Communicatie Educatie en Recreatie Jaarverslag 2012
2
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen Jaarverslag 2012
Inhoudsopgave
Samenvatting jaarverslag 2012 Inleiding 1. Doelgroep scholen 2. Doelgroep jeugd 3. Doelgroep bezoekers 4. Website 5. Doelgroep intermediairs 6. Deskundigheid gidsen 7. Organisatie Werkgroep Voorlichting en Educatie 8. Activiteitenbudget 2012
5 7 8 10 12 14 15 16 18 20
Roermond, april 2013 Tekst: Anite Nabuurs, IVN Limburg Fotografie: Stichting het Limburgs Landschap, Bob Luijks Natuurportret, IVN Limburg Teksten en foto’s mogen niet zonder toestemming worden overgenomen. www.np-‐demaasduinen.nl
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
3
4
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Samenvatting jaarverslag 2012
Officiële opening van het bezoekerscentrum in Well op 12 mei
In dit jaarverslag worden de activiteiten beschreven die in 2012 in het Nationaal Park De Maasduinen uitgevoerd werden door de Werkgroep Communicatie, Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen, met financiële ondersteuning van het ministerie van EL&I (Economische Zaken), de Provincie Limburg en het Overlegorgaan Nationaal Park De Maasduinen. Daarnaast werden diverse deelprojecten gerealiseerd binnen het grote project Natuurkwaliteitsimpuls NP De Maasduinen 2011-‐2013 (afgekort NKI). Dit project wordt gefinancierd met Europese POP Subsidie en extra provinciale subsidie.
Highlights 2012
Het was in veel opzichten een bijzonder jaar. Mede dankzij de NKI subsidie konden in 2012 veel nieuwe projecten worden opgepakt. De projecten die met NKI subsidie werden gefinancierd zijn hieronder herkenbaar aan de toevoeging NKI: • Natuurlijk was de belangrijkste activiteit van het jaar de opening van Bezoekerscentrum De Maasduinen in Well op 12 mei. Tijdens de feestweek die volgde op de officiële opening kwamen veel bezoekers uit de omgeving het prachtige bezoekerscentrum in de sluisbak bewonderen en speelden op steenworpafstand vele kinderen in het uitdagende speelbos. (NKI subsidie); • Op 13 oktober was de eerste bijeenkomst van de particuliere grondeigenaren; • Samen met de gastheren van het park werd een placemat ontwikkeld. (NKI subsidie); • De driejarige ontwikkeling van nieuwe schoolprojecten ging het tweede jaar in. De thema’s zijn inhoudelijk uitgewerkt en een vormgever ging aan de slag met het ontwerp. Het project wordt parkoverstijgend voor de drie Limburgse nationale parken tegelijk ontwikkeld. (NKI subsidie); • Het bestaande pakket recreatiefolders (wandelen, fietsen en ruiterroutes) werd Het avontuurlijke speelbos werd op in de nieuwe landelijke huisstijl van de nationale parken vormgegeven en 17 mei geopend. gedrukt. De folders zijn beschikbaar in het Nederlands en Duits. (NKI subsidie); • Het pomphuis bij het bezoekerscentrum werd ingericht met educatieve-‐ en knutselmaterialen voor jeugdactiviteiten. (NKI subsidie); • Voor gezinnen die het Bergerbos bezoeken werd een wandel-‐APP ontwikkeld. (NKI subsidie); • De organiserende partijen van de internationale boomfeestdag startten de ontwikkeling van een nieuw lesboek met bijbehorende website; • Een groep van 68 gastheren en gidsen ging op 24 januari op uitnodiging van Ria Oomen, voorzitter van Nationaal Park De Maasduinen, een dag naar het Europarlement in Brussel. Er werden veel onderlinge contacten gelegd. Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
5
•
•
•
Op de Floriade kregen de drie Limburgse nationale parken aandacht via een meertalige folder en twee weken workshops natuurbeleving in de inzending van IVN; De website werd een half jaar uitgebreid met een ‘Floriadepagina’ om reclame te maken voor nationaal park-‐activiteiten op de Floriade en om publiek naar de parken te lokken. De website werd uitgebreid met een link naar de nieuwe facebookpagina.
Samenvatting continuering bestaand aanbod in 2012
De nieuwe folder die ontwikkeld werd voor de Floriade is ook beschikbaar in een Duits/Engelse versie
Boomfeestdag 2012 in Nieuw Bergen Kleurrijke en veelzijdige informatievoorziening in het bezoekerscentrum
Naast de innovatieve activiteiten die hiervoor beschreven zijn, kon het bestaande aanbod van activiteiten in 2012 gecontinueerd worden. • Er werden in 2011/2012 63 schoolprojecten gerealiseerd voor 11 basisscholen uit de regio. Er werden 1458 kinderen bereikt. • Op 28 maart 2012 werd de 13e internationale boomfeestdag gehouden. Ditmaal werden 1000 bomen geplant in Nieuw Bergen aan de Siebengewaldseweg. • Voor de buitenschoolse jeugd zijn 20 activiteiten in het jaaraanbod georganiseerd -‐een verdubbeling van 2011-‐ waaronder avontuurlijke gezinsexcursies, natuurknutselen en drie natuurtheatervoorstellingen. Er zijn gezinsroutes beschikbaar vanaf drie locaties. • De gidsen begeleidden 2435 deelnemers in 115 excursies. Het aantal excursies was 20 hoger dan in 2011. Dit waren vooral maatwerkexcursies rondom het nieuwe bezoekerscentrum in Well. • Het excursieaanbod werd via een jaarlijkse folder en via website, persberichten, posters en mededelingen in diverse regionale bladen en radio bekend gemaakt in het hele gebied. • De kennis van de groep gidsen, 69 vrijwilligers verdeeld over diverse specialismen, werd via 11 bijeenkomsten op peil gehouden en verbreed. • Er waren vier overlegbijeenkomsten met de gastheren van het park. • De website van het park wordt ongeveer eenmaal per week geactualiseerd en kon rekenen op gemiddeld 172 bezoekers per dag.
Vooruitblik 2013
In 2013 worden alle projecten binnen Kwaliteitsimpuls 2011-‐2013 afgerond en afgerekend. Ook moet duidelijk worden hoe de financiële toekomst van NP De Maasduinen er met ingang van 2014 uit komt te zien en in welke organisatievorm. Dit vraagt ook om de ontwikkeling van een nieuwe meerjarig bestedingenplan.
6
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Inleiding
De Werkgroep Communicatie, Educatie en Recreatie organiseert een pakket aan activiteiten in Nationaal Park De Maasduinen vanuit de volgende doelstellingen: Een impuls geven aan de natuur-‐ en milieueducatie in de omgeving, o.a. via het ontwikkelen en aanbieden van schoolprojecten; Bij een breed publiek bereiken dat er steun komt en blijft voor het nationale parkenbeleid. Denk hierbij aan de maatschappelijke wil tot natuurbehoud en natuurontwikkeling. Educatie, recreatie en voorlichting vanuit het nationaal park leveren hieraan een wezenlijke bijdrage. Via de activiteiten die aangeboden worden wil het park bij de bezoeker de boodschap achterlaten dat het Nationaal Park De Maasduinen een bijzonder park is: • met een diversiteit aan landschappen en biotopen; • waardevolle en beschermde flora en fauna; • rust en ruimte; • met de langste rivierduinengordel van Nederland. Deze doelstellingen en de doelstellingen uit het Beheers-‐ en Inrichtingsplan De Maasduinen (1999) werden opgenomen in het Kaderplan Educatie en Voorlichting Nationaal Park De Maasduinen 2005-‐2010. In 2008 werd daar “Op weg naar de Sluis, Promotieplan 2009-‐2013” aan toegevoegd. Een korte beschrijving van dit plan is opgenomen in hoofdstuk 7. De plannen zijn uitgewerkt in een jaarlijks activiteitenplan. Voor 2012 werden diverse extra projecten uitgevoerd vanuit de Natuurkwaliteitsimpuls NP De Maasuinen.2011-‐2013. Het activiteitenplan 2012 was opgedeeld naar diverse doelgroepen die in de volgende hoofdstukken nader worden toegelicht: 1. Scholen 2. Jeugd (buitenschools) 3. Bezoekers 4. Website 5. Intermediairs 6. Deskundigheid gidsen 7. Organisatie Werkgroep Voorlichting en Educatie In hoofdstuk 8 worden de uitgegeven activiteitengelden toegelicht.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
7
1. Doelgroep scholen
Kinderen in actie tijdens het veldwerkproject onder begeleiding van een schoolgids Er zijn lessen beschikbaar voor alle groepen van het basisonderwijs. Ook zijn er veldwerklessen voor groep 8. Het nationaal park coördineert samen met Duitse partners de opzet en uitvoering van een internationale boomfeestdag in de regio. 8
Schoolprojecten in schooljaar 2011/2012 De 11 scholen die in 2011/2012 totaal 63 schoolprojecten volgden in Nationaal Park De Maasduinen, komen uit de gemeenten Gennep en Bergen en de dorpen Arcen, Lomm en Velden. Er werden 1458 kinderen bereikt. Ter begeleiding werden 278 gidsen ingezet. Tabel 1: Uitgevoerde educatieve projecten in scholen per schooljaar schooljaar schooljaar Schooljaar 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Aantal scholen 14 13 11 Aantal projecten 85 73 63 Uit de cijfers blijkt een dalende lijn. Die is vooral zichtbaar in de veldwerkprojecten (de school komt dan een hele dag naar een vaste plaats in het nationaal park). Omdat er in de nieuwe projecten meer mogelijkheden zijn voor de scholen om een halve dag te reserveren, hopen we dat de dalende lijn in 2014 wordt omgezet in een stijgende lijn.
Herziening schoolprojecten
Het driejarige herzieningstraject van de schoolprojecten is in 2011 gestart met een evaluatie onder de gidsen. Via een onderzoek onder schooldirecties en leerkrachten werd vervolgens gevraagd wat de wensen waren voor een herziening. Op basis van alle resultaten is een frame opgezet waarmee de nieuwe projecten in 2012 inhoudelijk werden ontwikkeld. Ook is een start gemaakt met de vormgeving. In 2013 wordt het ontwikkeltraject afgerond en getest, worden de gidsen geschoold en de scholen geïnformeerd. De nieuwe projecten starten in schooljaar 2013/2014.
Internationale Boomfeestdag
Op 28 maart 2012 vond de 13e Internationale Boomfeestdag plaats in Nieuw Bergen aan de Siebengewaldseweg. Leerlingen van de Gustav-‐Adolf-‐Schule uit Goch (D) en de Catharinaschool uit Wellerlooi hebben samen 1000 bomen geplant. Deze dag wordt jaarlijks georganiseerd door het nationaal park samen met het Duitse Regionalforstambt Niederrhein en de Kreis Kleve en vindt afwisselend in Nederland en Duitsland plaats. Voorafgaand aan een boomfeestdag wordt een tweetalig lesboek in de klas behandeld. Dit lesboek is ontwikkeld door het nationaal park en bevat informatie en vragen over het landschap, de flora en fauna in Nationaal Park De Maasduinen. Het lesboek werd in 2012 herzien en in 2013 komt er ook een website in twee talen bij.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Reindersmeer in winterse sferen
De Internationale Boomfeestdag is mede mogelijk door een financiële ondersteuning van de Euregio Rhein-‐Waal. De Euregio organiseerde in 2012 een fotowedstrijd voor gesubsidieerde projecten. Onze ingestuurde foto van de boomfeestdag won de eerste prijs.
Plannen voor 2013
De driejarige herziening van de schoolprojecten wordt afgerond en de nieuwe projecten kunnen vanaf schooljaar 2013/2014 gereserveerd worden. Verder wordt de website opgeleverd die het tweetalige boomboek van de internationale boomfeestdag ondersteunt.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
9
2. Doelgroep jeugd
De wandel-‐App geeft een route in het Bergerbos aan op een smartphone, De route bevat wetenswaardigheden over het natuurgebied met leuke opdrachten voor kinderen tussen zes en twaalf jaar.
Nieuwe wandel-‐App Bergerbos Met een digitale wandelroute ontdekken jong en oud het Bergerbos op een spannende manier. Interessante weetjes in woord, beeld en geluid worden gecombineerd met opdrachten voor het hele gezin. Hebt u wel eens de mysterieuze roep van de Nachtzwaluw gehoord? Met deze wandeling kan dat! De route van circa vijf kilometer start vanaf de parkeerplaats en is indien gewenst in te korten tot vier kilometer. In circa twee uur wordt er een mooie wandeling gemaakt door het Bergerbos: over duinen en langs vennen, heide en bossen. Op verschillende punten volgen interessante weetjes over de locatie. Daarnaast geeft de wandeling bij elk punt een opdrachtidee voor kinderen tussen de zes en twaalf jaar om op avontuur te gaan in de natuur. De App geeft de juiste route aan en waarschuwt wanneer er iets te zien, te horen of te beleven valt. Via de iTunes Store (Apple) en de Google Play Store (Android) kan de Padvinder App gedownload worden. De wandelroute in Nationaal Park De Maasduinen is daarbij gratis te verkrijgen in de padenwinkel.
Het Boeiendste Bos / Im Wilden Wald Het Boeiendste Bos is een gezinsroute op papier met leuke activiteiten langs een wandelroute vanaf Ontvangstlocatie Jachthut Op den Hamer, waarbij gebruik gemaakt wordt van materialen die de kinderen onderweg tegenkomen. De route werd ontwikkeld in het Nederlands en in het Duits.
Eddy Eend Het educatieve rugzakje Eddy Eend (7 speelse opdrachten voor kinderen van 6-‐9 jaar) werd uitgeleend aan gezinnen die een wandeling maakten rondom het Eendenmeer in Bergen. De uitleen werd gecoördineerd door een Maasduinengids Eddy Eend wordt uitgeleend vanaf de vanaf het vogelasiel in Bergen en vanaf de kiosk bij het Eendenmeer. De route is in kiosk bij het Eendenmeer, naast de het Nederlands en Duits beschikbaar. natuurlijke speeltuin. Lammetjesroute Bij de Bergense schaapskooi is de Lammetjesroute beschikbaar, een korte wandeling voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Langs de route staan borden met meerkeuze vragen over heidebeheer, lammetjes en schapen. Kinderen die het ingevulde formulier inleveren bij de De Wellsche Hut ontvangen een leuke herinnering. 10
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Jaaraanbod excursies voor kinderen In het jaaraanbod van excursies 2012 waren 20 (in 2011 11) excursies en activiteiten opgenomen voor kinderen of gezinnen: Op avontuur in de natuur (seizoensexcursies), knutselactiviteiten als pindaslingers maken, gezinstochten met waterbeestjes vangen, bodembeestjes vangen of braakballen pluizen. In totaal namen er 301 kinderen aan deel (147 in 2011). Om kinderactiviteiten vanuit het Pomphuis mogelijk te maken werden educatieve en knutselmaterialen aangeschaft.
Jeugdnatuurtheater
Knutselactiviteit in het nieuwe pomphuis: Maaskeien versieren voor Moederdag Elke zomer zijn er natuurtheater-‐ voorstellingen op diverse locaties in het nationaal park
Er zijn drie voorstellingen geweest in de zomervakantie, gericht op kinderen tot 8 jaar. De voorstellingen werden bijgewoond door ongeveer 270 kinderen en volwassenen. Om het nationaal park te promoten aan de noordkant van het park, werd één van de voorstellingen uitgevoerd bij IVN Maas en Niers in Gennep. Bij de voorstellingen worden ontdekkaarten en de folders met het excursieaanbod aan het publiek uitgereikt.
Plannen 2013 De nieuwe wandel-‐app voor het Bergerbos wordt vertaald in het Duits en er komt een officiële aftrap van de app in combinatie met de nieuwe vogelkijkwand die Staatsbosbeheer in het Bergerbos realiseert.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
11
3. Doelgroep bezoekers
Aandacht voor de belevingsexcursies in de nationale parken op de Floriade Op aanvraag worden ook maatwerkexcursies georganiseerd, bijvoorbeeld voor familie-‐ of vriendengroepen of personeelsuitstapjes.
Opening bezoekerscentrum en feestweek Hoogepunt van het jaar was natuurlijk de opening van Bezoekerscentrum De Maasduinen in Well. De combinatie van de oude sluisbak met het nieuwe gebouw oogstte veel waardering. Tijdens de feestweek die van 12 t/m 19 mei, aansluitend aan de officiële opening werd georganiseerd kwamen veel mensen uit de omgeving kijken. De activiteiten waren divers van aard: natuurexcursies en zintuigenexcursies, maar ook knutselen voor kinderen, natuurtheater, muziek-‐ en dansgezelschappen uit de regio die optraden in het amfitheater, een camera waarop bezoekers hun indruk van het nieuwe centrum konden vertellen, een wandelestafette door de Maasduinen en de opening van het speelbos.
Floriade
De IVN inzending op de Floriade maakte het mogelijk om de drie Limburgse nationale parken te promoten. Van 20 mei tot en met 3 juni is op de IVN inzending op de Floriade speciaal aandacht besteed aan de drie Limburgse nationale parken via 2 dagelijkse workshops Natuurbeleving nationale parken . Er zijn twee folders gemaakt over de Limburgse nationale parken (een versie in NL en een versie in EN/DU). De folder zijn tijdens de workshops uitgereikt en stonden gedurende de resttijd van de Floriade in het folderrek van de inzending. Op de NP websites hebben we reclame gemaakt voor de Floriade, waarbij we bezoekers uitnodigden hun bezoek aan de Floriade te combineren met een bezoek aan de drie nationale parken en/of de gastheren van de parken.
Dag van nationaal park
115 begeleide excursies in 2012 12
Landelijk was afgesproken om de Nederlandse nationale parken te promoten tijdens het pinksterweekend. Een landelijke TV spot van 30 seconden werd diverse malen uitgezonden in reclameblokken van L1. In Nationaal Park De Maasduinen werd de dag verder niet groot opgezet omdat de feestweek rondom de opening van het bezoekerscentrum net achter de rug was.
Excursies in 2012 Er werden in 2012 115 excursies begeleid ( 95 in 2011) met totaal 2435 deelnemers (1745 in 2011) waarvan 499 kinderen. In dit aantal is de feestweek na de opening van het bezoekerscentrum niet meegerekend. Van de 115 excursies waren er 62 opgenomen in het jaarkalender-‐aanbod en de overige 53 waren op aanvraag (in 2011 waren er 39 maatwerk-‐excursies).
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Het totale aantal excursies was hoger dan de jaren ervoor en dit komt door de komst van het nieuwe bezoekerscentrum, waar de vraag naar maatwerkexcursies na de opening duidelijk groeide. Met de nieuwe gidsen die in 2011 opgeleid werden, was de organisatie van de grotere vraag geen probleem. De meeste natuurexcursies worden begeleid door één of twee gidsen, maar volle maanwandelingen, verwonderwandelingen en zeker Special Doetochten vragen om uitgebreidere begeleiding.
Verwonderwandelingen
Tijdens deze excursies ligt de nadruk niet op het geven van informatie over het park, maar op zintuiglijke beleving van de natuur. Omdat het aantal deelnemers aan verwonderwandelingen in het excursieaanbod in de afgelopen jaren te laag was, zijn er in 2012 geen verwonderwandelingen opgenomen in het jaarkalenderaanbod. Er zijn ook geen maatwerk-‐aanvragen binnengekomen. De verwonderwandelingen komen te vervallen en we gaan kijken of we goede voorbeelden van belevings-‐ wandelingen kunnen vinden waar wel belangstelling voor is.
Special Doetochten Het nationaal park heeft op drie plaatsen in het park een rolstoelroute. Er zijn speciaal opgeleide gidsen die een maatwerkexcursies voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking kunnen verzorgen. In 2012 werd 1 excursie aangevraagd voor 9 deelnemers.
Activiteitencentrum De Zevenboom Het nationaal park maakt gebruik van de mooie groepsruimte die door Staatsbos-‐ beheer ter beschikking wordt gesteld. In 2011 werd de ruimte 48 maal gereserveerd voor vergaderingen, bijscholingen, excursies, jeugd-‐ en schoolactiviteiten.
Viermaal per jaar een pagina in Topic Maasduinen
Promotie van het park en aangeboden activiteiten
De promotie van de georganiseerde activiteiten van het park in 2011 gebeurde via: • een excursiefolder, via de website, via posters verspreid over het park, via persberichten en via kalenderlijsten in diverse regionale huis-‐aan-‐huisbladen. • Er waren diverse radio en TV-‐interviews op regionale radio en TV zenders over aangeboden excursies en over het nieuwe bezoekerscentrum. • Nationaal Park De Maasduinen mag 4x per jaar een hele pagina vullen over het nationaal park in het nieuwe regiomagazine Topic Maasduinen, gericht op Bergen en omgeving. • In samenwerking met Ediat verscheen een gratis huis-‐aan-‐huis-‐krant over de Maasduinen, waarin het nieuwe bezoekerscentrum centraal stond. • In het vergaderlocaties-‐blad Meetings Events & feestelijk Zakendoen werd een redactioneel artikel en advertentie geplaatst over de drie Limburgse nationale parken. • In het Limburgs Doeboek voor de Jeugd (2012) is een uitgebreid overzicht opgenomen van allerlei groen(knutsel)activiteiten die je met kinderen kunt doen. Wij mochten een pagina vullen over Nationaal Park De Maasduinen; • •
In NP magazine, het landelijke magazine van de nationale parken stonden in 2012 diverse maal artikelen over NP De Maasduinen; Platteland in uitvoering in 2012: een groot artikel over de Dag van nationale parken in Limburg;
Plannen voor 2013 De algemene brochure van het nationale park wordt herzien. De ‘Dag van het nationaal park’ krijgt een grotere opzet waarbij de gastheren nauw betrokken worden. Er komt een Maasduinenweek met allerlei activiteiten in de zomer en de wandelestafette wordt herhaald.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
13
4. Website
De vaste pagina’s van de website zijn beschikbaar in het Nederlands, Engels en Duits. Nationaal Park De Maasduinen heeft een eigen website via www.np-‐demaasduinen.nl. Op deze website staan vaste pagina’s met informatie over bijvoorbeeld natuur, flora en fauna, geschiedenis en het projectenaanbod voor de scholen. Daarnaast wordt actuele informatie gegeven over het excursieaanbod en worden persberichten geplaatst. De informatie op de website wordt circa eenmaal per week geactualiseerd en ook worden vragen van bezoekers beantwoord. 14
Doorontwikkeling website De website werd gedurende een half jaar uitgebreid met een ‘Floriadepagina’ om reclame te maken voor nationaal park-‐activiteiten op de Floriade en om publiek naar de parken te lokken.
www.facebook.com/NationaalParkDeMaasduinen
Er werd een rustige start gemaakt met een facebookpagina, waarop actuele foto’s en berichten geplaatst kunnen worden. Bezoekers kunnen ook meteen reageren op berichten. De facebookpagina kreeg een link op de website van het park via een facebook-‐ikoontje.
Bezoekers website
Het aantal unieke bezoekers was in 2012 45.169. Elke bezoeker bezocht de website gemiddeld 1,39 maal. Dat maakt totaal 62.784 visits (46.796 in 2011, 30.997 in 2010). Over het gehele jaar genomen zijn er 172 visits per dag (128 in 2011, 85 in 2010). De best bezochte maanden waren mei (opening bezoekerscentrum), juli en augustus. Het aantal bezoekers per taal: Nederlands 75%, Engels 7% en Duits 16%.
Plannen 2013 De filmpjes die in ontwikkeling zijn worden afgemaakt en op de website gezet. In de rubriek ‘organisatie’ op de website komt informatie voor en over de particuliere grondeigenaren. Via landelijke financiering door SNP, komt er op alle websites van de nationale parken in Nederland een interactieve kaart. Voor Nationaal Park De Maasduinen wordt dat een kaart van het maasduinengebied met alle interessante items en de locaties van de gastheren. Bezoekers kunnen aanklikken waarover ze meer informatie willen. Denk hierbij aan korte teksten, foto’s en links naar websites. Ook wordt gestart met een twitteraccount.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
5. Doelgroep intermediairs
De particuliere grondeigenaren maken een wandeling op de Hamert tijdens de eerste bijeenkomst op 13 oktober
Particuliere grondeigenaren Op 13 oktober kwamen de particuliere grondeigenaren van percelen in NP De Maasduinen voor het eerst bij elkaar voor kennismaking en uitwisseling. Initiatiefnemers waren Hans Peter Jung, vertegenwoordiger in het Overlegorgaan en Gerrie Roersch, vertegenwoordiger in het beheerdersoverleg. Het is de bedoeling om de contacten verder uit te breiden met andere eigenaren. Op de website komt informatie voor de groep.
Placemat met gastheren In 2010 en 2011 werden circa 35 recreatieondernemers opgeleid tot gastheer voor NP De Maasduinen. Om de contacten te onderhouden en verder te intensiveren is er een gezamenlijke placemat ontwikkeld. De placemat is door de gastheren en hun gasten goed ontvangen.
4 ontmoetingen met de gastheren Het nationaal park nodigde de gastheren in 2012 4x uit voor een ontmoeting: Op 24 januari gingen 14 gastheren samen met de gidsen mee op excursie naar het Placemat in Nederlands/Duits met Europarlement in Brussel, op uitnodiging van Ria Oomen, de voorzitter van recreatiemogelijkheden in het Nationaal Park De Maasduinen. 0p 28 februari was er een terugkomdag (18 Maasduinengebied onder verwijzing gastheren) met als belangrijkste onderwerpen de ontwikkeling van de placemat en naar de gastheren. Op de achterzijde de mogelijkheden op de Floriade. Op 14 mei werd de placemat uitgedeeld tijdens een een kleurplaat. kennismakingsbezoek aan het nieuwe bezoekerscentrum. Op 27 november werden tijdens de terugkomdag plannen gemaakt voor een samenwerking tijdens de Dag van het Nationaal Park in 2013. Hierbij waren 14 gastheren aanwezig. Infobulletin Tot 2012 brachten de drie Limburgse nationale parken tweemaal per jaar een gezamenlijk informatiebulletin voor betrokken organisaties en netwerken van het nationaal park en de gidsen. In 2012 is het infobulletin niet verschenen. We zoeken naar een digitale vervanging die ook geschikt is voor de gastheren en de particuliere grondeigenaren, maar door het drukke jaar werd dit in 2012 nog niet opgepakt.
Plannen voor 2013
De dag van het Nationaal Park op 26 mei wordt een evenement waar de gastheren ook bij betrokken worden. In het najaar is de derde cursus gastheerschap gepland. Verder is het de bedoeling om in 2013 een digitale nieuwsbrief voor NP De Maas-‐ duinen te ontwikkelen. Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
15
6. Deskundigheid gidsen
De gidsen werden als eerste groep ontvangen in het nieuwe bezoekers-‐ centrum op 11 mei De gidsen tijdens de jaaropening 2012, in de nieuwe nationaal park-‐ kleding 16
Cijfers gidsengroep In totaal waren er in 2012 79 die als vrijwilliger gidsen in het nationaal park. De gidsen hebben zich op diverse terreinen gespecialiseerd. Zo zijn er 53 natuurexcursiegidsen, 38 schoolgidsen, 17 jeugdgidsen, 5 verwonderwandeling-‐ gidsen (gericht op de zintuigen), en 6 Special gidsen (voor begeleiding van mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking).
Deskundigheidsbevordering
Het nationaal park is blij met de grote groep enthousiaste vrijwilligers en steekt veel energie in een uniforme uitstraling van alle Maasduinengidsen en een afgewogen traject van deskundigheidsbevordering (doelstelling uit Beheers-‐ en inrichtingsplan De Maasduinen, 1999). Er worden door het jaar heen diverse bijeenkomsten georganiseerd om de gidsen te scholen op nieuwe terreinen, bij te scholen op nieuwe ontwikkelingen en om het aanbod te evalueren in een jaarvergadering. Een nieuw jaar start traditioneel met een feestelijke jaaropening voor alle gidsen. In 2012 zijn er 11 scholingen en bijeenkomsten voor gidsen georganiseerd.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
x
x
x
x
2
x
x
x
x
x
11 febr 47
3
x
x
x
x
x
2 febr 33 en 1 mrt
4
x
x
x
x
x
11 mei
52
5
x
2 juli
7
6
x
15 sept 6
7
x
20 sept 20
8
x
x
22 sept 12
9
x
x
x
x
x
22 en 31 29 okt, 10 nov
10
x
8 nov
15
11
x
15 nov
7
Onderwerp Excursie naar Europarlement in Brussel op uitnodiging van NP voorzitter Ria Oomen Jaaropening voor alle gidsen o.a. over toezicht-‐ houders Flora en fauna in NP De Maasduinen, verzorgd door Ingrid van Westerlaak van Staatsbosbeheer rondleiding in het nieuwe bezoekerscentrum Jaarvergadering contact-‐ personen schoolgidsen Jaarvergadering special-‐ gidsen (parkoverstijgend) Jaarvergadering school-‐ gidsen verwonderwandeling voor De nieuwe gidsen Geologie, cultuurhistorie, 2x theorie en 1 maal fiets-‐ excursie, verzorgd door Benoit Locht Jaarvergadering natuur-‐ excursieleiders Jaarvergadering jeugd-‐ gidsen
Aantal deelnemers
x
Verwonder-‐ wandelingteam (5)
Specialgidsen (6)
1
Datum 24 jan 38
Natuurexcursie -‐ gidsen (53) Schoolgidsen (38)
jeugdgidsen (17)
Een bijzondere bijeenkomst was de rondleiding in het nieuwe bezoekerscentrum die afgesloten werd met een sfeervolle borrel, aan de vooravond van de officiële openingsdag. Totaal 79 gidsen
De gidsen die de excursies in Nationaal Park De Maasduinen begeleiden, zijn enthousiaste vrijwilligers die zich regelmatig laten bijscholen. Tabel 2: Scholingen en bijeenkomsten voor gidsen in 2012
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
17
7. Organisatie Werkgroep Communicatie, Educatie en Recreatie Detail inrichting bezoekerscentrum: tafelblad met wetenswaardigheden over NP De Maasduinen in Nederlands en Duits 18
Werkgroep Communicatie, Educatie en Recreatie De werkgroep bestond in 2012 uit 8 personen. Vertegenwoordigd waren gemeente Bergen, gemeente Gennep, Staatsbosbeheer, IVN afdeling Maas en Niers, Stichting het Limburgs Landschap, het Overlegorgaan Nationaal Park De Maasduinen (via ambtelijk secretaris van Provincie Limburg) en IVN Limburg. De werkgroep wordt voorgezeten door IVN Limburg en deze organisatie levert ook de secretaris van de werkgroep die tevens coördinator Communicatie Educatie en Recreatie is van Nationaal Park De Maasduinen. De werkgroep had in 2012 vier reguliere vergaderingen waarin de zaken van het activiteitenplan 2012 werd besproken. Ook kwamen relevante landelijke en regionale ontwikkelingen aan bod. De werkgroep zorgt jaarlijks voor het aanleveren van gegevens voor een jaarverslag over het voorafgaande jaar en bespreekt items voor het activiteitenplan voor het komende jaar. In een extra vergadering is gebrainstormd over het park in 2020, met het oog op nieuwe planvorming in 2013.
“Op weg naar de Sluis”, Promotieplan 2009-‐2013 Het promotieplan is inmiddels qua financiële uitwerking opgenomen in de Natuurkwaliteitsimpuls NP De Maasduinen 2011-‐2013 in het onderdeel 1-‐e. In de kwaliteitsimpuls zijn vele projecten opgenomen die het nationaal park een extra impuls moeten geven rondom de opening van het nieuwe bezoekerscentrum. Voor communicatie, educatie en recreatie gaat het om 11 deelprojecten die in een periode van drie jaar gerealiseerd worden.
Ondersteuning door IVN
Bij het opstellen, voorbereiden, uitvoeren en evalueren van het Uitvoerings-‐ programma 2012 werd de Werkgroep ondersteund door de coördinator Communicatie Educatie en Recreatie, gefinancierd door het Ministerie van EL&I (in 2012 Ministerie van Economische Zaken), in dienst van IVN. Deze coördinator voert ook het secretariaat van de werkgroep. De coördinatoren van alle 20 Nationale Parken in Nederland komen tweemaal per jaar bij elkaar om ervaringen uit te wisselen, te werken aan kwaliteitsverbetering en een gezamenlijk basispakket, en om nieuwe ontwikkelingen te bespreken. Bij IVN Limburg is ook een educatief medewerker actief die ondersteunt bij de organisatie van de schoolprojecten en scholingen van de vrijwilligers.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Nationaal Park in nevelen gehuld
Bij het uitvoeren van de projecten wordt de werkgroep verder nog uitgebreid ondersteund door een medewerker Communicatie en Educatie, gefinancierd door het Overlegorgaan Nationaal Park De Maasduinen en in dienst van Stichting het Limburgs Landschap. Bij IVN Limburg is een educatief medewerker actief die ondersteunt bij de organisatie van de schoolprojecten en scholingen van de vrijwilligers.
Monitoring Om grip te houden op de activiteiten en om kwaliteit te waarborgen, worden de activiteiten die in het park georganiseerd worden getalsmatig bijgehouden en regelmatig geëvalueerd. Ook kunnen buitenstaanders onderzoeken verrichten waarmee we aan de slag gaan. De resultaten zijn elders terug te vinden in dit jaarverslag: • De bezoekersaantallen van de website, de uitgevoerde excursies en schoolprojecten, de inzet van gidsen hierbij en de deelname van gidsen aan bijscholingsbijeenkomsten worden bijgehouden; • Door het organiseren van jaarvergaderingen per gidsenspecialiteit wordt de kwaliteit van het aanbod gevolgd en worden knelpunten opgelost; • De route Boeiendste Bos wordt via een doorlopende vragenlijst onder gebruikers geëvalueerd.
Plannen 2013
In 2013 wordt duidelijk hoe de financiële toekomst van NP De Maasduinen er met ingang van 2014 uit komt te zien en in welke organisatievorm. Dit vraagt ook om de ontwikkeling van een nieuwe meerjarig bestedingenplan. Duidelijk is dat de beschikbare uren vanuit het Ministerie voor IVN minder worden. De ontwikkelingen kunnen ook consequenties hebben voor de uren voor de educatief medewerkster in dienst van Stichting ’t Limburgs Landschap.
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
19
8. Activiteitenbudget 2012
Give-‐away voor de bezoekers tijdens de opening van het bezoekers-‐ centrum: een boeket bloemen in de vorm van een zaadmatje met op de achterzijde info over het nieuwe bezoekerscentrum Toelichting bij figuur 1: Het jaarlijkse activiteitenplan kent vanuit het meerjarenplan vaste doelgroepen waarvoor activiteiten worden opgezet. Het deel innovatie werd o.a. gevuld met de Floriade en de openingsdag van het speelbos. Verder werd een extra bedrag toegekend voor de feestweek tijdens de opening van het bezoekers-‐ centrum. De kostenpost voor de intermediairs was dit jaar klein omdat voor deze doelgroep additioneel budget vanuit NKI beschikbaar was.
Het toegekende activiteitenbudget 2012 was € 38.000, waarvan € 36.164 werd uitgegeven (het infobulletin verviel en er waren geen voorbereidingskosten voor de cursus gastheerschap 2013 die werd verzet naar najaar 2013). Naast het reguliere activiteitenbudget waren aparte bedragen toegekend voor het reguliere onderhoud van de website en voor diverse projecten vanuit de kwaliteitsimpuls 2011-‐2013. Deze bedragen zijn in de verdeling hieronder niet opgenomen.
Toelichting bij figuur 2: In 2012 betrof een derde van het budget personele uren o.a. gericht op extra communicatie en activiteiten rondom de opening van het bezoekerscentrum. Ruim een kwart ging naar promotiemiddelen waaronder de Floriadefolder, de excursiefolder en een extra oplage van de wandelfolders. Een vijfde van de uitgaven ging als onkostenvergoeding naar de gidsen. Zij krijgen per gehouden excursie een vast bedrag als tegemoetkoming in gemaakte kosten zoals reiskosten en telefoonkosten. 20
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
Jaarverslag Werkgroep Communicatie Educatie en Recreatie Nationaal Park De Maasduinen 2012
21