HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
HCI in de praktijk
Gerrit C. van der Veer Vrije Universiteit, Open Universiteit
mentale modellen en het gebruik van scenario’s bij vroege ontwerp stappen
1. mentale modellen bij het gebruik van complexe systemen 2. Welke soorten mentale modellen zijn nodig bij het gebruik van complexe systemen 3. Hoe “meet” je die? 4. Hoe maak je snel alternatieve scenario’s
Workshop 1
1
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
1. mental model: een psychologisch begrip Hoe begrijpt een mens complexe systemen? kennis in lange termijn geheugen geinstantieerd in werk geheugen zodra dat nodig is : • door een (externe) gebeurtenis • door een (interne) behoefte
De functies van mentale modellen bij het gebruik van complexe systemen • planning
• executie van taak delegatie
• evaluatie
• interpretatie
Workshop 1
2
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
2.
Workshop 1
Welke soorten mentale modellen zijn nodig bij het gebruik van complexe computer systemen
3
HCI in de praktijk
Workshop 1
Symposium 20-5-2006
4
HCI in de praktijk
Workshop 1
Symposium 20-5-2006
5
HCI in de praktijk
Workshop 1
Symposium 20-5-2006
6
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Relevante systeem kennis • “what’s inside” • het netwerk • de organisatie • het taakgebied • tijds aspecten bij het gebruik van complexe systemen Maar voor de gebruiker is het een geheel en ondeelbaar systeem
Workshop 1
7
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Karakteristieken van mentale modellen • • • • •
Incompleet Economisch Kunnen slechts gedeeltelijk worden afgespeeld Onstabiel Onduidelijke grenzen
• Bijgeloof
3. Hoe kun je mentale modellen “meten”?
Kijk zelf maar
Workshop 1
…………………..
8
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Een voorbeeldvan een serie scenario’s: DIGITAL INK PEN
Scenario 1 I discover a small garden yesterday, it was warm and dry and there was almost nobody around. And it was really the most relaxing place I had been to in months…
Workshop 1
9
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
rec ord
So I sat down, I did some writing and drawing and thinking that it was months that I communicated with my friends’ back home…
I decided that I should send them some of my garden sketches by e-mail.
• I pressed the mode button on the side of the DI.
Workshop 1
record
So, in order to send the e-mails:
10
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
While in command mode the elliptical screen slowly scrolls through the command words reminding me of what option I want to use.
Workshop 1
command send
• to command mode which allows me to tell DI what I wanted to do next.
record
• That changes the mode from record my drawing and hand writing...
11
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
ing
• In this case I wanted to send e-mails to my friends so I simply write: the word send followed by their e-mail addresses.
• Once the send command has been written and read, the screen displays the progress of the command
sen d
• The “->” terminates the command and sends the message Send to
[email protected]> Send to
[email protected]>
Now my sketches are on their computers.
Scenario 2 I was wandering around the city and I bumped into Chris. We have only met once or twice before but we ended up talking for about one hour about my new job and his new business in Piltsburg…
Workshop 1
12
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
So I took his phone number and his email address and stored them in my pen just by writing on the back of an old receipt.
rec ord
We had such a good time and I really wanted to get together again with him soon to talk again.
[email protected] 020- 4567890
Scenario 3 I am getting ready to go on vacation and I have all this staff that I have to plan: client meetings,… tons of work to do and what better place to keep track of important clients than on a napkin of a cafeteria.
Workshop 1
13
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
So I wrote down a bunch of meetings, whom I am going to meet, and when and what I will be talking about and I was done.
Workshop 1
rec ord
The great think of the DI is that you can write on any surface that you want. I clipped my pen cap on the upper left hand corner of the napkin, then I mark two opposite corners. The clip combined with the two points lets the pen know the boundaries of the writing surface.
10:00 GUI meeting 12:30 lunch with Chris 14:00 meeting with the design team
14
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
• all I have to do is take my DI home tonight, put it into the “DI well” • and then I will download my list of things to do into my computer and I will be ready to go.
download
I left my list for the waiter to take away and…
DI well
Scenario 4
• Incoming e-mail is indicated by a sound from DI (“ding”).
Workshop 1
Ding!
e-mail
With DI I can also check my e-mail.
15
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
y
• and write or speak the word get message to see the e-mail or e-mails I received
get message
• When I want to read e-mails I press the mode button
Workshop 1
2.chris
• To move through the list I can simply write or speak the words up or down
1.luisa
• then the senders of my e-mails appear numbered serially.
16
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
• So if I want to read the message of Chris
And the message of Chris will appear on the screen. Then I could write back to him using the DI e-mail or fax command.
2. chris
• I write or speak the word show message
So those are things that DI can do. It’s a new innovative product that works off patterns that we are already familiar with. In fact, when DI is off I can use it as a regular pen.
Workshop 1
17
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
DIGITAL INK PEN
We would like to know how you imagine the “Digital Ink Pen” after seeing the scenarios. Therefore, explain to your friend “Lucas” what the “Digital Ink Pen” is. You can use text, drawings, etc.
Workshop 1
18
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Your friend “Lucas” wants to send a fax to the administration of the faculty. Explain to him how to do this using the Digital Ink Pen.
“Lucas” has five messages in his “Digital Ink Pen” and he is not interested in the third one. Try to explain to him how to delete this e-mail from the list of e-mails he has.
Workshop 1
19
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
How could Lucas dictate (speaking) a letter to Digital Ink and download it later to his computer?
“teach-back” vragen: •
•
•
•
Workshop 1
“what is”: We would like to know how you imagine the “Digital Ink Pen” after seeing the scenarios. Therefore, explain to your friend “Lucas” what the “Digital Ink Pen” is. You can use text, drawings, etc. “how to” 1: Your friend “Lucas” wants to send a fax to the administration of the faculty. Explain to him how to do this using the Digital Ink Pen. “how to” 2: Y“Lucas” has five messages in his “Digital Ink Pen” and he is not interested in the third one. Try to explain to him how to delete this e-mail from the list of emails he has. “how to” 3: Y How could Lucas dictate (speaking) a letter to Digital Ink and download it later to his computer?
20
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Voorbeelden • van teach-back protocollen • en interpretaties
Goed begrepen maar conservatief over de interactie mogelijkheden
Workshop 1
21
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Uitbreiding gebaseerd op intuïtie en consistentie
Betrouwbare interpretatie vereist training
Workshop 1
22
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
De gebruiker vindt zelf gesproken commando’s uit
Deze gebruiker ziet beperkingen – waarom?
Workshop 1
23
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Een wensenlijstje voor functionaliteit voor speciale situaties
de pen “begrijpt”
Workshop 1
24
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
teach-back resultaten:
• correctieve feedback • creatieve feedback
4. Alternatieve visies uitproberen via een “quick and dirty (?)” scenario Domein: Internationale organisatie van muziekspecialisten • Bibliotheken • Alleen op afspraak • Alleen voor leden Nieuw systeem. Requirements: • Veiligheid • Gebruiksgemak • Meertalig
Workshop 1
25
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Scenario Alternative ideëen a.
Individueel persoonlijk draagbaar device
b. Automatische registratie apparaat in hal van c.
“intelligent” sieraad, automatisch contact met balie in hal van aangesloten bibliotheken (met baliepersoneel)
Scenario algemeen • Musicoloog (M) heeft reservering gemaakt voor studie van oude druk • M is n de ingang van het gebouw maar is nog niet ingeschreveb • M is nog niet eerder in deze bibliotheek geweest
“stel jij bent M”
Workshop 1
26
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Scenario a: draagbaar apparaat International Musicologist Pass
display area
“soft” buttons
tactile sensors
M(usicologist) komt binnen bij Salzburg Mozarteum, en neemt zijn draagbare apparaatje uit zijn tas International Musicologist Pass
Spreekt jouw taal! Geef je keuze aan
Wat zal jij doen?
locale bibliotheek functies overige
Workshop 1
27
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
International Musicologist Pass Welkom bij Morzarteum Salzburg
toegang tot reservering check reservering cancel reservering
International Musicologist Pass Geef vingerafdruk voor identificatie
Workshop 1
28
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
International Musicologist Pass Welkom Gerrit. Mozart, Le Nozze, B&H, 1812, ligt klaar in kamer 23. Onthoud je kamernummer
23
International Musicologist Pass Welkom Gerrit. Mozart, Le Nozze, B&H, 1812, ligt klaar in kamer 23. Onthoud je kamernummer
Workshop 1
23
29
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
International Musicologist Pass Welkom Gerrit. Mozart, Le Nozze, B&H, 1812, ligt klaar in kamer 23. Onthoud je kamernummer
23
International Musicologist Pass Welkom Gerrit. Mozart, La Nozze, B&H, 1812, ligt klaar in kamer 23. Onthoud je kamernummer
Workshop 1
23
30
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
International Musicologist Pass Dit device is nu je kamersleutel
23
International Musicologist Pass Dit device is nu je kamersleutel
Workshop 1
31
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
M is nu geregistreerd en “binnen” International Musicologist Pass Geef je keuze aan
locale bibliotheek functies overige
Scenario b: registratie zuil in de hal
Workshop 1
32
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Details front panel screen Mozarteum Salzburg printer tactile sensors
Default system state Only for members Int. Music. Association
Mozarteum Salzburg
Workshop 1
Engels als standaard taal
If you made a reservation for the library: please, provide fingerprint for identification
33
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
M is now registered and “inside” Welkom bij de originele oude drukken afdeling van het Mozarteum Salzburg.
Mozarteum Salzburg
Geef je keuze aan
Spreekt nu jouw taal
toegang tot reservering check reservering cancel reservering
Condities: M is geregistreerd, boek is gereserveerd. Het kamernummer en de details van de reservering staan aan de achterkant van de print.
Mozarteum Salzburg
Workshop 1
De deur gaat open door het paneel naast de deur met de wijsvinger aan te raken. Veel succes met de studie.
34
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Scenario c: “intelligent” sieraad Het sieraad communiceert met een computer op de balie van de receptionist, zodra jij (M) de balie op 1 meter genaderd bent
Scherm op de balie, zichtbaar voor de receptionist(e) R, een ander soort systeemgebruiker
Workshop 1
35
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
Zodra M de balie nadert wordt het werk van de receptionist(e) R tijdelijk onderbroken. Wat zal R doen?
Systeem spreekt Duits, R’s taal
Dass ist Dr. Gerrit C. van der Veer, Ruffname “Gerrit” - Er ist nog nicht eingeschrieben
Bevorzugte Sprachen: 1. Niederlandisch; 2. English; 3. Deutsch Reservierung: Mozart, La Nozze, B&H, 1812
ID OK? Y/N
R heeft M geidentificeerd (het systeem blijft in feite R’s taal spreken) Gerrit’s Reservation is in room 23, till 19:00 hours Gerrit has never been in the Mozateum before, Please show him to the elevator. Tell him the door will open automatically.
“return” if ready
Workshop 1
36
HCI in de praktijk
Symposium 20-5-2006
opgave In groepen van 3(4): • werk uit een scenario voor de situatie dat M klaar is met de studie, wil vertrekken en een electronische copie bestellen van pag. 3-10 en 12 van de bestudeerde bron (naar email adres) • voor scenario 1, 2, resp 3
Conclusions
Workshop 1
•
mentale modellen zijn een belangrijk begrip bij het gebruik van (en dus het ontwerpen voor) van complexe systemen
•
Mentale modellen kun je al vroeg tijdens het ontwerp “meten”
•
alternatieve scenario’s kun je snel en goedkoop maken en evalueren
•
Resultaten geven aan waar problemen zijn (correctief) en waar moglijkheden zijn (creatief)
37
