Handelingsgericht werken HGW en Passend Onderwijs: kansen en belemmeringen? De week van de IB-er 5 november 2012, Zwolle Noëlle Pameijer, school/kinderpsycholoog, SWV Annie M.G. Schmidt 1
Doelen bijdrage
Veel scholen en SWV werken handelingsgericht, als middel om:
Om te gaan met verschillen Opbrengstgericht te werken Extra ondersteuning toe te kennen (HG arrangeren)
Enkele successen, valkuilen en tips 2
Uitgangspunten HGW 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Doelgericht werken en evalueren Onderwijs/opvoedbehoeften kind Leerkracht doet ertoe: ondersteuningsbehoeften? Wisselwerking en afstemming Positieve factoren kind, onderwijs en opvoeding Samenwerking ouders, leraren, kind, OW en JH Systematische werkwijze & transparantie
Gebaseerd op onderzoek en 10 jaar praktijkervaringen
3
Niet stapelen maar puzzelen
Passend Onderwijs, omgaan met verschillen, 1 – zorgroute? HGW, OGW en OPP? HGA en toekenning Ow-zorg? Stukjes van dezelfde puzzel! Smal OGW = CITO; breed = HGW OGW alle leerlingen; HGW enkele? 4
Knelpunt: Onderwijsbehoeften voor welke leerlingen? Alle leerlingen: handreiking = 1 zin in GO (p. 236) Hulpzinnen OWB alleen voor die leerlingen die extra nodig hebben, met als doel: subgroep? Wat heeft leerling nodig om doel te halen: -
- - -
Instructie, opdrachten/leeractiviteiten, leeromgeving, feedback … Groepsgenoten … Leerkracht … Ouders …
Groepsplan: nog andere leerlingen die ook … ?
Passend Onderwijs: welkom?
Joost: heeft ADHD, is hyperactief, heeft kenmerken van ODD, gaat discussies aan, ruzies in pauzes, ouders zijn erg druk, komen niet op besprekingen op school Joris: een energieke enthousiaste jongen, heeft behoefte aan autonomie, een leerkracht nodig die gedragsregels consistent hanteert, korte opdrachten, beweging tussendoor, toezicht pauze, ouders betrokken, werken beiden, hebben een herinnering nodig, dan komen ze op afspraken op school 6
Leerkrachten doen ertoe Van OW behoeften leerling ondersteuningsbehoeften: wat heb jij nodig om deze aanpak te kunnen (of willen ?!) bieden? … kennis over … … vaardigheden om … … extra materiaal voor … … ouders die … … collega’s, IB, directie die … … extra handen in de klas in de vorm van … 7
Knelpunt: formulieren
Administratieve rompslomp Overschrijven en herhalen HGW is meer dan formulieren invullen Formulier = middel; 7 x HGW = doel Eerst inhoud en visie, dan pas formulier Als houvast en geheugensteun Betrek leerkrachten er actief bij Formulier is nooit af ……
8
Een HG GO & GP?
GO: zicht op overeenkomsten en verschillen. Voorbeeld: groepsoverzicht bij rapportbesprekingen GP: grip op je groep. Voorbeelden: groepsplan met leerlingen en voor vervanger Korte - lange termijn: kosten – baten?
9
Successen HGW?
Bewustwording: wat streef ik na, wat vraag ik; wat zeg ik en waarom? Heldere communicatie, transparant Samenwerken in team, zelfde doelen, visie en taal Kader voor samenwerking met ouders en leerlingen, geen verborgen agenda 10
Samenwerken
Leerkrachten/IB/directie: onderwijsprofessionals, verantwoordelijk voor onderwijs Ouders: ervaringsdeskundigen, verantwoordelijk voor opvoeding Kinderen hebben effectieve oplossingen! Gezamenlijk belang: leerling van school = kind van ouders 11
Waarom Ouderbetrokkenheid? Effecten (Marzano, 2011): Leerling: - Hoger welbevinden op school - Betere leerprestaties - Minder gedragsproblemen En: grotere tevredenheid ouders En: leerkrachten meer plezier in werk Ouderbetrokkenheid is dus belangrijk kenmerk van succesvol onderwijs: bespreek het! 12
Onderwijsondersteunend gedrag 1. Opvoedgedrag van ouders - - -
Op tijd naar bed/op school, gezond eten, geen verzuim Beleid TV en computer, lezen, bibliotheek, musea Achter schoolbeleid staan, leerkracht ondersteunen, zelfde gedragsregels op school en thuis
2. Betrokkenheid bij school -
- -
Belangstelling tonen, leervorderingen volgen, goed gedrag op school waarderen, inzet voor school waarderen Thuis extra oefenen, helpen met huiswerk en werkstuk Meedenken bij aanpak kind, kennis delen met leerkracht
3. Verwachtingen (OPP): hoog maar realistisch
13
Passend onderwijs: geen kind in ons SWV tussen wal en schip
14
6.
Uitvoeren
1. Groepsoverzicht
realiseren
HG
SWV:
7
x
!
Bijstellen
&
GP
evalueren
2a.
Doelen
komende
periode
2b.
Signaleren
leerlingen
die
extra
OPP
groepsbespreking
+
groepsobserva/e
Leerling‐
bespreking
begrijpen
5.
Opstellen
groepsplan
SCHOOLNIVEAU
begeleiding
nodig
hebben
Leerlingen
4.
Clusteren
leerlingen
met
vergelijkbare
onderwijs‐
behoeJen
plannen
CJG Preventief/ lichte opvoedondersteuning
groepsplan
waarnemen
HGW‐
cyclus
op
GROEPSNIVEAU
Mul/disciplinair
Overleg
op
school
(MDO):
leerkracht,
IB’er,
ouders
en
één
of
meer
deskundigen
uit
de
‘pool’
3.
Benoemen
van
hun
onderwijsbehoeJen
TRAJECT
BEGELEIDER
BOVENSCHOOLSE
NIVEAU:
POOL
van
AB‐ers
(SBO
en
SO),
schoolpsychologen/
orthopedagogen,
schoolmaatschappelijk
werk,
jeugdartsen
en
jeugdverpleegkundigen,
hulpverleners
uit
CJG,
BJZ,
MEE/VTO,
JGGZ,
leerplicht
……
15 15
Kansen Passend Onderwijs
Van wat een kind heeft of is wat het nodig heeft om …. (doel) Eenvoudiger procedures Minder formulieren Ondersteuning in/rondom de school Onderwijs en jeugdhulp: een OW-JH – arrangement (OJA) 16
Doelen pilot HGW/HGA?
Korte lijnen, snel, transparante procedures Expertise SO/SBO de school in leerkrachten en IB-ers Flexibele arrangementen, in ‘natura’ Hoe meer OW/OS behoeften, hoe meer ondersteuning op school en thuis 1 formulier, samen, open, ouders erbij: voorbereiding, praatpapier en verslag
17
Filmpje HG Arrangeren
Leerling die meer nodig heeft dan het basisaanbod van de school (de boot) Lorentzschool werkt al jaren handelingsgericht Heel kort: uitleg, beelden MDO, IB-er, leerkracht, leerling en moeder www.passendonderwijs.nl www.swvunita.nl voor materialen 18
Tips borging HGW
Hou HGW op de agenda IB en directie: sta model voor 7 x HGW Teamkamer: elke week HG – weetje HGW – reminders in de klas Benut ouders en leerlingen bij borging Zie www.acco.be gele boek HGW/ schoolteam downloads: 12 tips 19
Bronnen
Gele boek “HGW/schoolteam” MDO Gooi (2 artikelen HGA) Twee JSW artikelen (2010) Interview LBRT (2011) Leraar 24: 4 x HGW Annie M.G. Schmidtschool Boek “Samen Sterk: Ouders & School!”
20
