achtergrond
Waar een Nederlandse jongere vaak nog de neus ophaalt voor een baan in de techniek, staan ze in de Verenigde Staten, Italië, Duitsland en Mexico in de rij. Wat maakt techniek wél sexy in het buitenland? Foto: Spencer Platt/Getty
Medewerkers van Google werken op de ‘tech stop’ op het nieuwe kantoor van het bedrijf in New York
28
FORUM #13/04.07.13
gratis lunches, chef-kok en geld voor een gezin
Hier is
techniek echt übercool 29
FORUM #13/04.07.13
Sean Gallup/getty
Spencer Platt/getty
achtergrond
verenigde staten? Ze staan al klaar in de gang: Google-medewerkers die even een rondje willen steppen, hoeven er alleen maar een te pakken
‘Lokken met celebritychefs en geld om níet te werken’ Phil Libin, oprichter van het Amerikaanse softwarebedrijf Evernote, vroeg zich een tijdje geleden af wat hij kon doen om het leven van zijn werknemers gemakkelijker te maken. Zijn vrouw aarzelde geen moment: gratis hulp in de huishouding. Het resultaat is dat alle 250 medewerkers van het bedrijf sindsdien twee keer per maand thuis een schoonmaker over de vloer krijgen. De achterliggende gedachte is simpel, aldus Libin, wiens bedrijf een app maakt om mensen te helpen zich hun ingevingen te herinneren: ‘Gelukkige werknemers maken betere producten. De resultaten die we zoeken hebben alles te maken met hoe mensen zich voelen.’ Dit soort bedrijfsextraatjes zijn in de Verenigde Staten geen uitzondering meer. Met het aantrekken van de economie woedt er een ware oorlog om technisch talent. Standaardlokkertjes als in de conferentiekamer en een koelkast vol Red Bull voldoen dan ook allang niet meer. Een beetje IT-bedrijf onderscheidt zich inmiddels met een muziekkamer vol piano’s en gitaren, celebrity-chefs die zijn weggekaapt van San Francisco’s toprestaurants, of een glijbaan van een verdieping hoog 30
FORUM #13/04.07.13
waarover werknemers naar beneden kunnen roetsjen. Gamesontwikkelaar Zygna moedigt werknemers zelfs aan om hun honden mee naar het werk te nemen, waar ze net als hun baasjes in de watten worden gelegd. Om het talent vast te houden worden sinds kort zelfs ook de gezinnen gepaaid. Zo geeft Facebook nieuwe ouders 4.000 dollar om babyspulletjes te kopen, en biedt het koppels die geen kinderen kunnen krijgen 15.000 dollar voor het adoptieproces. Alles om stress en andere onproductieve afleidingen tot een minimum te beperken, aldus een woordvoerder: ‘We richten ons niet op aromatherapie voor de hond. We willen alleen maar dingen die functioneel voor de werknemer en het gezin zijn.’ Andere dotcoms doen er alles aan om werknemers zo vrij mogelijk te laten. Online dvd-verhuurder Netflix heeft bijvoorbeeld geen regels omtrent het nemen van vakanties. In de woorden van medeoprichter Reed Hastings: ‘We focussen op wat mensen voor elkaar krijgen, niet op hoeveel dagen ze werken.’ Daar wordt nauwelijks misbruik van gemaakt, aldus
Elektrische auto’s rollen op de lopende band over de hoofden van kantoormedewerkers van BMW heen
duitsland
‘Hier word je als jongere serieus genomen’
een voormalig Netflix-medewerker: ‘Het laat zien dat je als een volwassene wordt behandeld.’ Sommige IT-bedrijven nemen hun personeelsbestand zo serieus dat ze hun sollicitanten zelfs betalen om níet te komen werken. Zo stelt online schoenenfabrikant Zappo’s elke potentiële nieuwe werknemer voor de keus: een baan, of een cheque van 3.000 dollar om te vertrekken. Zappo’s selecteert op die manier alleen mensen die écht een passie voor het bedrijf hebben. Het percentage dat het geld aanneemt? Twee à 3 procent, aldus een woordvoerder. Tekst: Jeroen Ansink
31
Ongeveer twintig basisschoolkinderen zitten er in de klas. Ze zijn volledig gefixeerd op de opdracht van vandaag, de bouw van een houten kantoortoren. De groep journalisten die net is binnengekomen laat ze koud, want dit is precisiewerk waarbij de volste concentratie is vereist. Het zijn op het eerste gezicht gewone kinderen die handvaardigheidsles krijgen. Maar toch is er iets aparts aan de hand. De kinderen zitten namelijk niet in een gewoon klaslokaal. Ze volgen een workshop bij KSB, een grote Duitse producent van pompen uit Frankenthal met 16.200 werknemers en een omzet van 2,3 miljard euro. De leraren zijn zelf nog piepjong. Het zijn zogenoemde Auszubildende met een paar jaar durende leerwerk-overeenkomst. Hun opdracht is het om de kinderen lekker te maken voor een toekomst in de industrie, liefst natuurlijk bij KSB. Het geven van workshops aan kinderen, zelfs deze hele jonge, behoort volgens opleidingschef Franz Eller tot een vast onderdeel van de bedrijfsfilosofie. Doen ze het namelijk niet dan leggen ze het af tegen de concurrentie, want in het vergrijsde Duitsland is de strijd om talent moordend. Om die reden was KSB dit jaar ook betrokken bij de organisatie van de prestigieuze competitie Jugend Forscht, waarbij jongeren tot 21 jaar strijden om de eer van de beste Nachwuchswissenschaftler van Duitsland. Tijdens de finale bij chemieconcern Bayer in mei werd de 14-jarige Lennart Kleinwort uiteindelijk uitgeroepen tot winnaar. Hij had een app ontwikkeld waarmee bewegende geometrische figuren op een mobieltje bij aanraking veranderen. Logisch dat Bayer-ceo Marijn Dekker de prijs zelf uitreikte begeleid door onderwijsminister Johanna Wanka. Het zijn zomaar een paar voorbeelden van hoe serieus Duitsland het techniekonderwijs neemt, FORUM #13/04.07.13
en hoe nauw betrokken bedrijven daarbij zijn. Het werkgeversverband Gesamtmetall draagt ook zijn steentje bij. Veelgeroemd is vooral het initiatief twaalf jaar geleden om een groep van gymnasiums op te richten die in plaats van Latijn en Grieks zich specialiseren in scheikunde, natuur- en wiskunde. ‘Een enorm succes’, zegt Wolfgang Gollub voorzitter van de vereniging van Mint-EC-scholen waarvan er inmiddels 165 zijn met 170 duizend leerlingen, die stuk voor stuk uitstekende kansen maken op de arbeidsmarkt. Niet voor niets vinden jaarlijks honderdduizenden jongeren via een leerwerk-traject hun weg naar de industrie. Het Azubi-systeem is zo succesvol dat de minister van sociale zaken, Ursula von der Leyen, het nu ook wil exporteren naar landen als Spanje en Portugal. Volgens haar is overigens een belangrijke factor aan het systeem dat nog wel eens over het hoofd wordt gezien dat de Duitse Azubi’s behandeld worden als gewone werknemers met een behoorlijk salaris. Veel jongeren bevestigen dat. Ze voelen zich serieus genomen, een inkomen betekent onafhankelijkheid, en soms kunnen ze er al heel jong een autootje kopen. Dat vergoedt veel voor het vroege opstaan, want dat is wel een klein nadeel. Een Azubi in de industrie moet er niet vies van zijn om 6 uur naast zijn bed te staan. Tekst: Maurits Kuijpers
edwin timmer
bloomberg/getty
achtergrond
Pieter de Korver (ITB Precisietechniek): ‘In Mexico groeien we bijzonder hard’
mexico
‘In de auto-industrie krijg je zo een goedbetaalde baan’ In de fabriekshal van Dooremalen Industries Mexico in Querétaro, op zo’n 250 kilometer van Mexico-Stad, rollen onophoudelijk plastic voorwerpen uit de matrijzen. Het familiebedrijf ITB Precisietechniek uit Boxtel maakt er honderd miljoen per jaar. Het gaat om complexe plastic onderdelen voor ABS-remsystemen, motoren voor elektrische ramen of brandstofsystemen. ‘In Mexico groeien we bijzonder hard’, zegt directeur Pieter de Korver. ‘Dertig procent per jaar.’ Het tekent de snelle ontwikkeling van de auto-industrie in het Noord-Amerikaanse land, waar Mazda, Nissan, Audi en Ford miljardeninvesteringen hebben aangekondigd. Maar al die fabrieken, én de toeleverende industrie, hebben wel de handjes
32
nodig om het werk voor elkaar te krijgen. Oorspronkelijk was techniek geen geliefde studiekeuze in Mexico. ‘Medicijnen, rechten en bestuurskunde kwamen eerst’, zegt rector Salvador Lecona Uribe van de technische Universiteit UTEQ. ‘En we moeten nóg steeds trekken.’ Toch verandert die situatie. Studenten begrijpen dat techniek, dankzij de stormachtige ontwikkeling, hen nu talloze kansen biedt. De Korver: ‘Ik hield een voordracht voor studenten van de UTEQ waarin ik heb uitgelegd dat ze kunnen doorgroeien. Iemand die als technisch operator begint, en voldoende ervaring opdoet, kan verder komen in ons bedrijf. Want ook kandidaten voor middenmanagement met niveau
FORUM #13/04.07.13
mts of hts zijn uiterst schaars in Mexico.’ Het grootste probleem is dat scholen niet afleveren wat bijvoorbeeld ITB behoeft. ‘Het niveau is te laag. Er bestond wel een opleiding kunststof en spuittechniek, maar de inhoud schoot tekort.’ Mexico ontbeert een traditie in plastics zoals in Nederland of Duitsland. Zo worden de matrijzen, de mallen voor plastic voorwerpen, nog steeds allemaal in Nederland ontworpen en vervaardigd. Samen met collega’s uit kunststofsector, zoals het ook in Querétaro neergestreken Aspel uit België, heeft ITB de UTEQ zover gekregen dat zij een verbeterde opleiding aanbieden. ‘Het instituut krijgt de juiste machines, de leraren worden bijgeschoold en studenten komen in onze bedrijven meedraaien.’
Een rode Ferrari F12 Berlinetta wordt aan de binnenkant afgewerkt
italië
‘Studenten komen voor een icoon als Ferrari’
Binnen twee jaar moeten de eerste zestig kunststofspecialisten zijn afgestudeerd. Student Oscar Rodriguez bevestigt, net als jongeren om hem heen, dat hij voor techniek heeft gekozen vanwege de goede vooruitzichten. ‘Ik krijg straks makkelijker een baan dan vrienden met een andere opleiding.’ Ook het salaris van 8.000 tot 12.000 pesos (480-720 euro) per maand, vindt hij aantrekkelijk. Pieter de Korver weet zeker dat enkele van deze studenten straks voor ITB kiezen. Maar de concurrentie groeit. Binnenkort openen alweer twee concurrenten in spuittechniek een Mexicaanse vestiging. Tekst: Edwin Timmer
33
Italiaanse scholen leveren steeds minder technisch geschoolde mensen af. Terwijl de Italiaanse bedrijven als er nog nieuwe arbeidsplaatsen worden geschapen juist steeds meer technici zoeken. Bij het exclusieve sportautohuis Ferrari stromen de cv’s van techneuten en generalisten echter in groten getale binnen. Volgens Dennis de Munck, sinds begin dit jaar recruiter en carrièreontwikkelaar bij Ferrari, komen er jaarlijks zo’n dertig- tot veertigduizend open sollicitaties binnen op papier, via de mail en via sociale netwerken. ‘Mensen komen vaak op de historie af. Op het icoon Ferrari. We zijn tenslotte altijd in het nieuws. Na overwinningen van Alonso of Massa bijvoorbeeld maar ook omdat we veel journalisten op bezoek krijgen.’ De Munck is met lang niet al die cv’s tevreden. ‘Dat mensen het stoer vinden om bij ons te werken, telt niet. Mensen die komen voor het product of de overwinning zijn vooral fans. Wij willen mensen die vaktechnisch competent zijn en met beide benen op de grond staan. En dat de student en een topingenieur op het moment dat hij zijn carrièrewensen overziet, aan Ferrari denkt.’ Een baan bij Ferrari betekent volgens De Munck in feite een manier van leven. De fabriek staat in Maranello, een dorpje waar behalve de Ferrari-fabriek en het heerlijke eten niet veel te zoeken is. ‘Het is een internationaal bedrijf in een heel locale omgeving. Ver weg van hippe steden als Milaan. Je moet het weten te waarFORUM #13/04.07.13
deren dat je ver van een metropool woont. En echt een teamspirit hebben. Dus naast technische vaardigheden culturele vaardigheden bezitten. Het ‘cool’ vinden bij Ferrari te werken is ons te oppervlakkig.’ Ferrari zoekt dit jaar driehonderd nieuwe vooral technisch geschoolde mensen op een totaal personeelsbestand van 2.900. ‘Dat komt door onze groei. Het verloop is hier klein. We behouden mensen vanwege tailor made trainingen om je maximaal te ontwikkelen. Zo’n honderd man wordt nu omgeschoold van blue collar naar white collar. Omdat ze die ambities en capaciteiten hebben. Als je zoiets niet wilt, is het ook goed. Daarnaast is de werkomgeving heel groen, hebben we veel sportfaciliteiten, medische begeleiding voor het hele gezin en familiedagen. Het zorgt voor een fantastische werksfeer. En we noemen dat FormulaUomo.’ Waar Ferrari beter in wil worden is employer branding. De Munck: ‘Meer mensen moeten proactief aan Ferrari denken als het om hun baan gaat. Onze LinkedIn zichtbaarheid hebben we daarom verbeterd. En we creëren engagementkringen voor verschillende technische experts. Onze professionele geloofwaardigheid moet ermee verbeteren. We geven zo aandacht aan onze potentiële doelgroep. En nu of straks krijgen we de juiste mensen in onze database met cv’s. En uiteindelijk hier in Maranello.’ Tekst: Maarten Veeger
