Gespreksnotitie promotie fiets en activiteiten in de periode 2015-2017
gevraagde beslissing 1. In te stemmen met het verder uitwerken van een stedelijk fietslaboratorium voor de periode van ten minste 1 jaar, met het voornemen om bij gebleken succes dit initiatief te verlengen; 2. Hiervoor middelen ter beschikking te stellen vanuit gemeente Amsterdam en stadsregio, primair bedoeld voor het kwartiermakerschap, middelen en de huur van een ruimte voor ontvangsten;
Aanleiding/Inleiding Juni dit jaar is Kopenhagen in de Copenhagenize index voor het eerst Amsterdam voorbij gestreefd als meest fietsvriendelijke stad ter wereld. Natuurlijk gaat het hier om één van de vele indexen en fietskenners kunnen ongetwijfeld allerhande bewijsvoering aandragen van het tegenovergestelde, maar toch… Binnen Amsterdam lijkt het beeld te ontstaan dat dit terecht is en dat Kopenhagen verregaand meer doet ter verbetering van het fietsklimaat. Dit leeft, zo lijkt het, ambtelijk, bestuurlijk, publiek en in de pers. Echter, niets is minder waar. Zowel in aantallen, infrastructuur, techniek als in diepgewortelde cultuur loopt Amsterdam zeer ver voorop. Kopenhagen heeft een aantal goede routes om te fietsen; Amsterdam valt qua stedelijk netwerk in een groot achterland waar gefietst wordt in een fraaie infrastructuur. Kopenhagen onderzoekt hoe ze het beste haar parkeeropgave van 5.000 plekken kan oplossen, Amsterdam heeft oplossingen tot 2020 voor meer dan 40.000 extra fietsparkeerplekken. Als je daar de regio nog bij optelt met de ‘cycloslang’ in Zaanstad, de nieuwe bruggen in Purmerend, het energieopwekkend fietspad in Krommenie en de snelfietsroute tussen Zaanstad en Amsterdam, groeit de kloof tussen beeldvorming en realiteit alleen nog maar harder. Wat Kopenhagen wel onderscheidt van de Amsterdamse regio is de aandacht die men besteedt aan marketing en communicatie. De Amsterdamse aanpak van communicatie is kleinschalig, projectgebonden, en overwegend reactief. Op zichzelf logisch, omdat de meeste van onze activiteiten voor ons ‘gewoon’ aandoen en soms ook een druppel op een gloeiende plaat lijken (vooral in relatie tot de fietsproblematiek die we hebben). En in dat kader zien we eerder reden om niet te communiceren dan wel. Onbedoeld draagt deze houding bij aan onze kwijnende internationale, nationale en zelfs onze interne reputatie. Want, als we onze successen niet uitventen en in een (internationaal) perspectief plaatsen is er geen reden meer om trots te zijn op onze regio en stad en zijn extreme fietsvriendelijkheid ten opzichte van de rest van de wereld. Het uitventen van resultaten is belangrijk om nog een andere component: het consolideren van financiële middelen. En het aantrekken en stimuleren van een innovatief klimaat. Zowel in de publieke als private sector is en blijft het belangrijk om te laten zien dat er successen behaald worden. Wie wil er immers investeren in projecten die geen succes zijn of kunnen worden?
1
Bestuurlijk kader Tijdens de fietslabs van oktober/november 2014 is een idee gelanceerd voor een permanent ‘ living lab’ in de fietsflat. Een plek waar innovatie tentoongespreid wordt en waar kennisuitwisseling plaatsvindt. De wethouder Verkeer was positief over dit idee en heeft toen geopperd om het in een andere vorm te onderzoeken. Ambtelijk kader Vanuit de samenwerking met de stadsregio Amsterdam is een 10 puntenplan opgesteld. Één van de punten uit dit plan betreft het onderzoeken van een betere communicatie op het gebied van fiets. Wat zouden we kunnen doen, met beperkte middelen, om een zo groot mogelijk resultaat te bereiken? Om de vraag te beantwoorden rondom de communicatie is in het kader van het 10puntenplan tussen de stadsregio en de gemeente Amsterdam recent een advies en aanpak opgesteld door Velo Mondial. Dit advies heeft tot doel de internationale en nationale en stedelijke promotie van de fiets te verbeteren. (zie bijlage 3 voor het volledige plan) Tegelijkertijd komt er een aantal tot de verbeelding sprekende momenten aan, waarop er gevraagd is om onze fietskennis te ventileren en delen. Ten eerste is daar het Europees voorzitterschap 2016 (waarbij in de periode januari-juni 2016 25.000 ambtenaren kennis komen ophalen in Amsterdam. Een deel daarvan zal deelnemen in het project “Cycling as mass mobility ). Daarnaast is er Velo-City 2017 Arnhem-Nijmegen waarbij Amsterdam in het bidboek een belangrijke positie inneemt. Arnhem-Nijmegen verwacht van ons een bijdrage en die kan niet allen op het vlak van een fietstocht in de stad liggen (zonder dit te bagatelliseren) Daarmee is er ook urgentie om aan de slag te gaan. Analyse van het probleem Wat doen we als publieke organen op dit moment: - Op stedelijk niveau communiceren we vanuit programma fiets met inzet van stedelijke communicatiemiddelen. Nieuw zijn daarin de inzet van ‘eigen’ fietskanalen: twitter, facebook en een vaste pagina in de krant Amsterdam. Dit is vooral stedelijk, in het Nederlands en gericht op de kleinschalige activiteiten. (De facebookpagina heeft in de eerste maand van bestaan de 1000 likes gepasseerd.) Ook is dit steeds meer pro-actief. De snelle groei van het aantal volgers op twitter en facebook laat zien dat er behoefte is aan informatie-uitwisseling en contact tussen burger en gemeente op het gebied van fiets (fietsinfra, fietstips, communityfeeling en ook: fietstrots)! (vgl: NZL); - Ook communiceren we projectgebonden via persberichten & de website en communiceren de stadsdelen ook de eigen projecten. - We leveren een financiële bijdrage aan de DCE; - We krijgen minimaal 100 verzoeken van buitenlandse delegaties op jaarbasis en trachten daarvan zoveel mogelijk de bedienen, maar wijzen er ook relatief veel af;
2
-
Iamsterdam gebruikt de fiets incidenteel als beeldmerk, maar van gerichte en strategische marketing van de fiets is geen sprake; De stedelijke website geeft wat gerichte informatie, maar beperkt in omvang; Regionaal op niveau vervoerregio en Metropoolregio (MRA)
De private sector communiceert gericht en projectgebonden. Daarnaast zijn er de maatschappelijke partijen die zich richten op de dagelijkse fietsproblemen en ook vaak op het stimuleren van fietsen. Velo Mondial heeft in het kader van de aanpak en het advies alle stedelijke/landelijke initiatieven op een rij gezet. Het is een immense en indrukwekkende lijst. De communicatie over fiets vanuit de overheden in de regio Amsterdam is versnipperd, ad hoc en niet vanuit een gezamenlijke strategie of visie. Die versnippering beperkt zich niet tot de publieke sector. Er is geen centraal orgaan via welke de communicatie en de marketing verloopt. Er is niemand die het volledige overzicht heeft. De Dutch Cycling Embassy (DCE), die dit voor een deel zou kunnen opvangen, is nog niet geëquipeerd om deze taak volledig te vervullen. Op weg naar een beter communicatiemodel De essentie van het voorstel is om op de lange termijn een netwerkorganisatie met 7 onderdelen te ontwikkelen, waarbij elk onderdeel een programma zelfstandig uitvoert. De zeven programma’s/netwerkorganisaties zijn: The Urban Cycling Lab, The Visitor, The Peers, The Academy, The Publisher, The Consultancy, The Factory. (zie voor detailinformatie bijgevoegde advies/plan) Naast een verbeterd imago voor Amsterdam (en Nederland) in het buitenland zijn er lokale en regionale effecten te verwachten: Hoe Amsterdammers denken over fietsen wordt in positieve zin beïnvloed, louter en alleen al door kennis over en meer directe toegang tot het beleid. Meer kennis over het fietsen in Amsterdam maakt kennisuitwisseling tussen steden, onderzoeksinstellingen etc. mogelijk. Er ontstaat een uitstraling naar het bredere belang (stedenbouw, urban mobility, design, marketing etc.) Kwalitatief goede communicatie op basis van kennis en inzicht resulteert in beleidsbeïnvloeding in Nederland en meer geld/aandacht voor fietsen op termijn. Economie (meerdere sectoren, van toerisme, detailhandel tot fietsensector) Veel van wat er in de netwerkorganisatie staat en in de programma’s wordt uitgerold bestaat al. De bedoeling is evenwel om richting, focus en een centraal platform te maken. In de aanloop naar deze aanpak is met nagenoeg alle stakeholders gesproken. Er is breed draagvlak voor een dergelijke richting. Actieplan Om een beeld te krijgen van wat we op korte termijn kunnen doen is een pop-up programma ontwikkeld dat de basis gaat leggen voor een toekomstige uitgebreidere uitwerking. Deze fase zou het meest logisch gefinancierd worden door CTO, Stadsregio Amsterdam en V&OR.
3
Het gaat om de volgende onderdelen (gedetailleerde informatie is te vinden in bijlage 1): A. Start met het maken van een plek waar mensen zien dat ‘het fietsen’ gehuisvest is. Hier is een zaal met een beamer en een laptop, waar bezoeken aan de metropool regio Amsterdam beginnen of eindigen, of het nou georganiseerd wordt door de gemeente of door derden. Hier kunnen ook gesprekken met de stad plaatsvinden en kan eventueel een spreekuur voor bewoners ingesteld worden; [zoals Groningen?] B. Huisvest het AMS=Cycling Lab op het Marineterrein. Maak een verbinding met Smart City, zodat het werk van het ‘Urban Cycling Lab’ onderdeel wordt van een al bestaande structuur en zijn natuurlijke positie inneemt als onderdeel van een veel breder discours; C. Zet een begin van een AMS=Cycling Lab op met horizontale programma’s voor: 1. Professionele bezoekers (The Visitors) 2. Wetenschappers (The Academy) 3. Samenwerking met in eerste instantie Nederlandse steden en later buitenlandse (The Peers); 4. En als vierde het supporting programma ‘The Publisher’, waar de nodige informatie wordt verzameld / database en ontsloten en waar de communicatie wordt georganiseerd. Een huisstijl toegepast op aankleding ruimte (roll-ups, folders, PowerPoint slides etc) en een website geeft het beeld naar buiten. Welkom tekst wethouder + inventarisatie van wat er al in de stad gebeurt / interactieve kaarten. Wie is de afzender? Gemeente Amsterdam of staat er los van als soort Amsterdam Cycling Embassy? D. Bied de Dutch Cycling Embassy een plek aan in het ‘Urban Cycling Lab’en mik op intensieve samenwerking; E. De DCE zal zich aanvankelijk meer focussen op uitwerking van de overige ondersteunende programma’s ‘The Consultancy’ en ‘The Factory’ De DCE verzamelt en ontsluit de productgegevens van bedrijven en consultants F. Maak een kernteam van personen die de zeven onderdelen van de netwerkorganisatie en van het programma vertegenwoordigen: The Urban Cycling Lab, The Visitor, The Peers, The Academy, The Publisher, The Consultancy, The Factory. Dit kernteam bespreekt elke maand de activiteiten die in het eigen veld spelen, kijkt gezamenlijk waar men elkaar met kennis kan ondersteunen of diept een inhoudelijk thema uit. G. De DCE verzorgt de continuïteit van de bijeenkomsten, aanvankelijk voor The Consultancy en The Factory, maar na verloop van tijd ook voor de andere programma’s zodra ze daartoe geëquipeerd is. {samen met Pakhuis de Zwijger?] H. Stel een Kwartiermaker aan die een plan van aanpak opstelt met de volgende onderdelen(niet limitatief): inhoudelijke aansturing, voorbereiding van een plan voor 2016 en verder; het inventariseren van de bestaande voorzieningenniveau in de Amsterdamse regio; het beschikbaar hebben van adequaat Engelstalig materiaal, het opzetten van een huisstijl en website met bron-aansturing; het leggen van een
4
verbinding met de DCE; het organiseren van (de programma-aansturing door) een 7 koppig kern-team; het ‘werven’ van belangstelling voor dit model door andere Nederlandse steden; het maken van een visitor’s programma voor de regio Amsterdam; het opzetten van rolodexen (:-) – bestaan die nog?) ; organiseren van spreekuren, opzetten awards en alle andere taken die hieronder staan beschreven.
Ingeschatte begroting 2015-2016: Huur ruimte op het Marineterrein Inzet kwartiermaker Aankleding, ontvangsten, middelen
(20m2x180x12) € 10.000 (4x8x42=1344x80) € 107.520 € 32.480 € 150.00
+
Voorstel voor dekking is 50% SRA en overige 50% te dekken in gezamenlijkheid tussen innovatie/economic board en V&OR, programma fiets.
5
Bijlage 1, Detaillering: A1. Urban Cycling Lab • Huisvesting AMS=Cycling Lab • Flex-werkplekken • Ontvangsruimte • Overleg met andere steden • Uren kwartiermakers pool A2. Bezoekersprogramma (The Visitor) • Inventariseer bij de centrale stad, stadsdelen en steden in de regio elementen voor een bezoek door bezoekende professionele partijen; maak fact sheets aan en maak die downloadable; publiceer on-line via interactieve kaarten op website [is deels al in gang gezet voor de Engelse site, factsheets, infographics etc.] • Maak daarbij een pool van gastheren en gastvrouwen bij stadsdelen en regiogemeenten maak rolodex en publiceer die on-line • Maak modules voor een bezoekersprogramma en stel die on-line beschikbaar; • Introduceer een spreekuur voor Amsterdammers; ambtenaar met kennis spreekt met bewoner/belangstellende. (vraag en aanbod bij elkaar brengen) • Coördineer on-going vraag en aanbod Financiële consequenties • Uren voor inventariseren aanbod • Aanbod on-line beschikbaar maken • Uren vraag en aanbod coördinatie A3. Academische programma’s (The Academy) [ is hier interesse voor?] Verzorg de laatste avond van de UCI Summer School Biedt het horizontale platform ‘The Academy’ aan van AMS=Cycling Maakt en onderhoud een pagina voor de AMS=Cycling website; in overleg met het horizontale platform ‘The Academy’ ; [??] Publiceer on-line resultaten van academische studies, bijeenkomsten, summer schools, tenders, calls for proposal, uitvragen etc [= Fietsberaad / CROW] Maak en publiceer rolodex van academici die actief zijn op dit gebied Afstudeerscripties / stages Financiële consequenties • Uren voor opzet en onderhoud ‘The Academy’ op de AMS=Cycling website • Uren voor Netwerk opzet en invulling • Kosten stagiaire A4. Samenwerking met (buitenlandse) steden (The Peers) • In deze fase van de opzet van AMS=Cycling hebben activiteiten rondom buitenlandse steden geen hoge prioriteit. In latere fase wordt ‘The Peers’ wel uitgewerkt en opgezet (dit gaat over grote langlopende projecten die je gezamenlijk uitrolt met Europese subsidie o.i.d). Wel zal op niet al te lange termijn het ‘Awards Programma opgezet kunnen worden’.
6
•
Samenwerking met steden in Nederland en in de regio Amsterdam staat daarentegen wel hoog op de agenda. Kennis en kunde uitwisselen, samen buitenlandse delegaties opvangen etc. Dit laatste valt in het programma ‘The Visitors’ [doet fietsberaad dit niet?]
Financiële consequenties • Uren voor kennisuitwisseling • Opzet opvang buitenlandse delegaties • Opzetten Awards Program A5. The Publisher • Huisstijl ontwikkeling / Drukwerk • Format Website ‘=Cycling’ met database en interactieve kaarten • Toepassing van ‘=Cycling’ format op AMS=Cycling en op andere steden • Tagging en inhoudelijke verbinding videos en foto’s • Publiceren van video’s en foto’s via interactive maps Financiële consequenties • Uren voor coördinatie huisstijl en opzet website • Ontwikkeling huisstijl • Onderhoud website • Drukwerk • Structurering database • stagiaires B. Werk samen met de DCE om data over consultants te ontsluiten • In deze fase van de opzet van AMS=Cycling heeft deze activiteit geen prioriteit en wordt dat geheel aan de DCE overgelaten. Wel wordt de Rolodex systematiek aan de DCE aangeboden, als aansluiting op de AMS=Cycling aanpak. Financiële consequenties • Geen C. Werk samen met de DCE om productgegevens te ontsluiten • In deze fase van de opzet van AMS=Cycling heeft deze activiteit geen prioriteit en wordt dat geheel aan de DCE overgelaten. Wel wordt de Rolodex systematiek aan de DCE aangeboden, als aansluiting op de AMS=Cycling aanpak. Financiële consequenties Geen D. Maak een verbinding met Smart City • Bespreek de condities waaronder AMS=Cycling onderdeel van Amsterdam Smart City kan worden • Bespreek de financiële consequenties E. Huisvesting AMS=Cycling Lab op het Marineterrein • Bespreek de condities waaronder AMS=Cycling zich kan vestigen op het Marineterrein
7
•
Bespreek de financiële consequenties en verwerk ze in de begroting van het Urban Cycing Lab
F. Lanceer het AMS=Cycling Lab tijdens de bijeenkomst in de Gemeenteraadszaal op 7 augustus Financiële consequenties • Geen. Publikatie, Presentatie etc. Infographic, worden meegenomen in ‘The Publisher’ G. Leg de formele en inhoudelijke link met de Dutch Cycling Embassy • In deze fase van de opzet van AMS=Cycling heeft deze activiteit geen hoge prioriteit Financiële consequenties • Kwartiermakeruren voor overleg met DCE H. Biedt het model =Cycling Lab i.s.m. de DCE aan andere steden aan • In deze fase van de opzet van AMS=Cycling heeft deze activiteit geen hoge prioriteit Financiële consequenties • Wordt begroot in Urban Cycling Lab I. Maak een actiebegroting voor de pop-up fase met dekking • Betrek daarbij A, D, G Actiebegroting voor pop-up fase A1. Urban Cycling Lab • Huisvesting AMS=Cycling Lab • 4 Flex-werkplekken • Ontvangsruimte • Overleg met andere steden • Uren kwartiermakers pool • Uren kwartiermakerpool pagina voor opzet en onderhoud pagina ‘The Urban Cycling Lab’ op de AMS=Cycling website A2. The Visitor • Uren kwartiermakerpool voor inventariseren aanbod • Uren kwartiermakerpool pagina voor opzet en onderhoud pagina ‘The Visitor op de AMS=Cycling website • Uren kwartiermakerpool vraag en aanbod coördinatie • Uren kwartiermakerpool ongoing vraag en aanbod / samenwerking met andere steden A3. The Academy • Uren kwartiermakerpool voor overleg met coördinatie The Academy • Uren kwartiermakerpool pagina voor opzet en onderhoud pagina ‘The Academy’ op de AMS=Cycling website
8
• • •
Kosten laatste avond Summer School Uren kwartiermakerpool voor Rolodex opzet en invulling Kosten stagiaire
A4. The Peers • Uren kwartiermakerpool opzetten en uitvoeren Awards Program • Uren kwartiermakerpool pagina voor opzet en onderhoud pagina ‘The Peers op de AMS=Cycling website A5. The Publisher • Uren kwartiermakerpool voor coördinatie huisstijl en opzet website • Uren kwartiermakerpool pagina voor opzet en onderhoud pagina ‘The Publisher op de AMS=Cycling website • Uren kwartiermakerpool voor Video- en fotoproject • Ontwikkeling huisstijl + uren begeleiding kwartiermakerpool • Uren kwartiermakerpool Onderhoud website • Drukwerk + begeleidingsuren kwartiermakerpool • Structurering database • Engelstalige ondersteuning • stagiaires D: overleg met Smart City / Financiële consequenties? G: Kwartiermakeruren voor overleg met DCE
9
