GEMEENTE WIELSBEKE WOONPLAN 2010 – 2013
INHOUD Deel 1: Doel en werkwijze 1. Waarom een woonplan 2. Looptijd en opvolging 3. Samenhang met andere beleidsdomeinen 4. Inhoud van het woonplan Deel 2: Wonen in Wielsbeke: omgevingsanalyse 1. Ruimtelijke situering 2. Demografische gegevens 3. Analyse van de woonproblematiek 3.1. Analyse van het woningbestand 3.2. Analyse van het aanbod 3.3. Analyse van de woningbehoefte 4. Socio‐economische gegevens Deel 3: Actoren van het woonbeleid in Wielsbeke Deel 4: Woonbeleid in Wielsbeke – stand van zaken 1. Informatiebeleid 2. Kwaliteitsbeleid 3. Grond‐ en pandenbeleid 4. Ondersteuningsbeleid 5. Lokaal woonoverleg Deel 5: Kredieten voor huisvesting Deel 6: Sterkte‐zwakte analyse Deel 7: Beleidsopties Wonen 2010 – 2013 Informatiebeleid Kwaliteitsbeleid Grond‐ en pandenbeleid Ondersteuningsbeleid Lokaal woonoverleg
1
1 1 1 3
4
4 6 9 9 15 15 18
20
22
22 23 25 28 29
30
31
33
33 35 37
40 41
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
2
DEEL 1 DOEL EN WERKWIJZE 1. Waarom een woonplan? De Vlaamse overheid wil de gemeenten stimuleren bij de uitbouw van een lokaal woonbeleid, gesteund op een goede planning en vertrekkend vanuit de principes in de Vlaamse Wooncode (VWC = decreet dat het Woonbeleid in Vlaanderen regelt)1. De Wooncode geeft aan de gemeenten de rol van coördinator van alle huisvestingsinitiatieven op hun grondgebied. Een goede afstemming tussen de verschillende actoren is immers noodzakelijk. Het woonbeleid in Wielsbeke is geen onbeschreven blad. In de voorgaande jaren is er zowel vanuit gemeente als OCMW initiatief genomen inzake huisvesting. Tevens hebben de sociale huisvestingsmaatschappijen Helpt Elkander en Mijn Huis een uitgebreid sociaal huurpatrimonium gerealiseerd, en heeft de West‐Vlaamse Intercommunale (WVI) een actieve rol opgenomen voor de realisatie van diverse woonprojecten. Deze legislatuur is er een nieuwe stap gezet om het woonbeleid verder uit te bouwen. Gemeente en OCMW hebben in 2008 beslist om toe te treden tot het samenwerkingsverband Huisvestingsdienst Regio Izegem. Hierdoor kreeg Wielsbeke meer armslag om een lokaal woonbeleid te voeren, dat beantwoordt aan de noden die zich stellen inzake huisvesting. Dit werd grondig voorbereid in de loop van 2008. Sinds 1 januari 2009 zijn een reeks nieuwe initiatieven gestart in Wielsbeke, o.m. de woonwinkel, meer acties in het kader van de kwaliteitsbewaking, vernieuwde opstart sociaal verhuurkantoor, lokaal woonoverleg, … enz. Om de acties en projecten van de verschillende actoren die actief zijn op de huisvestingsmarkt – in het bijzonder het gemeentebestuur, het OCMW, de Huisvestingsdienst Regio Izegem, de West‐Vlaamse Intercommunale (WVI) en de huisvestingsmaatschappijen Helpt Elkander, Mijn Huis en De Mandel – te kunnen kaderen in een globale visie op langere termijn is het samenstellen van een woonplan een geschikt instrument. Op die manier kunnen de inspanningen worden gedoseerd en kunnen de financiële middelen en het personeel efficiënt en doelgericht worden ingezet, Het woonplan moet een opsomming geven van concrete doelstellingen die (zowel inhoudelijk als financieel) realistisch en haalbaar zijn. Het betekent tevens een engagement voor de verschillende actoren om binnen een bepaalde termijn een aantal afspraken en projecten te realiseren, inspelend op de concrete realiteit.
2. Looptijd en opvolging Het woonplan wordt opgesteld voor de periode 2010 – 2013. Dat is een relatief korte periode die rekening houdt met de termijn van de lopende legislatuur (+ 1 jaar, om zo in het eerste jaar van de nieuwe legislatuur een geactualiseerd plan te kunnen opstellen). Toch is het aangewezen om ook al verder te kijken dan 2013, zodat al een basis kan gelegd worden voor het volgende woonplan. Voorts is het de bedoeling om via tussentijdse rapportage de uitvoering van het woonplan te kunnen opvolgen. Dit zal gebeuren in de schoot van het lokaal woonoverleg, waar de voornaamste actoren in zetelen. Het is niet uitgesloten dat deze tussentijdse evaluaties aanleiding geven tot bijsturing van het woonplan.
3. Samenhang met andere beleidsdomeinen Het woonplan moet deel uitmaken van een integraal en coherent beleid van gemeente en OCMW. Uitgangspunt voor alle sectorale plannen vormt het strategisch beleidsplan van de gemeente. Voorts heeft wonen veel raakvlakken met het beleid inzake ruimtelijke ordening en het lokaal sociaal beleid. De beleidsopties in het woonplan zullen dan ook prioritair op deze beleidsdomeinen moeten afgestemd worden. 1
Zie ook: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Handleiding lokaal woonbeleid – deel I: Woonplan, 2002
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
1
3.1. Strategisch beleidsplan gemeente Wielsbeke Naast afstemming van het woonplan op de algemene missie en visie van het strategisch beleidsplan gelden volgende specifieke uitgangspunten in zake huisvesting: Onder strategische doelstelling “Zekerheid”: Operationele doelstelling: “Aangename gemeente om in te wonen” Bij deze operationele doelstelling wordt zowel de nodige aandacht gevestigd op het “wonen” maar ook op het “aangenaam” maken. Voor het “wonen” zullen acties ondernomen worden die betrekking hebben op informatie omtrent wonen en op het betaalbaar houden van een eigen woning. De concrete actiefiches voorzien volgende initiatieven: Opmaak woonbeleidsplan, met o.m. volgende aandachtspunten - Samenwerking met Regionaal Sociaal Verhuurkantoor - Samenwerking met de Sociale Huisvestingsmaatschappijen - Aandacht naar sociale kavels, sociale huur‐ en koopwoningen Voorzien van gemeentepremies voor woningrenovatie Uitwerken van een lokale bouwgids Middelen voor woningaanpassing voor ouderen voorzien 3.2. Samenhang met het ruimtelijk beleid Wielsbeke heeft een goedgekeurd gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (juni 2002 – momenteel in herziening). Inzake huisvesting worden een aantal beleidsdoelstellingen opgenomen met voornamelijk ruimtelijke inslag2: Versterken van de kern door: - Het bebouwen van bouwrijpe percelen langs uitgeruste wegen en in goedgekeurde verkavelingen - Inbreiding op de niet‐bouwrijpe (of gedeeltelijk bouwrijpe) gronden binnen de kenrnen Dichtheidsdifferentiatie Differentiatie van het woningenaanbod Het onttrekken van het woonuitbreidingsgebied Lobeek voor potentiële woningbouw. Aanduiden van zoekzones voor nieuwe (woon)mogelijkheden aan de kernen Blijvend gebruik van bestaande gebouwen zoveel mogelijk garanderen Geen nieuwe zonevreemde woningen meer toelaten Aandacht voor de kwaliteit van de woningen Het vrijwaren van de kwaliteit van de woningen en van de leefomgeving Invoeren van een activeringsheffing onbebouwde percelen 3.3. Samenhang met het sociaal beleid De Vlaamse Wooncode stelt het recht op wonen centraal en voorziet bijzondere inspanningen voor kansarme en kwetsbare doelgroepen. Daarom is het van belang om ook de welzijnssector (OCMW en particulier welzijnswerk) te betrekken bij de realisatie van het lokaal woonbeleid. Er moet dan ook werk gemaakt worden van een goede koppeling met de beleidsvisie inzake welzijn. In het Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008 – 2013 wordt reeds aandacht besteed aan het thema “Wonen”. Het LSB schuift volgende operationele doelstellingen naar voor: Overleg met de sociale bouwmaatschappijen Wielsbeke beschikt over een groot aandeel sociale woningen. Er dienen dus goede afspraken te bestaan tussen de sociale bouwmaatschappijen en de gemeente. Overleg is hier een belangrijk punt. Verspreiden van info. Er is een grote hulpvraag naar woonbegeleiding. Vanuit het OCMW is er reeds heel wat ondersteuning bij huisvestingsproblemen. Het is van groot belang dat alle inwoners op de hoogte zijn van alle hulp die beschikbaar is bij de gemeente en het OCMW. Ondersteuning bij concrete huisvestingsproblemen. De huisvestingsproblemen situeren zich op verschillende vlakken: tekort aan betaalbare en degelijke woningen, vragen rond renovatie(premies), uitleg betreffende problemen met huurcontracten, rechten en plichten van huurders en verhuurders, leegstand van woningen, …. 2
GRS Wielsbeke, richtinggevend gedeelte, pp.165 ‐ 169
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
2
4. Inhoud van het woonbeleidsplan Voorliggend plan bevat volgende onderdelen: Deel 2 (p4) Wonen in Wieslbeke: omgevingsanalyse Deel 3 (p. 20): Actoren van het woonbeleid in Wielsbeke Deel 4 (p. 22): Woonbeleid in Wielsbeke – stand van zaken Deel 5 (p. 30): Kredieten voor huisvesting Deel 6 (p. 31): Sterkte‐zwakte analyse. Deel 7 (p. 33): Beleidsopties wonen 2010 – 2013 met een overzicht van de missie, de strategische en operationele doelstellingen. Gebruikte afkortingen: CAW: Centrum voor Algemeen Welzijnswerk GRS: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan HRI: Huisvestingsdienst Regio Izegem LOI: Lokaal opvanginitiatief NIS: Nationaal Instituut voor de Statistiek SEE: Sociaal‐Economische Enquête SHM: Sociale Huisvestingsmaatschappij SSP: Steunpunt Sociale Planning (Provincie West‐Vlaanderen) SVK: Sociaal Verhuurkantoor VWC: Vlaamse Wooncode WVI: West‐Vlaamse Intercommunale
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
3
Deel 2 WONEN IN WIELSBEKE ‐ OMGEVINGSANALYSE De omgevingsanalyse behandelt 4 aspecten: Ruimtelijke situering Demografische gegevens Analyse van de woonproblematiek Socio‐economische aspecten
1. Ruimtelijke situering3 De gemeente Wielsbeke is gelegen in het zuidoosten van de provincie West‐Vlaanderen, meer bepaald in de driehoek Kortrijk – Roeselare – Waregem, en maakt deel uit van het arrondissement Tielt. In het noorden grenst de gemeente Wielsbeke aan Dentergem, in het oosten aan Waregem en Zulte, in het zuiden aan Harelbeke en in het westen aan Oostrozebeke. Op regionale schaal maakt de gemeente deel uit van de industriële as die zich langsheen het kanaal Roeselare – Leie heeft ontwikkeld. Deze zone bestaat uit twee sterk verstedelijkte gebieden, met name het gebied Roeselare (Roeselare, Izegem, Ingelmunster) in het westen en Waregem met Wielsbeke en Oostrozebeke in het oosten en is te beschouwen als een geïndustrialiseerd stedelijk netwerk op provinciaal niveau. Ten opzichte van de regio Kortrijk is Wielsbeke te beschrijven als een perifeer geïndustrialiseerd gebied. De gemeente wordt gecatalogeerd als een specifiek economisch knooppunt. Morfologisch wordt de regio waartoe Wielsbeke behoort, getypeerd als bebouwd perifeer landschap met linten als uitgroei van geconcentreerde en verspreide bebouwing ten westen en ten oosten van Wielsbeke. In perifere gebieden is het niet meer mogelijk een éénduidig morfologisch en functioneel patroon van bebouwing te onderscheiden. Alle elementen van de nederzettingsstructuur ‐ geconcentreerde bebouwing, lintbebouwing en verspreide bebouwing ‐ komen voor. Open ruimte is hier nog in belangrijke mate aanwezig maar is gefragmenteerd door bebouwing (linten, kernen, (onafgewerkte) verkavelingen, verspreide bebouwing, grootschalige (historisch gegroeide) bedrijven,...) en infrastructuren (wegen, kanalen, spoorlijnen, hoogspanningslijnen,...) of als gevolg van een grote uitwaaiering van allerhande functies en activiteiten (wonen, verzorging, commerciële activiteiten, industrie,...). Kenmerkend zijn ook de restruimtes rond gebouwen en bebouwing. De bebouwing bestaat in hoofdzaak uit open bebouwing (46,4%). Het aandeel van halfopen en gesloten bebouwing bedraagt resp. 27% en 26,5%. Het aandeel van de bebouwde ruimte t.a.v. de totale oppervlakte van de gemeente bedroeg in 1998, 23%, in 1999 is dit reeds 25,2 % (529 ha). Dit cijfer (1998) ligt behoorlijk boven dat van het arrondissement Tielt (15%). Op 10 jaar tijd is deze oppervlakte met 34% toegenomen, wat ook meer is dan in het betreffende arrondissement (23%) of het gemiddelde van de provincie (25%). Deelkernen De kern Ooigem is ontwikkeld rondom het kruispunt van 2 verbindingsroutes, zijnde de oude verbindingsroute tussen Kortrijk en Gent (ten noorden van de loop van de Leie) enerzijds en de route tussen de aanpalende gemeenten Oostrozebeke en Desselgem anderzijds. Deze kern kent eerder een residentieel karakter dat door grote verkavelingen aansluit tot tegen de industriezones langs het kanaal Roeselare‐Leie. Met de aanleg van dit kanaal is voorgoed een ruimtelijke drempel gecreëerd tussen Ooigem en de andere meer noord‐oostelijk deelgemeenten van Wielsbeke.
3
Uit GRS Wielsbeke, informatief gedeelte, pp. 23‐25 en 37‐39
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
4
Ten westen en ten noorden van Ooigem komt verspreide bebouwing voor, waarbij het hier voornamelijk ambachts‐ en industriegebouwen betreft. Langs het kanaal Roeselare‐Leie bestaat de bebouwing uit grootschalige bedrijven. Sint‐Baafs‐Vijve is ontstaan als kleine kern gelegen langs zowel de Leieoever als aan de Rijksweg. Het bleef lang een kleine kern. Door een recente verkaveling zijn de kernen Sint‐Baafs‐Vijve en Wielsbeke aan elkaar gegroeid. Ook is St.‐Baafs‐Vijve recent morfologisch‐ruimtelijk verbonden met St.‐Eloois‐Vijve door een uitbreiding in zuidoostelijke richting. Enkel het Leiekanaal fungeert hier nog als barrière. Sint‐Baafs‐Vijve als deelgemeente is hoofdzakelijk een open gebied met verspreide landelijke bebouwing, maar industriezones dringen de kern binnen. De kern Wielsbeke is van industriële aard, eveneens ontstaan langs de oevers van de Leie. Langs de belangrijkste wegen ontwikkelde de lintbebouwing zich vanuit de kern verder in de richting van de industriegebieden. In Wielsbeke is de oriëntatie van de bebouwde percelen voornamelijk noord‐west ‐ zuid‐oost georiënteerd. Ten zuiden en ten noord‐westen van Wielsbeke komt verspreide bebouwing voor. Net zoals bij Ooigem, gaat het hier vooral om ambachts‐ en industriegebouwen. De kwaliteit van het functioneren en de beleving van de open ruimte komt door dergelijke verspreiding van de bedrijfsbebouwing in het gedrang. Door recente verkavelingsinitiatieven groeiden de kernen Wielsbeke en St.‐Baafs‐Vijve ten noorden van de Oude‐ Leiemeander geleidelijk aan elkaar. Linten Ten noorden van Ooigem (Hulstersestraat, Meulebeeksestraat, Oostrozebeeksestraat), ten noordoosten van Wielsbeke (Rijksweg, Boffonstraat), ten noorden van St.‐Baafs‐Vijve (Wakkensesteenweg, Priesteragiestraat) en langs de Rijksweg die Waregem met Ingelmunster verbindt, komt lintbebouwing voor: dit historisch gegroeide nederzettingspatroon werd in het gewestplan opgenomen met het gevolg dat de verbindingswegen tussen voornoemde kernen nagenoeg volgebouwd werden. Dit komt de continuïteit van de open ruimte niet ten goede. Bebouwingsenclaves Volgende (bebouwings)enclaves worden in Wielsbeke onderscheiden: De bebouwing gelegen ten noorden van St.‐ Baafs‐Vijve, op de kruising van de wegen Wakkensesteenweg, Heirweg en Driekoningenstraat (Driekoningen), de bebouwing op de kruising van de Heirweg en de Abelestraat (Abeele) en de bebouwing ten noorden van Ooigem (Kruishoek). In deze drie voorbeelden komt woonbebouwing sterk verweven voor met ambachtelijke bedrijvigheid. Verder zijn er nog Stamphoek, rond de Stampkotstraat, Rijksweg I en Rijksweg II, langsheen de Rijksweg, R. de Ghellinckstraat I en II, langsheen de R. de Ghellinckstraat en Leiehoek. In deze laatste zes overheerst de woonbebouwing. Verspreide bebouwing Verspreide bebouwing wordt gevormd door de bebouwing gelegen in agrarisch gebied. Het betreft uiteraard woongebouwen van landbouwers met enkele merkwaardige hoeven maar ook bebouwde percelen waarvan de gebruikers en bewoners geen enkele band hebben met het agrarisch gebied. Verspreide bebouwing vinden we in Wielsbeke voornamelijk ten noordwesten van Ooigem, ten westen en ten noordwesten van Wielsbeke en ten noorden en deels ten oosten van St.‐Baafs‐Vijve. Het aandeel verspreide woningen daterend voor 1946, tussen 1946 en 1970 en vanaf 1971 tot heden bedraagt respectievelijk 38,1%, 28,7% en 27,9%. Alhoewel de verschillen relatief gering zijn, is te stellen dat de oudste bebouwing de grootste aandeelhouder is in de verspreide bebouwing.4
4
GRS Wielsbeke, informatief gedeelte, pp. 23‐25 en 37‐39
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
5
2. Demografische gegevens 2.1. Volledige gemeente Wielsbeke
Aantal inwoners ( Bron: Steunpunt Sociale Planning – SSP) 2002 2009 Wielsbeke
8.976
9.116
Arro Tielt
88.061
89.997
1.132.221
1.153.837
W‐VL
Tussen 2002 en 2009 is er een groei van het totaalaantal inwoners in Wielsbeke (+1,56%). Wielsbeke volgt hiermee de trend van de ruimere regio, zij het met een iets kleinere groei dan het arrondissement Tielt (+ 2,20%) en de provincie (+1,90%). Onderstaande tabel toont het totaal aantal huishoudens (SSP) van 2002 tot 2009. We zien dat er sprake is van een toename zowel in Wielsbeke (+6,03%), het arrondissement Tielt (+6,40%) als de hele provincie (+6,16%). 2002 2009 Wielsbeke
3.332
3.533
Arro Tielt
33.541
35.686
W‐VL
462.547
491.055
Wanneer we de gemiddelde gezinsgrootte (SSP) bekijken, zien we dat de gezinnen de voorbije jaren kleiner geworden zijn. We spreken hier van gezinsverdunning. In Wielsbeke noteren we wel een grotere gemiddelde gezinsgrootte dan in het arrondissement Tielt en vooral in de provincie. 2002 2009 Wielsbeke
2,69
2,58
Arro Tielt
2,63
2,52
W‐VL
2,45
2,35
Dit wordt ook duidelijk wanneer we kijken naar het percentage alleenstaanden (SSP).
Alleenst.
#
%
2002
2009
2002
2009
Wielsbeke
642
787
19,27
22,28
Arro Tielt
7.254
8.690
21,63
24,35
127.045
147.191
27,47
29,97
W‐VL
De voorbije 8 jaar zien we ook duidelijk een stijging. In 2002 was 19,3% van de gezinnen in Wielsbeke een eenpersoonshuishouden, terwijl in 2009 dit reeds geldt voor 22,3% van de gezinnen. De percentages voor het arrondissement Tielt en de provincie zijn nog een stuk hoger, respectievelijk 24,4% en 30% in 2009.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
6
Aantal vreemdelingen in Wielsbeke (nationaliteit bij geboorte – 2010 – SSP) Vreemdeling 156 38% Belg genaturaliseerd 254 62% Totaal 410 100% % op totaal # inwoners 9.157 4,5% Het grootste aandeel vreemdelingen is van Afrikaanse origine (38,38%), gevolgd door Europa (34,9%) en Azië (14,4%). 62% van de huidige bewoners in Wielsbeke die bij de geboorte niet‐Belg waren is ondertussen Belg geworden. Is men Afrikaan van geboorte, dan is bijna 80% Belg geworden. Inwoners van Wielsbeke die bij geboorte een andere Europese nationaliteit hadden, zijn maar in één derde van de gevallen genaturaliseerd tot Belg. Met betrekking tot de leeftijdsopbouw (SSP) van de bevolking blijkt: 0‐17 jaar # % 2002
2009
2002
2009
Wielsbeke
2.041
1.999
22,74
21,93
Arro Tielt
18.650
18.329
21,18
20,37
W‐VL
228.282
217.836
20,16
18,88
Wat betreft de kinderen jonger dan 18 jaar, zien we dat in 2009 bijna 22% van de inwoners in Wielsbeke in deze categorie thuishoort. Dit is iets hoger dan voor het arrondissement Tielt en de provincie. Het percentage is wel lichtjes gedaald de voorbije 8 jaar. 18‐34 jaar
#
%
2002
2009
2002
2009
Wielsbeke
2.123
2.005
23,65
21,99
Arro Tielt
19.613
18.543
22,27
20,60
W‐VL
240.330
226.112
21,23
19,60
Ook voor de jongvolwassenen tussen 18 en 34 jaar zien we een lichte daling voor de periode 2002‐2009. Voor Wielsbeke geldt dat 22% van de bevolking tussen 18 en 34 jaar oud is. Ook hier scoort Wielsbeke net iets hoger dan het arro Tielt en West‐Vlaanderen. 35‐59 jaar % # 2002
2009
2002
2009
Wielsbeke
2.987
3.139
33,28
34,43
Arro Tielt
29.748
31.375
33,78
34,86
W‐VL
390.711
402.706
34,51
34,90
Voor deze leeftijdsgroep, de 35‐59‐jarigen, zien we een totaal ander beeld verschijnen. De evolutie toont een stijgende lijn voor de periode 2002‐2009, die evenwel afgevlakt wordt vanaf 2006. Iets meer dan een derde, namelijk 34,4% in 2009 in Wielsbeke, is tussen 35 en 59 jaar. Hier scoort Wielsbeke het laagst ten opzichte van het arrondissement Tielt en de provincie.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
7
60‐79 jaar
#
%
2002
2009
2002
2009
Wielsbeke
1.512
1.571
16,84
17,23
Arro Tielt
16.520
16.960
18,76
18,85
W‐VL
226.231
242.689
19,98
21,03
Het percentage voor de leeftijdscategorie 60‐79‐jarigen is heel lichtjes toegenomen de voorbije 8 jaar. Wielsbeke scoort hier opnieuw het laagst met 17,2% jonge ouderen in 2009, ten opzichte van 18,9% voor het arrondissement Tielt en 21% voor de provincie. 80+ # % 2002
2009
2002
2009
Wielsbeke
313
402
3,49
4,41
Arro Tielt
3.530
4.790
4,01
5,32
W‐VL
46.667
64.494
4,12
5,59
Bij de hoogbejaarden of de 80‐plussers is er in Wielsbeke een toename van 3,5% in 2002 tot 4,4% in 2009. Hiermee scoort Wielsbeke nogmaals onder de arrondissementele en provinciale percentages. 2.1. Gegevens op wijkniveau In opdracht van het OCMW Wielsbeke heeft het Steunpunt Sociale Planning (Provincie West‐Vlaanderen) een analyse gemaakt op wijkniveau. Volgende wijken worden onderscheiden:
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
8
De meest relevante vaststellingen m.b.t. demografische evoluties zijn: Wat betreft leeftijdsopbouw zijn er kleine verschillen zijn tussen de wijken. - de wijken Industriegebied en Sentebaes platteland hebben een iets lager percentage kinderen, maar de wijk Industriegebied heeft dan wel het hoogste percentage jongvolwassenen (18‐34 jaar). - Wat betreft de jonge senioren (60‐79 jaar), zien we dat Wielsbeke centrum en Industriegebied de laagste aandelen hebben, terwijl Ooigem en Sentebaes platteland het hoogst scoren. - Het hoogste percentage hoogbejaarden is terug te vinden in Wielsbeke centrum, maar dit wordt hoogstwaarschijnlijk deels veroorzaakt door de aanwezigheid van het woon‐ en zorgcentrum Lembeek (45 80‐plussers op 1 adres). Als we deze hoogbejaarden buiten beschouwing laten, dan bekomen we een percentage van 3,7 voor Wielsbeke centrum, wat bij de laagste percentages is. Dan scoort het Industriegebied het hoogst met 5% hoogbejaarden. De wijk Sentebaes centrum scoort sowieso het laagst, namelijk 2,8%. Alle wijken scoren in 2009 onder het gemeentelijk percentage alleenstaanden, uitgezonderd de wijk Wielsbeke centrum met 22,9%. Het laagste aandeel vinden we terug in de wijk Sentebaes centrum, nl. 21,3%. Wat betreft het aantal gezinnen met kinderen geldt hetzelfde als bij de alleenstaanden: enkel de wijk Wielsbeke centrum scoort hoger dan het gemeentelijk percentage, namelijk 39,7% tegenover 35,4%. Het laagste percentage is te vinden in de wijk Sentebaes platteland waar 31,8% van de huishoudens een gezin met kinderen.
3. Analyse van de woonproblematiek Hierna maken we een drieledige analyse: Analyse van het woningbestand Analyse van het aanbod Analyse van de woningbehoefte 3.1. Analyse van het woningbestand 3.1.1. Aantal woningen in Wielsbeke Het aantal woongelegenheden is de voorbije jaren duidelijk toegenomen (bron: Kadaster – SSP) 2006 2008 Evolutie 2006 ‐ 2008 Wielsbeke Arro Tielt W‐VL
3.568
3.726
+ 4,43%
37.094
38.207
+ 3,00%
641.313
662.229
+3,26%
Opgesplitst naar type woning (SSP) # appartementen
Individuele woning
2006
2008
2006
2008
Wielsbeke
112
184
3.456
3.542
Arro Tielt
2.282
2.939
34.812
35.268
216.828
233.358
424.485
428.871
W‐VL
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
9
%
appartementen
Individuele woning
2006
2008
2006
2008
Wielsbeke
3,14
4,94
96,86
95,06
Arro Tielt
6,15
7,69
93,85
92,31
W‐VL
33,81
35,24
66,19
64,76
Hier zien we een groot verschil tussen enerzijds Wielsbeke en het arrondissement Tielt en anderzijds de provincie. In 2008 is net geen 5% van de woongelegenheden een appartement in Wielsbeke. Voor het arrondissement Tielt noteren we een aandeel van 7,7%. Voor heel West‐Vlaanderen daarentegen geldt dat er maar liefst 35,2% appartementen zijn, een veel hoger aandeel dus. Daarnaast zien we nog dat het aandeel appartementen tussen 2006 en 2008 overal is gestegen. Gegevens op wijkniveau: De weinige appartementen die er zijn in Wielsbeke zijn niet gelijk verspreid over de wijken. In Ooigem en Wielsbeke centrum is het grootste deel terug te vinden, waar in 2008 respectievelijk 6,4% en 6,5% van de woongelegenheden een appartement betreft. In deze 2 wijken is in de loop van 2006 trouwens het aantal appartementen bijna verdubbeld. Daarna volgt de wijk Sentebaes centrum met 3,5% appartementen. In de wijk Sentebaes platteland zijn slechts 2 appartementen te vinden en in de wijk Industriegebied helemaal geen. 3.1.2. Eigendomstitel (NIS’91 – SEE 2001 ‐ SSP) # % 1991.
2001.
1991.
2001.
1991.
2001.
1991.
2001.
eigenaar
eigenaar
huurder
huurder
eigenaar
eigenaar
huurder
huurder
Wielsbeke
2.183
2.558
676
633
76,36
80,16
23,64
19,84
Arro Tielt
22.399
25.509
7.428
6.386
75,10
79,98
24,90
20,02
W‐VL
279.261
320.226
124.321
113.598
69,20
73,81
30,80
26,19
Er zijn spijtig genoeg geen recente gegevens beschikbaar over de verhouding tussen het aantal eigenaars en het aantal huurders. De gedateerde gegevens van 1991 en 2001 geven wel een evolutie aan op dit vlak met twee belangrijke vaststellingen: Het aantal eigenaars ligt hoger dan het Vlaams gemiddelde, en logischerwijze ligt het aantal huurders lager dan het Vlaams gemiddelde. De evolutie geeft duidelijk een stijging aan van het aantal eigenaars, en een daling van het aantal huurders. Op zich is een stijgend aantal eigenaars een positieve ontwikkeling. Deze vaststellingen moeten echter wel bekeken worden in relatie tot de wachtlijsten voor sociale huurwoningen (zie verder) om enige inschatting te kunnen maken van de nood aan huurwoningen. Immers, wie zich geen eigen woning kan veroorloven heeft geen baat bij de krimpende huurmarkt.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
10
3.1.3. Ouderdom van de woningen Bouwjaar woningen (gegevens 2008 ‐ Kadaster/SSP) #
%
< 1945
1945 ‐ 2000
> 2000
< 1945
1945 ‐ 2000
> 2000
Wielsbeke
870
2.511
345
23,35
67,39
9,26
Arro Tielt
11.387
22.972
3.842
29,80
60,13
10,06
W‐VL
167.264
412.009
82.899
25,26
62,22
12,52
Voor Wielsbeke zien we in 2008 dat bijna een vierde van de woongelegenheden (23,4%) gebouwd werd voor 1945. In het arrondissement Tielt en de provincie ligt dit aandeel iets hoger, respectievelijk 29,8% en 25,3%. Wat betreft de woningen gebouwd tussen 1945 en 2000, heeft Wielsbeke het hoogste percentage, namelijk 67,4%. Het omgekeerde geldt dan weer voor de recente woongelegenheden gebouwd vanaf 2000: 9,3% voor Wielsbeke, 10,1% voor het arro Tielt en 12,5% voor West‐Vlaanderen Gegevens op wijkniveau: Er zijn hoge percentages oude woningen in de wijken Industriegebied en Sentebaes platteland, respectievelijk 45,5% en 41,9%. Dit is toch heel wat hoger dan het gemiddelde voor de gemeente (23,4%). Het kleinste aandeel oude woningen vinden we terug in de wijk Wielsbeke centrum (14,5%). Wat de middelste categorie betreft, gebouwd tussen 1945 en 2000, variëren de percentages van 51,2% (Industriegebied) tot 74,9% (Wielsbeke centrum). Tenslotte scoren de 2 centrum‐wijken het hoogst in de categorie ‘recente woningen’ (gebouwd na 2000). In Sentebaes centrum werd 12,1% van de woongelegenheden gebouwd na 2000 en in Wielsbeke centrum is dit 10,6%. Logischerwijze scoren de wijken Industriegebied (3,4%) en Sentebaes platteland (5,2%) het laagst. 3.1.4. Kwaliteit van de woningen 3.1.4.1. Comfort van de woningen Het comfortniveau van de woning is een samengestelde indicator. Woningen met klein comfort zijn woningen die minimaal aan de volgende twee voorwaarden voldoen: (1) een WC met waterspoeling, en (2) een badkamer met bad of stortbad. Wanneer deze voorwaarden, of één van deze voorwaarden, niet zijn vervuld dan behoort de woning tot de categorie “zonder klein comfort”. Woningen met middelmatig comfort zijn woningen met klein comfort en centrale verwarming. Woningen met groot comfort zijn woningen met middelmatig comfort, plus een aparte keuken van minimum 4m² of een keuken geïntegreerd in een ander vertrek, plus een vaste telefoonaansluiting of gsm, plus één of meerdere auto’s in het huishouden. In de volgende tabellen wordt opnieuw een vergelijking gemaakt tussen 1991 en 2001 (Bron: NIS ’91 – SEE’2001 – SSP). # 1991 2001 Groot
Middelmatig
Klein
zonder
Groot
Middelmatig
Klein
Zonder
comfort
comfort
comfort
kl. comf
comfort
comfort
comfort
kl. comf
Wielsbeke
1.062
288
1.003
503
1.677
291
1.031
194
Arro Tielt
10.835
2.658
10.070
6.314
15.953
2.738
11.018
2.338
W‐VL
147.427
54.462
128.787
75.322
211.549
55.265
141.298
28.937
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
11
1991
%
2001
Groot
Middelmatig
Klein
Zonder
Groot
Middelmatig
Klein
Zonder
comfort
comfort
comfort
kl. comf
comfort
comfort
comfort
kl. comf
Wielsbeke
37,18
10,08
35,12
17,61
52,52
9,11
32,29
6,08
Arro Tielt
36,27
8,90
33,70
21,13
49,78
8,54
34,38
7,30
W‐VL
36,31
13,41
31,72
18,55
48,40
12,65
32,33
6,62
West‐Vlaanderen heeft al lang te kampen met een kwaliteitsprobleem. In 1991 had de provincie ruim 18% woningen zonder klein comfort, terwijl het Vlaams gemiddelde 13,8% bedroeg. Wielsbeke zit zowel in 1991 als in 2001 net onder het West‐Vlaams gemiddelde en scoort hierbij een stuk beter dan het arrondissementeel gemiddelde. Tussen 1991 en 2001 is het percentage woningen met groot comfort aanzienlijk toegenomen. Voor Wielsbeke gaat dit over een stijging van 15,3 procentpunten. De percentages voor woningen met middelmatig comfort zijn niet erg veranderd, alsook de percentages woningen met klein comfort. Logischerwijze zien we dan wel weer grote wijzigingen voor de woningen zonder klein comfort: de aandelen zijn enorm gedaald (van 17,6% in 1991 naar 6,1% in 2001 voor Wielsbeke). Het aandeel woningen zonder klein comfort in Wielsbeke is wel min of meer gelijk aan het provinciale aandeel. Er zijn spijtig genoeg geen recentere gegevens beschikbaar voor Wielsbeke. Huisvestingsdienst Regio Izegem voerde in 2005 wel een kwaliteitsmeting uit in de gemeenten Izegem, Ledegem en Oostrozebeke. De bevindingen uit dit onderzoek kunnen wellicht in zekere mate doorgetrokken worden voor Wielsbeke. Belangrijkste conclusies waren: De evolutie 1991 – 2001 werd bevestigd In de groep van 6% woningen zonder klein comfort zit een harde kern van woningen met meerdere gebreken. Er is een hoger percentage dat te kampen heeft met vochtproblemen (8 à 10%) 3.1.4.2. Verwaarlozing, ongeschiktheid, onbewoonbaarheid De Vlaamse Wooncode geeft de gemeenten een aantal instrumenten om slechte woningkwaliteit te bestrijden, m.n.: bestrijden van verwaarlozing: het betreft hier de buitenkant van de woningen die tekenen van verval vertonen. bestrijden van gebreken in de woningen rekening houdend met de wettelijke kwaliteitsnormen. Woningen die hier niet aan voldoen kunnen ongeschikt (optelsom van een reeks gebreken) of onbewoonbaar (gevaar voor de veiligheid) verklaard worden. Deze maatregelen worden in hoofdzaak aangewend in huurwoningen. Met het afsluiten van een samenwerkingsovereenkomst met de Huisvestingsdienst Regio Izegem, heeft de gemeente Wielsbeke beslist om een actieve rol op te nemen inzake bestrijding van ongeschikte en onbewoonbare woningen. Met ingang van 1.1.2009 werd een gelijkaardig heffingsreglement ingevoerd als in de andere gemeenten van het samenwerkingsverband. Verwaarloosde, ongeschikte en onbewoonbaar verklaarde woningen krijgen aldus een gemeentelijke heffing zolang ze op één van de inventarissen opgenomen zijn. Aantal verwaarloosde panden op de gemeentelijke inventaris (Bron: HRI – vergelijking met de andere gemeenten van het samenwerkingsverband regio Izegem): Verwaarloosd 31.12.09 Izegem 10 Ingelmunster 7 Oostrozebeke 1 Ledegem 3 Wielsbeke 4
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
12
Aantal ongeschikte en onbewoonbare panden op de gemeentelijke inventaris (Bron: HRI – vergelijking met de andere gemeenten van het samenwerkingsverband regio Izegem): Ongeschikt Onbewoonbaar Totaal OO 31.12.09 31.12.09 31.12.09 Izegem 19 16 35 Ingelmunster 9 6 15 Oostrozebeke 1 0 1 Ledegem 3 2 5 Wielsbeke 0 0 0 Tot nu toe is het een bewuste keuze geweest om geen ongeschiktheids‐ of onbewoonbaarheidsprocedures ambtshalve op te starten (tenzij de hele extreme gevallen), maar enkel wanneer er een effectieve klacht is van de huurder. Het aantal klachten heeft de gemeente uiteraard niet zelf in de hand. In 2009 werden wel 2 ongeschiktheidsprocedures opgestart, maar de gebreken werden snel hersteld door de eigenaar. 3.1.5. Leegstand (gegevens HRI) Met het afsluiten van een samenwerkingsovereenkomst met de Huisvestingsdienst Regio Izegem, heeft de gemeente Wielsbeke beslist om een actieve rol op te nemen inzake leegstandsbestrijding. Met ingang van 1.1.2009 werd een gelijkaardig heffingsreglement ingevoerd als in de andere gemeenten van het samenwerkingsverband. Sinds die datum wordt er opnieuw werk gemaakt van inventarisatie van leegstaande panden. Aantal leegstaande panden op de gemeentelijke inventaris (Bron: HRI – vergelijking met de andere gemeenten van het samenwerkingsverband regio Izegem): Leegstaand 31.12.09 Izegem 206 Ingelmunster 79 Oostrozebeke 57 Ledegem 55 Wielsbeke 54 3.1.6. Gemiddelde prijzen Onderstaande tabellen geven de gemiddelde kostprijs weer van grond, een appartement, een gewoon woonhuis en een villa. (Bron: Portaal Lokale Statistieken / SSP) Grond (€/m²) Appartement Gewone woonhuizen Villa’s 2004
2008
2004
2008
2004
2008
2004
2008
Wielsbeke
85,20
82,81
140.546,60 132.000,00 102.678,98 158.755,09 257.569,11 229.087,48
Arro Tielt
75,45
114,95
126.859,40 156.378,21 102.470,56 159.649,50 251.127,46 263.075,04
W‐VL
94,93
140,64
147.351,92 211.341,80 105.016,16 163.589,15 333.068,99 361.739,76
We zien in de eerste tabel dat de gemiddelde grondprijs in Wielsbeke lager ligt dan voor het arro Tielt en de provincie. Voor Wielsbeke zijn de grondprijzen min of meer constant gebleven tussen 2004 en 2008.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
13
Voor de woningen, zowel de appartementen, de gewone woonhuizen, als de villa’s, zien we een stijging van de prijzen tussen 2004 en 2008. Voor Wielsbeke is dit niet altijd het geval, maar hoogstwaarschijnlijk kan dit verklaard worden door de eerder kleine absolute aantallen, waarvan de gemiddeldes erg afhankelijk zijn. De prijzen in Wielsbeke liggen telkens onder de arrondissementele en provinciale prijzen. Wat betreft de huursector: de Socio‐Economische Enquête (SEE) heeft gepeild naar de huurprijzen. Dit geeft volgende cijfers (2001): Aantal < 247,69 € 247,69 – 495,71 > 495,78 onbekend huurwoningen € West‐Vlaanderen 113.598 29,51% 56,77% 10,21% 3,51% Arr. Roeselare‐Tielt 17.670 36,01% 54,44% 5,80% 3,75% Wielsbeke 633 45,18% 47,08% 4,11% 3,63% In vergelijking met het provinciaal gemiddelde was er in 2001 nog een behoorlijk percentage woningen te vinden die verhuurd worden onder de 247,69 € per maand. Tevens waren er heel wat woningen die verhuurd werden tussen 247,69 € en 495,71 €. Dit is een vrij ruime categorie. Er is immers een groot verschil tussen een huurprijs van 247,69 € en een huurprijs van 495,71 €. Recentere gegevens zijn spijtig genoeg niet beschikbaar. Op basis van praktijkervaring is geweten dat de huurprijzen de afgelopen jaren echter flink gestegen zijn. 3.1.7. Sociale woningen Voor een overzicht van het sociaal woningpatrimonium: zie onder deel 3, punt 3.3. ‘Woonprojecten’. Hieruit kunnen volgende conclusies genomen worden: Sociale koopwoningen: - Er zijn in Wielsbeke relatief veel sociale koopwoningen gebouwd (ongeveer 10% van het totale woningpatrimonium. - Daarnaast plant De Mandel de bouw van 8 sociale koopwoningen in Ooigem. Sociale huurwoningen: - Het aantal sociale huurwoningen dat krachtens het sociaal huurbesluit wordt verhuurd bedraagt 294 woningen, of 8,32% van het totale woningpatrimonium (294 op 3.533 huishoudens). Dit percentage zit boven het Vlaams gemiddelde van 5% en benadert al vrij dicht het objectief van 9% dat opgelegd wordt door het decreet grond‐ en pandenbeleid. - De SHM’s Mijn Huis en Helpt Elkander voorzien voorlopig geen nieuwe woonprojecten. Zij wensen de komende jaren prioriteit te geven aan renovatiewerken in het bestaande huurpatrimonium. Het OCMW plant wel een sociaal huisvestingsproject, nl. Project Molenstraat (bouw van 5 sociale huurappartementen). Gegevens op wijkniveau: In de wijken Industriegebied en Sentebaes platteland zijn geen sociale huurwoningen van sociale huisvestingsmaatschappijen terug te vinden.Voor Ooigem zien we dat voor bijna 13% van de gezinnen in deze wijk een sociale huurwoning aanwezig is. Voor Wielsbeke centrum is dit 10,2% en voor Sentebaes centrum 6,2%.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
14
3.2. Analyse van het aanbod 3.2.1. Onbebouwde percelen (bron: Woonbehoeftestudie Wielsbeke, april 2009, Grontmij, p.14) Bij de analyse van de juridische bouwmogelijkheden in de gemeenten zijn volgende cijfers relevant: Voor de hele gemeente: - Onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen: 369 - Onbebouwde percelen in niet uitgerust woongebied: 221 Voor deelgemeente Wielsbeke: - Onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen: 134 - Onbebouwde percelen in niet uitgerust woongebied: 91 Voor deelgemeente Sint‐Baafs‐Vijve: - Onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen: 81 - Onbebouwde percelen in niet uitgerust woongebied: 33 Voor deelgemeente Ooigem: - Onbebouwde percelen in goedgekeurde verkavelingen: 154 - Onbebouwde percelen in niet uitgerust woongebied: 97 De woonbehoeftestudie vermeldt verder: “Niet alle onbebouwde percelen in woongebied komen in aanmerking voor bebouwing. (…) Voor de percelen in goedgekeurde verkavelingen gaan we uit van een realisatiegraad van 80% per 10‐jarige periode. Voor de percelen in woongebied gaan we uit van een realisatiegraad van 30% per 10‐jarige periode. Om deze realisatiegraden te halen zal een actief beleid in functie van het op de markt brengen van onbebouwde percelen moeten worden gevoerd.” Intussen heeft de gemeenteraad een beslissing genomen omtrent invoering van een activeringsheffing voor onbebouwde percelen vanaf 2010. 3.3. Analyse van de woningbehoefte 3.3.1. Behoefte aan de hand van gezinsprognose De recente woonbehoeftestudie opgesteld door Grontmij komt tot volgende conclusies: “Op basis van de inschatting van de toekomstige demografische ontwikkelingen van de bevolking in Wielsbeke (gesloten prognose) en rekening houdend met een frictieleegstand van 3% wordt de woningbehoefte in de periode 2007 – 2022 op ongeveer 500 bijkomende woningen geschat of ongeveer 33 woningen per jaar. In de periode 2007 – 2012 bedraagt de woningbehoefte 270 wooneenheden, voor de periode 2012 – 2017 zijn dit 121 wooneenheden. Door de toenemende gezinsverdunning zal in de toekomst ook de vraag naar kleinere wooneenheden toenemen. Dit zal zich manifesteren in een bijkomende vraag naar diverse typologieën waarbij tevens appartementen aan bod komen. De behoefte 2007‐2012 is hoger dan voorzien in het hudige GRS. Ook het aantal woongelegenheden dat erbij gekomen is in de periode 2002‐2007 ligt hoger dan de prognose van het GRS. Het verschil tussen het aantal woningen en appartementen in 2007 (3.533) en het aantal gezinnen (3.466) bedraagt 67. Om een voldoende frictieleegstand te hebben zou het verschil minstens 104 moeten bedragen. Dit huidig tekort (37) dient bij de behoefte tussen 2007 en 2012 toegevoegd te worden om een goed beeld te krijgen op de werkelijkheid.“5 “Bij afwegen van aanbod en behoefte komen we voor de gehele gemeente tot de volgende conclusie: de berekende behoefte voor de periode 2007 – 2017 bedraagt 391 woningen terwijl het berekend aanbod slechts 361 woningen bedraagt. Er dienen voorzieningen te worden getroffen voor 30 bijkomende woongelegenheden, bovenop het bestaande tekort van 37 woningen.
5
Uit Woonbehoeftestudie Wielsbeke, april 2009, Grontmij, p.10
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
15
Deze cijfers geven een eerste aanwijzing en dienen verder verfijnd te worden aan de hand van een screening van de onbebouwde percelen in woongebied. Dit kan resulteren in een nuancering van de nood aan bijkomende voorzieningen. Aan de hand van de op vandaag gekende gegevens dient voor de komende 10‐jarige periode een bijkomend aanbod voor ca 67 woongelegenheden te worden voorzien wat overeenstemt met een oppervlaktebehoefte van ca 4,5 ha bij een dichtheid van 15 woningen per hectare.”6 3.3.2. Wachtlijsten sociale huisvesting De wachtlijsten voor een sociale woning wijzen vooral op de behoefte aan betaalbare woningen. Deze lijsten moeten wel genuanceerd worden: Het is aangeraden om slechts de helft van de lijsten in aanmerking te nemen, omdat sommige kandidaat‐ huurders zich wel inschrijven, maar na verloop van tijd geen kandidaat meer zijn. Men moet rekening houden met overlapping tussen de lijsten van de verschillende SHM’s en SVK. Sociale Huisvestingsmaatschappijen (Bron: Helpt Elkander en Mijn Huis) Aantal kandidaat‐huurders voor een sociale huurwoning in Wielsbeke 31.12.2009 Helpt Elkander 160 Mijn Huis 172 Bij Mijn Huis zijn echter slechts 20% van de kandidaat‐huurders gedomicilieerd in Wielsbeke. Bij Helpt Elkander bedraagt dit percentage 29 %. Profiel van de kandidaat‐huurders ‐ 31.12.2009 Helpt Elkander Helpt Elkander Mijn Huis Wielsbeke St. Baafs‐Vijve Ooigem # % # % # % Alleenstaanden 49 33% 25 22% 73 42% Eénoudergezinnen 43 29% 43 39% 54 32% Koppel zonder kinderen 17 12% 19 17% 15 9% Koppel met kinderen 38 26% 25 22% 30 17% Totaal 147 100% 112 100% 172 100% Profiel van de kandidaat‐huurders ‐ 31.12.2009 Helpt Elkander Helpt Elkander Mijn Huis Wielsbeke St. Baafs‐Vijve Ooigem # % # % # % Autochtonen 114 78% 25 22% 143 83% Allochtonen 33 22% 87 78% 29 17% Totaal 147 100% 112 100% 172 100% Profiel van de kandidaat‐huurders ‐ 31.12.2009 Helpt Elkander Helpt Elkander Mijn Huis Wielsbeke St. Baafs‐Vijve Ooigem # % # % # %* Gezinnen 140 78% 104 93% 163 95% Senioren (+65) 7 22% 8 7% 9 5% Totaal 147 100% 112 100% 172 100% 6
6
Uit Woonbehoeftestudie Wielsbeke, april 2009, Grontmij, p.15
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
16
Kandidaat‐huurders – gewenste woongelegenheden ‐ 31.12.2009 Helpt Elkander Helpt Elkander Wielsbeke St. Baafs‐Vijve # % # % Bejaardenwoningen 1 slpk. 24 16% 24 Bejaardenwoningen 2 slpk. 27 18% 27 Eengezinswoningen 2 slpk. 37 25% / Eengezinswoningen 3 slpk. 52 35% 87 Eengezinswoningen 4 slpk.+ 28 19% / Appartementen 1 slpk. 34 23% / Appartementen 2 slpk. 57 39% / 4 slaapkamers (of meer) / /
Mijn Huis Ooigem # 32 75 54 72 40 28 48 /
%* 19% 44% 31% 42% 23% 16% 28% /
% gerekend op het totaal aantal kandidaten
Toewijzingen: aantallen en gemiddelde wachttijd (in maanden) Mijn Huis 2001 – 2005 (inclusief toewijzing nieuw project): - Gemiddeld 13 toewijzingen per jaar - Gemiddelde wachttijd: 21 maanden 2006 – 2009 (geen nieuwe projecten): - Gemiddeld 10 toewijzingen per jaar - Gemiddelde wachttijd: 24 maanden Helpt Elkander 25 toewijzingen in 2009 Kandidatenlijst Sociaal Verhuurkantoor (Bron: SVK Regio Izegem) Aantal kandidaat‐huurders voor een SVK‐woning in Wielsbeke 31.12.2009 < 25 punten 29 25 – 35 punten 19 > 35 punten 5 Totaal 53 Het aantal punten dat toegekend wordt, is afhankelijk van de hoogdringendheid (met als voornaamste factoren: inkomen en huisvestingssituatie). De kandidaat met het hoogste aantal punten heeft de dringendste woonnood. Profiel van de kandidaat SVK‐huurders ‐ 31.12.2009 SVK Regio Izegem # % Alleenstaanden 20 37,73 Eénoudergezinnen 14 26,42 Koppels 19 35;85 Totaal 53 100 Profiel van de kandidaat SVK‐huurders ‐ 31.12.2009 SVK Regio Izegem # % Autochtonen 44 83,02 Allochtonen 9 16,98 Totaal 53 100
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
17
Profiel van de kandidaat SVK‐huurders ‐ 31.12.2009 SVK Regio Izegem # % Gezinnen 51 96,23 Senioren (+65) 2 3,77 Totaal 53 100 Kandidaat‐SVK‐huurders – gewenste woongelegenheden ‐ 31.12.2009 SVK Regio Izegem # % Eengezinswoningen/appartem. 1&2 slpk. 115 71,88 Eengezinswoningen/appartement 3 slpk. 31 19,37 Eengezinswoningen/appartement 4 slpk.+ 14 8,75
4. Socio‐economische aspecten Gemiddeld inkomen per inwoner (SSP) € Inkomen Inkomen Inkomen
Inkomen
Inkomen
2002
2003
2004
2005
2006
Wielsbeke
11.828
12.334
12.606
13.099
13.502
Arro Tielt
11.270
11.835
12.576
13.071
13.592
W‐VL
11.992
12.521
13.058
13.607
14.243
Het gemiddeld inkomen per persoon is tussen 2002 en 2006 toegenomen, zowel in Wielsbeke, het arrondissement Tielt en de provincie. Het gemiddeld inkomen per persoon in Wielsbeke ligt in het begin op hetzelfde niveau als de provinciale waarden, om vanaf 2004 gelijklopend te zijn met het arrondissement Tielt en bijgevolg iets lager te liggen dan het gemiddeld inkomen in West‐Vlaanderen.
Leefloon en steun (Bron: OCMW): Lopende dossiers leefloon Dossiers steunverlening Dossiers steun in speciën Terugvorderbare voorschotten Socio‐culturele toelagen Tewerkstelling art.60§7
2006 8 80 42 21 14 1
2007 11 61 49 44 3 2
2008 11 34 92 66 5 2
2009 18 9 2 4
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
18
CONCLUSIE:
Kort samengevat levert de omgevingsanalyse volgend beeld op: Ruimtelijke context: - Verscheiden aanbod met geconcentreerde bebouwing, lintbebouwing en verspreide bewoning - Vermenging met industriële activiteiten - Drie deelkernen, waarvan 2 nauw aan elkaar aansluiten (Wielsbeke en St. Baafs‐Vijve), en Ooigem dat van de andere kernen afgescheiden wordt door het kanaal. Demografische evoluties: - Net zoals elders in de regio en in de provincie kent Wielsbeke een stijging van de bevolking en verdere gezinsverdunning. Logischerwijze stijgt ook het aantal huishoudens (+6%). Het aandeel alleenstaanden neemt hierin toe (22,28% ‐ weliswaar lager dan elders in de regio, maar toch een stijging met 3% t.o.v. 2002). - Het aandeel niet‐Belgen komt 4,5% van de bevolking. Hierbij moet rekening gehouden worden met de personen van vreemde origine die intussen genaturaliseerd zijn tot Belg. - Leeftijd: de bevolking van Wielsbeke is iets jonger dan elders in de regio, maar volgt toch de globale evolutie met een stijging van het aantal 60‐plussers (nu al 21,64%). Woonproblematiek: - Het aantal woningen neemt gelijktijdig toe met de stijging van het aantal huishoudens. Het aandeel appartementen hierin is beduidend lager dan elders in de provincie (5% t.o.v. 35%!). De meeste appartementen zijn gelegen in Wielsbeke centrum en in Ooigem. - Het aantal huurwoningen is kleiner dan elders in de provincie. Dit aantal is de afgelopen jaren nog gedaald. Dit verhoogt de druk op de huurmarkt, zeker naar prijsvorming toe (stijging van de huurprijzen). - Daartegenover staat een vrij ruim aanbod sociale huurwoningen (meer dan 8%). - Er blijft een relatief grote behoefte aan (betaalbare) woningen. De woonbehoeftestudie wijst op een nood aan 67 bijkomende woningen in de periode 2007 – 2017. En ondanks een relatief groot aantal sociale huurwoningen zijn er nog steeds een aanzienlijk aantal kandidaat‐huurders op de wachtlijsten van SHM en SVK. - De oudste woningen zijn gelegen in de wijken Industriegebied en Sentebaes platteland. De centrumwijken hebben daarentegen een relatief jong woningpatrimonium. - Er is de afgelopen 20 jaar een gunstige evolutie geweest inzake kwaliteitsverbetering van het woningpatrimonium. Dit was ook noodzakelijk, want er was in 1991 nog een hoog percentage woningen zonder klein comfort (17,6%). Anno 2010 zijn er naar schatting 5 à 6% woningen van minderwaardige kwaliteit. Vermoedelijk is er wel nog een iets hoger percentage woningen dat kampt met vochtproblemen. - De leegstand is groter dan algemeen werd aangenomen. Er staan momenteel meer dan 50 woningen op de gemeentelijke leegstandsinventaris. Socio‐economische aspecten: - Het gemiddeld inkomen per persoon in Wielsbeke ligt op hetzelfde niveau als het arrondissementeel gemiddelde en iets lager dan het provinciaal gemiddelde. - Het aantal leefloondossiers is in 2009 toegenomen.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
19
Deel 3 ACTOREN VAN HET WOONBELEID IN WIELSBEKE Er zijn in Wielsbeke diverse instanties actief rond wonen. De meest direct betrokken actoren bij de uitvoering van het woonbeleid zijn de gemeente, het OCMW, de Huisvestingsdienst Regio Izegem, de West‐Vlaamse Intercommunale (WVI) en de huisvestingsmaat‐schappijen Helpt Elkander, Mijn huis en De Mandel. Daarnaast zijn er uiteraard nog anderen werkzaam op de huisvestingsmarkt, waarmee samengewerkt wordt, en zijn er ook een aantal (potentiële) initiatiefnemers die momenteel niet actief zijn in Wielsbeke. 1. Gemeente Wielsbeke Inzake wonen is de gemeente (en in bepaalde gevallen de burgemeester) o.m. bevoegd voor initiatieven op het vlak van informatieverstrekking, kwaliteitsbewaking en lokaal woonoverleg. In principe worden alle huisvestingsinitiatieven, die onder de bevoegdheid van het gemeentebestuur (of bij de burgemeester) ressorteren, sinds 1/1/2009 uitgevoerd door de Huisvestingsdienst Regio Izegem (cfr. 3). De ruimtelijke of stedenbouwkundige materies worden uitgevoerd door de dienst stedenbouw. 2. OCMW Wielsbeke Inzake wonen is het OCMW o.m. bevoegd voor de ondersteuning en begeleiding van kwetsbare groepen op de huisvestingsmarkt (kansarmen, daklozen, politiek vluchtelingen, …). Een aantal initiatieven, die onder de bevoegdheid van het OCMW ressorteren, worden sinds 1/1/2009 uitgevoerd door de Huisvestingsdienst Regio Izegem (vnl. specifieke begeleidingsaspecten op het vlak van wonen) (cfr. 3) . Toch worden nog een aantal aspecten die verband hebben met huisvesting verder opgevolgd door het OCMW: Ondersteuning van financieel behoeftige gezinnen : huurtoelagen en huurwaarborgen Doorgangswoningen Opvolging van de huisvesting van politiek vluchtelingen Voorzieningen voor senioren 3. Huisvestingsdienst Regio Izegem Eind 2008 hebben gemeente en OCMW beslist om toe te treden tot de Huisvestingsdienst Regio Izegem (HRI). Dit kadert in een pilootproject om via intergemeentelijke samenwerking de uitvoering van het lokale woonbeleid te versterken. Heel wat bevoegdheden die tot de opdracht van de gemeente, respectievelijk het OCMW behoren, werden op 1/01/2009 geïntegreerd in de Huisvestingsdienst Regio Izegem. De dienst heeft een dubbele opdracht: UItvoering van de gemeentelijke bevoegdheden en initiatieven inzake huisvesting (zowel technische als sociale aspecten van het woonbeleid) Secretariaat van het lokaal woonoverleg 4. 5. 6.
Helpt Elkander Sociale huisvestingsmaatschappij (SHM), erkend door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) Actief in de sociale huursector. Helpt Elkander ontwikkelt woonprojecten in Wielsbeke en St. Baafs‐Vijve Mijn Huis Sociale huisvestingsmaatschappij (SHM), erkend door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) Actief in de sociale huursector Mijn Huis heeft tot nu toe woonprojecten ontwikkeld in Ooigem De Mandel Sociale huisvestingsmaatschappij (SHM), erkend door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW)
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
20
7. 8. 9.
De activiteiten van De Mandel beperken zich in Wielsbeke tot de sociale koopsector en het verstrekken van sociale leningen Sociaal Verhuurkantoor Huurt woningen aan particuliere eigenaars om die onder te verhuren aan woonbehoeftige gezinnen. De woningen kunnen zo nodig vooraf gerenoveerd worden, volgens een financieel interessante formule. Het Sociaal Verhuurkantoor ressorteert onder de Huisvestingsdienst Regio Izegem. West‐Vlaamse Intercommunale (WVI) Actief in de sociale koopsector en sociale kavels. Betrokken bij initiatieven inzake ruimtelijke planning (beleidsvoorbereidende studies, uitvoeringsplannen, …) Vlaams Woningfonds (VWF) Huisvestingsmaatschappij, erkend door het Vlaams Gewest Actief in de sociale huur‐ en koopsector, specifiek gericht op gezinnen voor verstrekken van sociale leningen In bepaalde gevallen verhuurt VWF ook sociale woningen. Dit is echter niet het geval in Wielsbeke.
10. Immobiliën Verkoop en verhuur van woningen in opdracht van particuliere eigenaars. In Wielsbeke is één immokantoor gevestigd, nl. IMMEX. Voorts staan een aantal kantoren van buiten de gemeente ook in voor verhuringen in Wielsbeke: Optimmo (Wakken), Era (Waregem), Immo Termote (Waregem), Immo Demeester (Waregem). 11. Huurdersbond Adviesverlening aan, en belangenbehartiging van huurders met huurproblemen. De Huurdersbond West‐ Vlaanderen heeft geen zitdag in Wielsbeke. Er wordt samengewerkt met de Huisvestingsdienst Regio Izegem. 12. Welzijnswerk Begeleiding van bewoners met complexe woonproblemen in samenwerking met het OCMW en met de Huisvestingsdienst Regio Izegem (CAW, Beschut Wonen, Comité Bijzondere Jeugdzorg, ….) 13. Samenlevingsopbouw Ontwikkelt specifieke projecten inzake huisvesting, waarin vooral aandacht besteed wordt aan de positie van de zwakste groepen op de huisvestingsmarkt. Samenlevingsopbouw heeft momenteel geen projecten in Wielsbeke. 14. Provincie West‐Vlaanderen Verstrekken particuliere premies (in beperkte mate) Renovatiepremies voor sociale verhuurkantoren Ondersteuning lokale besturen inzake uitvoering lokaal woonbeleid 15. Vlaams Gewest Verstrekken particuliere premies Toekennen van projectsubsidies en renteloze leningenvoor sociale huisvestingsprojecten (vnl. aan SHM’s) Inzet van controleur in het kader van ongeschikt‐ en onbewoonbaarverklaringen (samenwerking met HRI)
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
21
Deel 4 WOONBELEID IN WIELSBEKE ‐ STAND VAN ZAKEN In de afgelopen jaren is er in de gemeente Wielsbeke inzake wonen reeds initiatief genomen op diverse vlakken. Zowel gemeente, OCMW als de huisvestingsmaatschappijen namen hierbij hun verantwoordelijkheid op binnen de mogelijkheden waarover zij beschikten. Gemeente en OCMW zijn eind 2008 toegetreden tot de Huisvestingsdienst Regio Izegem, waardoor het woonbeleid sinds begin 2009 in een nieuwe stroomversnelling is gekomen. Hierna volgt een beknopt overzicht van de gerealiseerde en lopende initiatieven.
1. Informatiebeleid Sinds 1/1/2009 kan er dankzij de toetreding van gemeente en OCMW Wielsbeke tot de Huisvestingsdienst Regio Izegem werk gemaakt worden van een meer doorgedreven informatiebeleid m.b.t. wonen. Centraal hierin staat de uitbouw van de Woonwinkel. Woonwinkel De Woonwinkel is een centraal informatie‐loket, waar men met alle huisvestingsvragen terecht kan (informatie over premies, huursubsidie, informatie over diverse beleidsmaatregelen zoals leegstandsheffing, conformiteits‐attesten, … enz.). Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen algemene informatieverstrekking aan de Wielsbeekse bevolking en prioritaire aandacht voor specifieke doelgroepen. Telkens wordt gezocht naar een passend antwoord. Een centraal loket moet vermijden dat bewoners bij diverse diensten moeten aankloppen om een antwoord te krijgen op verschillende vragen m.b.t. wonen. Elementen die hierbij van belang zijn: Laagdrempeligheid en bereikbaarheid: naast aandacht voor klantvriendelijke openingsuren (via twee halve zitdagen per week), is er de mogelijkheid tot telefonische contactname (voor vragen van beperktere omvang of voor mensen die een afspraak willen maken voor een bezoek buiten de vaste zitdagen). Aandacht voor doorverwijzing naar meer gespecialiseerde diensten (bouwmaatschappij, huurdersbond, welzijnsdiensten, …). Huisvestingspremies vormen een belangrijk deel van de werking van de Woonwinkel. Dit houdt in: Het verstrekken van informatie over de diverse premies die op gemeentelijk, provinciaal en/of Vlaams en federaal niveau kunnen verkregen worden. Eventuele begeleiding bij het invullen van premie‐aanvragen (zowel gemeentelijke, als provinciale en/of Vlaamse en federale premies). Andere gebruikte informatiekanalen: Folders en gemeentelijk informatieblad Website Pers Doorverwijzers Cijfergegevens Wielsbeke (Bron: HRI): Klanten Woonwinkel 2009 292 Aantal klanten Woonwinkel: 690 Aantal klantencontacten: 68 Aantal klanten prioritaire doelgroep: 263 Aantal klantencontacten prioritaire doelgroep:
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
22
Type vragen aan de woonwinkel Premies: Energie: (Ver)huren: Kwaliteit: Sociale huisvesting Crisisopvang Andere beleidsmaatregelen::
2009 374 5 80 44 136 37 12
Informatiebeleid Sterktes: Zwaktes: Expliciete aandacht voor informatie en De nieuwe gemeentelijke premiereglementen zijn begeleiding m.b.t. wonen door opstart nog te weinig bekend Woonwinkel en inzet woonbegeleider Meer gespecialiseerde kennis in huis m.b.t. huisvestingsmaterie (woonbegeleider kan beroep doen op collega’s HRI) Directe aansluiting met OCMW (sociale dienst) dankzij de nabijheid van, en nauwe samenwerking met het OCMW Info via website gemeente Kansen: Bedreigingen: Gemeentelijke infokrant Regelmatig nieuwe beleidsmaatregelen op verschillende niveaus (moeilijk om volgen voor de Adviesraden, verenigingsleven, …. burger)
2. Kwaliteitsbeleid Werken aan verbetering van de woningkwaliteit, gebeurt momenteel door het voorzien van stimulerende, normerende en sanctionerende maatregelen. Stimulerende maatregelen: De gemeente Wielsbeke heeft in de loop van 2008 het gemeentelijk premiebeleid herwerkt. Rekening houdend met de noodzaak om particulieren te stimuleren om bestaande panden te renoveren, werd een premie uitgewerkt die hiervoor enige ondersteuning voorziet. Daarnaast worden stimuli gegeven aan senioren en personen met een handicap om zo nodig een aantal functionele aanpassingen te doen in hun woning, Sinds 2009 zijn volgende premies van kracht: ‐ Gemeentelijke verbeteringsspremie: er zijn 8 categorieën van werken die in aanmerking komen voor betoelaging. Per categorie kan men 400 € premie krijgen. Wie alle noodzakelijke categorieën uitvoert, krijgt nog een extra bonuspremie. ‐ Gemeentelijke aanpassingspremie voor woningen bewoond door senioren en personen met een handicap (25% van de kosten met maximum van 1.000 €)
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
23
Cijfergegevens Wielsbeke (Bron: HRI):
Gemeentelijke premies Aantal aanvragen verbeteringspremie Aantal aanvragen aanpassingspremie Aantal toekenningen verbeteringspremie Aantal toekenningen aanpassingspremie Totaal uitbetaald :
2009 11 4 0 2 1.785,80 €
Normerende maatregelen ‐ De Vlaamse Wooncode voorziet de mogelijkheid om huurwoningen die conform zijn aan de gestelde kwaliteitseisen een attest te geven op vraag van de eigenaar. Dergelijk attest is 10 jaar geldig. Het bezit van een conformiteitsattest is echter niet verplicht om een woning te verhuren. Dit instrument kent dan ook maar een beperkt succes. Tot nu toe werden geen conformiteitsattesten afgeleverd voor woningen in Wielsbeke. De HRI kan instaan voor de technische controles en de administratieve verwerking van een aanvraag tot het verkrijgen van een conformiteitsattest. ‐ De gemeente werkt momenteel aan een stedenbouwkundige verordening met het oog op het versterken van de woonkwaliteit. De verordening bevat kwaliteits‐ en oppervlaktenormen die van toepassing zijn voor stedenbouwkundige aanvragen voor: het opsplitsen van een bestaand gebouw met oog op gedeeltelijke of volledige bewoning het samenvoegen van meerdere woningen tot meergezinswoningen nieuwbouw van meergezinswoningen
Sanctionerende maatregelen Dankzij de samenwerking met de Huisvestingsdienst Regio Izegem is de gemeente in staat om de wettelijke instrumenten aan te wenden die als “stok achter de deur” dienen voor eigenaars van woningen die niet voldoen aan de hedendaagse kwaliteitseisen. Concreet betreft het volgende instrumenten: ‐ Vaststelling van verwaarlozing: woningen die langs de buitenkant tekenen van verval betonen. ‐ Ongeschiktheid / onbewoonbaarheid: woningen die niet meer beantwoorden aan de hedendaagse kwaliteitsnormen (ongeschiktheid) of door de bestaande gebreken een gevaar inhouden voor de veiligheid van de bewoners (vnl. in huurwoningen). Naar analogie van de andere gemeenten van het samenwerkingsverband met de Huisvestingsdienst Regio Izegem, voerde Wielsbeke in 2009 een eigen gemeentelijk heffingsreglement in voor verwaarloosde panden, alsook voor ongeschikt of onbewoonbaar verklaarde woningen. De HRI kreeg de opdracht om de uitvoering van deze reglementen op te volgen. Cijfergegevens Wielsbeke: (zie bij deel 1, punt 3.1.4.2.)
Kwaliteitsbeleid Sterktes: Zwaktes: Gemeentelijk premiebeleid Ontbreken van recente kwaliteitsgegevens – wellicht nog ong. 6% woningen zonder klein Diverse premies van andere overheden comfort + hoger % met vochtproblemen Actieve toepassing instrumenten VWC (leegstand, Premies: verwaarlozing, ongeschikt‐ en onbewoonbaarverklaring) via HRI Bedragen al bij al nog vrij beperkt Reglementen zijn nog te weinig gekend bij de bevolking
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
24
Kansen: Bedreigingen: Normerende maatregelen via stedenbouwkundige verordening Groeiende aandacht voor energie en energiezuinig wonen (o.m. ook samenwerking met energiesnoeiersbedrijf voor energiescans en project passiefhuizen in Ooigem
3. Grond‐ en pandenbeleid 3.1. Ruimtelijke accenten Het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan voorziet volgende acties i.v.m. de nederzettingstructuur7: Selecties inbreidingsprojecten (gebied voor exclusief wonen en verwante activiteiten (geen bedrijvigheid)) op nog niet of gedeeltelijk uitgeruste gronden: Schaapdreef, ‘t Kasteel, Superspan en Loverhoek inbreidingsproject binnen goedgekeurde verkaveling: G. Gezellestraat Ooigem gemeenschapsvoorzieningszone voor uitbreiding dienstverlening naar bejaarden: Waterstraat te onttrekken aan het woningaanbod: Loobeek woon‐werkenclave: Driekoningen, Abele, Kruishoek, Leiehoek woonconcentratie: Stamphoek, Rijksweg 1, Rijksweg 2, R. de Ghellinckstraat 1 en R. de Ghellinckstraat 2 zonevreemde woningen: beperkte uitbreiding (herbouw en verplaatsen uitgesloten behalve bij overmacht): “open agrarisch landschap” en “Leievallei” zonevreemde woningen: regelgeving volgens Vlaams niveau: de woon‐werkenclaves en de woningen binnen de ‘gefragmenteerde tussenruimte’ en andere open ruimtegebieden behalve ‘open agrarisch landschap’ en ‘Leievallei’ dichtheden: richtdichtheid 18 woningen per ha (spil 15‐20 woningen per ha) in de statistische sectoren A00, A02, C00, C01 en B001; elders minimum 12 woningen per ha, met een gemiddelde van 15 over de totale gemeente. Te nemen maatregelen en acties opmaken GRUP Plaats (centrum Sint‐Baafs‐Vijve) (cfr. herinrichting kern en bouw polyvalente zaal) opmaken GRUP voor Balta en omgeving (cfr. gebiedsgericht GRUP Balta en omgeving) onderzoek naar mogelijke belasting op onbebouwde percelen afbakenen van bijzondere gebieden binnen de door het Vlaamse Gewest afgebakende woningbouw‐ en woonvernieuwingsgebieden waarbinnen een hogere sanerings‐ en renovatiepremie geldt, gekoppeld aan de wooncode gedefinieerd op Vlaams niveau Specifieke projecten Wielsbeke: - ontwikkelen van een kwalitatief woongebied in het reconversiegebied Superspan - realisatie van een zone voor gemeenschapsvoorziening, dienstverlening voor senioren aan de Waterstraat Ooigem: - realiseren van huisvestingsmogelijkheden aan de G. Gezellestraat binnen een bestaand woongebied en gekoppeld aan de bouw van een polyvalente ruimte - herinrichting publiek domein nabij het klooster in relatie tot de renovatie van het klooster door de sociale bouwmaatschappij ter realisatie van sociale huurwoningen 7
Uit GRS Wielsbeke, bindend gedeelte, pp. 251‐252
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
25
3.2. Activeringsmaatregelen Het nieuwe decreet grond‐ en pandenbeleid van 27/03/2009 wil gemeenten stimuleren om werk te maken van een grond‐ en pandenbeleid. Het decreet voorziet een aantal concrete instrumenten waar de gemeente kan op inspelen. Wielsbeke heeft intussen al volgende maatregelen ingevoerd: 3.2.1. Leegstandsheffing Met het afsluiten van een samenwerkingsovereenkomst met de Huisvestingsdienst Regio Izegem, heeft de gemeente Wielsbeke beslist om een actieve rol op te nemen inzake leegstandsbestrijding. Met ingang van 1.1.2009 werd een gelijkaardig heffingsreglement ingevoerd als in de andere gemeenten van het samenwerkingsverband. Sinds die datum wordt er opnieuw werk gemaakt van inventarisatie van leegstaande panden. Dit leegstandsreglement werd begin 2010 aangepast aan de bepalingen van het decreet grond‐ en pandenbeleid. Elke woning die meer dan 1 jaar leeg staat komt in aanmerking voor opname op een inventaris. Behoudens vrijstellingen wordt de heffing vastgesteld op: 1.500 € na 1 jaar opname op de inventaris Jaarlijkse stijging van de heffing met 750 € voor elk volgend jaar van opname op de inventaris, met een maximum van 3.000 € heffing per jaar. Cijfergegevens Wielsbeke: (zie bij deel 1, punt 3.1.5..) 3.2.2. Activeringsheffing niet‐bebouwde percelen De gemeente Wielsbeke voorziet vanaf 2010 een heffing op niet‐bebouwde percelen in een niet‐vervallen verkaveling of gelegen in een woongebied. Behoudens vrijstellingen wordt de heffing vastgesteld op: 0,75 € per m² oppervlakte van de onbebouwde bouwgrond, met een minimum van 500 € per perceel Vanaf het derde aanslagjaar is er een jaarlijkse verhoging van de heffing voorzien met 0,50 € per m² oppervlakte van de onbebouwde bouwgrond, met een minimum van 750 € per perceel, tot een maximum van 2,25 € per m² oppervlakte van de onbebouwde bouwgrond, met een minimum van 1.000 € per perceel Er is tevens een verhoging van de heffing voor eigenaars met meerdere onbebouwde percelen. In bepaalde gevallen kan men vrijgesteld worden van heffing. Cijfergegevens onbebouwde percelen Wielsbeke: (zie bij deel 1, punt 3.2.1.) 3.2.3. Belasting tweede verblijven De gemeente Wielsbeke voorziet sinds 2008 een belasting op tweede verblijven. Dit is in eerste instantie bedoeld om eventuele omzeiling van de leegstandsheffing tegen te gaan. Een tweede verblijf moet permanent de mogelijkheid bieden om er te wonen, d.w.z. dat de woning bemeubeld moet zijn en voorzien zijn van alle nutsvoorzieningen en elementaire sanitaire voorzieningen. De heffing bedraagt 650 € per tweede verblijf. In 2009 werden 53 panden belast als tweede verblijf. 3.3. Woonprojecten 3.3.1. Sociale huisvesting Aantal verkochte sociale woningen (Bron: Helpt Elkander en Mijn Huis) Mijn Huis 126 Helpt Elkander 240 Totaal 366 Wielsbeke beschikt over een relatief groot aantal sociale woningen, die in de loop der jaren verkocht werden. Op een totaal van 3.533 huishoudens zijn er 366 of 10,36% verkocht als sociale woningen.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
26
Aantal sociale huurwoningen (2009 – bron: Helpt Elkander – Mijn Huis – SVK) Aantal verhuurde woningen Helpt Helpt Elkander Elkander Mijn Huis Wielsbeke St. Baafs‐Vijve Ooigem Bejaardenwoningen 1 slpk. 2 6 6 Bejaardenwoningen 2 slpk. 4 4 24 Eengezinswoningen 2 slpk. 2 1 10 Eengezinswoningen 3 slpk. 39 24 72 Eengezinswoningen 4/5 slpk. 16 6 Appartementen 1 slpk. 6 11 Appartementen 2 slpk. 34 24 TOTAAL 103 35 153
Te renoveren woningen
Helpt Elkander
Helpt Elkander
Mijn Huis
SVK 2 1 3
TOTAAL 14 32 13 138 22 17 58 294
SVK 2 2
TOTAAL 2 2 1 6 5 16
Wielsbeke St. Baafs‐Vijve Ooigem Bejaardenwoningen 1 slpk. 2 2 Bejaardenwoningen 2 slpk. 1 1 Eengezinswoningen 2 slpk. 1 Eengezinswoningen 3 slpk. 4 Eengezinswoningen 4/5 slpk. 5 Appartementen 1 slpk. Appartementen 2 slpk. TOTAAL 11 4 Het aantal sociale huurwoningen dat krachtens het sociaal huurbesluit wordt verhuurd bedraagt 294 woningen, of 8,32% van het totale woningpatrimonium (294 op 3.533 huishoudens). Dit percentage zit boven het Vlaams gemiddelde van 5% en benadert al vrij dicht het objectief dat opgelegd wordt door het decreet grond‐ en pandenbeleid. De SHM’s Mijn Huis en Helpt Elkander voorzien voorlopig geen nieuwe woonprojecten. Zij wensen de komende jaren prioriteit te geven aan renovatiewerken in het bestaande patrimonium. Het OCMW plant wel een sociaal huisvestingsproject, nl. Project Molenstraat (bouw van 5 appartementen). Sociale koopwoningen De Mandel plant de bouw van 8 sociale koopwoningen in Ooigem.
3.3.2.
Voorzieningen voor specifieke doelgroepen 3.3.2.1. Voorzieningen voor senioren Er zijn in Wielsbeke 24 serviceflats, 37 bejaardenwoningen en een woon‐ en zorgcentrum (met een rust‐ en verzorgingstehuis en kortopvang). 3.3.2.2. Doorgangswoningen Het OCMW beschikt momenteel over 9 woningen: 5 woningen met 3 slaapkamers 1 woning met 2 slaapkamers 3 woningen met 1 slaapkamer Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
27
Daarnaast beschikt het OCMW over en gebouw met 6 individuele kamers. Voorlopig worden niet alle kamers meer verhuurd, omdat het gebouw aan renovatie toe is. Hiervoor worden normaal gezien verder stappen gezet in 2010. Normaal gezien zijn de doorgangswoningen altijd bezet. Op het moment dat er één woning vrij komt, wordt er doof het OCMW een beslissing genomen welk gezin kan opgevangen worden in de doorgangswoning. Over het algemeen zijn er altijd aanvragen, die niet altijd even dringend zijn, maar wel een oplossing verzoeken. 3.3.2.3. Opvang asielzoekers Wielsbeke beschikt niet over Lokale Opvanginitiatieven (LOI). Op het moment dat de rondvraag werd gedaan bij de OCMW’s heeft Wielsbeke beslist om hier niet op in te gaan. Na 2005 werd hiervoor geen vraag meer gericht aan OCMW Wielsbeke en om die reden is geen LOI voorzien. Wel waren er vroeger een groot aantal financiële dossiers. Dit ging in een razendsnel tempo van een 10‐tal dossiers naar meer dan 100. OP dit ogenblik zijn een 9‐ tal dossiers lopende. Wel kunnen er 26 mensen worden toegewezen worden, maar er heeft zich hiervoor tot nog toe niemand aangemeld.
Grond‐ en pandenbeleid Sterktes: Zwaktes: Duidelijke visie inzake grond‐ en pandenbeleid, Onbebouwde percelen komen slechts in beperkte o.m. via GRS, activeringsheffingen en mate vrij woonprojecten Dalend aantal huurwoningen Er is een aanbod woningen voorzien voor Wellicht toch nog meer leegstand dan de huidige specifieke doelgroepen: sociale huisvesting, cijfers laten vermoeden senioren, SVK, doorgangswoningen Nog relatief veel wachtlijsten sociale huisvesting, Aanbod aan betaalbare woningen via vroeger alhoewel slechts een deel kandidaat‐huurders zijn gerealiseerde sociale koopwoningen en sociale met domicilie in Wielsbeke kavels Geen echte crisiswoningen Veel inwoners zijn eigenaar van hun woning Geen LOI Kansen: Bedreigingen: Structureel overleg met huisvestingsmaatschappijen (via lokaal woonoverleg) Promotie SVK
4. Ondersteuningsbeleid
Begeleidingsactiviteiten Woonwinkel De Woonwinkel legt een belangrijke prioriteit op de ondersteuning van de zwakste groepen op de huisvestingsmarkt. Voor deze groep wordt extra begeleidingstijd uitgetrokken (begeleiding op maat). Afhankelijk van de problematiek die zich stelt: ‐ Kan de intensiteit van de begeleiding vrij hoog zijn. Herhaalde contactmomenten, huisbezoeken, overleg met andere instanties, en het zoeken naar adequate oplossingen vereisen soms dat een heel ‘traject’ afgelegd wordt met het betrokken gezin. ‐ Wordt zowel de sociale als de technische kant van de problematiek aangepakt (vb. conflict inzake huurachterstal, in combinatie met slechte woningkwaliteit). De huisvestingsdienst heeft het voordeel dat beide functies voorzien zijn. Door samenwerking tussen beide medewerkers kan creatief gezocht worden naar combinaties van oplossingen.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
28
‐
‐
Wordt samengewerkt met andere sociale diensten. De begeleiding vanuit de Woonwinkel focust op het woonprobleem. Een integrale benadering vraagt echter dat er ook oog is voor eventuele andere (persoonlijk en/of financiële) problemen die zich stellen. Dit gebeurt telkens in overleg met welzijnsdiensten die op bepaalde domeinen gespecialiseerd zijn. wordt samengewerkt met de Huurdersbond, zowel voor advies en ondersteuning m.b.t. juridische kwesties betreffende uitvoering van huurovereenkomsten.
Financiële ondersteuning OCMW: ‐ Huurwaarborg: wordt frequent toegepast door het OCMW, zowel schriftelijke huurwaarborgen als borg in speciën. Cijfergegevens: 2006: 33 2007: 17 2008: 10 2009: 18 - Huurtoelage: wanneer iemand dringend een woning zoekt en dan iets vindt, kan het OCMW eventueel een huurtoelage voorzien. Dit is echter geen standaardmaatregel, er zijn hiervoor ook geen voorwaarden of modaliteiten uitgewerkt.
Ondersteuningsbeleid Sterktes: Zwaktes: Nauwe samenwerking tussen HRI en OCMW Financieel ondersteuningsbeleid OCMW volgens systeem van maatzorg Samenwerking met Huurdersbond (via woonwinkel) Kansen: Bedreigingen: Toenemend aantal gezinnen met financiële moeilijkheden
5. Lokaal woonoverleg De Vlaamse overheid geeft de gemeenten de verantwoordelijkheid om het huisvestingsbeleid op hun grondgebied te coördineren. Uiteraard moet men als gemeente niet alles zelf doen, maar moet er samengewerkt worden met andere diensten en organisaties die op dat terrein werkzaam zijn. In de eerste plaats zijn dit het OCMW, de Huisvestingsdienst Regio Izegem, de sociale huisvestingsmaatschappijen Helpt Elkander, Mijn Huis en De Mandel, en de WVI. Met de toetreding tot de Huisvestingsdienst Regio Izegem (begin 2009) kon ook werk gemaakt worden van een meer gestructureerd woonoverleg. Er werd een lokaal woonoverleg geïnstalleerd. Dit overlegplatform, dat in principe tweemaal per jaar bijeenkomt, wordt voorgezeten door de schepen van huisvesting. Lokaal woonoverleg Sterktes: Zwaktes: Lokaal woonoverleg verhoogt de betrokkenheid van diverse actoren m.b.t. het lokaal woonbeleid Kansen: Bedreigingen: Opmaak woonplan (beleidsvisie wonen op middellange termijn
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
29
Deel 5 KREDIETEN VOOR HUISVESTING Overzicht van de huidige kredieten m.b.t. huisvesting (op basis van begroting 2010): Euro Toelage gemeente aan HRI (IGS) 39.938,62 Toelage gemeente aan HRI (SVK) 20.000,00 Krediet gemeente voor premies 25.000,00 Krediet OCMW voor huurtoelagen 6.500,00 Naast deze budgetten kunnen de huisvestingsmaatschappijen natuurlijk ook rekenen op Vlaamse subsidies voor de realisatie van sociale huisvestingsprojecten. Volgende uitgaven zijn ook niet opgenomen in het overzicht: verblijfskosten crisis‐ en doorgangswoningen (OCMW) kosten gemaakt i.f.v. opvang asielzoekers (LOI, financiële hulpverlening,..) (OCMW) kosten voorzieningen senioren De gemeente genereert ook inkomsten uit de heffingsreglementen leegstand, verwaarlozing, ongeschiktheid/onbewoonbaarheid, onbebouwde percelen en tweede verblijven.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
30
Deel 6 STERKTE – ZWAKTE ANALYSE Op basis van de informatie in vorige hoofdstukken kunnen we volgende sterkte – zwakte analyse maken. Deze vormt de basis voor het toekomstig woonplan. Informatiebeleid Sterktes: Zwaktes: Expliciete aandacht voor informatie en begeleiding m.b.t. wonen door opstart Woonwinkel en inzet woonbegeleider Meer gespecialiseerde kennis in huis m.b.t. huisvestingsmaterie (woonbegeleider kan beroep doen op collega’s HRI) Directe aansluiting met OCMW (sociale dienst) dankzij de nabijheid van, en nauwe samenwerking met het OCMW Info via website gemeente Kansen: Bedreigingen: Gemeentelijke infokrant Regelmatig nieuwe beleidsmaatregelen op verschillende niveaus (moeilijk om volgen voor de Adviesraden, verenigingsleven, …. burger) Kwaliteitsbeleid Sterktes: Zwaktes: Gemeentelijk premiebeleid Ontbreken van recente kwaliteitsgegevens – wellicht nog ong. 6% woningen zonder klein Diverse premies van andere overheden comfort + hoger % met vochtproblemen Actieve toepassing instrumenten VWC (leegstand, Premies: verwaarlozing, ongeschikt‐ en onbewoonbaarverklaring) via HRI Bedragen al bij al nog vrij beperkt Reglementen zijn nog te weinig gekend bij de bevolking Kansen: Bedreigingen: Normerende maatregelen via stedenbouwkundige verordening Groeiende aandacht voor energie en energiezuinig wonen
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
31
Grond‐ en pandenbeleid Sterktes: Zwaktes: Duidelijke visie inzake grond‐ en pandenbeleid, Onbebouwde percelen komen slechts in beperkte o.m. via GRS, activeringsheffingen en mate vrij woonprojecten Dalend aantal huurwoningen Er is een aanbod woningen voorzien voor Wellicht toch nog meer leegstand dan de huidige specifieke doelgroepen: sociale huisvesting, cijfers laten vermoeden senioren, SVK, doorgangswoningen Nog relatief veel wachtlijsten sociale huisvesting Aanbod aan betaalbare woningen via vroeger Geen echte crisiswoningen gerealiseerde sociale koopwoningen en sociale Geen LOI kavels Veel inwoners zijn eigenaar van hun woning Kansen: Bedreigingen: Structureel overleg met huisvestingsmaatschappijen (via lokaal woonoverleg) Promotie SVK Ondersteuningsbeleid Sterktes: Zwaktes: Nauwe samenwerking tussen HRI en OCMW Financieel ondersteuningsbeleid OCMW volgens systeem van maatzorg Samenwerking met Huurdersbond (via woonwinkel) Kansen: Bedreigingen: Toenemend aantal gezinnen met financiële moeilijkheden Lokaal woonoverleg Sterktes: Zwaktes: Lokaal woonoverleg verhoogt de betrokkenheid van diverse actoren m.b.t. het lokaal woonbeleid Kansen: Bedreigingen: Opmaak woonplan (beleidsvisie wonen op middellange termijn
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
32
Deel 7 BELEIDSOPTIES WONEN 2010 – 2013 Met de toetreding tot de Huisvestingsdienst Regio Izegem eind 2008 hebben gemeentebestuur en OCMW deze legislatuur reeds een belangrijke beslissing genomen om het woonbeleid vorm te geven. Dit woonplan zet een nieuwe stap vooruit. Voor de resterende periode van de legislatuur worden concrete doelstellingen geformuleerd die realistisch en haalbaar zijn. Het betreft voor een (groot) deel een reeks engagementen die de afgelopen twee jaar aangegaan zijn, aangevuld met enkele specifieke accenten. Het woonplan moet ook de samenhang duidelijk maken tussen de instrumenten die ingezet worden voor het lokaal woonbeleid. Hierna volgt een overzicht van de verschillende doelstellingen, initiatieven en maatregelen die vooropgesteld worden. Deze moeten tevens de basis vormen voor een nieuw woonplan in de volgende legislatuur.
1. INFORMATIEBELEID STRATEGISCHE DOELSTELLING: Verstrekken van basisinformatie op het vlak van wonen
Toelichting: De woonvragen waar bewoners mee geconfronteerd worden, kunnen van diverse aard zijn: vragen m.b.t. aankopen en/of aanpassen van de woning, vragen m.b.t. het (ver)huren van een woning, vragen die inspelen op specifieke beleidsmaatregelen. Om het grondwettelijk recht op wonen te kunnen realiseren voor iedereen is het essentieel dat de informatie over al deze vragen op het juiste ogenblik terecht komt bij de juiste persoon, d.w.z. op het ogenblik dat de betrokken persoon een concrete vraag heeft. Zo zal men informatie over verbeteringspremies nodig hebben op het ogenblik dat men er aan denkt om zijn woning te renoveren. Het verstrekken van basisinformatie over wonen is één van de kernactiviteiten van de Woonwinkel. Tevens is het belangrijk dat diverse sleutelfiguren weten naar welke dienst ze moeten doorverwijzen voor vragen omtrent wonen (politici, ambtenaren, notarissen, advocaten, architecten, huisartsen, welzijnswerkers, maar ook familieleden, vrienden en kennissen van personen die met vragen over wonen zitten).
OPERATIONELE DOELSTELINGEN 1.1. Verstrekken van basisinformatie over gemeentelijke huisvestingspremies en steunmaatregelen van hogere overheden. Initiatieven: Woonwinkel: Centraal informatieloket in het gemeentehuis, twee zitdagen voorzien per week op klantvriendelijke uren, maar men kan tevens telefonisch informatie opvragen. Een woonbegeleider staat in voor het verstrekken van de informatie. Dit is het belangrijkste informatiekanaal: ervaring leert immers dat persoonlijk contact heel belangrijk is in deze materie. Bijzondere aandacht voor bekendmaking (gemeentelijke) premies: er is een overzichtelijke infobrochure opgesteld, die gericht verspreid wordt via de woonwinkel. Tevens zullen de premies bekendgemaakt worden via de bouwaanvragen, notarissen en ontmoetingen met nieuwe bewoners.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
33
1.2. Verstrekken van basisinformatie over huuraangelegenheden Toelichting: Zowel eigenaars als huurders kunnen basisinformatie opvragen i.v.m. huuraangelegenheden. Doorgaans handelt dit over rechten en plichten in het kader van de uitvoering van het huurcontract, vnl. vragen naar te ondernemen stappen wanneer één van beide partijen de afspraken niet nakomt: - Eigenaars hebben vragen omtrent wanbetaling, slecht onderhoud van de woning, typecontract, wettelijke opzegmogelijkheden, …. - Huurders hebben vragen omtrent het te ondertekenen huurcontract, huurwaarborg, specifieke vragen over het geldende contract, gevolgen opzeg huurcontract, rechten bij eventuele klachten slechte woningkwaliteit, … Beiden kunnen terecht in de Woonwinkel. Voor meer gespecialiseerde vragen wordt doorverwezen naar eigenaarssyndicaat of een advocaat (voor eigenaars) of naar de huurdersbond (huurders). Initiatieven: - Woonwinkelwerking - Aanbieden van een vormingspakket “Huren: let op de kleine lettertjes”. Het vormingspakket richt zich vooral tot huurders en heeft tot doel op een interactieve manier een aantal basisregels en valkuilen m.b.t. het huren van een woning bij te brengen. - Er wordt een samenwerking aangegaan met de Huurdersbond voor coaching van de woonbegeleiders. Op die manier kunnen de woonbegeleiders ten volle hun informatieve taak opnemen m.b.t. huurvragen. 1.3. Verstrekken van basisinformatie over (actuele) beleidsmaatregelen inzake huisvesting Toelichting: Zowel eigenaars als huurders krijgen o.m. via media informatie over diverse beleidsmaatregelen inzake huisvesting. Dit kan gaan over maatregelen zoals sociaal huren en kopen, leningen, leegstand, kwaliteitsinstrumenten, huursubsidie, recht van voorkoop, …. enz. De Woonwinkel kan hierover de basisinformatie verschaffen en zo nodig doorverwijzen naar meer gespecialiseerde diensten. Initiatieven: - Woonwinkel - Verspreiden van diverse infobrochures - Eventuele doorverwijzing naar meer gespecialiseerde diensten 1.4. Nemen van initiatieven met het oog op permanente sensibilisering inzake wonen Initiatieven: - De informatie inzake wonen op de gemeentelijke website zal geactualiseerd worden. - Er wordt een elektronische nieuwsbrief voorzien voor doorverwijzers met kernachtige informatie over wonen. - Er zullen regelmatig (thematische) informatiecampagnes opgezet worden voor de bewoners van Wielsbeke. - Er zal een nieuw vormingsprogramma uitgewerkt worden voor socio‐culturele verenigingen en andere geïnteresseerde groepen, onder de naam “Voor wie het huisje past”. Dit programma brengt het ‘verhaal achter de gevels’ en zal zo duiding geven over het lokaal woonbeleid.
VEREIST BUDGET
Woonwinkelwerking: voorzien via samenwerkingsovereenkomst met HRI. Vormings‐ en sensibiliseringsacties: - Elektronische nieuwsbrief, vormingssessies: via HRI - Eventuele specifieke campagnes via budget gemeente.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
34
2. KWALITEITSBELEID STRATEGISCHE DOELSTELLING: Voorzien van maatregelen met het oog op kwaliteitsverbetering van het woningpatrimonium in Wielsbeke
Toelichting: De kwaliteit van het woningpatrimonium in Wielsbeke scoort iets beter dan het West‐Vlaams gemiddelde, maar nog steeds minder goed dan het Vlaams gemiddelde. Permanente aandacht voor kwaliteitsverbetering en aanpassing van de woningen moet dan ook één van de hoekstenen van het gemeentelijk woonbeleid zijn. De Vlaamse Wooncode heeft hiervoor een aantal instrumenten voorzien. De operationele doelstellingen spelen hier op in. Ze beogen een combinatie van stimulerende, normerende en sanctionerende maatregelen t.a.v. eigenaars van woningen.
OPERATIONELE DOELSTELLINGEN 2.1. Voorzien van stimuli aan particuliere eigenaars voor de verbetering van de woningkwaliteit Toelichting: Cfr. deel 3 – stand van zaken woonbeleid Wielsbeke ‐ kwaliteitsbeleid. De nieuwe gemeentelijke verbeteringspremie, die in 2009 ingevoerd werd, blijft behouden. In de praktijk wordt wel vastgesteld dat er nog te weinig gebruikt van gemaakt wordt. Er zal dan ook een ruimere bekendmaking gebeuren. In 2011 wordt een tussentijdse evaluatie voorzien over de concrete toepassing van het reglement. Dit kan eventueel aanleiding geven tot bijsturing van het premiereglement Maatregelen: - Gemeentelijke verbeteringspremie - Initiatieven met het oog op een ruime bekendmaking van het premiereglement 2.2. Stimuleren van aangepast en levenslang wonen Toelichting: Een woning die functioneel aangepast is aan de fysische mogelijkheden van de bewoners, garandeert dat men langer zelfstandig kan blijven wonen, al dan niet met thuiszorg. Dit geldt voor ouder wordende personen, maar evenzeer voor personen met fysische beperkingen ten gevolge van een handicap. Maatregelen / initiatieven: - Gemeentelijke aanpassingspremie voor bejaarden en personen met een handicap - Sensibiliseringscampagne t.a.v. de potentiële doelgroep. 2.3. Consquente toepassing van de geldende normen inzake woningkwaliteit Toelichting: Cfr. deel 3 – stand van zaken woonbeleid Wielsbeke – kwaliteitsbeleid Maatregelen: - Mogelijkheid voorzien voor het uitreiken van conformiteitsattesten - Invoeren van een stedenbouwkundige verordening met het oog op het versterken van de woonkwaliteit. Deze zal kwaliteits‐ en oppervlaktenormen bevatten die van toepassing zijn voor stedenbouwkundige aanvragen voor het realiseren van meergezinswoningen.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
35
2.4. Nemen van sanctionerende maatregelen t.a.v. eigenaars van woningen van slechte woningkwaliteit Toelichting: Cfr. deel 3 – stand van zaken woonbeleid Wielsbeke ‐ kwaliteitsbeleid. Maatregelen: - Ongeschikt‐ en onbewoonbaarheid: Toepassing procedures voorzien in de Vlaamse Wooncode Gemeentelijke verordening van belasting op gebouwen en/of woningen die beschouwd worden als ongeschikt of onbewoonbaar. - Verwaarlozing: gemeentelijke verordening van belasting op gebouwen en/of woningen die beschouwd worden als verwaarloosd of bouwvallig 2.5. Renovatie van woningen t.b.v. het Sociaal Verhuurkantoor via inzet van renovatieploeg “Wonen & Werken” Toelichting: De ervaring leert dat er aan het Sociaal Verhuurkantoor (SVK) vooral woningen aangeboden worden die moeten gerenoveerd worden. Om die renovatiewerken te kunnen uitvoeren volgens een financieel interessante formule zal de renovatieploeg van het SVK (Wonen & Werken – tewerkstellingsproject) via betoelaging door de gemeente ook ingezet worden in Wielsbeke. De mogelijkheden van deze formule zullen sterker in de verf gezet worden t.a.v. potentiële eigenaars. Met de renovatie van deze woningen wordt op die manier ook actief gewerkt aan kwaliteitsverbetering van het woningpatrimonium in Wielsbeke, inzonderheid in het segment van huurwoningen. Wonen & Werken biedt tenslotte ook voor het OCMW de mogelijkheid om er mensen met een leefloon te werk te stellen zonder bijkomende kosten. Initiatieven: - Jaarlijks renovatie van 1 woning door Wonen & Werken om die conform te maken aan de hedendaagse kwaliteitsnormen, met het oog op verhuring via het Sociaal Verhuurkantoor.
VEREIST BUDGET
Premies (eventueel op te trekken indien bijsturing/uitbreiding premies voorzien wordt): - Budget verbeteringspremies: 15.000 € - Aanpassingspremie: 10.000 € Toepassing normerende en sanctionerende maatregelen: - Uitgaven voorzien via samenwerkingsovereenkomst met HRI - Inkomsten heffingsreglementen: 18.000 € Inzet renovatieploeg “Wonen & Werken”: voorzien via samenwerkingsovereenkomst met HRI
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
36
3. GROND‐ EN PANDENBELEID STRATEGISCHE DOELSTELLING: Streven naar een gedifferentieerd aanbod van de woningvoorraad in de gemeente, gericht op alle bevolkingsgroepen
Toelichting: Rekening houdend met de woonbehoeften 2007 – 2017, met de vraag naar betaalbare woningen – zowel huur als koop – en met de objectieven inzake sociale huisvesting, zullen maatregelen genomen worden om een voldoende en gedifferentieerd aanbod aan woningen mogelijk te maken. Het betreft hier een combinatie van ruimtelijke maatregelen die nieuwe woonprojecten mogelijk maken, toepassen van activeringsmaatregelen zoals voorzien in het decreet grond‐ en pandenbeleid en de realisatie van specifieke woonprojecten in het kader van sociale huisvesting, alsook voor bijzondere doelgroepen.
OPERATIONELE DOELSTELLINGEN 3.1. Reserveren van de nodige ruimte om bestaande en eventuele toekomstige woonbehoeften op te vangen Invulling van de woonbehoefte (korte termijn) Het woonprogramma geeft weer op welke manier het beleid op de toekomstige woonbehoeften zal inspelen. Daarbij wordt in eerste instantie ingezet op het benutten van het bestaande juridische aanbod en op verdichting binnen de kernen. In de geactualiseerde woningbehoeftestudie – opgesteld door Grontmij in het kader van de actualisering van het GRS – werd nagegaan welke behoefte aan woningen er zal zijn tussen 2007 en 2017. Uit de raming kwam naar voor dat er een behoefte bestaat aan 431 woongelegenheden. Het grootste deel daarvan kan binnen het bestaande juridische aanbod en via verdichting opgevangen worden. Daarna resten nog 15 extra wooneenheden om de groei van de eigen kern en van de niet‐kerngebonden groei te kunnen opvangen. Dit stemt overeen met een oppervlakte van 1 ha rekening houdend met een dichtheid van 15 WE/ha. Deze woonbehoefte zal opgevangen worden in het gebied ten noorden van de Molenstraat. Hiervoor zal een deel van het woonuitbreidingsgebied ingezet worden. Invulling van de toekomstige woonbehoeften voor de dubbelkern Wielsbeke‐Sint‐Baafs‐Vijve (indien behoefte kan worden aangetoond op lange termijn) De gemeente heeft aansluitend bij de kernen zoekzones aangeduid die het meest aangewezen zijn om toekomstige woonbehoeften op te vangen. Ze wil daarmee verhinderen dat deze locaties zouden gehypothekeerd worden door andere ruimtegebruikfuncties waardoor toekomstige woonomgevingen op minder geschikte (kwalitatieve) locaties moeten voorzien worden. 1. Wielsbeke Molenstraat Invulling van woonbehoefte (1 ha) tot 2012 2. Sint‐Baafs‐Vijve Plaats West Invulling van het bestaande woonuitbreidingsgebied 3. Wielsbeke Molenstraat Invulling toekomstige woonbehoefte op langere termijn na 2017 (indien behoefte kan worden aangetoond) 4. Sint‐Baafs‐Vijve ten zuiden van de Roterijstraat Invulling toekomstige woonbehoefte op langere termijn na 2017 (indien behoefte kan worden aangetoond) Invulling van de toekomstige woonbehoeften voor Ooigem (indien behoefte kan worden aangetoond op lange termijn) Beukenlaan‐Meulebeeksestraat‐Boudewijnstraat‐Hulstersestraat Invulling toekomstige woonbehoefte op langere termijn na 2017 (indien behoefte kan worden aangetoond)
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
37
3.2. Nemen van de nodige activeringsmaatregelen voor het versneld ter beschikking stellen van onbebouwde percelen en leegstaande panden Toelichting: Het nieuwe decreet grond‐ en pandenbeleid wil gemeenten stimuleren om werk te maken van een grond‐ en pandenbeleid. Het decreet voorziet een aantal concrete instrumenten waar de gemeente kan op inspelen. Wielsbeke heeft intussen al een belasting onbebouwde percelen en een leegstandsheffing ingevoerd. Hieraan gekoppeld is ook een belasting tweede verblijven van kracht. Het is de bedoeling om deze maatregelen verder aan te houden. Maatregelen: - Activeringsheffing op de niet‐bebouwde percelen gelegen in een niet‐vervallen verkaveling. - Verordening van belasting op gebouwen en/of woningen die beschouwd worden als leegstaand of onafgewerkt - Gemeentelijke belasting op tweede verblijven. 3.3. Uitbreiden van het aantal sociale woningen Toelichting: Het decreet grond‐ en pandenbeleid wil de gemeenten stimuleren om (verder) werk te maken van een aanbod sociale koop‐ en huurwoningen. Het decreet streeft o.m. naar een objectief van 9% sociale huurwoningen tegen 2020. Daarnaast heeft het provinciebestuur de opdracht gekregen om na overleg met de gemeenten 3.846 sociale koopwoningen en 183 sociale kavels te verdelen onder de 64 gemeenten. De huisvestingsmaatschappijen hebben in het verleden reeds een aanzienlijk aanbod sociale huurwoningen gerealiseerd in Wielsbeke, waardoor men het objectief van 9% reeds benadert (8,30%). De gemeente wil ook in de toekomst werk maken van (bijkomende) sociale woningen, door minimaal het objectief van 25 sociale huurwoningen, 25 sociale koopwoningen en 1 sociale kavel te realiseren tegen 2020, en bij voorkeur zelfs meer dan de objectieven die in het DGP vooropgesteld worden. Hiervoor zal nauw samengewerkt worden met de huisvestingsmaatschappijen Mijn Huis, Helpt Elkander (beiden huursector), De Mandel (koopsector), WVI en met het Sociaal Verhuurkantoor. Maatregelen: - Sociale last met het oog op het behalen van het bindend sociaal objectief Zolang het bindend sociaal objectief niet gehaald is, wordt er ook aan private verkavelaars (in bepaalde omstandigheden) een sociale last opgelegd. Het DGP gaat voor verkavelingsprojecten en bouwprojecten uit van de realisatie van een sociaal woonaanbod voor ten minste 10% en ten hoogste 20% van het aantal te verwezenlijken woningen en/of kavels (voor gronden in eigendom van natuurlijke of privaatrechterlijke rechtspersonen). Voor beoordeling van bouwdossiers zal uitgegaan worden van deze wettelijk opgelegde percentages. - Afsluiten sociaal woonbeleidsconvenant De gemeente wenst in overleg met de sociale woonorganisaties meer woningen te realiseren dan de vooropgestelde 9% tegen 2020.Om dit mogelijk te maken zal de gemeente een sociaal woonbeleidsconvenant afsluiten met de Vlaamse overheid, zoals voorzien in het DGP, artikel 4.1.4.§3. - Planning sociale huisvestingsprojecten De planning voor nieuwe sociale huisvestingsprojecten zal periodiek binnen het lokaal woonoverleg (cfr. S.D. 5) opgevolgd worden, met het oog op de realisatie van het bindend sociaal objectief en het afsluiten van een sociaal woonbeleidsconvenant. Voor de eerstkomende jaren wordt alvast uitgegaan van volgende planning (vermeldiing per maatschappij) Projecten Helpt Elkander: 12 huurwoningen in Woonuitbreidingsgebied Sint‐Baafs Vijve Mijn Huis: voorlopig geen projecten gepland. Mijn Huis staat wel open voor voorstellen vanuit de gemeente.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
38
-
Projecten De Mandel: - 8 koopappartementen in Ooigem (residentie “d’ Oude Schole”) - 18 koopwoningen in Woonuitbreidingsgebied Sint‐Baafs Vijve - 2 koopwoningen te Wielsbeke, nabij de Molenstraat (uitvoering sociale last in verkaveling van bvba Devriese‐Deroose uit Bavikhove) Projecten WVI: - Woonuitbreidingsgebied St. Baafs‐Vijve: realisatie van 55 woningen (mix huur‐ en koopwoningen en sociale kavels) via partnership WVI – De Mandel – Helpt Elkander – Gemeente Wielsbeke . Realisatie van 25 sociale kavels door WVI - Guido Gezellestraat: De gemeente heeft plannen om op gronden in de G. Gezellestraat te Ooigem een 5‐tal sociale huurwoningen te bouwen met subsidiëring door VMSW. De WVI zou eventueel als projectregisseur optreden voor de gemeente. - Lobeekstraat fase 2: WVI heeft nog ca 1 ha grond in de Lobeekstraat. Er wordt voor geopteerd om deze kavels als vrije kavels in te vullen. Dit houdt in dat een sociale last van 4 kavels moet ingevuld worden. Project OCMW: 5 huurappartementen te realiseren in de Molenstraat Projecten Sociaal Verhuurkantoor (uitgaande van nulmeting van 3 woningen die allen uit het patrimonium zullen gaan): 7 bijkomende woningen (10 – 3) Planning sociale huisvestingsprojecten eerste fase Huurwoningen Koopwoningen Kavels Helpt Elkander St. Baafs‐Vijve 12 Mijn Huis De Mandel St. Baafs‐Vijve 18 Ooigem 8 Priv. verkaveling 2 Molenstraat OCMW Molenstraat 5 SVK 7 WVI St. Baafs‐Vijve 25 Ooigem 5 Lobeekstraat 4 Totaal 29 28 29
Renovatie van het bestaand woningpatrimonium Er moet tevens permanente aandacht besteed worden aan onderhoudswerkzaamheden in het bestaand sociaal huurpatrimonium. Het is belangrijk om ook daarvoor een concrete planning uit te werken. Dit zal periodiek besproken en opgevolgd worden in het lokaal woonoverleg. Voor de eerstkomende jaren wordt alvast uitgegaan van volgende planning: Helpt Elkander: - Renovatie van buitenschrijnwerk in 6 woningen gelegen te St. Baafs Vijve, Kraaienhof nrs 17/ 26/ 30/ 31/ 32 & 35. - Kapellestraat 12: renovatie 15 woningen. - Renovatie van een tweede reeks van 15 woningen waarvan 7 in Wielsbeke in de Lobeekstraat nrs 12/13, Markstraat nrs 11/ 5/ 29/ 31,& WB Cartonstraat n° 4 - 28 + 4 woningen : Vervanging van schrijnwerk, keukens, vernieuwen elektriciteit, isoleren daken : 28 woningen Rodenbachlaan + 4 w Minister De Taeyelaan : Rodenbachlaan 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 71 73 75 77 79 81 + M. De Taeyelaan 4 6 8 & 13 - Vervanging van schrijnwerk, keukens, vernieuwen elektriciteit, isoleren daken : 8 w Rodenbachlaan : Rodenbachlaan 6 14 16 20 30 32 34 89 - 23 woningen: vervanging buitenschrijnwerk. Stijn Streuvelstraat nrs 1/ 5/ 7/ 10/ 11/ 13/ 17/ 18/ 21 & Albrecht Rodenbachlaan nrs 91/ 93/ 95/ 97/ 101/ 103/ 105/ 107/ 109/ 111/113/ 115/ 117 & 121 tbv 747.500 euro excl BTW erelonen, verrekeningen enz….(
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
39
Renovatie van 10 bejaardenwoningen waarvan 5 in Wielsbeke : Jasmijnenstraat nrs 26/ 28 & 35 te St Baafs Vijve & Juliaan Claerhoutstraat nrs 11 & 15 Mijn Huis: - Renovatie 9 seniorenwoningen in de Beukenlaan (aapassing badkamers) – voorzien uiterlijk 2012. - Middellange termijn (binnen termijn van 3 à 5 jaar): onderhoudswerkzaamheden in de H. Verriestwijk (vnl. zinkwerk, dakwerken) en renovatie (nog bewoonde) woningen in de P. Benoitstraat. -
3.4. Realisatie van een kwalitatief aanbod doorgangs‐ en crisiswoningen Toelichting: Er is in Wielsbeke nood aan een kwalitatief aanbod doorgangs‐ en crisiswoningen. Bepaalde personen worden door een persoonlijke tegenslag – bvb. relationele problemen met echtscheiding als gevolg – geconfronteerd met een tijdelijk huisvestingsprobleem. Zij moeten kunnen “gedepanneerd” worden door het aanbieden van een doorgangswoning, om na een bepaalde periode (6 maanden tot 1 jaar) te verhuizen naar een andere woning.. Anderen worden soms geconfronteerd met acute crisissituaties (brand of andere – sociale – crisissituaties). Door het feit dat het hier om een onverwachte gebeurtenis gaat die van de ene dag op de andere kan voorvallen, moeten die gezinnen dan snel kunnen opgevangen worden in een crisiswoning. Het betreft hier een tijdelijke opvang van korte duur (in principe beperkt tot een drietal maanden). Samen met een woonbegeleider wordt samen met het gezin dat in eendoorgangs‐ of crisiswoning opgevangen werd gezocht naar een meer duurzame huisvesting naar de sociale of private (huur)markt. Intiatieven: - Grondige renovatie van het pand Stationstraat 35 te Wielsbeke met oog op realisatie van gemengd aanbod van crisis‐ en doorgangswoningen. Er wordt geopteerd voor een mix van beide woonvormen: Gelijkvloers: 1 doorgangswoning voor een gezin Eerste verdieping: 3 studio’s voor alleenstaanden, waarvan 1 voor crisisopvang en 2 als doorgangswoning te gebruiken Zolderverdieping: 1 crisiswoning voor een gezin - Voor de begeleiding van de bewoners in de crisiswoningen zal nauw samengewerkt worden met de Woonwinkel (HRI).
VEREIST BUDGET
Activeringsmaatregelen: voorzien via reguliere werking en samenwerkingsovereenkomst met HRI Realisatie sociale woonprojecten: voorzien via subsidiëring Vlaamse overheid en budgetten SHM’s, OCMW en SVK. Crisis‐ en doorgangswoning: via subsidie van POD Maatschappelijke Integratie (nog aan te vragen) en budget OCMW.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
40
4. ONDERSTEUNINGSBELEID STRATEGISCHE DOELSTELLING: Hulp‐ en dienstverlening voorzien voor prioritaire doelgroepen met woonvragen
Toelichting: Naast het verstrekken van basisinformatie aan alle bewoners, is het voorzien van begeleiding en ondersteuning op maat van elk gezin dat hier nood aan heeft een belangrijke opdracht. De begeleiding moet er voor zorgen dat het grondwettelijk recht op wonen ook realiteit wordt voor die groepen die te zwak zijn om voor eigen rechten op te komen. Deze gezinnen worden als een prioritaire doelgroep beschouwd, waarvoor de nodige tijd dient uitgetrokken te worden. De begeleiding geldt zowel voor het aanvragen van premies (velen vinden de weg niet doorheen de vele administratieve formaliteiten), als voor meer complexe woonvragen (combinatie van woonproblemen met andere problematieken).
OPERATIONELE DOELSTELLINGEN 4.1. Begeleiding van prioritaire doelgroepen bij premie‐aanvragen Toelichting: Het is niet voor iedereen vanzelfsprekend om een aanvraag in te vullen voor een huisvestingspremie. Een aanvraag moet correct ingevuld zijn en over alle nodige attesten beschikken. Voor zover nodig kan de woonbegeleider van de Woonwinkel bijstand verlenen voor de premieaanvragen van de verschillende overheden. Op die manier moet gewaarborgd worden dat al wie recht heeft op een premie, er effectief ook één aanvraagt. Initiatieven: - Woonwinkel: begeleiding aan het loket bij het invullen van premie‐aanvragen. 4.2. Hulp‐ en dienstverlening van prioritaire doelgroepen in een kwetsbare woonsituatie Toelichting: Cfr. deel 3 – stand van zaken woonbeleid Wielsbeke – Ondersteuningsbeleid. Initiatieven: - Hulp‐ en dienstverlening Woonwinkel, in nauwe samenwerking en overleg met de sociale dienst van het OCMW en eventueel andere welzijnsdiensten. - Uitwerken van systeem van vroegtijdige begeleiding bij procedures gerechtelijke uithuiszetting via samenwerking tussen Vredegerecht, OCMW en Woonwinkel. - Voorzien van een aanbod van preventieve woonzorgbemiddeling bij problematische huursituaties via samenwerking tussen SHM’s (Helpt Elkander en Mijn Huis), OCMW en Woonwinkel. - Huurtoelage OCMW volgens het principe van maatzorg.
VEREIST BUDGET
Voorzien via reguliere werking OCMW en samenwerkingsovereenkomst met HRI.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
41
5. LOKAAL WOONOVERLEG STRATEGISCHE DOELSTELLING: Organiseren van permanent overleg met de huisvestingsactoren
Toelichting: Artikel 28 van de Vlaamse Wooncode geeft de gemeenten een belangrijke coördinerende rol inzake huisvesting: “De gemeenten dragen er zorg voor dat de woonprojecten en individuele verrichtingen van de sociale woonorganisaties, het OCMW of haarzelf in het belang van de bewoners op elkaar worden afgestemd. Daartoe zien de gemeenten er op toe dat de sociale woonorganisaties zoveel mogelijk onderling overleg plegen.” Naast het overleg met de sociale woonorganisaties zullen de nodige inspanningen geleverd worden om de aanverwante sectoren maximaal te betrekken bij het huisvestingsbeleid (ruimtelijke ordening, welzijn).
OPERATIONELE DOELSTELLINGEN 5.1. Organisatie van het lokaal woonoverleg met het oog op afstemming van de diverse huisvestingsinitiatieven op het grondgebied van de gemeente Wielsbeke Toelichting: Cfr. deel 3 – stand van zaken woonbeleid Wielsbeke – Lokaal woonoverleg Initiatieven: - Minimaal tweejaarlijks lokaal woonoverleg met alle betrokken partners (gemeente, OCMW, HRI, SHM’s, WVI, Vlaams Gewest, en andere eventueel op agenda uit te nodigen actoren). - Naargelang noodwendigheid tussentijds overleg gemeente – OCMW – HRI 5.2. Stimuleren van netwerkvorming inzake huisvesting met een breed forum van diensten op lokaal en regionaal niveau Toelichting: Contacten met diverse lokaal of regionaal werkende diensten en overlegfora (Regionale Welzijnsraad Roeselare‐Tielt, Provinciale Werkgroep Wonen, Vlaams Overleg Bewonersbelangen, VVSG, …) alsook met lokale, provinciale en Vlaamse beleidsinstanties zijn onontbeerlijk om een goed lokaal woonbeleid te kunnen voeren. Initiatieven: - Vertegenwoordiging van politiek verantwoordelijken en medewerkers HRI, gemeente of OCMW in diverse overlegfora + gerichte contacten met betrokken diensten.
VEREIST BUDGET
Voorzien via samenwerkingsovereenkomst met HRI.
Gemeente Wielsbeke ‐ Woonplan 2010 ‐ 2013
42