Handreiking transformatieplan herbestemming We zijn zuinig op ons culturele erfgoed. Voor het behoud daarvan is het belangrijk dat dat erfgoed ook daadwerkelijk gebruikt wordt. Immer: leegstand is achteruitgang. Maar de wereld verandert. Fabrieken, boerderijen, silo’s, pakhuizen en stallen verliezen nogal eens hun oorspronkelijke functie. Gaat het om een monument, dan sluit de monumentenwet sloop uit. Herbestemming ligt dan voor de hand. De provincie Overijssel stimuleert al meer dan tien jaar actief herbestemming van agrarisch en industrieel erfgoed, ook als het gaat om niet-monumenten. Zo immers, blijft het Overijssels erfgoed behouden en zijn duurzame oplossingen mogelijk. Er zijn verschillende regelingen die eigenaren ondersteunen bij herbestemming. Er zijn subsidieregelingen vanuit het Rijk en vanuit de provincie. Voor beide regelingen geldt dat de belangstelling zeer groot is en dat er een plafond zit aan de beschikbare middelen. Aanvragen worden op volgorde van binnenkomst behandeld. Informeer dus vóór u het aanvraag-traject ingaat bij de subsidieverlener wat uw perspectief op haalbaarheid is. Deze folder geeft u informatie over de subsidies die de provincie Overijssel verleent voor het opstellen van een transformatieplan herbestemming.
1
Wat is er beschikbaar?
De provincie Overijssel stelt in 2012 € 250.000 subsidie beschikbaar voor het opstellen en uitvoeren van een transformatieplan. De subsidie voor het opstellen van een transformatieplan bedraagt 50% van de subsidiabele kosten met een maximum van € 20.000 subsidie per plan. De subsidie voor de uitvoering van het transformatieplan bedraagt € 40% van de subsidiabele kosten met een maximum van € 100.000 subsidie per transformatieplan.
Het subsidieplafond voor het opstellen en uitvoeren van transformatieplannen voor 2012 is bereikt. U kunt dit jaar geen subsidie meer aanvragen. Hou de berichten op deze site bij voor de mogelijkheden in 2013.
Voorwaarden
Om subsidie te verkrijgen voor het opstellen van een transformatieplan moet uw aanvraag voldoen aan de volgende voorwaarden: • Het moet gaan om een gebouw of bouwwerk met een belangrijke cultuurhistorische waarde. Dat geldt voor rijks – en gemeentemonumenten. Ook andere objecten kunnen van cultuurhistorisch belang zijn. Of daarvan bij uw object sprake is, kunt u navragen bij de provincie. • Het mag niet gaan om een activiteit in een landbouwontwikkelingsgebied van het Reconstructieplan Salland-Twente. • De partijen die gaan ontwerpen moeten professionals zijn met relevante expertise • Het stapelen van subsidies met andere subsidies voor het opstellen van een transformatieplan mag niet. Dat geldt ook voor een haalbaarheidsonderzoek naar herbestemming. • De gemeente moet positief staan tegenover uw plan. Neem daarom in een vroeg stadium contact op met uw gemeente. Bij subsidie voor de uitvoering van een transformatieplan gelden de volgende criteria: • Het project moet gebaseerd zijn op een transformatieplan • De noodzakelijke vergunningen moeten in orde zijn • Indien de verleende subsidie een steunmaatregel is, dan moet de subsidie voldoen aan artikel 2 van de de-minimisverordening De volledige tekst van de regeling vindt u op de site overijssel.nl > loket > provinciale regelingen > uitvoeringsbesluit subsidies Overijssel 2011.
Enschede: hogere textielschool de Maere wordt ROC 2
Analyse van de cultuurhistorische waarde van gebouwen en erf in relatie met omliggend landschap • kaartmateriaal: bebouwing en erf: schaal 1 : 100 + beschrijving • bebouwing en erf in omgeving: schaal 1: 1.000 + beschrijving • historische ontwikkeling, mede aan de hand van topografische kaarten, bouwtekeningen en foto’s • waardering in termen van cultuurhistorische en landschappelijke waarde
Wat staat er in een transformatieplan?
Analyse bestaande situatie • eigendomssituatie • bestemmingen en evt. hindercirkels • evt. bodemvervuiling • constructieve situatie • onderhoudstoestand Architectuurverkenning en verkenning van mogelijkheden voor verandering, gericht op hergebruik voor een of meerdere nieuwe functies • analyse van restauratie-/renovatiemogelijkheden van bebouwing • analyse van aanpassingsmogelijkheden van bebouwing of onderdelen ervan • analyse van mogelijkheden voor sloop en nieuwbouw van onderdelen van bebouwing • analyse van (planologische en milieu-) consequenties van een functieverandering Erf/terreinplan • ontwerp dat bijdraagt aan de landschappelijke kwaliteit van het omringende landschap • analyse van aanpassingsmogelijkheden van tuin, erfbeplanting; erfscheidingen, boomgaarden, sloten, waterpartijen, paden e.d. • aandacht voor energiebesparende maatregelen Uitvoeringsmogelijkheden • kostenraming en financieringsopzet • procedurele voorwaarden voor de uitvoering • stappenplan en tijdschema
Deventer: graansilo wordt depot voor bodemvondsten 3
Samenvatting, conclusie en aanbevelingen
Hoe vraagt u subsidie aan? Check of u voldoet aan de voorwaarden die genoemd zijn bij de aanvraag voor het opstellen van een transformatieplan. Op de site overijssel.nl > subsidie > vergunning > melding downloadt u het digitale subsidie-aanvraagformulier. U vult dit in en stuurt het met de bijlagen per post naar de provincie toe. Uw aanvraag zal – mits het plafond voor het beschikbare bedrag nog niet bereikt is – voorgelegd worden aan de provinciale monumentencommissie. Hierin zitten adviseurs van Het Oversticht met expertise voor cultureel erfgoed. Soms volgt voor advies nog bezoek aan de locatie. Bij positief advies verleent de provincie de subsidiebeschikking. U krijgt subsidie en dan? • Start transformatieplanproces. De procesbegeleider (dit kan, maar hoeft niet de eigenaar te zijn) zet het proces in gang. • Er worden een cultuurhistorische waardestelling gemaakt en eerste schetsen. Daarna belegt de procesbegeleider een bijeenkomst voor alle betrokken partijen (eigenaar, architect, landschapsarchitect, gemeente, adviseur Het Oversticht). Hij nodigt hiertoe de partijen per mail uit. • De architect en landschapsarchitect presenteren tijdens de bijeenkomst de eerste aanzet tot het transformatieplan (de basis en denkrichting) en krijgen advies van de betrokkenen. Alle opmerkingen worden verwerkt in een verslag dat de procesbegeleider maakt en verspreid aan alle betrokkenen binnen een week na het overleg. • Architect en landschapsarchitect verwerken de opmerkingen in nieuwe schetsen. • Zodra alle stappen in het proces (zie hiervoor de checklist op de site overijssel.nl/erfgoed) zijn gezet, stuurt de initiatiefnemer het concepttransformatieplan ter beoordeling aan de betrokkenen. • De betrokkenen reageren naar de initiatiefnemer. Zo nodig vindt er nog een bijeenkomst plaats. • Zodra iedereen akkoord is, wordt het transformatieplan voor definitieve vaststelling aan de provincie aangeboden. Hierbij, of binnen de daartoe gestelde termijn, wordt het verzoek om definitieve vaststelling van de subsidie opgenomen, waarbij de eindfacturen van de architect, landschapsarchitect en evt. procesbegeleider zijn gevoegd. • De provincie vraagt de provinciale Monumentencommissie om advies over het transformatieplan. Afronding transformatieplanproces • Zodra akkoord, wordt het transformatieplan vastgesteld, evenals de definitieve subsidie (of op basis van een later ontvangen verzoek om vaststelling van definitieve subsidie). • Eigenaar start met gemeente uitvoeringstraject.
Rijssen: stadsboerderij wordt winkel en informatiepunt met horecafunctie
4
Cultureel erfgoed Gebouwen en bouwwerken die vanuit het verleden zijn overgebleven, die het waard zijn om behouden te blijven en die door hun karakteristieken bijdragen aan de identiteit van het gebied.
Begrippen
Waar kijkt men naar bij het bepalen van de waarde van cultureel erfgoed? Architectonische waarde • ontwerp/vormgeving • constructie • typering gebouw/complex • architect Waarde erfgoed • type erfgoed • erfinrichting • streekeigen beplanting • ligging in omringend landschap • product Gaafheid bebouwing, erf en landschap In hoeverre zijn oorspronkelijke kenmerken aanwezig en dragen deze bij aan de streekkenmerken van het omringende landschap. Historische waarde Betekenis voor de (historische) ontwikkeling van de streek. Zeldzaamheid Van zowel het architectonische en bedrijfsmatige kenmerken als erfinrichting en landschapstype. Herbestemmingsopgaven Cultureel erfgoed krijgt door aanpassing aan nieuwe functies en economische dragers een duurzame bestemming.
Enschede: erf Elkeman in Twekkelo wordt creatieve broedplaats voor kunstenaars
Transformatieplan Verkenning en beschrijving van de mogelijkheden van functieverandering in vrijkomend of vrijgekomen cultureel erfgoed, die bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit en een nieuwe toekomst en exploitatie kunnen bieden.
Provincie Overijssel Het Subsidieloket: tel. 038-4998380 /
[email protected]
Contact
Het Oversticht Contactpersoon erven: Anneke Coops, ervenconsulent tel. 038-4254586 /
[email protected] Contactpersoon overig cultureel erfgoed: Marieke van Zanten tel. 038-4254661 /
[email protected]
5