.536 9.536

gemiddelde netto vlottende schuld (4)

4

-12.424

-4.322

-8.826

-5.000

ruimte volgens kasgeldlimiet (3-4)

5

-2.888

5.214

710

4.536

Renterisiconorm Volgens de voorschriften is het verplicht om in deze paragraaf de ontwikkeling van de renterisiconorm te schetsen. Voor de jaren 2012-2015 blijven wij onder de renterisiconorm. omschrijving x € 1.000 Renterisico renteherzieningen aflossingen Renterisico (1+ 2) renterisiconorm begrotingstotaal vastgesteld percentage renterisiconorm (4a x 4b) Ruimte onder renterisiconorm (4-3)

stap

1 2 3

4a 4b 4 5

meerjarenraming 2012-2015 2012 2013 2014 2015 0 12.722 12.722

0 12.722 12.722

0 12.722 12.722

0 12.722 12.722

115.080 115.436 115.705 114.971 20% 20% 20% 20% 23.016 23.087 23.141 22.994 10.294

10.365

10.419

10.272

68

2.4. Bedrijfsvoering Inleiding De bedrijfsvoeringparagraaf geeft inzicht in de stand van zaken en beleidsvoornemens omtrent de bedrijfsvoering. Daaronder verstaan we de intern gerichte pijoffac-taken: personeel, informatisering, juridische kwaliteitszorg, organisatie, financiën, facilitaire dienstverlening, automatisering en communicatie. ICT 2012 zal in het teken staan van het verder optimaliseren van de bestaande infrastructuur en implementeren van nieuwe systemen, denk hierbij aan een mid office en document mangement systeem. Tevens wordt in 2012 de telefooncentrale vervangen door een nieuwe oplossing, waarbij de werkprocessen van het Klant Contact Centrum (KCC) bepalend zullen zijn in de keuze welke systeem technisch en functioneel gezien de beste oplossing is voor Heerenveen. Human Resource Management De bezuinigingen, interne reorganisatie, de doorgaande ontwikkeling van de organisatie en de voorgenomen herindeling met Boarnsterhim stellen eisen aan de manier waarop wij omgaan met onze medewerkers. Ook leiden zij tot personele vraagstukken waarvoor vaak individuele oplossingen gezocht moeten worden. In 2012 zullen wij invulling geven aan onze HRM visie. Die visie draait om 6 speerpunten, namelijk: Werving en selectie. Mobiliteit. Functioneren, beoordelen en belonen, Leiderschap(stijl). Werkgeverschap. Management- en bestuursinformatie. Daarin hebben wij expliciete aandacht voor de daarvoor noodzakelijke randvoorwaarden, bijvoorbeeld opleiding en ontwikkeling, functiewaardering, zorg voor de kwaliteit van het personeelsbestand, competentiemanagement e.d. Het “levend” houden van integriteit is een jaarlijks terugkerend aandachtspunt waar wij invulling aan geven door daarover met medewerkers in gesprek te gaan in termen van “wat doe je als …”. Nevenwerkzaamheden en –functies zijn eveneens een jaarlijks terugkerend aandachtspunt. Jaarlijks wordt iedereen in de gelegenheid gesteld deze op te geven en worden deze beoordeeld, onder meer op strijdige belangen. Daar waar een publicatieplicht geldt, wordt daaraan door ons voldaan. Veranderingen in personele wet- en regelgeving die wij na moeten leven, bijvoorbeeld de werkkostenregeling, en/of akkoorden, bijvoorbeeld de CAR/UWO, leiden jaarlijks tot veranderingen in HRM opzicht. Wij zullen de interne uitvoering van dergelijke wet- en regelgeving en/of akkoorden volgen, evalueren en waar nodig verbeteren en implementeren. Informatisering Informatie- en communicatietechnologie (ICT) Digitaal werken en digitale dienstverlening zijn hun “point of no return” voorbij. Wij kunnen niet meer terug en willen niet meer terug. 2012 en volgende jaren zullen een doorontwikkeling laten zien. Voorbeelden van digitaal werken zijn geautomatiseerde ondersteuning van de afhandeling van beroepschriften en klachten, verdere digitalisering van dossiers en factuurafhandeling, doorontwikkeling van basisregistraties en kernapplicaties, afbouw van traditionele communicatieve uitingen e.d. Voorbeelden van digitale dienstverlening zijn uitbreiding van de Centrale Voorziening Decentrale Regelgeving, vervanging van het CMS en daarmee de website, het intranet en uw raadsinformatiesysteem, implementatie van zaakgericht werken (ander woord is midoffice) en thuiswerken. In 2012 en verder zullen wij invulling geven aan onze IT visie. Die visie bevat een agenda (wat

69

gaan we doen) en een financieel plan (wat kost de ICT). De beperkte financiële mogelijkheden in deze tijden maken het nodig om kritisch te zijn op investering in ICT, in het bijzonder op wat zij kosten en wat zij wel/niet opbrengen. Wij achten het niet ondenkbaar dat die beperkte financiële mogelijkheden een remmende werking zullen hebben op de doorontwikkeling van digitaal werken en digitale dienstverlening. De versteviging van onze I&A functie (IT advisering, technisch en functioneel beheer) zullen wij doorzetten. De gehele infrastructuur (datacentrum en werkplekken) is in 2010/2011 op een niveau gebracht waar wij trots op zijn. Deze is betrouwbaar, beheerbaar, schaalbaar en grotendeels gestandaardiseerd. Ook is voorzien in een adequate uitwijk die past bij onze grootte. Het accent is nu verschoven naar het zorgen voor een adequate interne I&A dienstverlening, voor competente I&A medewerkers en beheer op orde. Veranderingen in wet- en regelgeving op het terrein van ICT die wij na moeten leven, bijvoorbeeld basisregistraties of e-dienstverlening, leiden jaarlijks tot veranderingen in ICT opzicht. Wij zullen de interne uitvoering van dergelijke wet- en regelgeving volgen, evalueren en waar nodig verbeteren en implementeren. Communicatie Onze communicatie zullen wij in 2012 en verder verstevigen. Wij zullen accent leggen op kernboodschappen, een meer proactieve persbenadering (een mooi woord daarvoor is reputatiemanagement) dan voorheen en een communicatieve organisatie en communicatief bestuur. Daarnaast zullen wij het bestaande communicatiebeleid (waaronder huisstijl, social media, externe communicatie, marketing beleid, e-participatie e.d.) renoveren als voorbereiding op een Communicatie beleidsplan 2013-2017 (bij voorkeur te koppelen aan een nieuwe college-periode). Specifieke aandacht zal uitgaan naar centrumpromotie, in samenhang met economische beleid en toerisme. In lijn met digitaal werken en digitale dienstverlening en onder druk van de bezuinigingen zullen communicatieve uitingen op traditionele middelen afnemen en digitale uitingen gaan toenemen. Tevens zullen wij de Participatiewijzer uitwerken, zodat deze concreet toepasbaar wordt. Financiën Het hoeft geen betoog dat aandacht voor de gemeentelijke portemonnee in deze tijden bijzonder belangrijk is. Specifieke aandacht zal uitgaan naar treasury, een adequaat werkend BTW compensatiefonds dat niet tot naheffingen leidt en naar de verbonden partijen. Veranderingen in financiële wet- en regelgeving die wij na moeten leven, bijvoorbeeld het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten en anderen, leiden jaarlijks tot veranderingen in financieel opzicht. Wij zullen de interne uitvoering van dergelijke wet- en regelgeving volgen, evalueren en waar nodig verbeteren en implementeren. Naar aanleiding van het door de raad behandelde onderzoeksrapport “Onderzoek naar het budgetrecht van de raad” zal zo spoedig mogelijk in 2011 dan wel 2012 nog uitwerking worden gegeven aan de navolgende onderwerpen:  Aanpassen van de financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet om deze in overeenstemming te brengen met de wet Fido;  de vaststelling van het controleprotocol voor de accountant te beleggen bij de raad;  in de financiële verordening ex artikel 212 Gemeentewet grondslagen op te nemen voor prijzen van verhuur, verkoop en diensten; De auditcommissie zal adviseren over het smart formuleren van doelen en kengetallen in de Themabegroting. Juridische zaken Veranderingen in de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld de toenemende digitalisering, en het beleid , bijvoorbeeld de kanteling van de WMO of deregulering, leiden jaarlijks tot veranderingen in bestuurlijk juridisch opzicht. Jaarlijks zullen wij de eigen gemeentelijke regelgeving moeten

70

actualiseren door deze in overeenstemming te brengen met de veranderingen en zullen de wijzigingen geïmplementeerd moeten worden. Van belangrijke beleidswijzigingen, bijvoorbeeld de kanteling van de WMO of deregulering is het afwachten wat de effecten daarvan zijn op de bezwaar- en beroepsschriften, in gebreke stellingen en/of klachten. Die zijn lastig in te schatten. Veranderingen in algemeen bestuurlijke wet- en regelgeving die wij na moeten leven, leiden eveneens jaarlijks tot veranderingen in bestuurlijk juridisch opzicht. Wij zullen de interne uitvoering van dergelijke wet- en regelgeving volgen, evalueren en waar nodig verbeteren en implementeren. Onderzoek ex artikel 213a Gemeentewet Naar aanleiding van de gemeentewet van begin 2002 heeft het college de taak om de doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeente structureel te onderzoeken. Dit wordt ook wel 213a onderzoek genoemd. Gemeenten moeten dit verplicht uit voeren. De afspraak is dat 1x per jaar een 213a onderzoek wordt uitgevoerd, en wel over het inkoopbeleid. De planning is voor het voorjaar 2012: in hoeverre worden EU aanbestedingsregels nageleefd over de jaren 2009 en 2010 inclusief wat er gebeurd is met de aanbevelingen uit het onderzoek najaar 2009 – voorjaar 2010 (onderzoek fase 1). Hierbij zal grotendeels dezelfde methode worden toegepast die in fase 1 is gebruikt om de vergelijking tussen onderzoek fase 1 en fase 3 mogelijk te kunnen maken. De planning voor de volgende jaren is: Najaar 2012- voorjaar 2013 (onderzoek fase 4) Wat is er gedaan met de aanbevelingen uit het onderzoek wat heeft plaatsgevonden in het najaar 2010- voorjaar 2011 (onderzoek fase 2). Is datgene wat is afgesproken ook uitgevoerd? Voorjaar 2013 (onderzoek fase 5) Samenvattend rapport: hier geven wij een samenvatting van ons beeld in hoeverre het inkoopbeleid rechtmatig, doelmatig en doeltreffend is uitgevoerd over de jaren 2009 tot 2013. Hierbij maken wij gebruik van de uitkomsten uit onderzoeksfases 1 t/m 4. Indien hiertoe aanleiding is, worden ook reeds tussentijds verbeteringen doorgevoerd; er wordt dus niet gewacht op de uitkomsten van de rapporten om verbeteringen alvast door te voeren. Programma Eén in Dienstverlening Het programma Eén in Dienstverlening heeft in 2011 geïnvesteerd op de volgende items: een actuele richtinggevende visie op dienstverlening, een bijbehorend uitvoeringsplan (programmaplan Eén in Dienstverlening) en het herontwerpen van (dienstverlenings)processen door opgeleide gangmakers. Ook is het belang van het gaan werken met een kwaliteitshandvest omarmt. En zowel de interne als de externe communicatie rondom het programma heeft een impuls gekregen. Daarnaast is de route voor de doorontwikkeling van het Heerenveens KCC (klant contact centrum) vastgesteld. Voor 2012 worden andere dienstverleningsprocessen herontworpen, deze worden ook in samenhang met het programma deregulering opgepakt. Daarnaast gaan onze burgers en onze organisatie de resultaten zien van het werken met een kwaliteitshandvest. In 2012 worden via het KCC klantcontacten geregistreerd. Het registreren levert diverse informatie op voor de bedrijfsvoering. De beantwoording van algemene vragen is meer naar het KCC verschoven. Medewerkers binnen het KCC zijn opgeleid tot generalisten voor het beantwoorden van de meest gestelde vragen. Een kennisbank ondersteunt de medewerkers bij het beantwoorden van klantvragen. De klant wordt professioneel geholpen, minder vaak doorverwezen en vaker direct geholpen op de kanalen balie en telefonie. In het nieuwe redacteurenmodel voor de website heeft het KCC een regisserende rol bij het bewaken van de kwaliteit en actualiteit van de geboden informatie. Klanten worden via een vernieuwd klantverwijssysteem, met als onderdeel een ticketzuil, gedeeltelijk geautomatiseerd verwezen naar de juiste balie. Wel moet benadrukt worden, dat om de beoogde digitale ambitie te realiseren, het noodzakelijk is om te gaan investeren in een passende beheerstructuur voor de website, een webredacteurenmodel. Heerenveen wil mede door digitale dienstverlening aan onze

71

burgers 24 uur per dag, zeven dagen per week betrouwbaar, transparant en actueel beschikbaar te stellen, een financiële taakstelling realiseren. Onze organisatie heeft meer focus en capaciteit nodig om hiermee EN verbeterde dienstverlening EN efficiëntie te realiseren.

72

2.5. Verbonden partijen Algemeen. In maart 2006 is de notitie verbonden partijen door de gemeenteraad vastgesteld. In de notitie is een uitputtend overzicht van alle verbonden partijen opgenomen, zoals die op dat moment aanwezig waren. Voor een actueel overzicht van de aan de gemeente Heerenveen verbonden partijen wordt verwezen naar de productenrealisatie 2010 (bijlage Verbonden partijen). In deze paragraaf wordt alleen ingegaan op recente ontwikkelingen op het gebied van verbonden partijen. Specifiek. A.4 Sociale Werkvoorziening/Caparis Door de GR worden in 2011 twee onderzoeken uitgevoerd. Het eerste onderzoek richt zich op de toekomst van de sociale werkvoorziening. Dit met het oog op de komst van de Wet werken naar vermogen. Zoals bekend participeert Heerenveen in dit kader met zeven andere gemeenten in een gemeenschappelijke regeling. In het concept-rapport over het eerste onderzoek worden o.a. voorstellen gedaan om de besturingsstructuur rondom de Sociale werkvoorziening aan te scherpen op het gebied van opdrachtverstrekking, informatievoorziening en regie. Ook wordt voorgesteld te onderzoeken of de structuurvennootschap op termijn de meest geëigende vorm is voor een toekomstbestendige uitvoeringsorganisatie. Het tweede onderzoek richt zich op het verleden wat betreft de uitvoering van het Businessplan voor Transitie 2009-2012. A.5 De Marrekrite In juli 2011 is door u besloten om weer deel te nemen aan de Marrekrite. Wij nemen deel vanaf 2011, maar gaan pas vanaf 2014 betalen. De financiële gevolgen hiervan zijn structureel geregeld in de meerjarencijfers van de begroting 2012. De Marrekrite zal haar taken op het gebied van waterrecreatie voortzetten, en gaat zich ook bezighouden met voorzieningen op het gebied van landrecreatie, zoals het fietsroutenetwerk. B.1/B.2 IBF BV/CV De verwachting is dat er een flinke vertraging zal optreden in de uitgifte van de gronden binnen het IBF-complex. De verwachting medio 2011 was dat er een positief resultaat zou worden behaald van € 2.000.000 a € 3.000.000. Dit resultaat zal het verwachte negatieve resultaat in de exploitatie van het gemeentelijke deel enigszins dempen maar is niet voldoende om het gehele tekort van het gemeentelijk deel binnen het IBF complex af te dekken. Naar verwachting zal er een tekort ontstaan van € 4.300.000. Hiervoor is reeds een voorziening getroffen van € 3.700.000 en voor het restant van € 600.000 zal dekking worden gevraagd in de bestuursrapportage 2011. Gezien het feit dat ultimo 2012 de scheiding tussen IBF BV/CV en het gemeentelijk deel zal vervallen door opheffing van de BV/CV is het niet realistisch een waarde te activeren op de balans. B.14/B.15 Grondexploitatie Sportstad BV/CV De grondexploitatie BV/CV is een participatie van gemeente en BNG Gebiedsontwikkeling. Binnen deze participatie worden de gronden binnen het stadiongebied geëxploiteerd. De participatie is destijds opgezet teneinde een effectieve marktbenadering te kunnen realiseren en de opbrengstpotentie te benutten. Inmiddels is de gekozen samenwerkingsvorm verre van effectief mede vanwege de marktomstandigheden (kantoren en wonen) en de gemeentelijke keuzes rond Thialf en detailhandel (supermarktdiscussie). Reden waarom met de partners gesprekken zijn gestart om de participatie te beëindigen. Op bestuurlijk nivo is overeenstemming bereikt de samenwerkingsovereenkomst te ontbinden en daarmee de participatie te beëindigen. Rond de voorwaarden waaronder het beëindigen plaatsvindt is nog geen overeenstemming. Naar verwachting zal een definitief voorstel in het vierde kwartaal van 2011 aan de raad kunnen worden voorgelegd.

73

2.6. Grondbeleid Algemeen In de nota grondbeleid en gebiedsontwikkeling is het grondbeleid geformuleerd. Het volgende is een samenvatting van hetgeen in deze nota is opgenomen. Tevens is hierbij rekening gehouden met de Nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening en de notitie grondexploitatie van de Commissie BBV. Doelstellingen grondbeleid ● Bevorderen van maatschappelijk gewenst ruimtegebruik: grondbeleid levert een bijdrage aan het realiseren van een bestemming in de vorm van uitvoering zoals door de gemeente wordt gewenst. ● Het bevorderen van een rechtvaardige verdeling van kosten en opbrengsten over gebruikers, exploitanten, eigenaren en overheid: grondbeleid streeft naar een evenwichtiger verdeling van de (financiële) voor- en nadelen van de realisatie van ruimtelijke plannen. ● Het verhogen van de kwaliteit van het ruimtegebruik, de zeggenschap voor de burger en de marktwerking op de grondmarkt. Uit het beleid van het Rijk blijkt dat meer aandacht nodig is voor nieuwe thema’s zoals kwaliteit en zeggenschap. De vergroting van de zeggenschap kan geschieden door de burger meer invloed te geven over woonvormen, indeling van woningen etc. Ook in het grondbeleid krijgen deze thema’s meer aandacht. ● Het tijdig kunnen realiseren van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen: het grondbeleid bevat een aantal instrumenten dat gericht is op het stimuleren van een voortvarende realisatie van ruimtelijke plannen. ● Het realiseren van nieuwe ontwikkelingen tegen aanvaardbare maatschappelijke offers en kosten. Bij de keuze van nieuwe locaties is het noodzakelijk stil te staan bij financieel beleid, maar ook bij andere beleidsvelden zoals natuur, flora en fauna. Factoren die van invloed zijn op gemeentelijk grondbeleid In de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening is ook voor rijk en provincies een rol voorzien. Op welke wijze en in welke mate rijk en provincie uitvoering gaan geven aan het grondbeleid bestaat nog geen duidelijkheid. Op korte termijn zal de provincie Friesland een nota grondbeleid uitbrengen op welke wijze zij haar rol ziet. Naast het voorgaande is de gemeente bij de uitvoering van het grondbeleid gehouden aan diverse andere wetgeving en rijks- en provinciaal beleid. Vormen van grondbeleid In theorie zijn er twee hoofdvormen van grondbeleid: actief en faciliterend (passief) grondbeleid. In de nota grondbeleid zijn deze twee vormen nader beschreven met daarbij de voor- en nadelen. Hier wordt volstaan met de constatering dat in voorkomende gevallen een keuze zal worden gemaakt tussen deze vormen of een mengvorm indien dat de voorkeur geniet. Samenwerking In de nota grondbeleid worden de volgende samenwerkingsmodellen genoemd: ● Bouwclaimmodel ● Joint-Venture Model ● Concessiemodel Om een keuze hieruit te (kunnen) maken zijn de volgende afwegingsfactoren van belang: ● Zeggenschap/regie ● Risico ● Rendement In zijn algemeenheid kan uit de doelstellingen worden geconcludeerd dat de gemeente streeft naar grote zeggenschap, een klein risico en hoog rendement. Het mag duidelijk zijn dat bij samenwerking met marktpartijen deze drie niet altijd samengaan.

74

Instrumenten grondbeleid In de nota grondbeleid worden de volgende instrumenten genoemd en uitgewerkt: ● Wet op de ruimtelijke ordening ● Verwerven ● Wet voorkeursrecht gemeenten ● Onteigenen ● Uitgifte ● Exploitatieverordening ● Baatbelasting ● Grondexploitatiewet Informatievoorziening Projectmatig werken De gemeente past bij locatieontwikkeling projectmatig werken toe met als doel heldere communicatie, besluitvorming, bevoegdheids- en verantwoordelijkheidsverdeling. In de nota grondbeleid worden de volgende fases genoemd: ● Initiatief ● Definitie ● Ontwerp ● Realisatie ● Beheer Voor elk van deze fases wordt in de nota benoemd wat de essentie en de daarbijbehorende documenten en besluitvorming behelst. De Raad beslist met name de over de uitkomsten van de Ontwerpfase (Realisatieplan incl. exploitatieopzet als budgetinstrument) en de Beheersfase (d.m.v. vaststelling budgetten in de themabegroting). Bijlage Projecten Er is behoefte aan een gestructureerde en integrale monitoring, afweging en eventuele bijstelling van programma’s en projecten. Hieraan wordt voldaan door jaarlijks een bijlage Projecten in de themabegroting op te nemen. Het is de intentie in deze bijlage alle lopende projecten, zowel de grondbedrijfprojecten als de gebiedsontwikkelingsprojecten, inhoudelijk en financieel te beschrijven. Grondprijsbeleid In de nota grondbeleid is vastgelegd dat Het college van burgemeester en wethouders jaarlijks de grondprijzen vaststelt. Dit binnen de grenzen van de door de raad vastgestelde grondexploitatie. Dit specifieke aspect is opgenomen in de bijlage projecten. Risicomanagement Weerstandsvermogen Dit is een belangrijk begrip bij de bepaling van de financiële positie van het grondbedrijf. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn afgesloten. ● Soorten risico’s ● Marktrisico ● Kostenrisico ● Politiek Gewenst weerstandsvermogen (gewenst niveau Algemene Reserve Grondbedrijf) In de nota grondbeleid is opgenomen dat het minimumniveau van de weerstandscapaciteit wordt gesteld op 6% van de boekwaarde en het maximumniveau op 9% van de boekwaarden. In de praktijk betekent dat minimaal een buffer van € 6,0 miljoen wenselijk is. Zolang dit niet is gerealiseerd betekent dit concreet dat er in ieder geval geen aanwendingen vanuit het grondbedrijf ten gunste van andere producten/projecten kunnen plaatsvinden.

75

Afsluiten van grondexploitaties/winstneming Op enig moment worden grondexploitaties afgesloten. Afsluiting vindt plaats in het kader van de bijlage Projecten. Resultaten uit grondexploitaties komen ten goede aan dan wel ten laste van de ARG (Algemene Reserve Grondbedrijf). Verwachte maar nog niet gerealiseerde positieve resultaten mogen niet als winst genomen worden. De basisregel die hierbij in acht wordt genomen is dat voordelen pas mogen worden genomen op het moment dat zij daadwerkelijk gerealiseerd worden. Het tussentijds nemen van positieve resultaten is alleen toegestaan als het project is onderverdeeld in duidelijk herkenbare delen en als er geen negatief resultaat verwacht wordt op andere deelprojecten, tenzij er voldoende voorzieningen zijn getroffen voor verwachte negatieve resultaten op deelprojecten. Verliesneming Er zijn, conform de notitiegrondexploitatie BBV, twee manieren om verliesneming te presenteren, namelijk: • of via een (niet-herstelbare) afboeking, • of via het treffen van een voorziening, die wordt afgetrokken van de waarde van het actief. Algemene Reserve Grondbedrijf (ARG) projecten grondbedrijf De ARG van projecten grondbedrijf is een financiële buffer voor het afdekken van financiële risico’s in grondexploitaties. Het gaat hierbij om risico’s waarvoor niet op voorhand een specifieke voorziening is getroffen. De voeding van de ARG wordt gevormd door de winstneming bij het afsluiten van een exploitatie en indien mogelijk door voeding vanuit de Algemene reserve (niet geblokkeerd).

76

2.7 Lokale heffingen Algemeen In deze paragraaf worden de ontwikkelingen met betrekking tot het gemeentelijk belastinggebied aangegeven. Vervolgens wordt per heffing aangegeven wat het beleid is ten aanzien van die heffing en op welke wijze het tarief tot stand is gekomen. Ontwikkelingen Sinds 2008 is ten aanzien van de OZB-tarieven een macronorm voor alle gemeenten ingesteld. Als de macronorm wordt overschreden, kan het kabinet ingrijpen via het gemeentefonds. De macronorm voor het begrotingsjaar 2012 is 3,75% over € 3,063 miljard (2011: 3,5% over € 2,961 miljard). Rioolheffing De Eerste Kamer heeft 26 juni 2007 de Wet gemeentelijke watertaken aangenomen. De wet is op 1 januari 2008 in werking getreden en is op 1 januari 2010 ingevoerd. De wet maakt de verbrede rioolheffing mogelijk. Gemeenten krijgen meer regie over regenwater in bebouwd gebied. Daarnaast geeft de wet gemeenten ook een rol in de aanpak van stedelijke grondwaterproblemen. Ons gemeentelijk beleid is vastgelegd in het Gemeentelijk Watertakenplan 2009-2012. Rioolheffing wordt geheven van alle percelen die direct of indirect zijn aangesloten op de riolering. De woningen (kleinverbruikers van water) zijn een vast bedrag per jaar verschuldigd terwijl de industriële aansluitingen (grootverbruikers van water) een minimum tarief betalen tot 200 m3 en daarboven op basis van de meer hoeveelheid afgevoerd water. Vooralsnog is er nog geen sprake van tariefdifferentiatie. Wel wordt er in het tarief onderscheid gemaakt tussen percelen met een rioolaansluiting en de afvoer en verwerking van gronden hemelwater. In principe worden via deze heffing de kosten van onderhoud en vervanging van de riolering in de gemeente gedekt. Het onderhoud en vervanging vindt plaats op basis Watertakenplan 20092012. Het Watertakenplan is, ten aanzien van het beleid en de uitvoering, vastgesteld voor de periode van 2009 tot en met 2012, maar voorziet ook voor de jaren erna. In dit plan zijn alle uitgangspunten, risico’s etc. in kaart gebracht. De financiële aspecten zijn vastgelegd in het kostendekkingsplan, die overigens 2012 overstijgen. Dit kostendekkingsplan dient als basis voor de tariefstelling van de rioolheffing. In het Watertakenplan is (in tegenstelling tot het oude Gemeentelijke Riolerings Plan) qua dekking rekening gehouden met een project als NRAP II. Conform het Watertakenplan, stijgen de tarieven in 2012 met 2,5% (voor bedrijven 3%). Onroerende zaakbelasting De belasting wordt geheven van eigenaren en gebruikers van alle onroerende zaken in de gemeente, en is gebaseerd op de waarde van de betreffende onroerende zaak. Hiervoor worden alle daarvoor in aanmerking komende onroerende zaken gewaardeerd. De onroerende-zaakbelastingen worden ten opzichte van 2011 verhoogd met de verwachte inflatie van 1,5%, extra verhoging voortvloeiend uit de bezuinigingen met 2% en verhoging met 1% onder gelijktijdige verlaging van het slagboomtarief met eveneens 1%. Afvalstoffenheffing In Heerenveen wordt bij afvalstoffenheffing onderscheid gemaakt in een vast deel en een variabel deel, ook wel Diftar genoemd. De tarieven worden vastgesteld op basis van de verwachte kosten van het ophalen, afvoeren en verwerken van het huisvuil. In principe zijn de opbrengsten kostendekkend. Indien op rekeningbasis overschotten ontstaan dan worden die gereserveerd om de tarieven in de toekomst te kunnen egaliseren. Het vaste gedeelte is verschuldigd ongeacht de aangeboden hoeveelheid afval, en wordt jaarlijks via het aanslagbiljet gemeentelijke belastingen in rekening gebracht. Het variabele gedeelte wordt per kwartaal via de Diftar-aanslag in rekening gebracht op basis van het aantal ledigingen van grijze en groene containers of van het aantal malen dat afvalzakken worden gestort in de verzamelcontainers (bij hoogbouw). In 2008 zijn de tarieven verlaagd met een bedrag van € 25,20 per aansluiting. Deze verlaging was mogelijk vanwege respectievelijk een daling van het verschuldigde uniforme tarief voor

77

rest- en groenafval en de uitstekende scheidingsresultaten op de milieustraat. Ook door de komst van de Reststoffen Energie Centrale (REC) en de door Omrin doorgevoerde maatregelen op het gebied van efficiency en kostenbeheersing in de bedrijfsvoering, heeft er de afgelopen vier jaar geen tariefsverhoging plaats gevonden. Voorgesteld wordt om de vaste tarieven in 2012 te verhogen met 2,5% ter dekking van de inflatiecorrectie. Voor wat betreft het variabele tariefdeel (tarieven per lediging) wordt opgemerkt, dat deze tarieven in Diftar-verband zoveel mogelijk uniform door de gemeenten Opsterland, Ooststellingwerf en Heerenveen worden vastgesteld. De focus is nog steeds gelegen in een respons-verbetering van het gescheiden ingezamelde gft-afval. Het hiervoor verschuldigde variabele ledigingstarief blijft structureel gehandhaafd op een bedrag van € 1,00 per lediging (voor zowel de 140 liter als de 240 liter container). De doorgevoerde tariefverlaging heeft geleid tot een verdubbeling van het ingezamelde tonnage. In 2010 is het tonnage licht terug gelopen. De voorlopige tonnages van 2011 laten echter weer een stijging zien tot op het niveau van 2009 (2008: 2.427 ton; 2009: 3.278 ton; 2010: 2.927). Baatbelasting riolering buitengebied (NRAPII) Bij het raadsbesluit van 20 juni 2006 is besloten om alle percelen in het buitengebied ten aanzien van het vrijkomende afvalwater te ontzorgen middels een aansluiting op de riolering of een IBA. Per aansluiting is de eigenaar van een perceel € 1.500 verschuldigd. Dit is vastgelegd via een privaatrechtelijke overeenkomst. Omdat er voor de percelen geen onaanvaardbare verschillen dienen te ontstaan bij een gelijk profijt van de getroffen voorziening, zullen de percelen in het buitengebied, die worden aangesloten op de riolering of IBA en waarvan de eigenaar geen gebruik maakt van de exploitatieovereenkomst, worden aangeslagen d.m.v. baatbelasting. Naar verwachting wordt het project NRAPII eind 2011 afgerond en wordt het traject voor de baatbelasting in 2012 ingezet. Hondenbelasting Houders van honden zijn hondenbelasting verschuldigd. In de administratie zijn ca. 4.200 honden geregistreerd. Op grond van maatregelen uit de bezuinigingsopdracht zal het tarief in 2012 met 38% worden verhoogd, bovenop de inflatie van 1,5%. Forensenbelasting Personen die in de gemeente langer dan 90 dagen per jaar een gemeubileerde woning beschikbaar houden zonder in de gemeente in het bevolkingsregister te zijn ingeschreven zijn forensenbelasting verschuldigd. In de gemeente zijn rond de 40 woningen waarvoor forensenbelasting wordt geheven. Parkeergelden In het centrum van Heerenveen en in een aangewezen schil om het centrum wordt een parkeerbelasting geheven. Doel van de heffing is om het parkeren in het centrum beter te reguleren. Voor 2012 geldt een tarief van € 1 per uur. Het vaste tarief voor een parkeerduur van 2-4 uur is € 2,50 en voor een parkeerduur van >4 uur (tot een hele dag) is het vaste tarief gesteld op € 4,50. Jaarlijks wordt in november beoordeeld of de noodzaak tot invoeren van betaald parkeren is ontstaan in het Stadiongebied. In augustus het jaar daarop kan dan, bij gebleken noodzaak, betaald parkeren worden ingevoerd. Of dit in 2012 noodzakelijk is, is daarom nu nog niet te zeggen. Voor personen en bedrijven die in het gebied wonen waar parkeerbelasting verschuldigd is, geldt een vergunningensysteem. Het voorstel is om de prijs van bewoners- en bezoekersvergunningen vanaf 2012 stapsgewijs te verhogen van € 13,50 naar € 45 in 2014. Voorgesteld wordt om het tarief in 2012 te verhogen naar € 25 per vergunning. Wanneer er geen parkeerkaart wordt gekocht of de maximale parkeertijd wordt overschreden, kan er een naheffingsaanslag parkeerbelasting worden opgelegd. Het bedrag van de maximale kosten voor een naheffingsaanslag parkeerbelasting wordt jaarlijks bij Amvb vastgesteld en bedraagt voor 2012 € 54. Bovenop deze naheffing komt het uurtarief van € 1. Wij stellen voor

78

de naheffingsaanslag conform voorgaande jaren vast te stellen op dit wettelijke niveau. De verwachting is dat er in 2012 andere mogelijkheden zijn om parkeergelden te betalen (bijvoorbeeld via mobiele telefoon zoals al op diverse plaatsen in Nederland de methode is om parkeergeld te voldoen). Momenteel wordt hiervoor beleid ontwikkelt, om dit ook in Heerenveen te realiseren. De uitvoering van het betaald parkeren en de controle daarop is uitbesteed aan P1 On street B.V. De bezwaren op de naheffingsaanslagen worden vanaf 1 juli 2011 afgedaan door P1. De positieve resultaten op het parkeren zijn bij de invoering van het betaald parkeren geoormerkt als gemeentelijke bijdrage in de onrendabele top van de parkeergarage Geerts Willigen en kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van het parkeerareaal in Heerenveen. Leges Voor de berekening van de bouwleges wordt uitgegaan van een vast percentage van de bouwsom. Het totale bedrag aan bouwleges dat per jaar in rekening wordt gebracht is niet kostendekkend. Uit onderzoek is gebleken, dat de kostendekkendheid verbeterd kan worden met een gedifferentieerde tariefstelling, waarbij de noodzakelijke kosten de basis vormen voor die tariefstelling. In de bezuinigingsvoorstellen (extra inkomsten door versterken profijtbeginsel), zoals opgenomen in de Verantwoordings- en Perspectiefnota 2011, is besloten dat met ingang van 2012 de bouwleges gemiddeld zullen stijgen met 39%. Daarnaast werkt ook de inflatie van 1,5% door in het tarief voor 2012. Toeristenbelasting Ingaande 2005 is in de gemeente Heerenveen een toeristenbelasting op nachtverblijf ingevoerd. Door de logiesverstrekker mag in 2012 een bedrag van € 0,70 per persoon per overnachting op nachtverblijf worden verhaald op degene die overnacht. De belasting wordt gebaseerd op het werkelijke aantal overnachtingen. Vanuit de bezuinigingsvoorstellen wordt voorgesteld om voor 2012 het huidige tarief van € 0,35 te verdubbelen. Reclamebelasting December 2009 is besloten met ingang van 2010 reclamebelasting in te voeren in het centrumgebied van Heerenveen. Reclame-uitingen die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn en groter zijn dan 0,1 m2 worden belast met een uniform tarief van € 400 (indexeren). De totale opbrengsten bedragen jaarlijks circa € 135.000, het grootste deel is bestemd voor evenementen en promotie, een deel voor initiatieven op het gebied van schoon, heel en veilig, en een deel ter dekking van de perceptiekosten. Precariobelasting op ondergrondse kabels en leidingen Conform de Verantwoordings- en Perspectiefnota 2011 is besloten om met ingang van 1 juli 2011 precariobelasting op ondergrondse kabels en leidingen in te voeren. Deze belasting wordt opgelegd aan nuts- en particuliere bedrijven die eigenaar zijn van kabels en leidingen in gemeentegrond. Kabels in het kader van de Communicatiewet (kabels ten dienste van een openbaar elektronisch communicatienetwerk) moeten worden gedoogd en kunnen niet worden belast. In het verleden zijn overeenkomsten in het kader van privatisering gesloten met de beheerders van het gas- en waterleidingnetwerk waarin zij vrijgesteld worden van belasting op die netwerken in gemeentegrond. Hun (inmiddels) rechtsopvolgers beroepen zich op deze overeenkomsten. Invordering Belastingen De onroerendgoedbelasting, het vaste deel van de afvalstoffenheffing, de rioolheffing woningen en de hondenbelasting worden jaarlijks op een gecombineerde aanslag opgelegd aan de belastingplichtigen. Voor het variabele deel van de afvalstoffenheffing (Diftar) worden per kwartaal aanslagen verzonden. Tevens worden er nog afzonderlijke aanslagen opgelegd voor de forensenbelasting, toeristenbelasting en voor het grootverbruik (bedrijven) van de rioolheffing. Indien niet tijdig wordt betaald ontvangen de belastingschuldigen een maand na de laatste vervaldatum van de aanslag een aanmaning. Wordt dan nog niet betaald, dan wordt een dwangbevel uitgevaardigd die door de belastingdeurwaarder wordt betekend.

79

Kwijtschelding Aan personen die de belastingen op grond van de geldende normen niet of met grote moeite kunnen voldoen, wordt kwijtschelding verleend. De kwijtscheldingsnorm die de gemeente hanteert is 100% van de bijstandsnorm. De inschatting is dat circa 1.500 verzoeken om kwijtschelding zullen worden ingediend, waarvan ongeveer 85% zal worden gehonoreerd. Provincies, gemeenten en waterschappen krijgen meer mogelijkheden om lokale belastingschulden van kleine zelfstandigen kwijt te schelden. Dit wordt geregeld in een wijziging van de Uitvoeringsregeling Invorderingswet 1990 die op 1 april 2011 in werking is getreden. Achtergrond van deze wijziging is dat kleine zelfstandigen anders dan werknemers en uitkeringsgerechtigden in de huidige regeling geen aanspraak kunnen maken op kwijtschelding voor hun lokale belastingen als zij op of onder de bijstandsnorm raken.

80

Deel 3 Financiële begroting

81

82

Financiële begroting 01. Totaaloverzicht themabegroting 02. Overzicht reserves en voorzieningen 03. Overzicht van te verstrekken subsidies 04. Berekening EMU-saldo 05. Projecten grondbedrijf e.a. 06. Investeringsplan 07. Grafiek totaal begroting 2012 08. Verklaring verschillen 2012 ten opzichte van 2011

83

84

01. Totaaloverzicht themabegroting

85

86

Totaaloverzicht Themabegroting Recapitulatie themabegroting (Bedragen x €1.000)

Lasten

THEMA 1 Bestuurt en Organiseert THEMA 2 Werkt THEMA 3 Kiest voor Leefbaarheid THEMA 4 Bevordert Meedoen en Ondersteunt THEMA 5 Stimuleert Duurzaamheid THEMA 6 Ontwikkelt Totaal Lasten (Bedragen x €1.000)

Baten

THEMA 1 Bestuurt en Organiseert THEMA 2 Werkt THEMA 3 Kiest voor Leefbaarheid THEMA 4 Bevordert Meedoen en Ondersteunt THEMA 5 Stimuleert Duurzaamheid THEMA 6 Ontwikkelt Totaal Baten


Rekening 2010

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

19.515 19.004 25.220 32.502 9.624 18.811 124.676

19.375 15.068 23.382 32.772 9.610 14.874 115.080

19.507 15.068 23.253 32.717 9.762 15.130 115.436

19.270 15.068 23.635 32.705 9.761 15.266 115.705

18.347 15.068 23.675 32.719 9.761 15.402 114.971

Begroting 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

66.233 16.679 4.491 16.326 8.896 20.317 132.942

64.313 15.563 3.818 15.455 8.203 17.324 124.676

62.678 13.104 2.646 14.879 8.413 13.389 115.109

62.986 13.104 2.534 14.879 8.563 13.389 115.454

63.472 13.104 2.534 14.879 8.563 13.389 115.940

62.592 13.104 2.534 14.879 8.563 13.389 115.060

355

0

29

18

236

90

20.412 18.895 25.273 33.438 10.148 24.420 132.587 Rekening 2010

87

88

TOTALEN THEMABEGROTING 2012 UITGAVEN PER THEMA lasten x € 1.000

29 14.874 19.375 Heerenveen bestuurt en organiseert

9.610

Heerenveen werkt Heerenveen kiest voor leefbaarheid

15.068

Heerenveen bevordert meedoen en ondersteunt Heerenveen stimuleert duurzaamheid Heerenveen ontwikkelt Begrotings overschot

32.772 23.382

Totaal € 115.088.000

TOTALE INKOMSTEN baten x € 1.000 4.229

2.344

2.365

Algemene uitkering gemeentefonds

2.676 Overige inkomensoverdrachten Rijk

44.909

Gemeentelijke belastingen en rechten

20.945 Tarieven dienstverlening

Projectsubsidies en reserves

Overige inkomsten

Beleggingen (rente-opbrengsten)

13.518

Overige verrekeningen

24.123

Totaal € 115.088.000 Bron: IV3; begroting 2012

89

90

02. Overzicht reserves en voorzieningen

91

92

STAAT VAN RESERVES BEGROTING 2012 Thema Reserve 1 60700 1 60705 1 60710 5 61500 6 62430 6 62440 6 62460 6 62470 2 62480 6 62490 4 62500 4 62516 1 62530 3 62535 3 62550 1 62555 1 62570 3 62575 3 62580 4 62585 4 62596 3 62597 3 62598 4 62610 4 62625 1 62655 1 62710 1 62720 1 62730 1 62790 1 62795 1 62800 Totaal reserves

Omschrijving Algemene Reserve geblokkeerd Algemene reserve niet geblokkeerd Algemene bedrijfsreserve exploitatie gronden Afvalstoffenheffing Structuur Versterkend Investerings Plan Lichtmasten ROM Zuid-Oost Friesland Projecten uit eigen middelen Ontw.lokale eco. Ontwikkeling RSP bereikbaarheidspakket Sociaal Cultureel werk Aengwirden Reserve Jeugd en Alcohol Eigen risico tractie Betaald parkeren Gladheidsbestrijding Leegstandsrisico Werk-State a/d Trambaan Dienstreserve Regie en Realisatie Wijkvoorzieningen Speelvoorzieningen Bedrijfsvoering Posthuis Reserve Centrum Jeugd en Gezin Reserve Kompanije Reserve Baggeren WMO Wet werk en bijstand inkomensdeel Dienstreserve Publiekszaken en Veiligheid Facilitaire diensten en middelen Digitaal Archiveren Informatie Communicatie Technologie Reserve kapitaallasten Frictiekosten concern Dienstreserve Organisatie en Ondersteuning

Stand 1-1-12 21.855.892 4.327.787 3.794.500 590.914 908.864 53.679 409.928 1 57.000 0 41.839 0 121.664 3.184.978 0 77.142 67.284 454.168 49.222 156.129 177.934 1.173.127 549.318 222.949 1.350.000 155.622 177.235 32.379 38.909 3.482.815 1.353.309 0 44.864.587

Storting

0 232.000 152.000 0 13.633 0 16.969 0 0 152.000 2.167 0 1.825 373.466 0 0 0 0 0 71.509 0 0 0 0 0 0 30.196 10.775 11.825 121.899 1.800.000 0 2.990.264

Onttrekking Stand 31-12-12 0 21.855.892 137.000 4.422.787 400.000 3.546.500 0 590.914 0 922.497 0 53.679 0 426.897 0 1 0 57.000 0 152.000 2.167 41.839 0 0 0 123.489 0 3.558.444 0 0 0 77.142 0 67.284 0 454.168 0 49.222 0 227.638 0 177.934 27.226 1.145.901 0 549.318 0 222.949 1.350.000 0 0 155.622 0 207.431 0 43.154 0 50.734 249.845 3.354.869 535.000 2.618.309 0 0 2.701.238 45.153.613

Rente 874.236 0 152.000 0 13.633 0 16.397 0 0 0 0 0 1.825 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 121.899 0 0 1.179.989

93

STAAT VAN VOORZIENINGEN BEGROTING 2012 Thema Voorziening Omschrijving 6 68460 Participatie Thialf 6 68480 Voorziening deelneming SSH BV 1 68500 Groot onderhoud gemeentehuis 3 68515 Kunststofsportvoorzieningen 1 68525 Accommodatiebeleidsplan 2008-2014 3 68540 Onderhoud onderwijsgebouwen 3 68575 Onderhoud walbeschoeiingen 1 68589 Groot onderhoud MFA Us Kubus 1 68590 Groot onderhoud MFA De Barte De Knipe 5 68597 Rioleringen 2 68646 Bevordering reintegratie 1 68710 Gevolgen wet APPA 1 68750 WAO-fonds 1 68760 Inventaris gemeentehuis 4 68770 Participatiefonds kwijtschelding 1 68790 Afwikkeling projecten 1 68795 Faciliteiten Raad 1 68796 Millenniumactiviteiten 2008,2009 en 2010 Totaal voorzieningen

Stand 1-1-12 1.500.000 402.916 256.816 521.562 220.275 2.525.902 60.000 44.506 174.718 7.059.313 0 952.416 297.366 113.422 147.364 608.910 20.726 23.990 14.930.201

Verloop reserves 2012

Storting

0 0 0 120.000 0 357.627 0 40.000 22.952 733.603 0 0 0 36.905 179.759 0 5.150 0 1.495.996

Onttrekking Stand 31-12-12 0 1.500.000 0 402.916 0 256.816 0 641.562 0 220.275 0 2.883.529 0 60.000 0 84.506 0 197.670 0 7.792.916 0 0 0 952.416 0 297.366 0 150.327 0 327.123 0 608.910 0 25.876 0 23.990 0 16.426.197

Rente

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Verloop voorzieningen 2012

45.200.000

17.000.000

45.150.000 16.500.000

45.100.000 45.050.000

16.000.000

45.000.000 44.950.000

15.500.000

Voorzieningen

Reserves

44.900.000

15.000.000

44.850.000 44.800.000

14.500.000

44.750.000 44.700.000

14.000.000

1 januari

31 december

1 januari

31 december

94

TOTALEN THEMABEGROTING 2012 TOTAAL RESERVES PER THEMA x € 1.000

1.372

591 1.949


57

Heerenveen werkt

5.411

Heerenveen kiest voor leefbaarheid Heerenveen bevordert meedoen en ondersteunt Heerenveen stimuleert duurzaamheid

35.485


Stand per 1 junuari 2012 € 44.864.587

TOTAAL VOORZIENINGEN PER THEMA x € 1.000


1.903

Heerenveen werkt

2.713

0 Heerenveen kiest voor leefbaarheid

Heerenveen bevordert meedoen en ondersteunt

3.107

Heerenveen stimuleert duurzaamheid

7.059


147

Stand per 1 junuari 2012 € 14.930.201 Bron: IV3; begroting 2012

95

96

03. Overzicht van te verstrekken subsidies

97

98

Grootboek nummer

Func- Gesubsidieerde instellingen tie

530 530 530 530 530 530 530 530

Sport Heerenveens Skûtsje Samen onderweg Jeugdsport TSN Subsidie Breedtesport Sportverenigingen i.v.m. overdracht exploitatie Bijdrage verenigingen zelfwerkzaamheid Bijdrage verenigingen nutskosten

6.261.10 6.261.10 6.261.10 6.261.10 6.261.10 6.261.10 6.261.10 6.261.10

01 02 05 08 09 11 12 13

6.263.10 6.263.10

02 511 03 630

Eenmalige subsidies Bufferpot/projectsubsidies Participatie Jongeren

6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265,10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10 6.265.10

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15

510 511 541 541 560 511 540 540 540 540 580 580 580 630 630

Cultureel en recreatie Vereniging Openbare bibliotheek Ateliers Majeur Subsidie Museum Willem van Haren Huur H'veense School vm. Kunstruimte Bijdrage V.V.V. Heerenveen Heerenveense Kunstkring Sprookjescommissie Jubbega Sprookjescommissie Heerenveen Klokkencommissie Oudehorne Korpsen Subsidie Tomke Subsidie Afuk Programma adviesraad Raad van Kerken 4 mei herdenking 4 mei concerten

6.267.10. 6.267.10. 6.267.10. 6.267.10. 6.267.10. 6.267.10. 6.267.10.

01 02 03 04 05 06 07

630 630 630 630 630 630 630

Sociaal Cultureel Werk Subsidie Opbouwwerk Subsidie Jeugd- en jongerenwerk Subsidie Kinderwerk Subsidie Ouderenwerk Subsidie Vrijwilligerswerk Subsidie Omtinken Subsidie Algemeen

6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10 6.269.10

01 02 03 04 05 06 07 08 09 22 23 25

620 822 620 620 620 620 620 620 621 630 620 710

Maatschappelijke dienstverlening St. A.M.W. Zuid-Friesl., incl.Buro Soc. Raadslieden Subsidie woonconsumenten Subsidie COSBO Vakantiekampen Humanitas Stichting Slachtofferhulp Subsidie steunpunt De Barones Subsidie meldpunt huiselijk geweld Subsidie wet gem. Antidiscrimatie Stichting Vluchtelingenwerk Heerenveen Subsidie Expansiehal Jubbega Coördinatie vrijwillige thuis- en mantelzorg Kosten teamleider sociaal team

Begroting vorig dienstjaar

Begroting dienstjaar 2012

3.753 2.995 24.868 53.539 153.547 117.154 3.700 2.633 362.189

3.810 3.040 25.242 23.740 292.014 63.117 3.756 2.673 417.392

16.327 2.793 19.120

12.572 2.835 15.407

894.464 690.863 441.802 13.074 36.065 12.208 820 1.302 262 8.694 2.318 3.706 1.744 334 1.405 2.109.061

877.881 676.226 450.649 13.336 36.787 8.852 836 1.328 267 8.868 2.364 3.780 1.779 341 1.433 2.084.727

257.550 170.438 159.075 128.775 94.688 53.025 342.830 1.206.381

229.390 151.803 141.681 114.695 84.335 47.227 405.345 1.174.476

555.190 9.996 3.587 3.320 8.283 10.591 17.858 17.946 90.000 17.278 89.568 125.000 948.617

528.718 10.146 3.641 3.370 8.407 10.750 12.126 18.215 90.000 17.537 36.102 126.875 865.887

99

Grootboek nummer

Func- Gesubsidieerde instellingen tie

03 630 07 630 21 630

Jeugdwerk Vrijwillig Jeugd / Jongerenwerk Opvoedkundige ondersteuning Zomerspelweken Jubbega

01 02 03 07

650 650 650 650

Peuterwerk Kinderwoud De lytse Bearkes Pinokkio Stichting Caleidoscoop

6.290.10

03 480

Logopedie Preventieve logopedie

6.295.10 6.295.10 6.295.10 6.295.10

01 05 06 07

Volksgezondheid HvD Fryslan Integrale Jeugdgezondheidszorg: uitvoering beleid Uitvoeringskosten nota rondje gezondheidszorg Subsidie terminale zorg

6.332.10

15 002

Vergunningen, ontheffingen, vrijstellingen Stichting Centraal Bureau Fondsenwerving

6.230.30 6.230.20

17 721 10 721

Afvalinzameling Diversen, subsidie compostcontainer Subsidie regeling inzameling oud papier

6.275.10 6.275.10 6.275.10

6.277.20

710 710 710 710

Begroting vorig dienstjaar

Begroting dienstjaar 2012

1.771 31.921 2.619 36.311

1.798 9.400 2.658 13.856

167.454 19.711 31.886 102.948 321.999

169.966 20.007 32.364 104.492 326.829

34.049

34.560

1.329.160 71.899 1.080 648 1.402.787

1.345.718 72.977 1.096 658 1.420.449

524

560

2.081 88.324 90.405

2.112 54.551 56.663

6.531.443

6.410.806

100

04. Berekening EMU-saldo

101

102

Centraal Bureau voor de Statistiek Sector Financiën van de Overheid

Vragenlijst Berekening EMU-saldo Gemeente Heerenveen (0074)

Antwoordnummer 25000, 2490 XA Den Haag

Algemene gegevens: Gemeentenaam: Gemeentenummer: Jaar: Naam contactpersoon: Telefoon: E-mail:

Heerenveen 0074 2012 Akke Cloo 0513-617705 [email protected]

Bestandsnaam:

EMU120060074.XLS

Omschrijving

2011 x € 1000,-

Volgens realisatie tot en met sept. 2011, aangevuld met raming resterende periode

2012 x € 1000,-

Volgens begroting 2012

2013 x € 1000,-

Volgens meerjarenraming in begroting 2012

1

Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c)

1.730

343

345

2

Afschrijvingen ten laste van de exploitatie

6.346

6.034

6.145

3

Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie

1.418

1.496

4

Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd

2.085

2.798

5

Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen, die niet op de exploitatie zijn verantwoord en niet al in mindering zijn gebracht bij post 4

6

Desinvesteringen in (im)materiële vaste activa: Baten uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (tegen verkoopprijs), voor zover niet op exploitatie verantwoord

7

Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. (alleen transacties met derden die niet op de exploitatie staan)

8

Baten bouwgrondexploitatie: Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord

9

Lasten op balanspost Voorzieningen voorzover deze transacties met derden betreffen

10

Lasten ivm transacties met derden, die niet via de onder post 1 genoemde exploitatie lopen, maar rechtstreeks ten laste van de reserves (inclusief fondsen en dergelijke) worden gebracht en die nog niet vallen onder één van bovenstaande posten

11 a b

Verkoop van effecten: Gaat u effecten verkopen? (ja/nee) Zo ja wat is bij verkoop de verwachte boekwinst op de exploitatie?

Berekend EMU-saldo

2.962

3.369

ja

nee

4.040

ja

nee

5.075

ja

nee

3.528

Ruimte voor toelichting

103

104

05. Projecten grondbedrijf e.a.

105

106

BIJLAGE PROJECTEN GRONDBEDRIJF E.A. 2012

107

Inhoud 1.0

Algemene uitgangspunten Algemeen Boekwaarde Hoogte rentevoet Prijsstijging Risico‟s/weerstandsvermogen

2.0

Grondprijzen Algemeen Procedure/werkwijze Economische ontwikkeling

3.0

Resultaten exploitatieberekeningen Algemeen 3.1 Strategische gronden 3.2 In exploitatie genomen gronden 3.3 Niet in exploitatie genomen gronden 3.3.1 Geen kostprijs aanwezig 3.3.2 Kostprijsberekening aanwezig 3.3.3 Locaties met inbrengwaarde voor gebiedsontwikkeling 3.3.4 Particuliere grondexploitaties

4.0

Voorraad bedrijventerrein en woningbouw Algemeen Voorraad bedrijventerrein Voorraad kantoren Voorraad woningbouw

5.0

Financieringsbehoefte grondbedrijf

6.0

Algemene reserve en wenselijke omvang ARG

7.0

Samenvatting en conclusie

Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3

Projecten grondbedrijf Ontwikkeling toekomstige resultaten Overige fysieke projecten

108

1.0

Algemene uitgangspunten

Algemeen In deze Bijlage projecten wordt naast het presenteren van projecten in het grondbedrijf ook informatie gegeven over met grondbedrijf gerelateerde herstructureringsprojecten. Dit betreft projecten waarover al een besluit met betrekking tot uitvoering is genomen. In bijlage 3 worden deze projecten per thema gepresenteerd. Alvorens in te gaan op de resultaten van de diverse binnen het grondbedrijf geregistreerde complexen zal, wellicht ten overvloede, een aantal in de grondbedrijfsleer veel voorkomende begrippen nader worden toegelicht. Tevens zullen een aantal uitgangspunten (parameters), die van belang zijn voor de exploitaties, in deze paragraaf nader worden toegelicht. Contante waarde Veelvuldig komt de term contante waarde (cw) voor. In de grondexploitatieopzet worden kosten en opbrengsten in verschillende jaren geraamd. Kosten en opbrengsten uit verschillende jaren mogen niet zomaar bij elkaar worden opgeteld en/of afgetrokken. De kosten en opbrengsten worden onderling vergelijkbaar gemaakt door ze eerst terug te rekenen naar een zelfde peildatum (bijvoorbeeld startdatum). Boekwaarde Het begrip boekwaarde wordt ook wel aangeduid als geïnvesteerd vermogen. In principe heeft ieder complex van het grondbedrijf een geïnvesteerd vermogen. Een complex komt overeen met een (toekomstig) gedeelte van een combinatie van een ontwikkelingsplan (project) of bestemmingsplan. Indien er kosten worden gemaakt, dan neemt het geïnvesteerd vermogen toe. Het geïnvesteerd vermogen neemt weer af wanneer er opbrengsten worden gerealiseerd. Bijvoorbeeld bij een plan als Skoatterwâld, waar nu de “kosten voor de baten uitgaan” is er sprake van een toename van geïnvesteerd vermogen. Als er aan het eind van een exploitatieperiode van een complex meer opbrengsten dan kosten zijn gerealiseerd, ontstaat er een voordelig saldo. Het geïnvesteerd vermogen wordt dan negatief weergegeven. Een niet kostendekkende grondexploitatie ontstaat wanneer de kosten niet volledig door de grondopbrengsten worden gecompenseerd. Er ontstaat dan een tekort (nadelig saldo), waardoor het geïnvesteerd vermogen positief blijft. In deze gevallen dient voor het tekort een aanvullende dekking te worden gevonden. In deze bijlage zal het begrip “boekwaarde” gehanteerd worden, waarbij een positieve boekwaarde betekent dat er op dat moment meer kosten dan opbrengsten zijn gerealiseerd, een negatieve boekwaarde houdt in dat op dat moment meer opbrengsten dan kosten zijn gemaakt. De boekwaarden zoals die in deze bijlage projecten opgenomen zijn betreffen de werkelijke waarden per 1 januari 2011. Hoogte van de rentevoet Bij de opstelling en herziening van exploitatieopzetten speelt de rentefactor (renteverlies/rentewinst) een belangrijke rol. Uitgangspunt is dat de grondexploitaties over de boekwaarde een rente krijgen toegerekend. De hoogte van deze rente is afhankelijk van de gemiddelde rente van de BNG die geldt bij 10/15 jaar vaste geldleningen. In de calculatieopzet van grondexploitaties wordt voor uitgaven en ontvangsten binnen de exploitatieperiode gerekend met een (project)rente van ca. 4%. Deze projectrente wordt jaarlijks herzien voor het toepassen in de grondexploitaties.

109

Prijsstijgingen/indexering De exploitatieberekeningen zijn doorgerekend op basis van een dynamische eindwaarde berekening. De term “dynamisch” betekent dat in de exploitatieopzetten rekening is gehouden met kosten- en opbrengstenstijgingen als gevolg van inflatie. In de huidige berekeningen wordt voor kostenstijging een percentage van 2% aangehouden, dit percentage volgt het actuele inflatiecijfer. Gelet op de exploitatieduur van grondexploitaties en de neerwaartse beweging van woningprijzen wordt het percentage voor opbrengsten niet verhoogd om aansluiting met de woningmarkt te houden. Het percentage voor opbrengststijging blijft ongewijzigd op 1,5%. Het is juist heel onzeker of de geraamde grondopbrengsten de komende jaren het inflatiecijfer kunnen blijven volgen. Door de economische crisis met dalende woningprijzen en de toename van strengere eisen bij hypotheekverstrekking zullen de grondprijzen nauwelijks stijgen of in het ergste geval zelfs afnemen. Jaarlijks worden de parameters van prijsstijging beoordeeld met de marktontwikkelingen en daarmee actueel gehouden in de berekeningen. Risico’s/weerstandsvermogen Een risico is een kans op manifestatie van een gebeurtenis met een bepaald gevolg. Binnen het grondbedrijf gaat bij planontwikkeling en realisatie veel geld om. De gevolgen van het daadwerkelijk optreden van de risico‟s kunnen dan ook zeer groot zijn. De risico‟s rondom planontwikkeling zullen zich hoofdzakelijk voordoen bij de markt, kosten en politiek. Vooral bij marktrisico kunnen de gevolgen groot zijn, wanneer de mogelijke verwachtingen niet uitkomen en de grond niet in de gewenste functie of fasering kan worden uitgegeven. Daarnaast kan er ook een zogenaamde negatieve correlatie bestaan tussen de verschillende projecten. In het geval een locatie of plan versneld wordt uitgegeven (woningbouw) dan kan dat voor andere plannen negatieve gevolgen hebben op de uitgifte. Aan de kostenkant bij plannen blijft de post planontwikkeling onzeker door het optreden van niet voorziene zaken zoals wijziging regelgeving, inspraak van burgers en bedrijven en marktomstandigheden. Politieke risico‟s betreffen met name keuzes met betrekking tot ontwikkelingen waarbij de algemene inzichten op langere en of kortere termijn wijzigen onder invloed van de gevoerde politiek. Met de aanwezigheid van risico‟s is het van belang de financiële positie van het grondbedrijf gezond te houden. Een belangrijk begrip bij de bepaling van de financiële positie is het weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen is de relatie tussen weerstandcapaciteit, zijnde de middelen waarover het grondbedrijf beschikt en de risico‟s waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen of verzekeringen zijn afgesloten. Het weerstandsvermogen is van belang voor het bepalen van de gezondheid van de financiële positie. In het hoofdstuk algemene reserve grondbedrijf wordt nader ingegaan op de gewenste buffer om mogelijke risico‟s af te dekken.

110

2.0

Grondprijzen

Algemeen De gemeente Heerenveen hanteert op dit moment zoveel mogelijk marktgerichte prijzen voor uitgifte van de grond. Naast marktbenadering differentieert zij haar prijzen naar functie /bestemming (uitgiftecategorieën) van de grond. Het prijzenbeleid is in de nota grondbeleid vastgelegd. B&W stelt binnen de algemene voorwaarden voor verkoop en uitgifte de prijzen vast. De kostprijs van de grond speelt geen of nauwelijks een rol meer bij de prijsbepaling. Er wordt inzicht verschaft in de verschillende prijzen, wanneer een (herziene) grondexploitatie aan de Raad wordt aangeboden voor vaststelling. De werkwijze van de toegepaste grondprijzen in grondexploitaties worden hier nader toegelicht. Procedure/werkwijze Wanneer een bestemmingplan door de raad wordt vastgesteld dan wordt eveneens de bijbehorende grondexploitatie aangeboden. In deze exploitatie is de bandbreedte van de grondprijs behorend bij de functie weergegeven, waarbinnen de uitgifteprijs kan variëren. Indien door een ingrijpende wijziging van het plan of de marktsituatie een exploitatie niet meer actueel is dan krijgt de raad een herziene exploitatie aangeboden voor vaststelling. In deze opzet zijn dan de grondprijzen van de functies eveneens bijgesteld. Het is ongewoon om voor commerciële functies een grondprijs vast te stellen die overal dezelfde waarde vertegenwoordigd in ruimtelijke plannen. Grondprijzen worden niet alleen door de functie maar ook in belangrijke mate bepaald door voorwaarden uit het bestemmingsplan en het beeldkwaliteitplan. Het toepassen van een standaardprijs levert in dat geval geen marktconforme verkoopwaarde op voor de verschillende locaties. Daarom worden grondprijzen alleen voorgesteld in de grondexploitatie, omdat zij daar direct zijn afgestemd met de locaties binnen het plan. Naast een marktbenadering wordt de prijs van de grond ontleend aan de functie/bestemming die op de grond wordt gerealiseerd. Voor de bepaling van deze grondprijzen of opbrengsten in grondexploitaties worden voor de functies de volgende verschillende methoden toegepast: 1. Toepassen van de Grondquote, de grondwaarde wordt uitgedrukt in een percentage van de totale stichtingskosten van het bouwobject. Het percentage loopt op met de toename van de stichtingkosten. 2. De residuele grondwaardemethode, waarbij de grondprijs(per m2 bvo) wordt bepaald door de vrij op naam prijs van het te realiseren vastgoed te verminderen met de bouwen bijkomende kosten; 3. Vaste prijzen per kavel aangepast aan de specifieke situatie(veelal maatschappelijke doeleinden); 4. Minimale m2-prijzen afgestemd op de locatie en typologie van de op te richten woningen/bedrijven; 5. Vaste m2-prijzen afgestemd aan de specifieke situatie.

111

Hieronder worden de verschillende methoden schematisch weergegeven. Functie van de grond sociale woningbouw projectmatig bouw particuliere bouw bedrijventerreinen kantoren commerciële voorziening niet commerciële voorziening groenstroken nutsvoorziening

grondquote

residueel

vaste kavelprijs

minimum m2 prijs

vaste m2 prijs

x x o o x x

o x x o o x X x

x standaard methode o optionele methode Economische ontwikkeling De Nederlandse economie groeit naar verwachting in 2012 met 1¾% volgens het CPB (juni raming 2011). De verkoopprijzen voor woningen zijn het afgelopen jaar weer verder gedaald. De grootste prijsdaling deed zich voor in Friesland met 3,7 procent. Ook het aantal transacties is tussen nu en juni vorig jaar teruggelopen met ca.-10% (361 transacties minder), landelijk komt deze daling zelfs op -12,5 procent (bron: CPB). De recente (prijs)ontwikkelingen op de huizenmarkt leiden tot de nodige onzekerheid voor kopers. Voor veel kopers is een eigenhuis het grootste financiële bezit en kleine waardestijgingen- of dalingen hebben dan ook grote invloed op hun vermogenspositie. Naast vermindering van vermogenspositie, onzekerheid over de koopkracht en aanscherping van de financieringsmogelijkheden nemen de kopers van woningen dan ook een afwachtende houding aan. De krimp in investeringen van bedrijfsgebouwen blijft dit jaar naar verwachting aanhouden. De vastgoedsector heeft nog altijd te kampen met leegstand van kantoor- en bedrijfsruimten die resulteerde na forse investeringen voorafgaand aan de crisis. Verder is de interne benutting van de kantoor- en bedrijfsruimten binnen organisaties gedurende economische crisis teruggelopen Beslissingen om te investeren in nieuwe bedrijfsgebouwen worden doorgaans pas genomen wanneer alle seinen op groen staan en dat is bepaald nog niet het geval. Voor het grondbedrijf is het gevolg dat sommige projecten later of niet van start gaan en reeds gestarte projecten zullen een langere doorlooptijd kennen. Ook specifieke marktprijzen zullen om een aanpassing vragen. Juist nu de woningprijzen niet verder stijgen, kunnen de verwachte grondopbrengsten verder onder druk komen te staan. Daartegen nemen de productiekosten van bouwgrond een hoger prijspeil aan. Mede onder invloed van de gestegen olieprijs loopt de geraamde inflatie op tot 2¼%. Naast de negatieve gevolgen van de economische conjunctuur kan op de lange termijn ook de demografische ontwikkeling de marktprijzen van Heerenveen beïnvloeden. In deze situatie wordt verwacht dat de afzet op termijn zal verminderen en het ontstane ruime aanbod in de regio de marktprijs ongunstig kan beïnvloeden.

112

3.0

Resultaten exploitatieberekeningen

Algemeen Binnen het grondbedrijf bestaan een groot aantal projecten (complexen). Om een duidelijk onderscheid te maken in het type project, risico en status is een hoofdindeling gemaakt van de verschillende complexen op basis van de plannen die worden ontwikkeld. De projecten kunnen in drie hoofdgroepen worden verdeeld: o Strategische gronden o In exploitatie genomen gronden o Niet in exploitatie genomen gronden In Bijlage 1 “projecten grondbedrijf” zijn de projecten van het grondbedrijf weergegeven met het geïnvesteerd vermogen(boekwaarde) per 1 januari 2011, waar mogelijk met een prognose van het resultaat en einddatum van de exploitatie. Strategische gronden Bij strategische gronden is geen kostprijsberekening aanwezig. Het betreft hier gronden en opstallen die aangekocht zijn als strategische aankopen ten behoeve van mogelijke toekomstige planontwikkeling, dan wel om een ongewenste planontwikkeling tegen te gaan. In exploitatie genomen gronden Voor in exploitatie genomen gronden is een kostprijsberekening door de raad vastgesteld. De ontwikkeling van deze gronden is in uitvoering naar de gewenste bestemming. Niet in exploitatie genomen gronden Dit zijn gronden met of zonder een kostprijsberekening die nog niet zijn vastgesteld door de raad. De toekomstige functies van deze gronden is meestal globaal bekend. Naast de inbrengwaarde van gronden of panden voor gebiedsontwikkeling vallen ook particuliere exploitaties onder deze groep Deze hoofdgroep ziet er als volgt uit: o Plannen of locaties met kostprijsberekening o Plannen of locaties zonder kostprijsberekening o Locaties met inbrengwaarde voor gebiedsontwikkeling of herstructurering o Particuliere grondexploitaties 3.1

Strategische gronden

Onder strategische gronden zijn de volgende complexen ondergebracht Strategische gronden Klaverblad noord Leeuwarderstraatweg Toelichting per complex 3.1.1. Strategische Gronden In dit complex zijn de verworven gronden geadministreerd die buiten het plangebied liggen van het geplande bedrijventerrein Klaverblad Noord Oost. In de Integrale Visie Heerenveen-Skarsterlân zijn deze gronden eerder als zoekgebied aangewezen voor grootschalige dagattracties.

113

Naam Strategische gronden Agrarische waarde Voorziening 2010 Tekort

Boekwaarde 1-1-2011

€ 3.158.833 € 970.790 € 2.100.000 € 88.043

Grondoppervlak 298.705 m2

Prijs/m2 € 10,57 € 3,25

Met de huidige inzichten over dagattracties is het duidelijk geworden dat een realisatie van deze functie hier financieel economisch niet meer haalbaar is. Voor ontwikkeling van deze gronden zijn geen alternatieve bestemmingen aanwezig om als kostendrager te dienen voor de boekwaarde. De boekwaarde blijft afgewaardeerd tot agrarische waarde. Door bijschrijving van de jaarlijkse rente zal de getroffen voorziening toenemen. 3.1.2 Klaverblad Noord Betreft een bedrijvengebied ten noorden van de rijksweg A7 en ten westen van de A32. Er zijn voor dit gebied geen directe plannen. Op termijn worden hier wel ruimtelijke ontwikkelingen verwacht. In het gebied is een tracé gepland voor de spoorlijn Heerenveen – Groningen, een zoekgebied voor een windenergiepark en een tracé 380 kV-lijn van Tennet. Van het gebied bedraagt de netto uitgifte ca. 13 ha. De overige gronden in het gebied vormen een bos/groenbuffer langs de rijksweg A32. Naam Klaverblad Noord

Boekwaarde 1-1-2011

€ 1.217.237

Grondoppervlak 130.800 m2

Prijs/m2 € 9,30

Over de gronden wordt jaarlijks rente bijgeschreven. 3.1.3 Leeuwarderstraatweg Deze gronden zijn gelegen aan de oostzijde van de Leeuwarderstraatweg. Op deze gronden is eerder de functie wonen en werken gepland. Wanneer deze bestemmingen er niet komen, dan zal de oorspronkelijke bestemming worden gehandhaafd. De grond wordt dan afgewaardeerd naar agrarische waarde, er treedt dan een verlies op van ca. € 350.000. Naam Leeuwarderstraatweg

Boekwaarde 1-1-2011

€

429.900

Grondoppervlak 22.470m2

Prijs/m2 € 19,14

Over de gronden wordt jaarlijks rente bijgeschreven. 3.2

In exploitatie genomen gronden

Onder in exploitatie genomen gronden zijn de volgende complexen ondergebracht: Heerenveen Oost (stadiongebied) Heerenveen Oost (woningen NO) Skoatterwâld Stationsgebied eo Jubbega zuid IBF (Internationaal Businesspark Friesland) Tjalleberd de Eide Industrieterrein Kanaal Bedrijventerrein Kavels Heidemeer + Heidemeer bufferzone Nieuwehorne Herontwikkeling Fedde Schurerplein Herontwikkeling SBO Falkenaweg Dubbele regel

114

3.2.1 Stadiongebied (Heerenveen Oost) Voor het Stadiongebied is in december 2007 een bv/cv opgericht, waar de gemeente samen met BNG GO (Bank Nederlandse Gemeenten Gebiedsontwikkeling) in participeren. Gelet op de samenwerkingsconstructie en de beperkte inbreng van eigen vermogen door de participanten, zullen eventuele risico‟s nagenoeg volledig voor de gemeente komen. De bouwgrond wordt na behoefte tegen kostprijs geleverd aan de grondexploitatie bv/cv. Conform afspraak worden na 2012 de overige gronden van het stadiongebied door de grondexploitatie bv/cv overgenomen. De kantoorfasering in de grondexploitatie was eerder tot 2018 geraamd op 3500m2 bvo per jaar. Echter vanaf 2009 is de afzet sterk teruggelopen en zelfs tot stilstand gekomen als gevolg van de economische crisis. In de bijgestelde opzet wordt het herstel van kantorenuitgifte pas verwacht na 2015. Naast de gewijzigde fasering van het bouwprogramma is ook onderzoek gedaan naar marktwaarde van de grond. Uit een taxatie van een erkent taxatiebureau blijkt dat de reële marktwaarde van de grond veel lager is dan de huidige boekwaarde. De actuele grondexploitatie (opzet 1) heeft na verwerking van de fasering en herwaardering van de grond een financieel tekort van € 6.700.000. Het resultaat van de grondexploitatie kan gunstig uitpakken, wanneer spoedig wordt besloten tot invulling met de nieuwbouw van Thialf in het plangebied. Indien deze variant haalbaar wordt door voldoende steun van rijk en provincie dan kan een definitief besluit worden genomen voor nieuwbouw. Een belangrijk deel van de braakliggende gronden ten noorden van de Atalantastraat worden dan benut voor de nieuwbouw. Bij start nieuwbouw Thialf in 2014 vermindert het tekort van de grondexploitatie tot € 5.800.000 (opzet 2). Naam 1 2 2a

Stadiongebied Stagnatie bouwprogramma Stadiongebied realisatie Nieuw Thialf Stadiongebied Realisatie Nieuw Thialf met spin-off effect

Boekwaarde 01-01-2010 € 14.445.000

Resultaat ncw 1-1-2011 - € 6.700.000

€ 14.445.000

- € 5.800.000

€ 14.445.000

- € 5.300.000

Het kiezen voor nieuwbouw van Thialf in het plangebied kan leiden tot een gunstige ontwikkeling van de overige gronden (spin-off) binnen het plangebied, waardoor het tekort op de grondexploitatie waarschijnlijk verder vermindert tot ca. € 5.300.000 (opzet 2a). Voor het verwachte verlies van € 5.300.000 bij het doorgaan van Thialf wordt een voorziening getroffen ten laste van de gemeentebegroting. De grondexploitatie van het stadiongebied blijft hiermee financieel sluitend. In 2012 zullen de bouwactiviteiten in het gebied in een beperkte mate opstarten. De woningcorporatie Accolade gaat een woonproject bouwen met ca. 55 appartementen, waaronder 16 zogenaamde Focuswoningen.

115

Conclusie Gelet op de onzekerheden rond de grondexploitatie en financiële dekking met toekomstig dividend van Sportstad heeft u reeds in de V&P-nota een bedrag van € 5.100.000 beschikbaar gesteld voor de afwaardering van de boekwaarde. In de huidige berekening is het tekort echter opgelopen tot € 5.300.000 en stellen wij u € 200.000 beschikbaar te stellen en hiermee het restant af te waarderen. Hiermee wordt verwacht dat de grondexploitatie financieel sluitend blijft bij uitvoering van nieuwbouw van Thialf en wordt er niet geanticipeerd op dekking uit toekomstig dividend van Sportstad. De huidige exploitatie bevindt in een stadium waar weinig sturingsmogelijkheden zijn, omdat bijna alle geplande investeringen al zijn gerealiseerd in het gebied. 3.2.2. Woningen NO (Heerenveen Oost) Het plangebied ligt ten westen van de Weinmakker en ten noorden van de KR. Poststraat. Het gebied ligt deels in een geluidsgevoelige zone van de rijksweg A32, waardoor uiteindelijk slechts een plangebied van 12,4 ha beschikbaar is voor woonfuncties. De boekwaarde bedraagt ca. € 7.500.000. Uit een gemaakte capaciteitsberekening van het plangebied is afgeleid dat hier ca. 210 woningen kunnen worden gebouw. De huidige financiële verkenning is opgezet met het genoemde aantal woningen. Het woningprogramma bestaat voor 30% uit sociale en goedkope woningen, de overige woningen vallen onder middel duur en dure koop. Het definitieve programma is afhankelijk van een nog op te stellen ruimtelijke en economische structuurvisie voor de zone langs de rijksweg A32. De huidige stagnatie van de woningproductie in andere plannen heeft gevolgen voor dit gebied, waardoor realisatie waarschijnlijk pas na 2021 plaats vindt. Naam Verkenning woningen NO d.d. mei 2011 Bouwlocatie JJI het Poortje Voorziening 2009 Totaal exploitatie

Boekwaarde 1-1-2011

€ 7.482.000

Resultaat cw -/- € 1.000.000

- € 2.753.000

€ 4.729.000

nihil -/- € -/- €

700.000 300.000

Door bijschrijving van rente over de boekwaarde wordt het eindresultaat van de exploitatie op een tekort van € 1.900.000 geraamd. Wanneer dit verwacht resultaat contant wordt gemaakt, dan komt dit overeen met een tekort van € 1.000.000. Hiervan is reeds € 700.000 afgedekt d.m.v. een dotatie aan de voorziening. Aan de noordzijde van het plangebied ligt de bouwlocatie van JJI het Poortje. De reeds ontvangen grondopbrengst van de geleverde bouwgrond is verantwoord op complex Woningen NO. Waardoor de boekwaarde van het complex is verlaagd tot € 4.700.000. De locatie krijgt een directe verkeersontsluiting op de Weinmakker. Voor de bouw van het complex zullen de aanwezige sportvelden worden verplaatst naar de noordzijde van het gebied. Bij realisatie van het complex wordt de ontsluiting van de school eveneens gewijzigd. Herverkaveling van het gebied geeft mogelijkheden om extra woningen te realiseren. Realisatie van het bouwplan kan budgetneutraal uitgevoerd worden. De geplande bouw van het complex is afhankelijk van de uitvoering van het rijksbeleid. Wanneer realisatie van deze voorziening komt te vervallen dan gaat de grond weer terug naar de gemeente met terugbetaling van de ontvangen grondopbrengst.

116

3.2.3 Skoatterwâld Actualisering In de oude exploitatieopzet was al rekening gehouden met halvering van de woningproductie tot 2012 door de huidige economische crisis. Met kennis van huidige stand van zaken is het de verwachting dat de woningproductie na 2011 nog niet zal herstellen. Door de beperkte vraag en het ruime aanbod van andere projecten in Heerenveen zal de afzet van nieuwbouwwoningen in Skoatterwâld achter blijven op de prognose. Analyse van recente afzetcijfers toont aan dat de huidige voorraad aan bouwterrein in de 2e planfase en de middenzone voldoende is om nog enkele jaren aan de vraag te kunnen voldoen. Het bouwrijpmaken van de 3e planfase kan dan ook voorlopig worden uitgesteld. Voorbereiding van deze fase gaat wel door om bij een wijziging van de marktvraag snel te kunnen reageren. Door temporisering van de investeringen wordt het renteverlies voor de grondexploitatie beperkt. Met de huidige stagnatie van woningafzet en een kostenstijging van 1,5% lijdt de grondexploitatie een verwacht verlies van ca. € 2.600.000. Het resultaat verandert van € 1.900.000 overschot naar een tekort van € 700.000 (zie tabel berekening 2). Nr

Grondexploitatie

Boekwaarde

1

Grondexploitatie conform bijlage projecten 2011 Uitstel realisatie planfase 3 tot 2016 Wijziging kostenstijging 1,5%->2%

2 3

€ 42.433.000

Verwacht Resultaat op eindwaarde - € 3.500.000

Contante waarde per jan -€ 1.900.000

€ 43.847.000

€ 1.540.000

- € 700.000

€ 43.847.000

€ 3.310.000

- € 1.640.000

Toelichting boekw 31/12/09 contante waarde 1-1-2010 boekw 31/12/10 contante waarde 1-1-2011 mogelijke maatregelen voor een sluitend resultaat of kleiner tekort zijn in onderzoek

Bij toepassing van een actuele kostenstijging van 2% neemt het tekort verder toe tot € 1.600.000. Momenteel wordt naar mogelijkheden gezocht op welke wijze het tekort kan worden verminderd. In 2012 komen we met voorstellen om het tekort te verminderen. Hierover zal de raad separaat worden geïnformeerd. Met de geplande wegenstructuur evenwijdig langs de rijksweg A32 gaat een deel van het woningprogramma in het westelijk deel van het plangebied verloren. In dit deel zullen de huidige plannen worden herontwikkeld om de gewenste parallelstructuur A32 mogelijk te maken. De gederfde grondopbrengst ad. € 1.360.000 van het verloren programma komt ten laste van project parallelstructuur A32. Realisatie woningprogramma Volgens de huidige plannen moeten nog ca. 1.080 woningen gerealiseerd worden. De plancapaciteit is teruggelopen van 2.350 naar ca. 2.200 woningen door omzettingen van het woningprogramma en planaanpassingen. In 2010 zijn aan projectontwikkelaars en particulieren ca. 45 bouwkavels verkocht. Door vertraging in de afzet is het de verwachting dat de exploitatieperiode toeneemt tot 2028. jaar woningbouw

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 52

52

59

58

61

80

87

92

88

105

95

105

59

60

2025 21

2026 2027 2028 2

2

2

Verwerving In Skoatterwald Oost zijn aankopen gepland om de gewenste parkzone te kunnen realiseren. Gelet op de huidige temporisering van investeringen zal deze grondverwerving voorlopig nog niet worden gerealiseerd.

117

Financieringsbehoefte Skoatterwâld De huidige boekwaarde van Skoatterwâld bedraagt bijna € 44.000.000. Op eindwaarde (2028) bedraagt de financieringsbehoefte nog steeds ruim € 3.000.000. Dit resultaat komt overeen met een tekort van € 1.600.000 op contante waarde.

mln euro

Financieringsbehoefte 50 40 30 20 10 0

exploitatieperiode

Gezien de lange looptijd van de exploitatie (ca. 18 jaar) zullen besluiten met financiële consequenties goed moeten worden afgewogen daar zij een belangrijke invloed hebben op het eindresultaat. Het grootste aandeel van de grondopbrengsten zijn nog niet gerealiseerd of nog heel onzeker, zodat de exploitatie veel aandacht blijft opeisen. Conclusie De geactualiseerde grondexploitatie heeft een financieel tekort van € 1.600.000. Momenteel worden er maatregelen onderzocht om het financieel tekort te verkleinen. In 2012 komen we met voorstellen om het tekort te verminderen. Hierover zal de raad separaat worden geïnformeerd. Het mogelijk opstarten of vervroegen van nieuwe bouwlocaties (bijv. binnenstedelijk herontwikkeling) met een concurrerend bouwprogramma zullen de afzet en daarmee het financieel resultaat van Skoatterwâld nadelig beïnvloeden. Zolang de woningmarkt niet herstelt zal het een zeer moeilijke opgave worden om het financieel tekort weer omlaag te brengen. 3.2.4 Stationsgebied e.o. Het Stationsgebied e.o. is als plan eerder vastgesteld in het Masterplan Stationsgebied en bestaat uit de deelplannen oost en west gescheiden door de spoorlijn. De afgelopen jaren is in het oostelijk deel een programma gerealiseerd bestaande uit nieuwe kantoren, woningen en inrichting van het openbaargebied. In West hebben zich nog geen ruimtelijke ontwikkelingen voorgedaan. Naam Stationsgebied e.o.

Boekwaarde 1-1-2011

€ 665.000

Resultaat ncw nihil

Oostelijk-plangebied Het wooncomplex aan het voorplein is opgeleverd en het openbaargebied rondom het gebouw en het voorplein is heringericht. Het wooncomplex ondervindt de nadelige gevolgen van economische crisis. De afzet van appartementen in het wooncomplex verloopt traag. Langs het NS-spoor zijn nog drie kantoorblokken gepland met totaal 7.500 m2 bvo. De uitgifte van deze kantoren is gepland in 2014 Westelijk-plangebied De nog te ontwikkelen kantoren met 7.500 m2 vloeroppervlak en de daarbij behorende herinrichting van het P+R parkeerterrein zijn in 2015 en later gepland. De herinrichting van het gebied is nodig om een optimale ruimtelijke inrichting te verkrijgen.

118

De mogelijke afzet van deze kantoren staat sterk onder invloed van de kantorenontwikkeling in het stadiongebied langs de A32. Door de huidige vastgoedcrisis wordt niet verwacht dat het stationsgebied voor 2016 tot ontwikkeling zal komen. 3.2.5 Jubbega Zuid Het programma in de grondexploitatie Jubbega Zuid is bijna geheel gerealiseerd. In dit complex is nog ca. 1.200 m2 grond aan de Kamperfoelie beschikbaar voor uitgifte. De kosten voor het project zijn gerealiseerd. Naam Jubbega zuid

Boekwaarde 1-1-2011

- € 40.000

Resultaat cw - € 180.000 voordelig

De bouwgrond ligt in de nabijheid van de Expansiehal en kan indien gewenst bij de herontwikkeling van de Expansie worden betrokken. De uitgifte van deze grond wordt uitgesteld totdat meer duidelijkheid bestaat over de ontwikkelingen van het project De Kompanije Jubbega Hoornsterzwaag. Het terrein is tijdelijk in gebruik als speelterrein, totdat het schoolplein bij de Kompanije Jubbega is opgeleverd. 3.2.6 IBF Het bedrijventerrein ligt direct langs de rijksweg A7. Het gebied heeft een oppervlak van 240 ha, waarvan ca. 152 ha bestemd is voor netto bedrijventerrein of uit te geven grond. Het plan bestaat uit twee deelgebieden IBF I en IBF II. Deelgebied IBF I wordt ontwikkeld door een Commanditaire Vennootschap. Het grondbedrijf ontwikkelt zelf IBF II en rapporteert hierover in haar jaarverslag. Voor IBF I is alleen de gemeente de vennoot in de cv/bv constructie, dit na terugtreding van provincie Friesland. De komende jaren blijft deze constructie gehandhaafd totdat juridische/financiële termijnen zijn verlopen. Actualisering Tussen de cv/bv en het grondbedrijf is in 2010 een formele grondoverdracht van ca. 12,4 ha afgerond, waarmee de toekomstige gronduitgifte en uitvoering van de exploitatie is vereenvoudigd. In 2010 zijn twee langlopende werken op het bedrijventerrein definitief afgerond. De kostentoerekening van de werken tussen IBF1 en IBF2 heeft plaats gevonden. De werken hadden voornamelijk betrekking op het bouwrijpmaken van terreinen, wegenaanleg en nutsvoorzieningen. Met het gereed melden van de werken is de kostenraming met ca. € 400.000 naar beneden bijgesteld. Programma/grondgebruik Tabel programma/grondgebruik Plangebied Bufferzone Bruto bedrijventerrein Openbare ruimte w.o. Wegen en water Gronduitgifte (netto)

IBF I ha 78,1 9,0 69,1

IBF II Ha 162,0 47,0 115,0

IBF ha 240,1 56,0 184,1

12,9 56,2

19,1 95,9

32,0 152,1

Afzet Voor de afzetprognose is het groeiscenario aangehouden van de bedrijventerreinvisie, met aanpassing van de eerste jaren tot 2014 en de jaren na 2019. De eerdere aangehouden halvering van gronduitgifte tot 2011 is nu doorgezet tot 2014. De markt en cashflow van grondopbrengsten heeft in 2010 nog geen verbetering getoond. Ook de gronduitgifte van het duurzaamheidspark (voormalig SCI complex) ondervindt een

119

vertraging door de crisis. Het exploitatiejaar 2012 vormt daartegen een uitzonderling door de recent gesloten grondverkoop voor realisering van een distributiecentrum. Voor de periode na 2019 wordt weinig vraag naar bedrijventerrein verwacht. In deze periode zal de uitbreidingsvraag volgens de huidige prognoses nauwelijks van betekenis zijn. Er is dan alleen nog sprake van een vervangingsvraag en een bovenregionale vraag. Tabel afzetprognose toelichting

totaal 2010 2011 2012 13 14

15

16

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32

2,5 3,5 3,6

ha IBF I deelgebied

24,5

2,0

2,0

0,7 0,7 3,5

3,5

2,5

IBF II deelgebied

78,8

0,5

0,5 11,5 0,0 3,9

4,9

5,9

IBF II div.lokaties

7,6

IBF II duurz.park

9,2

aandeel ibf minus

120,1

4,1 4,5 4,0 4,9 2,1 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,0 1,8 1,7 1,6 1,6 0,9

1,0 1,0 1,8

2,5

1,8

1,8

1,8

2,5 13,2 1,7 9,2 10,2 10,2 10,2 9,7 9,2 6,5 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0 2,0

overige bedr.terr.

Middels de jaarlijkse update van de exploitatie wordt de vinger aan de pols gehouden om de prognose bij te stellen. Exploitatieresultaat In de tabel afzet en verwacht resultaat zijn de verschillende grondexploitaties weergegeven. Hierin wordt een overzicht gegeven van het resultaatverloop en de aansluiting naar een nieuw verwacht exploitatieresultaat. Deze tabel geeft een overzicht van de resultaten bij gewijzigde kostenstijging en afzet weer. Opzet nr. 3 geeft het resultaat van de grondexploitatie weer na aanpassing van de gereedkomende werken en realisering van het distributiecentrum (11,5 ha) in 2012. Tabel afzet en verwacht resultaat nr

Verwachte afzetprognose na 2019

1

12 ha

2

4 ha

3

3ha

Grondexploitatie

Grondexpl. conform Bijlage projecten 2011 Grondexpl. Conform Nota V&P Geactualiseerde grondexploitatie bijlage projecten 2012

Jaar versie

2010

Contante waarde in € (miljoen) 1-1-2010 kostenstijging 1,5% € 3,7

Contante waarde in € (miljoen) 1-1-2011 kostenstijging 2,0% € 4,35 tekort

2010

€ 5,1

€ 5,95 tekort

2011

n.v.t.

€ 4,30 tekort

Volgens de actuele grondexploitatie is per 1 januari 2011 nog ca. 119 ha beschikbaar voor gronduitgifte Het verwachte exploitatieverlies van IBF II wordt gedeeltelijk gecompenseerd door het resultaat van IBF I. De eerder gedane investeringen in deelplan IBF II en de stagnatie bij gronduitgifte maken een sluitende exploitatieberekening niet mogelijk. Na aanpassing van de afzetprognose na 2019 laat de exploitatie een financieel tekort zien van ca. € 4.300.000. Met inzet van de getroffen voorziening van € 3.700.000 blijft nog een restant tekort over van ca. € 600.000.

120

Naam

Boekwaarde 1-12011 € 1.570.000 € 30.438.000

IBF I cv/bv IBF II Voorziening 2009/2010 totaal

€ 32.008.000

Resultaten cw -/- € 5.830.000 € 10.150.000 € 4.320.000 tekort -/- € 3.700.000 -/- € 620.000 tekort

Conclusie Daar het financieel tekort van de exploitatie is toegenomen tot € 4.300.000 door de neerwaartse bijstelling van de afzetprognose moet de voorziening met ca. € 600.000 worden verhoogd tot € 4.300.000. In 2012 komen we met voorstellen om het tekort te verminderen. Met de verkregen informatie van de gereed komende werken wordt onderzocht of de kostenraming naar beneden kan worden bijgesteld. In het onderzoek zal ook de verkaveling en wegenstructuur nader worden geactualiseerd. 3.2.7 Tjalleberd de Eide Het plangebied ligt ten noorden van de Aengwirderweg achter het brandweergebouw. De plancapaciteit van het plangebied bedraagt ca. 70 woningen, waarvan ongeveer 25% in de sociale en goedkope bouw worden gerealiseerd. In 2010 is gestart met het bouwrijpmaken. Het bouwrijpmaken van het terrein wordt gefaseerd uitgevoerd afhankelijk van de marktvraag. Naam Tjalleberd de Eide

Resultaat cw € 570.000 voordelig

Boekwaarde 1-1-2011

€ 2.394.000

In 2011 wordt gestart met de bouw van projectwoningen en particuliere kavels. In de exploitatieopzet is gerekend met een uitgifte van ongeveer 7 woningen per jaar. Verwacht wordt dat het terrein na 13 jaar volledig is uitgegeven. De boekwaarde zal uiteindelijk na 2022 een voordelig saldo tonen. 3.2.8 Industrieterrein Kanaal Dit bedrijventerrein met ca. 58 ha netto uitgeefbaar terrein is in 2011 geheel gerealiseerd. Naam

Boekwaarde 1-1-2011

-/- € 142.000

Resultaat cw -/- € 600.000 voordelig

Het eindresultaat wordt verrekend in jaarrekening 2011. 3.2.9 Bedrijventerrein De kavels Dit bedrijventerrein met ca 57 ha. netto uitgeefbaar terrein is bijna geheel gerealiseerd. Er zijn geen direct beschikbare kavels meer aanwezig voor vrije uitgifte. De laatste aanwezige terreinen (3,4 ha.) worden beschikbaar gehouden voor de bestaande bedrijven die kunnen en willen uitbreiden. Naam Bedrijventerrein de Kavels

Boekwaarde 1-1-2011

- € 540.000

Resultaat cw - € 1.400.000

De prognose van het resultaat bedraagt ca. € 1.400.000 voordelig.

121

3.2.10 Heidemeer + Heidemeer bufferzone In 2001 heeft de raad besloten in dit plangebied 3 woningkavels extra te realiseren. Na vele jaren is de ruimtelijke procedure voor de bestemmingswijziging Heidemeer bufferzone eindelijk afgerond. De verwachte grondopbrengst ca. € 1.020.000 wordt ingezet ter dekking van de boekwaarde van het complex Heidemeer. Het financiële eindresultaat van het gebied is afhankelijk van de grondopbrengst van deze kavels. In 2009 werd voor het gebied een tekort van € 500.000 verwacht, door verwerking van niet voorziene kosten en renteverlies door vertraging van het plan. Bij het bouwrijpmaken ondervindt het plan een nieuwe tegenslag, daar de werkzaamheden stil blijven liggen, totdat de afgegeven kapvergunning onherroepelijk is geworden. Dit betekent toename van het renteverlies over de boekwaarde. De gronduitgifte wordt nu pas in 2012 verwacht. Naam Heidemeer Heidemeer bufferzone Voorziening 2009 totaal

Boekwaarde 1-1-2011

€ 1.245.000 € 141.000 € 1.386.000

Resultaat cw € 565.000 - € 500.000 € 65.000

tekort

Voor Heidemeer wordt door de genoemde vertraging nu een nadelig resultaat van € 65.000 verwacht. 3.2.11 Nieuwehorne Het ontwikkelen van een nieuw sportcomplex en herontwikkeling van de oude locatie met woningbouw in Nieuwehorne kent een hoog risicoprofiel. De financieringsmiddelen voor het nieuwe sportcomplex moeten in belangrijke mate worden terugverdiend met gronduitgifte van de duurdere woningbouw. De start van de woningbouw is gepland in 2013. In de financiële opzet wordt gerekend met een gemiddelde uitgifte van 5 tot 6 kavels. Op de oude locatie van het sportcomplex aan de Sterrenkamp komen circa 105 woningen. Het woningprogramma bestaat hoofdzakelijk uit de duurdere woningbouw. woningprogramma sociale huur/goedkope koop 2^1 kapwoningen particuliere kavels totaal 105 woningen

29% 28% 43% 100%

Met de verwachte grondopbrengst kan een groot deel van de verplaatsing- en realiseringskosten van het nieuwe sportcomplex worden gefinancierd. De integrale grondexploitatie (inclusief nieuw sportcomplex) is financieel sluitend door een bijdrage uit de gemeentebegroting. De benodigde grond voor het nieuwe sportcomplex aan de Schoterlandseweg is bijna geheel in bezit van de gemeente. Om het gewenste programma van eisen (pve) te realiseren wordt de plangrens iets verlegd met de bijbehorende verwerving en grondruil. Er is reeds overeenstemming bereikt met de betreffende grondeigenaren. De aanbesteding in een opzet van “Design & Build contract” heeft reeds plaats gevonden.

122

Naam Nieuwehorne woonproject

Boekwaarde 1-1-2011

Nieuwehorne sportcomplex

€ 1.039.000 € 345.000

gemeentebegroting 2009 totaal integrale exploitatie

€ 1.384.000

Resultaat cw n.v.t. n.v.t. nihil

Na uitwerking van enkele kleine aanpassingen in het ontwerp is de oplevering gepland in 2013. Direct na oplevering wordt het terrein van het oude sportcomplex bouwrijp gemaakt voor de woningbouw. 3.2.12 Fedde Schurerplein Door de nieuwbouw van OSG schoolcomplex en het opheffen van parkeerterrein aan de Schans kan het gebied worden herontwikkeld. Met verplaatsing van de school komt er grond vrij voor realisatie van ca. 25 woningen. Het programma bestaat uit particulier en 2^1 kap woningen. De voormalige beheerderwoning blijft gehandhaafd in het plan. De grondopbrengsten financieren de herontwikkelingkosten van het plangebied. De nieuwbouw van het OSG complex wordt financieel ondersteund met een eerder besloten bijdrage van € 1.100.000 ten laste van de grondexploitatie. Door vertraging van de woningbouw (oorspronkelijke gepland in 2011) is het exploitatieresultaat omgeslagen in een tekort. Het tekort is extra verhoogd door voorfinanciering van de noodzakelijke verplaatsing van de gastransportleiding in het plan. De feitelijke verplaatsingskosten van de gasleiding zijn al eerder geraamd in het plan het Poortje, dat wacht op een realiseringsbesluit van het rijk. Naam Fedde Schurerplein Bijdrage aan nieuwbouw OSG

Totaal

Boekwaarde 1-1-2011

€ 77.000 € 1.100.000 € 1.177.000

Resultaat cw n.v.t. n.v.t. € 200.000 tekort

De start van de woningbouw is gepland in 2013 of later, nadat het terrein bouwrijp is gemaakt. 3.2.13 SBO Falkenaweg De gemeente heeft de voormalige SBO complex aan de Falkenaweg verkocht aan ontwikkelaar Clafis bv. Deze ontwikkelaar/gebruiker gaat het nieuwste deel uit de jaren ‟90 en een fors gedeelte jaren ‟50 slopen. Het oudste gedeelte direct langs de Falkenaweg en een klein deel uit de jaren ‟50 blijft behouden. In deze ruimten met een cultuurhistorische waarde zijn functies gepland zoals kantoren en appartementen. De overige vrijkomende grond na sloop van de gebouwen gaat onderdeel worden van het plan Falkenaweg Binnen. De herontwikkeling vindt plaats binnen de kaders van het beeldkwaliteitsplan van de gemeente. De gemeente faciliteert de herontwikkeling door het verlenen van medewerking aan planologische procedures. Om geen conflicterende belangen te krijgen met parkeren en ontsluiting van het aansluitende plan Falkenaweg Binnen voert de gemeente de regie over beide ruimtelijke plannen. De ontvangen grondopbrengst ca. € 650.000 wordt na aftrek van voorbereidingen beheerkosten ingezet als financiële dekkingsbijdrage aan de nieuwbouwkosten van de OSG aan het Fedde Schurerplein. Naam Herontw. SBO Falkenaweg Bijdrage aan nieuwbouw OSG

Boekwaarde 1-1-2011 -/- € 500.000 € 500.000

Resultaat cw n.v.t. n.v.t.

0

0

123

De risico's voor de te plegen investeringen zijn voor de gemeente nihil, daar de kosten van slopen en bouwrijpmaken door de ontwikkelaar worden gemaakt. De plankosten van het bestemmingsplan worden op basis van nacalculatie doorberekend aan de ontwikkelaar. 3.2.14 Dubbele regel Hier zijn in het verleden al verschillende stedenbouwkundige plannen gemaakt voor een herontwikkeling met woningbouw. Door steeds optredende tekorten in de bouwexploitatie van de te plegen nieuwbouw zijn de plannen niet tot een realisatie gekomen. Naam

Dubbele regel

Boekwaarde 1-1-2011

Grondoppervlak

Prijs/m2

- € 44.000

uitgegeven

nihil

In overleg met de omwonenden is nu gewerkt aan een plan, dat voorziet in een herinrichting van het openbaargebied. Het gemeentelijk vastgoed is verkocht. Herinrichting van de openbare ruimte is inmiddels uitgevoerd, zodat de exploitatie kan worden afgesloten. 3.3 Niet in exploitatie genomen gronden Gronden met of zonder een kostprijsberekening die nog niet zijn vastgesteld door de raad. De toekomstige functies van deze gronden is meestal globaal bekend. Een aantal van deze gronden worden in deze bijlage niet verder toegelicht, daar de boekwaarde en besluitvorming op dit moment (nog) niet als relevant worden aangemerkt. In bijlage I worden wel de boekwaarden vermeld. Wanneer een opmerkelijke ontwikkeling voordoet zal separaat besluitvorming hierover door de raad worden gevraagd. 3.3.1 Geen kostprijsberekening aanwezig Toelichting per complex: 3.3.1.1.Uhlweg Dit betreft de voormalige locatie van wasserij De Blinde en is gelegen direct ten zuiden van de rijksweg A7. De bedrijfsbestemming ondervindt restricties op het gebied van milieu. De aanwezigheid van nabij gelegen woningen beperkt de gebruiksmogelijkheden van de locatie. Het terrein zelf ligt binnen de geluidzone van de rijksweg A7. Het terrein en de gebouwen zijn diverse malen onderzocht voor invulling of wijziging van de bestemming, doch dit heeft geen resultaat opgeleverd. Naam Uhlweg Voorziening 2010 Na correctie

Boekwaarde1-1-2011

€ 779.000 € 700.000 € 79.000

Grondoppervlak 7.100

Prijs/m2 105,4 11,12

Herontwikkeling van deze locatie voor een nieuwe functie is door de beperkte gebruiksmogelijkheden nihil. Het is reëel te achten dat het complex financieel sluit met een verlies gelijk aan de boekwaarde. Er is dan ook al eerder een voorziening getroffen in 2010.

124

3.3.1.2 Plan Hepkema Op de hoek van de Schans met de Zilverlinde komen drie particuliere kavels voor woningen beschikbaar uitgegeven. Deze kavels mogen vanwege subsidie-technische redenen (Subatregeling) pas 10 jaar na de uitgevoerde bodemsanering worden uitgegeven. Deze termijn is inmiddels verstreken. Naam Plan Hepkema

Boekwaarde 1-1-2011

€ 236.000

Grondoppervlak 1.242

Prijs/m2 € 190

Zodra de bestemmingsplanprocedure voor deze locatie is afgerond komen deze kavels op de markt beschikbaar voor uitgifte. 3.3.2 Kostprijsberekening aanwezig Toelichting per Complex: 3.3.2.1 Klaverblad NO Betreft gronden ten noorden van de A7 en ten westen van de Pastorielaan. De gemeente is eigenaar van de gronden. De uitvoering van het bedrijventerrein om aan de vraag te voldoen is opgeschort daar het IBF alsnog door nieuwe inzichten van de provincie is omgezet naar een modern-gemengd bedrijventerrein. Naam Bedrijv. Klaverblad NO

Boekwaarde 1-1-2011

€ 31.944.000

Grondoppervlak 1.425.000

Prijs/m2 € 21,61

KNO ontwikkelen als een modern gemengd bedrijventerrein lijkt gelet op de jongste inzichten met betrekking tot vraag en aanbod definitief achterhaald. Bij de provincie en gemeente vindt nu een heroverweging plaats, op welke wijze een invulling kan worden gegeven aan een alternatieve functie. Samen met de provincie wordt gewerkt aan een samenwerkings- en investeringsagenda, waarin ook de ontwikkel potentie van KNO is opgenomen. De gezamenlijke verkenningen moeten leiden tot een perspectief voor een haalbare ontwikkeling rond KNO. Er wordt vanuit gegaan dat een alternatieve functie tot stand kan komen waarvan de grondwaarde te ver gaat afwijken van de actuele boekwaarde. Zeer globale ramingen met een alternatieve functies laten een financieel tekort zien van ongeveer € 15.000.000. In het kader van de samenwerkingsagenda moet blijken in hoeverre dit mogelijk tekort verder terug te brengen is c.q. welke aanvullende dekkingsmiddelen ontstaan. Verwacht wordt dat in 2012 helder is, welk perspectief er ontstaat. Gelet op de financiele onzekerheden wordt met ingang van 2011 geen rente meer bijgeschreven op het complex. 3.3.2.2 Plan Falkena Binnen De bouwlocatie is gelegen in Heerenveen Midden tussen de woonbebouwing van de Burgemeester Falkenaweg en de Sieger van de Laanstraat. Hier worden de schoolgebouwen van SBO en Bornego college opgeheven door nieuwbouw elders te betrekken. De gebouwen van het Bornego college worden geheel gesloopt. Van het SBO complex worden alleen de gebouwen uit jaren ‟90 en een fors deel van het jaren ‟50 gedeelte gesloopt. De vrijkomende grond van de SBO gaat na sloop over naar het plan Falkena Binnen. Het SBO gedeelte met cultuurhistorische waarde blijft gehandhaafd zie(project SBO Falkena). Het plan Falkena Binnen wordt ontwikkeld door een ontwikkelaars-combinatie . In het plan komen circa 50 woningen. De gemeente faciliteert het plan met WRO planprocedures en toetst het plan aan het op te stellen beeldkwaliteitplan. De gemeente ontvangt voor de ontwikkelrechten en grond een opbrengst, die geheel wordt gebruikt voor een financiële bijdrage aan de nieuwbouw van het Bornego college.

125

De grondopbrengst wordt ontvangen voor startbouw van de school, waardoor zekerheid bestaat over ontvangst en inzet van de bijdrage aan de nieuwbouw. Ook is een koopovereenkomst gesloten over de gronden aan de Oude Veenscheiding. De ontwikkelaars-combinatie sloopt en maakt zelf het plan bouwrijp volgens de technische eisen van de gemeente.Het Bornego College is opdrachtgever en bouwheer (en dus risicodrager) voor de nieuwbouw van de onderbouw bij het schoolcomplex aan de Oude Veenscheiding. Naast de bouw van de school wordt op de andere locatie aan de Oude Veenscheiding een verkenning gemaakt voor de bouw van appartementen. Ook hier ontvangt de gemeente een vergoeding voor de grond en ontwikkelrecht. De ontwikkelaar treedt voor de beide locatie op als ontwikkelaar en realisator. Dit betekent dat hij initiatiefnemer en realisator is voor de planontwikkeling en het volledige risico draagt. De gemeente stelt vooraf kaders en is vervolgens faciliterend en toetsend bezig, waardoor zij nauwelijks risico loopt bij de betreffende locaties. 3.3.2.3 Tjalleberter Krite Voor een landelijke wooncluster is begin 2009 ruim 37 ha. grond verworven. Naast realisering van het wooncluster zou met de verkregen inkomsten lokale deelprojecten worden gefinancierd en cofinanciering van bovenlokale uitvoeringsprojecten. In het collegeprogramma 2010-2014 staat dat de huidige omstandigheden als te onzeker worden gezien om met de ontwikkeling van een landelijke wooncluster door te gaan. De raad heeft besloten af te zien van de landelijke wooncluster. De verkenning van de “rest” deelprojecten natuur, recreatie en landbouw loopt nog. Samen met het Wetterskip Frylân zijn en worden mogelijkheden verkend voor gecombineerde projecten, zoals waterberging, kader richtlijn water (KWR) en recreatieve paden. Daarnaast wordt bezien of er voldoende basis is voor vrijwillige kavelruil. Wanneer er duidelijkheid bestaat over de “rest” deelprojecten,waterberging en kavelruil zal de verworven grond worden afgestoten als agrarische grond. In 2010 werd het verlies, verschil tussen boekwaarde en verkoopwaarde agrarische grond, geraamd op ca. € 1.000.000 hiervoor is een voorziening getroffen. Naam Tjalleberter Krite Voorziening 2010 Totaal exploitatie

Boekwaarde 1-1-2011

€ 2.327.000 € 2.327.000

Resultaat cw € 1.250.000 € 1.000.000 € 250.000 tekort

Met het tijdelijk aanhouden van de gewenste grondverkoop t.b.v. gecombineerde projecten en voorbereiding is het verlies opgelopen tot € 250.000 na aftrek van de voorziening 2010. 3.3.3. Locatie met inbrengwaarde voor gebiedsontwikkeling De totale boekwaarde van gronden die ingebracht kunnen worden voor gebiedsontwikkeling en herstructurering bedraagt ca. € 3.300.000 (zie bijlage 1). Deze kosten hebben voornamelijk betrekking op verwerving, rente en planvoorbereiding. In principe worden deze gerealiseerde kosten geheel doorbelast naar de te ontwikkelen plannen. Bij gebiedsontwikkelingen of herstructureringsplannen kan het grondbedrijf weinig of geen middelen genereren daar de grondopbrengsten hier relatief zeer beperkt zijn in relatie tot de te maken kosten. Daarnaast worden hier veel kosten gemaakt die niet in een zuivere grondexploitatie behoren. Bij gebiedsontwikkeling is het grondbedrijf meestal een participant met inbreng van haar gronden en kennis om de verlangde uitvoering van plannen te waarborgen.

126

Heerenveen midden De inbrengwaarde van de grond voor o.a. Heerenveen midden bedraagt ca. € 1.100.000. De boekwaarde bestaat hier uit grondverwerving, sloop schoolgebouwen en bijschrijving van rentekosten. Er zijn plannen in de voorbereiding om op een deel van de grond appartementen te realiseren. Brandweerkazerne De voormalige brandweerkazerne is een aankomend gemeentelijk monument dat stamt uit de wederopbouwperiode van de vorige eeuw. Het is van belang dat het pand behouden blijft en niet door sloop verloren gaat. Daar de gemeente zelf geen gebruik maakt van het pand en wel het onderhoud heeft, is besloten om het pand af te stoten. De boekwaarde ca. € 82.000 van het pand wordt verrekend met de verkoopopbrengst. De resterende opbrengst komt ten gunste van de algemene middelen. 3.3.4 Particuliere grondexploitaties Bij particuliere exploitaties ontwikkelen ontwikkelaars of particulieren een bouwplan, waarbij zij zelf verantwoordelijk zijn voor de gronden vastgoedexploitatie. De gemeente verleent hier tegen een vooraf vastgestelde vergoeding diensten aan de ontwikkelende partijen. Een voorbeeld hiervan is de locatie Smit aan het Breedpad. Hier neemt Accolade het initiatief om 25 nieuwbouw woningen te realiseren. Met Accolade is een exploitatieovereenkomst gesloten. Note Projecten die niet worden genoemd in de beschrijving van de bijlage bevinden in een fase waar weinig ontwikkelingen plaats vinden en daarmee in minder mate het resultaat van het grondbedrijf kunnen beïnvloeden

127

4.0

Voorraad woningbouw en bedrijventerrein

Algemeen Gemeentelijke grondexploitaties worden grotendeels uitgevoerd om bouwrijpe gronden te realiseren voor woningen, kantoren en bedrijven. Inzicht in de voorraad van bouwterreinen en fasering van de gronduitgifte levert informatie op over productie en verwachte omzet. Voorraad woningbouw In de onderstaande overzichten zijn naast de plannen van het grondbedrijf en particulieren zichtbaar gemaakt. Op de huidige woningmarkt is voor alle plannen te weinig vraag aanwezig van potentiële kopers. Het grondbedrijf moet met haar plannen (aanbod) deze beperkte markvraag delen met die van andere partijen. In de onderstaande tabel zijn de plannen van het grondbedrijf weergegeven, die te samen het aanbod opmerkelijk beïnvloeden. tabel woningen Exploitaties/herontwikkeling

Totaal programma

Nog te realiseren programma 1.080 won

Skoatterwâld Heerenveen oost stadiongebied

2.200 won Afhankelijk van ontwikkeling Nieuw Thialf programma aanpassing (oud 370 woningen)

Voorlopig 55 appartementen (fokusproject)

Heerenveen oost woningen NO Fedde Schurerplein Tjalleberd de Eide Nieuwehorne Tellepark Plan Falkena binnen (herontwikkeling)

210 30 80 100 160 60

210 30 80 100 160 60

Particuliere ontwikkelingen herstructurering

n.v.t. n.v.t.

n.v.t. n.v.t.

Projectfase uitvoeringsfase uitvoeringsfase

ontwikkelingsfase ontwikkelingsfase uitvoeringsfase uitvoeringsfase uitvoeringsfase uitvoeringsfase

Toelichting Nog te realiseren programma op basis van cashflow per 1-1-2011

Skoatterwâld was het plan waar de meeste woningen werden gebouwd. Vanaf 2008 is de prognose voor uitgifte/aanbod gehalveerd tot ca. 50 woningen. De periode 2009/2010 laat de terugval van de vraag goed zien. De verkoop van projectwoningen in het midden en het hoge segment stagneren door de economische crisis. Ook de uitgifte van particuliere kavels begint af te nemen. Verwacht wordt dat met de huidige vraag het plan pas na 2028 gerealiseerd zal zijn. tabel aanbod nieuwbouw/kavels (uitgifte)

jaar exploitatie skoatterwâld ov.exploitaties in Heerenveen ov.exploitaties in dorpen herontwikkeling particuliere ontw herstructurering afzet verwachtingen

2011 2012 2013 2014 2015 52 52 59 58 61 0 55 18 18 0 15 20 12 32 8 0 42 70 45 48 21 12 25 0 0 30 -70 -16 36 59 118 111 168 189 176

128

Wanneer de verwachte vraag overeen komt met het genoemde aanbod uit de tabel aanbod nieuwbouw/kavels dan blijkt dat Skoatterwâld in de huidige stagnerende woningmarkt weinig ruimte heeft om haar bouwcapaciteit optimaal te kunnen benutten. Natuurlijk mag niet alleen naar woning aantallen worden beoordeeld, de markt bestaat in werkelijkheid uit segmenten van woningtype, koopprijs en locatie die een eigen marktsegment vormen. Wel is duidelijk dat met de huidige vraag het aanbod na 2013 waarschijnlijk een kritische grens van 175 woningen heeft bereikt. In de afgelopen jaren zijn we ruim onder dit (netto)woningaantal gebleven en daarom is het onzeker of een hoger woningaantal (afzet) in de toekomst haalbaar is. Aangezien de afzet in de verschillende segmenten moeizaam verloopt is het van belang om de planning van de projecten in onze gemeente goed op elkaar af te stemmen, zodat er geen sprake is van directe concurrentie tussen de plannen. De mogelijkheid om bij te sturen (prioriteren) is voor de komende jaren echter zeer beperkt. Het overgrote deel is al in een vergevorderd stadium van voorbereiding, dan wel in particuliere eigendom, waardoor de gemeente weinig invloed kan uitoefenen. De woningproductie in het stadiongebied ligt nagenoeg stil door onduidelijkheid over de te ontwikkelen bestemming van de grond; een nieuw Thialf of de eerder geplande leisure/commerciële voorzieningen. Wel staat hier een project van 55 appartementen opstapel voor startbouw in 2012, wanneer een positief besluit wordt genomen voor realisatie. In het project Tellepark (herontwikkeling)vindt de start plaats van ca. 80 huurappartementen van de woningcorporatie. Voorraad kantoren De snelle productie van kantoren in het stadiongebied is tot stilstand gekomen. De productie zal in belangrijke mate afhankelijk zijn van het verloop van de economische crisis. De eerder behaalde voorsprong met uitgifte is omgeslagen in een achterstand op de oorspronkelijke prognose. De uitgifteprognose in het stadiongebied is bijgesteld. kantoren Locatie/plannen Exploitatie grondbedrijf Heerenveen oost stadiongebied (NS) Stationgebied oost (NS) Stationgebied west Centrum Geen exploitatie grondbedrijf BPF

Totaal programma

Nog te realiseren programma

Projectfase

63.500 m2 bvo 2.500 7.500 15.000

25.000 m2 bvo 2.500 7.500 15.000

uitvoeringsfase uitvoeringsfase ontwikkelingsfase verkenningsfase

Pm

Toelichting Nog te realiseren programma op basis van cashflow

Binnen de gemeente wordt voor kantoren een gemiddelde groei van 3.000 tot 3.500 m2 per jaar aangehouden. Het kantorenaanbod in de lopende grondexploitaties wordt zoveel mogelijk afgestemd met de werkelijke marktvraag. Voorraad bedrijventerrein De bedrijventerreinen De Kavels en Kanaal hebben eigenlijk geen kavels voor uitgifte beschikbaar. De huidige niet bebouwde gronden zijn beschikbaar voor uitbreidingen van de al hier gevestigde bedrijven. Uitgifte van bedrijventerrein vindt alleen nog plaats op het bedrijventerrein IBF I+II en Haskerveen. Op IBF is nog voldoende grond beschikbaar om elke gewenste kavelgrootte of- ligging te kunnen leveren. Op dit bedrijventerrein is ca.119 ha beschikbaar voor gronduitgifte. Haskerveen wordt samen met Skarsterlân in een publieke samenwerking gerealiseerd. In Fryslân is in 2010 gestart met regionale samenwerking bij de ontwikkeling van de bedrijventerreinen. De regio Zuidoost Fryslân, waarin de gemeenten Ooststellingwerf, Opsterland, Heerenveen en Smallingerland

129

samen werken op het gebied van bedrijventerreinen en gezamenlijk een visie hebben vastgesteld. Samenwerking is van belang omdat de bedrijfshuisvestingsmarkt een regionale markt betreft. Ten behoeve van het gezamenlijke bedrijvenplan gaat de regio verschillende maatregelen treffen (namelijk revitalisering, invulling van nog beschikbare ruimte op bestaande terreinen en zorgvuldig ruimtegebruik). De regio Zuidoost vindt dat een grondprijzenbeleid alleen op provinciaal niveau tot stand kan komen, en bij voorkeur op noordelijk niveau. bedrijventerrein Locatie/plannen Exploitatie grondbedrijf International Business park Friesland (IBF) De Kavels Kanaal Klaverblad NO bruto 143 ha Geen exploitatie grondbedrijf Haskerveen

Totaal Programma (netto bedrijventerr.)

Nog te realiseren programma incl. reservering

152 ha

119 ha

Uitvoeringsfase

57 58 pm

3 1 pm

Uitvoeringsfase Uitvoeringsfase verkenningsfase

45

7

uitvoeringsfase

Projectfase

Toelichting Nog te realiseren programma op basis van cashflow per 1-1-2011

Omstreeks 2024, wanneer het bedrijventerrein IBF nagenoeg is uitgegeven, dan zal volgens de huidige prognose van CPB de uitbreidingsvraag door middel van herstructurering op de bestaande bedrijventerreinen en regionale afstemming plaats vinden. Inspelend op terugloop van vraag en de verwachte beperkte uitbreidingsvraag in de regio, onderzoeken gemeente en provincie samen om Klaverblad NO een andere bestemming in het streekplan te geven en daarna samen te realiseren. Conclusie Voor woningbouw zeer terughoudend te zijn met het opnemen van nieuwe projecten in het woningprogramma om de toename van de concurrentie te voorkomen. Alleen als het gaat om een zeer specifiek product wat een aanvulling zou kunnen betekenen op het woning-assortiment mag in ontwikkeling worden genomen in de lopende plannen. Het is belangrijk om de komende jaren de fasering van woningbouw nauwlettend te blijven bewaken op de voortgang en zo nodig het aanbod af stemmen met de vraag. Het aanbod voor bedrijventerreinen wordt afgestemd met de toekomstige vraag van de regio. Voor het eerder geplande bedrijventerrein KNO wordt onderzoek gedaan om de oorspronkelijke bestemming en gebruik te wijzigen, dit alles passend binnen de financiële grenzen van de gemeente. De ontwikkeling van bouwgrondvoorraden voor woningbouw, kantoren en bedrijven in Heerenveen is op lange termijn in sterke mate afhankelijk van demografische en regionale ontwikkelingen. De provincie volgt deze ontwikkelingen en verwerkt dit in haar beleid naar de regio. Wanneer het huidige beleid van de provincie wijzigt dan heeft dit mogelijk indirecte gevolgen voor het grondbedrijf.

130

5.0

Financieringsbehoefte

De huidige financieringsbehoefte van het grondbedrijf komt overeen met ca. € 142.000.000. Deze totale behoefte ontstaat door alle boekwaarden van de complexen samen te voegen. In de onderstaande grafiek (financieringsbehoefte grondbedrijf) staat de verwachte behoefte weergegeven tot 2021. De huidige financieringsbehoefte van het grondbedrijf is bijzonder hoog. Deze behoefte ontstaat door het gelijktijdig in uitvoering nemen van grote plannen zoals Skoatterwâld, IBF, Stadiongebied en grondeigendom in gebied Klaverblad NO. De komende jaren zal deze financieringsbehoefte nog verder toenemen tot ca. € 153.000.000, doordat de verwachte opbrengsten in de plannen achterblijven bij die van de kosten. Gelet op de onzekerheden over de toekomstige functie van KNO is in de onderzochte periode van de financieringsbehoefte de boekwaarde op € 32.000.000. aangehouden. Het renterisico voor dit plan is afgedekt tot 2016 via de provinciale lening. Uit de grafiek blijkt dat de financieringsbehoefte bij ongewijzigd beleid langzaam zal dalen tot ca. € 120.000.000 in 2021. Door de hoge financieringsbehoefte is de financiële positie van het grondbedrijf zeer gevoelig voor mogelijke rentewijzigingen in de toekomst. Alle rentelasten drukken uiteindelijk op de te realiseren grondverkopen binnen de projecten of plannen. Als de verwachte opbrengsten onvoldoende zijn dan zal aanspraak worden gemaakt op de ARG, wanneer maatregelen of ingrepen geen resultaat opleveren.

€ (miljoen)

Financieringsbehoefte Grondbedrijf 175 150 125 100 75 50 25 0

jaar

Conclusie Gelet op de hoge financieringsbehoefte van € 142.000.000 is het noodzakelijk het investeringsniveau binnen de grondexploitaties grondig te blijven monitoren en mogelijke risico‟s goed in beeld te houden. Externe invloeden (o.a. markt en rente) zullen direct gevolgen hebben voor de resultaten van de plannen en de daaraan verbonden financiële positie van het grondbedrijf.

131

6.0

Algemene reserve grondbedrijf (ARG) en wenselijke omvang

De algemene reserve grondexploitatie (ARG) wordt gevoed met de resultaten van afgesloten complexen. De reserve dient als weerstandsvermogen voor het opvangen van tegenslagen binnen het grondbedrijf waarvoor geen voorzieningen zijn getroffen. Uitgangspunt is dat de stand van de ARG gelijk is aan de gewenste weerstandscapaciteit. Indien de stand van de ARG onder de stand van de gewenste weerstand ligt wordt de ARG, indien mogelijk, aangevuld vanuit de Algemene Reserve niet geblokkeerd. Komt de stand van ARG boven de stand van de gewenste weerstandscapaciteit dan wordt het overschot gestort naar deze Algemene Reserve niet geblokkeerd. Voor het vaststellen van de gewenste weerstandscapaciteit wordt aansluiting gezocht bij de stand van de boekwaarden van de gronden binnen het grondbedrijf. Het aanhouden van een bandbreedte voorkomt dat bij kleine fluctuaties van de gewenste weerstandscapaciteit er een storting of onttrekking uit de algemene reserve moet plaatsvinden. Het minimum niveau van de weerstandscapaciteit is gesteld op 6% van de boekwaarden, het maximum niveau ligt op 9% van de boekwaarden. Om te bepalen in hoeverre er een verrekening aan de orde kan komen met de algemene dienst, is in de onderstaande tabel een berekening gemaakt voor de gewenste weerstandscapaciteit. Uitgangspunt hierbij is dat de complexen waarvoor het risico reeds is afgedekt door een dotatie aan de voorziening „Verliezen grondbedrijf‟ buiten beschouwing worden gelaten.

Algemene Reserve grondbedrijf (ARG) boekwaarde 1-1-2011 1x1000 euro Complexen/projecten Strategische gronden In exploitatie genomen gronden Niet in exploitatie genomen gronden Totaal financieringsbehoefte Risico-volume grondexploitatie Af: vermindering volume (voorziening 2009/2010) strategische gronden Heerenveen oost (woningen NO) incl Poortje Heerenveen oost (stadiongebied) Skoatterwald IBF Uhlweg Tjalleberter Krite Fedde Schurerplein Heidemeer+Bufferzone

4.806 98.252 38.946 142.004

3.159 4.729 14.452 43.848 30.438 779 2.327 77 1.386 101.195 40.809

Totaal risico-volume grondexploitatie 1-1-2011 Maximum weerstandscapaciteit 9% Minimum weerstandscapaciteit 6% Aanwezige ARG Weerstandscapaciteit bevindt zich binnen de bandbreedte

3.673 2.449 3.299

132

Volgens de huidige uitgangspunten voor bepaling van de risico-volume grondexploitaties en de daaruit afgeleide bandbreedte van de gewenste reserve, blijkt dat de aanwezige reserve binnen de gewenste bandbreedte valt van de weerstandscapaciteit. Prognose algemene reserve grondbedrijf

x € (miljoen)

4,0 3,0 2,0 1,0 0,0

jaar ARG prognose

ARG-6%

Ondanks dat de aanwezige reserve boven de minimum weerstandscapaciteit ligt geeft dit geen garantie om alle financiële risico‟s in de toekomst op te vangen. De huidige reserve is gekoppeld aan grondexploitaties die er van uitgaan dat de huidige crisis op termijn zal herstellen met beperkt structureel achter blijven van de afzet van woningbouw en bedrijfsterreinen. Wanneer de huidige lage afzet op de lange termijn doorzet, dus er komt geen herstel van de afzet, dan zullen alsnog de eerdere uitgangspunten van de grondexploitaties worden herzien. Dit betekent dat dan de aanwezige reserve van € 3.300.000 en de huidige getroffen voorziening voor onafwendbare verliezen nogmaals moeten worden verhoogd.

133

In Bijlage 2 “tabel ontwikkeling toekomstige resultaten” zijn voor de diverse exploitaties de verwachte resultaten weergegeven. Hier is het resultaat per exploitatie onderzocht voor de laagste en de hoogste contante waarde. Het totaal resultaat van de grondexploitaties varieert tussen een financieel tekort van € 33.500.000 en € 13.700.000. In werkelijkheid zal een spreiding optreden tussen de variabelen binnen de exploitaties. Uitgaande van deze spreiding wordt met de huidige economische conjunctuur en demografische trend een tekort van € 14.600.000 verwacht. Een aantal projecten heeft te maken met een onafwendbaar verlies als gevolg van de huidige economische crisis. In de onderstaande opzet zijn de plannen van het grondbedrijf met een onafwendbaar verlies aangegeven.

Project/plan Strategische gronden heerenveen oost stadiongebied Heerenveen oost woningen no Skoatterwâld Heidemeer+heidemeerbuffer Bedrijventerrein IBF 1+2 Fedde Schureplein Uhlweg Tjalleberter Krite Bedrijventerrein KNO Voorziening 2009 Voorziening 2010 voorziening Tjalleberter Krite af: getroffen Voorzieningen toename onafwendbaar verlies 2011

x € (miljoen) 2,20 5,30 1,00 1,64 0,56 4,30 0,20 0,78 1,25 pm subtot 17,23 4,1 3,6 1 8,7 8,55

Het onafwendbaar verlies komt voor 2011 op totaal € 17.230.000. Voor het eerder gemelde onafwendbaar verlies op projecten is in de jaarrekening 2010 een bedrag van € 8.700.000 als voorziening meegenomen. Deze voorziening zal in 2011 met € 8.554.000 moeten worden verhoogd. In de verantwoordings- en perspectiefnota 2011 is door u reeds een krediet beschikbaar gesteld van € 5.100.000 t.b.v. de afwaardering Heerenveen oost stadiongebied.

134

7.0

Samenvatting en conclusie

Wij verzoeken u in het bijzonder kennis te nemen van de volgende zaken: 1. De vastgoedmarkt is nog niet hersteld van de economische crisis en voor de periode 2012 wordt ook nog geen opmerkelijk herstel verwacht. Dit heeft duidelijke gevolgen voor de ontwikkeling van onze bouwlocaties voor bedrijven en woningen. Projecten zullen later of in het geheel niet van start gaan en al gestarte projecten zullen een langere doorlooptijd kennen. 2. Door het uitblijven van de verwachte opleving zijn de eerder aangepaste afzetprognoses voor woningbouw en bedrijventerreinen naar beneden bijgesteld met gevolg dat de verwachte resultaten van exploitaties verder zijn afgenomen. Verschillende projecten hebben daardoor geen financiële ruimte meer om specifieke risico‟s op te vangen binnen de plannen zelf. 3. De voorziening onafwendbaar verlies projecten is uiteindelijk toegenomen met € 8.530.000 tot € 17.230.000. De plannen Stadiongebied (€ 5.300.000), Skoatterwâld (€ 1.640.000) en IBF (€ 600.000) zijn de belangrijkste veroorzakers van het toegenomen onafwendbaar verlies. Het is noodzakelijk, zoals is vastgelegd in het grondbeleid, deze voorziene verliezen van het grondbedrijf in te boeken en waarmee voor de toekomst een gezonde financiële situatie ontstaat voor de gemeentebegroting. Conclusie 1. In 2012 uitgangspunten van IBF en Skoatterwald herijken en daarmee de verliezen mogelijk terug te dringen. 2. Het terugdringen “operationele kosten” grondbedrijf.

135

Bijlage 1 Project

boekwaarde

verwacht

ei nddatum

1-1-2011

resul taat

expl oi tati e

meer i nfo

1-1-2011 1 x 1000 euro Strategische gronden Strategi sche gronden

3.159

2.190

2013

3,1,1

Kl averbl ad noord

1.217

onbekend

onbekend

3,1,2

430

onbekend

onbekend

3,1,3

14.445

5.300

onbekend

3,2,1

7.482

1.000

onbekend

3,2,2

-2.753

onbekend

onbekend

i dem

43.848

1.640

2028

3,2,3

665

ni hi l

2020

3,2,4

-40

-180

onbekend

3,2,5

10.150

2024

3,2,6

-5.830

2024

Leeuwarderstraatweg subtotaal

4.806

In exploitatie genomen gronden Heerenveen oost (stadi ongebi ed) Heerenveen oost (woni ngen no) Heerenveen oost (Het Poortje) Skoatterwal d Stati onsgebi ed eo Jubbega zui d IBF II IBF I

30.438 rechtpersoon cv/bv boekw 1,6 ml n

Tjal l eberd de Ei de

nvt 2.394

-570

2020

3,2,7

Industri eterrei n Kanaal

-142

-600

2011

3,2,8

Bedri jventerrei n Kavel s

-541

-1.400

2012

3,2,9

Hei demeer+ Bufferzone

1.386

565

2013

3,2,10

Ni euwehorne voormal i g sportcompl ex

1.038

ni hi l

2025

3,2,11

77

200

2015

3,2,12

Herontwi kk. fedde Schurerpl ei n Herontwi kk. SBO Fal kenaweg

-

ni hi l

2015

3,2,13

Dubbel e regel

-45

ni hi l

2013

3,2,14

subtotaal

98.252

Niet in exploitatie genomen gronden

3,3

Geen kostpri jsberekeni ng aanwezi g

3,3,1

De Grei den

79 onbekend

Uhl weg

779

Pl an Hepkema

236 ni hi l

Schotanusl aan 2e fase

779

10 onbekend

Bebouwi ng Geert Wi l l i genspl ei n

onbekend onbekend

3,3,1,1

2013

3,3,1,2

onbekend

2 onbekend

onbekend

Schoterl andseweg 34

56 onbekend

onbekend

Oranjewoud-Katl i jk

47 onbekend

onbekend

school l ocati es Jubbega

62

ni hi l

2015

Kostpri jsberekeni ng aanwezi g

3,3,2

Kl averbl ad NO

31.944 onbekend

onbekend

3,3,2,1

Herontwi kk Fal kema Bi nnen

-

ni hi l

2015

3,3,2,2

Landel i jk wonen (Tjal l eberter Kri te)

2.327

1.250

pm

3,3,2,3

-4

ni hi l

2010

3,3,2,4

Herontwi kk voormal i g CBS De Pream Inbrengwaarde gebi edsontwi kkel i ng

3,3,3

Heerenveen centrum

237 onbekend

Oude brandweerkazerne eo Gedempte mol enwi jk Heerenveen mi dden

onbekend

73

ni hi l

764

ni hi l

onbekend onbekend

1.061

ni hi l

onbekend

Centrum breed

105

ni hi l

onbekend

de Kompani je

688

ni hi l

onbekend

Amel andl aan

121

ni hi l

onbekend

Het Meer 2

281 onbekend

Ui tbrei di ng westtri bune stadi on

onbekend

o

ni hi l

onbekend

Breedpad terrei n Smi t

65

ni hi l

onbekend

Fok / Van Hel omal aan

16

ni hi l

onbekend

Meander Wol vegaasterweg

13

ni hi l

onbekend

-16

ni hi l

onbekend

Parti cul i ere expl oi tati es

3,3,4

Lokati e bos, tui n en di er subtotaal Totaal boekwaarden

38.946 142.004 toel i chti ng negati eve waarde = voordel i g resul taat

Note: Projecten zonder een beschrijving of toelichting bevinden in een fase waar weinig ontwikkelingen plaats vinden en daarmee in minder mate het resultaat van het grondbedrijf beïnvloeden.

136

Bijlage 2 Grondberijf Projecten met en zonder kostprijs

Bestemming

Strategische gronden: 1 gronden (strategisch ten oosten A32) 2 gronden Klaverblad Noord 3 gronden Leeuwarderstraatweg

onbekend onbekend onbekend

Heerenveen Oost stadiongebied

gemengd

Heerenveen Oost woningen NO Skoatterwald

Boekw Type risico in mln

3,2 programma/marktprijs 1,2 regionale ontwikk. 0,4 programma/marktprijs

Kans van bandbreedte in mln Toelichting optreden (ncw) 1 t/m 5 Ondergrens Prognose Bovengrens

5 3 4

2,2 0,8 0,4

2,2 0,0 0,0

2,2 0,0 0,0

ondergrens conform afwaardering agrarische bestemming ondergrens conform afwaardering agrarische bestemming ondergrens conform afwaardering agrarische bestemming

14,4 rente/VT-kst /programma

2

7,5

5,3

5,3

woningbouw woningbouw

4,7 rente/afzet 43,8 rente/afzet

2 2

3,0 5,5

1,0 1,6

1,0 1,6

Tjalleberd de Eide Stationgebied eo IBF2 + IBF1(bv/cv) bedrijventerrein Kanaal bedrijventerrein Kavels Uhlweg Tjalleberter Krite Herontwikkeling SBO Falkenaweg Herontwikkeling Fedde Schureplein Heidemeer/Heidemeer bufferzone Klaverblad NO schoollocaties jubbega

woningbouw gemengd bedrijven bedrijven bedrijven bedrijven woningbouw gemengd woningbouw woningbouw bedrijven woningbouw

2,4 0,7 32,0 -0,1 -0,5 0,8 2,3 0,1 1,4 32,0 0,1

afzet/programma afzet rente/afzet nvt afzet renteverlies/programma afzet/politiek renteverlies afzet procedure/afzet rente/programma afzet/programma

3 3 2 5 4 5 4 4 3 4 3 1

1,4 1,5 7,2 -0,4 -1,0 0,8 1,5 0,1 0,4 0,7 pm 0,2

-0,6 0,0 4,3 -0,6 -1,4 0,8 1,2 0,0 0,2 0,6 pm 0,0

-1,5 0,0 4,3 -0,6 -1,4 0,8 1,2 0,0 0,2 0,6 pm 0,0

nieuwbouw Thialf met een spin-off effect rapportage door bv/cv risico gemeente 50% vertraging afzet; boekwaarde inclusief Het Poortje stagnatie afzet, start 3e fase 2016 / onderzoek maatregelen tgv resultaat getemporiseerde afzet afhankelijk kantoorontwikkeling uitwerking bedrijventerreinvisie 2010-2020 groei vanaf 2020 8ha uitgifte gerealiseerd uitgifte tbv uitbreidingen kans herontwikk. nihil/resultaat afhankelijk visie A7-A32 zone

Nieuwehorne Plan Hepkema Inbrengwaarde Gebiedsontwikkeling Particuliere exploitaties

woningbouw woningbouw woningbouw gemengd

1,0 0,2 3,3 0,1

afzet/programma afzet/programma politiek voorbereidingskst

3 3 5 4

1,0 0,1 0,5 0,1

0,0 0,0 0,0 0,0

0,0 0,0 0,0 0,0

33,5

14,6

13,7

Totaal per projecten af

143,5 1,6 IBF1( bv/cv) 141,9

voorfinanciering bijdrage aan nieuw scholencomplex voorfinanciering bijdrage aan nieuw scholencomplex onderzoek programma/ overleg provincie voorfinanciering bijdrage aan mfa de Kompanije woningprogramma in hoogsegment grondinbreng tegen kostprijs verrekening kosten via exploitatieovereenkomst

Toelichting Negatieve waarde = voordelig saldo resultaten zijn netto contant gemaakt.

Kans van optreden 1 zeer klein

4 groot

2 klein

5 zeer groot

3 gemiddeld

137

Bijlage 3 overige fysieke projecten De onderstaande projecten betreffen fysieke projecten die naar verwachting (ook) in 2012 worden uitgevoerd. Het betreft projecten met een (gemeentelijke) investering van minstens € 100.000. 1. De Greiden – Buitenring Vogelbuurt  Beschrijving project: Ingrijpend opknappen van de groene randzône langs de Ds. Kingweg (tussen rotonde Oude Veenscheiding en Roerdomplaan). Er wordt flink gesnoeid en uitgedund, er worden bomen gekapt, de voetpaden worden opgeknapt, de oevers worden wat flauwer gemaakt, etc.  Looptijd: 2006 - 1e kwartaal 2013  Totale investering: € 200.000  Dekking: de gemeentelijke bijdrage is gedekt  Krediet beschikbaar: Er is nog geen krediet beschikbaar gesteld  Risico‟s: Draagvlak bewoners 2. Heerenveen Midden - Tellepark  Beschrijving project: Herinrichting van de openbare ruimte in het gebied rondom het voormalige sportcomplex De Telle in Heerenveen.  Looptijd: 1e kwartaal 2010 – nog niet bekend  Totale gemeentelijke investering: € 1.625.000  Dekking: de gemeentelijke is gedekt  Krediet beschikbaar: Er is nog geen krediet beschikbaar gesteld  Risico‟s: Budget onvoldoende, Bezwaren tegen bestemmingsplan wijziging 3. Sportcomplex Nieuwehorne  Beschrijving project: Aanleg van een nieuw sportcomplex ten noorden van de Schoterlandseweg in Nieuwehorne, bestaande uit onder anderen een sportgebouw met daarin een oefenhal van 30 x 44 meter, kunstgras voetbal- en korfbalvelden, een tennisclubhuis, enkele gravel tennisbanen, een all-weather tennisbaan alsmede een parkeerterrein, fietsenstalling en ontsluitingweg.  Looptijd: 4e kwartaal 2008 – 2e kwartaal 2013  Totale investering: € 5.560.000  Dekking: de gemeentelijke bijdrage (€ 5.460.000) is gedekt waarvan € 3.630.000 uit project grondbedrijf Nieuwehorne.  Krediet beschikbaar: Het uitvoeringskrediet is op 17 januari 2011 door de gemeenteraad beschikbaar gesteld.  Risico‟s: Bezwaren tegen bestemmingsplanwijziging en tempo gronduitgifte 4. MFA Skoatterhûs Oudeschoot  Beschrijving project: De bouw van een multifunctionele accommodatie ter plaatse van de huidige obs. De Schoterschans aan de Van Leeuwenhoekweg te Oudeschoot + de renovatie van het gymnastieklokaal. De MFA biedt straks onderdak aan De Schoterschans (openbare basisschool), Caleidoscoop (peuterspeelzaal), Kinderwoud (kinderdagopvang en buitenschoolse opvang), Bibliotheek (mediatheek voor de school) en Plaatselijk Belang Oudeschoot (ruimte voor dorpsactiviteiten).  Looptijd: 2000 – 2e kwartaal 2012  Totale investering: € 1.529.335  Krediet beschikbaar: Het krediet voor de eenmalige kosten ad. € 1.529.335 is beschikbaar gesteld bij raadsbesluit van 13 september 2010.

138

 

De raad heeft tevens ingestemd met de structurele dekking van de voor rekening van de gemeente komende aan participanten (onderwijs en welzijn) te vergoeden jaarlijkse huurlasten ad € 158.139. Risico‟s: Samenwerking partijen

5. MFA De Streek  Beschrijving project: Vervanging van het gemeentelijk gymnastieklokaal en de gemeentelijke kleedkamers bij het sportveldencomplex in Tjalleberd. Inzet vanuit het dorp is om daaraan gelijktijdig te koppelen de vervanging van het huidige dorpshuis, zodat een en ander in dezelfde bouwstroom en onder één dak kan worden gerealiseerd. Naar de haalbaarheid van het door het dorp in eigen beheer uitvoeren en exploiteren van de toekomstige accommodatie loopt momenteel een onderzoek.  Looptijd: 1e kwartaal 2009 – nog niet bekend  Totale investering: € 1.100.000  Krediet beschikbaar: Als uitvloeisel van het amendement “Heerenveen kiest ook voor dorpen” d.d. 6 november 2008 is het investeringsbedrag gereserveerd. De formele beschikbaarstelling van het bedrag heeft nog niet plaatsgevonden.  Risico‟s: Bezwaren bestemmingsplanwijziging Samenwerking partijen 6. Huisvesting speciaal onderwijs  Beschrijving project: Bouw van een nieuw pand aan de Domela Nieuwenhuisweg voor huisvesting van de scholen voor het speciaal onderwijs in Heerenveen, It Oerset en de Meester Duisterhoutschool  Looptijd: 2e kwartaal 2010 – 3e kwartaal 2013  Totale investering: € 5.400.000  Krediet beschikbaar: € 3.000.000 bij begroting 2009 € 1.000.000 bij begroting 2010 Restant ad € 1.400.000 moet nog beschikbaar worden gesteld.  Dekking: er is dekking voor de gemeentelijke bijdrage.  Risico‟s: Bezwaren tegen bestemmingsplanwijziging Onvoldoende samenwerking scholen Ontbreken overeenstemming aankoop deel benodigde grond 7. Molenplein  Beschrijving project/Project opdracht: Integrale herontwikkeling van het plangebied rondom het Molenplein in samenwerking met woningstichting Accolade en De Hoge Dennen Holding BV. Eindresultaat project (na afronding): - Nieuwbouwcomplex op het Molenplein (winkels, wonen en parkeren) - Ver-/nieuwbouw grondgebonden sociale huurwoningen Van Dekemalaan en Fortuin - Herontwikkeling van bestaand woon-/winkelcomplex Super de Boer c.a. - Herinrichting openbare ruimte.  Looptijd/Planning: - Planfase: 2010 t/m 2012 - Bouwfase: 2013/2014  Totale (gemeentelijke) investering: - Inrichting Openbare ruimte: € 1.500.000

139

-

Bouw parkeergarage € 4.200.000 Beoogde dekking: Grondopbrengst Molenplein: € 2.000.000 Exploitatie Betaald parkeren: € 3.700.000 (N.B.: De parkeergarage zelf levert binnen de exploitatie-Betaald parkeren een bijdrage dekking op van ca. € 1.000.000, een verwachte onrendabele top resteert van ca. € 2.700.000, die binnen de langjarige begroting van het product Betaald Parkeren opgevangen kan/moet worden).

8. Verplaatsing winkelcentrum De Akkers (Onder voorbehoud van definitief B&W en raadsbesluit)  Beschrijving project/Project opdracht: Faciliteren van nieuwbouw van een winkelcentrum op de voormalige OSGlocatie Amelandlaan. Realisatie van het plan zal hoofdzakelijk geschieden door een marktpartij. Eindresultaat van het project: Een nieuw en groter winkelcentrum voor De Akkers, passend binnen de criteria van Detailhandesvisie; Herontwikkeling van de voormalige OSG-locatie; Sloop van het bestaande winkelcentrum - De Akkers; Een nieuw bestemmingsplan voor Centrum - De Akkers.  Looptijd/Planning: Planfase: 2011/eerste helft 2012 Realiseringsfase (nieuwbouw en daarna sloop bestaande complex: 2012/2013  Totale (gemeentelijke) investering: Sloopkosten: € 25.000 - Externe plankosten: € 10.000 Opbrengst: Grondverkoop: € 150.000 Bijdrage ontwikkelaar in de plankosten:€ 10.000 Het positieve resultaat dient om de huidige negatieve boekwaarde van de voormalige OSG-locatie (circa € 122.000) te dekken (n de gekozen planopzet kan de exploitatie-opzet van de herontwikkeling OSG-locatie budgettair neutraal worden afgerond). Interne uren moeten binnen reguliere producten worden opgevangen. 9. Taconishof  Beschrijving project: Corporatie Accolade is voornemens in het project Taconishof over te gaan tot sloop van 75 huurwoningen vanwege de matige bouwtechnische staat en de sterk verouderde woningplattegronden van deze woningen. De nieuwbouwplannen in dit gebied omvatten de realisering van 59 woningen in een gemoderniseerde stedenbouwkundige setting.  Looptijd: Het ligt in de bedoeling van Accolade om in de tweede helft van 2012 te starten met de sloop en nieuwbouw van dit complex.  Totale investering: De investeringskosten voor de aanpak van het openbaar gebied worden op een bedrag van € 1.000.000 geraamd. De corporatie neemt daarvan een bedrag van € 200.000 voor haar rekening. In het eerste kwartaal van 2012 wordt een krediet voor de herinrichting van het openbaar gebied aangevraagd.  Dekking: er is dekking voor de gemeentelijke bijdrage van € 800.000 (waarvan € 500.000 ISV3 gelden).  Er zijn geen voorzienbare risico‟s voor dit project.

140

10.West-Indische buurt  Beschrijving project: Het plan gaat uit van sloop van de bestaande 40 woningen. Hiervoor in de plaats worden 36 woningen terug gebouwd. In het woonconvenant Heerenveen 2009-2013 tussen gemeente en corporaties zijn afspraken gemaakt over de verdeling van de kosten van de aanpak van de openbare ruimte op basis van maatschappelijke doelstellingen. Aanvullend wordt het veroorzakersprincipe gehanteerd wanneer het specifiek gaat om locatiegebonden infrastructuur.  Looptijd: 2011 tot medio 2012.  Totale investering: De totale kosten van de aanpak zijn geraamd op € 392.000. De totale kosten worden als volgt gedekt: 1. Bijdrage kosten Accolade Taconishof € 118.000 2. ISV subsidie € 175.000 3. Bijdrage Accolade € 99.000 Totaal € 392.000  Risico‟s: Er zijn geen voorzienbare risico‟s voor dit project. 11. Reconstructie P.W. Janssenweg  Beschrijving project: Gehele reconstructie P.W. Janssenweg vanaf Ericalaan tot aan de Schoterlandseweg. Waarbij de kern van Jubbega ingericht wordt als 30 km. zone.  Looptijd: 2012 en 2013 met eventuele uitloop naar 2014 (wordt in fasen uitgevoerd, ook budgettair).  Totale investering: circa € 800.000. Dekking opgenomen in beheersbegroting, onderhoudsbudget Verhardingen.  Risico‟s: afvoeren “vervuilde materialen”, storten van vervuilde afvalstoffen kunnen kostenverhogend werken. 12. Reconstructie fietspaden Haskeruitgang / Ds. Kingweg / De Zanden  Beschrijving project: Fietspaden, asfaltverharding, vervangen door een betonverharding. Het werk wordt opgedeeld in 3 fasen (ook budgettair).  Looptijd 2012, 2013 en 2014.  Totale investering: circa € 750.000. Dekking opgenomen in beheersbegroting, onderhoudsbudget Verhardingen.  Risico‟s: beperkte risico‟s 13. Herinrichting Centrum Noord  Beschrijving project: Gehele herinrichting van centrum Noord; o.a. Crackplein, Achter de Kerk, Koemarkt en Vleesmarkt.  Looptijd: Uitvoering project 2012.  Totale investering: circa € 700.000. Dekking: ISV-subsidie € 350.000 Krediet inrichting Crackplein € 40.000 Overige dekking: beheersbegroting Groen € 10.000 beheersbegroting onderhoudsbudget Verhardingen € 300.000  Risico‟s: Verkeersmaatregelen/bereikbaarheid. Onvoorziene “zaken” in dit oude stukje Heerenveen. 14. Renovatie K.R. Poststraat  Beschrijving project:

141

  

Vervangen van de deklaag (asfalt) van de K.R. Poststraat, van Zonnebloemstraat tot aan de Fok. Looptijd: Uitvoering 2012 Totale investering: circa € 150.000. Dekking opgenomen in beheersbegroting, onderhoudsbudget Verhardingen Risico‟s: Verkeersmaatregelen/bereikbaarheid

15. Herinrichting Heideburen / het Meer  Beschrijving project: De weg inrichten passend bij de huidige functie van een verblijfsgebied.  Looptijd: Uitvoering project 2012.  Totale investering: circa € 185.000. Dekking opgenomen in beheersbegroting budgetten Groen en Verhardingen  Risico‟s: beperkte risico‟s 16. Renovatie Ter Bandsterbrug  Beschrijving project: Het geheel renoveren van de Ter Bandsterbrug, zowel staalwerk, brugdek als ook het binnen mechanisme.  Looptijd: Uitvoering 2012.  Totale investering: circa € 250.000. Dekking opgenomen in beheersbegroting; budget Periodiek onderhoud Civiel Technische Kunstwerken  Risico‟s: onderzoek moet de werkelijke “stand van zaken” nog bepalen. 17.NRAPII (Niet op het Riool Aangesloten Percelen).  Beschrijving project: Aanleg riolering buitengebied  Looptijd: Start in 2008. Afronding onzeker. Na oplevering heeft de aannemer nog 3 jaar beheer en onderhoud.  Totale investering: stand nu circa € 5.500.000, dekking € 8.500.000. Verantwoording van het voordeel op de realisatie bij afronden van het project. Verantwoording vindt plaats binnen het product riolering, waarbij het voordelig saldo ten goede komt van de exploitatie riolering en daarmee de rioolheffing.  Risico‟s: Uitvoering project en stagnatie met als mogelijk gevolg maatschappelijk onvrede. Financieel: beperkt, betaling alleen naar geleverde prestatie. Aantal bestede uren lopen wel aanzienlijk uit de pas (interne uren en inhuur extra begeleiding). 18.Kade Herenwal.  Beschrijving project: Vervangen kade langs Herenwal inclusief herstraten en aanleg regenwaterriool.  Looptijd: 2011 en 2012  Totale investering: geraamd € 4.500.000 dekking € 4.500.000, bestaande uit € 4.000.000 investeringskrediet en € 500.000 uit de exploitatie (product wegbeheer en riolering). Het werk is aangenomen binnen het beschikbare krediet.  Risico‟s: Financieel: in de uitvoering zijn risico‟s qua meerwerk, met name ten aanzien aanbrengen stalen damwand. 19.Kade Schoterlandse Compagnonsvaart.  Beschrijving project: Vervangen bestaande steenstapeling voor nieuwe kadeconstructie  Looptijd: Onbekend, verwachting 2012.  Totale investering: raming € 1.200.000. Budget/dekking: geen

142



Risico‟s: Verantwoordelijkheid ligt volgens “oud gebruik” 50/50% bij Wetterskip Fryslân en gemeente. Het Wetterskip heeft zich teruggetrokken, waardoor mogelijk 100% voor de gemeente komt. Hierover wordt bestuurlijk overlegd. Insteek is behoud van 50/50% verdeling van kosten.

20.Renovatie Amelandlaan  Beschrijving project: Vervangen riolering en aanbrengen nieuw asfalt.  Looptijd: voorbereiding eind 2011, uitvoering 2012  Totale investering: globale raming € 650.000.  Risico‟s: uitvoering dient voor einde 2012 gereed te zijn in verband met Rijkssubsidie, gekoppeld aan wijkontwikkelingsplan De Akkers.

143

144

06. Investeringsplan

145

146

Investeringskredieten 2012 thema

dienst

bron

omschrijving kosten

begroot 2012 x 1.000

1

R&R R&R R&R R&R R&R O&O O&O

Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012

Crackstate: Dakafwerking keramisch/toren koepel Crackstate: terrein bestrating Gemeentehuis: CV-installatie Landmeetkundige apparatuur Iepenlaan 2 (De Basis): CV installatie Aanvullende ICT-maatregelen Vervangingsinvesteringen ICT

10518156201050250-

3

R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R R&R

Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012

Vervanging klein materieel Sneeuwploeg NIDO (2 stuks) Aanhangstrooier Jongerius Hand zoutstrooiers Epomini (9 stuks) Zaaimachine Landpride Cultivator Afzetcontainer 9m³ (3 stuks) Afzetcontainer (3 stuks, schuifdeksell) Kilverbak Rotorkop Agria Grasveegmachine Klepelmaaier Bomford Actiebord (3 stuks) Tractor Valtra VW pick-up Sneeuwploeg NIDO Onkruidborstel Stensballe Citroen Berlingo Natstrooier achter tractor (4 stuks) Natstrooier op auto (3 stuks) Strooier op hef tractor (2 stuks) Citroen Berlingo DAF vrachtwagen Bermmaaier Agria Sportcomplex De Knipe korfbal; Renovatie Gymn.lok. De Letterbeam (1050-201): Renovatie Gymn.lok. De Commanderije (1050-202): Renovatie Gymn.lok. De Kempenaer (1050-204): Renovatie Gymn.lok. Van Maasdijkschool: Renovatie Gymn.lok. De Streek

1915255753333551832562378535114835351301017026363212140-

4

R&R R&R R&R R&R P&V

Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012

Posthuis: Stoelen theaterzaal Posthuis: Stoffering (gordijnen en vitrage) Posthuis: Toneeltechniek en automatisering Fundering woning Lindegracht Voorziening gehandicapten: Hulpmiddelen

203151070375-

5

R&R R&R

Vervangingsinvesteringen 2012 Vervangingsinvesteringen 2012

Aula Schoterhof: Trekbalken Aula Schoterhof: Heteluchtverwarming

54342.517-

De hierbovengenoemde eenmalige maatregelen uit de MJP's zijn reeds verwerkt in de thema's. De lasten van de vervangingsinvesteringen zijn eveneens in de thema's verwerkt.

147

148

07. Grafiek totaal begroting 2012

149

150

Begroting 2012 Uitgaven exploiatie, standen reserves en voorzieningen per 1 januari 2012

Totaal begroting 2012 62.678

35.485

14.879

13.104 2.713

0

7.059

5.411 2.646 3.107

57

13.389

1.949 147

reserves

8.413

Inkomsten exploitatie

1.903 1.372

591

voorzieningen

uitgaven exploitatie -9.610 -14.874

-15.068 -19.375 -23.382 -32.772 Heerenveen bestuurt en organiseert

Heerenveen werkt

Heerenveen kiest voor leefbaarheid

Heerenveen bevordert meedoen en ondersteunt

Heerenveen stimuleert duurzaamheid


151

152

08. Verklaring verschillen 2012 ten opzichte van 2011

153

154

Verklaring verschillen begroting 2012 ten opzichte van begroting 2011 De begroting 2012 (en meerjarencijfers 2013 – 2015) heeft onderstaande einduitkomsten: omschrijving uitkomsten begroting 2012

2012 2013 2014 2015 x 1.000 x 1.000 x 1.000 x 1.000 29 18 236 90

De verschillen in de begroting 2012 ten opzichte van de begroting 2011 worden in hoofdzaak veroorzaakt door de besluitvorming in de raadsvergadering van 7 juli 2011 en autonome ontwikkelingen. Omdat met name de Bezuinigings- en Ciskavoorstellen op meerdere thema’s betrekking hebben, is het niet mogelijk om een splitsing per thema te verstrekken. Om die reden wordt volstaan met het verstrekken van een totaaloverzicht. nr.

omschrijving

bron

Raadsvergadering 7 juli 2011 1 Beleidsintensiveringen/beheer op orde V&P-nota 2011 1 Correctie Ciska-maatregelen V&P-nota 2011

verschillen verschillen x 1.000 x 1.000 -2.016 -130 -2.146

2 Bezuinigingsmaatregelen 2 Bezuinigingsmaatregelen

V&P-nota 2011 Amendementen

2.196 -33

3 Ciska-maatregelen 3 Correctie Ciska-maatregelen

Begroting 2011 V&P-nota 2011

615 130

2.163

745 4 5 6 7

Autonome ontwikkelingen Hogere rijksuitkeringen Loon- en prijsmutaties Groei, areaaluitbreiding Overige mutaties

Begroting Begroting Begroting Begroting

2012 2012 2012 2012

380 -930 -100 -83 29

De onderdelen 1 t/m 3 zijn hierna gespecificeerd weergegeven, waarbij voor wat betreft de onderdelen 2 (Bezuinigingsmaatregelen) en 3 (Ciskamaatregelen) wordt ingegaan op de financiële verwerking (kostensoorten en personele consequenties (fte’s). Verklaring verschillen begroting 2012 ten opzichte van V&P-nota 2011 omschrijving Uitkomsten V&P-nota 2011 Consequenties amendementen 7 juli Einduitkomsten V&P-nota 2011 Begroting 2012 Verschillen

2012 2013 2014 2015 x 1.000 x 1.000 x 1.000 x 1.000 32 25 243 95 -33 -39 -46 -46 -1 -14 197 49 29 18 236 90 30 32 39 41

De (geringe) afwijkingen in de jaren 2012 – 2015 worden veroorzaakt door de genoemde autonome ontwikkelingen.

155

Financiële consequenties 2012 2015

thema 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3 3 3 4 4 4 4 6 6 6 6 6

beleidsintensiveringen/beheer en risico's op orde

bron

Invoering Burgernet Collegeprogramma Structurele inzet Bemiddeling in de buurt V&P-nota 2011 Uitvoeringsaspecten Wet Veiligheidsregio's Collegeprogramma Versterken reservepositie Collegeprogramma Brandweer (verbetering kwalititeitsniveau) V&P-nota 2010 Brandweer (normen opkomsttijden) V&P-nota 2010 Basisregistratie Grootschalige Topografie V&P-nota 2011 Basisregistratie Ondergrond (BRO) V&P-nota 2011 Werkprocessen bestuurlijk juridische zaken V&P-nota 2011 CISKA brandweer V&P-nota 2011 CISKA efficiënter aanbesteden V&P-nota 2011 CISKA posthuis V&P-nota 2011 CISKA reductie rekenkamerbudget V&P-nota 2011 Verzekering langdurig zieken V&P-nota 2011 Onroerende zaakbelasting V&P-nota 2011 Accommodatiebeleidsplan Collegeprogramma Civieltechnische kunstwerken Collegeprogramma Huisvesting Basisonderwijs Collegeprogramma Impuls armoedebeleid Collegeprogramma Langdurigheidstoeslag armoedebeleid Collegeprogramma Vluchtelingenwerk Collegeprogramma Wet kinderopvang en kwal.eisen peutersp.z. V&P-nota 2011 RSP bereikbaarheidspakket Collegeprogramma A-7 convenant/economische zones Collegeprogramma Klaverblad Noord-Oost V&P-nota 2011 Heerenveen Oost Stadiongebied V&P-nota 2011 Afwaardering gronden Begroting 2011 Totaal

investering I/S x € 1.000

-500 -15

-5.000

S S S S S S S S S S I I I S S S S S S S S S S S S S S

structureel x € 1.000 2012 -9 -35 -61 -500 -160 -40 -50 0 -5 42 50 50 30 50 100 -100 -143 -11 -165 -50 -90 -13 -152 -75 -254 -225 -200 -2.016

156

2. Bezuinigingsmaatregelen V&P-nota 2011 Nr. Onderwerp 1 Buitensportaccommodaties 2 Open einde regelingen 3 Versobering uitvoering wettelijke taken 4 Deregulering 5 Parkeren 6 Openbare ruimte 7 Openbare verlichting 8 Wurkstiper 9 Sociaal Economisch Beleidsplan 10 Sportstadgebied 11 GR-en 12 Verscherpt inkoopbeleid 13 De Kanteling 14 Onvoorziene uitgaven 15 Onderwijshuisvesting 16 Heroriëntatie Welzijnswerk 17 Subsidietraject (aanvullend op CISKA) 18 Programma Een in Dienstverlening 19 Afstemming O&O/Stafbureaus 20 Huisvesting 21 Efficiency-taakstelling GR-en 22 Secretariaten en ondersteuning 23 Digitalisering DIV 24 Wijzigen afschrijvingssystematiek 25 Verhoging slagboomtarief 26 Versterken profijtbeginsel 27 Belastingverhoging Totaal

Taakstelling Salarissen 2012 50.000 0 67.000 67.000 123.000 123.000 150.000 253.000 192.724 15.000 0 70.000 0 44.000 100.000 0 60.000 0 60.000 65.000 63.000 63.000 83.000 83.000 30.000 0 18.000 18.000 30.000 250.000 75.000 377.000 180.000 2.163.000 546.724

Kapitaal lasten

Kosten Verrekening derden reserves 30.000

Subsidies

Inkomsten 20.000

150.000 60.276 15.000 70.000 44.000 100.000 60.000 60.000 65.000

30.000

30.000 250.000

250.000

369.276

150.000

195.000

75.000 377.000 180.000 652.000

Totaal 50.000 0 67.000 123.000 150.000 253.000 15.000 0 70.000 0 44.000 100.000 0 60.000 0 60.000 65.000 63.000 83.000 30.000 0 18.000 30.000 250.000 75.000 377.000 180.000 2.163.000

Fte's

1,25 2,42 4,10

1,18 2,67

0,85

12,47

157

3. Ciska- maatregelen Kapitaal lasten

Arbeidsmobiliteit Arbeidsmobiliteit Uitbesteden Wimo-invordering Integreren kwaliteitszorg en ic P&V Reductie budget rekenkamer commissie Personele reductie bouwplantoetsing Efficienter aanbesteden icm #20 Netto reductie gem bijdrage Posthuis Herijken subsidies + doelmatigheidskorting Vrijval budgetten plattelandsbeleid Wijziging taakverdeling inkomensconsulenten Schrappen diverse kleine WMO budgetten Personeelsreductie Grondbedrijf/projecten Totaal

Taakstelling Salarissen 2012 50.000 100.000 40.000 40.000 62.000 62.000 30.000 23.000 23.000 50.000 50.000 182.000 64.000 62.500 62.500 31.890 0 745.390 187.500

Totaal taakstelling 2012; V&P nota en CISKA

Taakstelling Salarissen 2012 2.908.390 734.224

Kapitaal lasten 250.000

Nr. Onderwerp 8 9 16 19 28 83 54 63 66 84 72 74

Kosten Verrekening derden resreves 50.000 100.000

Subsidies

50.000 182.000 64.000 31.890 0

325.890

0

Totaal

0,80 0,80 0,50

1,00 4,90 8,00 Fte's

2.908.390 20,47

Salarissen Kapitaal lasten 25%

24%

Kosten derden

Kosten derden

150.000

50.000

Fte's

V&P nota & CISKA in %

734.224

695.166

182.000

Kosten Verrekening Subsidies Inkomsten derden resreves 695.166 150.000 377.000 702.000

Kapitaal lasten

250.000

50.000 100.000 40.000 62.000 30.000 23.000 50.000 50.000 182.000 64.000 62.500 31.890 0 745.390

50.000

Salarissen

377.000

Totaal

30.000

V&P nota & CISKA in €

702.000

Inkomsten

Verrekening resreves Subsidies Inkomsten

9%

13% 5%

24%

Verrekening resreves Subsidies Inkomsten

158

Themabegroting Gemeente Heerenveen

Recommend Documents