V O O R W O O R D
Stroeve & Lemberger
Geachte lezer,
Vermogensbeheer Magazine is een periodieke uitgave voor de cliënten en
Voor u ligt ons kwartaalblad in de nieuwe huisstijl. Een aantal elemen-
relaties van Stroeve en Lemberger
ten daarvan komen u wellicht bekend voor. Met Stroeve & Lemberger
Vermogensbeheer. Hierin wordt aandacht
zijn twee familienamen met een lange historie in de financiële wereld
besteed aan onderwerpen op het gebied
weer terug op de markt.
van beleggen en daarmee verwante thema’s. Daarnaast besteedt het blad aandacht aan
Voor ons persoonlijk voegt dit een bijzondere dimensie toe aan het
lifestyle-onderwerpen zoals kunst en reizen.
vak dat wij mogen uitoefenen. Het is tegelijkertijd een uitdaging om
Als lezer wordt u door middel van toegan-
ons bedrijf de komende jaren uit te bouwen met de waarden die deze
kelijke artikelen op de hoogte gehouden
namen vertegenwoordigen.
van veranderingen op het gebied van onder meer pensioenen, beleggen, bedrijfssparen,
In onze externe uitingen zullen wij in de toekomst de vuurtoren als
hypotheken, arbeidsongeschiktheid en
symbool een prominente plaats geven. Deze geeft goed weer waar-
employee benefits.
voor wij willen staan; een helder punt waarop een vaste koers kan worden ingezet. Want een duidelijke richting is iets wat u van ons verlangt. De koers waarop wij varen is gericht op persoonlijke betrokkenheid bij uw situatie en een volstrekte onafhankelijkheid bij ons vermogensbeheer en
Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer Weesp Nesland 1-V 1382 MZ Weesp T +31 (0) 294 492 592 F +31 (0) 294 492 593
advisering. Daarnaast zijn wij uw baken in het complexe veld van de
Stroeve & Lemberger Vermogensbeheer Maastricht Posthoornstraat 69 6219 NV Maastricht T +31 (0) 43 354 1222 F +31 (0) 43 325 9309
voorspoediger periode te doen beleven.
financiële wereld. Dit alles doen wij met de insteek om het beter te willen doen dan anderen. In het verleden hebben cliënten welgevaren onder onze beide namen. De afgelopen jaren zijn voor u als belegger bijzonder moeilijk geweest. Wij zullen er hard aan werken om u, onder onze nieuwe benaming, een
Met vriendelijke groet,
Hans Stroeve Frank Lemberger
www.stroevelemberger.nl
[email protected]
Stroeve & Lemberger Kwartaalbericht juli 2009 In het tweede kwartaal zaten aandelen weer in de lift.
sprietjes die overal de kop opsteken als een eerste voorbode van econo-
Vooral de aandelenbeurzen in de Emerging Markets
misch herstel. Optimistisch gestemde economen worden nu gekscherend
zoals China en India, maar ook Brazilië en Rusland
leden van de ‘groene loten’-brigade genoemd. De crisis is zo diep dat de
presteerden sterk.
behoefte om tekenen van herstel te ontwaren groot is. Wie naar ‘green shoots’ zoekt kan op het internet
Op de weg terug
krachtigste rally’s ooit! De stijgende
zoekmachine Google aan het werk
Vanaf het ontstaan van de krediet-
koers worden nog niet onderbouwd
zetten. Binnen een halve seconde
crisis in de zomer van 2007, na het
door een goed economisch verhaal.
worden al meer dan 27 miljoen
omvallen van Lehman Brothers in
Hebben we nu met een ‘bear market
sprieten geteld, maar om de beur-
september 2008 en in de eerste
rally’ of zelfs met een ‘sucker’s rally’
zen verder te laten stijgen zullen
maanden van 2009 zagen we een
te maken, of lopen de aandelenbeur-
de sprieten echter tot meer volle
lawine van paniekerige en veelal
zen zoals gebruikelijk op een herstel
wasdom moeten komen en in een
gedwongen verkoopgolven van
van de economie vooruit? 2009 is
echte economische groei worden
hedgefondsen, pensioenfondsen
een recessiejaar vol onbekende
omgezet. Na het ineenstorten van
en particuliere beleggers, maar
grootheden en het is daarom zeer
Lehman Brothers in september 2008
begin maart sloeg de neergaande
moeilijk deze vraag te beantwoor-
viel de industriële productie wereld-
trend om. Het toenemende vertrou-
den. Hoewel de aandelenmarkten
wijd ver terug. Afgelopen winter
wen bleek ook uit de grote vraag
in het tweede kwartaal een enorme
eisten veel financiële bestuurders
naar bedrijfsobligaties, zowel naar
spurt maakten, waren er ook dagen
van ondernemingen de sleutel van
leningen met een hoge als een lage
met forse correcties. Marktvorsers
het magazijn op, er mocht niets
kredietstatus.
voorspelden dat deze correcties
meer worden ingekocht. Voorraden
mogelijk zelfs een nieuwe periode
moesten eerst maar eens worden
De MSCI-wereldaandelenindex steeg
van beursdalingen zouden kunnen
afgebouwd. Ondanks alle verbeterde
in euro’s sinds 9 maart met meer dan
inluiden. Beurzen stijgen echter nooit
logistieke procedures van de afgelo-
30% naar een tussentijds hoogtepunt
in één rechte beweging omhoog.
pen 30 jaar waren de voorraden in
op 12 juni, de AEX-index steeg na 9
de tweede helft van 2008 toch fors
maart met 35% tot een niveau van
Green shoots
opgelopen omdat de vraaguitval nog
269 op 2 juni. Na alle ellende van
De huidige financiële en economi-
heviger was. Nu er na de afbouw
vorig jaar en van de eerste maan-
sche crisis heeft een nieuwe term
van de voorraden een herstel van
den van dit jaar is dit een van de
opgeleverd: ‘green shoots’1. Groene
de industriële productie plaats vindt moet nog blijken of de ‘eindvraag’
Economische Groei en Inflatie
zich ook al voldoende herstelt of
Euroland USA Japan Latijns- Oost- Am. Europa
Azië Pacific
GDP 2009 -3,7 -2,9 -6,1 -1,4 -2,9 2010 0,3 1,8 1,3 2,2 1,9 CPI (Inflatie) 2009 0,4 -0,8 -1,2 6,3 8,0 2010 1,2 1,6 -0,6 6,2 6,8
-0,4 3,6 0,6 1,5
Bron: Bank Degroof, IMF, Consensus Economics, ultimo mei 2009
2
1 De term werd dit kwartaal voor het eerst gebruik door Fed-President Ben Bernanke in een interview met CBS op 15 maart. Dit viel nagenoeg samen met de omslag in het beurssentiment.
dat er slechts een voorraadherstel plaatsvindt. De bedrijfsresultaten in de VS en in Europa over het eerste kwartaal waren bar slecht, maar analisten hadden dat al verwacht. Grote tegenvallers bleven uit. Medio juni zie je dat analisten hun taxaties van de bedrijfsresultaten voorzichtig naar boven beginnen bij te stellen.
doopt naar meer
te verhogen. Sommige critici zien al
optimistische titels
een inflatiegevaar opdoemen daar
zoals ‘The road to
niet alleen het begrotingstekort
recovery’. De OESO
maar ook de geldhoeveelheid fors is
verwacht eerst een
opgelopen. Het is natuurlijk de vraag
herstel in Azië, vooral
of buitenlanders, en dan met name
in China, dan moge-
de Chinezen, Treasuries (Ameri-
lijk in de zomer in de
kaanse staatsleningen) zullen blijven
VS, en als laatste een
aankopen. Kredietbeoordelaars zoals
herstel in Europa.
Standard & Poor’s en Moody’s wijzen ook op de oplopende staatsschuld
De Amerikaanse economie
die het vertrouwen in de krediet-
Toch moet nog
Die toenemende zorg weerspiegelde
daadwerkelijk blijken
zich in een behoorlijk oplopende
status van de VS kan ondergraven.
Het dieptepunt voorbij
dat het stimuleringsbeleid van de
rente op 10-jarige Treasuries, die in
In april en mei meenden veel
Amerikaanse overheid echt helpt.
het afgelopen kwartaal even uitsteeg
beleidsmakers van instanties zoals
In totaal leven in de VS medio juni
boven de rente op staatsleningen
het IMF, de OESO en van de centrale
meer dan 6,7 miljoen mensen van
uit de Eurozone. De afgelopen jaren
banken dat het dieptepunt van de
een uitkering. Een groot aantal
lag die rente voortdurend een half
wereldeconomie voorbij is. De sterke
mensen heeft problemen met aflos-
procent of meer onder de Europese
toename van het consumentenver-
sing en rentebetalingen. In mei
rente. De dollar gleed afgelopen
trouwen en de iets teruglopende
bleek dat de huizenprijzen in maart
kwartaal ook weg tegenover de
groei van werkloosheid in de VS, de
nog met 18,7% waren gedaald ten
euro. De euro steeg naar boven de
stijgende olieprijzen, de plotselinge
opzicht van het voorafgaande jaar.
1,40 tegen de dollar, maar kon zich
toename van fabrieksorders in Duits-
Critici van Obama wijzen vooral op
niet op dat hoge niveau handhaven.
land en de dalende rentetarieven
de fors oplopende staatsschuld in
Wij menen dat het met de inflatie
voor bedrijfsobligaties zijn allemaal
de VS. Het Amerikaanse begrotings-
voorlopig niet zo’n vaart zal lopen.
voorbeelden van ontluikende groene
tekort loopt volgens recente schat-
De Amerikaanse economie zit nog
sprietjes. In de VS steeg de index van
tingen op tot $1.845 miljard in het
ver onder hun potentieel, de bezet-
‘leading indicators’ in mei met 1,2%.
huidige begrotingsjaar dat op 30
tingsgraad is laag, producenten heb-
In april bedroeg de toename al 1,1%
september afloopt; bijna vier keer
ben weinig pricing power. Met de
en daarmee is dit de grootste opeen-
zoveel als het begrotingstekort van
opgelopen geldhoeveelheid zien wij
volgende toename sinds eind 2001.
$455 miljard van vorig jaar. Sinds het
voorlopig nog geen groot probleem
De groei van de werkloosheid in de
uitbreken van de recessie zijn in de
opdoemen. Het is veel te vroeg om
VS lijkt al over zijn hoogtepunt heen,
Amerikaanse economie al meer dan
te zeggen dat de geest uit de fles
hoewel President Obama onlangs
6 miljoen banen verloren gegaan
is en dat hyperinflatie dreigt. Wij
nog wel waarschuwde dat we met
en het Bruto Binnenlands Product
zien de lange rente op staatslenin-
een werkloosheid in de VS van 10%
kromp in het eerste kwartaal van
gen in Europa niet ver boven de 4%
rekening moeten houden. Desalniet-
2009 met 5,7%. De Obama Admi-
oplopen.
temin is ook in de financiële media
nistration wil het begrotingstekort
een verbetering van het sentiment te
terugbrengen naar 3%, maar dit jaar
De economie in Europa
bespeuren. Bij de financiële nieuws-
zal het op bijna 13% uitkomen. Om
De economie in Europa staat er nog
zender CNBC worden programma’s
het tekort in de hand te houden zal
niet goed voor en het is wellicht
zoals ‘The economy in crisis’ omge-
het onvermijdelijk zijn de belastingen
nog te vroeg om te zeggen dat we 3
in Europa de bodem hebben gepas-
Europa nog steeds zeer veel geld
enorme infrastructurele investerings-
seerd. Het tempo van de neergang
langs de zijlijn. Zo zat er in mei nog
programma van de Chinese overheid
van de industriële productie in Europa
steeds voor meer dan 40% van de
te financieren. Zo stegen de inves-
versnelt immers nog steeds. In de
totale beurswaarde van Amerikaanse
teringen in het spoorwegennet met
eurozone kromp de productie in april
aandelen (gemeten met de Willshire
118% in de eerste vijf maanden van
met 21,6% in vergelijking met een
5000) vast in geldmarktfondsen ter-
dit jaar, vergeleken met dezelfde
jaar eerder. Dat was de sterkste krimp
wijl de geldmarkttarieven zo laag
periode een jaar eerder. De over-
ooit gemeten. In de eerste maand van
zijn dat deze bijna niets meer op-
heidsgeleide investeringen leggen
het tweede kwartaal is er vooralsnog
brengen. Veel institutionele beleg-
een bodem onder de Chinese eco-
geen sprake van productieherstel.
gers zijn ook nog niet ‘om’, omdat
nomie die ondanks de recessie in
De eurozone is extra hard getroffen
zij eerst aan hun herstelplannen
de rest van de wereld in het eerste
vergeleken met de VS en Groot
moeten werken. Pensioenfondsen en
kwartaal met 6,1% groeide. Het IMF
Brittannië waar het aandeel van de
verzekeraars krijgen echter continu
verwacht dat China dit jaar met 6,5%
diensten in de economie groter is.
een stroom van premies binnen die
kan groeien terwijl de doelstelling
In de gehele Europese Unie nam de
belegd moet worden.
van de Chinese overheid voor 2009
productie in de industrie in april met
op 8% ligt. Hoewel dit veel lager is
19,4% af op jaarbasis. Omdat er veel
China
dan de dubbelcijferige groei van de
minder wordt geïnvesteerd komt
Het vorig jaar aangekondigde econo-
afgelopen jaren is de Chinese econo-
de klap vooral hard aan bij de sector
mische stimuleringspakket van 4000
mie daarmee nog altijd een van de
kapitaalgoederen. In de zestien euro-
miljard renminbi (ruim 400 miljard
snelstgroeiende in de wereld. In
landen werd voor deze categorie
euro) van de Chinese overheid lijkt
China is op dit moment nog sprake
een min genoteerd van 26,7%. In de
wel effect te sorteren. De investe-
van deflatie en daarom zijn de
gehele EU was er een neergang met
ringen groeien weer met recordper-
scherpe stijging van aandelenkoersen
25,1%. Indicaties dat de bodem was
centages omdat banken de krediet-
en de aantrekkende onroerendgoed-
bereikt waren steeds gebaseerd op
kraan in opdracht van de overheid
markt dit jaar volgens velen een
verbeterende vertrouwenscijfers. De
fors hebben opengedraaid. Alleen
teken dat in ieder geval een deel
komende maanden zal moeten blij-
al in de eerste vijf maanden van
van de kredietverruiming niet wordt
ken dat zich dit ook vertaalt in echte
2009 leenden banken 5830 miljard
aangewend voor consumptie maar
harde productiecijfers.
renminbi uit, meer dan in heel 2008.
voor beleggingen. De Shanghai-index
De nieuwe leningen komen vooral
steeg van 1 januari tot en met 22 juni
Veel geld langs de zijlijn
terecht bij grote overheidsbedrijven
met 60%! De export, in het verleden
Er staat overigens in de VS en in
die het geld gebruiken om het
altijd beschouwd als een belangrijke aanjager van de Chinese economische groei, vertoont nog geen enkel teken van herstel. In mei werd nog een krimp van 26,4% geregistreerd. Door de daling van de export hebben veel Chinese bedrijven hun poorten moeten sluiten en zijn er volgens Chinese statistieken al zo’n 30 miljoen banen verloren gegaan. En met stijgende investeringen lijkt China de bestaande overcapaciteit daardoor alleen maar te vergroten. Nadere analyse van de Chinese cijfers leert
4
ons echter dat de groei van China
komende jaren nog fors groeien.
gekropen. Fed-President Bernanke en
toch voor een groot deel aan binnen-
Bijgaande grafiek laat zien dat de
vele anderen noemden een herstel
landse factoren valt toe te schrijven
detailhandelsuitgaven in de VS de
van het vertrouwen in de financiële
en dat de bijdrage van de export in
afgelopen kwartalen fors krompen,
sector dan ook een essentiële voor-
westerse economische analyses nogal
maar de Chinese bestedingen een
waarde voor een economisch ople-
eens wordt overdreven. Hoewel de
aanzienlijke groei laten zien. De
ving. Drie maanden later zijn de
trek van het platteland naar de stad
groei van de Chinese economie zal
koersen van bankaandelen verdub-
tijdelijk leek te staken vanwege de
ook de vraag naar grondstoffen op
beld, verdrie- of zelfs verviervoudigd.
oplopende werkloosheid zet de urba-
peil houden en een bodem leggen
Wij menen dat het risico dat systeem-
nisatietrend toch structureel door.
onder de commodity-prijzen. Het
banken zoals ING, Bank of America,
China kent nu al 221 steden met
is veelzeggend dat de Chinezen de
Citigroup of UBS nog zullen omvallen
een inwonertal van meer dan een
afgelopen winter de lage grondstof-
zeer gering is, maar de winstgevend-
miljoen, tegen slechts 35 in Europa.
fenprijzen aangrepen om interna-
heid van veel banken zal de komende
Het is de ironie van de geschiede-
tionale akkoorden te sluiten met
tijd wel onder druk blijven staan.
nis dat, 60 jaar na de Lange Mars
grondstoffenleveranciers. Recent zijn
Banken zullen grotere toevoegingen
onder leiding van voorzitter Mao,
de koperprijzen verder opgelopen
moeten doen aan de stroppenpotten
de Chinese Communistische Partij
nadat bleek dat in mei de Chinese
om de feitelijke kredietverliezen op
’s werelds meest liquide financiële
import die van april met 6% over-
te vangen. Die kredietverliezen zul-
instelling is. Tijdens de top van G20
trof. Het groeiproces in China zal
len door de diepe economische reces-
in april hield de Chinese president Hu
met horten en stoten verlopen en
sie, en door toename van het aantal
Jintao nota bene een pleidooi voor
beleggers moeten rekening houden
faillissementen, verder oplopen. De
de vrije markt die de westerse landen
met een hoge volatiliteit, maar de
rentebaten van de banken stijgen
er van moest weerhouden protectio-
Chinese economie biedt zeker goede
echter wel behoorlijk, vooral door
nistische maatregelen te nemen.
perspectieven.
de steile yieldcurve (de rente voor de
De Amerikaanse consument, goed
verschillende looptijden). De rente op de geldmarkt, die toonaangevend
nenlands Product, is aan het sparen
Eerste herstel financiële sector
geslagen. En daarom zal hij niet in
Begin maart overheerste nog de
en deposito’s, is dramatisch gedaald.
staat zijn de wereldeconomie uit het
vrees dat een groot deel van de
De lange rente daarentegen is
slop te trekken. De Chinese particu-
financiële sector in Europa en de VS
gestegen. Bovendien hebben de
liere consumptie is daarentegen nog
genationaliseerd zou worden. Het
banken bovendien de risico-opslagen
maar goed voor 35% van het Chinese
financiële systeem is het afgelopen
verhoogd. Zij kunnen dus de marges
BBP en de consumptie zal daar de
jaar door het oog van de naald
op nieuwe kredieten vergroten, maar
voor zo’n 71% van het Bruto Bin-
is voor de rente op spaartegoeden
5
het blijft de vraag of deze opgelo-
in ieder geval voorbij het einde van
Ons scenario
pen rentemarge voldoende zal zijn
het begin. Minister van Financiën
Wij houden vast aan het scenario
om de verliezen te compenseren. Op
Timothy Geithner kan het geld goed
zoals wij dat in het vorige Kwartaal-
sommige giftige leningen is mogelijk
gebruiken voor andere steunpro-
magazine hebben geschetst. Wij
zelfs teveel afgeschreven. Nu kan het
gramma’s zoals de Amerikaanse
gaan uit van een economisch herstel,
onderpand meer waard zijn dan de
auto-industrie. Na Chrysler ging in
maar na een eerste voorraadher-
resterende boekwaarde na de grote
het afgelopen kwartaal General
stel zal de economische groei in de
afboekingen. Samengevat, het beeld
Motors in surseance van betaling.
VS en in Europa de komende jaren waarschijnlijk op een lager niveau
voor de banken is nog heel divers.
blijven liggen want de ‘deleveraging’
kaanse overheid de uitkomst van
Toename regulering van de financiële sector
de stresstest van de 9 grootste
De kredietcrisis heeft het hopeloos
en consumenten zal een rem zetten
Amerikaanse banken. Bij die
verouderde en gefragmenteerde
op een uitbundige groei. Hoewel hier
stresstest bleek dat de banken een
financieel toezicht van de VS gena-
en daar al verbetering van het senti-
verdergaande verslechtering van de
deloos blootgelegd. De VS staat
ment waarneembaar is, zullen veel
economie kunnen doorstaan. De
nu de grootste hervorming van het
investeerders, producenten en con-
extra kapitaalbuffers die de banken
financieel toezicht sinds de Grote
sumenten voorlopig nog risicoavers
nog nodig zouden hebben bleken
Depressie te wachten. Een belang-
blijven en dus terughoudend zijn met
mee te vallen. Voor 8 juni moesten
rijke controlerende rol is weggelegd
nieuwe investeringen. In Azië blijft
de banken een herstelprogramma
voor de Federal Reserve. In het ver-
de economische groei daarentegen
indienen waarmee ze laten zien
leden keken toezichthouders enkel
op een structureel hoger niveau.
dat zij op eigen kracht voor begin
naar de gezondheid van individuele
Het is ook opvallend dat in Azië
november 2009 hun balansverhou-
instellingen, maar Obama wil dat
veel minder gebruik werd gemaakt
dingen zouden kunnen versterken.
ook de gezondheid van het gehele
van ‘leverage’, en dat de financiële
Deze deadline werd gehaald. Het
systeem in het oog wordt gehouden.
spelers uit Azië de crisis veel beter
idee dat de banken weer op eigen
Er komt een nieuw agentschap voor
hebben doorstaan dan hun Ameri-
benen kunnen staan gaf beleggers
bescherming van consumenten en
kaanse en Europese tegenspelers. De
vertrouwen. In de media lag bij de
toezicht op hypotheekleningen en
paniek ebt nu duidelijk weg uit de
publiciteit over de terugbetaling van
credit cards.
markt. Vorig jaar hebben veel hedge-
de noodkredieten veel nadruk op de
Hedgefondsen zullen zich moeten
fondsen, pensioenfondsen en andere
grotere vrijheid op het gebied van
registreren bij de Securities and
beleggers hun aandelen in paniek
het beloningsbeleid, vooral voor het
Exchange Commission (SEC) en
verkocht omdat zij door hun buffers
uitkeren van bonussen, die de ban-
inzage moeten geven in hun boeken.
heen raakten. Het huidige beurs-
ken zouden nastreven. Een andere
Grote banken moeten meer inzicht
klimaat creëert ook nieuwe kansen
belangrijke reden is dat noodkre-
geven in hun derivatencontracten.
om op bodemprijzen aantrekkelijk
dieten de banken veel geld kosten
De Fed wordt bijgestaan door een
gewaarde aandelen met redelijke
en dat zij zich goedkoper kunnen
nieuwe ‘raad van toezichthouders’
perspectieven aan te kopen.
herfinancieren. Op 17 juni betaalde
voor de coördinatie op het financieel
J.P. Morgan Chase $25 miljard staat-
toezicht. Ook in Europa streven de
steun versneld af. Nu veel banken
regeringsleiders naar intensivering
van het staatsinfuus af kunnen vloeit
van het toezicht. De Britten liggen
Wim Zwanenburg
er $68 miljard terug naar de Ameri-
echter dwars om dit op Europees
Beleggingsstrateeg
kaanse schatkist. Het is misschien
niveau te regelen. Veel meer dan
Stroeve & Lemberger
niet het begin van het einde van
coördinatie lijkt op dit moment niet
Vermogensbeheer
de kredietcrisis, maar we zijn toch
haalbaar.
Op 7 mei publiceerde de Ameri-
6
(afbouw van schulden) door banken
De voorgestelde vereenvoudiging van de huidige Successiewet 1956 De huidige successiewet dateert uit 1956. Hoewel de wet
kinderen worden vervangen door een uniforme vrijstelling van E 19.000. De
vaak is aangepast, is hij in zijn huidige opzet verouderd en
tendens is verlaging van de tarieven. Echter, er kan in bepaalde gevallen
ingewikkeld. Staatssecretaris De Jager van Financiën wil
meer schenkings- of successierecht verschuldigd zijn.
deze wet moderniseren. Op 20 april 2009 is een wetsvoorRecht van overgang
stel tot wijziging en vereenvoudiging van deze wet, die is
Het recht van overgang is de belasting die in de huidige wet geheven wordt
gebaseerd op wetgeving, bij de Tweede Kamer ingediend.
over de verkrijging van vermogensbestanddelen die in Nederland zijn
De beoogde ingangsdatum is 1 januari 2010.
gelegen, in veel gevallen onroerende zaken, door schenking of door het overlijden van een persoon die niet in
Het wetsvoorstel houdt rekening met
gesteld. Een aantal van de belangrijk-
Nederland woont. Complexe repa-
de reacties uit de samenleving van de
ste zullen we hieronder toelichten.
ratie van Europese jurisprudentie,
consultatieronden die heeft plaatsge-
mogelijke strijdigheid van de regels
vonden. De rode draad in het wets-
Tarieven en vrijstellingen
met Europees recht en de geringe
voorstel is de vereenvoudiging van de
De huidige wet kent vier tariefgroe-
opbrengst hebben de Staatssecretaris
huidige wet. In de aangepaste wet
pen en zeven schijven. Op grond van
doen besluiten voor te stellen het
wordt niet meer gesproken over schen-
het voorstel wordt dit verminderd tot
recht van overgang af te schaffen.
kings- en successierecht, maar wordt
drie tariefgroepen en twee schijven.
gesproken van erf- en schenkbelasting.
Ook de vrijstellingsbedragen zijn aan-
Partnerbegrip
De meest in het oog springende wijzi-
gepast. De thans bestaande leeftijds-
Samenwoners die geen notarieel
ging is de voorgestelde tariefstructuur.
afhankelijke vrijstellingen voor het
samenlevingscontract hebben gesloten
Er is een groot aantal wijzigingen voor-
successierecht voor verkrijgingen door
kunnen onder de huidige wetgeving onder voorwaarden een beroep doen op de vrijstelling en tarieven voor
Schematisch overzicht voorgestelde tariefstructuur (2010) Tarieven schenk- en erfbelasting Deel van de Tariefgroep 1 Tariefgroep 1A Tariefgroep 2 belaste verkrijging (partners en kinderen) (kleinkinderen) (overige verkrijgers) € 0 - € 125 000 10% 18% 30% € 125 000 - hoger 20% 36% 40% Vrijstellingsbedragen erfbelasting Partners Kinderen en kleinkinderen Overige verkrijgers Vrijstellingsbedragen schenkbelasting Kinderen Kinderen 18 – 35 jaar (eenmalig) Overige verkrijgers
gehuwden. In het wetsvoorstel worden de voorwaarden aangescherpt. De gedachte die ten grondslag ligt aan het partnerbegrip, is in de eerste plaats de wederzijdse zorgplicht voor echtgenoten en geregistreerde partners. Daarnaast is de verhoogde vrij-
€ 600 000 € 19 000 € 2 000
stelling voor de partner gebaseerd op
5 000 24 000 2 000
die geen wederzijdse zorgverplichting
€ € €
Bron: www.minfin.nl, Memorie van Toelichting Wijziging van de Successiewet 1956 en enige andere belastingwetten.
de verwachtingswaarde. De partner voelt zich niet “verrijkt’. Samenwoners zijn aangegaan, komen straks niet in aanmerking voor de hoge vrijstelling. Voor de erfbelasting geldt als aanvullende voorwaarde dat het notarieel verleden samenlevingscontract ouder 7
is dan 6 maanden en voor de schenk-
de erfbelasting geldt een termijn van
belasting 2 jaren. De langere periode
1 jaar. De huidige eis dat de schenker
voor schenkingen is omdat deze
ten minste 55 jaar is en ten minste
eenvoudiger in te ‘plannen’ zijn dan
45% arbeidsongeschikt vervalt. Alle
een overlijden.
aanpassingen van de regeling zijn toegesneden op het faciliteren van de
Bedrijfsopvolgingsfaciliteiten
overgang van echte ondernemingen.
Bij schenking of vererving van een onderneming is over de verkrijging
Afgezonderd particulier vermogen (trusts)
van ondernemingsvermogen door de
Er worden diverse signalen uit de
verkrijger schenk- en/of erfbelasting
Belastingdienst, maar ook uit andere
verschuldigd. De betaling van deze
EU-landen en daarbuiten opgevan-
belasting kan de continuïteit van de
gen, dat particuliere vermogens in
onderneming in gevaar brengen in-
toenemende mate worden afgezon-
dien daarvoor liquide middelen aan
derd om belastingheffing te ontgaan.
de onderneming moeten worden
Steeds meer particulieren zonderen
onttrokken. Om dit te voorkomen
hun vermogen af in een particulier
bestaan er bedrijfsopvolgingsfacilitei-
doelvermogen, ook wel trustvermo-
ten. Deze faciliteiten zorgen er thans
gens genoemd. Onder de huidige
voor dat 75% van de waarde going
regels kan zwevend fiscaal vermo-
concern van de verkregen onderne-
gen worden gecreëerd, dat niet kan
ming onbelast blijft, mits aan alle
worden belast. Dit vindt met name
voorwaarden wordt voldaan. Voor
plaats door Nederlanders die langer
de schenk- of erfbelasting die wel is
dan 10 jaar geleden uit Nederland
verschuldigd, kan gedurende tien jaar
zijn geëmigreerd en de wens hebben
uitstel van betaling worden verkregen
terug te keren naar Nederland. Er
door het opleggen van een conserve-
wordt daarom voorgesteld deze ver-
rende aanslag. Voorgesteld wordt de
mogens fiscaal transparant te maken.
faciliteiten aan te passen. Het percen-
Het vermogen dat door de insteller is
tage van de vrijstelling van 75% wordt
ingebracht in de trust wordt voor de
verhoogd naar 90%. De conserveren-
belastingheffing aan deze persoon
de aanslag voor het voorwaardelijk
toegerekend en blijft bij hem dus voor
vrijgestelde deel van de verkrijging
de inkomstenbelasting belast. Er is
vervalt. Hiervoor komt een vrijstelling
slechts zeer beperkt overgangsrecht
in de plaats die voorwaardelijk is en
opgenomen in het wetsvoorstel.
na 5 jaar voorzetting van de onderne-
8
ming definitief wordt. De regels voor
De komende periode zal de parlemen-
het beleggingsvermogen opgesloten
taire behandeling van het wetsvoor-
in een onderneming worden aange-
stel plaatsvinden. Het is van belang de
scherpt. Ingeval ondernemingsver-
ontwikkelingen goed te blijven volgen
Mr. J.Th. Schröder,
mogen wordt geschonken moet dit
en indien nodig de fiscale structure-
Mw. Drs. W.S. Lee FFP,
ondernemingsvermogen minimaal 5
ring van uw vermogen opnieuw te
belastingadviseurs werkzaam bij
jaar daaraan voorafgaand in het bezit
bezien en aan te passen aan de
Cappa Accountants en Adviseurs
van de schenker zijn geweest. Voor
nieuwe regels.
