Duurzaam veilig en de fiets

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

cx

Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Directie Zeeland

Nummer:

kS&2

0 8z

BibliotHeek, Koestr. 30, tel: 011 8-686362, postbus 5014 4330 KAMiddelburg

Duurzaam veilig en de fiets

-

- 1

Ideeën uit het demonstratieproject duurzaam veilig West-Zeeuwsch Vlaanderen

E:eIcië -

;w

MinIsterie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat

Va, OF, VNAO wA I

Directie Zeeland

Inhoud

1 Duurzaam veilig en de positie van de fiets

3

2 De uitgangspunten

4

3 Een netwerk voor de fiets

8

4 Leidraad voor de fietsinfrastructuur

9

5 Elankerende maatregelen

14

6 Aandachtspunten bij de verdere implementatie van duurzaam veilig 16

Een exemplaar van deze brochure kunt u bestellen bij Verkeersadviesburo Diepens en Okkema Postbus 2873 2601 CW Delft Telefoon: (015) 214 7899 Fax: (0 15) 214 79 02

--


rrr rin

Duurzaam veilig en de positie van de fiets

In het Meerjarenplan Verkeersveiligheid (MPV-3) is in het kader van een verdere terugdringing

Een veilig fietsnetwerk is belangrijk om

van het aantal verkeersslachtoffers in Neder-

twee redenen:

land een 'duurzaam veilige' aanpak geformu-

bescherming van de fietsers.

leerd. Met deze aanpak wordt beoogd het

verbetering van de concurrentiepositie

aantal dodelijke verkeersslachtoffers en het

van de fietser ten opzichte van de auto.

aantal gewonde verkeersslachtoffers in het jaar 2010 met respectievelijk 50% en 40% terug

fiets ingezien en het initiatief genomen voor

te brengen (t.o.v. 1986). In de regio West-

een uitdieping van de positie van de fiets in

Zeeuwsch Vlaanderen (gemeenten Sluis-

het duurzaam veilig fietsnetwerk West-Zeeuwsch

Aardenburg, Oostburg en Sluis) is het aantal

Vlaanderen.

verkeersongevallen per inwoner groter dan het Nederlands gemiddelde. Met het oog op

In deze brochure worden de ontwikkelde

bovengenoemde gegevens is een voorberei-

theorievorming en de daaruit voortkomende

dend onderzoek uitgevoerd en wordt inmid-

ontwerpbeginselen uiteengezet. Voor de

dels het demonstratieproject duurzaam veilig

concrete invulling van de fiets en duurzaam

in West-Zeeuwsch Vlaanderen gerealiseerd.

veilig in West-Zeeuwsch Vlaanderen is de

Tot dusver krijgt de positie van de auto de

West-Zeeuwsch Vlaanderen' beschikbaar.

rapportage 'duurzaam veilig Fietsnetwerk

meeste aandacht in de ontwikkeling van het duurzaam veilig beleid en maatregelenpakket.

600

Geheel ten onrechte blijft de positie van de

laan 1986 500

fiets onderbelicht. De fiets is echter een belangrijk item binnen een duurzaam veilig

jaar 1994

400

verkeers- en vervoersysteem. Enerzijds van-

300

wege het grote aantal slachtoffers onder 200

(brom)fietsers, anderzijds vanwege het landelijke streven naar een bevordering van het

100

I

fietsgebruik (SVV Ii en Masterplan Fiets). Een

Bestuurders Passagiers Motor Bromfietsers Fietsers Voelgangers Over,gen persorienasto personenauto tureersieler

veilig fietsnetwerk is dus belangrijk om twee redenen: het beschermen van de fietsers en

L

het verbeteren van de concurrentiepositie van

Aan tal/en verkeersdoden onder verkeersdeelnemers 1986 en 1994.

de fietser ten opzichte van de auto. Met het terugdringen van de groei van het autoverkeer is tevens de verkeersveiligheid gediend. Het Projectteam duurzaam veilig WestZeeuwsch Vlaanderen heeft het belang van de

Duurzaam veilig is een integrale benadering van het verkeersveiligheids-probleem. Duurzaam veilig werkt preventief, vermijdt conflicten tussen weggebruikers en verkleint de kans op ernstig letsel.

pagina 3


-

De uitgangspunten

De aanpak voor het bewerkstelligen van een duurzaam veilige positie van de fiets in het

Er zijn verschillende typen conflict-situaties:

verkeer kan in 6 stappen worden weergege-

Solo fietser

ven:

Fietser - voetganger Fietser - fietser

uitgangspunten profielschets fietsers;

Fietser - bromfietser S. Fietser - auto

ordening potentiële conflictsituaties;

Fietser - vrachtauto

mogelijke verkeersbeleidsmaatregelen

Fietser - openbaar vervoer

per conflictsituatie.

Fietser - landbouw verkeer

formuleren oplossingsrichtingen

deelnemers; de conflicten tussen fietser en

op netwerkniveau;

voetganger zullen van een geheel andere aard

op infrastructuurniveau;

zijn dan de conflicten tussen fietser en vracht-

op niveau van flankerende beleids-

auto. Voordat vervolgens gericht gezocht

gebieden.

wordt naar oplossingen kan voor alle conflictsituaties tussen fietsers en overige verkeersdeel-

Bij het ontwerpen voor de fiets moet in het

nemers een overzicht worden weergegeven

oog gehouden worden dat er verschillende

van mogelijke toepasbare verkeersbeleids-

gebruikersgroepen bestaan. Zo stellen

maatregelen (zie volgende pagina).

scholieren andere eisen aan de infrastructuur dan recreatieve fietsers. Scholieren rijden vaak in grotere groepen, hebben een beperkte kennis van de verkeersregels. Bovendien hebben ze in de regel weinig aandacht voor het verkeer. Directheid en snelheid zijn voor hen erg belangrijk. Bij recreanten daarentegen staat de beleving onderweg voorop en zal de aantrekkelijkheid van de fietsroute alle aandacht krijgen. Naast het feit dat er een verschil is in gebruikersgroepen, is er ook sprake van een verschil in conflictsituaties met andere verkeersEr zijn verschillende typen fietsers te onderscheiden: Kwetsbare fietsers (kinderen 6-1 2 jaar, ouderen en gehandicapten) Scholieren 12-18 jaar Volwassenen die zich snel willen verplaatsen voor alledaagse verplaatsingsmotieven Recreanten Sport- en trainingsfietsers

pagina 4

Aantrekkelijke fietsroutes stimuleren het fietsgebruik.


I:FY(flfl!

Conflict

(Verkeers)beleidsmaatregelen

solo fietser

- keuringsbewijs voor fietsen - alcoholcontroles invoeren voor (brom)fietser - goed geplaveid wegdek - regelmatig onderhoud - schoonhouden wegdek (verplichting voor landbouwers om modder op te ruimen) - gladheidsbestrijding op fietspaden - voorkomen van plasvorming op (brom)fietspaden - bij het ontwerp van fietspaden rekening houden met ontwerpsnelheid fietser - botsvriendelijke obstakels op en langs het fietspad

fietser-voetganger - scheiden fietser en voetganger - markeren conflictpunten - snelheidsremmers fiets nabij conflictpunten (accentueren fietspaden op winkelerven en 30 km/u-zones door bijvoorbeeld rood asfalt) - voldoende en kwalitatief goede stallingen nabij herkomsten bestemmingspunten - specifieke recreatieve wandelpaden/wandelroutes aanleggen - accentueren voetgangersoversteek bij kruising fietspad (speciale attentie nabij bushaltes) fietser-fietser

- hiërarchie aanbrengen in het fietsnetwerk d.m.v. het aangeven van ontsluitende, verdelende en verbindende fietsschakels - ruim profiel fietspaden (C.R.O.W, Tekenen voor de fiets, 1992) - speciale schoolfietsroutes creëren - specifiek recreatieve toerroutes creëren - eenduidige en duidelijke voorrangsregeling bij conflictpunten rekening houdend met de hiërarchie in het fietsnetwerk

fietser-bromfietser - snelheidsbegrenzers (30 km/u) bromfiets - invoeren van een bromfietsrijbewijs - bromfiets scheiden van fietsers in verblijfsgebieden als er sprake is van vrijliggende fietspaden - snelheidsremmers bromfiets nabij conflictpunten - breed profiel (brom)fietspaden - middenbelijning bij tweerichtings (brom)fietspaden

pagina 5


Conflict (Verkeers)beleidsmaatregelen fietser-auto

- 30 km/u zones binnen de bebouwde kom - fietsvriendelijke snelheidsremmers voor de auto in 30 km/u zones - binnen de bebouwde kom verboden te parkeren op de rijbaan - menging op erfwegen - scheiden bij hoge intensiteiten gemotoriseerd verkeer of bij hoge intensiteiten fietsverkeer op erfwegen - scheiden op ontsluitings- en stroomwegen - poorten bij de entree van de bebouwde kom - snelheidsremmers auto nabij conflictpunten - 40 km/u op erfwegen buiten de bebouwde kom (platteIandswegen) - snelheidshandhaving door middel van wegvaksnelheidsmetingen, snelheidsremmers nabij conflictpunten en visuele versmalling wegprofiel - weren van doorgaand verkeer op erfwegen (plattelandswegen) door middel van knippen in routes, inrijverboden (m.0 .v. bestemmingsverkeer) en fietsvriendelijke sluizen voor landbouwvoertuigen - conflictvrije oversteek (brom)fietsers bij stroomwegen en bij ontsluitingswegen buiten de bebouwde kom

fietser-vrachtauto - routes vrachtverkeer aangeven en ruim dimensioneren en scheiden van routes voor fietsers - vrijliggende fietspaden op erfwegen en plattelandswegen met hoge intensiteiten zwaar verkeer - schoolfietsroutes aangeven (voorlichting naar scholieren, landbouwers en transportondernemingen) - bepaalde wegvakken afsluiten voor vrachtverkeer - bereikbaarheidsprofielen opstellen voor transportbedrijven - fietsvriendelijke snelheidsremmers nabij conflictpunten

fietser-

- routes openbaar vervoer met ruim profiel dimensioneren

openbaar vervoer - fietspaden achter bushaltes langs - accentueren fietspaden voor bushaltes langs - voorrangsregeling optrekkende bussen bij bushaltes op fietsers wijzigen - fietsvriendelijke bussluizen ontwerpen

pa4na 6

T.

-


Conflict (Verkeers)beleidsmaatregelen fietser-

- maximum snelheid landbouwvoertuigen

landbouwverkeer - waarschuwingssignaal bij het inhalen van fietsers - invoeren rijbewijs voor trekker, trekker met aanhanger en speciale zware voertuigen - aandacht voor conflict met (brom)fietsers in de rij-opleiding - botsvriendelijke vormgeving van landbouwvoertuigen - schoonhouden van het wegdek: landbouwers verplichten om wielen schoon te spuiten voor het betreden van de openbare weg - tijdelijke maatregelen op periodes van de dag in oogsttijd ter voorkoming van het samenvallen van grote aantallen (brom)fietsers en grote aantallen landbouwvoertuigen - voorlichting in de oogstcampagne naar alle belangengroepen - schoolfietsroutes aangeven (voorlichting naar scholieren en landbouwers) - vrijliggende fietspaden op erfwegen met hoge intensiteiten landbouwverkeer per etmaal In de volgende hoofdstukken wordt ingegaan op de oplossingsrichtingen, de vormgeving van een fietsnetwerk, de infrastructurele inrichting hiervan en de maatregelen op flankerende beleidsgebieden.

pagina 7

1: r

Duurzaam veilig en defiets

Een netwerk voor de fiets

Bij het ontwerpen van een fietsnetwerk moet

Comfort

rekening worden gehouden met een vijftal

De voorzieningen moeten een vlotte en

eisen:

comfortabele doorstroming van het fiets-

Directheid

verkeer mogelijk maken.

Het stelsel van fietsverbindingen moet fietsers een zo direct mogelijke route tussen

Strijdigheid tussen de eisen moet te allen tijde

herkomst en bestemming bieden. Omrijden

voorkomen worden; het maken van duidelijke

blijft tot een minimum beperkt.

keuzes is dan ook van groot belang.

Samenhang Het stelsel van fietsvoorzieningen moet

Bovenstaande eisen moeten gezien worden in

een samenhangend geheel vormen en moet

het licht van een duurzaam veilig verkeers- en

aansluiting geven op het punt waar fiet-

vervoerbeleid. In dit beleid wordt de verkeers-

sers hun herkomst of bestemming hebben.

veiligheid in een breder kader geplaatst, waar-

Aantrekkelijkheid

bij uit wordt gegaan van de volgende vier

De voorzieningen moeten zodanig vorm-

invalshoeken:

gegeven en in de omgeving ingepast zijn,

een veilige opbouw en inrichting van het

dat het aantrekkelijk wordt om te gaan

wegennet;

fietsen.

een veilige ruimtelijke planning;

Veiligheid

een veilig mobiliteitsbeleid;

De voorzieningen moeten de veiligheid

een veilig gedrag in het verkeer.

waarborgen van de fietsers en de overige weggebruikers. Naast verkeersveiligheid

In het komende hoofdstuk wordt een aantal

gaat het hier ook om sociale veiligheid.

oplossingsrichtingen gegeven waarbij rekening wordt gehouden met de bovenstaande eisen en invalshoeken.

t :hiie

: .

Pelgte

Ç

t

(1 Wett-Zee uwsch Vlaanderen —

pagina 8

irîii

rITn


Leidraad voor de fietsinfrastructuur

In een duurzaam veilige verkeersinfrastructuur worden drie functies van wegen onderscheiden: 1

stroomfunctie: snel verwerken van doorgaand verkeer; ontsluitingsfunctie: vlot bereikbaar maken van wijken en gebieden; 1

erf- en verblijfsfunctie: toegankelijk maken van woningen en winkels en tegelijkertijd de straat als ontmoetingsplaats veilig stellen. In duurzaam veilige oplossingen wordt gestreefd naar een vormgeving die optimaal tegemoet komt aan de functie-eisen en bovendien optimale veiligheid garandeert. In de uitwerking van de oplossingsrichtingen

Scheiden van verkeerssoorten: veiligheid en snelheid voor de fiets.

op infrastructuurniveau is een verdeling gemaakt in maatregelen op wegvakken en maatregelen op kruispunten.

Erfweg type A (BuBeko): Deze weg heeft een verzamelfunctie en heeft

4.1. Wegvakken

in plaats van een maximumsnelheid van 40 km/u, zoals een gewone erfweg, een

Bij de oplossingsrichtingen voor wegvakken is

maximum snelheid van 60 km/u.

de vraag of fietsers en gemotoriseerd verkeer moeten worden gescheiden een belangrijk aandachtspunt. Daarbij moet bovendien

Binnen de bebouwde kom (BiBeKo):

onderscheid gemaakt worden tussen oplossingsrichtingen buiten de bebouwde kom en

Binnen de bebouwde kom geldt bij voorkeur

binnen de bebouwde kom.

een snelheidslimiet van 30 km/u. Ontsluitingswegen en stroomwegen die door

Buiten de bebouwde kom (BuBeKo)

de bebouwde kom lopen, mogen een aangepaste (hogere) snelheid krijgen. In dat geval

Op ontsluitingswegen en stroomwegen zal te

moeten er speciale voorzieningen voor de

allen tijde een fysieke scheiding tussen (brom)-

overige verkeersdeelnemers worden aan-

fietsverkeer en (vracht)autoverkeer plaats moe-

gebracht.

ten vinden. Als erfwegen een maximumsnel-

Fietsvoorzieningen op stroomwegen moeten

heid krijgen die hoger is dan 40 km!u (bijvoor-

te allen tijde gescheiden worden aangelegd.

beeld erfweg type A met een ontwerpsnelheid

Dit geldt ook voor ontsluitingswegen;

van 60 km/u), dan zal ongeacht de intensitei-

alléén bij gebrek aan ruimte komen andere

ten voor het auto- en het fietsverkeer een vrij-

oplossingen in aanmerking.

liggend fietspad moeten worden aangelegd. Op erfwegen buiten de bebouwde kom (plat-

Binnen de bebouwde kom kan het ontwerp-

telandswegen, 40 km/u) is menging in principe

criterium van het C.R.O.W worden gebruikt

acceptabel.

('Tekenen voor de Fiets'):

pagina 9

l:r.r1TI! -


Gebied 3 en 4 laten de situatie van de ontsluitingsweg binnen de bebouwde kom zien. De toelichting bij deze afbeelding in 'Tekenen voor de Fiets' is als volgt:

x 1 000 pae/etmaal 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 0

Mate van scheiding tussen fietsers en auto's bij verschillende snelheidsintensiteitscombinaties.

Gebied 3:

In het algemeen is een weg zonder fietsstroken of fietspaden wel aanvaardbaar. Toch kunnen zij afhankelijk van andere wegen verkeerskenmerken wenselijk zijn.

Gebied 4:

Aanleg van een fietsstrook of fietspad heeft een duidelijke voorkeur.

Uitzonderingssituaties voor het toch toepassen van fietstroken of fietspaden op een (ontsluitings)weg die binnen gebied 3 vallen zijn bijvoorbeeld: - wanneer de weg onderdeel uitmaakt van een route voor de kwetsbare fietsers); - wanneer het om redenen van subjectieve veiligheid of continuiteit van het fietsnetwerk wenselijk is om een fietspad aan te leggen. Dit geldt echter niet voor 30 km/u

pagina 10

tT flfl P


In het volgende overzicht worden maatregelen weergegeven, die op wegvakken mogelijk zijn bij conflicten tussen (brom)fietsers en het overige gemotoriseerde verkeer:

Conflict Wegvak Maatregelen (brom)fiets- Erfwegen - snelheidslimiet van 30 km/u en handhaving snelheidsauto (B1BeK0) limiet door fietsvriendelijke snelheidsremmers voor de auto (plateaus, asverschuivingen, verkeerswissels) - in principe mengen - parkeerbeleid Erfwegen - snelheidslimiet van 40 km/u en handhaving BuBeKo snelheidslimiet door fietsen landbouwvoertuig vriendelijke (plattelands- snelheidsremmers zoals bijv. asverschuivingen wegen) - in principe mengen - alleen toegankelijk voor bestemmingsverkeer - knippen in sluiproutes (met landbouwvoertuig sluizen) Ontsluitings- - aan twee zijden tweerichtingsfietspaden of een parallelweg wegen

(40 km/u) en een tweerichtingsfietspad bij ontsluitings-

(of erfwegen

wegen

met ontslui-

-

tende functie en 60 km/u)

bij erfweg type A (60 km/u) scheiden: aan één zijde een tweerichtingsfietspad

-

bij ontsluitingsweg BiBeKo in principe scheiden: bij voorkeur vrijliggende tweerichtingsfietspaden aan beide zijden van de ontsluitingsweg binnen de bebouwde kom

-

als intensiteiten lager zijn dan 6000 mvt/etmaal of als de werkelijk gereden snelheid van het gemotoriseerde verkeer lager is dan 40 km/u mengen

Stroomwegen

-

poorten aan de komgrenzen bij ontsluitingswegen

-

snelheidsremmers BiBeKo

- scheiden: aan twee zijden tweerichtingsfietspaden of een parallelweg (40 km/u) en een tweerichtingsfietspad

In bovengenoemde maatregelen wordt alleen ingegaan op de conflictsituatie (brom)fiets - auto. De conflictsituatie fietser - bromfietsers mag echter niet ongenoemd blijven. Het snelheidsverschil tussen fietsers en bromfietsers levert veel conflicten op. Oplossingsvoorstellen op landelijk niveau zijn gebaseerd op dit snelheidsverschil. Wanneer het snelheidsverschil tussen fietser en bromfietser groter is dan tussen bromfietser en auto wordt de bromfietser gemengd met de auto.

pagina 1]

Hoofdstuk 4

4.2. Kruispunten Om conflicten op kruispunten te voorkomen dient de snelheid van de verkeersdeelnemers met een hogere snelheid (gemotoriseerd verkeer) te worden aangepast aan de snelheid van het niet-gemotoriseerde verkeer. De oplossingsrichting op kruispunten is afhankelijk van de functie van de weg die gekruist wordt (stroom-, ontsluiting-, erfwegen) en van de functie van de weg parallel aan de fietsroute (stroom-, ontsluiting-, erf-, fietswegen). Buiten de bebouwde kom (BuBeKo)

Tabel met oplossingsrichting kruispunten BuBeKo. Kruisende route Stroomweg

Stroomweg

Ontsluitingsweg

ongelijkvtoers

ongeltikvloers

Ontsluitingsweg

Erfweg type A

Erfweg type S

(60 km/u)

(40 km/u)

de parallelvoor-

de paratlelvoor-

ziening kruist

ziening kruist

gelijkvloers

gelijkvloers

gelijkvloerse

gelijkvloerse

de parallelvoor-

rotonde

rotonde

ziening kruist

ongelijkvloers

gelijkvloers

0

cu

Erfweg type A

ongelijkvloers

km/u)

gelijkvloerse

gelijkvloerse

gelijkvloerse voor-

rotonde

rotonde

rangskruising

ongelijkvloers

gelijkvloerse voor-

plateau

0 .

Erfweg type S

ongelijkvloers

rangskruising

(40 km/u)

Fietsweg

ongelijkvloers

ongelijkvloers

gelijkvloerse voor-

fietser in

rangskruising

voorrang

De vetgedrukte gegevens in de matrix geven aan waar de oplossingsrichting afwijkt van de standaardoplossing wanneer er geen sprake is van een fietsroute. Het betreft hier dus ongelijkvloerse kruisingen die nodig zijn om de oversteekbaarheid van stroomwegen c.q. ontsluitingswegen te verzekeren.

pagina 12

LITr flfl


Bij gelijkvloerse kruisingen in de vorm van rotondes moet te allen tijde een vrijliggend fietspad rondom de rotonde worden aangelegd, met uitzondering van erftoegangswegen. De praktijkervaringen met het opnemen van vrijliggende fietspaden in de voorrangsregeling zijn overigens wisselend. In ieder geval zijn visuele (rood fietspad!) en fysieke maatregelen nodig om het gemotoriseerde verkeer te attenderen op de voorrangsregeling voor fietsers. Op kruisingen tussen plattelandswegen buiten de bebouwde kom dient het snelheidsverschil te worden beperkt door middel van snelheidsremmende maatregelen voor het gemotori-

Fietser mag niet in het nauw komen door onnodige scheiding

seerde verkeer. Daarnaast dient het conflict-

verkeerssoorten!

punt te worden gemarkeerd. Op kruisingen tussen vrijliggende fietsroutes met een belangrijke verbindende functie (stromen van fietsers) en plattelandswegen zal voorrang moeten worden verleend aan de fietsroute.

Binnen de bebouwde kom (BiBeKo): In principe gelden binnen de bebouwde kom dezelfde oplossingsrichtingen als buiten de bebouwde kom. Er zijn enkele verschillen: - erfweg type A komt binnen de bebouwde kom niet voor; - een fietsroute die samen met een erfweg of als fietsweg een ontsluitingsweg kruist kan ook gelijkvloers worden aangelegd. Deze kruising moet wel worden beveiligd. Binnen de bebouwde kom van kleinere kernen zal het gemotoriseerde verkeer zich moeten aanpassen aan het karakter van het verblijfsgebied. De oversteekpunten moeten dus worden gemarkeerd en de snelheid voor het gemotoriseerde verkeer en het (brom)fietsverkeer zal op conflictpunten door fysieke maatregelen (wegversmalling, plateaus) moeten worden teruggebracht.

pagina 13

irrtui,


Flankerende maatregelen

Zoals eerder aangegeven moet volgens duur-

Veilig mobiliteitsbeleid

zaam veilig de veiligheid in het verkeer niet alleen via 'een veilige opbouw en inrichting

Sommige maatregelen kunnen de aantrekke-

van het wegennet' worden bewerkstelligd.

lijkheid en veiligheid van de fiets verhogen.

Ook de invalshoeken 'een veilige ruimtelijke

Enkele voorbeelden:

planning', 'een veilig mobiliteitsbeleid' en 'een

- Verbetering kwaliteit openbaar vervoer:

veilig gedrag in het verkeer' zijn voorwaarden

De kwaliteit van het openbaar vervoer kan

voor de realisatie van een duurzaam veilig

worden verhoogd door de vervoerketen fiets-

systeem.

openbaar vervoer - fiets aantrekkelijker te

Veilige ruimtelijke planning

senstallingen bij 0V-haltes, fietsverhuur en

maken. Het kan daarbij gaan om goede fietde invoering van fiets-OV-combikaarten. In het ruimtelijke ordeningsbeleid kan de noodzaak tot het maken van een verplaatsing

- Sturend parkeerbeleid: Met behulp van een gericht parkeerbeleid

per auto worden beïnvloed. Om dit beleid in

kan het autogebruik in goede banen worden

het kader van duurzaam veilig vorm te geven,

geleid of minder aantrekkelijk worden

zal ook aan de bereikbaarheid per fiets en het 'verkeersveiligheidsprofiel' van A-, B- en C-

gemaakt. - Realisatie autoluwe gebieden

locaties aandacht moeten worden geschonken.

(verblijfsgebieden):

Voor de korte afstanden is de fiets immers vaak

In het Tweede Structuurschema Verkeer en

een beter alternatief dan het openbaar vervoer.

Vervoer is de aandacht mede gericht op het

Nieuwe locaties voor wonen, werken en voor-

verminderen van het autogebruik door mid-

zieningen moeten dus uitstekend bereikbaar

del van herinrichting van het (landelijke)

zijn voor fietsers.

gebied. De inrichting van auto-arme gebieden en de aanleg van autovrije wijken zijn

-

hier voorbeelden van. - Vervoermanagement: Steeds meer bedrijven gaan het verkeer en vervoer van en naar hun vestiging beschouwen als managementzorg. Veel bedrijven zien een bedrijfsvervoerplan als een oplossing voor de mobiliteitsproblematiek. De fiets is één van de mogelijke vervoersalternatieven. cj

Ruimtelijke planning werkt preventief.

pagina 14


Veilig gedrag in het verkeer

Ook vanuit de invalshoek 'veilig gedrag in het verkeer' kan een belangrijke impuls worden gegeven aan het verbeteren van de verkeersveiligheid. Onderwijs, training en voorlichting zijn uitstekende instrumenten om verkeersgedrag te verbeteren. Vanuit het perspectief van duurzaam veilig zou de overheid een actievere rol kunnen spelen in de verkeersveiligheidseducatie. Bijvoorbeeld door het initiatief te nemen voor projecten als een 'duurzaam veilige schoolomgeving'.

»HT

Een ander belangrijk aspect zal gericht moeten zijn op voorlichting. Om conflicten tussen voertuigen en (brom)fietsers zo veel mogelijk te beperken zal een goede voorlichtings-

Jong geleerd, oud gedaan.

campagne naar beide doelgroepen een belangrijk onderdeel moeten worden van duurzaam veilig. Bij het aspect training zal de aandacht vooral moeten uitgaan naar de invoering van een bromfietsrijbewijs. Hetzelfde geldt voor het besturen van een landbouwvoertuig. Bij de opleiding dient aandacht te worden besteed aan de mogelijke conflicten met andere verkeersdeelnemers en aan de omgang met deze conflicten.

pagina 15

TF, r nii


Aandachtspunten bij de verdere implementatie van duurzaam veilig Voorop staat dat de randvoorwaarden voor

interactie tussen voertuigen middels auto-

een effectief regionaal duurzaam veilig (fiets)-

matische besturing).

beleid op landelijk niveau moeten worden

Om aan het dilemma van de bromfiets een

geschapen. Daarnaast is duidelijk geworden

einde te maken, zou vanuit de politiek een

dat de positie van de (brom)fiets nauwelijks is

beslissing moeten worden genomen om

gedefinieerd in het duurzaam veilig beleid. De

dit vervoermiddel toe te staan op 50 km/u-

bromfiets bekleedt een uiterst onduidelijke

en 60 km/u wegen in plaats van op het

positie in het geheel. Dit vervoermiddel valt in

fietspad.

het duurzaam veilig beleid tussen wal en

Bij de verkeerseducatie op scholen zal op

schip'; er zal een principiële keuze moeten

een pragmatische manier moeten worden

worden gemaakt omtrent de toekomstige posi-

ingegaan op allerlei aspecten die samen-

tie van de bromfiets.

hangen met duurzaam veilig (denk bijvoorbeeld aan routekeuze voor fietsers).

Een aantal maatregelen voor een duurzaam

Tenslotte zal meer inzicht moeten ontstaan

veilig verkeers- en vervoersysteem kan alleen

in de mogelijkheden om met fysieke maat-

op landelijk niveau worden genomen. Kort

regelen de gewenste snelheid op erfwegen

samengevat komen deze maatregelen op het

(met name plattelandswegen) te hand-

volgende neer:

haven.

De positie van de bromfiets moet worden heroverwogen. Vergelijkbaar met de APK-

Deze maatregelen kunnen het juiste kader

keuring voor auto's zouden er ook voor

scheppen voor een optimaal rendement van

bromfietsers en landbouwvoertuigen soort-

het duurzaam veilig beleid.

gelijke regelmatige keuringen moeten worden opgezet, met een stringente naleving in de praktijk. De speciale positie van het landbouwverkeer in landelijke gebieden zou vorm moeten krijgen in het duurzaam veilig beleid, bijvoorbeeld door het invoeren van een rijbewijs voor deze categorie voertuigen. Een andere mogelijke maatregel is de invoering van een wettelijke minimum leeftijd van 18 jaar voor bestuurders van landbouwvoertuigen op de openbare weg. In de rij-opleidingen (motor, auto, vrachtauto, landbouw voertuigen) zou specifieke aandacht moeten worden besteed aan duurzaam veilig. De wetgeving zou aangepast moeten worden in verband met eventuele nieuwe wettelijke snelheden. Onderzoek naar en invoering van dynamische verkeersgeleiding zou verder gestimuleerd moeten worden (interactie wegvakvoertuig door flexibele snelheids-begrenzers, pagina 16

Onderhoud is de basis voor verkeersveilighied.

hoofdstuk 6

In sterk toeristisch ingestelde regio's zoals West-Zeeuwsch Vlaanderen kan het uit economisch oogpunt aanmerkelijk gunstiger zijn om duurzaam veilige maatregelen in te voeren die seizoensmatig kunnen worden bijgesteld. Dat kan financieel aantrekkelijker zijn dan bijvoorbeeld de aanleg van een nieuw fietspad. In bepaalde situaties zijn namelijk alleen tijdens het hoogseizoen ('s zomers) maatregelen nodig (i.v.m. recreatief verkeer). Men kan hier denken aan het tijdelijk afsluiten van een wegvak voor autoverkeer. Met een dergelijke aanpak kan het maatschappelijk draagvlak (onder de bewoners) voor bepaalde maatregelen worden vergroot.

Overdraagbaarheid

Het mag duidelijk zijn dat het demonstratieproject in West-Zeeuwsch Vlaanderen belangrijke onderzoeksdata kan opleveren met betrekking tot de mogelijke effecten van duurzaam veilige maatregelen op de verkeersveiligheid en op de handhaafbaarheid van de maatregelen (het maatschappelijk draagvlak). De opzet van de studie 'naar een duurzaam veilig fietsnet' die is uitgevoerd in WestZeeuwsch Vlaanderen is zodanig, dat deze (gedeeltelijk) overdraagbaar is naar andere landelijke gebieden. Het theoretisch kader kan ook voor stedelijke gebieden grotendeels gehandhaafd blijven voorzover het maatregelen betreft die zijn gepresenteerd voor gebieden binnen de bebouwde kom.

pagina 17

Colofon

Opdrachtgever:

Rijkswaterstaat Directie Zeeland

Tekst, fotografie en advies: Verkeersadviesburo Diepens en Okkema bv Noordeinde 30 Postbus 2873 2601 CW Delft Telefoon: (015) 214 78 99 Fax: (015) 214 79 02 Met dank aan ir. B. Bach voor zijn bijdrage aan de fotografie.

Vormgeving:

Klats publiciteit en reclame bv, Delft

Druk:

Drukkerij Meinema B.V., Delft

A

Nioc'rdze 111

and

E:elqië

J

Duurzaam veilig en de fiets

Recommend Documents