H.367315.0514
Kolven
Inleiding U heeft besloten borstvoeding te geven. Door omstandigheden heeft u advies gekregen om te gaan kolven. Wij informeren u graag over richtlijnen die u helpen bij het kolven. Waarom kolven Er doet zich een situatie voor waarbij het niet direct mogelijk is om borstvoeding te geven of waarbij uw baby nog niet optimaal kan zuigen. De productie van moedermelk komt pas op gang als er regelmatig aan de borst gedronken wordt, of de borst gestimuleerd wordt door te kolven. Door (tijdelijk) te kolven kunt u uw melkproductie goed op gang brengen. Als u vaker kolft stimuleert u uw melkproductie, kolft u minder vermindert de melkproductie. Hoe vaak en hoe lang kolven Als uw baby nog niet zelf drinkt adviseren wij u zeven tot acht keer per dag te kolven. Meerdere malen kort kolven geeft meer melk dan enkele malen lang kolven. Gaat uw baby een paar keer per dag aan de borst maar niet alle voedingen, dan kunt u kolven op tijdstippen dat u niet zelf uw voeding via uw borst geeft. Drinkt uw baby nog niet effectief of een te korte tijd aan de borst en wordt het klierweefsel onvoldoende gestimuleerd, dan is het noodzakelijk dat u na een borstvoeding ook kolft. Is de borstvoeding goed op gang gekomen en kolft u meer dan 750 ml. per dag, dan kunt u minder vaak gaan kolven. Achter in deze folder vindt u een kolfdagboek. Hierop kunt u per dag bijhouden hoe vaak en hoeveel u kolft. Vragen zoals; Heb ik genoeg melk? Kan ik minder gaan kolven? Of heb ik juist te weinig melk en wat kan ik hieraan doen? Kunt u dan bespreken met uw verpleegkundige. Het opwekken van de toeschietreflex Zodra uw baby uw borst stimuleert door er aan te drinken produceert uw lichaam het hormoon oxytocine. Dit hormoon zorgt ervoor dat de melk gaat stromen. Als u gaat kolven kan u helpen de toeschietreflex op te wekken. Maak het uzelf comfortabel door ervoor te zorgen dat u: Het niet koud heeft en ontspannen bent. Uw borsten voorzichtig masseert voordat u gaat kolven. Denk aan uw baby, kolf naast uw baby of kijk naar een foto van uw baby. Drink iets warms. Maak uw borsten warm: leg een droge, warme doek op uw borsten voor het kolven of ga van tevoren douchen.
2
Neem voldoende rust. Stress situaties resulteren vaak in een afname van uw melkproductie. Soms is het gebruik van Syntocinon neusspray nodig om uw toeschietreflex op te wekken. Deze spray is op recept (van uw huisarts of verloskundige) verkrijgbaar. Kolven mag niet pijnlijk zijn Als het afkolven pijnlijk is vraag dan om hulp. Mogelijk is de maat van de borstschelp niet correct, is de schelp niet goed geplaatst of kolft u op een te krachtige stand. Goede hygiëne Goede hygiëne is belangrijk om groei van bacteriën te voorkomen. Uw voedingsbeha bij voorkeur elke dag wassen. Moedermelk is goed houdbaar onder andere door de aanwezigheid van levende witte bloedcellen. Voor de houdbaarheid is het belangrijk dat er zo min mogelijk bacteriën in uw afgekolfde moedermelk komen bij het kolven. Uw moedermelk op de juiste manier bewaren en vervoeren voorkomt bacteriegroei. Uw afgekolfde melk wordt gebruikt om uw baby te voeden. Het bewaren van afgekolfde moedermelk In het ziekenhuis gelden andere afspraken/regels over het bewaren van moedermelk dan thuis. Uw moedermelk mag maximaal 48 uur bewaard worden in de koelkast. Als u meer melk kolft dan uw baby gebruikt per 24 uur kunt u de melk invriezen: Zorg ervoor dat u de flesjes niet te vol doet als u gaat invriezen anders kan de dop eraf barsten. Laat de melk eerst afkoelen in de koelkast en vries bij voorkeur binnen 24 uur na afkolven in. Ontdooide melk is 24 uur (na het ontdooien) houdbaar in de koelkast. Neem moedermelk gekoeld en in een koeltas mee naar het ziekenhuis. Eenmaal opgewarmde melk niet bewaren maar weggooien. Tips voor een goede hygiëne Voordat u het kolfapparaat gaat gebruiken is het nodig dat u: Uw handen goed wast met water en zeep. U krijgt van het ziekenhuis (steriele) flesjes om moedermelk in te bewaren. Uw borstkompressen (als u die gebruikt) elke keer verschonen na het kolven. Verschoon ze vaker als u tussen de kolfbeurten voeding lekt. Het is niet nodig om: Uw tepels extra te wassen voor het kolven, één keer per dag douchen is voldoende.
3
Het is af te raden om: Uw borsten en tepels in te smeren met bodylotion. Hierdoor kan uw baby uw lichaamsgeur moeilijk ruiken. Er bestaat kans dat bestanddelen van de bodylotion in uw melk terecht komen. Op uw tepelhof bevinden zich kliertjes die een vettige stof afscheiden. Die houden uw tepelhof soepel en hebben een antiseptische werking. Tijdens uw ziekenhuisopname krijgt u dagelijks een setje nieuwe borstschelpen (de gebruikte setjes steriliseren we weer, dus niet weggooien). Hoe moet ik kolven Zorg dat alle benodigdheden binnen handbereik liggen zoals het kolfapparaat, kolfsetje, opvang flesjes en eventueel een hydrofiele luier. Voor de aanmaak van moedermelk is vocht nodig. Drink daarom naar behoefte (anderhalf tot twee liter per dag), uw urine moet helder en licht geel van kleur zijn. Het is goed om bij elke kolfbeurt iets te drinken. Was voor het kolven uw handen met water en zeep. Zet uw kolf volgens instructie van uw verpleegkundige in elkaar. Zorg ervoor dat u comfortabel zit, probeer zo goed mogelijk te ontspannen, vraag zo nodig om het kamerscherm en maak gebruik van kussens om uw armen te steunen. Leg zo nodig een katoenen luier onder uw borsten, deze vangt gelekte melk op. Houdt de borstschelp (de cup) tussen duim en middelvinger en druk het zachtjes tegen uw borst, uw tepel moet in het midden van het borstschild zitten om schuren van uw tepel aan het plastic te voorkomen. Zet het apparaat aan met behulp van de aan/uit toets en begin te kolven. Verhoog tijdens het kolven geleidelijk het vacuümniveau tot een comfortabele zuigkracht. Kolven mag nooit pijnlijk zijn! Wanneer dit wel het geval is, is het beter om het vacuümniveau van de borstpomp wat lager te zetten. Bij kolven is het niet de zuigkracht het belangrijkste maar het ritme van de zuigbeweging.
4
De kolfapparaten in dit ziekenhuis zijn zogenaamde twee fasen kolfapparaten. De eerste fase is de fase waarin de toeschietreflex wordt opgewekt, de stimulatie fase. Deze fase duurt twee minuten. Na deze twee minuten gaat de kolf automatisch naar de afkolffase. Als er in de stimulatiefase nog geen melk begint te stromen, dan de stimulatiefase herhalen door op rechterknopje met druppels te drukken. In totaal mag dit tot maximaal vijf keer, dus tien minuten. Als er dan nog geen melk komt kunt u stoppen voor dat moment. Als de melk al vroeg in de stimulatiefase begint te stromen kunt u door middel van het rechterknopje de afkolffase starten (denkt u eraan om het vacuüm niveau eerst weer laag te zetten en dan op te draaien). U kolft de eerste dagen per borst tien minuten per keer, (de kolf die in dit ziekenhuis gebruikt wordt is een dubbelzijdige kolf, beide borsten worden tegelijk gekolfd). Als uw melkproductie goed op gang gekomen is hoeft u de tien minuten niet vol te maken maar kunt u stoppen als uw melk stopt met stromen. Schakel als u klaar bent eerst de kolf uit en verbreek rustig het vacuüm en haal pas daarna de schelpen van uw borst. Smeer een druppel melk op de tepel uit en laat dit aan de lucht drogen (tenzij u spruw heeft). Als u zoogkompressen gebruikt verschoon deze dan na elke voeding/kolfsessie. Na het kolven sluit u het flesje met de dop en plakt u een stickertje op het flesje met daarop de naam van uw baby, zijn/haar geboortedatum en de datum en tijdstip van het kolven. Zo weten de verpleegkundigen die voor uw baby zorgen wanneer de melk afgekolfd is en voor wie het bestemd is. Zet het flesje met de afgekolfde melk in de koelkast (niet in de deur). Na gebruik maakt u de borstschelpen huishoudelijk schoon (eerst met koud water en daarna met heet water afspoelen). Goed drogen met een papieren handdoekje en bewaren in een hydrofiele luier, tot u weer gaat kolven. (op de kraamafdeling hebben ze speciale bakjes voor de kolfsetjes). Het opwarmen van afgekolfde moedermelk Moedermelk kan opgewarmd worden onder een warme kraan of in warm water. Het opwarmen in warm water is de beste manier. Opwarmen in de magnetron wordt afgeraden, het heeft als gevaar dat de melk te heet wordt en daardoor belangrijke stoffen in de moedermelk vernietigd worden.
5
Kolfapparaat huren of kopen Wanneer u langere tijd gaat kolven is een elektrische kolf erg handig. Kolft u zo af en toe, dan is een handkolf voldoende. Op internet staan vele soorten kolfapparaten te koop. Het overnemen van een kolf van een bekende of tweedehands aanschaffen wordt afgeraden. Er kan melk in het apparaat terecht gekomen zijn en daardoor uw melk besmetten (met bijvoorbeeld schimmels die groeien in aangekoekte melk). Daarnaast kan een kolf zijn zuigkracht verliezen vooral als hij langer gebruikt is. Voor het huren of kopen van elektrische borstkolven kunt u informeren bij Uw eigen zorgverzekering (afhankelijk van de zorgverzekeraar en hoe u verzekert bent kan een deel van de huur gedeclareerd worden). Zij geven aan waar u de kolf moet huren om in aanmerking te komen voor eventuele vergoeding. Uw eigen kraamcentrum. Lactatiekundige in uw omgeving die kolven verhuren en verkopen. Ouderenzorgwinkel in Hardenberg voor zowel koop als huur. Babyzaken verkopen wel kolven maar verhuren ze niet. Op internet zijn webwinkels die kolfapparaten te koop aanbieden.
Meer informatie www.lalecheleague.nl www.borstvoedingnatuurlijk.nl www.borstvoeding.com
6
Kolfdagboek
7
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
8
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
9
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
10
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
Dag
1
2
3
4
5
6
7
8
Tijdstip kolven
Hoeveelheid gekolfd
Totaal gekolfd
Intake aan uw borst
Totaal gedronken
Adviezen /afspraken
11
12
