JAARVERSLAG 2011
VOORAF Geachte lezer(es), De openbare bibliotheken in Flevoland behoren tot de modernste van het land. Het Servicecentrum Flevolandse Bibliotheken (SFB) levert de onmisbare ondersteuning. Dankzij het SFB beschikken de bibliotheken over een bibliotheeksysteem en een digitale catalogus. Dankzij de provinciale achtergrondcollecties kunnen scholen en instellingen wissel- en themacollecties gebruiken. Bibliotheekmaterialen (ook uit andere provincies) worden binnen de provincie door het SFB gedistribueerd. Bij de dienstverlening aan het onderwijs worden de bibliotheken ondersteund door projectleiders van het SFB. Voor de aansluiting op de landelijke digitale diensten fungeert het servicemanagement van het SFB als noodzakelijke schakel. In 2011 zijn wederom goede resultaten behaald. Om maar eens wat te noemen: • Het aantal instellingen dat gebruik maakt van de provinciale achtergrondcollectie is, vergeleken met 2010, gestegen met 2%. • Het aantal uitgeleende collecties is ten opzichte van 2010 gestegen met 8%. • BoekStart, het leesbevorderingprogramma voor ouders met baby’s, is in heel Flevoland ingevoerd. • Het aantal aanvragen via de catalogus en de landelijke reserveringsdienst is in 2011 gestegen met maar liefst 50%. • De distributie is vrijwel foutloos uitgevoerd. • 14 innovatieve projecten hebben het openbaar bibliotheekwerk in Flevoland verrijkt met nieuwe diensten en producten. Basis voor dit alles is de goede onderlinge samenwerking tussen het SFB en de bibliotheken en in het bijzonder de enthousiaste inzet van de medewerkers van het SFB. Ronald Spanier directeur
JAARVERSLAG 2011
2
INHOUDSOPGAVE VOORAF
2
1. HET SFB IN 2011 1.1. Verantwoording 2011 1.2. Provinciale samenwerking 1.3. Landelijke ontwikkelingen
4 4 4
2. KERNACTIVITEITEN 2.1. Bibliothecaire dienstverlening 2.2. Digitale dienstverlening 2.3. ICT 2.4. Distributie
5 8 9 10
3. INNOVATIE EN PROJECTEN 3.1. Innovatie van het bibliotheekwerk 3.2. Projecten / diensten aan derden
10 10
4. BELEID EN ORGANISATIE 4.1. Personeel 4.2. Financieel Beheer 4.3. Raad van toezicht
14 14 14
KERNCIJFERS 2011
15
JAARVERSLAG 2011
3
1. HET SFB IN 2011 1.1 Verantwoording 2011 In dit jaarverslag van het SFB worden de activiteiten over 2011 verantwoord. De bijbehorende jaarrekening 2011 is de financiële verantwoording. De Raad van Toezicht heeft in haar vergadering van 17 april 2012 het jaarverslag en de jaarrekening vastgesteld. 1.2 Provinciale samenwerking Afstemming over de uitvoering van de provinciale bibliotheektaken vindt plaats in het Provinciaal Directieoverleg (PDO) en in het ICT beleidsoverleg. Het PDO bestond in 2011 uit de twee managementteams van de beide basisbibliotheken en een adviseur (directeur SFB). Voor de provincie fungeert het PDO als aanspreekpunt, waar het gaat om de uitvoering van het provinciaal bibliotheekplan. De samenwerking tussen het SFB en de bibliotheken gedurende de jaren 2010-2012 is vastgelegd in het Provinciaal Bibliotheekplan (PBP). In het PBP zijn zowel landelijke thema’s en prioriteiten als de provinciale en lokale beleidsdoelen in samenhang met elkaar uitgewerkt. Naast de reguliere bovenlokale taken van het SFB, worden in het PBP innovatiethema’s benoemd. Per innovatiethema worden projecten ontwikkeld en uitgevoerd. Als gevolg van de bezuinigingen is de komende jaren (bijna) geen ruimte meer voor nieuwe provinciale innovatieve projecten. De resultaten van het merendeel van de huidige innovatieve projecten worden toegepast in de reguliere bedrijfsvoering. De samenwerking tussen het SFB en de bibliotheken gaat evenwel niet verloren, want het voornemen is onderdelen van de back offices samen te voegen; dit is mede het gevolg van het weer gaan gebruiken van één provinciaal bibliotheeksysteem. 1.3 Landelijke ontwikkelingen In 2011 hebben de provinciale serviceorganisaties (PSO’s) hun samenwerking geïntensiveerd met de oprichting van de stichting Samenwerkende PSO’s Nederland (SPN). De SPN werkt nauw samen met Bibliotheek.nl in verband met de uitrol en het beheer van landelijke digitale diensten. De ontwikkeling door Bibliotheek.nl van de landelijke digitale diensten heeft in 2011 vertraging opgelopen. Daardoor kon pas laat in het jaar gestart worden met de uitrol. De Flevolandse bibliotheken zijn ondertussen – als eersten - aangesloten. De verwachting is dat eind 2012 – begin 2013 alle bibliotheken in Nederland zijn aangesloten op de digitale bibliotheek. Als dat eenmaal een feit is, kunnen bibliotheken voor hun digitale dienstverlening gebruik maken van gestandaardiseerde applicaties. De komst van de Nationale Bibliotheek Catalogus is daar een voorbeeld van. De landelijke digitale diensten zullen de komende jaren gevoed worden door bibliotheeksystemen en applicaties die lokaal en provinciaal beheerd worden. De dataverbindingen zullen de komende jaren nog steeds in beheer zijn van de PSO’s. Naast de digitalisering van de dienstverlening is er ook nog de digitalisering van de content. Het ‘verdwijnen’ van het gedrukte boek als gevolg van het gebruik van digitale content laat nog even op zich wachten; jaarlijks worden nog steeds zo’n 100 miljoen gedrukte boeken uitgeleend door de Nederlandse bibliotheken. Steeds meer content komt digitaal beschikbaar, maar (Europese) uitgevers hebben nog geen grote stappen gezet met het digitaal beschikbaar stellen van hun uitgaven, laat staan dat er voor digitale uitgaven een soepele uitleenregeling in zicht is. Het gebruik van mobiele dragers van digitale informatie neemt onmiskenbaar toe, maar het gebruik van het geprinte boek zal de komende 5 tot 10 jaar naar verwachting nog dominant zijn.
JAARVERSLAG 2011
4
2. KERNACTIVITEITEN De kernactiviteiten van het SFB bestaan (gedurende de looptijd van het Provinciaal Bibliotheekplan 2012-2012) uit de volgende vier onderdelen: • Bibliothecaire Diensten • Digitale Diensten • ICT • Distributie 2.1
BIBLIOTHECAIRE DIENSTEN
2.1.1 Inleiding Bibliothecaire Diensten (BD) waarborgt de bibliothecaire dienstverlening van de achtergrondcollecties. De dienstverlening richt zich concreet op de bibliotheken, instellingen in de voorschoolse periode (zoals kinderdagverblijven en peuterspeelzalen), het onderwijs (voornamelijk basis- en voortgezet), zorginstellingen en inwoners van Flevoland die in groepsverband (bijv. leeskringen) een boek lezen. De dienstverlening loopt zowel direct tussen het SFB en de eindgebruikers, als indirect via accountmanagers bij de bibliotheken, die als tussenpersonen fungeren. 2.1.2 Resultaat • De gebruikers hebben de beschikking gehad over een brede en kwalitatief goede collectie. • Media zijn tijdig geleverd. • De gebruikers van het Educat catalogussysteem zijn door het SFB ondersteund. • Het leesonderwijs is verrijkt. 2.1.3 Producten Omvang en gebruik van collecties De achtergrondcollectie bestond per 1 januari 2011 uit 67.727 banden. Eind 2011 was de omvang 71.403 banden. In 2011 zijn 8.907 nieuwe banden aangeschaft en ingewerkt. 5.226 oude banden zijn gesaneerd en afgeschreven. De stijging is het gevolg van een eenmalige collectie-impuls. Begin 2011 waren 520 instellingen lid. Eind 2011 waren dat er 529. In Almere maken 219 instellingen gebruik van de provinciale achtergrond collectie (namelijk 207 scholen / voorschoolse instellingen, 4 zorginstellingen en 8 leeskringen). In het werkgebied van FlevoMeer Bibliotheek gaat het om 310 instellingen (217 scholen / voorschoolse instellingen, 8 zorginstellingen en 85 leeskringen). Het aantal uitgeleende collecties in het afgelopen jaar bedroeg 2.627 tegenover 2.418 in 2010: een stijging van 8%. Het aantal banden dat in het afgelopen jaar is uitgeleend, was 73.426, tegenover 74.206 banden in 2010. Een daling van 1%. Oftewel, de omvang van de collecties was in 2011 kleiner, maar er werden wel meer collecties uitgeleend. De groei van de afgelopen jaren is afgevlakt.
JAARVERSLAG 2011
5
Aantal samengestelde collecties verdeeld naar de verschillende instellingen: 2010 Voorschoolse periode Primair onderwijs Voortgezet onderwijs e.v. Zorginstellingen Leeskringen Lokale bibliotheken
2011 265 1.495 107 44 420 87
233 1.772 88 23 452 59
Aangepast Lezen in Flevoland De uitvoering van de dienstverlening voor mensen met een visuele handicap is geïntegreerd in het openbare bibliotheekwerk. De diensten van de blinden-bibliotheken zijn overgeheveld naar een centraal loket: het Loket Aangepast lezen. De landelijke dienstverlening voorziet in een samenhangend aanbod via Loket Aangepast lezen en de openbare bibliotheken. De bibliotheken verzorgen de eerstelijns dienstverlening door het beschikbaar stellen van informatie en aangepaste leesmaterialen. Het SFB verzorgt het voorzitterschap van het landelijk vakberaad BEZIG (dienstverlening voor senioren en hulpbehoevenden). Voorlichting en advies over documentatiecentrum en leesbibliotheek Acquisitie, instructie en onderhoud van Educat Educat is een zoek- en uitleensysteem (van de firma HKA) voor de schoolmediatheek in het basis- en speciaal onderwijs (Educat-B) en het voortgezet onderwijs (Educat-V). In het afgelopen jaar hebben 82 scholen gebruik gemaakt van Educat-B. Voor al deze scholen vervult de BD een telefonische helpdesk. In totaal zijn er 2 instellingen die gebruik maken van Educat-V. Promotie, voorlichting en advies over een goede leesomgeving Nationale Voorleeswedstrijd De Nationale Voorleeswedstrijd wil het belang van en het plezier in het voorlezen benadrukken. Via een systeem van schoolrondes, lokale rondes en een provinciale ronde wordt de winnaar van Flevoland gekozen. Deze winnaar strijdt samen met 11 andere provinciale winnaars om de eer wie zich gedurende een jaar Nationaal Voorleeskampioen mag noemen. In 2011 is er zowel een Nationale Voorleeswedstrijd voor het primair onderwijs als voor pabo’s geweest. De winnaar van de pabo Almere heeft ook de landelijke finale gewonnen. Bibliothecaire Diensten is verantwoordelijk voor de provinciale coördinatie van de Nationale Voorleeswedstrijd. Read2me Read2me is de voorleeswedstrijd voor brugklasleerlingen. Read2me wil het belang van en het plezier in het voorlezen benadrukken. Via een systeem van schoolrondes, lokale rondes en een provinciale ronde wordt de winnaar van Flevoland gekozen. Deze winnaar strijdt samen met 11 andere provinciale winnaars om de eer wie zich gedurende een jaar Nationaal Voorleeskampioen van de brugklassen mag noemen. Read2me is gestart in Brabant, Flevoland doet in het schooljaar 2011-2012 voor het eerst mee. Het SFB is verantwoordelijk voor de provinciale coördinatie van de Read2me
JAARVERSLAG 2011
6
Biebsearch Junior / De bibliotheek op de basisschool De afdeling Bibliothecaire Diensten heeft meegewerkt aan een regionaal project (Biebsearch Junior, 6 Flevolandse scholen) en een landelijk project (De Bibliotheek op de Basisschool, 4 Flevolandse scholen 3e / 4e tranche). Deze projecten zijn inmiddels op landelijk niveau samengebracht onder de noemer de Bibliotheek op school. Doel is om de structurele samenwerking tussen basisschool en bibliotheek te verbeteren, onder het motto: ‘kinderen die gemiddeld een kwartier per dag lezen, kunnen hun woordenschat uitbreiden met 1.000 nieuwe woorden per jaar’. BoekStart BoekStart is een leesbevorderingprogramma voor ouders met baby’s, dus letterlijk de start om boeken voor je plezier te lezen. De bibliotheek werkt samen met gemeente en consultatiebureau om ouders en kinderen vanaf het allereerste begin met (het lezen van) boeken in aanraking te brengen. Inmiddels is BoekStart in heel Flevoland ingevoerd en zijn er 2.200 BoekStart-leden verdeeld over de verschillende bibliotheekvestigingen. Er zijn inmiddels pilots gaande bij 9 kinderdagverblijven (5 Almere, 3 in de Noordoostpolder en 1 in Urk) van het project BoekStart in de Kinderopvang. Doel is om kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar , hun ouders en pedagogisch medewerkers via de kinderopvang intensief met boeken en het lezen daarvan in aanraking brengen. Boekstart wordt in het kader van Kunst van Lezen in opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen uitgevoerd door Stichting Lezen en de openbare Bibliotheken. Het SFB is provinciaal coördinator van Boekstart. Fysieke en virtuele titellijsten Bibliothecaire Diensten heeft in 2011 de volgende titellijsten verzorgd: • Twee boekenpagina’s voor schoolkranten in het primair onderwijs; • Twee boekenpagina’s voor nieuwsbrieven van instellingen in de voorschoolse periode; • Twee nieuwsbrieven voor activiteitenbegeleiders van zorginstellingen; • Onderhoud van titellijsten op de sites van de centra voor Jeugd en Gezin Lelystad. Conferenties Het SFB heeft meegewerkt aan de volgende twee conferenties: • Regionale conferentie over ‘’de Bibliotheek op school’’ • Landelijke conferentie over de aanpak van laaggeletterdheid door bibliotheken Overlegvormen Het SFB participeert in de volgende provinciale en landelijke overleggen: • Provinciaal overleg accountmanagers primair onderwijs (voorbereid door het SFB) • Provinciaal overleg accountmanagers voortgezet onderwijs & Mediawijsheid (voorbereid door het SFB) • Provinciaal overleg aangepast lezen (voorbereid door het SFB) • PSO overleg Laaggeletterheid (incl. voorbereiding landelijke studiedag) • Landelijk overleg Read2me • Landelijk platform Bibliotheek & Educatie • Landelijk overleg de Bibliotheek op school • Landelijk vakberaad Bezig • Landelijk overleg Boekstart • Landelijk overleg mediawijsheid • Landelijk overleg Nationale Voorleeswedstrijd • Educat dealeroverleg
JAARVERSLAG 2011
7
2.2
DIGITALE DIENSTVERLENING
2.2.1 Inleiding In 2011 werden door het SFB digitale diensten ondersteund. De provinciaal servicemanager digitale diensten van het SFB ondersteunt de bibliotheken bij onderhoud en doorontwikkeling van deze diensten. De bibliotheken in Flevoland worden op het gebied van de landelijke digitale ontwikkelingen op de hoogte gehouden door het houden van netwerkbijeenkomsten met de accountmanagers en de redactieteams van de bibliotheken. De servicemanager van het SFB biedt verder ondersteuning bij de uitrol van nieuwe producten en diensten en draagt zorg voor de promotionele activiteiten. 2.2.2 Resultaat • De gebruikers van de bibliotheken in Flevoland worden adequaat op hun informatiewenken bediend. • Er ontstaat een brede, toegankelijke en onafhankelijke informatievoorziening. • De subsidiënten zien een efficiëntere en effectievere verdeling van de werkzaamheden door verbreding van de bibliotheekfunctie op lokaal en provinciaal niveau. 2.2.3 Producten Aquabrowser De Aquabrowser vormt het hart van de digitale bibliotheek. Bij het publiek is deze applicatie bekend als ‘de catalogus’. Steeds meer bronnen worden ontsloten via de aquabrowser. Aanvragen Aanvragen is het nationale reserveringssysteem waarmee thuis of in de bibliotheek elke boektitel kan worden aangevraagd die in de Nederlandse bibliotheken beschikbaar is. Aanvragen volgt bij de verwerking van de aanvraag een vaste route om het dichtstbijzijnde exemplaar op te sporen en een aanvraag te plaatsen in het bibliotheeksysteem van de bibliotheek die de titel in huis heeft. Als de lokale bibliotheek het boek in bezit heeft wordt een aanvraag geplaatst in het eigen bibliotheeksysteem. Zo niet dan wordt verder gezocht binnen de provincie en zo nodig daarbuiten. Ten opzichte van 2010 is het aantal aanvragen dat door leden van de Flevolandse bibliotheken is ingediend met maar liefst 50% gestegen (in 2010: 73.763 aanvragen, in 2011: 110.472 aanvragen). Oorzaak van de stijging is de mogelijkheid die leden van FlevoMeer bibliotheek in 2011 hadden om gratis te reserveren. Met het in gebruik nemen van één provinciaal bibliotheeksysteem in 2012, zal het aantal aanvragen weer flink dalen, omdat de reserveringen dan binnen het provinciale bibliotheeksysteem zelf afgehandeld worden. G!DS G!DS is de sociaal-culturele kaart van de openbare bibliotheken. Het is een landelijke database gevuld met informatie over organisaties (adressen, producten en diensten, activiteiten), agendagegevens en achtergrondinformatie (die ontsloten wordt via links in de internetgids). Het betreft vooral gegevens op het gebied van educatie, cultuur, vrije tijd en zorg. Deze gegevens worden via een digitaal loket of website gepresenteerd. De informatie die G!DS bevat kan overal worden getoond. Door te filteren op postcode en trefwoord kan precies de gewenste selectie worden opgeroepen. Dat kan lokale informatie zijn, bijvoorbeeld voor een wijkloket, of centrum Jeugd&Gezin, maar ook voor een regionale portal of een landelijke themasite. De bibliotheek beschikt met G!DS als sociaal-culturele kaart over een krachtig instrument om haar positie als digitale intermediair in het lokale
JAARVERSLAG 2011
8
informatienetwerk waar te maken. Vaak is de gemeente opdrachtgever voor het inrichten van een lokaal informatieloket. In ca. 70% van de gemeenten wordt al met G!DS gewerkt. In Flevoland werken beide basisbibliotheken met G!DS. Bibliotheek Almere gebruikt G!DS als informatiebron voor de websites uitinalmere.nl en jonginalmere.nl. FlevoMeer Bibliotheek zet G!DS in voor uitindronten.nl en jonginlelystad.nl en het vrijwilligerspunt in de Noordoostpolder. Ook de provincie maakt gebruik van G!DS voor de adressengids van Flevoland. Het SFB verzorgt het provinciaal servicemanagement en biedt ondersteuning bij het opzetten van informatieloketten. Accountmanagers in bibliotheken worden door de servicemanager getraind en het SFB fungeert als helpdesk. De servicemanager is in 2011 voor 1 dag per week als redacteur gedetacheerd bij Bibliotheek.nl om een bijdrage te leveren aan het landelijk servicemanagement. 2.3
ICT
2.3.1 Inleiding In Flevoland maken de openbare bibliotheken gebruik van een gezamenlijk ICT netwerk. Het beheer en onderhoud van de centrale systemen werd in 2011 onder verantwoordelijkheid van het SFB uitgevoerd door de firma Nobel. De basisbibliotheken blijven zelf verantwoordelijk voor de lokale infrastructuur. Op afstand verzorgt Nobel het gehele beheer en onderhoud van het gezamenlijke netwerk. Minimaal vier keer per jaar vindt overleg plaats tussen het SFB en de basisbibliotheken middels een ICT beleidsoverleg. Het SFB is licentiehouder van het catalogussysteem BICAT (firma: HKA) dat de beide basisbibliotheken gebruiken. Ook is het SFB licentiehouder van de zoekmachine de AquaBrowser (firma: MediaLab). 2.3.2 Resultaat • De bibliotheken waren in 2011 verzekerd van een digitaal netwerk in de vorm van een toereikende, toegankelijke, beveiligde en storingsvrije ict-infrastructuur (en apparatuur). • De helpdesk heeft garant gestaan voor een snelle en adequate achtervang in geval van kleine en grote storingen. • Het SFB heeft maandelijks overleg gevoerd met de service manager van de firma Nobel. 2.3.3 Ontwikkelingen In 2011 zijn voorbereidingen getroffen om het ICT-netwerk te vernieuwen. De praktische uitvoering van de vernieuwing startte in 2011 en loopt door in 2012. Alle hardware wordt vervangen en de nieuwste versies van de applicaties worden geïnstalleerd. De levering van de hardware en de configuratie werkzaamheden zijn in handen van de firma PQR. Door niet beïnvloedbare vertragingen zijn de kosten hoger uitgevallen. Daarnaast bleek in tweede instantie voor het nieuwe bibliotheeksysteem extra hardware aangeschaft te moeten worden. Omdat voor de hogere kosten in de toekomst geen dekking is, is in de jaarrekening 2011 een afwaardering verwerkt van 90.000 euro. 2.3.4 Omgeving Alle centrale applicaties worden aangeboden op basis van Citrix, waardoor het mogelijk wordt functionaliteiten aan te bieden aan alle gebruikers en beheer en onderhoud centraal kan worden uitgevoerd. De ICT omgeving wordt ontsloten naar alle vestigingen door middel van een beveiligde KPN Epacity oplossing.
JAARVERSLAG 2011
9
2.4
DISTRIBUTIE
2.4.1 Inleiding Het SFB is logistiek verantwoordelijk voor het transport van de materialen tussen bibliotheken en instellingen in Flevoland en voor de afhandeling van het nationaal transport. De praktische uitvoering is in handen van de firma Snelle Jelle. Op verzoek en tegen betaling worden materialen met het provinciaal transport afgeleverd bij basisscholen en zorginstellingen zelf. Sinds de intensivering van het transport in 2007 door de invoering van een derde transportdag en de introductie van het digitale reserveringssysteem neemt het volume nog jaarlijks toe. In 2011 heeft de nieuwe systematiek (met nieuwe kratten en nieuwe afspraken) die in 2010 is ingevoerd, wederom goed gefunctioneerd en is de distributie vrijwel foutloos uitgevoerd. 2.4.2 Resultaat • De gebruikers zijn tijdig en accuraat voorzien van de gewenste materialen, met een leveringstijd van maximaal twee (werk)dagen.
3. INNOVATIE EN PROJECTEN 3.1
Innovatie van het bibliotheekwerk
3.1.1 Omschrijving In 2011 zijn met de bibliotheken projecten uitgevoerd in het kader van het Provinciaal Bibliotheekplan 2010-2012. Op 26 mei 2010 hebben de bibliotheken en het SFB het convenant ondertekend, waarmee de samenwerking voor de jaren 2010-2012 is vastgelegd. Gezamenlijk wordt werk gemaakt van de uitvoering van vijf programmalijnen, waarmee de vernieuwing in Flevoland vorm en inhoud krijgt. Elke programmalijn is drager van een aantal projecten. In 2011 zijn 14 projecten uitgevoerd. In februari 2012 heeft het SFB de provincie de rapportage toegestuurd waarmee verslag wordt gedaan van de uitvoering van de projecten die de openbare bibliotheken en het SFB in 2011 gezamenlijk hebben uitgevoerd. 3.1.2 Resultaat • Het openbaar bibliotheekwerk in Flevoland is verrijkt met aanvullende dienstverlening voor de diverse doelgroepen. • Door de synergetisch samenwerking tussen het SFB, de basisbibliotheken en instellingen, loopt Flevoland in Nederland voorop op het gebied van de bibliotheekvernieuwing. 3.2 Projecten / diensten aan derden Aansluiting digitale bibliotheek Bibliotheek.nl heeft in 2011 vertraging opgelopen bij de ontwikkeling van een aantal componenten. OCW heeft vervolgens de termijn verlengd tot 1 april 2012. Het koppelen en synchroniseren van data uit de Flevolandse bibliotheeksystemen met het landelijke catalogussysteem is in oktober gestart. Begin februari 2012 zijn inlogcodes beschikbaar gesteld, waarmee de bibliotheken aan de slag kunnen gaan voor het in gebruik nemen van de widgets en de digital content repository. Eind februari 2012 kunnen gegevens worden aangeleverd voor de landelijke datawarehouse.
JAARVERSLAG 2011
10
Bicat Wise In 2011 zijn voorbereidingen getroffen voor de komst van Bicat Wise. Uitgebreid is onderzocht wat de consequenties zijn van het weer samenvoegen van de twee huidige bibliotheksystemen. Na het besluit door het PDO om weer één bibliotheeksysteem te gaan gebruiken, is in 2012 de (technische) uitvoering gepland in samenhang met de vernieuwing van de ict infrastructuur en de in gebruik name van diensten van de nationale digitale bibliotheek. Met ondersteuning door het SFB is Almere eind maart 2012 succesvol overgestapt op het nieuwe systeem, FlevoMeer Bibliotheek (FMB) volgt eind juni 2012. Doorontwikkeling webshop Met de webshop kunnen scholen digitaal hun reserveringen indienen. Medewerkers van de bibliotheken en het SFB kunnen dankzij de webbased applicatie gecoördineerd de afhandeling en uitvoering verzorgen. Omdat beide bibliotheken een eigen aanbod voor het onderwijs hanteren, kunnen scholen op verschillende wijzen en tegen verschillende condities gebruik maken van de achtergrondcollecties die door het SFB worden beheerd. Door de twee verschillende dienstverleningsconcepten is de structuur van de webshop uiteindelijk behoorlijk complex geworden. In 2011 is het onderdeel van de webshop bedoeld voor een aantal klanten van FMB (primair onderwijs Lelystad) uitgerold en verder verbeterd. Verdere uitrol voor klanten van FMB volgt na voorlichtingsbijeenkomsten in het voorjaar van 2012 over het educatieve FMB-aanbod 2012-2013. Eind 2011 is begonnen met het testen en aanpassen van de webshop, bedoeld voor klanten van Almere. De webbouwer heeft apart aanpassingen doorgevoerd na overleg met de Almeerse afdelingen PR en digitale bibliotheek. Ook Almere kiest voor uitrol na voorlichtingsbijeenkomsten in 2012 over haar nieuwe aanbod. Doorontwikkeling Mijnleeskring De website staat live (www.mijnleeskring.nl), maar de Flevolandse leeskringen reserveren hun boeken nog niet via de site, zoals uiteindelijk de bedoeling is. De verwerking en afhandeling van de reserveringen middels het reserveringsysteem functioneert nog niet zoals het hoort. Gestuurd wordt op operationeel zijn van de website bij de start van het nieuwe leesseizoen, juni 2012. Dan moeten alle aanvragen via de site lopen. In februari 2012 wordt een testgroep van leeskringen voorzien van een login. Toen in Flevoland • Toen in Flevoland: het programma voor 2011 is voltooid. In elke Flevolandse bibliotheekvestiging met een Historisch Informatiepunt (HIP) zijn verschillende activiteiten georganiseerd. De uitvoering verliep naar tevredenheid van de bibliotheken. Het programma voor 2012 is na overleg met Nieuwland in concept gereed. De thema’s in 2012 zijn: Scheepswrakken, Ongeland (vliegtuigwrakken) en de archeologische opgraving bij Dronten waarbij het skelet Michelle werd gevonden. • Digitaliseren borduurwerk Flevowand: de digitale en interactieve versie van (een deel) van het wandkleed is opgeleverd. Gebeurtenissen en voorwerpen die op de Flevowand voorkomen, geven interactief informatie prijs. Acties voor een vervolg zijn afhankelijk van de stichting Flevowand. • Geheugen van Almere: als onderdeel van de activiteiten rond het Almeers Historisch Informatiepunt is in 2011 een schrijfcursus gegeven en is een nieuwsbrief uitgegeven. Na de opstart geeft het SFB het initiatief terug aan de betrokkenen en het Stadsarchief. Vitrines In Flevoland is een applicatie ontwikkeld, waarmee gebruikers materialen en informatie (uit de collecties van de bibliotheken) over actuele onderwerpen krijgen aangereikt. De applicatie werkt als een vitrine met een steeds wisselend aanbod. De applicatie is halverwege 2011 beschikbaar gekomen en opgenomen in het startscherm van de Flevolandse catalogus.
JAARVERSLAG 2011
11
Informatiepunten G!DS is de nationale database van de openbare bibliotheken. Het landelijk beheer en de bekostiging is ondergebracht bij bibliotheek.nl. G!DS wordt steeds belangrijker als bedrijfsmiddel van de branche en de database voor widgets. In 2011 waren de volgende informatiepunten operationeel, die gebruikmaken van de G!DS: • Vrijwilligerspuntnop.nl • Uitindronten.nl • Uitinalmere.nl • Jonginlelystad.nl • Jonginalmere.nl • Provinciale adressengids op Flevoland.nl Meer informatiepunten zullen er vanzelf niet bij komen. Daarvoor is actieve acquisitie noodzakelijk. Voor gemeenten kan G!DS waardevol zijn voor het WMO-loket omdat er een landelijke koppeling is gerealiseerd met regelhulp en geldkompas. De provincie heeft vanwege de bezuinigingen het contract met G!DS eind 2011 opgezegd. Uitindronten wordt in april door een andere partner overgenomen (XL de Ateliers). XL de Ateliers bouwt een nieuwe site waarbij G!DS niet meer wordt gebruikt. Medewerkers van de bibliotheken houden structureel adresinformatie up to date, zodat de G!DS als betrouwbare database kan worden gebruikt. Promotie digitale bibliotheek In 2011 is gekozen voor het introduceren van een Flevolandse bibliotheek applicatie (‘mijn bibliotheek’) voor smartphones. Veelbelovend was de mobiele app die al in Brabant was ontwikkeld. Helaas ontstonden problemen bij de koppeling tussen de app en de Flevolandse bibliotheeksystemen. De uitrol is uiteindelijk gestopt. Flevoland zal in de toekomst waarschijnlijk gebruik gaan maken van de mobiele applicatie die momenteel wordt ontwikkeld door bibliotheek.nl. Overwogen is een surface tablel aan te schaffen. Een surface table is een onderdeel van Microsoft Surface technologie. De surface-technologie leent zich uitstekend om in groep overleg te plegen. Interactie tussen mensen staat centraal. Gezeten aan een surface-tafel kunnen mensen elk vanuit hun plaats de tafel bedienen. De aanschaf is echter eerst uitgesteld (vanwege een productiestop bij Microsoft) en tenslotte afgesteld, omdat één surface table onvoldoende bleek voor 10 bibliotheekvestigingen. HRM In 2011 is het uitvoeringsplan ontwikkeld en gereed gekomen. Een greep uit de acties: gezamenlijke opleidingen, uitwisselingsprogramma, creëren van aantrekkelijke stageplekken. Centrale inkoop In 2011 is een eerste scan uitgevoerd, waarmee in beeld is gebracht hoe de inkoopprocessen zijn ingericht en welke voordelen eventueel behaald kunnen worden. Gebleken is dat de bibliotheken in veel gevallen al voordelige regelingen hebben afgesloten met hun gemeenten; centrale inkoop door de bibliotheken en het SFB levert dan niets op. In 2011 is wel besloten te onderzoeken of een aantal back office taken gecentraliseerd kunnen worden, dit naar aanleiding van de komst van één bibliotheeksysteem (Bicat Wise) in 2012.
JAARVERSLAG 2011
12
Basisonderwijs Biebsearch Junior / Bibliotheek op de basisschool Basisscholen krijgen van de bibliotheken diensten en ondersteuning aangeboden: schoolabonnement, materialen afleveren op school, digitale bestanden en mediawijsheid. Per school hebben leerlingen toegang tot een eigen reserveringspagina op het internet. Op 2 november is voor bestuurders en partners uit Overijssel en Flevoland een conferentie georganiseerd. Landelijk worden voorbereidingen getroffen om de dienstverlening door bibliotheken aan het (basis)onderwijs te standaardiseren. Leesbevorderingnetwerken Er is een provinciaal overleg leesbevorderingnetwerken (bibliotheekmedewerkers en leescoördinatoren op scholen) ingesteld, dat 2x per jaar bijeen komt om kennis te delen en ervaringen uit te wisselen. Met subsidie van stichting Kunst van Lezen. BoekStart Met Boekstart in de Kinderopvang worden ouders gestimuleerd om hun jonge kinderen voor te lezen. Er zijn pilots in uitvoering bij 9 kinderdagverblijven (5 Almere, 4 FMB) van het project BoekStart in de Kinderopvang. Met subsidie van stichting Kunst van Lezen. Voortgezet onderwijs Voor het voortgezet onderwijs zijn in Flevoland twee typen dienstverleningsconcepten ontwikkeld voor een aanbod voor en samenwerking met scholen. FlevoMeer Bibliotheek gebruikt Biebsearch, in Almere is Bieb@school ontwikkeld. In 2011 zijn beide concepten doorontwikkeld en verder uitgerold. Beide concepten behelzen een structureel aanbod voor en samenwerking met scholen. Per school worden afspraken gemaakt, gebaseerd op een aantal componenten (o.a. schoolabonnement, materialen afleveren op school, digitale bestanden en mediawijsheid). Per school hebben leerlingen toegang tot een eigen reserveringspagina op het internet. Ervaringen tot nu zijn gedocumenteerd en worden gebruikt voor doorontwikkeling (o.a. checklist nieuwe-school en een digitale flyer). Het SFB en FMB zijn franchisenemers van Biebsearch. In 2011 is in Almere het Montessori Lyceum aangesloten op Bieb@school. Daarnaast hebben uitgebreide besprekingen en onderhandelingen met schoolbesturen plaatsgevonden, die hopelijk tot een positief resultaat zullen leiden in 2012. Mediawijsheid In 2011 is een provinciaal overleg mediawijsheid ingesteld, dat één maal per jaar bijeen komt. Een van de speerpunten is het uitwisselen van kennis en ervaring. Daaruit bleek dat een aandachtspunt is de bijscholing van de mediacoaches (op de hoogte blijven van nieuwe ontwikkelingen). In het kader daarvan is er in het najaar een succesvolle workshop Digibord georganiseerd voor de mediacoaches. Het scholingsaanbod wordt in 2012 verder uitgewerkt. Het project Flevogaming is uitgevoerd: in bibliotheekvestigingen konden dankzij een mobiele installatie computerspellen gespeeld worden en werd voorlichting aan ouders worden gegeven. De website www.flevolandmediawijs.nl is gelanceerd. De website biedt lessen mediawijsheid aan voor leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs en scholingsmateriaal en nieuwe tools voor de intermediairs (leerkrachten, docenten, mediathecarissen en ouders). Voorbereidingen voor activiteiten tijdens de Week van de Mediawijsheid zijn getroffen en in november uitgevoerd. Doorlopend wordt door de provinciaal coördinator kennis gedeeld, landelijke ontwikkelingen worden gemonitord.
JAARVERSLAG 2011
13
4.
PERSONEEL EN ORGANSATIE
4.1
Personeel
Overzicht formatie (ultimo 2011) Afdeling Bibliothecaire diensten Digitale diensten Secretariaat Directie Totaal
uren 133 52 16 28 193
formatie 3,69 1,44 0,44 0,78 6,36
4.2 Financieel beheer De financiële administratie van het SFB is ondergebracht bij accountantskantoor Meeuwsen Ten Hoopen en omvat de volgende activiteiten: • Opstellen begroting en jaarrekening • Bijhouden van het grootboek • Maken van tussentijdse financiële overzichten ten behoeve van het financieel management 4.3 Raad van Toezicht Samenstelling raad van toezicht op 31 december 2011 • Dhr. V. Andringa • Dhr. F. Heijke • Dhr. J.H. Sweers • Dhr. I. Valk (voorzitter) De Raad van Toezicht heeft in 2011 vijf maal vergaderd.
JAARVERSLAG 2011
14
KERNCIJFERS 2011 BALANS PER 31 DECEMBER 2011 Actief Vaste activa Vlottende activa Liquide middelen
31 december 2011
Passief Eigen vermogen Langlopende schulden Kortlopende schulden
31 december 2011
31 december 2010 281.074 207.339 121.840 610.313
137.165 167.422 204.193 508.780 31 december 2010
90.604 133.210 386.499 610.313
112.981 0 395.799 508.780
EXPLOITATIEREKENING OVER 2011 Subsidies Overige inkomsten Som der opbrengsten Automatisering Lonen en salarissen Sociale lasten Overige personeelskosten Afschrijvingen Bibliothecaire diensten Publiciteit en promotie Huisvesting Secretariaat Managementskosten Transport Kosten projecten Waardevermindering vaste activa Financieel resultaat Som der kosten Exploitatieresultaat Mutaties Resultaat
JAARVERSLAG 2011
Exploitatie 2011 Begroting 2011 1.064.607 1.064.607 150.749 134.000 1.215.356 1.198.607
Exploitatie 2010 1.055.721 134.390 1.190.111
395.749 314.504 86.399 5.895 14.200 5.825 68.200 102.509 24.518 43.844 64.646 17.886 90.000 3.557 1.237.732
419.500 312.000 85.000 9.000 48.000 3.000 70.000 100.000 24.000 37.000 58.000 0 0 15.000 1.152.250
511.957 309.592 87.073 3.600 14.737 2.537 41.745 102.566 23.088 44.419 42.497 29.936 0 -1.172 1.212.575
0 11.446
0 0
10.500 15.180
-10.930
17.607
3.216
15
