Handleiding voor stembureauleden

Handleiding voor stembureauleden

Verkiezingen van de gemeenteraad en gebiedscommissies

Gemeente Rotterdam Hoe ziet de verkiezingsdag er uit?

woensdag 19 maart 2014

/ / / H a ndl eiding voor s t e m bureaul ed en / / / H a ndl eiding voor s t e m bureaul ed en / / / H a ndl eiding voor s t e m bureaul ed en / / / H a ndl eiding vo or s t e m bureaul ed en / / / H a ndl eiding vo or s t e m bureaul ed en / / /

Colofon Uitgave van de gemeente Rotterdam Dienstverlening Tbv verkiezingen 19 maart 2014 Vormgeving: gemeente Rotterdam Druk: Tuijtel drukkerij Oplage: 2.500 exemplaren

2


Inhoud Vooraf A Inleiding B Dagindeling stembureau C Belangrijke aandachtspunten D Taken en verantwoordelijkheden stembureauleden E StembureauApp

4 5 6 8

Hoofdstuk 3 Shiftwissel 18

Hoofdstuk10 Eindtelling gebiedscommissies

Hoofdstuk 4 Stemming shift 2

Bijlagen 1 Voorbeeld stempas verkiezing gemeenteraad 2014 2 Voorbeeld stempas verkiezing gebiedscommissie 2014 3 Voorbeeld machtiging op achterkant van de stempas 4 Voorbeeld Register Ongeldige Stempassen (ROS) 5. Voorbeeld ingevuld proces-verbaal

19

10

Hoofdstuk 1 Openen stembureau 1.1 Welkom 1.2 De stembus 1.3 De StembureauApp opstarten 1.4 Aanmelden stembureauleden 1.5 Controle inrichting stemlokaal 1.6 Verzorg de aankleding van het stemlokaal 1.7 Leg alles klaar op de tafel voor de stemming Plattegronden stembureaus

11 11 11 12 12 12 13 13 14

Hoofdstuk 2 Stemming shift 1 2.1 Het stemmen begint 2.2 Het stemproces 2.3 Controle van de stempas 2.4 Welke identiteitsbewijzen zijn geldig? 2.5 Machtigingen 2.6 Stembiljetten

15 15 15 15 16 16 17

Hoofdstuk 5 Voorbereidingen tellingen 5.1 Om te beginnen … 5.2 Ruim de tafel leeg

20 20 20

Hoofdstuk 6 Sneltelling gemeenteraad 6.1 Het echte tellen kan beginnen 6.2 Openbaar 6.3 Geldig of ongeldig

21 21 21 21

Hoofdstuk 7 Eindtelling gemeenteraad

23

Hoofdstuk 8 Sneltelling gebiedscommissie

24

26

28 29 30 31 32

Hoofdstuk 9 Afsluiten 25


3

A | Inleiding Beste leden van het stembureau,

19 maart is het weer zo ver! De verkiezing van de leden van de gemeenteraad en de gebiedscommissies is belangrijk voor Rotterdam. De gebiedscommissies zijn nieuw en komen in de plaats van de deelgemeenten. Wij zorgen er met zijn allen voor dat díe dag alle kiezers in onze stad in een plezierige sfeer en goed georganiseerd hun stem kunnen uitbrengen. Voor een ordentelijk verloop van de stemming op het stembureau is je inzet van groot belang. Ik waardeer het bijzonder dat jij je hiervoor hebt aangemeld. Nieuw bij deze verkiezingen is dat we gebruik maken van een StembureauApp. Deze app zal je door het hele stemproces heen ondersteunen. Het zorgt ervoor dat we efficiënter te werk gaan en sneller de verkiezingsuitslag kunnen presenteren. Tijdens de klassikale training voor de (plaatsvervangend) voorzitters en de e-learningmodule voor alle stembureauleden is uitgebreid stilgestaan bij de werkwijze van de verkiezingen. Hierdoor zijn we met zijn allen goed voorbereid. Deze handleiding bevat belangrijke informatie en is een naslagwerk voor je tijdens de verkiezingsdag. Ik verzoek je nadrukkelijk deze handleiding vóór 19 maart a.s. goed te lezen. Heb je vragen waar deze handleiding geen antwoord op geeft? Bel dan naar de helpdesk (010) 267 3070. Ik wens je een goede verkiezingsdag en hoop dat wij na het ondertekenen van het proces-verbaal kunnen terugzien op geslaagde verkiezingen.

Heel veel plezier en succes!

Ronald van As Directeur Publiekszaken

4


B | Dagindeling stembureau OPENEN LOCATIE • De portier neemt de stembussen en bijbehorende materialen in ontvangst 6:30 uur OPENEN STEMBUREAU • Stembussen en materiaal worden overgedragen aan de voorzitter • De voorzitter start de StembureauApp • Stembureauleden shift 1 komen binnen en worden aangemeld in de app • Instructie en taakverdeling door voorzitter aan stembureauleden • Start voorbereiding 7:30 uur STEMMEN SHIFT 1 • Het stemlokaal opent de deuren voor de kiezers • Start stemmen Ca. 12:00 uur broodmaaltijd ter plaatse (deze wordt bezorgd) 15:30 uur SHIFTWISSEL • Voorzitter van shift 1 meldt stembureauleden shift 2 aan in app • Overdracht door stembureauvoorzitter en leden shift 1 aan de nieuwe stembureauleden • Voorzitter shift 1 draagt de iPad over aan de voorzitter van shift 2

Ca 17:00 uur broodmaaltijd ter plaatse (deze wordt bezorgd) 20:45 uur AANKOMST TELLERS

Net als in de E-learningmodule en in de StembureauApp volgen wij in deze handleiding tijdens de verkiezingsdag de activiteiten op een stembureau vanaf het begin tot het einde

21:00 uur EINDE STEMMING • Indien van toepassing: vaststellen einde van de rij kiezers

(Deze handleiding is geschreven in de persoonsvorm hij en uiteraard is dit ook van toepassing op vrouwelijke personen.)

21:15 uur START TELPROCES • Stembussen sluiten • Sneltelling (stemmen per lijst) voor de gemeenteraad • Eindtelling (stemmen per kandidaat) voor de gemeenteraad en invullen proces-verbaal • Sneltelling (stemmen per lijst) gebiedscommissie • Afronding telling (sluiten stembussen, met materialen) Vanaf ca. 23:30 uur AFSLUITEN STEMBUREAU • Invulling proces-verbaal door voorzitter en ondertekening door alle aanwezige stembureauleden • Stembureauleden verlaten het stembureau • De voorzitter levert de processen-verbaal, de iPad en toebehoren in bij de controleur van de stadswinkel in het gebied • Portier wacht tot stembussen zijn opgehaald • Locatie wordt afgesloten door portier

16:00 uur STEMMEN SHIFT 2 • Vertrek stembureauleden eerste shift • Vervolg stemmen


5

C | Belangrijke aandachtspunten StembureauApp Bij de verkiezingen op 19 maart zal bij alle stembureaus in Rotterdam gebruik worden gemaakt van de StembureauApp. Deze ondersteunt de voorzitter van het stembureau middels checklists op verschillende momenten van de dag, het automatisch controleren van de geldigheid van stempassen en helpt bij het tellen van de stemmen. Daarnaast kan de voorzitter via de App facilitaire meldingen doen en doorgeven of alle stembureauleden aanwezig zijn.

De StembureauApp begeleidt de voorzitter gedurende de hele dag. Als de app (tijdelijk) niet beschikbaar is, kan je in deze handleiding opzoeken wat je moet doen op dat moment van de verkiezingsdag. Deze papieren back-up staat in ieder hoofdstuk van de handleiding aangegeven met het volgende symbool zoals hier links is afgebeeld.

Identiteitsbewijs De kiezer moet zijn stempassen en een (geldig) identiteitsdocument overhandigen. Toegestaan zijn een Nederlands paspoort, rijbewijs of identiteitskaart dat maximaal 5 jaar is verlopen. Het document moet dus een datum geldigheid hebben tot 20 maart 2009 of later. Stempas Elke kiezer ontvangt van de gemeente twee stempassen. Op de stempassen staat het adres van een stembureau in de buurt. De kiezer is voor de verkiezing van de gebiedscommissies gebonden aan een stembureau in zijn eigen gebied. Om te stemmen voor de gemeenteraad is de kiezer niet gebonden aan het stembureau dat op de stempas staat. De kiezer kan stemmen in een van de stemlokalen in de gemeente Rotterdam. Volmacht Een gemachtigde kan de stem van de volmachtgever alleen uitbrengen als de gemachtigde zelf tegelijkertijd gaat stemmen. De gemachtigde moet van de volmachtgever behalve het volmachtbewijs (achterzijde stempas volledig ingevuld) ook een (kopie van een) identiteitsdocument

6

overhandigen. Deze kopie van het identiteitsdocument van de volmachtgever mag ook maximaal vijf jaar verlopen zijn. Een gemachtigde mag maximaal twee volmachtstemmen uitbrengen, naast zijn eigen stem. Een kiezer mag alleen iemand machtigen die in dezelfde gemeente of hetzelfde gebied is ingeschreven. De kiezer kan ook ruim voor de verkiezing bij de gemeente een zogenaamde volmacht aanvragen. De kiezer kan hiermee een andere kiezer machtigen om zijn stem uit te brengen. Bij het stemmen met een vooraf aangevraagde volmacht hoeft géén (kopie) identiteitsdocument van de volmachtgever te worden getoond.

Stemgeheim De kiezer moet in het geheim zijn stem uitbrengen in het stemhokje. Alleen als de kiezer daar wegens zijn lichamelijke gesteldheid niet toe in staat is, mag hij geholpen worden. U grijpt in als zich twee kiezers tegelijkertijd in het stemhokje (dreigen te) bevinden. Lichamelijk contact wordt hierbij vermeden. Kinderen die in staat zijn hulp te bieden bij het stemmen mogen niet met hun ouder mee in het stemhokje. Er is één uitzondering op deze regel. Assistentie in een stemhokje is toegestaan wanneer de kiezer vanwege een lichamelijke beperking niet alleen kan stemmen. De voorzitter beoordeelt of de lichamelijke beperking de kiezer belemmert om alleen te stemmen.


Veilig en gastvrij De stembureauleden zorgen samen voor een veilige en gastvrije omgeving. De huisregels voor Rotterdamse stembureaus hangen in het stembureau. De voorzitter is verantwoordelijk voor de orde, hij let dan op de volgende punten: • of de kiezers in vrijheid hun eigen keuze maken; • of stembureauleden hun politieke voorkeur voor zichzelf houden; • of er voldoende afstand is tot de stemhokjes; • of kiezers alleen gaan stemmen. Kiezers mogen niet beïnvloed worden in het stembureau. Geen reclame In het stembureau mag geen reclamemateriaal worden verspreid. Voor geen enkel artikel of doel mag reclame worden gemaakt (dus ook geen partijbuttons, partijposters of partijfolders). Leden van het stembureau mogen geen blijk geven van hun politieke voorkeur. Als dit toch gebeurt, is het de taak van de voorzitter om hier tegen op te treden. Geen beïnvloeding In het stemlokaal mogen zich geen activiteiten voordoen die kiezers kunnen beïnvloeden in hun keuze. Als dit toch gebeurt, is het de taak van de voorzitter om hier tegen op te treden.

Huisregels stemlokalen Het is in dit stemlokaal niet toegestaan om: • huisdieren mee te nemen, met uitzondering van geleidehonden; • op rolschaatsen, rollerskates e.d. te rijden; • te roken en/of alcohol en/of drugs te gebruiken • na het stemmen zich in het stemlokaal op te houden (tenzij men zich in de publieke ruimte bevindt); • op luidruchtige wijze mobiele telefoongesprekken te voeren; • lawaai te maken of op een andere manier de orde te verstoren; • zich agressief te gedragen tegen medewerkers van het stembureau, toezichthouders van cluster Stadsbeheer, de politie of andere personen;

• activiteiten te ontplooien die gericht zijn op het beïnvloeden van de keuze van de kiezers. De kiezer volgt altijd de aanwijzingen op van de medewerkers van het stembureau. Bij ordeverstoring en/of agressief gedrag drukt de voorzitter op de knop hulplijn in de StembureauApp en de vervolgknop ordeverstoring. De helpdesk is dan op de hoogte van ongeregeldheden op het stembureau en neemt zo spoedig mogelijk contact op met de voorzitter. Indien er echt wanorde heerst in het stembureau (bijvoorbeeld fysieke dreiging) dan geeft de voorzitter dit zo spoedig mogelijk telefonisch door aan 112, onder vermelding van het nummer van het stembureau.

Publieksruimte Op de stemdag is het kiezers toegestaan in het stemlokaal te verblijven, voor zover de orde daardoor niet wordt verstoord en de voortgang van de stemming niet wordt belemmerd. Voor eventuele vragen van de media neemt de voorzitter contact op met helpdesk, tel. (010) 267 3070.


7

D | Taken en verantwoordelijkheden stembureauleden De voorzitter De voorzitter is eindverantwoordelijk voor de gang van zaken op het stembureau en voor de handhaving van de orde. Hij bedient de app in de iPad, die hem ondersteunt in zijn werkzaamheden op het stembureau. Ook verdeelt de voorzitter de taken onder de stembureauleden voorafgaand en tijdens het stemmen en gedurende het tellen. Verder controleert de voorzitter de identiteit van de kiezer en de stempas. Hij controleert de stempas met de StembureauApp op geldigheid door deze te scannen. De voorzitter is duidelijk te herkennen door: • De tekst ‘Voorzitter’ op de iPad/Bordje op tafel • Button waarop voorzitter vermeld staat • Hij is het eerste stembureaulid die aan de stemtafel zit.

De volgende taken vragen speciale aandacht: De voorzitter dient kennis te hebben genomen van de inhoud van de processen-verbaal (één voor de verkiezing van de gemeenteraad en één voor de verkiezing van de gebiedscommissie). Hij heeft deze handleiding goed gelezen en weet precies wat er van hem wordt verwacht. Dit is nodig voor het telproces na 21:00 uur. Bestudeer op rustige momenten op het stembureau nogmaals het originele proces-verbaal. Als bij een beslissing van het stembureau de stemmen staken, beslist de voorzitter. De voorzitter is de enige die de iPad bedient (en deze mag nooit onbemand liggen). Als hij even weg moet, draagt hij de iPad over aan de plaatsvervangend voorzitter. Indien de iPad het niet doet, probeert hij deze opnieuw op te starten. Als dit niet lukt, neemt hij telefonisch contact op met de helpdesk om dit te melden en volgt de instructie in de handleiding. Indien nodig opent de voorzitter de nood-envelop uit de stembox, als dit voor dat moment van de verkiezingsdag wordt aangegeven in deze handleiding.

Ook zet hij er een volgnummer op. Zo kan een kiezer niet tweemaal stemmen. De plaatsvervangend voorzitter heeft voor allebei de verkiezingen drie genummerde stapels: stempassen, volmachten, ongeldige stempassen en volmachten. Stembureauleden De stembureauleden zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de gang van zaken in het stembureau. ’s Morgens richten zij het stembureau in en leggen zij de stemmaterialen op aanwijzing van de voorzitter op de juiste plaats. Verder ondersteunen zij het stemproces door te controleren of een kiezer stemgerechtigd is en door de stembiljetten uit te reiken. Eén lid neemt plaats naast de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter aan de tafel en

Plaatsvervangend voorzitter Als de voorzitter vanwege onvoorziene omstandigheden (tijdelijk) het stemlokaal verlaat, benoemt hij/zij de plaatsvervangend voorzitter tot voorzitter. Op dat moment gelden dezelfde verantwoordelijkheden voor de plaatsvervangend voorzitter als voor de voorzitter. De plaatsvervangend voorzitter is de tweede persoon achter de stemtafel. Hij neemt de stempassen in ontvangst en maakt deze ongeldig met een stempel.

8


reikt, als een stemhokje vrij is, de stembiljetten uit aan de toegelaten kiezers. Na het stemmen, tellen de stembureauleden op aanwijzing van de voorzitter de uitgebrachte stembiljetten volgens de telinstructie. • Stembureaulid bij toegang stemlokaal Eén stembureaulid staat bij de ingang van het stemlokaal en verwelkomt daar de kiezers. Indien er in één stem-lokaal twee stembureaus zijn ingericht, hoeft maar één stembureaulid bij de ingang aanwezig te zijn. Dit lid vraagt de kiezers om hun stempassen en identiteitsbewijs te pakken en hij controleert of de kiezer in het juiste gebied komt stemmen. Hij verwijst naar de huisregels van het stemlokaal en geeft instructies over het stemmen als de kiezer daar naar vraagt. Dit lid zorgt verder voor vervanging van één van de overige leden bij korte pauzes. • Stembureaulid aan de stemtafel Naast de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter zit ook een derde lid aan de stemtafel. Hij reikt stembiljetten uit aan kiezers, nadat de voorzitter de geldigheid van het legitimatiebewijs en de stempas heeft gecontroleerd en de plaatsvervangend voorzitter de stempas heeft ingenomen. Als een kiezer per ongeluk zijn stembiljet verkeerd invult, mag het derde lid aan de tafel één nieuw biljet uitreiken. Hij neemt het verkeerd ingevulde biljet in, maakt deze ongeldig en noteert erop dat het ongeldig is vanwege een vergissing. Ook biljetten die worden teruggegeven, omdat de kiezer weigert te stemmen moeten worden ingenomen en ongeldig gemaakt. Op deze biljetten moet worden genoteerd dat het gaat om een weigering.

• Stembureaulid bij stembussen Eén stembureaulid neemt plaats bij de stembussen. Hij let erop dat de kiezers de stembiljetten in de juiste bus stoppen en houdt toezicht op de stemhokjes. Hij zorgt er bijvoorbeeld voor dat kiezers volgens de looprichting het stembureau uit gaan. Ook houdt het lid bij de stembussen toezicht op de stembussen. Hij bekijkt of de stembiljetten in de juiste stembus worden gedaan. De grote grijze bus is voor de gemeenteraadsverkiezing. De kleinere blauwe of groene stembus is voor de verkiezing van de gebiedscommissie. Op de stembussen staat ook geschreven voor welke verkiezing ze zijn. Neemt een kiezer het stembiljet mee of levert deze in? Dan turft het lid bij de stembussen dit op de daarvoor bestemde turflijstjes.

Toezichthouder Verkiezingen De toezichthouders zullen de stembureaus bij surveillance aandoen.

Is het rustig? Dan is het handig dat het lid bij de stembussen de biljetten goed aanstampt. Er kunnen dan veel meer biljetten in!

Het is toegestaan om de stembureauleden in onderling overleg van taak te laten wisselen. De voorzitter en plaatsvervangend voorzitter kunnen alleen met elkaar van taak wisselen en dus niet met de andere stembureauleden. De gemeente Rotterdam is niet aansprakelijk voor schade aan persoonlijke eigendommen van de stembureauleden die ten tijde van het oefenen van hun functie op de verkiezingsdag zijn ontstaan.


9

E | StembureauApp Bij de trainingen voor voorzitters is een handleiding verspreid voor het opstarten van de iPad, het gebruik van de MiFi en het inloggen in de App. Deze vindt u bovendien in het tasje met de iPad en toebehoren en de processen-verbaal. Laat de iPad niet onbemand liggen! Moet de voorzitter even weg? Dan neemt de plaatsvervangend voorzitter het over.

10

Hoe de app werkt Boven in het scherm is een menubalk die toont in welke fase van de verkiezingsdag je bent. Afhankelijk van het moment van de dag biedt de app een andere ondersteuning. Op sommige momenten, zoals bij het openen van het stembureau, de shiftwissel en het afsluiten van het stembureau geeft de app via checklists stap voor stap instructies. Tijdens het stemmen controleert de app de geldigheid van stempassen en bij het vaststellen van de voorlopige uitslagen turft de app de stemmen per partij.

Als de app niet werkt, kunnen facilitaire meldingen telefonisch worden gedaan via de helpdesk, tel. (010) 267 3070.

Datzelfde geldt voor verzoeken om stembureauleden te laten vervangen en het melden van storingen in de app.


Hoofdstuk 1 | Openen stembureau

1.1 Welkom Vandaag is het zover! De dag van de verkiezing van de gemeenteraad en de verkiezingen van de gebiedscommissies. De portier opent om 4:00 uur de locatie en neemt de stembussen en bijbehorende materialen in ontvangst. Hij zorgt ervoor dat het stembureau is ingericht. Tot de komst van de stembureauleden bewaakt hij de stembus en de materialen. De portier draagt de stembussen, de bijbehorende materialen en eventueel de sleutel van de locatie over aan de (plaatsvervangend) voorzitter. Alle stembureauleden moeten om 6:30 uur op het stembureau aanwezig zijn. De voorzitter meldt de leden van de eerste shift aan via de app. Hij gaat ondertussen naar de checklist in het tabblad ‘Openen stembureau’. Met deze checklist controleert de voorzitter of het stemlokaal goed is ingericht. De stembureauleden zorgen samen voor de aankleding van het stembureau. Ook leggen zij het materiaal voor de stemming klaar. 1.2 De stembus De voorzitter pakt de stembus. Deze is afgesloten met een cijferslot. De code van het cijferslot is te vinden in de envelop aan de stembus. Let op! Op deze verkiezingsdag zijn er twee stembussen, namelijk één voor de verkiezing van de gemeenteraad en één voor de verkiezing van de gebiedscommissie. Als de voorzitter de code gebruikt

heeft, dan stopt hij de code terug in de stembox. De voorzitter van shift 2 heeft de code aan het eind van de dag weer nodig, Maak de stembus leeg De inhoud van de stembus bestaat uit: 1. De tas met daarin de iPad met oplader, de MiFi (signaalversterker) met oplader, de twee processenverbaal, de handleiding van de iPad. 2. Stembox met het stemmateriaal, ingepakt in de volgorde dat ze nodig zijn. Op het materiaal in de stembox moet het juiste stembureaunummer staan. De stembox bevat onder meer:

• een zakje met klein materiaal (waaronder rode potloden, stempel, pennen, elastiekjes, rekenmachine en plakband). • de benodigdheden voor het openen van het stembureau, zoals bewegwijzeringsbordjes voor in het stemlokaal, posters met huisregels , de stapelhulpen voor op de stemtafel, voorbeeld stempassen, de nood-envelop met materialen voor het geval de iPad uitvalt en een kopie van deze handleiding. • de benodigdheden voor het voorbereiden van

de tellingen, zoals de inpakmaterialen voor de ingenomen stempassen en volmachten van beide verkiezingen, niet gebruikte stembiljetten en de bordjes met partijnummers van de gemeenteraad voor op de grond om de stembiljetten mee te sorteren. • de benodigdheden voor de eindtelling van de gemeenteraad en het voorbereiden van de sneltelling voor de gebiedscommissies, zoals inpakmaterialen en de bordjes met partijnummers van de gebiedscommissie voor op de grond om de stembiljetten mee te sorteren. • de benodigdheden om het stembureau af te sluiten, zoals inpakmaterialen en vuilniszakken.

3. De blanco stembiljetten voor verkiezingen van de gemeenteraad en de gebiedscommissies zijn in bundels verpakt. 4. Het papieren Register Ongeldige Stempassen voor het geval de StembureauApp uitvalt en stempassen handmatig moeten worden gecontroleerd. 5. Tas met waterkoker, verlengsnoer en versnaperingen voor beide shifts. Handtekening stembiljetten Op de achterzijde van ieder stembiljet moet de handtekening van de voorzitter van het centrale stembureau van de kieskring Rotterdam staan,


11

burgemeester A. Aboutaleb. Dit controleert de voorzitter, zodra een bundel is aangebroken. Heb jij een stembiljet zonder handtekening of is de handtekening afwijkend? Dan mag je het stembiljet niet uitreiken aan een kiezer. Maak dit stembiljet onbruikbaar door beide kanten de stempel ‘onbruikbaar’ te geven.

1.3 De StembureauApp opstarten De stembus is geleegd en de stembureauleden hebben met elkaar kennisgemaakt. Het is belangrijk dat de voorzitter daarna als eerste de iPad aanzet, van stroom voorziet en de StembureauApp opstart om hem verder door de dag te begeleiden.

De handtekening van de voorzitter van het hoofdstembureau van de kieskring Rotterdam, burgemeester A. Aboutaleb, ziet er als volgt uit:

1.4 Aanmelden stembureauleden De voorzitter start de app en met de knop ‘bezetting’ meldt hij de leden van de eerste shift aan. Als een lid er om 6:45 nog niet is, neemt hij telefonisch contact met diegene op. Als het lid niet bereikbaar of beschikbaar is, kan er met de app vervanging worden aangevraagd. De helpdesk probeert zo snel mogelijk een vervanger te sturen en koppelt dit terug via de app. Bel de avond van te voren naar de stembureauleden, zodat je zeker weet dat zij op 19 maart om 6:30 uur op het stembureau aanwezig zijn.

Sluiten stembus Controleer met de stembureauleden of de stembus leeg is. Hierna open je de sleuf in het deksel. Model stembus gebiedscommissie: Aan de binnenkant van het deksel knijp je de zijkanten van de sleuf samen. Die druk je vervolgens naar buiten. Model stembus gemeenteraad: Aan de binnenkant van het dekstel zit een schuifje. Als je dit overhaalt kun je de sleuf openen. De sleuf wordt aan de buitenkant van het deksel vastgezet met de aangebrachte vergrendeling. Daarna sluit je de stembus met het bijgeleverde slot. Het slot sluit je af door de cijfers op het slot te verdraaien.

12

Als de app niet werkt tijdens het openen van het stembureau, kunnen de leden worden aangemeld via de presentielijst in de nood-envelop. Als leden moeten worden vervangen, kan dat telefonisch via de helpdesk, tel. (010) 267 3070.

1.5 Controle inrichting stemlokaal In de ochtend is het stemlokaal door de portier ingericht. De stembureauleden controleren de inrichting. Daarbij letten zij op de volgende punten: • Een stembureau beschikt over een stemtafel, stoelen voor de stembureauleden en een stembus. • De tafel staat zo opgesteld, dat de handelingen van de stembureauleden voor de kiezers goed te zien zijn. • De stembussen voor de gemeenteraad en de gebiedscommissie staan tegenover de stemtafel. De stembureauleden hebben er zo goed zicht op. • Het stembureau heeft minimaal drie stemhokjes. De toegang is zichtbaar voor de stembureauleden en voor het publiek. Het invullen van een stembiljet is geheim. Niemand mag mee kunnen kijken. • Eén stemhokje heeft een schrijfblad dat in hoogte kan worden versteld. Dit stemhokje is geschikt voor kiezers in een rolstoel. • Het stembureau is zo ingericht dat het stemmen geheim is. Alleen de kiezer ziet op wie hij stemt. De looproute van de kiezers is afgezet met paaltjes en linten. • Het gedeelte waar gestemd is afgeschermd voor publiek. Stemmen is een privézaak! Zie ook de plattegronden op pagina 14.


1.6 Verzorg de aankleding van het stemlokaal Na de bovenstaande controle, maken de stembureauleden de inrichting van het stembureau af door de bewegwijzering in en om het stemlokaal te verzorgen. Ook de posters met huisregels worden opgehangen en de rode potloden bevestigd in de stemhokjes.

Andere items hoeven niet op de tafel te liggen, maar wel bij de hand, zoals de processen-verbaal, een kopie van de kieswet, een voorbeeld stempas, de brochure met afbeeldingen van identiteitsbewijzen en de nood-envelop voor het geval de iPad uitvalt. Het stembureau is nu klaar om open te gaan.

1.7 Leg alles klaar op de tafel voor de stemming De leden zorgen dat alle benodigdheden voor het stemmen op de stemtafel liggen: de iPad, stapelhulpen, stempel om stempassen ongeldig te verklaren, pennen en twee stapels met stembiljetten.

Als de StembureauApp het niet doet tijdens het openen van het stembureau, moet hiervoor de papieren checklist ‘Openen stembureau’ worden gebruikt die in de nood-envelop zit.

De stembus

Op de stemtafel


13

Stembureau Rotterdamse stijl

14

Stembureau Rotterdamse stijl, dubbel stembureau


Hoofdstuk 2 | Stemmen shift 1

2.1 Het stemmen begint Het stembureau is om 7:30 uur open. De stembureauleden zitten op hun plek. De eerste kiezers komen binnen. Voor de verkiezingen ontvangt elke Rotterdammer die mag stemmen twee stempassen. Een stempas voor de verkiezing van de gemeenteraad en een stempas voor de verkiezing van de gebiedscommissie. De stempas voor de gemeenteraad is anders dan de stempas voor de gebiedscommissie. In de stembox vind je voorbeelden van beide stempassen. Stemmen door stembureauleden Voor de stemgerechtigde stembureauleden geldt dat zijn hun stem kunnen uitbrengen in het stembureau waar zij die dag zitting hebben. Stembureauleden kunnen alleen voor een gebiedscommissie stemmen als zij kiesgerechtigd zijn voor het gebied waarin het stembureau is gevestigd.

volmacht, moet de voorzitter controleren of deze volledig is ingevuld. In de app moet worden ingevoerd of de stempas wordt gebruikt als stempas of als volmacht. 3. De plaatsvervangend voorzitter neemt de stempassen en volmachten in en maakt deze ongeldig met een stempel. Ook zet hij er een volgnummer op. En legt de stempassen en volmachten op aparte stapels. 4. Het derde lid aan de tafel reikt het stembiljet uit zodra er een stemhokje beschikbaar is. 5. Het lid bij de stembus controleert of de biljetten in de juiste stembus worden gedaan en houdt bij hoeveel stembiljetten niet worden ingediend.

2.3 Controle van de stempas De voorzitter scant de QR-code (een soort barcode) op de stempassen met de app. Als de QR-code het niet doet, voert de voorzitter het stempasnummer handmatig in in de app. Is een kiezer zijn stempas kwijtgeraakt? Dan zit er geen QR-code op de vervangende stempas. Deze stempassen moeten dus altijd handmatig worden ingevoerd. De app geeft aan of de kiezer mag stemmen en niet voorkomt in het Register Ongeldige Stempassen (ROS), bovendien wordt gecontroleerd of deze stempas niet eerder is gebruikt die dag. Bij stempassen van de gebiedscommissies controleert de app tevens of de kiezer in het juiste gebied is. Daarnaast let de voorzitter op de volgende kenmerken op de stempas: (zie pag 16)

2.2 Het stemproces 1. Het lid bij de deur verwelkomt de kiezer, vraagt de kiezers om hun stempassen en identiteitsbewijs te pakken en hij controleert of de kiezer in het juiste gebied komt stemmen. 2. De voorzitter controleert het legitimatiebewijs van de kiezer en zijn stempas door deze te scannen met de StembureauApp. De app geeft aan of de stempas geldig is. Indien de kiezer gemachtigd is met een


15

1. De persoonsgegevens van de kiezer. De voorzitter controleert of deze gegevens overeen komen met het identiteitsbewijs. 2. Aan het hologramfolie is te zien dat de stempas echt is. Dit hologramfolie zit rond de verkiezingscode. Voor de verkiezing van de gemeenteraad is de code GR14. 3. Aan de randen van de stempas zijn gekleurde blokjes gedrukt. Een door een kiezer vooraf aangevraagde machtiging komt niet voor in het ROS en hoeft dus niet te worden gescand.

Indien de app aangeeft dat de stempas wel in het ROS staat, mag de kiezer met deze stempas niet stemmen. Je neemt de stempas in en maakt hem ongeldig met de desbetreffende stempel. Tevens haal je de gegevens van de kiezer met een pen door. Houd deze ongeldig gemaakte stempassen apart van de andere stempassen en nummer deze op het aparte stapeltje door. Je hebt dit aantal nodig bij het invullen van het proces-verbaal na afloop van de stemming.

16

Als de app niet werkt, moet handmatig worden gecontroleerd of een stempas geldig is. Gebruik hiervoor het op papier afgedrukte ROS die in de stembus zat.

2.4 Welke identiteitsbewijzen zijn geldig? Een kiezer mag stemmen als hij: 1. voor de verkiezing van de gemeenteraad een stempas heeft; 2. voor de verkiezing van de gebiedscommissie een stempas heeft; 3. een Nederlands identiteitsdocument toont met een datum geldigheid tot 20 maart 2009 of later. Het identiteitsbewijs mag maximaal 5 jaar verlopen zijn.

Mocht een kiezer een document overleggen dat niet in deze brochure voorkomt en je twijfelt over de geldigheid van dit document neem dan even contact op met de helpdesk: (010) 267 3070.

De voorzitter controleert de stempassen en identiteitsbewijzen op achternaam, geboortedatum, geslacht en geldigheid.

Alternatief document Een kiezer van wie het identiteitsdocument kwijt of gestolen is, moet aan de voorzitter een proces-verbaal van de politie of een verklaring van de gemeente kunnen tonen. Ook moet hij een document laten zien waarop zijn naam en foto staan (bijvoorbeeld een pasje van zijn werkgever). Op de stempas tekent het stembureau aan welk alternatief document is gebruikt.

Toegestane identiteitsdocumenten zijn: • Paspoort afgegeven door de Nederlandse staat / EU-lidstaat • Rijbewijs afgegeven door de Nederlandse staat / EU-lidstaat • Nederlandse identiteitskaart • Een vreemdelingendocument

2.5 Machtigingen Kan een kiezer zelf niet komen stemmen? Dan kan hij een andere Rotterdammer machtigen. De kiezer kan vooraf een volmacht aanvragen. Of de machtiging op de achterkant van de stempas invullen. Deze machtiging levert de gemachtigde in als hij zelf gaat stemmen. Bekijk hier hoe de machtiging op de stempas eruit ziet.

Een identiteitsdocument mag maximaal 5 jaar verlopen zijn. De datum van geldigheid moet vanaf 20 maart 2009 of een latere datum zijn. Voor de kiezer met een Nederlandse en een andere nationaliteit geldt het volgende: De kiezer mag zich voor deze verkiezingen ook legitimeren met een geldig identiteitsdocument van het land van zijn andere nationaliteit, indien deze voorkomt in de brochure ‘geldige identiteitsdocumenten’ van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (deze brochure betreft enkel EU-documenten en is te vinden in de stembox).


Uitleg: Op de volmacht staan twee handtekeningen één van de kiezer (de volmachtgever) en één van de gemachtigde. De kiezer geeft aan wie in zijn plaats stemt. De naam en adresgegevens van de gemachtigde moeten volledig zijn ingevuld. De kiezer moet een kopie van zijn identiteitsbewijs meegeven aan de gemachtigde. Deze kopie laat de gemachtigde zien op het stembureau. Een goed zichtbare foto van iemands identiteitsbewijs op een telefoon geldt ook als kopie, mits de persoonlijke gegevens duidelijk leesbaar zijn en de handtekening te controleren is. Overhandigt de gemachtigde een vooraf, bij de gemeente aangevraagd volmachtbewijs, dan heeft hij geen kopie van het identiteitsbewijs van de volmachtgever nodig. De voorzitter scant de machtiging. Mag de gemachtigde stemmen? Dan zet de plaatsvervangend voorzitter een paraaf op de machtiging. Een kiezer mag alleen iemand machtigen die in dezelfde gemeente of gebied woonachtig is. Aantal volmachten Een kiezer mag met maximaal twee volmachten per verkiezing stemmen. De gemachtigde moet zijn eigen stem tegelijk uitbrengen met de volmachtstem(men). Dit betekent dat een kiezer met maximaal zes stembiljetten het stemhokje in kan gaan. Uitleg: twee stembiljetten voor hemzelf: één voor de gemeenteraad en één voor de gebiedscommissie en vier stembiljetten waarvoor de kiezer gemachtigd is, namelijk twee voor de gemeenteraad en twee voor de gebiedscommissie. Voordat je de kiezer toelaat tot de stemming zet de plaatsvervangend voorzitter een paraaf op het volmachtbewijs. Bewaar de volmachten apart van de andere stempassen en nummer deze op een apart

stapeltje door. Dit aantal heb je aan het einde van de dag nodig bij het invullen van het proces-verbaal. Een kiezer die het volmachtbewijs op de achterzijde heeft ingevuld, mag de volmacht intrekken en alsnog zelf gaan stemmen. Teken dit dan wel aan op de stempas door het doorhalen van de gegevens van de gemachtigde op de achterzijde van de stempas. 2.6 Stembiljetten Is er een stemhokje vrij? Dan krijgt de kiezer van het lid aan het einde van de tafel de stembiljetten. Meestal gaat het stemmen vanzelf goed. De kiezer vult zijn stem in en doet de stembiljetten in de juiste bussen. Soms gaat er iets mis bij het stemmen. Bijvoorbeeld omdat een kiezer een stembiljet verkeerd heeft ingevuld. Het lid bij de stembus verwijst de kiezer dan terug naar het lid aan het einde van de tafel. Daar krijgt de kiezer één keer een nieuw stembiljet. Het lid aan het einde van de tafel neemt het oude stembiljet in, stempelt dit onbruikbaar, zet er een volgnummer op en noteert dat het biljet is ingenomen als gevolg van een vergissing. Deze biljetten worden op een aparte stapel bewaard. Als een kiezer weigert te stemmen, gaat dit op dezelfde manier. Er moet dan op het stembiljet worden genoteerd dat het is ingenomen als gevolg van een weigering.


17

Hoofdstuk 3 | Shiftwissel

Het is 15:30 uur geweest. De leden van shift 2 komen het stembureau binnen. Tussen 15:30 en 16:00 uur wordt de nieuwe groep stembureauleden ingewerkt. Dit heet shiftwissel. Het is een belangrijk moment. De taken moet goed worden overgedragen. Terwijl het stemmen gewoon doorgaat! Tijdens de shiftwissel kijken de leden van shift 2 mee met de leden van shift 1. Er zijn tijdens de shiftwissel twee voorzitters. De voorzitter van shift 1 is verantwoordelijk voor de shiftwissel. Hij meldt de leden van de tweede shift aan in de app, verdeelt de taken onder de nieuwe leden en geeft ook aan wanneer de leden van shift 1 hun positie mogen verlaten.

3.1 De checklist Om ervoor te zorgen dat de overdracht van de 1e aan de 2e shift zo snel en nauwkeurig mogelijk gebeurt, wordt dit proces door de StembureauApp ondersteund met een checklist. Deze wordt door voorzitter 1 afgewerkt, terwijl voorzitter 2 meekijkt. Na het voltooien van alle controles mag voorzitter 1 uitloggen en zijn plaats aan de tafel en de iPad overdragen aan voorzitter 2. Voorzitter 2 logt vervolgens zelf in en het tabblad ‘Stemmen shift 2’ opent.

18

Als de StembureauApp het niet doet tijdens de shiftwissel, moet hiervoor de papieren checklist ‘Shiftwissel’ worden gebruikt die in de nood-envelop zit. De tijd dat de leden van de 1e shift naar huis gaan en die van de 2e shift binnenkomen, kan worden genoteerd op de presentielijst in de noodenvelop

Voorbeeld checklist

Controleer op rustige momenten tussendoor alvast de doornummering van stempassen en volmachten op de tafel. Dan is de kans op fouten tijdens de shiftwissel kleiner!


Hoofdstuk 4 | Stemmen shift 2

De nieuwe stembureauleden zijn ingewerkt. Kortom: de leden van shift 2 zijn er klaar voor! De leden van shift 1 gaan naar huis. Hun taak zit erop voor vandaag. Het stemmen gaat verder. Langzamerhand wordt het steeds drukker op het stembureau. Tijdens shift 2 is het vaak drukker dan tijdens shift 1. Veel kiezers komen na hun werk stemmen. Het is dan extra belangrijk om goed op de doorstroom van de kiezers te letten. Rond 17:00 uur worden de broodjes voor shift 2 bezorgd. Voor alle informatie over het stemproces verwijzen wij naar de voorgaande hoofdstukken. Om 20:45 uur horen de twee extra tellers binnen te zijn, de voorzitter meldt hen aan met de knop ‘Bezetting’. Als de tellers er niet zijn om 20:50 uur dan probeert de voorzitter hen te bellen, als ze niet bereikbaar of beschikbaar zijn, vraagt de voorzitter met de knop ‘Bezetting’ van de app vervanging aan. De helpdesk regelt dan indien mogelijk nieuwe tellers. Ga ook als de extra tellers er nog niet zijn door met de voorbereidingen voor de telling, wacht hun komst niet af!!!

Als de app niet werkt tijdens de laatste fase van het stemmen, kunnen de extra tellers direct worden genoteerd op de papieren processen-verbaal. Als leden moeten worden vervangen kan dat telefonisch via de helpdesk, tel. (010) 267 3070.

Om precies 21:00 uur bepaalt de voorzitter wie de laatste stemmer is. Hij wijst de laatste kiezer aan en zegt hardop dat deze persoon de laatste stemmer is. Kiezers die later dan 21:00 uur aankomen mogen niet meer stemmen. Het is handig als de portier om 21:00 uur bij de buitendeur staat. Hij kan vast melden dat het stembureau gesloten is.

Om 21:00 uur verschijnt er bovendien een knop in het scherm van ‘Stemmen shift 2’ in de app dat de laatste kiezer zijn stem heeft uitgebracht. Hiermee start de voorbereiding van de tellingen.


19

Hoofdstuk 5 | Voorbereiding tellingen

De laatste kiezer heeft gestemd! Het is tijd voor de sneltellingen en de telling per kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen. Bij de sneltelling tellen de leden van het stembureau hoeveel stemmen de partijen hebben. De voorzitter opent het tabblad ‘Voorbereiden tellingen’. Via de stappen in de app bereidt de voorzitter de sneltelling voor. Handig, want zo gaat het tellen straks efficiënt! 5.1 Om te beginnen … Voordat gestart kan worden met het echte tellen, sluit de voorzitter de sleuven van de stembussen. Samen met de plaatsvervangend voorzitter neemt hij plaats aan tafel. Hierop liggen de iPad, de processen-verbaal van de Gemeenteraad en Gebiedscommissie, en stapels papier die gedurende de dag zijn ontstaan. 5.2 Ruim de tafel leeg • De volgnummering op de stempassen en volmachten worden door de voorzitter vergeleken met de aantallen in de app. Hij vult de aantallen in op het papieren proces-verbaal. • Alle ingenomen stempassen en volmachten (zowel de gebruikte als de ongeldige), stembiljetten die ongeldig zijn gemaakt (door een weigering of door een vergissing) en de turflijst met meegenomen stembiljetten die is bijgehouden door het lid bij de stembussen gaan in de juiste voorbedrukte enveloppen. Op de enveloppen noteert de plaats-

20

• •

•

•

•

vervangend voorzitter de aantallen. De enveloppen worden verzegeld en apart gelegd zodat ze niet bij de stembiljetten terecht kunnen komen. De voorzitter noteert de aantallen op de papieren processenverbaal. De stembussen mogen pas open als alle papieren van tafel zijn en in verzegelde enveloppen zitten. De overige leden maken ruimte voor het tellen. Nadat de voorzitter de leden heeft geïnstrueerd leegt hij de stembus van de gebiedscommissie op de grond. De leden doorzoeken alle biljetten om te controleren of er geen biljetten voor de Gemeenteraad in zitten. Die worden bij de voorzitter ingeleverd. De gebiedscommissie-biljetten gaan weer terug in de stembus van de gebiedscommissie en deze bus gaat dicht maar niet op slot. Zet de bus aan de kant, maar wel in het zicht. De voorzitter maakt nu de stembus van de Gemeenteraad open en leegt de bus op de grond. De leden kijken of er biljetten voor de gebiedscommissie in zitten. Is dit het geval, dan worden die aan de voorzitter gegeven. Hij doet de biljetten in de stembus van de gebiedscommissie. Op de grond maken de leden een grote cirkel met nummerbordjes, met een duidelijke looproute. Deze nummers staan voor de partijen. Er zijn ook twee bordjes voor blanco en ongeldige stemmen.

Als het kan, gebruik een extra tafel om de stembus te legen. Dan hoef je niet steeds te bukken om een biljet te pakken.

Als de StembureauApp het niet doet tijdens het voorbereiden van de tellingen, moet hiervoor de papieren checklist ‘Voorbereiden tellingen’ worden gebruikt die in de nood-envelop zit.


Hoofdstuk 6 | Sneltelling Gemeenteraad

de voorzitter te melden. Als stapel met biljetten op is, pakken twee leden de stapels met blanco en ongeldige stemmen. Samen bekijken ze de biljetten en roepen ze deze af: zijn ze blanco, ongeldig, of zit er toch nog één tussen die bij een partij hoort? Dit kan de voorzitter alsnog invoeren in de app. • Zodra de voorzitter alles heeft ingevoerd in de app drukt hij op verzenden. Daarmee is de voorlopige uitslag doorgegeven aan het Stadhuis. • Kijk als eerste linksboven op het stembiljet. • Buk niet steeds voorover maar buig door je knieën. Dat is beter voor je rug!

6.1 Het echte tellen kan beginnen! • De voorzitter opent het tabblad ‘Sneltelling gemeenteraad’ in de app. Hier staan alle lijstnummers en partijen. • Elk lid pakt om de beurt een biljet en vouwt het open. Achter elkaar lopen de leden langs de voorzitter en roepen het lijstnummer. De voorzitter tikt op app en maakt oogcontact met een lid en herhaalt het nummer. Na die bevestiging mogen de leden doorlopen en het biljet met de tekstkant boven op de juiste stapel leggen. Dit herhaalt zich tot alle biljetten op zijn. • Als de voorzitter een fout maakt bij het invoeren, dan corrigeert hij deze fout in de app. Bij iedere invoer bevestigt de app dat de stem is ingevoerd. Ook ziet de voorzitter het totaal aantal stemmen stijgen. • Let op! Blanco stemmen en ongeldige biljetten worden apart gelegd bij de bordjes zonder dat aan

Als de StembureauApp het niet doet tijdens de sneltelling van de Gemeenteraad, moet hiervoor de papieren turflijst ‘Sneltelling Gemeenteraad’ worden gebruikt die in de nood-envelop zit. De aantallen stemmen per partij moeten vervolgens worden doorgebeld naar het telefoonnummer dat op de turflijst staat vermeld.

verstoren! Het tellen van de stemmen is ook openbaar. Na 21:00 uur blijft de deur van het stembureau open. Niet stembureauleden mogen in de publieksruimte van het stembureau bij het tellen aanwezig zijn. 6.3 Geldig of ongeldig Bij de sneltelling bekijken de leden alle stembiljetten. Stembiljetten waarop niets is ingevuld en ongeldige stembiljetten leggen ze apart. Een stembiljet is geldig als één van de witte rondjes voor de kandidaten geheel of gedeeltelijk rood is gemaakt. Een stembiljet is ongeldig als: • er meerdere gekleurde rondjes zijn. Hierdoor is het niet duidelijk op welke kandidaat is gestemd; • er is geen rondje gekleurd. De kiezer heeft een kruisje achter de naam van de kandidaat gezet; • het rondje moet rood zijn ingekleurd. Met een andere kleur is de stem niet geldig. • de kiezer bijvoegingen heeft geplaatst waardoor de kiezer te identificeren is.

6.2 Openbaar Stemmen is openbaar. Op de verkiezingsdag mag iedereen in de publieke ruimte van het stembureau zijn. Zolang zij de stemming maar niet belemmeren of


21

Bij onduidelijkheden beslissen de stembureauleden samen of een stembiljet geldig is. Komen ze er samen niet uit? Dan beslist de voorzitter. Bezwaren kiezers De aanwezige kiezers mogen bezwaar maken tegen het ongeldig verklaren van een stembiljet. Ook mogen zij bezwaar maken tegen het vaststellen van het aantal stemmen per lijst of per kandidaat. Je moet dit vermelden in het proces-verbaal. In het proces-verbaal heb je ook ruimte voor een reactie op dit bezwaar van de stembureauleden.

22


Hoofdstuk 7 | Eindtelling Gemeenteraad

Nu is het belangrijk om te weten hoeveel stemmen de afzonderlijke kandidaten hebben gekregen en dat het papieren proces-verbaal wordt ingevuld. Het proces-verbaal is volgens de Kieswet het enige geldige bewijsstuk is, dus zijn alleen de gegevens die in de app staan niet genoeg. Rotterdam is de enige gemeente in Nederland waarin de stemmen in een app worden ingevoerd. Deze invoer wordt gebruikt bij het controleren van de einduitslag. Daarnaast staat er in het procesverbaal welke stembureauleden aanwezig waren, hoeveel kiezers zijn toegelaten, hoeveel stembiljetten er zijn geteld en of hier verschillen tussen waren. Deze moeten natuurlijk worden verantwoord en ook eventuele onregelmatigheden of bezwaren van kiezer moeten worden genoteerd. • De voorzitter opent in de StembureauApp het scherm ‘eindtelling Gemeenteraad’. • De voorzitter instrueert de stembureauleden en tellers om de stapels per partij te sorteren op kandidaatnummer en geeft iedereen een partijlijst uit het papieren proces-verbaal. • Elk lid pakt de bijbehorende stapel biljetten en sorteert de kandidaten op volgorde. Een stapel begint dus met alle nummers 1 van de partij, dan alle biljetten voor nummer 2, enzovoort. • De stembureauleden noteren het aantal stemmen op de partijlijst uit het papieren proces-verbaal en tellen het totaal aantal stemmen van die partij op. Na

•

•

•

• •

ondertekening van de lijst wordt die aan de voorzitter gegeven. Tot de lijsten op zijn, krijgt ieder lid steeds een nieuwe lijst om te sorteren en tellen. De voorzitter neemt de aantallen uit de papieren lijsten over in de app. Ook de partijlijsten van partijen die geen stemmen hebben gekregen worden uitgereikt en door het stembureaulid ingevuld en ondertekend. Hierna gaan de blanco en ongeldige biljetten in de bijgeleverde enveloppen, waarop het aantal biljetten wordt genoteerd. De voorzitter controleert per lijst of het totaal aantal stemmen klopt met het aantal stemmen in de app. Als de aantallen niet kloppen, dan vraagt de voorzitter aan het stembureaulid om de aantallen in de papieren lijst opnieuw op te tellen. En de voorzitter zelf loopt na of de invoer in de app wel klopt. Als alle stapels geteld zijn en alle papieren partijlijsten zijn gevuld en aan de voorzitter gegeven, rolt iedereen per partij de stapel biljetten op. Met een elastiek eromheen gaan de rollen in een zak die verzegeld wordt. De zak gaat terug in de stembus van de gemeenteraad. De enveloppen met stempassen, volmachten, teruggegeven stembiljetten, niet-gebruikte stembiljetten en de stamper gaan ook in de stembus. De stembus gaat dicht, maar nog niet op slot. De bus wordt in het zicht aan de kant gezet. De voorzitter maakt intussen het papieren procesverbaal compleet.

Het papieren proces-verbaal mag niet in de stembus maar gaat samen met de iPad en de oplader in het bijgeleverde tasje. De voorzitter levert dit in bij de Stadswinkel in het gebied.

• Neem de ruimte, zit elkaar hierbij niet in de weg. • Als alle kandidaten van een lijst zijn geteld, vouw de biljetten van deze lijst dan samen en plaats het nummerbord op deze stapel. • Help de voorzitter bij het invoeren. Noem bij grote lijsten de nummers van de kandidaten en daarna het aantal stemmen.

Als de StembureauApp het niet doet tijdens de eindtelling van de gemeenteraad, moet gebruik worden gemaakt van de checklist ‘Eindtelling gemeenteraad’ uit de noodenvelop.


23

Hoofdstuk 8 | Sneltelling Gebiedscommissie

Hoewel de voorlopige uitslagen van de verkiezingen voor de gebiedscommissies pas de volgende ochtend bekend worden gemaakt, wordt de sneltelling wel op de avond van de verkiezingen gedaan. De voorzitter opent de stembus van de gebiedscommissie en de stemmen per lijst worden op dezelfde manier geteld als voor de Gemeenteraad.

De bus met stembiljetten wordt op de grond geleegd, er komen nummerbordjes voor de partijen in een cirkel op de grond, de tellers vouwen de stembiljetten open, lopen achter elkaar en geven het lijstnummer door aan de voorzitter en leggen het stembiljet bij het juiste nummerbordje. De blanco en ongeldige biljetten worden apart gelegd. Als alle biljetten op de juiste stapel liggen bekijken twee leden de stapel met blanco en ongeldige stemmen en roepen deze af: zijn ze blanco, ongeldig, of zit er toch nog één tussen die bij een partij hoort? Dit kan de voorzitter alsnog invoeren in de app. Als alle biljetten zijn ingevoerd, drukt de voorzitter op verzenden. Daarmee is de voorlopige uitslag van de verkiezingen van de gebiedscommissie doorgegeven aan het stadhuis.

24

Als de StembureauApp het niet doet tijdens de sneltelling van de Gebiedscommissie moet hiervoor de papieren turflijst ‘Sneltelling Gebiedscommissie’ worden gebruikt die in de nood-envelop zit en samen met het proces-verbaal van de gebiedscommissie ingeleverd op het gebiedskantoor.


Hoofdstuk 9 | Afsluiten

Nu de voorlopige uitslag van de Gebiedscommissie is doorgegeven aan het stadhuis, kan het proces-verbaal worden ingevuld. Dat kan nog niet helemaal, want veel velden kunnen pas worden ingevuld als de volgende dag de tellingen per kandidaat worden gedaan op de 14 gebiedskantoren. De app heeft ook een checklist voor het opruimen. Handig! Want na zo’n lange dag vergeet je zo maar iets. Samen ruimen de leden het stembureau volgens de checklist op. De waterkoker, haspel en stembox laten ze achter bij de stembus. Afval mag natuurlijk gewoon in de prullenbak. • De voorzitter opent het tabblad ‘Afsluiten’ in de StembureauApp. • Hij vult het papieren proces-verbaal van de gebiedscommissie voor zover mogelijk in. • De verzegelde enveloppen van de gebiedscommissies met onder andere de stempassen en teruggegeven stembiljetten en niet gebruikte stembiljetten gaan in de bus van de gebiedscommissie. • De voorzitter houdt het papieren procesverbaal bij zich om aan het eind van de avond in te leveren bij de stadswinkel in het gebied. • Als alle materialen in de juiste stembussen zijn gedaan, gaan beide stembussen op slot en worden verzegeld.

• De papieren processen-verbaal zijn alleen geldig met de juiste handtekeningen. Alle leden van het stembureau ondertekenen het proces-verbaal. De dag zit er bijna op! De stembureauleden kunnen naar huis. De voorzitter noteert de vertrektijden in de app en op het papieren proces-verbaal en geeft aan dat de stembureauleden kunnen vertrekken. Via de app is een automatische melding verstuurd aan de stadswinkel en de transporteur. De voorzitter brengt de iPad, de oplader en de twee processen-verbaal in een tasje naar de stadswinkel in het gebied om deze in te leveren en te laten controleren . De portier draagt de stembussen over aan de transporteur en de portier sluit het stembureau af als de transporteur geweest is.

Als de StembureauApp het niet doet tijdens het afsluiten van het stembureau, moet hiervoor de papieren checklist ‘Afsluiten’ worden gebruikt die in de nood-envelop zit. De leden en tellers moeten zich zowel op de processen-verbaal als de presentielijst uit de nood-envelop afmelden.

De controleur staat al klaar in de stadswinkel. Hij wist dankzij de app al dat de voorzitter eraan kwam. De controleur controleert of de voorzitter de iPad inlevert, of de iPad werkt, of het papieren proces-verbaal compleet is en of deze correct is ingevuld. Als de controle in orde, is tekent de voorzitter voor de overdracht. Zijn dag zit erop. Nu lekker naar huis. Hij is ook wel benieuwd naar het nieuws over de verkiezingen en de voorlopige uitslag van de verkiezing voor de Gemeenteraad die de burgemeester dan inmiddels bekend heeft gemaakt op het stadhuis!


25

Hoofdstuk 10 | Eindtelling gebiedscommissie

Samen hebben de stembureauleden gezorgd dat de verkiezingsdag goed is verlopen, maar nog niet alle uitslagen zijn bekend. Op 20 maart worden de stemmen per kandidaat voor de gebiedscommissies geteld op de 14 gebiedskantoren. Ook hierbij wordt de StembureauApp gebruikt door de tafeloudsten (vergelijkbaar met de voorzitter op een stembureau), tellers en controleurs! De voorlopige uitslag van de verkiezingen voor de gebiedscommissies worden op 20 maart gemaakt door de burgemeester, de officiële uitslag van de gemeenteraad wordt op 21 maart bekend gemaakt en van de gebiedscommissies op 25 maart.

26


Bijlagen De bijlagen: 1. Voorbeeld stempas verkiezing gemeenteraad 2014 2. Voorbeeld stempas verkiezing gebiedscommissie 2014 3. Voorbeeld machtiging op achterkant van de stempas 4. Voorbeeld Register Ongeldige Stempassen (ROS) 5. Voorbeeld ingevuld proces-verbaal


27

Bijlage 1 Stempas verkiezingen gemeenteraad 2014

28


Bijlage 2 Stempas verkiezingen gebiedscommissie 2014


29

Bijlage 3 Machtiging op achterkant stempas

30


Bijlage 4 Register Ongeldige Stempassen (ROS)


31

Bijlage 5 Voorbeeld ingevuld proces-verbaal, pagina 1 en 2

32


Voorbeeld ingevuld proces-verbaal, pagina 3 en 4


33

Voorbeeld ingevuld proces-verbaal, pagina 5 en bijlage

34


Handleiding voor stembureauleden

Recommend Documents