GERRIT Jaarverslag 2013 Communicatie verbindt
Inhoudsopgave
1. Voorwoord Wim Hodes: Communicatie verbindt
pag. 3
2. GERRIT: platform en diensten
pag. 4
2.1 GERRIT – het platform
pag. 4
2.2 GERRIT – de diensten
pag. 5
2.3 GERRIT – de zeven focusgebieden
pag. 6
2.4 GERRIT - de organisatie
pag. 6
3. Ontwikkelingen en resultaten 2013
pag. 8
3.1 Infrastructuur voor zorgcommunicatie
pag. 8
3.2 LSP (en OZIS)
pag. 11
3.3 XDS
pag. 13
3.4 Elektronische overdracht
pag. 14
3.5 Casemanagement
pag. 15
3.6 E-diagnostiek
pag. 15
3.7 E-health
pag. 15
3.8 Gedragscode EGiZ
pag. 16
4. Overige informatie
pag. 17
5.1 De participanten van GERRIT
Pagina 2 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
pag. 17
1. Voorwoord Communicatie verbindt Bij het nadenken over een voorwoord voor dit jaarverslag van 2013 kwam ik steeds weer op dezelfde zinnen uit: Communicatie verbindt. En zorgcommunicatie is meer dan IT alleen. Dat is eigenlijk de essentie van het werk van GERRIT. We zijn zoveel méér dan alleen maar een IT-leverancier. Mensen die zorg nodig hebben, krijgen vaak te maken met meerdere zorgverleners die in verschillende instellingen werkzaam zijn. Vooral chronisch zieken hebben te maken met meer dan één zorgverlener. Voor patiënten is het belangrijk dat zij de zorg ervaren als één samenhangend geheel, oftewel dat er sprake is van continuïteit van zorg. Hiervoor is samenwerking en afstemming noodzakelijk. Het begint allemaal met (regionale) organisatie en de daaruit voortvloeiende informatiebehoeften. De ondersteunende ICT volgt. GERRIT verzorgt zowel de organiserende rol, als de ICT-ondersteunende. We denken mee met de zorgsector: waar kan de informatie beter en sneller? Hoe geven we de patiënt ook regie op wat er gebeurt? Hoe zorgen we dat veranderingen bij de ene zorgverlener de gewenste ontwikkelingen bij de andere zorgverlener bewerkstelligen? GERRIT overlegt, initieert, onderneemt, plant, coördineert en innoveert. We werken continu aan kennisverbreding bij zorgverleners en aan draagvlak voor nuttige ontwikkelingen en veranderingen. Uiteraard gaat het bij ons werk dan wel om verandering met ICT. Met ons veilige netwerk en aanvullende activiteiten en projecten zorgen we uiteindelijk, dat alle zorgverleners in Noord-Nederland met elkaar kunnen communiceren. GERRIT is dus geen doorsnee ICT-leverancier. Waar een leverancier meestal pas start bij de vraag om een specifieke dienst, denken wij al eerder mee. Waar een leverancier stopt bij de oplevering van een dienst, gaat GERRIT verder. Het jaar 2013 staat voor GERRIT meer dan ooit in het teken van die verbinding. Zo verhuisden we begin 2013 naar een nieuw kantoor in Drachten. Alle activiteiten van GERRIT zijn nu samengebracht op één locatie, waardoor wij als organisatie sterker en slagvaardiger zijn. De platformfunctie van GERRIT heeft in 2013 verder vorm gekregen. Participanten vinden het leuk om naar bijeenkomsten van GERRIT te komen, ze vinden het prettig om elkaar aan de Lavendelheide in Drachten te ontmoeten en met elkaar te netwerken, bijvoorbeeld tijdens het maandelijkse Open Podium. Deze bijeenkomsten zijn meer dan alleen informatief: het Open Podium van GERRIT is een ontmoetingsplaats voor de noordelijke zorgaanbieders. Oftewel: communicatie verbindt! Natuurlijk waren we ook zelf veel 'op pad': in uitvoering bij, of in overleg met participanten en klanten, of in overleg met collega's, leveranciers en partijen in het land. Inhoudelijk vroegen het LSP en XDS veel aandacht, maar ook in de langdurige zorg waren er interessante ontwikkelingen en projecten. In 2013 heeft GERRIT vele verbindingen mogen leggen, zowel fysieke verbindingen op het gebied van infrastructuur als verbindingen tussen zorgverleners om communicatie te versterken. U leest er meer over in dit jaarverslag. Veel leesplezier gewenst! Wim Hodes,directeur/bestuurder GERRIT, mei 2014
Pagina 3 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
2. GERRIT: platform en diensten GERRIT bestaat uit een Stichting en een Besloten Vennootschap (GERRIT Diensten BV). Het platformwerk van GERRIT is ondergebracht in de stichting, de dienstverlening van GERRIT in de besloten vennootschap. De visie van GERRIT richt zich op netwerkzorg. Geen starre ketens maar goed samenwerkende zorgaanbieders rond de individuele patiënt. Netwerkzorg vraagt om een infrastructurele aanpak: geen individuele oplossingen voor individuele ketens, maar regionale concepten die in alle gevallen de best mogelijke zorg faciliteren. Waarom platform én diensten? Het antwoord is, dat ICT ondersteunend moet zijn aan de organisatie. ICT in de zorgketen start bij samenwerking tussen zorgpartijen. Soms moet deze nog worden ontwikkeld, maar meestal moet deze 'gewoon' actief worden onderhouden. GERRIT stimuleert, initieert en ondersteunt en legt verbindingen op verschillende niveaus, van bestuurder tot gebruiker en van zorgverlener tot ICT-er. Het gaat niet alleen om afstemming in techniek, maar (ook) om afstemming tussen organisatie, zorgprocessen, informatie-inhoud en het respecteren van belangen en behoeften van verschillende gebruikers: zorgorganisaties, afdelingen, individuele zorgverleners én patiënten. Meestal is het realiseren van een technische oplossing niet voldoende. Willen we regionaal kunnen opschalen, dan moet tegelijkertijd worden gewerkt aan invulling van een aantal randvoorwaarden. Randvoorwaarden zoals een breed en continu draagvlak op concepten, de ontwikkeling en het gebruik van de juiste standaarden en het de generieke inrichting van werkwijzen die ook nog passen binnen vigerende wet- en regelgeving. Vervolgens gaat het ook nog om zeggenschap van de patiënt. Allemaal zaken die voor de zorg van groot belang zijn. Met de platformfunctie pakt GERRIT al deze facetten op, of het nu gaat om eigen dienstverlening of diensten van derden. GERRIT legt de noodzakelijke verbindingen tussen alle benodigde partijen en stopt niet op het moment dat een infrastructuur of dienst opgeleverd is, maar pas als het gewenste eindresultaat voor de zorg ook daadwerkelijk bereikt is. 2.1 GERRIT – het platform Het platformwerk van GERRIT kent geen individuele opdrachtgevers of klanten, maar is van algemeen nut voor alle participanten in de regio (of een subregio), en natuurlijk de patiënt. De budgetten voor het platformwerk komen daarom tot stand via participatiebijdragen naar draagkracht. GERRIT heeft inmiddels meer dan 35 participanten: zorginstellingen en koepels in Friesland, Groningen en Drenthe. Sinds 2013 is GERRIT op één centrale locatie in Drachten gevestigd. Deze verhuizing heeft de platformrol van GERRIT verder versterkt. Door middel van het maandelijkse Open Podium bijvoorbeeld. Hier ontmoeten participanten van GERRIT elkaar, krijgen zij informatie over recente ontwikkelingen en innovatieve concepten in de regio of juist de gelegenheid om zelf iets te presenteren aan de andere zorgverleners van Noord-Nederland. Participanten maken daarnaast gebruik van onze ruimte om met andere zorgverleners van gedachten te wisselen over (toekomstige) onderlinge communicatie. Het platformwerk komt tot stand door veelvuldige overleggen en samenwerking op verschillende niveaus, met participanten individueel of in samenwerking rond projecten of thema's. Kerntaken Kerntaken voor Stichting GERRIT zijn: • het helpen bij een gezamenlijke koersbepaling met betrekking tot zorginnovatie; • het initiëren van de daarvoor benodigde ontwikkelingen; • het opbouwen, onderhouden en verbreiden van de benodigde kennis; • het ontwikkelen van gezamenlijke communicatieconcepten, architecturen, afspraken; • het bewaken van deze concepten bij individuele realisaties / projecten; • het adviseren bij projecten van participanten, bijv. over afstemming met projecten elders; • het ondersteunen van samenwerkingsprojecten; • het monitoren en stimuleren van (wederzijds) gebruik; doorgaan totdat het werkt, processen daadwerkelijk zijn aangepast en verbetering van het ketenproces is bereikt! Pagina 4 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
Samenwerking GERRIT werkt veel samen met andere regio’s en landelijke partijen. Enerzijds omdat het werkgebied van de participanten zich uitstrekt tot buiten de regio en omdat patiënten zich over de regiogrenzen bewegen. Anderzijds omdat de ontwikkelingen in Noord-Nederland vergelijkbaar zijn met de rest van het land. In deze regionale en landelijke samenwerkingsverbanden treedt GERRIT op als vertegenwoordiger voor Noord-Nederland. GERRIT maakt onder meer deel uit van: het bestuurlijk Regioplatform en Regionaal Architectuur Platform (RAP), beide gefaciliteerd door het Nationaal ICT-instituut voor de Zorg (NICTIZ), de regioraad van Vereniging van zorgaanbieders voor zorgcommunicatie (VZVZ), het interregionaal overleg van zeven Regionale Samenwerkingsorganisaties (RSO's), en verder diverse landelijke kennisplatforms en overige regionale samenwerkingsverbanden zoals het Zorg Innovatie Forum (ZIF) en Gezondheid Expertise en Educatiecentrum Friesland (GEEF). 2.2 GERRIT – de diensten GERRIT Diensten biedt beveiligde en betrouwbare diensten en ondersteuning op het gebied van netwerkzorg. GERRIT levert haar diensten aan een groot deel van de Noord-Nederlandse zorg: ziekenhuizen, GGZ-instellingen, verpleeghuizen, (thuis)zorginstellingen, huisartsen, apotheken, fysiotherapeuten, overige paramedici, laboratoria, GGD, ketenzorginstellingen en overige instellingen. GERRIT heeft een eigen serviceafdeling die zorgverleners ter zijde staat bij al hun informatievragen. In 2013 zijn de diensten van GERRIT opnieuw beschreven, zodat zowel voor de klant als voor de interne organisatie duidelijker is welke verbindingen GERRIT legt en wat er voor elke zorgaanbieder mogelijk is op het gebied van zorgcommunicatie. GERRIT Berichtendienst Met de GERRIT berichtendienst kunnen zorgverleners op een veilige manier berichten uitwisselen. Veel informatiesystemen ondersteunen deze vorm van communicatie. Dat heeft als grote voordeel dat berichten rechtstreeks vanuit het dossier kunnen worden samengesteld en verzonden, en aan de ontvangende kant eenvoudig kunnen worden gekoppeld aan de juiste patiënt. Als motor van de GERRIT Berichtendienst maken wij gebruik van het product ZorgMail van E.Novation. GERRIT Zorgnet (Light, Basis en XL) GERRIT Zorgnet is het besloten en beveiligde netwerk van GERRIT: één enkele aansluiting is voldoende om met elke andere aangesloten instelling veilig te kunnen communiceren. Afhankelijk van de specifieke situatie van de zorgverlener, zoekt GERRIT de meest optimale mix van connectie, communicatieplatform en toepassingen. Voor de individuele gebruikers is dat vaak GERRIT Zorgnet Light, voor de eerstelijns zorgpraktijk GERRIT Zorgnet Basis, en voor de grotere zorginstelling GERRIT Zorgnet XL. GERRIT Zorgnet is gekoppeld met andere regionale zorgnetwerken (zoals Zorgring Noord Holland Noord, EZDA, RijnmondNet) en Zorg Service Providers (onder meer e-zorg). Met een aansluiting op GERRIT Zorgnet kunnen zorgverleners dus ook gebruik maken van de gezamenlijke onderlinge dienstverlening. GERRIT@Mail Wanneer mail zorginhoudelijke en / of persoonsgebonden informatie bevat, moet deze mail adequaat beveiligd zijn. GERRIT@Mail is een voorziening binnen het besloten netwerk van GERRIT om te garanderen dat e-mailverkeer niet over het onveilige internet gaat. GERRIT ondersteuning OZIS De Servicedesk van GERRIT ondersteunt bij het gebruik van het Open Zorg Informatie Systeem (OZIS), de elektronische gegevensuitwisseling tussen apotheken, apotheekhoudende huisartsen en ziekenhuizen in de regio. Deze eerstelijns service en het functioneel beheer worden uitgevoerd voor GOZIS, het Groninger Open Zorg Informatie Systeem en voor de Stichting OZIS Fryslân. GERRIT XDS dienstverlening GERRIT levert centrale XDS-diensten ten bate van de regio. Zij doet dit als centrale inkooporganisatie namens de ziekenhuizen in de regio. Meer over XDS leest u in paragraaf 3.3.
Pagina 5 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
2.3 GERRIT - de zeven focusgebieden De werkzaamheden van GERRIT zijn onderverdeeld in zeven focusgebieden. Reden hiervoor is breedte en diversiteit van het werkterrein van GERRIT: zorg-IT gaat over vele mogelijke oplossingen voor verschillende communicatiebehoeften tussen diverse zorgpartijen, diverse zorgverleners... en hun patiënten. Het focussen rond bepaalde thema's helpt om regionale plannen voor te bereiden, afgestemd te houden en uiteindelijk te realiseren. De focusgebieden zijn: • •
• •
•
• •
Infrastructuur: de 'onderliggende laag' waarop en waarlangs alle zorgcommunicatie en innovatieve ketenprojecten veilig kunnen plaatsvinden. LSP: Het functionele gebied waarin het Landelijk Schakelpunt de beste oplossing vormt voor de komende jaren. Dit betreft met name de uitwisseling van huisartsendossiers en medicatiegegevens. XDS: Het functionele gebied waarin IHE-XDS de beste oplossing biedt voor de komende jaren. Onder meer beeldenuitwisseling tussen ziekenhuizen. Elektronische overdracht: Het overdragen van dossiers/informatie in situaties waar patiënten worden verwezen en/of overgedragen van de ene verantwoordelijke zorgverlener naar de andere. Casemanagement: Digitale ondersteuning van situaties waarbij een patiënt met vele autonome zorgaanbieders te maken heeft (ieder verantwoordelijk voor ‘eigen’ deel) en waarbij vervolgens een aparte coördinatiefunctie (casemanagement) gewenst is. E-diagnostiek: Elektronisch aanvragen van diagnostiek en beschikbaarstelling van diagnostische gegevens in de keten (dus breder dan alleen naar aanvrager). E-health: Online zorgdiensten voor en digitale communicatie met de patiënt. De focus van GERRIT ligt hier op het bereiken van samenhang en het realiseren van generieke oplossingen.
2.4 GERRIT - de organisatie In februari 2013 verruilde GERRIT de kantoren in Heerenveen en Groningen voor een groter kantoor in Drachten. In het pand aan de Lavendelheide 11B zijn alle diensten en medewerkers van GERRIT onder één dak verzameld. In 2013 is de organisatie versterkt met een management assistent en een extra servicedesk medewerker. Het GERRIT-team Per 31 december 2013 telt het team van GERRIT 17 medewerkers (circa 12 fte).
Raad van toezicht
Directeur/bestuurder control Programma- en projectleiders
mgt.assist. Manager
Manager
markt- & dienstenontwikkeling
service & beheer
Inkoop diensten
Servicedesk
Netwerkarchitect
Beheer techn. beheer (DDF)
Pagina 6 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
De Directeur/bestuurder is eindverantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken van GERRIT en bepaalt het beleid. De directeur/bestuurder legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht De Manager markt & dienstontwikkeling houdt zich bezig met de vraagstukken van de zorgverleners van Noord-Nederland. Waar liggen de wensen en problemen en welke infrastructuur, applicaties of diensten (van GERRIT of van derden) zorgen voor de beste oplossing? De Manager service & beheer is verantwoordelijk voor de ‘service delivery', oftewel het dagelijks waarmaken van wat we onze klanten en participanten beloven. De manager stuur het serviceteam (Servicedesk en Beheer) aan, bepaalt het werk bij technisch netwerkbeheer en is verantwoordelijk voor het inkoopbeleid van GERRIT. Het serviceteam bestaat uit totaal 6 medewerkers (4,5 fte). Deze houden zich bezig met alle vragen van klanten: van het afhandelen van storingsmeldingen tot uitleg geven over de werking van GERRIT Zorgnet en andere diensten. Van het functionele beheer van applicaties tot het adviseren over communicatieverbindingen. Het technische beheer van het GERRIT Zorgnet is belegd bij Datadiensten Fryslân BV, onze partner bij de opbouw en het beheer van de infrastructuur. De Controller is het financiële geweten van GERRIT. Hij is verantwoordelijk voor de financiële gezondheid van het bedrijf en bewaakt de (financiële) continuïteit. De Management Assistent ondersteunt de directeur/bestuurder en de managers en projectleiders en verzorgt de communicatieve uitingen van GERRIT zoals de maandelijkse nieuwsbrief en website. De Netwerkarchitect adviseert over de opbouw en doorontwikkeling van GERRIT Zorgnet en verricht consultancywerk bij klantvragen / verkooptrajecten. De projectleiders van GERRIT (ca. 3 fte, waarvan 0,6 projectapotheker) zetten diverse projecten in samenwerking met vele zorgaanbieders en ICT-leveranciers op en brengen deze tot een goed einde. Het gaat om projecten op het gebied van medicatie-uitwisseling, elektronische verwijzing, zorgoverdracht en diagnostiek, waarmee de steeds verdergaande samenwerking tussen huisartsen, apotheken, ziekenhuizen en andere zorginstellingen wordt ondersteund. De projectapotheker houdt zich onder verantwoordelijkheid van het bestuur van Stichting OZIS Fryslân bezig met de kwaliteit en borging van de richtlijn medicatieoverdracht en biedt vanuit het medicatieproject bij GERRIT ondersteuning aan apotheekhoudenden in hun overgang naar het LSP. Raad van Toezicht De bestuurder, W.W.M. Hodes, legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. Taak van de Raad van Toezicht is toezicht te houden op het beleid, waaronder specifiek het goedkeuren van de jaarlijkse begroting en financiële afrekening, en verder het gevraagd en ongevraagd geven van advies. Per 31-12-2013 bestaat de Raad van Toezicht uit de volgende personen: • Dhr. Dr. W.J. van der Kam, bestuurder Antonius Zorggroep (voorzitter) • Mevr. Drs. M.I. de Graaf, directeur Zorgbelang Fryslân • Dhr. J.W. Hoevers, apotheker, namens stichting OZIS Fryslân (apotheekhoudenden) • Mevr. A.J. Huizenga MSc MHCM, bestuurder ZuidOostZorg • Dhr. T. Pollema, hoofd algemene zaken, Izore en Pathologie Friesland • Dhr. R. Feenstra, directeur, De Friesland Zorgverzekeraar • Dhr. Dr. W. Witting, huisarts, namens de Friese Huisartsen Vereniging De leden van de Raad van Toezicht zijn allen afkomstig uit of acteren namens bestuurders van huidige Friese participanten. In 2013 is begonnen met een traject om de governance van GERRIT aan te passen, met de volgende hoofddoelen voor ogen: • Scheiden van de rollen van toezichthouder en participant/belanghebbende. • Sterkere betrokkenheid van alle participanten van GERRIT. Pagina 7 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
3. Ontwikkelingen en resultaten 2013
3.1 Infrastructuur voor zorgcommunicatie Patiëntinformatie is hoogst vertrouwelijke informatie. Samenwerkende zorgverleners, die deze informatie met elkaar willen delen - via onderlinge elektronische communicatie - moeten dat op de best beveiligde manier doen. GERRIT biedt met GERRIT Zorgnet een zorgnetwerk waarop alle instellingen, praktijken en individuele zorgverleners kunnen aansluiten. Hiermee kunnen zij vele zorginformatiediensten en systemen veilig benaderen, aanbieden en koppelen. De eigen GERRIT-diensten over dit netwerk betreffen standaard diensten voor veilige communicatie (GERRIT@Mail, het GERRIT Zorgportaal, Videoconferencing) en aanvullende netwerkdiensten (zoals internetfeed, datacenterfaciliteiten, locatieaansluitingen). Er zijn ook koppelingen met andere vertrouwde zorgnetwerken tot stand gebracht. Naast GERRIT Zorgnet biedt GERRIT met de GERRIT Berichtendienst op basis van ZorgMail de aloude EDI communicatie tussen zorgverleners. In platformverband ondersteunt GERRIT diverse samenwerkingsprojecten waarbij al deze diensten worden ingezet om het zorgproces te verbeteren. Op deze manier is een complete 'basisinfrastructuur' voor zorginnovatie tot stand gebracht. Ontwikkeling GERRIT Berichtendienst (ZorgMail) Het gebruik van de GERRIT Berichtendienst is in 2013 over de hele linie genomen licht gegroeid, zie onderstaande grafiek. (Ter toelichting: Vanaf 2012 verzorgt GERRIT de berichtendienst ook in Groningen en Noord-Drenthe). Naast de weergegeven aantallen zijn er in 2013 ook nog eens ruim twee miljoen receptberichten verstuurd.
GERRIT berichtendienst 2005-2013 800000 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
VRIJ
LAB
MUT
OVZ
RAD
SPEC
GN-LAB
GN-SPEC
2013
Ontwikkeling GERRIT Zorgnet GERRIT is continu bezig met de verdere (door)ontwikkeling van GERRIT Zorgnet. We streven naar een complete schaalbare infrastructuur, waarop alle zorgaanbieders naar behoefte kunnen aansluiten en die altijd gereed is voor zowel de zorgvraagstukken die zich nu voordoen, als de vraagstukken die zich over één, twee of vijf jaar zullen voordoen.
Pagina 8 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
Het aldus beoogde GERRIT Zorgnet heeft - op hoofdlijnen - de volgende kenmerken: • "Eén aansluiting voor alles": "Alles" betekent: diensten van derden, diensten van GERRIT en onderlinge informatiediensten en systeemkoppelingen. GERRIT regelt dus de koppelingen met diensten van derden en andere zorgnetwerken. • Infrastructuur wordt met elkaar gedeeld, dus ook de kosten. • Voor grote instellingen (Zorgnet XL): Hoge capaciteit en zekerheid (belangrijke (bela locaties redundant), zelf diensten kunnen aanbieden en zelf beheer kunnen voeren over (applicatie)koppelingen, veilig eilig (onderling) mailen. mailen • Voor kleinere instellingen en praktijken (Zorgnet Basis): Eén aansluiting voor alle basisbehoeften, beheer van (applicatie)koppelingen door GERRIT, GERRIT veilig eilig (onderling) mailen. mailen • Voor de individuele (ambulante) zorgverlener (Zorgnet Light): Beveiligde verbinding v via het openbare internet; na authenticatie via toegangsportaal toegang tot de juiste applicatie(s).
In 2013 zijn belangrijke stappen gezet om dit te realiseren. Op XL-gebied heeft GERRIT in Friesland een aantal grote opdrachten van zorginstellingen verkregen om diverse locaties redundant te verbinden. Een deel van deze opdrachten is in 2013 gerealiseerd; gerealisee het overige deel wordt begin 2014 uitgevoerd. Ook in Groningen en Drenthe verloopt de opbouw van 'XL' gestaag. De eerste (hoofd)aansluitingen waren in 2012 al gerealiseerd. Op basis van groeiende behoefte om zorginstellingen en locaties redundant te verbinden verbinden en om functionaliteit te koppelen, zijn in 2013 de gesprekken begonnen om vraagstukken te bundelen en via GERRIT Zorgnet efficiënt en kwalitatief hoogwaardig in te vullen. Voor kleinere instellingen en praktijken is gewerkt aan verbreding en verbetering tering van het aanbod om op 'Zorgnet Basis' aan te sluiten. De D nieuwe connectiviteitsdiensten 'X-connect' connect' (diverse ( varianten voor aansluiting op GERRIT zorgnet over de zakelijke internetverbinding van een derde partij) hebben begin 2013 wat aanloopproblemen aanloopproblemen gekend, maar vormen inmiddels een goede manier voor veel bestaande en nieuwe zorgklanten om daarmee hun verouderde x-DSL x DSL verbinding te vervangen. Voor individuele (ambulante) zorgverleners bestaat er 'GERRIT Light':: een persoonlijke omgeving met specifieke ieke diensten, die men via een rechtstreekse GERRIT-verbinding GERRIT of met een 'token' over het openbare internet beveiligd kan benaderen. Deze dienst is in 2013 behoorlijk gegroeid, met name op het gebied van 'telewerken' (toegang tot de eigen zorgomgeving van buitenaf) en bij de toegang tot specifieke diensten die via GERRIT Zorgnet beschikbaar worden gesteld, zoals het Zorgregie-systeem Zorgregie voor TinZ Netwerk Dementie Friesland. Friesland Pagina 9 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
Diensten over GERRIT Zorgnet Wat betreft de diensten van GERRIT is in 2013 belangrijke voortgang geboekt met de uitrol en verdere doorontwikkeling van GERRIT@Mail en met het opzetten en hosten van de centrale XDSinfrastructuur voor Noord-Nederland (zie ook 3.3). GERRIT@Mail is 'gewone' (outlook-)mail over het beveiligde Zorgnet. Aangezien deze mail niet over het internet gaat is deze van buitenaf niet benaderbaar en daardoor voor veel zorgcommunicatie geschikt. Een groot deel van de Noord-Nederlandse zorginstellingen gebruikt GERRIT@Mail. De oplossing wordt ondersteunend ingezet bij bijvoorbeeld de voorbereiding van multidisciplinaire overleggen in de keten, bij het project ZorgNaZorg (elektronische overdracht vanuit ziekenhuizen naar care instellingen in Groningen en Drenthe), bij een gegevensuitwisselingsproject tussen tandartsen en kaakchirurgen in het Martini Ziekenhuis Groningen, bij 'Diafrys' (oplossing voor 24*7 waarneming voor kinderen met diabetes) en verder in allerlei situaties waarin zorgverleners met elkaar (extra) patiëntgegevens willen uitwisselen. Eind 2013 is een belangrijke wijziging in GERRIT@Mail voorbereid, die de herkenbaarheid en traceerbaarheid van de mail verbetert. Deze wijziging wordt in 2014 doorgevoerd. De verbeteringen hebben het UMCG doen besluiten nu ook volledig op GERRIT@Mail aan te sluiten. Voor de uitwisseling via XDS heeft GERRIT in 2013 een centrale (technische) infrastructuur opgebouwd, die via een aansluiting op de ZorgeXchange (GERRIT Zorgnet XL) veilig benaderbaar is. Alle ziekenhuizen in Noord-Nederland hebben aan het eind van het jaar (en voor een deel begin 2014) getekend voor deze dienstverlening. (Zie verder 3.3) Toegang van buitenaf: onder meer ontwikkeling ZelfZorgPas Steeds belangrijker onderdeel van de centrale infrastructuur is het goed kunnen identificeren en authenticeren van personen die toegang willen hebben tot het netwerk en/of de diensten daarachter. GERRIT heeft hiervoor onder meer de eigen 'GERRIT Token' die voor GERRIT Light wordt ingezet. Het gebruik van dit middel is in 2013 flink toegenomen. Daarnaast zijn ook voorbereidingen getroffen om toegang met andere middelen te kunnen realiseren, zoals met de UZI-pas voor zorgaanbieders, maar ook voor toegang met DigID(-plus) voor patiënten/cliënten. GERRIT heeft daarnaast meegewerkt aan proefprojecten met de zogeheten 'ZelfZorgPas': een pas waarmee een patiënt met zijn vingerafdruk kan inloggen op netwerken en/of applicaties die hiervoor geschikt zijn gemaakt. Doel voor GERRIT was tweeledig: enerzijds het creëren van gunstige randvoorwaarden voor verdere e-health ontwikkelingen in het algemeen, anderzijds de opname van deze inlogmogelijkheid in de GERRIT-infrastructuur: patiënten (en/of hun mantelzorgers) moeten een simpele maar absoluut veilige toegang kunnen krijgen tot GERRIT Zorgnet, om daar zelf deel te kunnen nemen aan alle informatie-uitwisseling die we met GERRIT Zorgnet faciliteren. In 2013 zijn met de 'ZelfZorgPas' de volgende projecten gerealiseerd: • Toegang tot een online trombosedienst voor patiënten bij Hof&Hiem • Toegang tot de 'Digitale Bekkenbodempoli' bij de Tjongerschans • Toegang tot het GERRIT Zorgnet (eerst nog in testsituatie) In 2014 willen we de zelfzorgpas gaan inzetten ten bate van TinZ ketenzorg dementie. Eerst voor toegang voor casemanagers, later ook voor mantelzorgers.
Pagina 10 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
Kwaliteit GERRIT leeft in het besef dat de zorg in de regio steeds afhankelijker wordt van haar zorgnetwerk. De kwaliteit (robuustheid, snelheid en veiligheid) van dit netwerk is daarom continu punt van aandacht. We streven naar een hoge fitness for use, het nakomen van alle afgesproken kengetallen (vervat in onder meer SLA's) en tegelijkertijd naar een goede prijs/prestatieverhouding. Voor eerstelijns zorgverleners gelden de kengetallen die nodig zijn voor onze certificering als ZorgServiceProvider (ZSP): de kwaliteitseisen (op technisch en organisatorisch vlak) waaraan wij moeten voldoen om zorgverleners aan te sluiten op het Landelijk Schakel Punt (LSP). In 2013 zijn de afgesproken kengetallen ruimschoots gehaald. GERRIT is door NICTIZ gekwalificeerd als ‘Zorg Service Provider’. Voor grote instellingen wordt maatwerk geregeld, waarbij de voorzieningen die GERRIT levert, aan dienen te sluiten bij de eisen die de instelling stelt. In 2014 laten we een externe netwerk-audit uitvoeren, waarbij we een aantal ziekenhuizen die veel van het netwerk gebruik maken, laten meekijken. 3.2
LSP (en OZIS)
Brede beschikbaarheid van medicatiegegevens is één van de basisvoorwaarden voor goede (keten)zorg, net als brede beschikbaarheid van huisartsengegevens. Het Landelijk Schakelpunt (LSP) is een belangrijke faciliteit om dat te regelen op de best beveiligde manier. Het is ontstaan uit het 'landelijk EPD'- project van het ministerie van VWS en bedoeld om in eerste instantie de huidige 'OZIS-ringen' te vervangen. GERRIT helpt huisartsen, huisartsenposten, apothekers en ziekenhuizen bij hun uitwisseling van medicatie- en huisartsengegevens (dossier), door ze te ondersteunen bij de ingebruikname van het Landelijk Schakel Punt. Daarnaast beheert en ondersteunt GERRIT één van de huidige OZIS-ringen voor medicatie in Friesland en Groningen. OZIS-aandacht vooral voor kwaliteit en 'verstandig' uitfaseren Voor OZIS Fryslân heeft GERRIT begin 2013 een validatieproject uitgevoerd, waarbij gekeken is naar de kwaliteit van informatie-uitwisseling. Hier en daar zijn nog verbeteringen doorgevoerd. Het betrof vooral het opschonen en aanvullen van 'testpatiënten' en instructies naar enkele zorgaanbieders ten aanzien van het gebruik en 'online' houden van hun systemen. De overige aandacht voor de OZISringen ging vooral uit naar het vraagstuk: hoe zorgen we dat de kwaliteit van gebruik goed blijft in de situatie dat veel zorgaanbieders ook bezig zijn met een overgang naar het LSP? Samen met de OZISbesturen in Friesland en Groningen zijn hiervoor ideeën ontwikkeld die in 2014 tot 'gecontroleerde' uitfasering moeten leiden. LSP algemeen 2013 was het eerste jaar waarin gewerkt werd op basis van het landelijke 3-jarig convenant tussen de VZVZ (Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie), koepels, leveranciers en verzekeraars. Belangrijkste aandachtspunt was het verhogen van aansluitingen op het LSP en het verkrijgen van 'opt-ins' (patiënttoestemming). Voor zorgaanbieders in Friesland en Groningen is vooral de functionaliteit en kwaliteit van werken belangrijk. Daarnaast is de samenhang met andere uitwisselingssystemen van belang, vooral voor ziekenhuizen en patiënten. De (landelijke) samenwerking van GERRIT met de VZVZ en andere regio's is dus vooral op die aandachtspunten gericht geweest. GERRIT heeft namens regio Friesland zitting genomen in de regioraad van de VZVZ en heeft meegedacht bij de ontwikkeling van het jaarlijkse 'werkplan' van de VZVZ en softwareleveranciers. Omdat we de LSP-ontwikkelingen op de voet volgen en er nauw bij betrokken zijn, vormt GERRIT een belangrijke kennispartner en initiator van (deel)projecten op het gebied van LSP. Uiteraard was ook in de eigen regio het verhogen van aansluitingen en opt-ins belangrijk, maar niet voordat voldoende Pagina 11 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
zekerheid over functionaliteit en werking was verkregen. Daarnaast Daarnaast vonden we eerlijke beeldvorming ("het is nog maar een eerste - maar wel zeer belangrijke - stap"), het bereiken van breed draagvlak en invloed voor de regio zelf enorm belangrijk. In 2013 heeft dit geleid tot de hiernavolgende regionale ontwikkelingen.
LSP in Friesland Voor het 'medicatiedossier' heeft GERRIT samen met Stichting OZIS Fryslân een invoeringsplan (inclusief uitfasering OZIS) geschreven. Na het verkrijgen van voldoende financiering voor het plan, is een projectapotheker aangetrokken en is in de zomer gestart met de uitvoering van het project. Eind 2013 was 100% animo bereikt onder de ziekenhuizen en apotheken. Voor een groot deel zijn de (her)aansluitingen uitgevoerd en werkzaamheden van start gegaan voor het bereiken van voldoende patiënttoestemming. nttoestemming. Daarnaast zijn ketentesten voorbereid, in afwachting van de oplevering van nog gewenste functionaliteit. In 2014 moet dit alles leiden tot werkende functionaliteit, ingebruikname van het LSP door apotheken, huisartsen en ziekenhuizen, en uitfasering uit van de OZIS--ring voor medicatie. Voor het 'waarneemdossier huisartsen' is meegedacht met het implementatieproject dat onder leiding van Doktersdiensten Friesland uitgevoerd moest gaan worden. Ook hiervoor is financiering verkregen, waarna in de zomer omer met uitvoering is gestart. Er is een afstemmingsoverleg tussen dit project en het medicatieproject gecreëerd. Voor beide projecten is financiering verkregen middels subsidie vanuit het innovatiefonds van De Friesland Zorgverzekeraar en vanuit de 'regiogelden' 'reg van de VZVZ. LSP in Groningen In Groningen is begin 2013 gestart met een gezamenlijke 'stuurgroep LSP', bestaande uit vertegenwoordiging van de Groninger huisartsenkring, de Groninger apothekenvereniging, de Doktersdienst Groningen (DDG), Zorgbelang Zorgbelang Groningen, ELANN en GERRIT. Eerste werkzaamheden betroffen verbreding van draagvlak voor het LSP en het volgen van de 'DDG-pilot' 'DDG pilot' (zie hieronder). Er zijn eind 2013 nog geen concrete plannen voor provinciebrede uitrol van het LSP gemaakt. Pagina 12 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
De DDG-pilot is een project dat door GERRIT in opdracht van de DDG is uitgevoerd. Doelstelling was het (her)aansluiten van een 20-tal huisartsen (waarbij alle HIS-sen zijn vertegenwoordigd) en het bereiken van patiënttoestemming bij deze huisartsen. Eind 2013 is bij de meeste van deze huisartsen ruim 40% 'opt-in' bereikt. Begin 2014 zullen praktijktesten worden uitgevoerd, om de werking van de LSP-keten tussen deze huisartsen en de DDG te testen.
3.3
XDS
IHE (Integrating the Healthcare Enterprise) - XDS (Cross-Enterprise Document Sharing) is een internationale standaard voor het uitwisselen van zorgdocumenten. De standaard wordt al toegepast bij uitwisseling van bijvoorbeeld cardiologie- en radiologiebeelden tussen ziekenhuizen, maar is (op termijn) veel breder inzetbaar. GERRIT werkt aan de realisatie en het beheer van één XDS-infrastructuur voor heel NoordNederland, waarover ziekenhuizen en op termijn ook andere zorginstellingen vele zorgdocumenten kunnen uitwisselen. De aandacht gaat daarbij niet alleen uit naar techniek, maar ook naar afstemming van inhoudelijk beleid en processen, waarbij de (privacy)rechten van de patiënt goed worden gewaarborgd. XDS Noord-Nederland Eén noordelijk XDS-netwerk levert grote voordelen voor de zorg rondom de patiënt. Tot nu toe werden patiëntgegevens, zoals röntgenbeelden en onderzoeksrapporten, veelal uitgewisseld op papier, op cd-rom of mondeling per telefoon. Straks kunnen specialisten deze gegevens over hun patiënten met één druk op de knop digitaal bij de andere ziekenhuizen ophalen. In 2012 heeft GERRIT vanuit het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), het Martini Ziekenhuis Groningen en het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) de opdracht gekregen om een plan te ontwikkelen voor de migratie van de bestaande verschillende 'categorale' XDS-netwerken in de regio naar één generiek XDS-netwerk voor heel Noord-Nederland:
Op basis van deze vraag heeft GERRIT het beheer van het bestaande UMCG-netwerk overgenomen en de Friese infrastructuur voor de uitwisseling van PET/CT-beelden in productie gebracht. Deze netwerken zijn in 2013 verder uitgebouwd, waarbij tegelijkertijd de plannen voor migratie naar één infrastructuur zijn ontwikkeld. Eind 2013 hebben de Noord-Nederlandse ziekenhuizen hun
Pagina 13 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
commitment gegeven op deze plannen en zijn de contracten getekend voor de verdere XDSdienstverlening vanuit GERRIT. Daarnaast zijn de eerste plannen voor de komende jaren gemaakt.
Eén van de eerste doelstellingen is het uitfaseren van de bestaande cd-stromen tussen alle ziekenhuizen: geen uitwisseling meer van beelden op cd’s of cd-roms, maar gebruik maken van het XDS-netwerk. GERRIT heeft voor de Friese regio, in het kader van "FIT" (Friesland Voorop IT), eind 2013 een inventarisatie uitgevoerd om vast te stellen hoe deze uitfasering voor de Friese ziekenhuizen moet plaatsvinden. In 2014 zal dit verder vervolg krijgen.
3.4
Elektronische overdracht
Er gaat vaak veel tijd of informatie verloren bij het overdragen van patiënten tussen ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen, thuiszorg, GGZ en revalidatiecentra. Ook huisartsen zijn vaak niet goed op de hoogte. Het ondersteunen van dit proces met goede oplossingen voor Elektronische Zorgoverdracht kan dus zowel kostenbesparend als kwaliteitverhogend voor de patiënt werken. GERRIT helpt bij de veilige opzet en realisatie van eenduidige en transparante elektronische overdracht tussen zorgpartijen, zodat iedere betrokkene in de regio op de hoogte is en zorgcontinuïteit is gewaarborgd. Elektronische overdracht in Friesland In Friesland is nog geen sprake van een eenduidige infrastructuur voor elektronische overdracht. Er wordt gedeeltelijk gewerkt met Point, met de berichtendienst van GERRIT, of nog (veel) op papier. Het idee om te komen tot een gezamenlijke Friese oplossing of samenhang in oplossingen, heeft nog niet tot verdere realisatie geleid. GERRIT heeft zich in 2013 vooral gericht op het betrokken houden van participanten bij de (mogelijke) ontwikkelingen op dit gebied. Elektronische overdracht in Groningen In Groningen en Noord-Drenthe is gewerkt aan het project 'ZorgNaZorg'. Ziekenhuizen krijgen hierbij de beschikking over een 'Zorgmonitor', waarbij ze op basis van beschikbare capaciteit patiënten kunnen overdragen. De bijbehorende gegevensoverdracht vindt plaats op basis van NICTIZstandaarden ("kernset e-Overdracht") en technisch via GERRIT@Mail. In 2013 is deze systematiek verder in de regio uitgerold, waarbij diverse instellingen op GERRIT@Mail zijn aangesloten.
Pagina 14 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
3.5
Casemanagement
Bij bepaalde zorgvormen is de inzet van casemanagers gewenst. Dit is bijvoorbeeld het geval bij dementie, waarbij vele (autonome) zorgprofessionals betrokken kunnen zijn en de patiënt niet meer zelf in staat is een goede afstemming te realiseren. Dan is er ook de behoefte aan een 'netwerk' waarin de casemanager de regie en afstemming kan verzorgen en de communicatie tussen de zorgprofessionals optimaal wordt ondersteund. GERRIT helpt bij de ontwikkeling van ICT-concepten voor (regionaal) casemanagement. In 2012 is het ICT-systeem voor TinZ netwerk dementie (Friesland) tot stand gebracht. GERRIT heeft daarin de projectleidersrol vervuld. In 2013 is dit netwerk uitgebouwd, waarbij de aandacht vooral is uitgegaan naar het realiseren van een hogere aansluitgraad en het verbeteren van gebruik. GERRIT heeft hierbij een algemeen ondersteunende en coördinerende rol gehad. Verder is samen met de manager van TinZ gekeken naar de mogelijkheden om de ICT-oplossing van TinZ in te zetten bij jeugdzorg, kwetsbare ouderen en mogelijk andere WMO-vraagstukken. Dit heeft nog niet tot concrete vervolgprojecten geleid. 3.6
E-diagnostiek
Een laboratoriumuitslag of diagnostische foto staat meestal niet op zich, maar vormt onderdeel van een integraal beeld dat verschillende zorgaanbieders vaak van een patiënt willen hebben. Onnodige dubbele onderzoeken moeten daarbij worden voorkomen en snelheid van diagnostiek is gewenst. GERRIT ondersteunt bij het elektronisch kunnen aanvragen en breder beschikbaar (kunnen) stellen van labresultaten en diagnostiek. In 2013 is de wens om te komen tot een regionale strategie omtrent e-diagnostiek steeds nadrukkelijker geworden. GERRIT heeft daarvoor de eerste globale verkenningen uitgevoerd. Er zijn meerdere (hoofd)strategieën mogelijk en er is sprake van vele stakeholders (aanvragers in eerste en tweede lijn, uitvoerders in diverse laboratoria en ziekenhuizen) met verschillende belangen en voorkeuren. Deze belangen en voorkeuren kunnen bovendien door (sterk) wijzigende (samenwerkings)verhoudingen nog significant veranderen. Dat maakt dat de keuze nog niet zo eenvoudig is. Het ligt in de bedoeling om in 2014 verdere onderzoeken uit te voeren, leidend tot concrete plannen. E-diagnostiek is één van de prioriteiten in het kader van "FIT". Het vraagstuk speelt echter ook in Groningen en Noord-Drenthe. 3.7
E-health
Zorg is niet meer de zaak van professionals alleen en aandacht verschuift van 'beter worden' naar 'gezond blijven'. Er is een enorme groei aan mogelijkheden voor e-consult, dossierinzage, videocontact, monitoring op afstand, zelfzorg, etc. etc. De belofte van dit alles is meer preventie, grotere zelfredzaamheid, zorg op maat en efficiency. De uitdaging is om deze aspecten daadwerkelijk te bereiken. De valkuil is immers wildgroei. GERRIT helpt bij de opzet van gezamenlijke regionale plannen voor e-health en ondersteunt individuele organisaties bij het bieden van (digitale) tools aan hun patiënten en cliënten. Dat e-health een belangrijke prioriteit is, is af te lezen aan de grote hoeveelheid zorginitiatieven en mogelijke ICT-oplossingen op dit gebied. De aandacht van GERRIT is in 2013 vooral gericht geweest op het gemeenschappelijke vraagstuk van authenticatie (zie ook 3.1), op het verkrijgen en verspreiden van kennis omtrent de mogelijkheden met hun voor- en nadelen, en het adviseren hieromtrent bij individuele vraagstukken van onze participanten. Pagina 15 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
Tot een meer gezamenlijk regionaal plan voor e-health is het nog niet gekomen. Voor Friesland geldt, dat het één van de FIT-prioriteiten is. Verdere planvorming en realisatie zal in 2014 plaatsvinden. 3.8
Gedragscode EGiZ
Belangrijke voorwaarde voor alle informatie-uitwisseling in de zorg, is het respecteren van patiëntrechten en het voldoen aan wet- en regelgeving hieromtrent. Hierover moet beleidsmatige, organisatorische en technische afstemming in de keten plaatsvinden, en voor alle soorten van oplossingen. GERRIT heeft de afgelopen jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de Gedragscode Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg (EGiZ). Deze gedragscode is in juni 2013 gepubliceerd en wordt door een groot deel van de landelijke zorgkoepels onderschreven. De code vormt nu een belangrijk uitgangspunt voor al onze projecten. Verdere implementatie ervan is daarnaast een belangrijk aandachtspunt in ons platformwerk. Met betrekking tot de XDS-infrastructuur voor Noord-Nederland heeft GERRIT eind 2013 de eerste concepten gemaakt voor een convenant en de inrichting van enkele beleidscommissies, om hiermee de gedragscode binnen XDS te implementeren.
Pagina 16 van 17 GERRIT jaarverslag 2013
4. Overige informatie 4.1 De participanten van GERRIT
Pagina 17 van 17 GERRIT jaarverslag 2013