Groningen Betreft
: 18 september 2013 : Notitie inzake WNT
Laan Corpus den Hoorn 300 9728 JT Groningen
[email protected] [email protected] www.hofsteengezeeman.nl
Geachte lezer,
U hebt er vast al het nodige van vernomen. Met ingang van 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topinkomens in de publieke en de semipublieke sector (WNT) ingegaan. Organisaties en instellingen, alsmede de topfunctionarissen en andere betrokkenen krijgen er dus met ingang van het kalenderjaar 2013 mee te maken. De WNT is te zien als de opvolger van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (de WOPT). De WNT is een tamelijk complexe wet, zowel wat betreft het toepassingsgebied als wat betreft het opgenomen overgangsrecht. Waar de WOPT alleen openbaarmaking regelde van de in de wet gedefinieerde topinkomens gaat de WNT een aantal stappen verder. Deze nieuwe wet bevat eveneens openbaarmakingsregels (zowel via de jaarstukken als door middel van een melding bij de (vak-)minister, maar bevat ook een aantal verbodsbepalingen. Even los gezien van het overgangsrecht, en simpel geformuleerd, regelt de WNT dat: De maximale bezoldiging van topfunctionarissen (en zij die het dagelijks bestuur voeren) niet hoger mag zijn dan een in de wet opgenomen normbedrag (130% van het ministerssalaris; i.c. voor 2013 € 228.599 (exclusief de verplichte sociale verzekeringspremies); De maximale bezoldiging van leden van het toezichthoudend orgaan (RvT/RvC) aan het hiervoor genoemde maximum is gekoppeld. Voor de voorzitter geldt een maximum van 7,5% van genoemd bedrag en voor de leden van dit orgaan geldt 5%. Uitkeringen wegens beëindiging van het dienstverband niet hoger mogen zijn dan de beloning (inclusief pensioenvoorzieningen) in de 12 maanden voor het ontslag met een maximum van € 75.000. Winstdelingen, bonusbetalingen of andere variabele beloningen zijn verboden. Bovendien moeten er nogal wat gegevens worden vermeld over de (bezoldiging van de) topfunctionarissen, ook als zij de norm niet overschrijden. Daarnaast moet van een ieder (dat wil zeggen elke medewerker die geen topfunctionaris is) die een hogere bezoldiging krijgt dan de norm, dit (op functie niveau, dus niet op naam) worden vermeld in de jaarstukken. Alles bij elkaar betekent dat nogal wat voor de praktijk in het maken van beloningsafspraken, het nadenken over hoe een en ander in de jaarstukken moet worden vermeld en, niet onbelangrijk, de controle door de accountants van de organisaties die onder de werking van de wet vallen.
KvK nr.: 55667945 BTW nr.: 851810111B01 BIC code: TRIONL2U IBAN nr.: NL30 TRIO 0254 7492 40
Als accountantskantoor dat is gespecialiseerd in de publieke en de semipublieke sector zien wij alles wat op u af komt. Daarom zetten wij in deze notitie de hoofdlijn van de WNT uiteen. Uiteraard hebben wij bij het schrijven van deze notitie alle noodzakelijke zorgvuldigheid betracht. Toch wijzen wij u erop dat alleen aan de wettekst rechten kunnen worden ontleend, niet aan deze notitie. Deze notitie is signalerend en informerend bedoeld. De verdere indeling van de notitie is als volgt: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Welke organisaties vallen onder de WNT Welke functionarissen betreft het Wat moet er worden gemeld Wat is de rol van de externe accountant Handhavingsregels Overgangsregels Aanpassingswet (voorstel) Afsluiting
1. Welke organisaties vallen onder de WNT De reikwijdte van de WNT is vastgelegd in artikelen 1.2 tot en met 1.5 en een aantal bijlagen. In hoofdlijn komt het er op neer dat de WNT van toepassing is op de publieke sector; zoals het rijk, de provincies, gemeenten, waterschappen, maar ook samenwerkingsverbanden zoals gemeenschappelijke regelingen (dit zijn namelijk krachtens publiek recht ingestelde rechtspersonen, ze ontlenen hun bestaan aan de Wet gemeenschappelijke regelingen en de raadsbesluiten in de deelnemende gemeenten). Ook de semipublieke sector valt onder de werking van de wet. Voorbeelden zijn onderwijsinstellingen (Primair, Voortgezet, MBO, HBO, WO), instellingen waarin bijvoorbeeld rijk/provincies/gemeenten één of meer leden van het bestuur benoemd (NV/BV uitgezonderd!) of in Nederland gevestigde rechtspersonen die subsidie ontvangen die meer dan 50% van de jaarinkomsten bedraagt (NV/BV uitgezonderd!). Lokale omroeporganisaties, zorginstellingen, welzijnsstichtingen en dergelijke kunnen hier bijvoorbeeld onder vallen. Voor specifieke soorten instellingen geldt een eigen regime, bijvoorbeeld voor de zorgverzekeraars en het loodswezen. 2. Welke functionarissen betreft het De WNT is op dit vlak ruim geformuleerd. Naast een aantal concrete voorbeelden in artikel 1.1 (bijvoorbeeld secretarissen-generaal, directeuren-generaal, secretarissen en griffiers bij provincies en gemeenten) is het begrip verder meer conceptueel geformuleerd. Het komt er dan op neer dat als topfunctionarissen worden gezien: De leden van de hoogste uitvoerende en toezichthoudende organen De hoogste ondergeschikte of de leden van de groep hoogste ondergeschikten Degene(n) belast met de dagelijkse leiding Deze wijze van formuleren betekent feitelijk dat de situatie binnen elke organisatie op zijn eigen merites moet worden beoordeeld. Een voorbeeld: Indien een stichting (bijvoorbeeld een stichting die een aantal scholen in stand houdt) een algemeen directeur heeft en een aantal locatie directeuren, dan is de algemeen directeur topfunctionaris. Deze is
belast met de dagelijkse leiding van de hele organisatie. Indien de locatie directeuren uitsluitend hun eigen locatie aansturen, binnen de richtlijnen van de algemeen directeur, dan vallen zij in principe niet onder de definitie van topfunctionaris. Ze geven in die situatie immers geen leiding aan de hele organisatie. Maar…. als de locatiedirecteuren lid zijn van het centraal managementteam en dit MT de hele organisatie aanstuurt, dan vallen ze wel onder de definitie van de WNT. Voor alle helderheid: Ook de leden van de Raad van Commissarissen, de Raad van Toezicht, of hoe het hoogste orgaan ook heet, vallen onder de werking van de wet. Voor hen geldt het maximum van 7,5% (voorzitter) respectievelijk 5% (leden) van het maximum voor topfunctionarissen (de norm van 130% van het ministerssalaris). 3. Wat moet er worden gemeld De WNT schrijft voor welke gegevens in de jaarstukken moeten worden vermeld en regelt daarnaast een meldplicht. Van iedere (gewezen) topfunctionaris worden de volgende gegevens in de jaarstukken vermeld (N.B. dit is los van de vraag of het maximum van de WNT wordt overschreden!), zowel voor huidig als voorgaand boekjaar:
Naam Beloning Sociale verzekeringspremie Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding De voorzieningen ten behoeve van de beloning betaalbaar op termijn (pensioenpremies) De functie(s) Duur en omvang van het dienstverband in het boekjaar
Aangezien leden van de RvC/RvT ook kwalificeren als topfunctionaris geldt de hiervoor weergegeven publicatieverplichting ook daarvoor. De hiervoor genoemde gegevens worden eveneens vermeld voor een ieder die in zijn functie meer verdient dan het maximum van de WNT. Hier is publicatie op functieniveau voldoende. N.B. dit geldt dus voor iedereen die niet valt onder de definitie van topfunctionaris. Tevens wordt van iedere (gewezen) topfunctionaris melding gemaakt van de uitkeringen i.v.m. beëindiging van het dienstverband, met naam, functie(s) tijdens het dienstverband en het jaar waarin het dienstverband is beëindigd. Voorts worden dezelfde gegevens vermeld voor een ieder waarvoor in enig jaar een WOPT vermelding is gedaan of had moeten worden gedaan. Ook moeten deze gegevens worden vermeld voor iedereen die een hogere ontslaguitkering heeft gekregen dan het grensbedrag van 130% van het ministerssalaris in het jaar van ontslag. Bovendien moeten de hier genoemde gegevens elektronisch worden verstrekt aan de vakminister dan wel de minister van BZK als de vakminister geen elektronisch register heeft. Nota Bene 1: Dienstverbanden kleiner dan 1 fte en/of korter dan een kalenderjaar worden omgerekend naar 1 fte respectievelijk een heel kalenderjaar. Nota Bene 2: Voor interimmers gelden dezelfde openbaarmakingsregels als zij binnen 18 maanden meer dan 6 maanden werkzaam zijn en daarvoor een vergoeding ontvangen die omgerekend per kalenderjaar boven de bezoldigingsnorm uit komt. Nota Bene 3: In de definitie van het begrip beloning is ook de bonusuitbetaling meegenomen. Deze is onder de WNT expliciet verboden, maar valt dus slechts impliciet onder de openbaarmaking omdat deze
in de beloning is begrepen. De melding ervan is echter wel opgedragen aan de externe accountant, zie onder paragraaf 4 van deze notitie. 4. Wat is de rol van de externe accountant De WNT geeft de externe accountant een aantal specifieke verplichtingen. In de (semi) publieke sector is het gebruikelijk dat de accountant naast een oordeel over de getrouwheid ook een oordeel geeft over de (financiële) rechtmatigheid. Daar komt met de WNT een extra aandachtpunt bij. De accountant moet in eerste instantie vaststellen dat betalingen in strijd met de WNT (de “onverschuldigde betalingen”) zijn opgenomen in de jaarrekening als vordering op de betreffende topfunctionarissen (dus niet in het geval het een reguliere functionaris betreft, dan volstaat vermelding ervan in de jaarstukken). Dus de eerste lijn van de accountant is dat hij onderzoekt of de jaarstukken de vereiste vermeldingen bevatten, de vereiste toelichting in geval van overschrijding van de normen en de op te nemen vordering. Is de betreffende vordering niet opgenomen dan moet de accountant dit aan de vakminister of die van BZK melden, afhankelijk van de vraag waar het elektronisch register opengesteld is. Tevens moet de accountant vaststellen dat de opgenomen vordering voor het afgeven van zijn oordeel door de topfunctionaris is terugbetaald. Zo niet, dan moet de accountant dit melden aan de (vak)minister. Hiervoor zijn de verplichtingen volgens de WNT weergegeven. Afhankelijk van de aard en de omvang van de controlebevindingen is het denkbaar dat de accountant in de positie komt dat hij ook consequenties moet verbinden aan de strekking van de controleverklaring. Het is dus van groot belang dat accountant en opdrachtgever tijdig contact hebben over de mogelijke gevolgen van deze wet. 5. Handhavingsregels Essentieel in de handhavingsregels is het begrip “onverschuldigde betaling”. Een bezoldiging hoger dan de norm, een uitkering bij beëindiging dienstverband hoger dan de norm, een winstdeling/bonus/variabele beloning in strijd met de WNT zijn op grond van de WNT “onverschuldigde betalingen”, die moeten worden teruggevorderd van de (gewezen) top functionaris. Ook het langer doorbetalen van de topfunctionaris dan dat deze feitelijk zijn werk verricht, geldt als onverschuldigde betaling. Uit paragraaf 4 hiervoor blijkt dat de externe accountant hierop moet controleren. 6. Overgangsregels Het overgangsrecht komt er in het kort op neer dat bestaande afspraken voor maximaal 4 jaar worden gerespecteerd en daarna in maximaal 3 jaar moeten worden afgebouwd. Daarbij is van de datum 6/12/11 van belang omdat op die datum de wet door de Tweede Kamer is aangenomen. Alle afspraken van voor die datum vallen volgens het Ministerie van Binnenlandse Zaken onder het overgangsrecht. Nieuwe afspraken tussen 6/12/11 en het in werking treden van de wet vallen eveneens onder het overgangsrecht. Wijzigingen in afspraken tussen 6/12/11 en de in werking treden van de wet vallen volgens het ministerie niet onder het overgangsrecht. Op deze wijze is het overgangsrecht een tamelijk complexe materie. Het is al met al verstandig om samen met de externe accountant te bezien of en hoe het overgangsrecht van toepassing is.
7. Aanpassingswet (voorstel) Er is een aanpassingswet in de maak waarvan het de bedoeling is dat deze na vaststelling terugwerkende kracht heeft tot 1 januari 2013, of anders gezegd, direct in gaat. Dit wetsvoorstel regelt dat de algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s) niet onder de WNT vallen. Verder wordt op de meer dan 50% van overheidswege gesubsidieerde instellingen een tweetal extra criteria van toepassing. Dat betreft enerzijds een minimum bedrag aan subsidieverlening (€ 500.000 per jaar) en anderzijds een minimumduur aan de subsidies van 3 jaar. 8. Afsluiting Meer informatie is bij voorbeeld te vinden op websites als www.wetten.nl en www.topinkomens.nl. Het is verstandig om tijdig met uw accountant te overleggen over de eventuele gevolgen van de WNT. Natuurlijk kunt u voor nadere informatie of voor overleg wat de WNT voor uw organisatie en uw (top)functionarissen betekent altijd contact met ons opnemen. U vindt onze algemene gegevens in de aanhef, maar we zijn het snelste als volgt bereikbaar: Drs. S. (Sietse) Hofsteenge RA;
[email protected]; 06-52 894 085 Drs. E.A. (Ellen) Zeeman RA MGA;
[email protected]; 06-23 772 779
Met vriendelijke groet, Hofsteenge Zeeman Groep
w.g. drs. S. Hofsteenge RA
w.g. drs. E.A. Zeeman RA MGA
